📜

၄။ ကုမာရပဉှဝဏ္ဏနာ

အဋ္ဌုပ္ပတ္တိ

ဣဒါနိ ဧကံ နာမ ကိန္တိ ဧဝမာဒီနံ ကုမာရပဉှာနံ အတ္ထဝဏ္ဏနာက္ကမော အနုပ္ပတ္တော။ တေသံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ ဣဓ နိက္ခေပပ္ပယောဇနဉ္စ ဝတွာ ဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမ –

အဋ္ဌုပ္ပတ္တိ တာဝ နေသံ သောပါကော နာမ ဘဂဝတော မဟာသာဝကော အဟောသိ။ တေနာယသ္မတာ ဇာတိယာ သတ္တဝဿေနေဝ အညာ အာရာဓိတာ၊ တဿ ဘဂဝါ ပဉှဗျာကရဏေန ဥပသမ္ပဒံ အနုညာတုကာမော အတ္တနာ အဓိပ္ပေတတ္ထာနံ ပဉှာနံ ဗျာကရဏသမတ္ထတံ ပဿန္တော ‘‘ဧကံ နာမ ကိ’’န္တိ ဧဝမာဒိနာ ပဉှေ ပုစ္ဆိ။ သော ဗျာကာသိ။ တေန စ ဗျာကရဏေန ဘဂဝတော စိတ္တံ အာရာဓေသိ။ သာဝ တဿာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။

အယံ တေသံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိ။

နိက္ခေပပ္ပယောဇနံ

ယသ္မာ ပန သရဏဂမနေဟိ ဗုဒ္ဓဓမ္မသင်္ဃာနုဿတိဝသေန စိတ္တဘာဝနာ၊ သိက္ခာပဒေဟိ သီလဘာဝနာ၊ ဒွတ္တိံသာကာရေန စ ကာယဘာဝနာ ပကာသိတာ၊ တသ္မာ ဣဒါနိ နာနပ္ပကာရတော ပညာဘာဝနာမုခဒဿနတ္ထံ ဣမေ ပဉှဗျာကရဏာ ဣဓ နိက္ခိတ္တာ။ ယသ္မာ ဝါ သီလပဒဋ္ဌာနော သမာဓိ၊ သမာဓိပဒဋ္ဌာနာ စ ပညာ၊ ယထာဟ – ‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယ နရော သပညော၊ စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃၊ ၁၉၂)၊ တသ္မာ သိက္ခာပဒေဟိ သီလံ ဒွတ္တိံသာကာရေန တံဂေါစရံ သမာဓိဉ္စ ဒဿေတွာ သမာဟိတစိတ္တဿ နာနာဓမ္မပရိက္ခာရာယ ပညာယ ပဘေဒဒဿနတ္ထံ ဣဓ နိက္ခိတ္တာတိပိ ဝိညာတဗ္ဗာ။

ဣဒံ တေသံ ဣဓ နိက္ခေပပ္ပယောဇနံ။

ပဉှဝဏ္ဏနာ

ဧကံ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဣဒါနိ တေသံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဟောတိ – ဧကံ နာမ ကိန္တိ ဘဂဝါ ယသ္မိံ ဧကဓမ္မသ္မိံ ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော အနုပုဗ္ဗေန ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ၊ ယသ္မိံ စာယမာယသ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော အနုပုဗ္ဗေန ဒုက္ခဿန္တမကာသိ၊ တံ ဓမ္မံ သန္ဓာယ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ။ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ထေရော ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာယ ဒေသနာယ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ‘‘ကတမာ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္မာသတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၈) ဧဝမာဒီနိ စေတ္ထ သုတ္တာနိ ဧဝံ ဝိဿဇ္ဇနယုတ္တိသမ္ဘဝေ သာဓကာနိ။ ဧတ္ထ ယေနာဟာရေန သဗ္ဗေ သတ္တာ ‘‘အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ သော အာဟာရော တံ ဝါ နေသံ အာဟာရဋ္ဌိတိကတ္တံ ‘‘ဧကံ နာမ ကိ’’န္တိ ပုဋ္ဌေန ထေရေန နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉှိ ဘဂဝတာ ဣဓ ဧကန္တိ အဓိပ္ပေတံ၊ န တု သာသနေ လောကေ ဝါ အညံ ဧကံ နာမ နတ္ထီတိ ဉာပေတုံ ဝုတ္တံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ –

‘‘ဧကဓမ္မေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော သမ္မာ ဝိရဇ္ဇမာနော သမ္မာ ဝိမုစ္စမာနော သမ္မာ ပရိယန္တဒဿာဝီ သမ္မတ္တံ အဘိသမေစ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမသ္မိံ ဧကဓမ္မေ? သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ။ ဣမသ္မိံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကဓမ္မေ ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘ဧကော ပဉှော ဧကော ဥဒ္ဒေသော ဧကံ ဝေယျာကရဏ’န္တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ စေတ္ထ ယထာ ‘‘အတ္ထိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုဘနိမိတ္တံ။ တတ္ထ အယောနိသော မနသိကာရဗဟုလီကာရော၊ အယမာဟာရော အနုပ္ပန္နဿ ဝါ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ဥပ္ပာဒါယာ’’တိ ဧဝမာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၂၃၂) ပစ္စယော အာဟာရောတိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝံ ပစ္စယံ အာဟာရသဒ္ဒေန ဂဟေတွာ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ ‘‘အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ဝုတ္တာ။ စတ္တာရော ပန အာဟာရေ သန္ဓာယ – ‘‘အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ဝုစ္စမာနေ ‘‘အသညသတ္တာ ဒေဝါ အဟေတုကာ အနာဟာရာ အဖဿကာ အဝေဒနကာ’’တိ ဝစနတော (ဝိဘ။ ၁၀၁၇) ‘‘သဗ္ဗေ’’တိ ဝစနမယုတ္တံ ဘဝေယျ။

တတ္ထ သိယာ – ဧဝမ္ပိ ဝုစ္စမာနေ ‘‘ကတမေ ဓမ္မာ သပစ္စယာ? ပဉ္စက္ခန္ဓာ – ရူပက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓော’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၀၈၉) ဝစနတော ခန္ဓာနံယေဝ ပစ္စယဋ္ဌိတိကတ္တံ ယုတ္တံ၊ သတ္တာနန္တု အယုတ္တမေဝေတံ ဝစနံ ဘဝေယျာတိ။ န ခေါ ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကသ္မာ ? သတ္တေသု ခန္ဓောပစာရသိဒ္ဓိတော။ သတ္တေသု ဟိ ခန္ဓောပစာရော သိဒ္ဓါ။ ကသ္မာ? ခန္ဓေ ဥပါဒါယ ပညာပေတဗ္ဗတော။ ကထံ? ဂေဟေ ဂါမောပစာရော ဝိယ။ သေယျထာပိ ဟိ ဂေဟာနိ ဥပါဒါယ ပညာပေတဗ္ဗတ္တာ ဂါမဿ ဧကသ္မိမ္ပိ ဒွီသု တီသုပိ ဝါ ဂေဟေသု ဒဍ္ဎေသု ‘‘ဂါမော ဒဍ္ဎော’’တိ ဧဝံ ဂေဟေ ဂါမောပစာရော သိဒ္ဓါ၊ ဧဝမေဝ ခန္ဓေသု ပစ္စယဋ္ဌေန အာဟာရဋ္ဌိတိကေသု ‘‘သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ အယံ ဥပစာရော သိဒ္ဓါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရမတ္ထတော စ ခန္ဓေသု ဇာယမာနေသု ဇီယမာနေသု မီယမာနေသု စ ‘‘ခဏေ ခဏေ တွံ ဘိက္ခု ဇာယသေ စ ဇီယသေ စ မီယသေ စာ’’တိ ဝဒတာ ဘဂဝတာ တေသု သတ္တေသု ခန္ဓောပစာရော သိဒ္ဓါတိ ဒဿိတော ဧဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယတော ယေန ပစ္စယာချေန အာဟာရေန သဗ္ဗေ သတ္တာ တိဋ္ဌန္တိ၊ သော အာဟာရော တံ ဝါ နေသံ အာဟာရဋ္ဌိတိကတ္တံ ဧကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာဟာရော ဟိ အာဟာရဋ္ဌိတိကတ္တံ ဝါ အနိစ္စတာကာရဏတော နိဗ္ဗိဒါဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ အထ တေသု သဗ္ဗသတ္တသညိတေသု သင်္ခါရေသု အနိစ္စတာဒဿနေန နိဗ္ဗိန္ဒမာနော အနုပုဗ္ဗေန ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ၊ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိံ ပါပုဏာတိ။ ယထာဟ –

‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာတိ၊ ယဒါ ပညာယ ပဿတိ၊

အထ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဒုက္ခေ၊ ဧသ မဂ္ဂေါ ဝိသုဒ္ဓိယာ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၂၇၇)၊

ဧတ္ထ စ ‘‘ဧကံ နာမ ကိ’’န္တိ စ ‘‘ကိဟာ’’တိ စ ဒုဝိဓော ပါဌော၊ တတ္ထ သီဟဠာနံ ကိဟာတိ ပါဌော။ တေ ဟိ ‘‘ကိ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ကိဟာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကေစိ ဘဏန္တိ ‘‘ဟ-ဣတိ နိပါတော၊ ထေရိယာနမ္ပိ အယမေဝ ပါဌော’’တိ ဥဘယထာပိ ပန ဧကောဝ အတ္ထော။ ယထာ ရုစ္စတိ၊ တထာ ပဌိတဗ္ဗံ။ ယထာ ပန ‘‘သုခေန ဖုဋ္ဌော အထ ဝါ ဒုခေန (ဓ။ ပ။ ၈၃)၊ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ ဧဝမာဒီသု ကတ္ထစိ ဒုခန္တိ စ ကတ္ထစိ ဒုက္ခန္တိ စ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝံ ကတ္ထစိ ဧကန္တိ၊ ကတ္ထစိ ဧက္ကန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓ ပန ဧကံ နာမာတိ အယမေဝ ပါဌော။

ဒွေ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဧဝံ ဣမိနာ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ပုရိမနယေနေဝ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ ဒွေ နာမ ကိန္တိ? ထေရော ဒွေတိ ပစ္စနုဘာသိတွာ ‘‘နာမဉ္စ ရူပဉ္စာ’’တိ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနာယ ဒေသနာယ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ တတ္ထ အာရမ္မဏာဘိမုခံ နမနတော၊ စိတ္တဿ စ နတိဟေတုတော သဗ္ဗမ္ပိ အရူပံ ‘‘နာမ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓ ပန နိဗ္ဗိဒါဟေတုတ္တာ သာသဝဓမ္မမေဝ အဓိပ္ပေတံ ရုပ္ပနဋ္ဌေန စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ၊ သဗ္ဗဉ္စ တဒုပါဒါယ ပဝတ္တမာနံ ရူပံ ‘‘ရူပ’’န္တိ ဝုစ္စတိ၊ တံ သဗ္ဗမ္ပိ ဣဓာဓိပ္ပေတံ။ အဓိပ္ပာယဝသေနေဝ စေတ္ထ ‘‘ဒွေ နာမ နာမဉ္စ ရူပဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ န အညေသံ ဒွိန္နမဘာဝတော။ ယထာဟ –

‘‘ဒွီသု ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု ဒွီသု? နာမေ စ ရူပေ စ။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွီသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘ဒွေ ပဉှာ၊ ဒွေ ဥဒ္ဒေသာ၊ ဒွေ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

ဧတ္ထ စ နာမရူပမတ္တဒဿနေန အတ္တဒိဋ္ဌိံ ပဟာယ အနတ္တာနုပဿနာမုခေနေဝ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော အနုပုဗ္ဗေန ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ၊ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိံ ပါပုဏာတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာဟ –

‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာတိ၊ ယဒါ ပညာယ ပဿတိ၊

အထ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဒုက္ခေ၊ ဧသ မဂ္ဂေါ ဝိသုဒ္ဓိယာ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၂၇၉)၊

တီဏိ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဣဒါနိ ဣမိနာပိ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ပုရိမနယေနေဝ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ တီဏိ နာမ ကိန္တိ? ထေရော တီဏီတိ ပစ္စနုဘာသိတွာ ပုန ဗျာကရိတဗ္ဗဿ အတ္ထဿ လိင်္ဂါနုရူပံ သင်္ချံ ဒဿေန္တော ‘‘တိဿော ဝေဒနာ’’တိ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ အထ ဝါ ‘‘ယာ ဘဂဝတာ ‘တိဿော ဝေဒနာ’တိ ဝုတ္တာ၊ ဣမာသမတ္ထမဟံ တီဏီတိ ပစ္စေမီ’’တိ ဒဿေန္တော အာဟာတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အနေကမုခါ ဟိ ဒေသနာ ပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒေန ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တာနံ။ ကေစိ ပနာဟု ‘‘တီဏီတိ အဓိကပဒမိဒ’’န္တိ။ ပုရိမနယေနေဝ စေတ္ထ ‘‘တိဿော ဝေဒနာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ န အညေသံ တိဏ္ဏမဘာဝတော။ ယထာဟ –

‘‘တီသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု တီသု? တီသု ဝေဒနာသု။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘တယော ပဉှာ၊ တယော ဥဒ္ဒေသာ၊ တီဏိ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

ဧတ္ထ စ ‘‘ယံကိဉ္စိ ဝေဒယိတံ၊ သဗ္ဗံ တံ ဒုက္ခသ္မိန္တိ ဝဒါမီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၅၉) ဝုတ္တသုတ္တာနုသာရေန ဝါ။ –

‘‘ယော သုခံ ဒုက္ခတော အဒ္ဒ၊ ဒုက္ခမဒ္ဒက္ခိ သလ္လတော၊

အဒုက္ခမသုခံ သန္တံ၊ အဒ္ဒက္ခိ နံ အနိစ္စတော’’တိ။ (ဣတိဝု။ ၅၃) –

ဧဝံ ဒုက္ခဒုက္ခတာဝိပရိဏာမဒုက္ခတာသင်္ခါရဒုက္ခတာနုသာရေန ဝါ တိဿန္နံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခဘာဝဒဿနေန သုခသညံ ပဟာယ ဒုက္ခာနုပဿနာမုခေန နိဗ္ဗိန္ဒမာနော အနုပုဗ္ဗေန ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ၊ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိံ ပါပုဏာတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာဟ –

‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာတိ၊ ယဒါ ပညာယ ပဿတိ၊

အထ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဒုက္ခေ၊ ဧသ မဂ္ဂေါ ဝိသုဒ္ဓိယာ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၂၇၈)၊

စတ္တာရိ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဧဝံ ဣမိနာပိ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ပုရိမနယေနေဝ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ စတ္တာရိ နာမ ကိန္တိ? တတ္ထ ဣမဿ ပဉှဿ ဗျာကရဏပက္ခေ ကတ္ထစိ ပုရိမနယေနေဝ စတ္တာရော အာဟာရာ အဓိပ္ပေတာ။ ယထာဟ –

‘‘စတူသု ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု စတူသု? စတူသု အာဟာရေသု။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတူသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘စတ္တာရော ပဉှာ စတ္တာရော ဥဒ္ဒေသာ စတ္တာရိ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

ကတ္ထစိ ယေသု သုဘာဝိတစိတ္တော အနုပုဗ္ဗေန ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ၊ တာနိ စတ္တာရိ သတိပဋ္ဌာနာနိ။ ယထာဟ ကဇင်္ဂလာ ဘိက္ခုနီ –

‘‘စတူသု၊ အာဝုသော၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ သုဘာဝိတစိတ္တော သမ္မာ ပရိယန္တဒဿာဝီ သမ္မတ္တံ အဘိသမေစ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု စတူသု? စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု။ ဣမေသု ခေါ၊ အာဝုသော၊ စတူသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ သုဘာဝိတစိတ္တော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘စတ္တာရော ပဉှာ စတ္တာရော ဥဒ္ဒေသာ စတ္တာရိ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၈)။

ဣဓ ပန ယေသံ စတုန္နံ အနုဗောဓပ္ပဋိဝေဓတော ဘဝတဏှာဆေဒေါ ဟောတိ၊ ယသ္မာ တာနိ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ အဓိပ္ပေတာနိ။ ယသ္မာ ဝါ ဣမိနာ ပရိယာယေန ဗျာကတံ သုဗျာကတမေဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ ထေရော စတ္တာရီတိ ပစ္စနုဘာသိတွာ ‘‘အရိယသစ္စာနီ’’တိ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ တတ္ထ စတ္တာရီတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ အရိယသစ္စာနီတိ အရိယာနိ သစ္စာနိ၊ အဝိတထာနိ အဝိသံဝါဒကာနီတိ အတ္ထော။ ယထာဟ –

‘‘ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ တထာနိ အဝိတထာနိ အနညထာနိ၊ တသ္မာ အရိယသစ္စာနီတိ ဝုစ္စန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၉၇)။

ယသ္မာ ဝါ သဒေဝကေန လောကေန အရဏီယတော အဘိဂမနီယတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ဝါယမိတဗ္ဗဋ္ဌာနသညိတေ အယေ ဝါ ဣရိယနတော၊ အနယေ ဝါ န ဣရိယနတော၊ သတ္တတိံသဗောဓိပက္ခိယအရိယဓမ္မသမာယောဂတော ဝါ အရိယသမ္မတာ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကာ ဧတာနိ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ၊ တသ္မာပိ ‘‘အရိယသစ္စာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ယထာဟ –

‘‘စတ္တာရိမာနိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အရိယသစ္စာနိ…ပေ… ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ၊ အရိယာ ဣမာနိ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ၊ တသ္မာ အရိယသစ္စာနီတိ ဝုစ္စန္တီ’’တိ။

အပိစ အရိယဿ ဘဂဝတော သစ္စာနီတိပိ အရိယသစ္စာနိ။ ယထာဟ –

‘‘သဒေဝကေ၊ ဘိက္ခဝေ…ပေ… သဒေဝမနုဿာယ တထာဂတော အရိယော၊ တသ္မာ အရိယသစ္စာနီတိ ဝုစ္စန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၉၈)။

အထ ဝါ ဧတေသံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓတ္တာ အရိယဘာဝသိဒ္ဓိတောပိ အရိယသစ္စာနိ။ ယထာဟ –

‘‘ဣမေသံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ ယထာဘူတံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓတ္တာ တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ ဝုစ္စတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၉၃)။

အယမေတေသံ ပဒတ္ထော။ ဧတေသံ ပန အရိယသစ္စာနံ အနုဗောဓပ္ပဋိဝေဓတော ဘဝတဏှာဆေဒေါ ဟောတိ။ ယထာဟ –

‘‘တယိဒံ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ အနုဗုဒ္ဓံ ပဋိဝိဒ္ဓံ…ပေ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ အနုဗုဒ္ဓံ ပဋိဝိဒ္ဓံ၊ ဥစ္ဆိန္နာ ဘဝတဏှာ၊ ခီဏာ ဘဝနေတ္တိ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၉၁)။

ပဉ္စ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဣမိနာပိ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ပုရိမနယေနေဝ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ ပဉ္စ နာမ ကိန္တိ? ထေရော ပဉ္စာတိ ပစ္စနုဘာသိတွာ ‘‘ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ’’တိ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ တတ္ထ ပဉ္စာတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ ဥပါဒါနဇနိတာ ဥပါဒါနဇနကာ ဝါ ခန္ဓာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ယံကိဉ္စိ ရူပံ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရာ၊ ဝိညာဏဉ္စ သာသဝါ ဥပါဒါနိယာ၊ ဧတေသမေတံ အဓိဝစနံ။ ပုဗ္ဗနယေနေဝ စေတ္ထ ‘‘ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ န အညေသံ ပဉ္စန္နမဘာဝတော။ ယထာဟ –

‘‘ပဉ္စသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု ပဉ္စသု? ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘ပဉ္စ ပဉှာ၊ ပဉ္စ ဥဒ္ဒေသာ ၊ ပဉ္စ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

ဧတ္ထ စ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဥဒယဗ္ဗယဝသေန သမ္မသန္တော ဝိပဿနာမတံ လဒ္ဓါ အနုပုဗ္ဗေန နိဗ္ဗာနာမတံ သစ္ဆိကရောတိ။ ယထာဟ –

‘‘ယတော ယတော သမ္မသတိ၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ၊

လဘတီ ပီတိပါမောဇ္ဇံ၊ အမတံ တံ ဝိဇာနတ’’န္တိ။ (ဓ။ ပ။ ၃၇၄)၊

ဆ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဧဝံ ဣမိနာပိ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ပုရိမနယေနေဝ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ ‘‘ဆ နာမ ကိ’’န္တိ? ထေရော ဆဣတိ ပစ္စနုဘာသိတွာ ‘အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနီ’တိ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ တတ္ထ ဆဣတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ၊ အဇ္ဈတ္တေ နိယုတ္တာနိ၊ အတ္တာနံ ဝါ အဓိကတွာ ပဝတ္တာနိ အဇ္ဈတ္တိကာနိ။ အာယတနတော၊ အာယဿ ဝါ တနနတော၊ အာယတဿ ဝါ သံသာရဒုက္ခဿ နယနတော အာယတနာနိ၊ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာကာယမနာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ပုဗ္ဗနယေန စေတ္ထ ‘‘ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ န အညေသံ ဆန္နမဘာဝတော။ ယထာဟ –

‘‘ဆသု ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု ဆသု? ဆသု အဇ္ဈတ္တိကေသု အာယတနေသု။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဆသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘ဆ ပဉှာ ဆ ဥဒ္ဒေသာ ဆ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

ဧတ္ထ စ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ၊ ‘‘သုညော ဂါမောတိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဆန္နေတံ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစန’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၈) ဝစနတော သုညတော ပုဗ္ဗုဠကမရီစိကာဒီနိ ဝိယ အစိရဋ္ဌိတိကတော တုစ္ဆတော ဝဉ္စနတော စ သမနုပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော အနုပုဗ္ဗေန ဒုက္ခဿန္တံ ကတွာ မစ္စုရာဇဿ အဒဿနံ ဥပေတိ။ ယထာဟ –

‘‘ယထာ ပုဗ္ဗုဠကံ ပဿေ၊ ယထာ ပဿေ မရီစိကံ၊

ဧဝံ လောကံ အဝေက္ခန္တံ၊ မစ္စုရာဇာ န ပဿတီ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၁၇၀)၊

သတ္တ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဣမိနာပိ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ သတ္တ နာမ ကိန္တိ? ထေရော ကိဉ္စာပိ မဟာပဉှဗျာကရဏေ သတ္တ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော ဝုတ္တာ၊ အပိစ ခေါ ပန ယေသု ဓမ္မေသု သုဘာဝိတစိတ္တော ဘိက္ခု ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ၊ တေ ဒဿေန္တော ‘‘သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’’တိ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ အယမ္ပိ စတ္ထော ဘဂဝတာ အနုမတော ဧဝ။ ယထာဟ –

‘‘ပဏ္ဍိတာ ဂဟပတယော ကဇင်္ဂလိကာ ဘိက္ခုနီ၊ မဟာပညာ ဂဟပတယော ကဇင်္ဂလိကာ ဘိက္ခုနီ၊ မဉ္စေပိ တုမှေ ဂဟပတယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ၊ အဟမ္ပိ စေတံ ဧဝမေဝ ဗျာကရေယျံ၊ ယထာ တံ ကဇင်္ဂလိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဗျာကတ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၈)။

တာယ စ ဧဝံ ဗျာကတံ –

‘‘သတ္တသု၊ အာဝုသော၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ သုဘာဝိတစိတ္တော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု သတ္တသု? သတ္တသု ဗောဇ္ဈင်္ဂေသု။ ဣမေသု ခေါ၊ အာဝုသော၊ သတ္တသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ သုဘာဝိတစိတ္တော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘သတ္တ ပဉှာ သတ္တ ဥဒ္ဒေသာ သတ္တ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၈)။

ဧဝမယမတ္ထော ဘဂဝတာ အနုမတော ဧဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတ္ထ သတ္တာတိ ဦနာဓိကနိဝါရဏဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ ဗောဇ္ဈင်္ဂါတိ သတိအာဒီနံ ဓမ္မာနမေတံ အဓိဝစနံ။ တတြာယံ ပဒတ္ထော – ဧတာယ လောကိယလောကုတ္တရမဂ္ဂက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယ လီနုဒ္ဓစ္စပတိဋ္ဌာနာယူဟနကာမသုခတ္တကိလမထာနုယောဂဥစ္ဆေဒသဿတာဘိနိဝေသာဒိ- အနေကုပဒ္ဒဝပ္ပဋိပက္ခဘူတာယ သတိဓမ္မဝိစယဝီရိယပီတိပ္ပဿဒ္ဓိသမာဓုပေက္ခာသင်္ခါတာယ ဓမ္မသာမဂ္ဂိယာ အရိယသာဝကော ဗုဇ္ဈတီတိ ကတွာ ဗောဓိ၊ ကိလေသသန္တာနနိဒ္ဒါယ ဥဋ္ဌဟတိ၊ စတ္တာရိ ဝါ အရိယသစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ နိဗ္ဗာနမေဝ ဝါ သစ္ဆိကရောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယထာဟ – ‘‘သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဘာဝေတွာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိ။ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရာယ ဝါ ဧတာယ ဓမ္မသာမဂ္ဂိယာ ဗုဇ္ဈတီတိ ကတွာ အရိယသာဝကောပိ ဗောဓိ။ ဣတိ တဿာ ဓမ္မသာမဂ္ဂိသင်္ခါတာယ ဗောဓိယာ အင်္ဂဘူတတ္တာ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဈာနင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂါနိ ဝိယ၊ တဿ ဝါ ဗောဓီတိ လဒ္ဓဝေါဟာရဿ အရိယသာဝကဿ အင်္ဂဘူတတ္တာပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သေနင်္ဂရထင်္ဂါဒယော ဝိယ။

အပိစ ‘‘ဗောဇ္ဈင်္ဂါတိ ကေနဋ္ဌေန ဗောဇ္ဈင်္ဂါ? ဗောဓာယ သံဝတ္တန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ အနုဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ပဋိဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ သမ္ဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၂။၁၇) ဣမိနာပိ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ဝုတ္တေန ဝိဓိနာ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝမိမေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဘာဝေန္တော ဗဟုလီကရောန္တော န စိရဿေဝ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါဒိဂုဏပဋိလာဘီ ဟောတိ၊ တေန ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီတိ ဝုစ္စတိ ။ ဝုတ္တဉ္စေတံ ဘဂဝတာ –

‘‘သတ္တိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၂၀၁)။

အဋ္ဌ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဧဝံ ဣမိနာပိ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ အဋ္ဌ နာမ ကိန္တိ? ထေရော ကိဉ္စာပိ မဟာပဉှဗျာကရဏေ အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ ဝုတ္တာ၊ အပိစ ခေါ ပန ယေသု ဓမ္မေသု သုဘာဝိတစိတ္တော ဘိက္ခု ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ၊ တေ ဒဿေန္တော ‘‘အရိယာနိ အဋ္ဌ မဂ္ဂင်္ဂါနီ’’တိ အဝတွာ ယသ္မာ အဋ္ဌင်္ဂဝိနိမုတ္တော မဂ္ဂေါ နာမ နတ္ထိ၊ အဋ္ဌင်္ဂမတ္တမေဝ တု မဂ္ဂေါ၊ တသ္မာ တမတ္ထံ သာဓေန္တော ဒေသနာဝိလာသေန အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါတိ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဘဂဝတာပိ စာယမတ္ထော ဒေသနာနယော စ အနုမတော ဧဝ။ ယထာဟ –

‘‘ပဏ္ဍိတာ ဂဟပတယော ကဇင်္ဂလိကာ ဘိက္ခုနီ…ပေ… အဟမ္ပိ ဧဝမေဝ ဗျာကရေယျံ၊ ယထာ တံ ကဇင်္ဂလိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဗျာကတ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၈)။

တာယ စ ဧဝံ ဗျာကတံ –

‘‘အဋ္ဌသု၊ အာဝုသော၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ သုဘာဝိတစိတ္တော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘အဋ္ဌ ပဉှာ၊ အဋ္ဌ ဥဒ္ဒေသာ၊ အဋ္ဌ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၈)။

ဧဝမယံ အတ္ထော စ ဒေသနာနယော စ ဘဂဝတာ အနုမတော ဧဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတ္ထ အရိယောတိ နိဗ္ဗာနတ္ထိကေဟိ အဘိဂန္တဗ္ဗော၊ အပိစ အာရကာ ကိလေသေဟိ ဝတ္တနတော၊ အရိယဘာဝကရဏတော၊ အရိယဖလပဋိလာဘတော စာပိ အရိယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဋ္ဌ အင်္ဂါနိ အဿာတိ အဋ္ဌင်္ဂိကော။ သွာယံ စတုရင်္ဂိကာ ဝိယ သေနာ၊ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဝိယ စ တူရိယံ အင်္ဂဝိနိဗ္ဘောဂေန အနုပလဗ္ဘသဘာဝတော အင်္ဂမတ္တမေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ မဂ္ဂတိ ဣမိနာ နိဗ္ဗာနံ၊ သယံ ဝါ မဂ္ဂတိ၊ ကိလေသေ မာရေန္တော ဝါ ဂစ္ဆတီတိ မဂ္ဂေါ။

ဧဝမဋ္ဌပ္ပဘေဒဉ္စိမံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တော ဘိက္ခု အဝိဇ္ဇံ ဘိန္ဒတိ၊ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတိ၊ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတိ၊ တေန ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီတိ ဝုစ္စတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ –

‘‘သေယျထာပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာလိသူကံ ဝါ ယဝသူကံ ဝါ သမ္မာ ပဏိဟိတံ ဟတ္ထေန ဝါ ပါဒေန ဝါ အက္ကန္တံ ဟတ္ထံ ဝါ ပါဒံ ဝါ ဘေစ္ဆတိ၊ လောဟိတံ ဝါ ဥပ္ပာဒေဿတီတိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သမ္မာ ပဏိဟိတတ္တာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သူကဿ၊ ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ ၊ သော ဝတ ဘိက္ခု သမ္မာ ပဏိဟိတာယ ဒိဋ္ဌိယာ သမ္မာ ပဏိဟိတာယ မဂ္ဂဘာဝနာယ အဝိဇ္ဇံ ဘေစ္ဆတိ၊ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေဿတိ၊ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရိဿတီတိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁။၄၂)။

နဝ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဣမိနာပိ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ နဝ နာမ ကိန္တိ? ထေရော နဝဣတိ ပစ္စနုဘာသိတွာ ‘‘သတ္တာဝါသာ’’တိ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ တတ္ထ နဝါတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ သတ္တာတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယပ္ပဋိဗဒ္ဓေ ခန္ဓေ ဥပါဒါယ ပညတ္တာ ပါဏိနော ပဏ္ဏတ္တိ ဝါ။ အာဝါသာတိ အာဝသန္တိ ဧတေသူတိ အာဝါသာ၊ သတ္တာနံ အာဝါသာ သတ္တာဝါသာ။ ဧသ ဒေသနာမဂ္ဂေါ၊ အတ္ထတော ပန နဝဝိဓာနံ သတ္တာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ယထာဟ –

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ၊ အယံ ပဌမော သတ္တာဝါသော။ သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ၊ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ၊ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ၊ အယံ ဒုတိယော သတ္တာဝါသော။ သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ၊ ဒေဝါ အာဘဿရာ၊ အယံ တတိယော သတ္တာဝါသော။ သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ၊ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ၊ အယံ စတုတ္ထော သတ္တာဝါသော။ သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ အသညိနော အပ္ပဋိသံဝေဒိနော၊ သေယျထာပိ၊ ဒေဝါ အသညသတ္တာ၊ အယံ ပဉ္စမော သတ္တာဝါသော။ သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ…ပေ… အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ ၊ အယံ ဆဋ္ဌော သတ္တာဝါသော။ သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ…ပေ… ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ၊ အယံ သတ္တမော သတ္တာဝါသော။ သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ…ပေ… အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ၊ အယံ အဋ္ဌမော သတ္တာဝါသော။ သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနူပဂါ၊ အယံ နဝမော သတ္တာဝါသော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၄၁)။

ပုရိမနယေနေဝ စေတ္ထ ‘‘နဝ သတ္တာဝါသာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ န အညေသံ နဝန္နမဘာဝတော။ ယထာဟ –

‘‘နဝသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု နဝသု? နဝသု သတ္တာဝါသေသု။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နဝသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘နဝ ပဉှာ ၊ နဝ ဥဒ္ဒေသာ၊ နဝ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

ဧတ္ထ စ ‘‘နဝ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။ ကတမေ နဝ? နဝ သတ္တာဝါသာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၅၉) ဝစနတော နဝသု သတ္တာဝါသေသု ဉာတပရိညာယ ဓုဝသုဘသုခတ္တဘာဝဒဿနံ ပဟာယ သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇမတ္တဒဿနေန နိဗ္ဗိန္ဒမာနော တီရဏပရိညာယ အနိစ္စာနုပဿနေန ဝိရဇ္ဇမာနော ဒုက္ခာနုပဿနေန ဝိမုစ္စမာနော အနတ္တာနုပဿနေန သမ္မာ ပရိယန္တဒဿာဝီ ပဟာနပရိညာယ သမ္မတ္တမဘိသမေစ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ တေနေတံ ဝုတ္တံ –

‘‘နဝသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု နဝသု? နဝသု သတ္တာဝါသေသူ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

ဒသ နာမ ကိန္တိပဉှဝဏ္ဏနာ

ဧဝံ ဣမိနာပိ ပဉှဗျာကရဏေန အာရဒ္ဓစိတ္တော သတ္ထာ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ ဒသ နာမ ကိန္တိ? တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဣမဿ ပဉှဿ ဣတော အညတြ ဝေယျာကရဏေသု ဒသ အကုသလကမ္မပထာ ဝုတ္တာ။ ယထာဟ –

‘‘ဒသသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမေသု ဒသသု? ဒသသု အကုသလကမ္မပထေသု။ ဣမေသု ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒသသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော…ပေ။ … ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ‘ဒသ ပဉှာ ဒသ ဥဒ္ဒေသာ ဒသ ဝေယျာကရဏာနီ’တိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။

ဣဓ ပန ယသ္မာ အယမာယသ္မာ အတ္တာနံ အနုပနေတွာ အညံ ဗျာကာတုကာမော၊ ယသ္မာ ဝါ ဣမိနာ ပရိယာယေန ဗျာကတံ သုဗျာကတမေဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ ယေဟိ ဒသဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အရဟာတိ ပဝုစ္စတိ၊ တေသံ အဓိဂမံ ဒီပေန္တော ဒသဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အရဟာတိ ပဝုစ္စတီတိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာယ ဒေသနာယ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ယတော ဧတ္ထ ယေဟိ ဒသဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အရဟာတိ ပဝုစ္စတိ၊ တာနိ ဒသင်္ဂါနိ ‘‘ဒသ နာမ ကိ’’န္တိ ပုဋ္ဌေန ထေရေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တာနိ စ ဒသ –

‘‘အသေခေါ အသေခေါတိ၊ ဘန္တေ၊ ဝုစ္စတိ၊ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ၊ ဘန္တေ၊ ဘိက္ခု အသေခေါ ဟောတီတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အသေခါယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခေန သမ္မာသင်္ကပ္ပေန သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခါယ သမ္မာဝါစာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခေန သမ္မာကမ္မန္တေန သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခေန သမ္မာအာဇီဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခေန သမ္မာဝါယာမေန သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခါယ သမ္မာသတိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခေန သမ္မာသမာဓိနာ သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခေန သမ္မာဉာဏေန သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ အသေခါယ သမ္မာဝိမုတ္တိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အသေခေါ ဟောတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၁၁၁)။ –

ဧဝမာဒီသု သုတ္တေသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။

ပရမတ္ထဇောတိကာယ ခုဒ္ဒကပါဌ-အဋ္ဌကထာယ

ကုမာရပဉှဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။