📜

၉။ မေတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

နိက္ခေပပ္ပယောဇနံ

ဣဒါနိ နိဓိကဏ္ဍာနန္တရံ နိက္ခိတ္တဿ မေတ္တသုတ္တဿ ဝဏ္ဏနာက္ကမော အနုပ္ပတ္တော။ တဿ ဣဓ နိက္ခေပပ္ပယောဇနံ ဝတွာ တတော ပရံ –

‘‘ယေန ဝုတ္တံ ယဒါ ယတ္ထ၊ ယသ္မာ စေတေသ ဒီပနာ၊

နိဒါနံ သောဓယိတွာဿ၊ ကရိဿာမတ္ထဝဏ္ဏနံ’’။

တတ္ထ ယသ္မာ နိဓိကဏ္ဍေန ဒါနသီလာဒိပုညသမ္ပဒါ ဝုတ္တာ၊ သာ စ သတ္တေသု မေတ္တာယ ကတာယ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ ယာဝ ဗုဒ္ဓဘူမိံ ပါပေတုံ သမတ္ထာ၊ တသ္မာ တဿာ ပုညသမ္ပဒါယ ဥပကာရဒဿနတ္ထံ၊ ယသ္မာ ဝါ သရဏေဟိ သာသနေ ဩတရိတွာ သိက္ခာပဒေဟိ သီလေ ပတိဋ္ဌိတာနံ ဒွတ္တိံသာကာရေန ရာဂပ္ပဟာနသမတ္ထံ၊ ကုမာရပဉှေန မောဟပ္ပဟာနသမတ္ထဉ္စ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဒဿေတွာ၊ မင်္ဂလသုတ္တေန တဿ ပဝတ္တိယာ မင်္ဂလဘာဝေါ အတ္တရက္ခာ စ၊ ရတနသုတ္တေန တဿာနုရူပါ ပရရက္ခာ၊ တိရောကုဋ္ဋေန ရတ္တနသုတ္တေ ဝုတ္တဘူတေသု ဧကစ္စဘူတဒဿနံ ဝုတ္တပ္ပကာရာယ ပုညသမ္ပတ္တိယာ ပမဇ္ဇန္တာနံ ဝိပတ္တိ စ၊ နိဓိကဏ္ဍေန တိရောကုဋ္ဋေ ဝုတ္တဝိပတ္တိပဋိပက္ခဘူတာ သမ္ပတ္တိ စ ဒဿိတာ၊ ဒေါသပ္ပဟာနသမတ္ထံ ပန ကမ္မဋ္ဌာနံ အဒဿိတမေဝ၊ တသ္မာ တံ ဒေါသပ္ပဟာနသမတ္ထံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဒဿေတုံ ဣဒံ မေတ္တသုတ္တံ ဣဓ နိက္ခိတ္တံ။ ဧဝဉှိ သုပရိပူရော ဟောတိ ခုဒ္ဒကပါဌောတိ ဣဒမဿ ဣဓ နိက္ခေပပ္ပယောဇနံ။

နိဒါနသောဓနံ

ဣဒါနိ ယာယံ –

‘‘ယေန ဝုတ္တံ ယဒါ ယတ္ထ၊ ယသ္မာ စေတေသ ဒီပနာ၊

နိဒါနံ သောဓယိတွာဿ၊ ကရိဿာမတ္ထဝဏ္ဏန’’န္တိ။ –

မာတိကာ နိက္ခိတ္တာ၊ တတ္ထ ဣဒံ မေတ္တသုတ္တံ ဘဂဝတာဝ ဝုတ္တံ၊ န သာဝကာဒီဟိ၊ တဉ္စ ပန ယဒါ ဟိမဝန္တပဿတော ဒေဝတာဟိ ဥဗ္ဗာဠှာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော သန္တိကံ အာဂတာ၊ တဒါ သာဝတ္ထိယံ တေသံ ဘိက္ခူနံ ပရိတ္တတ္ထာယ ကမ္မဋ္ဌာနတ္ထာယ စ ဝုတ္တန္တိ ဧဝံ တာဝ သင်္ခေပတော ဧတေသံ ပဒါနံ ဒီပနာ နိဒါနသောဓနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဝိတ္ထာရတော ပန ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဥပကဋ္ဌာယ ဝဿူပနာယိကာယ၊ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ နာနာဝေရဇ္ဇကာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဝဿံ ဥပဂန္တုကာမာ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမန္တိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ရာဂစရိတာနံ သဝိညာဏကအဝိညာဏကဝသေန ဧကာဒသဝိဓံ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ဒေါသစရိတာနံ စတုဗ္ဗိဓံ မေတ္တာဒိကမ္မဋ္ဌာနံ၊ မောဟစရိတာနံ မရဏဿတိကမ္မဋ္ဌာနာဒီနိ၊ ဝိတက္ကစရိတာနံ အာနာပါနဿတိပထဝီကသိဏာဒီနိ၊ သဒ္ဓါစရိတာနံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနာဒီနိ၊ ဗုဒ္ဓိစရိတာနံ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနာဒီနီတိ ဣမိနာ နယေန စတုရာသီတိသဟဿပ္ပဘေဒစရိတာနုကူလာနိ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ ကထေတိ။

အထ ခေါ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ ဘဂဝတော သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပာယသေနာသနဉ္စ ဂေါစရဂါမဉ္စ ပရိယေသမာနာနိ အနုပုဗ္ဗေန ဂန္တွာ ပစ္စန္တေ ဟိမဝန္တေန သဒ္ဓိံ ဧကာဗဒ္ဓံ နီလကာစမဏိသန္နိဘသိလာတလံ သီတလဃနစ္ဆာယနီလဝနသဏ္ဍမဏ္ဍိတံ မုတ္တာဇာလရဇတပဋ္ဋသဒိသဝါလုကာကိဏ္ဏဘူမိဘာဂံ သုစိသာတသီတလဇလာသယပရိဝါရိတံ ပဗ္ဗတမဒ္ဒသံသု။ အထ တေ ဘိက္ခူ တတ္ထေကရတ္တိံ ဝသိတွာ ပဘာတာယ ရတ္တိယာ သရီရပရိကမ္မံ ကတွာ တဿ အဝိဒူရေ အညတရံ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိံသု။ ဂါမော ဃနနိဝေသနသန္နိဝိဋ္ဌကုလသဟဿယုတ္တော၊ မနုဿာ စေတ္ထ သဒ္ဓါ ပသန္နာ တေ ပစ္စန္တေ ပဗ္ဗဇိတဒဿနဿ ဒုလ္လဘတာယ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ဧဝ ပီတိသောမနဿဇာတာ ဟုတွာ တေ ဘိက္ခူ ဘောဇေတွာ ‘‘ဣဓေဝ၊ ဘန္တေ၊ တေမာသံ ဝသထာ’’တိ ယာစိတွာ ပဉ္စ ပဓာနကုဋိသတာနိ ကာရေတွာ တတ္ထ မဉ္စပီဌပါနီယပရိဘောဇနီယဃဋာဒီနိ သဗ္ဗူပကရဏာနိ ပဋိယာဒေသုံ။

ဘိက္ခူ ဒုတိယဒိဝသေ အညံ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိံသု။ တတ္ထပိ မနုဿာ တထေဝ ဥပဋ္ဌဟိတွာ ဝဿာဝါသံ ယာစိံသု။ ဘိက္ခူ ‘‘အသတိ အန္တရာယေ’’တိ အဓိဝါသေတွာ တံ ဝနသဏ္ဍံ ပဝိသိတွာ သဗ္ဗရတ္တိန္ဒိဝံ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ယာမဃဏ္ဍိကံ ကောဋ္ဋေတွာ ယောနိသောမနသိကာရဗဟုလာ ဝိဟရန္တာ ရုက္ခမူလာနိ ဥပဂန္တွာ နိသီဒိံသု။ သီလဝန္တာနံ ဘိက္ခူနံ တေဇေန ဝိဟတတေဇာ ရုက္ခဒေဝတာ အတ္တနော အတ္တနော ဝိမာနာ ဩရုယှ ဒါရကေ ဂဟေတွာ ဣတော စိတော ဝိစရန္တိ။ သေယျထာပိ နာမ ရာဇူဟိ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ ဝါ ဂါမကာဝါသံ ဂတေဟိ ဂါမဝါသီနံ ဃရေသု ဩကာသေ ဂဟိတေ ဃရမနုဿကာ ဃရာ နိက္ခမိတွာ အညတြ ဝသန္တာ ‘‘ကဒါ နု ဂမိဿန္တီ’’တိ ဒူရတောဝ ဩလောကေန္တိ၊ ဧဝမေဝ ဒေဝတာ အတ္တနော အတ္တနော ဝိမာနာနိ ဆဍ္ဍေတွာ ဣတော စိတော စ ဝိစရန္တိယော ဒူရတောဝ ဩလောကေန္တိ ‘‘ကဒါ နု ဘဒန္တာ ဂမိဿန္တီ’’တိ။ တတော ဧဝံ သမစိန္တေသုံ ‘‘ပဌမဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ အဝဿံ တေမာသံ ဝသိဿန္တိ၊ မယံ ပန တာဝ စိရံ ဒါရကေ ဂဟေတွာ ဩက္ကမ္မ ဝသိတုံ န သက္ကောမ၊ ဟန္ဒ မယံ ဘိက္ခူနံ ဘယာနကံ အာရမ္မဏံ ဒဿေမာ’’တိ။ တာ ရတ္တိံ ဘိက္ခူနံ သမဏဓမ္မကရဏဝေလာယ ဘိံသနကာနိ ယက္ခရူပါနိ နိမ္မိနိတွာ ပုရတော ပုရတော တိဋ္ဌန္တိ၊ ဘေရဝသဒ္ဒဉ္စ ကရောန္တိ။ ဘိက္ခူနံ တာနိ ရူပါနိ ဒိသွာ တဉ္စ သဒ္ဒံ သုတွာ ဟဒယံ ဖန္ဒိ၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ စ အဟေသုံ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ။ တေန တေ ဘိက္ခူ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ ကာတုံ နာသက္ခိံသု၊ တေသံ အနေကဂ္ဂစိတ္တာနံ ဘယေန စ ပုနပ္ပုနံ သံဝိဂ္ဂါနံ သတိ သမ္မုဿိ၊ တတော တေသံ မုဋ္ဌသတီနံ ဒုဂ္ဂန္ဓာနိ အာရမ္မဏာနိ ပယောဇေသုံ၊ တေသံ တေန ဒုဂ္ဂန္ဓေန နိမ္မထိယမာနမိဝ မတ္ထလုင်္ဂံ အဟောသိ၊ ဂါဠှာ သီသဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိံသု၊ န စ တံ ပဝတ္တိံ အညမညဿ အာရောစေသုံ။

အထေကဒိဝသံ သင်္ဃတ္ထေရဿ ဥပဋ္ဌာနကာလေ သဗ္ဗေသု သန္နိပတိတေသု သင်္ဃတ္ထေရော ပုစ္ဆိ ‘‘တုမှာကံ၊ အာဝုသော၊ ဣမံ ဝနသဏ္ဍံ ပဝိဋ္ဌာနံ ကတိပါဟံ အတိဝိယ ပရိသုဒ္ဓါ ဆဝိဝဏ္ဏော အဟောသိ ပရိယောဒါတော၊ ဝိပ္ပသန္နာနိ စ ဣန္ဒြိယာနိ၊ ဧတရဟိ ပနတ္ထ ကိသာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ၊ ကိံ ဝေါ ဣဓ အသပ္ပာယ’’န္တိ။ တတော ဧကော ဘိက္ခု အာဟ – ‘‘အဟံ၊ ဘန္တေ၊ ရတ္တိံ ဤဒိသဉ္စ ဤဒိသဉ္စ ဘေရဝါရမ္မဏံ ပဿာမိ စ သုဏာမိ စ၊ ဤဒိသဉ္စ ဂန္ဓံ ဃာယာမိ၊ တေန မေ စိတ္တံ န သမာဓိယတီ’’တိ၊ ဧတေနေဝ ဥပါယေန သဗ္ဗေဝ တေ တံ ပဝတ္တိံ အာရောစေသုံ။ သင်္ဃတ္ထေရော အာဟ – ‘‘ဘဂဝတာ၊ အာဝုသော၊ ဒွေ ဝဿူပနာယိကာ ပညတ္တာ၊ အမှာကဉ္စ ဣဒံ သေနာသနံ အသပ္ပာယံ၊ အာယာမာဝုသော၊ ဘဂဝတော သန္တိကံ ဂန္တွာ အညံ သပ္ပာယသေနာသနံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ ဘန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ထေရဿ ပဋိဿုဏိတွာ သဗ္ဗေဝ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အနုပလိတ္တတ္တာ ကုလေသု ကဉ္စိ အနာမန္တေတွာ ဧဝ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကမိံသု။ အနုပုဗ္ဗေန သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘဂဝတော သန္တိကံ အာဂမိံသု။

ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ အန္တောဝဿံ စာရိကာ စရိတဗ္ဗာတိ မယာ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ၊ ကိဿ တုမှေ စာရိကံ စရထာ’’တိ။ တေ ဘဂဝတော သဗ္ဗမာရောစေသုံ။ ဘဂဝါ အာဝဇ္ဇေန္တော သကလဇမ္ဗုဒီပေ အန္တမသော စတုပါဒပီဌကဋ္ဌာနမတ္တမ္ပိ တေသံ သပ္ပာယသေနာသနံ နာဒ္ဒသ။ အထ တေ ဘိက္ခူ အာဟ – ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ တုမှာကံ အညံ သပ္ပာယသေနာသနံ အတ္ထိ၊ တတ္ထေဝ တုမှေ ဝိဟရန္တာ အာသဝက္ခယံ ပါပုဏိဿထ၊ ဂစ္ဆထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တမေဝ သေနာသနံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရထ၊ သစေ ပန ဒေဝတာဟိ အဘယံ ဣစ္ဆထ၊ ဣမံ ပရိတ္တံ ဥဂ္ဂဏှထ။ ဧတဉှိ ဝေါ ပရိတ္တဉ္စ ကမ္မဋ္ဌာနဉ္စ ဘဝိဿတီ’’တိ ဣဒံ သုတ္တမဘာသိ။

အပရေ ပနာဟု – ‘‘ဂစ္ဆထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တမေဝ သေနာသနံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရထာ’’တိ ဣဒဉ္စ ဝတွာ ဘဂဝါ အာဟ – ‘‘အပိစ ခေါ အာရညကေန ပရိဟရဏံ ဉာတဗ္ဗံ။ သေယျထိဒံ – သာယံ ပါတံ ကရဏဝသေန ဒွေ မေတ္တာ ဒွေ ပရိတ္တာ ဒွေ အသုဘာ ဒွေ မရဏဿတီ အဋ္ဌမဟာသံဝေဂဝတ္ထုသမာဝဇ္ဇနဉ္စ၊ အဋ္ဌ မဟာသံဝေဂဝတ္ထူနိ နာမ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏံ စတ္တာရိ အပါယဒုက္ခာနီတိ၊ အထ ဝါ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏာနိ စတ္တာရိ၊ အပါယဒုက္ခံ ပဉ္စမံ၊ အတီတေ ဝဋ္ဋမူလကံ ဒုက္ခံ၊ အနာဂတေ ဝဋ္ဋမူလကံ ဒုက္ခံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နေ အာဟာရပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခ’’န္တိ။ ဧဝံ ဘဂဝါ ပရိဟရဏံ အာစိက္ခိတွာ တေသံ ဘိက္ခူနံ မေတ္တတ္ထဉ္စ ပရိတ္တတ္ထဉ္စ ဝိပဿနာပါဒကဇ္ဈာနတ္ထဉ္စ ဣဒံ သုတ္တမဘာသီတိ။ ဧဝံ ဝိတ္ထာရတောပိ ‘‘ယေန ဝုတ္တံ ယဒါ ယတ္ထ၊ ယသ္မာ စေ’’တိ ဧတေသံ ပဒါနံ ဒီပနာ နိဒါနသောဓနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဧတ္တာဝတာ စ ယာ သာ ‘‘ယေန ဝုတ္တံ ယဒါ ယတ္ထ၊ ယသ္မာ စေတေသ ဒီပနာ။ နိဒါနံ သောဓယိတွာ’’တိ မာတိကာ ဌပိတာ၊ သာ သဗ္ဗာကာရေန ဝိတ္ထာရိတာ ဟောတိ။

ပဌမဂါထာဝဏ္ဏနာ

၁။ ဣဒါနိ ‘‘အဿ ကရိဿာမတ္ထဝဏ္ဏန’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝံ ကတနိဒါနသောဓနဿ အဿ သုတ္တဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ အာရဗ္ဘတေ။ တတ္ထ ကရဏီယမတ္ထကုသလေနာတိ ဣမိဿာ ပဌမဂါထာယ တာဝ အယံ ပဒဝဏ္ဏနာ – ကရဏီယန္တိ ကာတဗ္ဗံ၊ ကရဏာရဟန္တိ အတ္ထော။ အတ္ထောတိ ပဋိပဒါ၊ ယံ ဝါ ကိဉ္စိ အတ္တနော ဟိတံ၊ တံ သဗ္ဗံ အရဏီယတော အတ္ထောတိ ဝုစ္စတိ၊ အရဏီယတော နာမ ဥပဂန္တဗ္ဗတော။ အတ္ထေ ကုသလေန အတ္ထကုသလေန အတ္ထဆေကေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယန္တိ အနိယမိတပစ္စတ္တံ။ န္တိ နိယမိတဥပယောဂံ၊ ဥဘယမ္ပိ ဝါ ယံ တန္တိ ပစ္စတ္တဝစနံ။ သန္တံ ပဒန္တိ ဥပယောဂဝစနံ၊ တတ္ထ လက္ခဏတော သန္တံ၊ ပတ္တဗ္ဗတော ပဒံ၊ နိဗ္ဗာနဿေတံ အဓိဝစနံ။ အဘိသမေစ္စာတိ အဘိသမာဂန္တွာ။ သက္ကောတီတိ သက္ကော၊ သမတ္ထော ပဋိဗလောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဥဇူတိ အဇ္ဇဝယုတ္တော။ သုဋ္ဌု ဥဇူတိ သုဟုဇု။ သုခံ ဝစော တသ္မိန္တိ သုဝစော။ အဿာတိ ဘဝေယျ။ မုဒူတိ မဒ္ဒဝယုတ္တော။ န အတိမာနီတိ အနတိမာနိ။

အယံ ပနေတ္ထ အတ္ထဝဏ္ဏနာ – ကရဏီယမတ္ထကုသလေန၊ ယန္တံ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စာတိ ဧတ္ထ တာဝ အတ္ထိ ကရဏီယံ၊ အတ္ထိ အကရဏီယံ။ တတ္ထ သင်္ခေပတော သိက္ခတ္တယံ ကရဏီယံ။ သီလဝိပတ္တိ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ၊ အာစာရဝိပတ္တိ၊ အာဇီဝဝိပတ္တီတိ ဧဝမာဒိ အကရဏီယံ။ တထာ အတ္ထိ အတ္ထကုသလော၊ အတ္ထိ အနတ္ထကုသလော။ တတ္ထ ယော ဣမသ္မိံ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ န အတ္တာနံ သမ္မာ ပယောဇေတိ၊ ခဏ္ဍသီလော ဟောတိ၊ ဧကဝီသတိဝိဓံ အနေသနံ နိဿာယ ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ။ သေယျထိဒံ – ဝေဠုဒါနံ ပတ္တဒါနံ ပုပ္ဖဒါနံ ဖလဒါနံ ဒန္တကဋ္ဌဒါနံ မုခေါဒကဒါနံ သိနာနဒါနံ စုဏ္ဏဒါနံ မတ္တိကာဒါနံ စာဋုကမျတံ မုဂ္ဂသူပျတံ ပါရိဘဋယတံ ဇင်္ဃပေသနိကံ ဝေဇ္ဇကမ္မံ ဒူတကမ္မံ ပဟိဏဂမနံ ပိဏ္ဍပဋိပိဏ္ဍံ ဒါနာနုပ္ပဒါနံ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇံ နက္ခတ္တဝိဇ္ဇံ အင်္ဂဝိဇ္ဇန္တိ။ ဆဗ္ဗိဓေ စ အဂေါစရေ စရတိ။ သေယျထိဒံ – ဝေသိယာဂေါစရေ ဝိဓဝထုလ္လကုမာရိကပဏ္ဍကဘိက္ခုနီပါနာဂါရဂေါစရေတိ။ သံသဋ္ဌော စ ဝိဟရတိ ရာဇူဟိ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ အနနုလောမိကေန ဂိဟိသံသဂ္ဂေန၊ ယာနိ ဝါ ပန တာနိ ကုလာနိ အဿဒ္ဓါနိ အပ္ပသန္နာနိ အနောပါနဘူတာနိ အက္ကောသကပရိဘာသကာနိ အနတ္ထကာမာနိ အဟိတအဖာသုကယောဂက္ခေမကာမာနိ ဘိက္ခူနံ…ပေ… ဥပါသိကာနံ၊ တထာရူပါနိ ကုလာနိ သေဝတိ ဘဇတိ ပယိရုပါသတိ။ အယံ အနတ္ထကုသလော။

ယော ပန ဣမသ္မိံ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ အတ္တာနံ သမ္မာ ပယောဇေတိ၊ အနေသနံ ပဟာယ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေ ပတိဋ္ဌာတုကာမော သဒ္ဓါသီသေန ပါတိမောက္ခသံဝရံ သတိသီသေန ဣန္ဒြိယသံဝရံ ဝီရိယသီသေန အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိံ၊ ပညာသီသေန ပစ္စယပဋိသေဝနံ ပူရေတိ။ အယံ အတ္ထကုသလော။

ယော ဝါ သတ္တာပတ္တိက္ခန္ဓသောဓနဝသေန ပါတိမောက္ခသံဝရံ၊ ဆဒွါရေ ဃဋ္ဋိတာရမ္မဏေသု အဘိဇ္ဈာဒီနံ အနုပ္ပတ္တိဝသေန ဣန္ဒြိသံဝရံ၊ အနေသနပရိဝဇ္ဇနဝသေန ဝိညုပ္ပသတ္ထဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကဝဏ္ဏိတပစ္စယပဋိသေဝနေန စ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိံ၊ ယထာဝုတ္တပစ္စဝေက္ခဏဝသေန ပစ္စယပဋိသေဝနံ၊ စတုဣရိယာပထပရိဝတ္တနေ သာတ္ထကတာဒိပစ္စဝေက္ခဏဝသေန သမ္ပဇညဉ္စ သောဓေတိ။ အယမ္ပိ အတ္ထကုသလော။

ယော ဝါ ယထာ ဦသောဒကံ ပဋိစ္စ သံကိလိဋ္ဌံ ဝတ္ထံ ပရိယောဒါပယတိ၊ ဆာရိကံ ပဋိစ္စ အာဒါသော၊ ဥက္ကာမုခံ ပဋိစ္စ ဇာတရူပံ၊ တထာ ဉာဏံ ပဋိစ္စ သီလံ ဝေါဒါယတီတိ ဉတွာ ဉာဏောဒကေန ဓောဝန္တော သီလံ ပရိယောဒါပေတိ။ ယထာ စ ကိကီ သကုဏိကာ အဏ္ဍံ၊ စမရီ မိဂေါ ဝါလဓိံ၊ ဧကပုတ္တိကာ နာရီ ပိယံ ဧကပုတ္တကံ၊ ဧကနယနော ပုရိသော တံ ဧကနယနဉ္စ ရက္ခတိ၊ တထာ အတိဝိယ အပ္ပမတ္တော အတ္တနော သီလက္ခန္ဓံ ရက္ခတိ၊ သာယံ ပါတံ ပစ္စဝေက္ခမာနော အဏုမတ္တမ္ပိ ဝဇ္ဇံ န ပဿတိ။ အယမ္ပိ အတ္ထကုသလော။

ယော ဝါ ပန အဝိပ္ပဋိသာရကရေ သီလေ ပတိဋ္ဌာယ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနပဋိပဒံ ပဂ္ဂဏှာတိ၊ တံ ပဂ္ဂဏှိတွာ ကသိဏပရိကမ္မံ ကရောတိ၊ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတွာ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတိ။ အယမ္ပိ အတ္ထကုသလော။

ယော ဝါ ပန သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ သင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ၊ အယံ အတ္ထကုသလာနံ အဂ္ဂေါ။ တတ္ထ ယေ ဣမေ ယာဝ အဝိပ္ပဋိသာရကရေ သီလေ ပတိဋ္ဌာနေန ယာဝ ဝါ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနပဋိပဒါယပဂ္ဂဟဏေန ဝဏ္ဏိတာ အတ္ထကုသလာ၊ တေ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အတ္ထကုသလာတိ အဓိပ္ပေတာ။ တထာ ဝိဓာ စ တေ ဘိက္ခူ။ တေန ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ သန္ဓာယ ဧကပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာယ ဒေသနာယ ‘‘ကရဏီယမတ္ထကုသလေနာ’’တိ အာဟ။

တတော ‘‘ကိံ ကရဏီယ’’န္တိ တေသံ သဉ္ဇာတကင်္ခါနံ အာဟ ‘‘ယန္တံ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စာ’’တိ။ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပာယော – တံ ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓေဟိ ဝဏ္ဏိတံ သန္တံ နိဗ္ဗာနပဒံ ပဋိဝေဓဝသေန အဘိသမေစ္စ ဝိဟရိတုကာမေန ယံ ကရဏီယန္တိ။ ဧတ္ထ စ ယန္တိ ဣမဿ ဂါထာပဒဿ အာဒိတော ဝုတ္တမေဝ ကရဏီယန္တိ အဓိကာရတော အနုဝတ္တတိ၊ တံ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စာတိ။ အယံ ပန ယသ္မာ သာဝသေသပါဌော အတ္ထော၊ တသ္မာ ဝိဟရိတုကာမေနာတိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အထ ဝါ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စာတိ အနုဿဝါဒိဝသေန လောကိယပညာယ နိဗ္ဗာနပဒံ ‘‘သန္တ’’န္တိ ဉတွာ တံ အဓိဂန္တုကာမေန ယန္တံ ကရဏီယန္တိ အဓိကာရတော အနုဝတ္တတိ၊ တံ ကရဏီယမတ္ထကုသလေနာတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ အဓိပ္ပာယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အထ ဝါ ‘‘ကရဏီယမတ္ထကုသလေနာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိ’’န္တိ စိန္တေန္တာနံ အာဟ ‘‘ယန္တံ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စာ’’တိ။ တဿေဝံ အဓိပ္ပာယော ဝေဒိတဗ္ဗော – လောကိယပညာယ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စ ယံ ကရဏီယံ ကာတဗ္ဗံ၊ တံ ကရဏီယံ၊ ကရဏာရဟမေဝ တန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ကိံ ပန တန္တိ ? ကိမညံ သိယာ အညတြ တဒဓိဂမုပါယတော၊ ကာမဉ္စေတံ ကရဏာရဟဋ္ဌေန သိက္ခတ္တယဒီပကေန အာဒိပဒေနေဝ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ တဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာယံ အဝေါစုမှာ ‘‘အတ္ထိ ကရဏီယံ၊ အတ္ထိ အကရဏီယံ။ တတ္ထ သင်္ခေပတော သိက္ခတ္တယံ ကရဏီယ’’န္တိ။ အတိသင်္ခေပေန ဒေသိတတ္တာ ပန တေသံ ဘိက္ခူနံ ကေဟိစိ ဝိညာတံ၊ ကေဟိစိ န ဝိညာတံ။ တတော ယေဟိ န ဝိညာတံ၊ တေသံ ဝိညာပနတ္ထံ ယံ ဝိသေသတော အာရညကေန ဘိက္ခုနာ ကာတဗ္ဗံ၊ တံ ဝိတ္ထာရေန္တော ‘‘သက္ကော ဥဇူ စ သုဟုဇူ စ၊ သုဝစော စဿ မုဒု အနတိမာနီ’’တိ ဣမံ တာဝ ဥပဍ္ဎဂါထမာဟ။

ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စ ဝိဟရိတုကာမော၊ လောကိယပညာယ ဝါ တံ အဘိသမေစ္စ တဒဓိဂမာယ ပဋိပဇ္ဇမာနော အာရညကော ဘိက္ခု ဒုတိယစတုတ္ထပဓာနိယင်္ဂသမန္နာဂမေန ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အနပေက္ခော ဟုတွာ သစ္စပ္ပဋိဝေဓာယ ပဋိပဇ္ဇိတုံ သက္ကော အဿ၊ တထာ ကသိဏပရိကမ္မဝတ္တသမာဒါနာဒီသု အတ္တနော ပတ္တစီဝရပ္ပဋိသင်္ခရဏာဒီသု စ ယာနိ တာနိ သဗြဟ္မစာရီနံ ဥစ္စာဝစာနိ ကိံ ကရဏီယာနိ၊ တေသု အညေသု စ ဧဝရူပေသု သက္ကော အဿ ဒက္ခော အနလသော သမတ္ထော။ သက္ကော ဟောန္တောပိ စ တတိယပဓာနိယင်္ဂသမန္နာဂမေန ဥဇု အဿ။ ဥဇု ဟောန္တောပိ စ သကိံ ဥဇုဘာဝေန ဒဟရကာလေ ဝါ ဥဇုဘာဝေန သန္တောသံ အနာပဇ္ဇိတွာ ယာဝဇီဝံ ပုနပ္ပုနံ အသိထိလကရဏေန သုဋ္ဌုတရံ ဥဇု အဿ။ အသဌတာယ ဝါ ဥဇု၊ အမာယာဝိတာယ သုဟုဇု။ ကာယဝစီဝင်္ကပ္ပဟာနေန ဝါ ဥဇု၊ မနောဝင်္ကပ္ပဟာနေန သုဟုဇု။ အသန္တဂုဏဿ ဝါ အနာဝိကရဏေန ဥဇု၊ အသန္တဂုဏေန ဥပ္ပန္နဿ လာဘဿ အနဓိဝါသနေန သုဟုဇု။ ဧဝံ အာရမ္မဏလက္ခဏူပနိဇ္ဈာနေဟိ ပုရိမဒွယတတိယသိက္ခာဟိ ပယောဂါသယသုဒ္ဓီဟိ စ ဥဇု စ သုဟုဇု စ အဿ။

န ကေဝလဉ္စ ဥဇု စ သုဟုဇု စ၊ အပိစ ပန သုဝစော စ အဿ။ ယော ဟိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ဣဒံ န ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တော ‘‘ကိံ တေ ဒိဋ္ဌံ၊ ကိံ တေ သုတံ၊ ကော မေ သုတွာ ဝဒသိ၊ ကိံ ဥပဇ္ဈာယော အာစရိယော သန္ဒိဋ္ဌော သမ္ဘတ္တော ဝါ’’တိ ဝဒေတိ၊ တုဏှီဘာဝေန ဝါ တံ ဝိဟေသေတိ၊ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဝါ န တထာ ကရောတိ၊ သော ဝိသေသာဓိဂမဿ ဒူရေ ဟောတိ။ ယော ပန ဩဝဒိယမာနော ‘‘သာဓု၊ ဘန္တေ သုဋ္ဌု ဝုတ္တံ၊ အတ္တနော ဝဇ္ဇံ နာမ ဒုဒ္ဒသံ ဟောတိ၊ ပုနပိ မံ ဧဝရူပံ ဒိသွာ ဝဒေယျာထ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ၊ စိရဿံ မေ တုမှာကံ သန္တိကာ ဩဝါဒေါ လဒ္ဓါ’’တိ ဝဒတိ၊ ယထာနုသိဋ္ဌဉ္စ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ သော ဝိသေသာဓိဂမဿ အဝိဒူရေ ဟောတိ။ တသ္မာ ဧဝံ ပရဿ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ကရောန္တော သုဝစော စ အဿ။

ယထာ စ သုဝစော၊ ဧဝံ မုဒု အဿ။ မုဒူတိ ဂဟဋ္ဌေဟိ ဒူတဂမနပဟိဏဂမနာဒီသု နိယုဇ္ဇမာနော တတ္ထ မုဒုဘာဝံ အကတွာ ထဒ္ဓါ ဟုတွာ ဝတ္တပဋိပတ္တိယံ သကလဗြဟ္မစရိယေ စ မုဒု အဿ သုပရိကမ္မကတသုဝဏ္ဏံ ဝိယ တတ္ထ တတ္ထ ဝိနိယောဂက္ခမော။ အထ ဝါ မုဒူတိ အဘာကုဋိကော ဥတ္တာနမုခေါ သုခသမ္ဘာသော ပဋိသန္ထာရဝုတ္တိ သုတိတ္ထံ ဝိယ သုခါဝဂါဟော အဿ။ န ကေဝလဉ္စ မုဒု၊ အပိစ ပန အနတိမာနီ အဿ၊ ဇာတိဂေါတ္တာဒီဟိ အတိမာနဝတ္ထူဟိ ပရေ နာတိမညေယျ၊ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ဝိယ စဏ္ဍာလကုမာရကသမေန စေတသာ ဝိဟရေယျာတိ။

ဒုတိယဂါထာဝဏ္ဏနာ

၂။ ဧဝံ ဘဂဝါ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စ ဝိဟရိတုကာမဿ တဒဓိဂမာယ ဝါ ပဋိပဇ္ဇမာနဿ ဝိသေသတော အာရညကဿ ဘိက္ခုနော ဧကစ္စံ ကရဏီယံ ဝတွာ ပုန တတုတ္တရိပိ ဝတ္တုကာမော ‘‘သန္တုဿကော စာ’’တိ ဒုတိယဂါထမာဟ။

တတ္ထ ‘‘သန္တုဋ္ဌီ စ ကတညုတာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တပ္ပဘေဒေန ဒွါဒသဝိဓေန သန္တောသေန သန္တုဿတီတိ သန္တုဿကော။ အထ ဝါ တုဿတီတိ တုဿကော၊ သကေန တုဿကော၊ သန္တေန တုဿကော၊ သမေန တုဿကောတိ သန္တုဿကော။ တတ္ထ သကံ နာမ ‘‘ပိဏ္ဍိယာလောပဘောဇနံ နိဿာယာ’’တိ ဧဝံ ဥပသမ္ပဒမဏ္ဍလေ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ အတ္တနာ စ သမ္ပဋိစ္ဆိတံ စတုပစ္စယဇာတံ၊ တေန သုန္ဒရေန ဝါ အသုန္ဒရေန ဝါ သက္ကစ္စံ ဝါ အသက္ကစ္စံ ဝါ ဒိန္နေန ပဋိဂ္ဂဟဏကာလေ ပရိဘောဂကာလေ စ ဝိကာရံ အဒဿေတွာ ယာပေန္တော ‘‘သကေန တုဿကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ သန္တံ နာမ ယံ လဒ္ဓံ ဟောတိ အတ္တနော ‘ဝိဇ္ဇမာနံ ၊ တေန သန္တေနေဝ တုဿန္တော တတော ပရံ န ပတ္ထေန္တော အတြိစ္ဆတံ ပဇဟန္တော ‘‘သန္တေန တုဿကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ သမံ နာမ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု အနုနယပဋိဃပ္ပဟာနံ၊ တေန သမေန သဗ္ဗာရမ္မဏေသု တုဿန္တော ‘‘သမေန တုဿကော’’တိ ဝုစ္စတိ။

သုခေန ဘရီယတီတိ သုဘရော၊ သုပေါသောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယော ဟိ ဘိက္ခု မနုဿေဟိ သာလိမံသောဒနာဒီနံ ပတ္တေ ပူရေတွာ ဒိန္နေပိ ဒုမ္မုခဘာဝံ အနတ္တမနဘာဝမေဝ စ ဒဿေတိ၊ တေသံ ဝါ သမ္မုခါဝ တံ ပိဏ္ဍပါတံ ‘‘ကိံ တုမှေဟိ ဒိန္န’’န္တိ အပသာဒေန္တော သာမဏေရဂဟဋ္ဌာဒီနံ ဒေတိ၊ ဧသ ဒုဗ္ဘရော။ ဧတံ ဒိသွာ မနုဿာ ဒူရတောဝ ပရိဝဇ္ဇေန္တိ ‘‘ဒုဗ္ဘရော ဘိက္ခု န သက္ကာ ပေါသေတု’’န္တိ ။ ယော ပန ယံ ကိဉ္စိ လူခံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ လဘိတွာ အတ္တမနော ဝိပ္ပသန္နမုခေါ ဟုတွာ ယာပေတိ၊ ဧသ သုဘရော။ ဧတံ ဒိသွာ မနုဿာ အတိဝိယ ဝိဿတ္ထာ ဟောန္တိ၊ ‘‘အမှာကံ ဘဒန္တော သုဘရော၊ ထောကထောကေနာပိ တုဿတိ၊ မယမေဝ နံ ပေါသေဿာမာ’’တိ ပဋိညံ ကတွာ ပေါသေန္တိ။ ဧဝရူပေါ ဣဓ သုဘရောတိ အဓိပ္ပေတော။

အပ္ပံ ကိစ္စမဿာတိ အပ္ပကိစ္စော၊ န ကမ္မာရာမတာဘဿာရာမတာသင်္ဂဏိကာရာမတာဒိအနေကကိစ္စဗျာဝဋော၊ အထ ဝါ သကလဝိဟာရေ နဝကမ္မသင်္ဃပရိဘောဂသာမဏေရအာရာမိကဝေါသာသနာဒိကိစ္စဝိရဟိတော၊ အတ္တနော ကေသနခစ္ဆေဒနပတ္တစီဝရကမ္မာဒိံ ကတွာ သမဏဓမ္မကိစ္စပရော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

သလ္လဟုကာ ဝုတ္တိ အဿာတိ သလ္လဟုကဝုတ္တိ။ ယထာ ဧကစ္စော ဗဟုဘဏ္ဍော ဘိက္ခု ဒိသာပက္ကမနကာလေ ဗဟုံ ပတ္တစီဝရပစ္စတ္ထရဏတေလဂုဠာဒိံ မဟာဇနေန သီသဘာရကဋိဘာရာဒီဟိ ဥဗ္ဗဟာပေတွာ ပက္ကမတိ၊ ဧဝံ အဟုတွာ ယော အပ္ပပရိက္ခာရော ဟောတိ၊ ပတ္တစီဝရာဒိအဋ္ဌသမဏပရိက္ခာရမတ္တမေဝ ပရိဟရတိ၊ ဒိသာပက္ကမနကာလေ ပက္ခီ သကုဏော ဝိယ သမာဒါယေဝ ပက္ကမတိ ၊ ဧဝရူပေါ ဣဓ သလ္လဟုကဝုတ္တီတိ အဓိပ္ပေတော။ သန္တာနိ ဣန္ဒြိယာနိ အဿာတိ သန္တိန္ဒြိယော၊ ဣဋ္ဌာရမ္မဏာဒီသု ရာဂါဒိဝသေန အနုဒ္ဓတိန္ဒြိယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နိပကောတိ ဝိညူ ဝိဘာဝီ ပညဝါ၊ သီလာနုရက္ခဏပညာယ စီဝရာဒိဝိစာရဏပညာယ အာဝါသာဒိသတ္တသပ္ပာယပရိဇာနနပညာယ စ သမန္နာဂတောတိ အဓိပ္ပာယော။

န ပဂဗ္ဘောတိ အပ္ပဂဗ္ဘော၊ အဋ္ဌဋ္ဌာနေန ကာယပါဂဗ္ဘိယေန စတုဋ္ဌာနေန ဝစီပါဂဗ္ဘိယေန အနေကေန ဌာနေန မနောပါဂဗ္ဘိယေန စ ဝိရဟိတောတိ အတ္ထော။

အဋ္ဌဋ္ဌာနံ ကာယပါဂဗ္ဘိယံ (မဟာနိ။ ၈၇) နာမ သင်္ဃဂဏပုဂ္ဂလဘောဇနသာလာဇန္တာဃရနှာနတိတ္ထဘိက္ခာစာရမဂ္ဂအန္တရဃရပ္ပဝေသနေသု ကာယေန အပ္ပတိရူပကရဏံ။ သေယျထိဒံ – ဣဓေကစ္စော သင်္ဃမဇ္ဈေ ပလ္လတ္ထိကာယ ဝါ နိသီဒတိ ပါဒေ ပါဒမောဒဟိတွာ ဝါတိ ဧဝမာဒိ။ တထာ ဂဏမဇ္ဈေ စတုပရိသသန္နိပါတေ၊ တထာ ဝုဍ္ဎတရေ ပုဂ္ဂလေ။ ဘောဇနသာလာယံ ပန ဝုဍ္ဎာနံ အာသနံ န ဒေတိ၊ နဝါနံ အာသနံ ပဋိဗာဟတိ။ တထာ ဇန္တာဃရေ၊ ဝုဍ္ဎေ စေတ္ထ အနာပုစ္ဆာ အဂ္ဂိဇာလနာဒီနိ ကရောတိ။ နှာနတိတ္ထေ စ ယဒိဒံ ‘‘ဒဟရော ဝုဍ္ဎောတိ ပမာဏံ အကတွာ အာဂတပဋိပါဋိယာ နှာယိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ တမ္ပိ အနာဒိယန္တော ပစ္ဆာ အာဂန္တွာ ဥဒကံ ဩတရိတွာ ဝုဍ္ဎေ စ နဝေ စ ဗာဓေတိ။ ဘိက္ခာစာရမဂ္ဂေ ပန အဂ္ဂါသနအဂ္ဂေါဒကအဂ္ဂပိဏ္ဍတ္ထံ ဝုဍ္ဎာနံ ပုရတော ပုရတော ယာတိ၊ ဗာဟာယ ဗာဟံ ပဟရန္တော။ အန္တရဃရပ္ပဝေသနေ ဝုဍ္ဎာနံ ပဌမတရံ ပဝိသတိ၊ ဒဟရေဟိ ကာယကီဠနံ ကရောတီတိ ဧဝမာဒိ။

စတုဋ္ဌာနံ ဝစီပါဂဗ္ဘိယံ (မဟာနိ။ ၈၇) နာမ သင်္ဃဂဏပုဂ္ဂလအန္တရဃရေသု အပ္ပတိရူပဝါစာနိစ္ဆာရဏံ။ သေယျထိဒံ – ဣဓေကစ္စော သင်္ဃမဇ္ဈေ အနာပုစ္ဆာ ဓမ္မံ ဘာသတိ၊ တထာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရေ ဂဏေ ဝုဍ္ဎတရေ ပုဂ္ဂလေ စ၊ တတ္ထ မနုဿေဟိ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဝုဍ္ဎတရံ အနာပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ အန္တရဃရေ ပန ‘‘ဣတ္ထန္နာမေ ကိံ အတ္ထိ၊ ကိံ ယာဂု ဥဒါဟု ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ၊ ကိံ မေ ဒဿသိ၊ ကိံ အဇ္ဇ ခါဒိဿာမိ၊ ကိံ ဘုဉ္ဇိဿာမိ၊ ကိံ ပိဝိဿာမီ’’တိ ဧဝမာဒိံ ဘာသတိ။

အနေကဋ္ဌာနံ မနောပါဂဗ္ဘိယံ (မဟာနိ။ ၈၇) နာမ တေသု တေသု ဌာနေသု ကာယဝါစာဟိ အဇ္ဈာစာရံ အနာပဇ္ဇိတွာပိ မနသာ ဧဝ ကာမဝိတက္ကာဒိနာနပ္ပကာရံ အပ္ပတိရူပဝိတက္ကနံ။

ကုလေသွနနုဂိဒ္ဓါတိ ယာနိ တာနိ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတိ၊ တေသု ပစ္စယတဏှာယ ဝါ အနနုလောမိကဂိဟိသံသဂ္ဂဝသေန ဝါ အနနုဂိဒ္ဓါ၊ န သဟသောကီ၊ န သဟနန္ဒီ၊ န သုခိတေသု သုခိတော၊ န ဒုက္ခိတေသု ဒုက္ခိတော၊ န ဥပ္ပန္နေသု ကိစ္စကရဏီယေသု အတ္တနာ ဝါ ဥယျောဂမာပဇ္ဇိတာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣမိဿာယ စ ဂါထာယ ယံ ‘‘သုဝစော စဿာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တံ အဿာတိ ဝစနံ၊ တံ သဗ္ဗပဒေဟိ သဒ္ဓိံ သန္တုဿကော စ အဿ၊ သုဘရော စ အဿာတိ ဧဝံ ယောဇေတဗ္ဗံ။

တတိယဂါထာဝဏ္ဏနာ

၃။ ဧဝံ ဘဂဝါ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စ ဝိဟရိတုကာမဿ တဒဓိဂမာယ ဝါ ပဋိပဇ္ဇိတုကာမဿ ဝိသေသတော အာရညကဿ ဘိက္ခုနော တဒုတ္တရိပိ ကရဏီယံ အာစိက္ခိတွာ ဣဒါနိ အကရဏီယမ္ပိ အာစိက္ခိတုကာမော ‘‘န စ ခုဒ္ဒမာစရေ ကိဉ္စိ၊ ယေန ဝိညူ ပရေ ဥပဝဒေယျု’’န္တိ ဣမံ ဥပဍ္ဎဂါထမာဟ။

တဿတ္ထော – ဧဝမိမံ ကရဏီယံ ကရောန္တော ယံ တံ ကာယဝစီမနောဒုစ္စရိတံ ခုဒ္ဒံ လာမကန္တိ ဝုစ္စတိ၊ တံ န စ ခုဒ္ဒံ သမာစရေ၊ အသမာစရန္တော စ န ကေဝလံ ဩဠာရိကံ၊ ကိန္တု ကိဉ္စိ န သမာစရေ၊ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ အဏုမတ္တကမ္ပိ န သမာစရေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

တတော တဿ သမာစာရေ သန္ဒိဋ္ဌိကမေဝါဒီနဝံ ဒဿေတိ ‘‘ယေန ဝိညူ ပရေ ဥပဝဒေယျု’’န္တိ။ ဧတ္ထ စ ယသ္မာ အဝိညူ ပရေ အပ္ပမာဏံ။ တေ ဟိ အနဝဇ္ဇံ ဝါ သာဝဇ္ဇံ ကရောန္တိ၊ အပ္ပသာဝဇ္ဇံ ဝါ မဟာသာဝဇ္ဇံ။ ဝိညူ ဧဝ ပန ပမာဏံ။ တေ ဟိ အနုဝိစ္စ ပရိယောဂါဟေတွာ အဝဏ္ဏာရဟဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ၊ ဝဏ္ဏာရဟဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ တသ္မာ ‘‘ဝိညူ ပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။

ဧဝံ ဘဂဝါ ဣမာဟိ အဍ္ဎတေယျာဟိ ဂါထာဟိ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စ ဝိဟရိတုကာမဿ တဒဓိဂမာယ ဝါ ပဋိပဇ္ဇိတုကာမဿ ဝိသေသတော အာရညကဿ၊ အာရညကသီသေန စ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ဝိဟရိတုကာမာနံ ကရဏီယာကရဏီယဘေဒံ ကမ္မဋ္ဌာနူပစာရံ ဝတွာ ဣဒါနိ တေသံ ဘိက္ခူနံ တဿ ဒေဝတာဘယဿ ပဋိဃာတာယ ပရိတ္တတ္ထံ ဝိပဿနာပါဒကဇ္ဈာနဝသေန ကမ္မဋ္ဌာနတ္ထဉ္စ ‘‘သုခိနောဝ ခေမိနော ဟောန္တူ’’တိအာဒိနာ နယေန မေတ္တကထံ ကထေတုမာရဒ္ဓါ။

တတ္ထ သုခိနောတိ သုခသမ္ပန္နာ။ ခေမိနောတိ ခေမဝန္တော၊ အဘယာ နိရုပဒ္ဒဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သဗ္ဗေတိ အနဝသေသာ။ သတ္တာတိ ပါဏိနော။ သုခိတတ္တာတိ သုခိတစိတ္တာ။ ဧတ္ထ စ ကာယိကေန သုခေန သုခိနော၊ မာနသေန သုခိတတ္တာ၊ တဒုဘယေနာပိ သဗ္ဗဘယုပဒ္ဒဝဝိဂမေန ဝါ ခေမိနောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ ပန ဧဝံ ဝုတ္တံ? မေတ္တာဘာဝနာကာရဒဿနတ္ထံ။ ဧဝဉှိ မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ သုခိနော ဟောန္တူ’’တိ ဝါ၊ ‘‘ခေမိနော ဟောန္တူ’’တိ ဝါ၊ ‘‘သုခိတတ္တာ ဟောန္တူ’’တိ ဝါ။

စတုတ္ထဂါထာဝဏ္ဏနာ

၄။ ဧဝံ ယာဝ ဥပစာရတော အပ္ပနာကောဋိ၊ တာဝ သင်္ခေပေန မေတ္တာဘာဝနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိတ္ထာရတောပိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ယေ ကေစီ’’တိ ဂါထာဒွယမာဟ။ အထ ဝါ ယသ္မာ ပုထုတ္တာရမ္မဏေ ပရိစိတံ စိတ္တံ န အာဒိကေနေဝ ဧကတ္တေ သဏ္ဌာတိ အာရမ္မဏပ္ပဘေဒံ ပန အနုဂန္တွာ အနုဂန္တွာ ကမေန သဏ္ဌာတိ၊ တသ္မာ တဿ တသထာဝရာဒိဒုကတိကပ္ပဘေဒေ အာရမ္မဏေ အနုဂန္တွာ အနုဂန္တွာ သဏ္ဌာနတ္ထမ္ပိ ‘‘ယေ ကေစီ’’တိ ဂါထာဒွယမာဟ။ အထ ဝါ ယသ္မာ ယဿ ယံ အာရမ္မဏံ ဝိဘူတံ ဟောတိ၊ တဿ တတ္ထ စိတ္တံ သုခံ တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ တေသံ ဘိက္ခူနံ ယဿ ယံ ဝိဘူတံ အာရမ္မဏံ၊ တဿ တတ္ထ စိတ္တံ သဏ္ဌာပေတုကာမော တသထာဝရာဒိဒုကတိကာရမ္မဏဘေဒဒီပကံ ‘‘ယေ ကေစီ’’တိ ဣမံ ဂါထာဒွယမာဟ။

ဧတ္ထ ဟိ တသထာဝရဒုကံ ဒိဋ္ဌာဒိဋ္ဌဒုကံ ဒူရသန္တိကဒုကံ ဘူတသမ္ဘဝေသိဒုကန္တိ စတ္တာရော ဒုကေ၊ ဒီဃာဒီဟိ စ ဆဟိ ပဒေဟိ မဇ္ဈိမပဒဿ တီသု အဏုကပဒဿ စ ဒွီသု တိကေသု အတ္ထသမ္ဘဝတော ဒီဃရဿမဇ္ဈိမတိကံ မဟန္တာဏုကမဇ္ဈိမတိကံ ထူလာဏုကမဇ္ဈိမတိကန္တိ တယော တိကေ စ ဒီပေတိ။ တတ္ထ ယေ ကေစီတိ အနဝသေသဝစနံ။ ပါဏာ ဧဝ ဘူတာ ပါဏဘူတာ။ အထ ဝါ ပါဏန္တီတိ ပါဏာ၊ ဧတေန အဿာသပဿာသပ္ပဋိဗဒ္ဓေ ပဉ္စဝေါကာရသတ္တေ ဂဏှာတိ။ ဘဝန္တီတိ ဘူတာ၊ ဧတေန ဧကဝေါကာရစတုဝေါကာရသတ္တေ ဂဏှာတိ။ အတ္ထီတိ သန္တိ သံဝိဇ္ဇန္တိ။

ဧဝံ ‘‘ယေ ကေစိ ပါဏဘူတတ္ထီ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန ဒုကတိကေဟိ သင်္ဂဟေတဗ္ဗေ သဗ္ဗသတ္တေ ဧကတော ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သဗ္ဗေပိ တေ တသာ ဝါ ထာဝရာ ဝ နဝသေသာတိ ဣမိနာ ဒုကေန သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတိ။

တတ္ထ တသန္တီတိ တသာ၊ သတဏှာနံ သဘယာနဉ္စေတံ အဓိဝစနံ။ တိဋ္ဌန္တီတိ ထာဝရာ၊ ပဟီနတဏှာဘယာနံ အရဟတံ ဧတံ အဓိဝစနံ။ နတ္ထိ တေသံ အဝသေသန္တိ အနဝသေသာ၊ သဗ္ဗေပီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဉ္စ ဒုတိယဂါထာယ အန္တေ ဝုတ္တံ၊ တံ သဗ္ဗဒုကတိကေဟိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ ‘‘ယေ ကေစိ ပါဏဘူတတ္ထိ တသာ ဝါ ထာဝရာ ဝါ အနဝသေသာ၊ ဣမေပိ သဗ္ဗေ သတ္တာ ဘဝန္တု သုခိတတ္တာ။ ဧဝံ ယာဝ ဘူတာ ဝါ သမ္ဘဝေသီ ဝါ၊ ဣမေပိ သဗ္ဗေ သတ္တာ ဘဝန္တု သုခိတတ္တာ’’တိ။

ဣဒါနိ ဒီဃရဿမဇ္ဈိမာဒိတိကတ္တယဒီပကေသု ဒီဃာ ဝါတိအာဒီသု ဆသု ပဒေသု ဒီဃာတိ ဒီဃတ္တဘာဝါ နာဂမစ္ဆဂေါဓာဒယော။ အနေကဗျာမသတပ္ပမာဏာပိ ဟိ မဟာသမုဒ္ဒေ နာဂါနံ အတ္တဘာဝါ အနေကယောဇနပ္ပမာဏာ စ မစ္ဆဂေါဓာဒီနံ အတ္တဘာဝါ ဟောန္တိ။ မဟန္တာတိ မဟန္တတ္တဘာဝါ ဇလေ မစ္ဆကစ္ဆပါဒယော၊ ထလေ ဟတ္ထိနာဂါဒယော၊ အမနုဿေသု ဒါနဝါဒယော ။ အာဟ စ ‘‘ရာဟုဂ္ဂံ အတ္တဘာဝီန’’န္တိ (အ။ နိ။ ၄။၁၅)။ တဿ ဟိ အတ္တဘာဝေါ ဥဗ္ဗေဓေန စတ္တာရိ ယောဇနသဟဿာနိ အဋ္ဌ စ ယောဇနသတာနိ၊ ဗာဟူ ဒွါဒသယောဇနသတပရိမာဏာ၊ ပညာသယောဇနံ ဘမုကန္တရံ၊ တထာ အင်္ဂုလန္တရိကာ၊ ဟတ္ထတလာနိ ဒွေ ယောဇနသတာနီတိ။ မဇ္ဈိမာတိ အဿဂေါဏမဟိံသသူကရာဒီနံ အတ္တဘာဝါ။ ရဿကာတိ တာသု တာသု ဇာတီသု ဝါမနာဒယော ဒီဃမဇ္ဈိမေဟိ ဩမကပ္ပမာဏာ သတ္တာ။ အဏုကာတိ မံသစက္ခုဿ အဂေါစရာ ဒိဗ္ဗစက္ခုဝိသယာ ဥဒကာဒီသု နိဗ္ဗတ္တာ သုခုမတ္တဘာဝါ သတ္တာ ဦကာဒယော ဝါ။ အပိစ ယေ တာသု တာသု ဇာတီသု မဟန္တမဇ္ဈိမေဟိ ထူလမဇ္ဈိမေဟိ စ ဩမကပ္ပမာဏာ သတ္တာ၊ တေ အဏုကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ထူလာတိ ပရိမဏ္ဍလတ္တဘာဝါ သိပ္ပိကသမ္ဗုကာဒယော သတ္တာ။

ပဉ္စမဂါထာဝဏ္ဏနာ

၅။ ဧဝံ တီဟိ တိကေဟိ အနဝသေသတော သတ္တေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ‘‘ဒိဋ္ဌာ ဝါ ယေ ဝ အဒိဋ္ဌာ’’တိအာဒီဟိ တီဟိ ဒုကေဟိပိ တေ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတိ။

တတ္ထ ဒိဋ္ဌာတိ ယေ အတ္တနော စက္ခုဿ အာပါထမာဂတဝသေန ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗာ။ အဒိဋ္ဌာတိ ယေ ပရသမုဒ္ဒပရသေလပရစက္ကဝါဠာဒီသု ဌိတာ။ ‘‘ယေ ဝါ ဒူရေ ဝသန္တိ အဝိဒူရေ’’တိ ဣမိနာ ပန ဒုကေန အတ္တနော အတ္တဘာဝဿ ဒူရေ စ အဝိဒူရေ စ ဝသန္တေ သတ္တေ ဒဿေတိ၊ တေ အပဒဒွိပဒဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အတ္တနော ဟိ ကာယေ ဝသန္တာ သတ္တာ အဝိဒူရေ၊ ဗဟိကာယေ ဝသန္တာ သတ္တာ ဒူရေ။ တထာ အန္တောဥပစာရေ ဝသန္တာ အဝိဒူရေ၊ ဗဟိဥပစာရေ ဝသန္တာ ဒူရေ။ အတ္တနော ဝိဟာရေ ဂါမေ ဇနပဒေ ဒီပေ စက္ကဝါဠေ ဝသန္တာ အဝိဒူရေ၊ ပရစက္ကဝါဠေ ဝသန္တာ ဒူရေ ဝသန္တီတိ ဝုစ္စန္တိ။

ဘူတာတိ ဇာတာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ ယေ ဘူတာ ဧဝ၊ န ပုန ဘဝိဿန္တီတိ သင်္ချံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေသံ ခီဏာသဝါနံ ဧတံ အဓိဝစနံ။ သမ္ဘဝမေသန္တီတိ သမ္ဘဝေသီ။ အပ္ပဟီနဘဝသံယောဇနတ္တာ အာယတိမ္ပိ သမ္ဘဝံ ဧသန္တာနံ သေခပုထုဇ္ဇနာနမေတံ အဓိဝစနံ။ အထ ဝါ စတူသု ယောနီသု အဏ္ဍဇဇလာဗုဇာ သတ္တာ ယာဝ အဏ္ဍကောသံ ဝတ္ထိကောသဉ္စ န ဘိန္ဒန္တိ၊ တာဝ သမ္ဘဝေသီ နာမ၊ အဏ္ဍကောသံ ဝတ္ထိကောသဉ္စ ဘိန္ဒိတွာ ဗဟိ နိက္ခန္တာ ဘူတာ နာမ ။ သံသေဒဇာ ဩပပါတိကာ စ ပဌမစိတ္တက္ခဏေ သမ္ဘဝေသီ နာမ၊ ဒုတိယစိတ္တက္ခဏတော ပဘုတိ ဘူတာ နာမ။ ယေန ဝါ ဣရိယာပထေန ဇာယန္တိ၊ ယာဝ တတော အညံ န ပါပုဏန္တိ၊ တာဝ သမ္ဘဝေသီ နာမ၊ တတော ပရံ ဘူတာတိ။

ဆဋ္ဌဂါထာဝဏ္ဏနာ

၆။ ဧဝံ ဘဂဝါ ‘‘သုခိနော ဝါ’’တိအာဒီဟိ အဍ္ဎတေယျာဟိ ဂါထာဟိ နာနပ္ပကာရတော တေသံ ဘိက္ခူနံ ဟိတသုခါဂမပတ္ထနာဝသေန သတ္တေသု မေတ္တာဘာဝနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အဟိတဒုက္ခာနာဂမပတ္ထနာဝသေနာပိ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ပရော ပရံ နိကုဗ္ဗေထာ’’တိ။ ဧသ ပေါရာဏော ပါဌော၊ ဣဒါနိ ပန ‘‘ပရံ ဟီ’’တိပိ ပဌန္တိ၊ အယံ န သောဘနော။

တတ္ထ ပရောတိ ပရဇနော။ ပရန္တိ ပရဇနံ။ န နိကုဗ္ဗေထာတိ န ဝဉ္စေယျ။ နာတိမညေထာတိ န အတိက္ကမိတွာ မညေယျ။ ကတ္ထစီတိ ကတ္ထစိ ဩကာသေ၊ ဂါမေ ဝါ ဂါမခေတ္တေ ဝါ ဉာတိမဇ္ဈေ ဝါ ပူဂမဇ္ဈေ ဝါတိအာဒိ။ နန္တိ ဧတံ။ ကဉ္စီတိ ယံ ကဉ္စိ ခတ္တိယံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ဂဟဋ္ဌံ ဝါ ပဗ္ဗဇိတံ ဝါ သုခိတံ ဝါ ဒုက္ခိတံ ဝါတိအာဒိ။ ဗျာရောသနာ ပဋိဃသညာတိ ကာယဝစီဝိကာရေဟိ ဗျာရောသနာယ စ မနောဝိကာရေန ပဋိဃသညာယ စ။ ‘‘ဗျာရောသနာယ ပဋိဃသညာယာ’’တိ ဟိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဗျာရောသနာ ပဋိဃသညာ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ယထာ ‘‘သမ္မဒညာယ ဝိမုတ္တာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တာ’’တိ၊ ယထာ စ ‘‘အနုပုဗ္ဗသိက္ခာယ အနုပုဗ္ဗကိရိယာယ အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါယာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ အနုပုဗ္ဗကိရိယာ အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါ’’တိ။ နာညမညဿ ဒုက္ခမိစ္ဆေယျာတိ အညမညဿ ဒုက္ခံ န ဣစ္ဆေယျ ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? န ကေဝလံ ‘‘သုခိနော ဝါ ခေမိနော ဝါ ဟောန္တူ’’တိအာဒိမနသိကာရဝသေနေဝ မေတ္တံ ဘာဝေယျ၊ ကိန္တု ‘‘အဟောဝတ ယော ကောစိ ပရပုဂ္ဂလော ယံ ကဉ္စိ ပရပုဂ္ဂလံ ဝဉ္စနာဒီဟိ နိကတီဟိ န နိကုဗ္ဗေထ၊ ဇာတိအာဒီဟိ စ နဝဟိ မာနဝတ္ထူဟိ ကတ္ထစိ ပဒေသေ ကဉ္စိ ပရပုဂ္ဂလံ နာတိမညေယျ၊ အညမညဿ စ ဗျာရောသနာယ ဝါ ပဋိဃသညာယ ဝါ ဒုက္ခံ န ဣစ္ဆေယျာ’’တိ ဧဝမ္ပိ မနသိကရောန္တော ဘာဝေယျာတိ။

သတ္တမဂါထာဝဏ္ဏနာ

၇။ ဧဝံ အဟိတဒုက္ခာနာဂမပတ္ထနာဝသေန အတ္ထတော မေတ္တာဘာဝနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တမေဝ ဥပမာယ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မာတာ ယထာ နိယံပုတ္တ’’န္တိ။

တဿတ္ထော – ယထာ မာတာ နိယံ ပုတ္တံ အတ္တနိ ဇာတံ ဩရသံ ပုတ္တံ၊ တဉ္စ ဧကပုတ္တမေဝ အာယုသာ အနုရက္ခေ၊ တဿ ဒုက္ခာဂမပ္ပဋိဗာဟနတ္ထံ အတ္တနော အာယုမ္ပိ စဇိတွာ တံ အနုရက္ခေ၊ ဧဝမ္ပိ သဗ္ဗဘူတေသု ဣဒံ မေတ္တာချံ မာနသံ ဘာဝယေ၊ ပုနပ္ပုနံ ဇနယေ ဝဍ္ဎယေ၊ တဉ္စ အပရိမာဏသတ္တာရမ္မဏဝသေန ဧကသ္မိံ ဝါ သတ္တေ အနဝသေသဖရဏဝသေန အပရိမာဏံ ဘာဝယေတိ။

အဋ္ဌမဂါထာဝဏ္ဏနာ

၈။ ဧဝံ သဗ္ဗာကာရေန မေတ္တာဘာဝနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တဿေဝ ဝဍ္ဎနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မေတ္တဉ္စ သဗ္ဗလောကသ္မီ’’တိ။

တတ္ထ မိဇ္ဇတိ တာယတိ စာတိ မိတ္တော၊ ဟိတဇ္ဈာသယတာယ သိနိယှတိ၊ အဟိတာဂမတော ရက္ခတိ စာတိ အတ္ထော။ မိတ္တဿ ဘာဝေါ မေတ္တံ။ သဗ္ဗလောကသ္မီတိ အနဝသေသေ သတ္တလောကေ။ မနသိ ဘဝန္တိ မာနသံ။ တဉှိ စိတ္တသမ္ပယုတ္တတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဘာဝယေတိ ဝဍ္ဎယေ။ န အဿ ပရိမာဏန္တိ အပရိမာဏံ၊ အပ္ပမာဏသတ္တာရမ္မဏတာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဥဒ္ဓန္တိ ဥပရိ၊ တေန အရူပဘဝံ ဂဏှာတိ။ အဓောတိ ဟေဋ္ဌာ၊ တေန ကာမဘဝံ ဂဏှာတိ။ တိရိယန္တိ ဝေမဇ္ဈံ၊ တေန ရူပဘဝံ ဂဏှာတိ။ အသမ္ဗာဓန္တိ သမ္ဗာဓဝိရဟိတံ၊ ဘိန္နသီမန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သီမာ နာမ ပစ္စတ္ထိကော ဝုစ္စတိ၊ တသ္မိမ္ပိ ပဝတ္တန္တိ အတ္ထော။ အဝေရန္တိ ဝေရဝိရဟိတံ ၊ အန္တရန္တရာပိ ဝေရစေတနာပါတုဘာဝဝိရဟိတန္တိ အတ္ထော။ အသပတ္တန္တိ ဝိဂတပစ္စတ္ထိကံ။ မေတ္တာဝိဟာရီ ဟိ ပုဂ္ဂလော မနုဿာနံ ပိယော ဟောတိ၊ အမနုဿာနံ ပိယော ဟောတိ၊ နာဿ ကောစိ ပစ္စတ္ထိကော ဟောတိ၊ တေနဿ တံ မာနသံ ဝိဂတပစ္စတ္ထိကတ္တာ အသပတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ပရိယာယဝစနဉှိ ဧတံ၊ ယဒိဒံ ပစ္စတ္ထိကော သပတ္တောတိ။ အယံ အနုပဒတော အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပနေတ္ထ အဓိပ္ပေတတ္ထဒီပနာ – ယဒိဒံ ‘‘ဧဝမ္ပိ သဗ္ဗဘူတေသု မာနသံ ဘာဝယေ အပရိမာဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ တဉ္စေတံ အပရိမာဏံ မေတ္တံ မာနသံ သဗ္ဗလောကသ္မိံ ဘာဝယေ ဝဍ္ဎယေ၊ ဝုဍ္ဎိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ ဂမယေ ပါပယေ။ ကထံ? ဥဒ္ဓံ အဓော စ တိရိယဉ္စ၊ ဥဒ္ဓံ ယာဝ ဘဝဂ္ဂါ၊ အဓော ယာဝ အဝီစိတော၊ တိရိယံ ယာဝ အဝသေသဒိသာ။ ဥဒ္ဓံ ဝါ အာရုပ္ပံ၊ အဓော ကာမဓာတုံ၊ တိရိယံ ရူပဓာတုံ အနဝသေသံ ဖရန္တော။ ဧဝံ ဘာဝေန္တောပိ စ တံ ယထာ အသမ္ဗာဓံ အဝေရံ အသပတ္တဉ္စ ဟောတိ၊ တထာ သမ္ဗာဓဝေရသပတ္တာနံ အဘာဝံ ကရောန္တော ဘာဝယေ။ ယံ ဝါ တံ ဘာဝနာသမ္ပဒံ ပတ္တံ သဗ္ဗတ္ထ ဩကာသလောကဝသေန အသမ္ဗာဓံ၊ အတ္တနော ပရေသု အာဃာတပ္ပဋိဝိနယနေန အဝေရံ၊ အတ္တနိ စ ပရေသံ အာဃာတဝိနယနေန အသပတ္တံ ဟောတိ။ တံ အသမ္ဗာဓမဝေရမသပတ္တံ အပရိမာဏံ မေတ္တံ မာနသံ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စာတိ တိဝိဓပရိစ္ဆေဒေ သဗ္ဗလောကသ္မိံ ဘာဝယေ ဝဍ္ဎယေတိ။

နဝမဂါထာဝဏ္ဏနာ

၉။ ဧဝံ မေတ္တာဘာဝနာယ ဝဍ္ဎနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တံ ဘာဝနမနုယုတ္တဿ ဝိဟရတော ဣရိယာပထနိယမာဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တိဋ္ဌံ စရံ…ပေ… အဓိဋ္ဌေယျာ’’တိ။

တဿတ္ထော – ဧဝမေတံ မေတ္တံ မာနသံ ဘာဝေန္တော သော ‘‘နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယာ’’တိအာဒီသု ဝိယ ဣရိယာပထနိယမံ အကတွာ ယထာသုခံ အညတရညတရဣရိယာပထဗာဓနဝိနောဒနံ ကရောန္တော တိဋ္ဌံ ဝါ စရံ ဝါ နိသိန္နော ဝါ သယာနော ဝါ ယာဝတာ ဝိဂတမိဒ္ဓါ အဿ၊ အထ ဧတံ မေတ္တာဈာနသတိံ အဓိဋ္ဌေယျ။

အထ ဝါ ဧဝံ မေတ္တာဘာဝနာယ ဝဍ္ဎနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝသီဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တိဋ္ဌံ စရ’’န္တိ။ ဝသိပ္ပတ္တော ဟိ တိဋ္ဌံ ဝါ စရံ ဝါ နိသိန္နော ဝါ သယာနော ဝါ ယာဝတာ ဣရိယာပထေန ဧတံ မေတ္တာဈာနသတိံ အဓိဋ္ဌာတုကာမော ဟောတိ၊ အထ ဝါ တိဋ္ဌံ ဝါ စရံ ဝါ…ပေ… သယာနော ဝါတိ န တဿ ဌာနာဒီနိ အန္တရာယကရာနိ ဟောန္တိ၊ အပိစ ခေါ ယာဝတာ ဧတံ မေတ္တာဈာနသတိံ အဓိဋ္ဌာတုကာမော ဟောတိ၊ တာဝတာ ဝိဂတမိဒ္ဓါ ဟုတွာ အဓိဋ္ဌာတိ၊ နတ္ထိ တဿ တတ္ထ ဒန္ဓာယိတတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘တိဋ္ဌံ စရံ နိသိန္နော ဝ၊ သယာနော ယာဝတာဿ ဝိတမိဒ္ဓါ။ ဧတံ သတိံ အဓိဋ္ဌေယျာ’’တိ။

တဿာယမဓိပ္ပာယော – ယံ တံ ‘‘မေတ္တဉ္စ သဗ္ဗလောကသ္မိ၊ မာနသံ ဘာဝယေ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ယထာ ဘာဝေယျ၊ ယထာ ဌာနာဒီသု ယာဝတာ ဣရိယာပထေန ဌာနာဒီနိ ဝါ အနာဒိယိတွာ ယာဝတာ ဧတံ မေတ္တာဈာနသတိံ အဓိဋ္ဌာတုကာမော အဿ၊ တာဝတာ ဝိဂတမိဒ္ဓါဝ ဟုတွာ ဧတံ သတိံ အဓိဋ္ဌေယျာတိ။

ဧဝံ မေတ္တာဘာဝနာယ ဝသီဘာဝံ ဒဿေန္တော ‘‘ဧတံ သတိံ အဓိဋ္ဌေယျာ’’တိ တသ္မိံ မေတ္တာဝိဟာရေ နိယောဇေတွာ ဣဒါနိ တံ ဝိဟာရံ ထုနန္တော အာဟ ‘‘ဗြဟ္မမေတံ ဝိဟာရမိဓမာဟူ’’တိ။

တဿတ္ထော – ယွာယံ ‘‘သုခိနော ဝါ ခေမိနော ဝါ ဟောန္တူ’’တိအာဒိ ကတွာ ယာဝ ‘‘ဧတံ သတိံ အဓိဋ္ဌေယျာ’’တိ ဝဏ္ဏိတော မေတ္တာဝိဟာရော။ ဧတံ စတူသု ဒိဗ္ဗဗြဟ္မအရိယဣရိယာပထဝိဟာရေသု နိဒ္ဒေါသတ္တာ အတ္တနောပိ ပရေသမ္ပိ အတ္ထကရတ္တာ စ ဣဓ အရိယဿ ဓမ္မဝိနယေ ဗြဟ္မဝိဟာရမာဟု သေဋ္ဌဝိဟာရမာဟူတိ၊ ယတော သတတံ သမိတံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ တိဋ္ဌံ စရံ နိသိန္နော ဝါ သယာနော ဝါ ယာဝတာဿ ဝိဂတမိဒ္ဓါ၊ ဧတံ သတိံ အဓိဋ္ဌေယျာတိ။

ဒသမဂါထာဝဏ္ဏနာ

၁၀။ ဧဝံ ဘဂဝါ တေသံ ဘိက္ခူနံ နာနပ္ပကာရတော မေတ္တာဘာဝနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယသ္မာ မေတ္တာ သတ္တာရမ္မဏတ္တာ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ အာသန္နာ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဒိဋ္ဌိဂဟနနိသေဓနမုခေန တေသံ ဘိက္ခူနံ တဒေဝ မေတ္တာဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ အရိယဘူမိပ္ပတ္တိံ ဒဿေန္တော ‘‘ဒိဋ္ဌိဉ္စ အနုပဂ္ဂမ္မာ’’တိ ဣမာယ ဂါထာယ ဒေသနံ သမာပေသိ။

တဿတ္ထော – ယွာယံ ‘‘ဗြဟ္မမေတံ ဝိဟာရမိဓမာဟူ’’တိ သံဝဏ္ဏိတော မေတ္တာဈာနဝိဟာရော၊ တတော ဝုဋ္ဌာယ ယေ တတ္ထ ဝိတက္ကဝိစာရာဒယော ဓမ္မာ၊ တေ တေသဉ္စ ဝတ္ထာဒိအနုသာရေန ရူပဓမ္မေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဣမိနာ နာမရူပပရိစ္ဆေဒေန ‘‘သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇောယံ၊ နယိဓ သတ္တူပလဗ္ဘတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၁၊ မဟာနိ။ ၁၈၆) ဧဝံ ဒိဋ္ဌိဉ္စ အနုပဂ္ဂမ္မ အနုပုဗ္ဗေန လောကုတ္တရသီလေန သီလဝါ ဟုတွာ လောကုတ္တရသီလသမ္ပယုတ္တေနေဝ သောတာပတ္တိမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိသညိတေန ဒဿနေန သမ္ပန္နော၊ တတော ပရံ ယောပါယံ ဝတ္ထုကာမေသု ဂေဓော ကိလေသကာမော အပ္ပဟီနော ဟောတိ၊ တမ္ပိ သကဒါဂါမိအနာဂါမိမဂ္ဂေဟိ တနုဘာဝေန အနဝသေသပ္ပဟာနေန စ ကာမေသု ဂေဓံ ဝိနေယျ ဝိနယိတွာ ဝူပသမေတွာ န ဟိ ဇာတု ဂဗ္ဘသေယျံ ပုန ရေတိ ဧကံသေနေဝ ပုန ဂဗ္ဘသေယျံ န ဧတိ။ သုဒ္ဓါဝါသေသု နိဗ္ဗတ္တိတွာ တတ္ထေဝ အရဟတ္တံ ပါပုဏိတွာ ပရိနိဗ္ဗာတီတိ။

ဧဝံ ဘဂဝါ ဒေသနံ သမာပေတွာ တေ ဘိက္ခူ အာဟ – ‘‘ဂစ္ဆထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တသ္မိံယေဝ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟရထ၊ ဣမဉ္စ သုတ္တံ မာသဿ အဋ္ဌသု ဓမ္မဿဝနဒိဝသေသု ဃဏ္ဍိံ အာကောဋေတွာ ဥဿာရေထ၊ ဓမ္မကထံ ကရောထ သာကစ္ဆထ အနုမောဒထ၊ ဣဒမေဝ ကမ္မဋ္ဌာနံ အာသေဝထ ဘာဝေထ ဗဟုလီကရောထ၊ တေပိ ဝေါ အမနုဿာ တံ ဘေရဝါရမ္မဏံ န ဒဿေဿန္တိ၊ အညဒတ္ထု အတ္ထကာမာ ဟိတကာမာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ တထာ အကံသု။ ဒေဝတာယော စ ‘‘ဘဒန္တာ အမှာကံ အတ္ထကာမာ ဟိတကာမာ’’တိ ပီတိသောမနဿဇာတာ ဟုတွာ သယမေဝ သေနာသနံ သမ္မဇ္ဇန္တိ၊ ဥဏှောဒကံ ပဋိယာဒေန္တိ ၊ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ ပါဒပရိကမ္မံ ကရောန္တိ၊ အာရက္ခံ သံဝိဒဟန္တိ။ တေပိ ဘိက္ခူ တမေဝ မေတ္တံ ဘာဝေတွာ တမေဝ စ ပါဒကံ ကတွာ ဝိပဿနံ အာရဘိတွာ သဗ္ဗေ တသ္မိံယေဝ အန္တောတေမာသေ အဂ္ဂဖလံ အရဟတ္တံ ပါပုဏိတွာ မဟာပဝါရဏာယ ဝိသုဒ္ဓိပဝါရဏံ ပဝါရေသုန္တိ။

ဧဝမ္ပိ အတ္ထကုသလေန တထာဂတေန၊

ဓမ္မိဿရေန ကထိတံ ကရဏီယမတ္ထံ၊

ကတွာနုဘုယျ ပရမံ ဟဒယဿ သန္တိံ၊

သန္တံ ပဒံ အဘိသမေန္တိ သမတ္တပညာ။

တသ္မာ ဟိ တံ အမတမဗ္ဘုတမရိယကန္တံ၊

သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စ ဝိဟရိတုကာမော၊

ဝိညူ ဇနော ဝိမလသီလသမာဓိပညာ-

ဘေဒံ ကရေယျ သတတံ ကရဏီယမတ္ထန္တိ။

ပရမတ္ထဇောတိကာယ ခုဒ္ဒကပါဌ-အဋ္ဌကထာယ

မေတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဂမနကထာ

ဧတ္တာဝတာ စ ယံ ဝုတ္တံ –

‘‘ဥတ္တမံ ဝန္ဒနေယျာနံ၊ ဝန္ဒိတွာ ရတနတ္တယံ၊

ခုဒ္ဒကာနံ ကရိဿာမိ၊ ကေသဉ္စိ အတ္ထဝဏ္ဏန’’န္တိ။

တတ္ထ သရဏသိက္ခာပဒဒွတ္တိံသာကာရကုမာရပဉှမင်္ဂလသုတ္တရတနသုတ္တတိရောကုဋ္ဋနိဓိကဏ္ဍမေတ္တသုတ္တဝသေန နဝပ္ပဘေဒဿ ခုဒ္ဒကပါဌဿ တာဝ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ကတာ ဟောတိ။ တေနေတံ ဝုစ္စတိ –

‘‘ဣမံ ခုဒ္ဒကပါဌဿ၊ ကရောန္တေနတ္ထဝဏ္ဏနံ၊

သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိကာမေန၊ ယံ ပတ္တံ ကုသလံ မယာ။

တဿာနုဘာဝတော ခိပ္ပံ၊ ဓမ္မေ အရိယပ္ပဝေဒိတေ၊

ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ၊ ပါပုဏာတု အယံ ဇနော’’တိ။

ပရမဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယဂုဏပ္ပဋိမဏ္ဍိတေန သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏသမုဒယသမုဒိတေန သကသမယသမယန္တရဂဟနဇ္ဈောဂါဟဏသမတ္ထေန ပညာဝေယျတ္တိယသမန္နာဂတေန တိပိဋကပရိယတ္တိဓမ္မပ္ပဘေဒေ သာဋ္ဌကထေ သတ္ထုသာသနေ အပ္ပဋိဟတဉာဏပ္ပဘာဝေန ဆမဟာဝေယျာကရဏေနဆမဟာဝေယျာကရဏေန ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနလာဝဏ္ဏယုတ္တေန ယုတ္တမုတ္တဝါဒိနာ ဝါဒီဝရေန မဟာကဝိနာ ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒိပ္ပဘေဒဂုဏပ္ပဋိမဏ္ဍိတေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဗုဒ္ဓီနံ ထေရဝံသပ္ပဒီပါနံ ထေရာနံ မဟာဝိဟာရဝါသီနံ ဝံသာလင်္ကာရဘူတေန ဝိပုလဝိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓိနာ ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာ အယံ ပရမတ္ထဇောတိကာ နာမ ခုဒ္ဒကပါဌဝဏ္ဏနာ –

တာဝ တိဋ္ဌတု လောကသ္မိံ၊ လောကနိတ္ထရဏေသိနံ၊

ဒဿေန္တီ ကုလပုတ္တာနံ၊ နယံ သီလာဒိသုဒ္ဓိယာ။

ယာဝ ဗုဒ္ဓါတိ နာမမ္ပိ၊ သုဒ္ဓစိတ္တဿ တာဒိနော၊

လောကမှိ လောကဇေဋ္ဌဿ၊ ပဝတ္တတိ မဟေသိနောတိ။

ပရမတ္ထဇောတိကာယ ခုဒ္ဒက-အဋ္ဌကထာယ

ခုဒ္ဒကပါဌဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။