အဋ္ဌကထာ > သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) > ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) > ဓမ္မပဒ-အဋ္ဌကထာ

သော ကိရ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပသန္နစိတ္တော အတ္တနော ဂေဟေ သောဠသမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ နိစ္စဘတ္တံ ပဋ္ဌပေတွာ ဘိက္ခူနံ အာဂတဝေလာယ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ‘‘အာဂစ္ဆန္တု ဘောန္တော အရဟန္တော၊ နိသီဒန္တု ဘောန္တော အရဟန္တော’’တိ ယံကိဉ္စိ ဝဒန္တော အရဟန္တဝါဒပဋိသံယုတ္တမေဝ ဝဒတိ။ တေသု ပုထုဇ္ဇနာ ‘‘အယံ အမှေသု အရဟန္တသညီ’’တိ စိန္တယိံသု၊ ခီဏာသဝါ ‘‘အယံ နော ခီဏာသဝဘာဝံ ဇာနာတီ’’တိ။ ဧဝံ တေ သဗ္ဗေပိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ တဿ ဂေဟံ နာဂမိံသု။ သော ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ‘‘ကိန္နု ခေါ၊ အယျာ၊ နာဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ သတ္ထာ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘ကိံ ဧတံ၊ ဘိက္ခဝေ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တေဟိ တသ္မိံ အတ္ထေ အာရောစိတေ ‘‘သာဒိယထ ပန တုမှေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အရဟန္တဝါဒ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘န သာဒိယာမ မယံ၊ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ မနုဿာနံ ဧတံ ပသာဒဘညံ၊ အနာပတ္တိ ¶ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပသာဒဘညေ၊ အပိ စ ခေါ ပန ဗြာဟ္မဏဿ အရဟန္တေသု အဓိမတ္တံ ပေမံ၊ တသ္မာ တုမှေဟိပိ တဏှာသောတံ ဆေတွာ အရဟတ္တမေဝ ပတ္တုံ ယုတ္တ’’န္တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဆိန္ဒ သောတံ ပရက္ကမ္မ၊ ကာမေ ပနုဒ ဗြာဟ္မဏ၊

သင်္ခါရာနံ ခယံ ဉတွာ၊ အကတညူသိ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ။

တတ္ထ ပရက္ကမ္မာတိ တဏှာသောတံ နာမ န အပ္ပမတ္တကေန ဝါယာမေန ဆိန္ဒိတုံ သက္ကာ၊ တသ္မာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တေန မဟန္တေန ပရက္ကမေန ပရက္ကမိတွာ တံ သောတံ ဆိန္ဒ။ ဥဘောပိ ကာမေ ပနုဒ နီဟရ။ ဗြာဟ္မဏာတိ ခီဏာသဝါနံ အာလပနမေတံ။ သင်္ခါရာနန္တိ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ခယံ ဇာနိတွာ။ အကတညူတိ ဧဝံ သန္တေ တွံ သုဝဏ္ဏာဒီသု ကေနစိ အကတဿ နိဗ္ဗာနဿ ဇာနနတော အကတညူ နာမ ဟောသီတိ။

ဒေသနာဝသာနေ ¶ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ယဒါ ¶ ဒွယေသူတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဧကဒိဝသဉှိ ¶ တိံသမတ္တာ ဒိသာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိံသု။ သာရိပုတ္တတ္ထေရော တေသံ အရဟတ္တဿ ဥပနိဿယံ ဒိသွာ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဌိတကောဝ ဣမံ ပဉှံ ပုစ္ဆိ – ‘‘ဘန္တေ၊ ဒွေ ဓမ္မာတိ ဝုစ္စန္တိ၊ ကတမေ နု ခေါ ဒွေ ဓမ္မာ’’တိ? အထ နံ သတ္ထာ ‘‘ဒွေ ဓမ္မာတိ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သမထဝိပဿနာ ဝုစ္စန္တီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယဒါ ဒွယေသု ဓမ္မေသု၊ ပါရဂူ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော၊

အထဿ သဗ္ဗေ သံယောဂါ၊ အတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ ဇာနတော’’တိ။

တတ္ထ ယဒါတိ ယသ္မိံ ကာလေ ဒွိဓာ ဌိတေသု သမထဝိပဿနာဓမ္မေသု အဘိညာပါရဂါဒိဝသေန အယံ ခီဏာသဝေါ ပါရဂူ ဟောတိ၊ အထဿ ဝဋ္ဋသ္မိံ သံယောဇနသမတ္ထာ သဗ္ဗေ ကာမယောဂါဒယော သံယောဂါ ဧဝံ ဇာနန္တဿ အတ္ထံ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ သဗ္ဗေပိ တေ ဘိက္ခူ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟိံသူတိ။

ယဿ ပါရန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မာရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ¶ ကိရေကသ္မိံ ဒိဝသေ အညတရော ပုရိသော ဝိယ ဟုတွာ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆိ – ‘‘ဘန္တေ ¶ ၊ ပါရံ ပါရန္တိ ဝုစ္စတိ၊ ကိန္နု ခေါ ဧတံ ပါရံ နာမာ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘မာရော အယ’’န္တိ ဝိဒိတွာ၊ ‘‘ပါပိမ၊ ကိံ တဝ ပါရေန၊ တဉှိ ဝီတရာဂေဟိ ပတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယဿ ပါရံ အပါရံ ဝါ၊ ပါရာပါရံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ဝီတဒ္ဒရံ ဝိသံယုတ္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ¶ ပါရန္တိ အဇ္ဈတ္တိကာနိ ဆ အာယတနာနိ။ အပါရန္တိ ဗာဟိရာနိ ဆ အာယတနာနိ။ ပါရာပါရန္တိ တဒုဘယံ။ န ဝိဇ္ဇတီတိ ယဿ သဗ္ဗမ္ပေတံ ‘‘အဟ’’န္တိ ဝါ ‘‘မမ’’န္တိ ဝါ ဂဟဏာဘာဝေန နတ္ထိ၊ တံ ကိလေသဒရထာနံ ဝိဂမေန ဝီတဒ္ဒရံ သဗ္ဗကိလေသေဟိ ဝိသံယုတ္တံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ဈာယိန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဗြာဟ္မဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ကိရ စိန္တေသိ – ‘‘သတ္ထာ အတ္တနော သာဝကေ၊ ‘ဗြာဟ္မဏာ’တိ ¶ ဝဒတိ၊ အဟဉ္စမှိ ဇာတိဂေါတ္တေန ဗြာဟ္မဏော၊ မမ္ပိ နု ခေါ ဧဝံ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ တမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ သတ္ထာ ‘‘နာဟံ ဇာတိဂေါတ္တမတ္တေန ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမိ၊ ဥတ္တမတ္ထံ အရဟတ္တံ အနုပ္ပတ္တမေဝ ပနေဝံ ဝဒါမီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဈာယိံ ဝိရဇမာသီနံ၊ ကတကိစ္စမနာသဝံ၊

ဥတ္တမတ္ထမနုပ္ပတ္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ဈာယိန္တိ ဒုဝိဓေန ဈာနေန ဈာယန္တံ ကာမရဇေန ဝိရဇံ ဝနေ ဧကကမာသီနံ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ သောဠသန္နံ ကိစ္စာနံ ကတတ္တာ ကတကိစ္စံ အာသဝါနံ အဘာဝေန အနာသဝံ ဥတ္တမတ္ထံ အရဟတ္တံ အနုပ္ပတ္တံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ¶ သော ဗြာဟ္မဏော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ၊ သမ္ပတ္တာနမ္ပိ သာတ္ထိကာ ဓမ္မဒေသနာ အဟောသီတိ။

ဒိဝါ ¶ တပတီတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ မိဂါရမာတုပါသာဒေ ဝိဟရန္တော အာနန္ဒတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ပသေနဒိ ကောသလော ကိရ မဟာပဝါရဏာယ သဗ္ဗာဘရဏပဋိမဏ္ဍိတော ¶ ဂန္ဓမာလာဒီနိ အာဒါယ ဝိဟာရံ အဂမာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ကာဠုဒါယိတ္ထေရော ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ပရိသပရိယန္တေ နိသိန္နော ဟောတိ၊ နာမမေဝ ပနဿေတံ၊ သရီရံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ။ တသ္မိံ ပန ခဏေ စန္ဒော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ၊ သူရိယော အတ္ထမေတိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော အတ္ထမေန္တဿ စ သူရိယဿ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တဿ စ စန္ဒဿ ဩဘာသံ ဩလောကေန္တော ရညော သရီရောဘာသံ ထေရဿ သရီရောဘာသံ တထာဂတဿ စ သရီရောဘာသံ ဩလောကေသိ။ တတ္ထ သဗ္ဗောဘာသေ အတိက္ကမိတွာ သတ္ထာဝ ဝိရောစတိ။ ထေရော သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ အဇ္ဇ မမ ဣမေ ဩဘာသေ ဩလောကေန္တဿ တုမှာကမေဝ ဩဘာသော ရုစ္စတိ။ တုမှာကဉှိ သရီရံ သဗ္ဗောဘာသေ အတိက္ကမိတွာ ဝိရောစတီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ သတ္ထာ၊ ‘‘အာနန္ဒ၊ သူရိယော နာမ ဒိဝါ ဝိရောစတိ၊ စန္ဒော ရတ္တိံ၊ ရာဇာ အလင်္ကတကာလေယေဝ၊ ခီဏာသဝေ ဂဏသင်္ဂဏိကံ ပဟာယ အန္တောသမာပတ္တိယံယေဝ ဝိရောစတိ၊ ဗုဒ္ဓါ ပန ရတ္တိမ္ပိ ဒိဝါပိ ပဉ္စဝိဓေန တေဇေန ဝိရောစန္တီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဒိဝါ တပတိ အာဒိစ္စော၊ ရတ္တိမာဘာတိ စန္ဒိမာ၊

သန္နဒ္ဓါ ခတ္တိယော တပတိ၊ ဈာယီ တပတိ ဗြာဟ္မဏော၊

အထ သဗ္ဗမဟောရတ္တိံ၊ ဗုဒ္ဓါ တပတိ တေဇသာ’’တိ။

တတ္ထ ဒိဝါ တပတီတိ ဒိဝါ ဝိရောစတိ၊ ရတ္တိံ ပနဿ ဂတမဂ္ဂေါပိ န ပညာယတိ။ စန္ဒိမာတိ စန္ဒောပိ ¶ အဗ္ဘာဒီဟိ ဝိမုတ္တော ရတ္တိမေဝ ဝိရောစတိ၊ နော ဒိဝါ။ သန္နဒ္ဓါတိ သုဝဏ္ဏမဏိဝိစိတ္တေဟိ သဗ္ဗာဘရဏေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတော စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ပရိက္ခိတ္တောဝ ရာဇာ ဝိရောစတိ၊ န အညာတကဝေသေန ဌိတော။ ဈာယီတိ ခီဏာသဝေါ ပန ဂဏံ ဝိနောဒေတွာ ဈာယန္တောဝ ဝိရောစတိ။ တေဇသာတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ပန သီလတေဇေန ဒုဿီလျတေဇံ၊ ဂုဏတေဇေန နိဂ္ဂုဏတေဇံ၊ ပညာတေဇေန ¶ ဒုပ္ပညတေဇံ၊ ပုညတေဇေန ¶ အပုညတေဇံ၊ ဓမ္မတေဇေန အဓမ္မတေဇံ ပရိယာဒိယိတွာ ဣမိနာ ပဉ္စဝိဓေန တေဇသာ နိစ္စကာလမေဝ ဝိရောစတီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ဗာဟိတပါပေါတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဗြာဟ္မဏပဗ္ဗဇိတံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဧကော ကိရ ဗြာဟ္မဏော ဗာဟိရကပဗ္ဗဇ္ဇာယ ပဗ္ဗဇိတွာ ‘‘သမဏော ဂေါတမော အတ္တနော သာဝကေ ‘ပဗ္ဗဇိတာ’တိ ဝဒတိ၊ အဟဉ္စမှိ ¶ ပဗ္ဗဇိတော၊ မမ္ပိ ခေါ ဧဝံ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ သတ္ထာ ‘‘နာဟံ ဧတ္တကေန ‘ပဗ္ဗဇိတော’တိ ဝဒါမိ၊ ကိလေသမလာနံ ပန ပဗ္ဗာဇိတတ္တာ ပဗ္ဗဇိတော နာမ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဗာဟိတပါပေါတိ ဗြာဟ္မဏော၊ သမစရိယာ သမဏောတိ ဝုစ္စတိ၊

ပဗ္ဗာဇယမတ္တနော မလံ၊ တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

တတ္ထ သမစရိယာတိ သဗ္ဗာကုသလာနိ သမေတွာ စရဏေန။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဗာဟိတပါပတာယ ဗြာဟ္မဏော၊ အကုသလာနိ သမေတွာ စရဏေန သမဏောတိ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မာ ယော အတ္တနော ရာဂါဒိမလံ ပဗ္ဗာဇယန္တော ဝိနောဒေန္တော စရတိ၊ သောပိ တေန ပဗ္ဗာဇနေန ပဗ္ဗဇိတောတိ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ သော ဗြာဟ္မဏပဗ္ဗဇိတော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ၊ သမ္ပတ္တာနမ္ပိ သာတ္ထိကာ ဓမ္မဒေသနာ အဟောသီတိ။

အညတရဗြာဟ္မဏပဗ္ဗဇိတဝတ္ထု ဆဋ္ဌံ။

န ¶ ¶ ဗြာဟ္မဏဿာတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သာရိပုတ္တတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဧကသ္မိံ ကိရ ဌာနေ သမ္ဗဟုလာ မနုဿာ ‘‘အဟော အမှာကံ ¶ ၊ အယျော၊ ခန္တိဗလေန သမန္နာဂတော၊ အညေသု အက္ကောသန္တေသု ဝါ ပဟရန္တေသု ဝါ ကောပမတ္တမ္ပိ နတ္ထီ’’တိ ထေရဿ ဂုဏေ ကထယိံသု။ အထေကော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဗြာဟ္မဏော ‘‘ကော ဧသ န ကုဇ္ဈတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အမှာကံ ထေရော’’တိ။ ‘‘နံ ကုဇ္ဈာပေန္တော န ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘နတ္ထေတံ၊ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ အဟံ နံ ကုဇ္ဈာပေဿာမီ’’တိ? ‘‘သစေ သက္ကောသိ၊ ကုဇ္ဈာပေဟီ’’တိ။ သော ‘‘ဟောတု၊ ဇာနိဿာမိဿ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ထေရံ ဘိက္ခာယ ပဝိဋ္ဌံ ဒိသွာ ပစ္ဆာဘာဂေန ဂန္တွာ ပိဋ္ဌိမဇ္ဈေ မဟန္တံ ပါဏိပ္ပဟာရမဒါသိ။ ထေရော ‘‘ကိံ နာမေတ’’န္တိ အနောလောကေတွာဝ ဂတော။ ဗြာဟ္မဏဿ သကလသရီရေ ဍာဟော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော ‘‘အဟော ဂုဏသမ္ပန္နော၊ အယျော’’တိ ထေရဿ ပါဒမူလေ နိပဇ္ဇိတွာ ‘‘ခမထ မေ၊ ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကိံ ဧတ’’န္တိ စ ဝုတ္တေ ‘‘အဟံ ဝီမံသနတ္ထာယ တုမှေ ပဟရိ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘ဟောတု ခမာမိ တေ’’တိ။ ‘‘သစေ မေ၊ ဘန္တေ၊ ခမထ၊ မမ ဂေဟေယေဝ နိသီဒိတွာ ဘိက္ခံ ဂဏှထာ’’တိ ထေရဿ ပတ္တံ ဂဏှိ၊ ထေရောပိ ပတ္တံ အဒါသိ။ ဗြာဟ္မဏော ထေရံ ဂေဟံ နေတွာ ပရိဝိသိ။

မနုဿာ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘ဣမိနာ အမှာကံ နိရပရာဓော အယျော ပဟဋော၊ ဒဏ္ဍေနပိဿ မောက္ခော နတ္ထိ၊ ဧတ္ထေဝ နံ မာရေဿာမာ’’တိ လေဍ္ဍုဒဏ္ဍာဒိဟတ္ထာ ဗြာဟ္မဏဿ ဂေဟဒွါရေ အဋ္ဌံသု။ ထေရော ဥဋ္ဌာယ ဂစ္ဆန္တော ဗြာဟ္မဏဿ ဟတ္ထေ ပတ္တံ အဒါသိ။ မနုဿာ တံ ထေရေန သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ တုမှာကံ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဗြာဟ္မဏံ နိဝတ္တေထာ’’တိ အာဟံသု။ ကိံ ဧတံ ဥပါသကာတိ? ဗြာဟ္မဏေန ¶ တုမှေ ပဟဋာ၊ မယမဿ ကတ္တဗ္ဗံ ဇာနိဿာမာတိ။ ကိံ ပန တုမှေ ဣမိနာ ပဟဋာ၊ ဥဒါဟု အဟန္တိ? တုမှေ၊ ဘန္တေတိ။ ‘‘မံ ဧသ ပဟရိတွာ ခမာပေသိ၊ ဂစ္ဆထ တုမှေ’’တိ မနုဿေ ဥယျောဇေတွာ ဗြာဟ္မဏံ နိဝတ္တာပေတွာ ထေရော ဝိဟာရမေဝ ဂတော။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယိံသု ‘‘ကိံ နာမေတံ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ယေန ဗြာဟ္မဏေန ပဟဋော၊ တဿေဝ ဂေဟေ နိသီဒိတွာ ဘိက္ခံ ဂဟေတွာ အာဂတော။ ထေရဿ ပဟဋကာလတော ပဋ္ဌာယ ဣဒါနိ သော ကဿ လဇ္ဇိဿတိ၊ အဝသေသေ ပေါထေန္တော ဝိစရိဿတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ¶ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ ဗြာဟ္မဏော ဗြာဟ္မဏံ ပဟရန္တော နာမ နတ္ထိ၊ ဂိဟိဗြာဟ္မဏေန ပန သမဏဗြာဟ္မဏော ပဟဋော ဘဝိဿတိ၊ ကောဓော နာမေသ အနာဂါမိမဂ္ဂေန သမုဂ္ဃာတံ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –

‘‘န ¶ ဗြာဟ္မဏဿ ပဟရေယျ၊ နာဿ မုဉ္စေထ ဗြာဟ္မဏော၊

ဓီ ဗြာဟ္မဏဿ ဟန္တာရံ၊ တတော ဓီ ယဿ မုဉ္စတိ။

‘‘န ဗြာဟ္မဏဿေတဒကိဉ္စိ သေယျော၊ ယဒါ နိသေဓော မနသော ပိယေဟိ၊

ယတော ယတော ဟိံသမနော နိဝတ္တတိ၊ တတော တတော သမ္မတိမေဝ ဒုက္ခ’’န္တိ။

တတ္ထ ပဟရေယျာတိ ‘‘ခီဏာသဝဗြာဟ္မဏောဟမသ္မီ’’တိ ဇာနန္တော ခီဏာသဝဿ ဝါ အညတရဿ ဝါ ဇာတိဗြာဟ္မဏဿ ¶ န ပဟရေယျ။ နာဿ မုဉ္စေထာတိ သောပိ ပဟဋော ခီဏာသဝဗြာဟ္မဏော အဿ ပဟရိတွာ ဌိတဿ ဝေရံ န မုဉ္စေထ၊ တသ္မိံ ကောပံ န ကရေယျာတိ အတ္ထော။ ဓီ ဗြာဟ္မဏဿာတိ ခီဏာသဝဗြာဟ္မဏဿ ဟန္တာရံ ဂရဟာမိ။ တတော ဓီတိ ယော ပန တံ ပဟရန္တံ ပဋိပဟရန္တော တဿ ဥပရိ ဝေရံ မုဉ္စတိ၊ တံ တတောပိ ဂရဟာမိယေဝ။

ဧတဒကိဉ္စိ သေယျောတိ ယံ ခီဏာသဝဿ အက္ကောသန္တံ ဝါ အပစ္စက္ကောသနံ၊ ပဟရန္တံ ဝါ အပ္ပဋိပဟရဏံ၊ ဧတံ တဿ ခီဏာသဝဗြာဟ္မဏဿ န ကိဉ္စိ သေယျော၊ အပ္ပမတ္တကံ သေယျော န ဟောတိ၊ အဓိမတ္တမေဝ သေယျောတိ အတ္ထော။ ယဒါ နိသေဓော မနသော ပိယေဟီတိ ကောဓနဿ ဟိ ကောဓုပ္ပာဒေါဝ မနသော ပိယော နာမ။ ကောဓော ဟိ ပနေသ မာတာပိတူသုပိ ဗုဒ္ဓါဒီသုပိ အပရဇ္ဈတိ။ တသ္မာ ယော အဿ တေဟိ မနသော နိသေဓော ကောဓဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ စိတ္တဿ နိဂ္ဂဟော၊ ဧတံ န ကိဉ္စိ သေယျောတိ အတ္ထော။ ဟိံသမနောတိ ကောဓမနော။ သော တဿ ယတော ယတော ဝတ္ထုတော အနာဂါမိမဂ္ဂေန သမုဂ္ဃာတံ ဂစ္ဆန္တော နိဝတ္တတိ ¶ ¶ ။ တတော တတောတိ တတော တတော ဝတ္ထုတော သကလမ္ပိ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ နိဝတ္တတိယေဝါတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ယဿ ကာယေန ဝါစာယာတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဘဂဝတာ ¶ ဟိ အနုပ္ပန္နေ ဝတ္ထုသ္မိံ ပညတ္တေ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ မဏ္ဍနကဇာတိယော ပုရိသော သုရဘိပုပ္ဖဒါမံ ဝိယ သိရသာ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ သပရိဝါရာ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဥပသမ္ပဒံ လဘိ၊ အညော တဿာ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ အာစရိယော ဝါ နတ္ထိ။ ဧဝံ လဒ္ဓူပသမ္ပဒံ ထေရိံ အာရဗ္ဘ အပရေန သမယေန ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘မဟာပဇာပတိယာ ဂေါတမိယာ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ န ပညာယန္တိ၊ သဟတ္ထေနေဝ ကာသာယာနိ ဂဏှီ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဘိက္ခုနိယော ကုက္ကုစ္စာယန္တိယော တာယ သဒ္ဓိံ နေဝ ဥပေါသထံ န ပဝါရဏံ ကရောန္တိ၊ တာ ဂန္တွာ တထာဂတဿပိ တမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သတ္ထာ တာသံ ကထံ သုတွာ ‘‘မယာ မဟာပဇာပတိယာ ဂေါတမိယာ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ ဒိန္နာ၊ အဟမေဝဿာစရိယော၊ အဟမေဝ ဥပဇ္ဈာယော။ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝိရဟိတေသု ခီဏာသဝေသု ကုက္ကုစ္စံ နာမ န ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယဿ ¶ ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ နတ္ထိ ဒုက္ကဋံ၊

သံဝုတံ တီဟိ ဌာနေဟိ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ဒုက္ကဋန္တိ သာဝဇ္ဇံ ဒုက္ခုဒြယံ အပါယသံဝတ္တနိကံ ကမ္မံ။ တီဟိ ဌာနေဟီတိ ဧတေဟိ ကာယာဒီဟိ တီဟိ ကာရဏေဟိ ကာယဒုစ္စရိတာဒိပဝေသနိဝါရဏတ္ထာယ ဒွါရံ ပိဟိတံ၊ တံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

မဟာပဇာပတိဂေါတမီဝတ္ထု အဋ္ဌမံ။

ယမှာတိ ¶ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သာရိပုတ္တတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ကိရာယသ္မာ အဿဇိတ္ထေရဿ သန္တိကေ ဓမ္မံ သုတွာ သောတာပတ္တိဖလံ ပတ္တကာလတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ယဿံ ဒိသာယံ ထေရော ဝသတီ’’တိ သုဏာတိ၊ တတော အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ တတောဝ သီသံ ကတွာ နိပဇ္ဇတိ။ ဘိက္ခူ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော သာရိပုတ္တော၊ အဇ္ဇာပိ ဒိသာ နမဿမာနော ဝိစရတီ’’တိ တမတ္ထံ တထာဂတဿ အာရောစေသုံ။ သတ္ထာ ထေရံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဒိသာ နမဿန္တော ဝိစရသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ¶ ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ မမ ဒိသာ နမဿနဘာဝံ ဝါ အနမဿနဘာဝံ ဝါ ¶ တုမှေဝ ဇာနာထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာရိပုတ္တော ဒိသာ နမဿတိ၊ အဿဇိတ္ထေရဿ ပန သန္တိကာ ဓမ္မံ သုတွာ သောတာပတ္တိဖလံ ပတ္တတာယ အတ္တနော အာစရိယံ နမဿတိ။ ယဉှိ အာစရိယံ နိဿာယ ဘိက္ခု ဓမ္မံ ဝိဇာနာတိ၊ တေန သော ဗြာဟ္မဏေန အဂ္ဂိ ဝိယ သက္ကစ္စံ နမဿိတဗ္ဗောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယမှာ ဓမ္မံ ဝိဇာနေယျ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဒေသိတံ၊

သက္ကစ္စံ တံ နမဿေယျ၊ အဂ္ဂိဟုတ္တံဝ ဗြာဟ္မဏော’’တိ။

တတ္ထ အဂ္ဂိဟုတ္တံဝါတိ ယထာ ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂိဟုတ္တံ သမ္မာ ပရိစရဏေန စေဝ အဉ္ဇလိကမ္မာဒီဟိ စ သက္ကစ္စံ နမဿတိ၊ ဧဝံ ယမှာ အာစရိယာ တထာဂတပဝေဒိတံ ဓမ္မံ ဝိဇာနေယျ၊ တံ သက္ကစ္စံ နမဿေယျာတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

န ဇဋာဟီတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဇဋိလဗြာဟ္မဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ¶ ¶ ကိရ ‘‘အဟံ မာတိတော စ ပိတိတော စ သုဇာတော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တော။ သစေ သမဏော ဂေါတမော အတ္တနော သာဝကေ ဗြာဟ္မဏာတိ ဝဒတိ၊ မမ္ပိ နု ခေါ တထာ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ တမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘နာဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဇဋာမတ္တေန၊ န ဇာတိဂေါတ္တမတ္တေန ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမိ၊ ပဋိဝိဒ္ဓသစ္စမေဝ ပနာဟံ ဗြာဟ္မဏောတိ ဝဒါမီ’’တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘န ဇဋာဟိ န ဂေါတ္တေန၊ န ဇစ္စာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော၊

ယမှိ သစ္စဉ္စ ဓမ္မော စ၊ သော သုစီ သော စ ဗြာဟ္မဏော’’တိ။

တတ္ထ ¶ သစ္စန္တိ ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ စတ္တာရိ သစ္စာနိ သောဠသဟာကာရေဟိ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတံ သစ္စဉာဏဉ္စေဝ နဝဝိဓော စ လောကုတ္တရဓမ္မော အတ္ထိ၊ သော သုစိ၊ သော ဗြာဟ္မဏော စာတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ကိံ တေတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ကူဋာဂါရသာလာယံ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဝဂ္ဂုလိဝတံ ကုဟကဗြာဟ္မဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ¶ ကိရ ဝေသာလိနဂရဒွါရေ ဧကံ ကကုဓရုက္ခံ အာရုယှ ဒွီဟိ ပါဒေဟိ ရုက္ခသာခံ ဂဏှိတွာ အဓောသိရော ဩလမ္ဗန္တော ‘‘ကပိလာနံ မေ သတံ ဒေထ၊ ကဟာပဏေ ဒေထ၊ ပရိစာရိကံ ဒေထ၊ နော စေ ဒဿထ၊ ဣတော ပတိတွာ မရန္တော နဂရံ အနဂရံ ကရိဿာမီ’’တိ ဝဒတိ။ တထာဂတဿ ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတဿ နဂရံ ပဝိသနကာလေ ဘိက္ခူ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဒိသွာ နိက္ခမနကာလေပိ နံ တထေဝ ဩလမ္ဗန္တံ ပဿိံသု။ နာဂရာပိ ‘‘အယံ ပါတောဝ ပဋ္ဌာယ ဧဝံ ဩလမ္ဗန္တော ပတိတွာ မရန္တော နဂရံ အနဂရံ ကရေယျာ’’တိ စိန္တေတွာ နဂရဝိနာသဘီတာ ‘‘ယံ သော ယာစတိ၊ သဗ္ဗံ ဒေမာ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ အဒံသု။ သော ဩတရိတွာ သဗ္ဗံ ဂဟေတွာ အဂမာသိ။ ဘိက္ခူ ဝိဟာရူပစာရေ တံ ဂါဝိံ ဝိယ ဝိရဝိတွာ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ သဉ္ဇာနိတွာ ‘‘လဒ္ဓံ တေ ¶ ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ယထာပတ္ထိတ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ၊ လဒ္ဓံ မေ’’တိ သုတွာ အန္တောဝိဟာရံ ဂန္တွာ တထာဂတဿ တမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သတ္ထာ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဒါနေဝ သော ကုဟကစောရော၊ ပုဗ္ဗေပိ ကုဟကစောရောယေဝ အဟောသိ။ ဣဒါနိ ပနေသ ¶ ဗာလဇနံ ဝဉ္စေတိ၊ တဒါ ပန ပဏ္ဍိတေ ဝဉ္စေတုံ နာသက္ခီ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတမာဟရိ။

အတီတေ ဧကံ ကာသိကဂါမံ နိဿာယ ဧကော ကုဟကတာပသော ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ တံ ဧကံ ကုလံ ပဋိဇဂ္ဂိ။ ဒိဝါ ဥပ္ပန္နခါဒနီယဘောဇနီယတော အတ္တနော ပုတ္တာနံ ဝိယ တဿပိ ဧကံ ကောဋ္ဌာသံ ဒေတိ၊ သာယံ ဥပ္ပန္နကောဋ္ဌာသံ ဌပေတွာ ဒုတိယဒိဝသေ ဒေတိ။ အထေကဒိဝသံ သာယံ ဂေါဓမံသံ လဘိတွာ သာဓုကံ ပစိတွာ တတော ကောဋ္ဌာသံ ဌပေတွာ ဒုတိယဒိဝသေ တဿ အဒံသု။ တာပသော မံသံ ခါဒိတွာဝ ရသတဏှာယ ဗဒ္ဓါ ‘‘ကိံ မံသံ နာမေတ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဂေါဓမံသ’’န္တိ သုတွာ ဘိက္ခာယ စရိတွာ သပ္ပိဒဓိကဋုကဘဏ္ဍာဒီနိ ¶ ဂဟေတွာ ပဏ္ဏသာလံ ဂန္တွာ ဧကမန္တံ ဌပေသိ။ ပဏ္ဏသာလာယ ပန အဝိဒူရေ ဧကသ္မိံ ဝမ္မိကေ ဂေါဓရာဇာ ဝိဟရတိ။ သော ကာလေန ကာလံ တာပသံ ဝန္ဒိတုံ အာဂစ္ဆတိ။ တံဒိဝသံ ပနေသ ‘‘တံ ဝဓိဿာမီ’’တိ ဒဏ္ဍံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ တဿ ဝမ္မိကဿ အဝိဒူရေ ဌာနေ နိဒ္ဒါယန္တော ဝိယ နိသီဒိ။ ဂေါဓရာဇာ ဝမ္မိကတော နိက္ခမိတွာ တဿ သန္တိကံ အာဂစ္ဆန္တောဝ အာကာရံ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘န မေ အဇ္ဇ အာစရိယဿ အာကာရော ရုစ္စတီ’’တိ တတောဝ နိဝတ္တိ။ တာပသော တဿ နိဝတ္တနဘာဝံ ဉတွာ တဿ ¶ မာရဏတ္ထာယ ဒဏ္ဍံ ခိပိ၊ ဒဏ္ဍော ဝိရဇ္ဈိတွာ ဂတော။ ဂေါဓရာဇာပိ ဓမ္မိကံ ပဝိသိတွာ တတော သီသံ နီဟရိတွာ အာဂတမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော တာပသံ အာဟ –

‘‘သမဏံ တံ မညမာနော၊ ဥပဂစ္ဆိမသညတံ၊

သော မံ ဒဏ္ဍေန ပါဟာသိ၊ ယထာ အသမဏော တထာ။

‘‘ကိံ တေ ဇဋာဟိ ဒုမ္မေဓ၊ ကိံ တေ အဇိနသာဋိယာ၊

အဗ္ဘန္တရံ တေ ဂဟနံ၊ ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသီ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၄။၉၇-၉၈)၊

အထ နံ တာပသော အတ္တနော သန္တကေန ပလောဘေတုံ ဧဝမာဟ –

‘‘ဧဟိ ဂေါဓ နိဝတ္တဿု၊ ဘုဉ္ဇ သာလီနမောဒနံ၊

တေလံ လောဏဉ္စ မေ အတ္ထိ၊ ပဟူတံ မယှ ပိပ္ဖလီ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၄။၉၉)၊

တံ ¶ သုတွာ ဂေါဓရာဇာ ‘‘ယထာ ယထာ တွံ ကထေသိ၊ တထာ တထာ မေ ပလာယိတုကာမတာဝ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဧသ ဘိယျော ပဝေက္ခာမိ၊ ဝမ္မိကံ သတပေါရိသံ၊

တေလံ လောဏဉ္စ ကိတ္တေသိ၊ အဟိတံ မယှ ပိပ္ဖလီ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၄။၁၀၀)၊

ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘အဟံ ဧတ္တကံ ကာလံ တယိ သမဏသညံ အကာသိံ၊ ဣဒါနိ ပန တေ မံ ပဟရိတုကာမတာယ ဒဏ္ဍော ခိတ္တော၊ တဿ ခိတ္တကာလေယေဝ အသမဏော ¶ ဇာတော။ ကိံ တာဒိသဿ ဒုပ္ပညဿ ပုဂ္ဂလဿ ဇဋာဟိ၊ ကိံ သခုရေန အဇိနစမ္မေန။ အဗ္ဘန္တရဉှိ တေ ဂဟနံ၊ ကေဝလံ ဗာဟိရမေဝ ပရိမဇ္ဇသီ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ဣမံ အတီတံ အာဟရိတွာ ‘‘တဒါ ဧသ ကုဟကော တာပသော ¶ အဟောသိ၊ ဂေါဓရာဇာ ပန အဟမေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေတွာ တဒါ ဂေါဓပဏ္ဍိတေန တဿ နိဂ္ဂဟိတကာရဏံ ဒဿေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ကိံ တေ ဇဋာဟိ ဒုမ္မေဓ၊ ကိံ တေ အဇိနသာဋိယာ၊

အဗ္ဘန္တရံ တေ ဂဟနံ၊ ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသီ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၄။၉၈)၊

တတ္ထ ကိံ တေ ဇဋာဟီတိ အမ္ဘော ဒုပ္ပည တဝ ဗဒ္ဓါဟိပိ ဣမာဟိ ဇဋာဟိ သခုရာယ နိဝတ္ထာယပိ ဣမာယ အဇိနစမ္မသာဋိကာယ စ ကိမတ္ထောတိ။ အဗ္ဘန္တရန္တိ အဗ္ဘန္တရဉှိ တေ ရာဂါဒိကိလေသဂဟနံ၊ ကေဝလံ ဟတ္ထိလဏ္ဍံ အဿလဏ္ဍံ ဝိယ မဋ္ဌံ ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ပံသုကူလဓရန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ဝိဟရန္တော ကိသာဂေါတမိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

တဒါ ¶ ကိရ သက္ကော ပဌမယာမာဝသာနေ ဒေဝပရိသာယ သဒ္ဓိံ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တေ သာရဏီယဓမ္မကထံ သုဏန္တော နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ ကိသာဂေါတမီ ‘‘သတ္ထာရံ ပဿိဿာမီ’’တိ အာကာသေနာဂန္တွာ သက္ကံ ဒိသွာ နိဝတ္တိ။ သော တံ ဝန္ဒိတွာ နိဝတ္တန္တိံ ဒိသွာ သတ္ထာရံ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကာ နာမေသာ ¶ ၊ ဘန္တေ၊ အာဂစ္ဆမာနာဝ တုမှေ ဒိသွာ နိဝတ္တတီ’’တိ? သတ္ထာ ‘‘ကိသာဂေါတမီ နာမေသာ၊ မဟာရာဇ၊ မမ ဓီတာ ပံသုကူလိကတ္ထေရီနံ အဂ္ဂါ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ပံသုကူလဓရံ ဇန္တုံ၊ ကိသံ ဓမနိသန္ထတံ၊

ဧကံ ဝနသ္မိံ ဈာယန္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ကိသန္တိ ပံသုကူလိကာ ဟိ အတ္တနော အနုရူပံ ပဋိပဒံ ပူရေန္တာ အပ္ပမံသလောဟိတာ စေဝ ဟောန္တိ ¶ ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ စ၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ ဧကံ ဝနသ္မိန္တိ ဝိဝိတ္တဋ္ဌာနေ ဧကကံ ဝနသ္မိံ ဈာယန္တံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

န ¶ စာဟန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဗြာဟ္မဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ကိရ ‘‘သမဏော ဂေါတမော အတ္တနော သာဝကေ ဗြာဟ္မဏာတိ ဝဒတိ အဟဉ္စမှိ ဗြာဟ္မဏယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တော၊ မမ္ပိ နု ခေါ ဧဝံ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ တမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘နာဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဗြာဟ္မဏယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တမတ္တေနေဝံ ဝဒါမိ၊ ယော ပန အကိဉ္စနော အဂဟဏော၊ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘န စာဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဗြူမိ၊ ယောနိဇံ မတ္တိသမ္ဘဝံ၊

ဘောဝါဒိ နာမ သော ဟောတိ၊ သစေ ဟောတိ သကိဉ္စနော၊

အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ယောနိဇန္တိ ယောနိယံ ဇာတံ။ မတ္တိသမ္ဘဝန္တိ ဗြာဟ္မဏိယာ မာတု သန္တကေ ဥဒရသ္မိံ သမ္ဘူတံ။ ဘောဝါဒီတိ သော ပန အာမန္တနာဒီသု ‘‘ဘော၊ ဘော’’တိ ဝတွာ ဝိစရန္တော ဘောဝါဒိ နာမ ဟောတိ၊ သစေ ရာဂါဒီဟိ ¶ ကိဉ္စနေဟိ သကိဉ္စနော။ အဟံ ပန ရာဂါဒီဟိ အကိဉ္စနံ စတူဟိ ဥပါဒါနေဟိ အနာဒါနံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ သော ဗြာဟ္မဏော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ၊ သမ္ပတ္တာနမ္ပိ သာတ္ထိကာ ဓမ္မဒေသနာ အဟောသီတိ။

သဗ္ဗသံယောဇနန္တိ ¶ ¶ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဥဂ္ဂသေနံ နာမ သေဋ္ဌိပုတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ‘‘မုဉ္စ ပုရေ မုဉ္စ ပစ္ဆတော’’တိ (ဓ။ ပ။ ၃၄၈) ဂါထာဝဏ္ဏနာယ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။

တဒါ ဟိ သတ္ထာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဥဂ္ဂသေနော ‘န ဘာယာမီ’တိ ဝဒတိ၊ အဘူတေန မညေ အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ ဘိက္ခူဟိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တသဒိသာ ဆိန္နသံယောဇနာ န ဘာယန္တိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘သဗ္ဗသံယောဇနံ ဆေတွာ၊ ယော ဝေ န ပရိတဿတိ၊

သင်္ဂါတိဂံ ဝိသံယုတ္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ သဗ္ဗသံယောဇနန္တိ ဒသဝိဓသံယောဇနံ။ န ပရိတဿတီတိ တဏှာယ န ဘာယတိ။ တမဟန္တိ တံ အဟံ ရာဂါဒီနံ သင်္ဂါနံ အတီတတ္တာ သင်္ဂါတိဂံ၊ စတုန္နမ္ပိ ယောဂါနံ အဘာဝေန ဝိသံယုတ္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ဥဂ္ဂသေနသေဋ္ဌိပုတ္တဝတ္ထု စုဒ္ဒသမံ။

ဆေတွာ ¶ နဒ္ဓိန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒွေ ဗြာဟ္မဏေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

တေသု ¶ ကိရေကဿ စူဠရောဟိတော နာမ ဂေါဏော အဟောသိ၊ ဧကဿ မဟာရောဟိတော နာမ။ တေ ဧကဒိဝသံ ‘‘တဝ ဂေါဏော ဗလဝါ၊ မမ ဂေါဏော ဗလဝါ’’တိ ဝိဝဒိတွာ ‘‘ကိံ နော ဝိဝါဒေန၊ ပါဇေတွာ ဇာနိဿာမာ’’တိ အစိရဝတီတီရေ သကဋံ ဝါလုကာယ ပူရေတွာ ဂေါဏေ ယောဇယိံသု။ တသ္မိံ ခဏေ ဘိက္ခူပိ နှာယိတုံ တတ္ထ ဂတာ ဟောန္တိ။ ဗြာဟ္မဏာ ဂေါဏေ ပါဇေသုံ။ သကဋံ နိစ္စလံ အဋ္ဌာသိ၊ နဒ္ဓိဝရတ္တာ ပန ဆိဇ္ဇိံသု။ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ တမတ္ထံ သတ္ထု အာရောစယိံသု။ သတ္ထာ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ ¶ ၊ ဗာဟိရာ ဧတာ နဒ္ဓိဝရတ္တာ၊ ယော ကောစိ ဧတာ ဆိန္ဒတေဝ၊ ဘိက္ခုနာ ပန အဇ္ဈတ္တိကံ ကောဓနဒ္ဓိဉ္စေဝ တဏှာဝရတ္တဉ္စ ဆိန္ဒိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဆေတွာ နဒ္ဓိံ ဝရတ္တဉ္စ၊ သန္ဒာနံ သဟနုက္ကမံ၊

ဥက္ခိတ္တပလိဃံ ဗုဒ္ဓံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ¶ နဒ္ဓိန္တိ နယှနဘာဝေန ပဝတ္တံ ကောဓံ။ ဝရတ္တန္တိ ဗန္ဓနဘာဝေန ပဝတ္တံ တဏှံ။ သန္ဒာနံ သဟနုက္ကမန္တိ အနုသယာနုက္ကမသဟိတံ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိသန္ဒာနံ၊ ဣဒံ သဗ္ဗမ္ပိ ဆိန္ဒိတွာ ဌိတံ အဝိဇ္ဇာပလိဃဿ ဥက္ခိတ္တတ္တာ ဥက္ခိတ္တပလိဃံ၊ စတုန္နံ သစ္စာနံ ဗုဒ္ဓတ္တာ ဗုဒ္ဓံ တံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟိံသု၊ သမ္ပတ္တာနမ္ပိ သာတ္ထိကာ ဓမ္မဒေသနာ အဟောသီတိ။

အက္ကောသန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော အက္ကောသကဘာရဒွါဇံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

တဿ ဟိ ဘာတု ဘာရဒွါဇဿ ဓနဉ္ဇာနီ နာမ ဗြာဟ္မဏီ သောတာပန္နာ အဟောသိ။ သာ ခီပိတွာပိ ကာသိတွာပိ ပက္ခလိတွာပိ ‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။ သာ ဧကဒိဝသံ ဗြာဟ္မဏပရိဝေသနာယ ¶ ပဝတ္တမာနာယ ပက္ခလိတွာ တထေဝ မဟာသဒ္ဒေန ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။ ဗြာဟ္မဏော ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘ဧဝမေဝါယံ ဝသလီ ယတ္ထ ဝါ တတ္ထ ဝါ ပက္ခလိတွာ တဿ မုဏ္ဍကဿ သမဏကဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတီ’’တိ ¶ ဝတွာ ‘‘ဣဒါနိ တေ၊ ဝသလိ၊ ဂန္တွာ တဿ သတ္ထုနော ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ သာ ‘‘ဂစ္ဆ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ နာဟံ တံ ပဿာမိ၊ ယော တဿ ဘဂဝတော ဝါဒံ အာရောပေယျ၊ အပိ စ ဂန္တွာ တံ ဘဂဝန္တံ ပဉှံ ပုစ္ဆဿူ’’တိ အာဟ။ သော သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ အဝန္ဒိတွာဝ ဧကမန္တံ ဌိတော ပဉှံ ပုစ္ဆန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ကိံသု ¶ ဆေတွာ သုခံ သေတိ၊ ကိံသု ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ၊ ဝဓံ ရောစေသိ ဂေါတမာ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၈၇)၊

အထဿ ပဉှံ ဗျာကရောန္တော သတ္ထာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ကောဓံ ဆေတွာ သုခံ သေတိ၊ ကောဓံ ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကောဓဿ ဝိသမူလဿ၊ မဓုရဂ္ဂဿ ဗြာဟ္မဏ၊

ဝဓံ အရိယာ ပသံသန္တိ၊ တဉှိ ဆေတွာ န သောစတီ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၈၇)၊

သော ¶ သတ္ထရိ ပသီဒိတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ အထဿ ကနိဋ္ဌော အက္ကောသကဘာရဒွါဇော ‘‘ဘာတာ ကိရ မေ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ သုတွာ ကုဒ္ဓါ အာဂန္တွာ သတ္ထာရံ အသဗ္ဘာဟိ ဖရုသာဟိ ဝါစာဟိ အက္ကောသိ။ သောပိ သတ္ထာရာ အတိထီနံ ခါဒနီယာဒိဒါနဩပမ္မေန သညတ္တော သတ္ထရိ ပသန္နော ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ အပရေပိဿ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗိလိင်္ဂကဘာရဒွါဇောတိ ဒွေ ကနိဋ္ဌဘာတရော သတ္ထာရံ အက္ကောသန္တာဝ သတ္ထာရာ ဝိနီတာ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု။

အထေကဒိဝသံ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ၊ ‘‘အာဝုသော၊ အစ္ဆရိယာ ဝတ ဗုဒ္ဓဂုဏာ၊ စတူသု နာမ ဘာတိကေသု အက္ကောသန္တေသု သတ္ထာ ကိဉ္စိ အဝတွာ တေသံယေဝ ပတိဋ္ဌာ ဇာတော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ အဟံ မမ ခန္တိဗလေန သမန္နာဂတတ္တာ ဒုဋ္ဌေသု အဒုဿန္တော မဟာဇနဿ ပတိဋ္ဌာ ဟောမိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘အက္ကောသံ ဝဓဗန္ဓဉ္စ၊ အဒုဋ္ဌော ယော တိတိက္ခတိ၊

ခန္တီဗလံ ဗလာနီကံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ¶ အဒုဋ္ဌောတိ ဧတံ ဒသဟိ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ အက္ကောသဉ္စ ပါဏိအာဒီဟိ ပေါထနဉ္စ အန္ဒုဗန္ဓနာဒီဟိ ဗန္ဓနဉ္စ ယော အကုဒ္ဓမာနသော ဟုတွာ အဓိဝါသေတိ ¶ ၊ ခန္တိဗလေန သမန္နာဂတတ္တာ ခန္တိဗလံ၊ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပတ္တိယာ အနီကဘူတေန တေနေဝ ခန္တိဗလေန သမန္နာဂတတ္တာ ဗလာနီကံ တံ ဧဝရူပံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ¶ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

အက္ကောသကဘာရဒွါဇဝတ္ထု သောဠသမံ။

အက္ကောဓနန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော သာရိပုတ္တတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

တဒါ ကိရ ထေရော ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလကဂါမေ မာတု ဃရဒွါရံ အဂမာသိ။ အထ နံ သာ နိသီဒါပေတွာ ပရိဝိသမာနာ အက္ကောသိ – ‘‘အမ္ဘော၊ ဥစ္ဆိဋ္ဌခါဒက ဥစ္ဆိဋ္ဌကဉ္ဇိယံ အလဘိတွာ ပရဃရေသု ဥဠုင်္ကပိဋ္ဌေန ဃဋ္ဋိတကဉ္ဇိယံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ အသီတိကောဋိဓနံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတောသိ၊ နာသိတမှာ တယာ၊ ဘုဉ္ဇာဟိ ဒါနီ’’တိ။ ဘိက္ခူနမ္ပိ ဘတ္တံ ဒဒမာနာ ¶ ‘‘တုမှေဟိ မမ ပုတ္တော အတ္တနော စူဠုပဋ္ဌာကော ကတော၊ ဣဒါနိ ဘုဉ္ဇထာ’’တိ ဝဒေတိ။ ထေရော ဘိက္ခံ ဂဟေတွာ ဝိဟာရမေဝ အဂမာသိ။ အထာယသ္မာ ရာဟုလော သတ္ထာရံ ပိဏ္ဍပါတေန အာပုစ္ဆိ။ အထ နံ သတ္ထာ အာဟ – ‘‘ရာဟုလ၊ ကဟံ ဂမိတ္ထာ’’တိ? ‘‘အယျိကာယ ဂါမံ၊ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တေ အယျိကာယ ဥပဇ္ဈာယော ဝုတ္တော’’တိ? ‘‘အယျိကာယ မေ၊ ဘန္တေ၊ ဥပဇ္ဈာယော အက္ကုဋ္ဌော’’တိ။ ‘‘ကိန္တိ ဝတွာ’’တိ? ‘‘ဣဒံ နာမ၊ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဥပဇ္ဈာယေန ပန တေ ကိံ ဝုတ္တ’’န္တိ? ‘‘န ကိဉ္စိ၊ ဘန္တေ’’တိ။ တံ သုတွာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ၊ ‘‘အာဝုသော၊ အစ္ဆရိယာ ဝတ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ဂုဏာ၊ ဧဝံနာမဿ မာတရိ အက္ကောသန္တိယာ ကောဓမတ္တမ္ပိ နာဟောသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ ခီဏာသဝါ နာမ အက္ကောဓနာဝ ဟောန္တီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘အက္ကောဓနံ ဝတဝန္တံ၊ သီလဝန္တံ အနုဿဒံ၊

ဒန္တံ အန္တိမသာရီရံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ¶ ဝတဝန္တန္တိ ဓုတဝတေန၊ သမန္နာဂတံ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေန သီလဝန္တံ၊ တဏှာဥဿဒါဘာဝေန အနုဿဒံ ¶ ၊ ဆဠိန္ဒြိယဒမနေန ဒန္တံ၊ ကောဋိယံ ဌိတေန အတ္တဘာဝေန အန္တိမသရီရံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ¶ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

သာရိပုတ္တတ္ထေရဝတ္ထု သတ္တရသမံ။

ဝါရိ ပေါက္ခရပတ္တေဝါတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥပ္ပလဝဏ္ဏထေရိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ‘‘မဓုဝါ မညတိ ဗာလော’’တိ ဂါထာဝဏ္ဏနာယ (ဓ။ ပ။ ၆၉) ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။၆၉) –

အပရေန သမယေန မဟာဇနော ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသိ ‘‘ခီဏာသဝါပိ မညေ ကာမသုခံ သာဒိယန္တိ၊ ကာမံ သေဝန္တိ၊ ကိံ န သေဝိဿန္တိ။ န ဟေတေ ကောဠာပရုက္ခာ၊ န စ ဝမ္မိကာ၊ အလ္လမံသသရီရာဝ၊ တသ္မာ ဧတေပိ ကာမသုခံ သာဒိယန္တီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ခီဏာသဝါ ကာမသုခံ သာဒိယန္တိ၊ န ကာမံ သေဝန္တိ။ ယထာ ဟိ ပဒုမပတ္တေ ပတိတံ ဥဒကဗိန္ဒု န လိမ္ပတိ န သဏ္ဌာတိ၊ ဝိနိဝတ္တိတွာ ပန ပတတေဝ။ ယထာ စ အာရဂ္ဂေ သာသပေါ န ဥပလိမ္ပတိ န သဏ္ဌာတိ၊ ဝိနိဝတ္တိတွာ ပတတေဝ၊ ဧဝံ ခီဏာသဝဿ ¶ စိတ္တေ ဒုဝိဓောပိ ကာမော န လိမ္ပတိ န သဏ္ဌာတီ’’တိ အနုသန္ဓိံ ဃဋေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဝါရိ ပေါက္ခရပတ္တေဝ၊ အာရဂ္ဂေရိဝ သာသပေါ၊

ယော န လိမ္ပတိ ကာမေသု၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ယော န လိမ္ပတီတိ ဧဝမေဝံ ယော အဗ္ဘန္တရေ ဒုဝိဓေပိ ကာမေ န ဥပလိမ္ပတိ၊ တသ္မိံ ကာမေ န သဏ္ဌာတိ၊ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ဥပ္ပလဝဏ္ဏာထေရီဝတ္ထု အဋ္ဌာရသမံ။

ယော ¶ ¶ ဒုက္ခဿာတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဗြာဟ္မဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

တဿ ကိရေကော ဒါသော အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေ ပလာယိတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ ဗြာဟ္မဏော တံ ဩလောကေန္တော အဒိသွာ ဧကဒိဝသံ သတ္ထာရာ သဒ္ဓိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တံ ဒွါရန္တရေ ဒိသွာ စီဝရံ ဒဠှံ အဂ္ဂဟေသိ။ သတ္ထာ နိဝတ္တိတွာ ‘‘ကိံ ဣဒံ၊ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဒါသော မေ၊ ဘော ဂေါတမာတိ ¶ ။ ပန္နဘာရော ဧသ၊ ဗြာဟ္မဏာတိ။ ‘‘ပန္နဘာရော’’တိ စ ဝုတ္တေ ဗြာဟ္မဏော ‘‘အရဟာ’’တိ သလ္လက္ခေသိ။ တသ္မာ ပုနပိ တေန ‘‘ဧဝံ၊ ဘော ဂေါတမာ’’တိ ဝုတ္တေ သတ္ထာ ‘‘အာမ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပန္နဘာရော’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယော ဒုက္ခဿ ပဇာနာတိ၊ ဣဓေဝ ခယမတ္တနော၊

ပန္နဘာရံ ဝိသံယုတ္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ဒုက္ခဿာတိ ခန္ဓဒုက္ခဿ။ ပန္နဘာရန္တိ ဩဟိတခန္ဓဘာရံ စတူဟိ ယောဂေဟိ သဗ္ဗကိလေသေဟိ ဝါ ဝိသံယုတ္တံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။ ဒေသနာဝသာနေ သော ဗြာဟ္မဏော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ၊ သမ္ပတ္တာနမ္ပိ သာတ္ထိကာ ဓမ္မဒေသနာ အဟောသီတိ။

အညတရဗြာဟ္မဏဝတ္ထု ဧကူနဝီသတိမံ။

ဂမ္ဘီရပညန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဂိဇ္ဈကူဋေ ဝိဟရန္တော ခေမံ နာမ ဘိက္ခုနိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဧကဒိဝသဉှိ ပဌမယာမသမနန္တရေ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ပရိသာယ သဒ္ဓိံ အာဂန္တွာ သတ္ထု သန္တိကေ သာရဏီယဓမ္မကထံ သုဏန္တော နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ ခေမာ ဘိက္ခုနီ ‘‘သတ္ထာရံ ပဿိဿာမီ’’တိ အာဂန္တွာ သက္ကံ ဒိသွာ ¶ အာကာသေ ဌိတာဝ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ နိဝတ္တိ။ သက္ကော တံ ဒိသွာ ‘‘ကော ¶ ဧသာ၊ ဘန္တေ၊ အာဂစ္ဆမာနာ အာကာသေ ဌိတာဝ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ နိဝတ္တီ’’တိ ¶ ပုစ္ဆိ။ သတ္ထာ ‘‘ဧသာ၊ မဟာရာဇ၊ မမ ဓီတာ ခေမာ နာမ မဟာပညာ မဂ္ဂါမဂ္ဂကောဝိဒါ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဂမ္ဘီရပညံ မေဓာဝိံ၊ မဂ္ဂါမဂ္ဂဿ ကောဝိဒံ၊

ဥတ္တမတ္ထမနုပ္ပတ္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ဂဗ္ဘီရပညန္တိ ဂမ္ဘီရေသု ခန္ဓာဒီသု ပဝတ္တာယ ပညာယ သမန္နာဂတံ ဓမ္မောဇပညာယ သမန္နာဂတံ မေဓာဝိံ ‘‘အယံ ဒုဂ္ဂတိယာ မဂ္ဂေါ၊ အယံ သုဂတိယာ မဂ္ဂေါ၊ အယံ နိဗ္ဗာနဿ မဂ္ဂေါ၊ အယံ အမဂ္ဂေါ’’တိ ဧဝံ မဂ္ဂေ စ အမဂ္ဂေ စ ဆေကတာယ မဂ္ဂါမဂ္ဂဿ ကောဝိဒံ အရဟတ္တသင်္ခါတံ ဥတ္တမတ္ထံ အနုပ္ပတ္တံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

အသံသဋ္ဌန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပဗ္ဘာရဝါသီတိဿတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ကိရ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ အရညံ ¶ ပဝိသိတွာ သပ္ပာယံ သေနာသနံ ဩလောကေန္တော ဧကံ လေဏပဗ္ဘာရံ ပါပုဏိ၊ သမ္ပတ္တက္ခဏေယေဝဿ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂတံ လဘိ။ သော ‘‘အဟံ ဣဓ ဝသန္တော ပဗ္ဗဇိတကိစ္စံ နိပ္ဖာဒေတုံ သက္ခိဿာမီ’’တိ စိန္တေသိ။ လေဏေပိ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ‘‘သီလဝါ ဘိက္ခု အာဂတော၊ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ဧကဋ္ဌာနေ ဝသိတုံ ဒုက္ခံ။ အယံ ပန ဣဓ ဧကရတ္တိမေဝ ဝသိတွာ ပက္ကမိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ ပုတ္တေ အာဒါယ နိက္ခမိ။ ထေရော ပုနဒိဝသေ ပါတောဝ ဂေါစရဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ နံ ဧကာ ဥပါသိကာ ဒိသွာဝ ပုတ္တသိနေဟံ ပဋိလဘိတွာ ဂေဟေ နိသီဒါပေတွာ ဘောဇေတွာ အတ္တာနံ နိဿာယ တေမာသံ ဝသနတ္ထာယ ယာစိ။ သောပိ ‘‘သက္ကာ မယာ ဣမံ နိဿာယ ¶ ဘဝနိဿရဏံ ကာတု’’န္တိ အဓိဝါသေတွာ တမေဝ လေဏံ အဂမာသိ။ ဒေဝတာ တံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘အဒ္ဓါ ကေနစိ နိမန္တိတော ဘဝိဿတိ၊ သွေ ဝါ ပရသုဝေ ဝါ ဂမိဿတီ’’တိ စိန္တေသိ။

ဧဝံ ¶ အဍ္ဎမာသမတ္တေ အတိက္ကန္တေ ‘‘အယံ ဣဓေဝ မညေ အန္တောဝဿံ ဝသိဿတိ၊ သီလဝတာ ပန သဒ္ဓိံ ဧကဋ္ဌာနေ ပုတ္တကေဟိ သဒ္ဓိံ ဝသိတုံ ဒုက္ကရံ၊ ဣမဉ္စ ‘နိက္ခမာ’တိ ဝတ္တုံ န သက္ကာ၊ အတ္ထိ နု ခေါ ဣမဿ သီလေ ခလိတ’’န္တိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဩလောကေန္တီ ဥပသမ္ပဒမာဠကတော ပဋ္ဌာယ တဿ သီလေ ခလိတံ အဒိသွာ ‘‘ပရိသုဒ္ဓမဿ သီလံ၊ ကိဉ္စိဒေဝဿ ကတွာ အယသံ ဥပ္ပာဒေဿာမီ’’တိ တဿ ဥပဋ္ဌာကကုလေ ဥပါသိကာယ ဇေဋ္ဌပုတ္တဿ သရီရေ အဓိမုစ္စိတွာ ဂီဝံ ပရိဝတ္တေသိ။ တဿ အက္ခီနိ နိက္ခမိံသု၊ မုခတော ခေဠော ပဂ္ဃရိ။ ဥပါသိကာ တံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ ဣဒ’’န္တိ ဝိရဝိ။ အထ နံ ဒေဝတာ အဒိဿမာနရူပါ ¶ ဧဝမာဟ – ‘‘မယာ ဧသ ဂဟိတော၊ ဗလိကမ္မေနပိ မေ အတ္ထော နတ္ထိ၊ တုမှာကံ ပန ကုလူပကံ ထေရံ လဋ္ဌိမဓုကံ ယာစိတွာ တေန တေလံ ပစိတွာ ဣမဿ နတ္ထုကမ္မံ ဒေထ၊ ဧဝါဟံ ဣမံ မုဉ္စိဿာမီ’’တိ။ နဿတု ဝါ ဧသ မရတု ဝါ၊ န သက္ခိဿာမဟံ အယျံ လဋ္ဌိမဓုကံ ယာစိတုန္တိ။ သစေ လဋ္ဌိမဓုကံ ယာစိတုံ န သက္ကောထ၊ နာသိကာယဿ ဟိင်္ဂုစုဏ္ဏံ ပက္ခိပိတုံ ဝဒေထာတိ။ ဣဒမ္ပိ ဝတ္တုံ န သက္ကောမာတိ။ တေန ဟိဿ ပါဒဓောဝနဥဒကံ အာဒါယ သီသေ အာသိဉ္စထာတိ။ ဥပါသိကာ ‘‘သက္ကာ ဣဒံ ကာတု’’န္တိ ဝေလာယ အာဂတံ ထေရံ နိသီဒါပေတွာ ယာဂုခဇ္ဇကံ ဒတွာ အန္တရဘတ္တေ နိသိန္နဿ ပါဒေ ဓောဝိတွာ ဥဒကံ ဂဟေတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဣဒံ ဥဒကံ ဒါရကဿ သီသေ အာသိဉ္စာမာ’’တိ အာပုစ္ဆိတွာ ‘‘တေန ဟိ အာသိဉ္စထာ’’တိ ဝုတ္တေ တထာ အကာသိ။ သာ ဒေဝတာ တာဝဒေဝ တံ မုဉ္စိတွာ ဂန္တွာ လေဏဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။

ထေရောပိ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ ဥဋ္ဌာယာသနာ အဝိဿဋ္ဌကမ္မဋ္ဌာနတာယ ဒွတ္တိံသာကာရံ သဇ္ဈာယန္တောဝ ပက္ကာမိ။ အထ နံ လေဏဒွါရံ ပတ္တကာလေ သာ ဒေဝတာ ‘‘မဟာဝေဇ္ဇ မာ ဣဓ ပဝိသာ’’တိ အာဟ။ သော တတ္ထေဝ ဌတွာ ‘‘ကာသိ တွ’’န္တိ အာဟ။ အဟံ ဣဓ ¶ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာတိ။ ထေရော ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ မယာ ဝေဇ္ဇကမ္မဿ ကတဋ္ဌာန’’န္တိ ဥပသမ္ပဒမာဠကတော ပဋ္ဌာယ ဩလောကေန္တော အတ္တနော သီလေ တိလကံ ဝါ ကာဠကံ ဝါ အဒိသွာ ¶ ‘‘အဟံ မယာ ဝေဇ္ဇကမ္မဿ ကတဋ္ဌာနံ န ပဿာမိ၊ ကသ္မာ ဧဝံ ဝဒေသီ’’တိ အာဟ။ န ပဿသီတိ။ အာမ၊ န ပဿာမီတိ? အာစိက္ခာမိ တေတိ။ အာမ၊ အာစိက္ခာဟီတိ။ တိဋ္ဌတု တာဝ ဒူရေ ကတံ၊ အဇ္ဇေဝ တယာ အမနုဿဂဟိတဿ ဥပဋ္ဌာကပုတ္တဿ ပါဒဓောဝနဥဒကံ သီသေ အာသိတ္တံ၊ နာသိတ္တန္တိ? အာမ၊ အာသိတ္တန္တိ။ ကိံ ဧတံ န ပဿသီတိ? ဧတံ သန္ဓာယ တွံ ဝဒေသီတိ? အာမ၊ ဧတံ သန္ဓာယ ဝဒါမီတိ။ ထေရော စိန္တေသိ – ‘‘အဟော ဝတ မေ သမ္မာ ပဏိဟိတော အတ္တာ၊ သာသနဿ အနုရူပံ ဝတ မေ စရိတံ၊ ဒေဝတာပိ မမ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေ တိလကံ ဝါ ကာဠကံ ဝါ အဒိသွာ ဒါရကဿ သီသေ အာသိတ္တပါဒဓောဝနမတ္တံ အဒ္ဒသာ’’တိ တဿ သီလံ အာရဗ္ဘ ဗလဝပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော တံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ပါဒုဒ္ဓါရမ္ပိ အကတွာ ¶ တတ္ထေဝ အရဟတ္တံ ပတွာ ‘‘မာဒိသံ ပရိသုဒ္ဓံ သမဏံ ဒူသေတွာ မာ ဣဓ ဝနသဏ္ဍေ ဝသိ၊ တွမေဝ နိက္ခမာဟီ’’တိ ဒေဝတံ ဩဝဒန္တော ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘ဝိသုဒ္ဓါ ¶ ဝတ မေ ဝါသော၊ နိမ္မလံ မံ တပဿိနံ၊

မာ တွံ ဝိသုဒ္ဓံ ဒူသေသိ၊ နိက္ခမ ပဝနာ တုဝ’’န္တိ။

သော တတ္ထေဝ တေမာသံ ဝသိတွာ ဝုတ္ထဝဿော သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူဟိ ‘‘ကိံ၊ အာဝုသော၊ ပဗ္ဗဇိတကိစ္စံ တေ မတ္ထကံ ပါပိတ’’န္တိ ပုဋ္ဌော တသ္မိံ လေဏေ ဝဿူပဂမနတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗံ တံ ပဝတ္တိံ ဘိက္ခူနံ အာရောစေတွာ၊ ‘‘အာဝုသော၊ တွံ ဒေဝတာယ ဧဝံ ဝုစ္စမာနော န ကုဇ္ဈီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ကုဇ္ဈိ’’န္တိ အာဟ။ ဘိက္ခူ တထာဂတဿ အာရောစေသုံ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ အယံ ဘိက္ခု အညံ ဗျာကရောတိ၊ ဒေဝတာယ ဣဒံ နာမ ဝုစ္စမာနောပိ န ကုဇ္ဈိန္တိ ဝဒတီ’’တိ။ သတ္ထာ တေသံ ကထံ သုတွာ ‘‘နေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တော ကုဇ္ဈတိ၊ ဧတဿ ဂိဟီဟိ ဝါ ပဗ္ဗဇိတေဟိ ဝါ သံသဂ္ဂေါ နာမ နတ္ထိ၊ အသံသဋ္ဌော ဧသ အပ္ပိစ္ဆော သန္တုဋ္ဌော’’တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘အသံသဋ္ဌံ ဂဟဋ္ဌေဟိ၊ အနာဂါရေဟိ စူဘယံ၊

အနောကသာရိမပ္ပိစ္ဆံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ အသံသဋ္ဌန္တိ ဒဿနသဝနသမုလ္လပနပရိဘောဂကာယသံသဂ္ဂါနံ အဘာဝေန အသံသဋ္ဌံ။ ဥဘယန္တိ ¶ ဂိဟီဟိ စ အနာဂါရေဟိ စာတိ ဥဘယေဟိပိ အသံသဋ္ဌံ ¶ ။ အနောကသာရိန္တိ အနာလယစာရိံ တံ ဧဝရူပံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ပဗ္ဘာရဝါသီတိဿတ္ထေရဝတ္ထု ဧကဝီသတိမံ။

နိဓာယ ဒဏ္ဍန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ¶ ကိရ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ အရညေ ဝါယမန္တော အရဟတ္တံ ပတွာ ‘‘ပဋိလဒ္ဓဂုဏံ သတ္ထု အာရောစေဿာမီ’’တိ တတော နိက္ခမိ။ အထ နံ ဧကသ္မိံ ဂါမေ ဧကာ ဣတ္ထီ သာမိကေန သဒ္ဓိံ ကလဟံ ကတွာ တသ္မိံ ဗဟိ နိက္ခန္တေ ‘‘ကုလဃရံ ဂမိဿာမီ’’တိ မဂ္ဂံ ပဋိပန္နာ အန္တရာမဂ္ဂေ ဒိသွာ ‘‘ဣမံ ထေရံ နိဿာယ ဂမိဿာမီ’’တိ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ။ ထေရော ပန တံ န ပဿတိ။ အထဿာ သာမိကော ဂေဟံ အာဂတော တံ အဒိသွာ ‘‘ကုလဂါမံ ဂတာ ဘဝိဿတီ’’တိ အနုဗန္ဓန္တော တံ ဒိသွာ ‘‘န သက္ကာ ဣမာယ ဧကိကာယ ဣမံ အဋဝိံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ၊ ကံ နု ခေါ နိဿာယ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဩလောကေန္တော ထေရံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ဣမံ ¶ ဂဏှိတွာ နိက္ခန္တော ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ ထေရံ သန္တဇ္ဇေသိ။ အထ နံ သာ ဣတ္ထီ ‘‘နေဝ မံ ဧသ ဘဒန္တော ပဿတိ၊ န အာလပတိ၊ မာ နံ ကိဉ္စိ အဝစာ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘ကိံ ပန တွံ အတ္တာနံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တံ မမ အာစိက္ခိဿသိ၊ တုယှမေဝ အနုစ္ဆဝိကံ ဣမဿ ကရိဿာမီ’’တိ ဥပ္ပန္နကောဓော ဣတ္ထိယာ အာဃာတေန ထေရံ ပေါထေတွာ တံ အာဒါယ နိဝတ္တိ။ ထေရဿ သကလသရီရံ သဉ္ဇာတဂဏ္ဍံ အဟောသိ။ အထဿ ဝိဟာရံ ဂတကာလေ ဘိက္ခူ သရီရံ သမ္ဗာဟန္တာ ဂဏ္ဍေ ဒိသွာ ‘‘ကိံ ဣဒ’’န္တိ ပုစ္ဆိံသု။ သော တေသံ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ နံ ဘိက္ခူ၊ ‘‘အာဝုသော၊ တသ္မိံ ပုရိသေ ဧဝံ ပဟရန္တေ တွံ ကိံ အဝစ၊ ကိံ ဝါ တေ ကောဓော ဥပ္ပန္နော’’တိ။ ‘‘န မေ၊ အာဝုသော၊ ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇီ’’တိ ဝုတ္တေ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဧသ ဘိက္ခု ‘ကောဓော တေ ¶ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ဝုစ္စမာနော ‘န မေ၊ အာဝုသော၊ ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ အဘူတံ ဝတွာ အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ အာရောစေသုံ။ သတ္ထာ တေသံ ကထံ သုတွာ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ ခီဏာသဝါ နာမ နိဟိတဒဏ္ဍာ၊ တေ ပဟရန္တေသုပိ ကောဓံ န ကရောန္တိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘နိဓာယ ဒဏ္ဍံ ဘူတေသု၊ တသေသု ထာဝရေသု စ၊

ယော န ဟန္တိ န ဃာတေတိ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ နိဓာယာတိ နိက္ခိပိတွာ ဩရောပေတွာ။ တသေသု ထာဝရေသု စာတိ တဏှာတာသေန တသေသု၊ တဏှာအဘာဝေန ထိရတာယ ¶ ထာဝရေသု စ။ ယော န ဟန္တီတိ ယော ဧဝံ သဗ္ဗသတ္တေသု ဝိဂတပဋိဃတာယ နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍော နေဝ ကဉ္စိ သယံ ဟနတိ၊ န အညေ ဃာတေတိ၊ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

အဝိရုဒ္ဓန္တိ ¶ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော စတ္တာရော သာမဏေရေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဧကာ ကိရ ဗြာဟ္မဏီ စတုန္နံ ဘိက္ခူနံ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ သဇ္ဇေတွာ ဗြာဟ္မဏံ အာဟ – ‘‘ဝိဟာရံ ဂန္တွာ စတ္တာရော မဟလ္လကဗြာဟ္မဏေ ဥဒ္ဒိသာပေတွာ အာနေဟီ’’တိ။ သော ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ‘‘စတ္တာရော မေ ဗြာဟ္မဏေ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဒေထာ’’တိ အာဟ။ တဿ သံကိစ္စော ပဏ္ဍိတော သောပါကော ရေဝတောတိ သတ္တဝဿိကာ စတ္တာရော ခီဏာသဝသာမဏေရာ ပါပုဏိံသု။ ဗြာဟ္မဏီ မဟာရဟာနိ အာသနာနိ ပညာပေတွာ ဌိတာ သာမဏေရေ ဒိသွာဝ ကုပိတာ ဥဒ္ဓနေ ပက္ခိတ္တလောဏံ ဝိယ တဋတဋာယမာနာ ‘‘တွံ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ အတ္တနော နတ္တုမတ္တေပိ အပ္ပဟောန္တေ ¶ စတ္တာရော ကုမာရကေ ဂဟေတွာ အာဂတောသီ’’တိ ဝတွာ တေသံ တေသု အာသနေသု နိသီဒိတုံ အဒတွာ နီစပီဌကာနိ အတ္ထရိတွာ ‘‘ဧတေသု နိသီဒထာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဂစ္ဆ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ မဟလ္လကေ ဩလောကေတွာ အာနေဟီ’’တိ ¶ အာဟ။ ဗြာဟ္မဏော ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ ဒိသွာ ‘‘ဧထ၊ အမှာကံ ဂေဟံ ဂမိဿာမာ’’တိ အာနေသိ။ ထေရော အာဂန္တွာ သာမဏေရေ ဒိသွာ ‘‘ဣမေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဘတ္တံ လဒ္ဓ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘န လဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တေ စတုန္နမေဝ ဘတ္တဿ ပဋိယတ္တဘာဝံ ဉတွာ ‘‘အာဟရ မေ ပတ္တ’’န္တိ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ပက္ကာမိ။ ဗြာဟ္မဏီပိ ‘‘ကိံ ဣမိနာ ဝုတ္တ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧတေသံ နိသိန္နာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ၊ အာဟရ မေ ပတ္တ’’န္တိ အတ္တနော ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဂတော၊ န ဘုဉ္ဇိတုကာမော ဘဝိဿတိ၊ သီဃံ ဂန္တွာ အညံ ဩလောကေတွာ အာနေဟီတိ။ ဗြာဟ္မဏော ဂန္တွာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရံ ဒိသွာ တထေဝ ဝတွာ အာနေသိ။ သောပိ သာမဏေရေ ဒိသွာ တထေဝ ဝတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ပက္ကာမိ။ အထ နံ ဗြာဟ္မဏီ အာဟ – ‘‘ဧတေ န ဘုဉ္ဇိတုကာမာ၊ ဗြာဟ္မဏဝါဒကံ ဂန္တွာ ဧကံ မဟလ္လကဗြာဟ္မဏံ အာနေဟီ’’တိ။

သာမဏေရာပိ ပါတောဝ ပဋ္ဌာယ ကိဉ္စိ အလဘမာနာ ဇိဃစ္ဆာယ ပီဠိတာ နိသီဒိံသု။ အထ နေသံ ဂုဏတေဇေန သက္ကဿ အာသနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သော အာဝဇ္ဇေန္တော တေသံ ပါတောဝ ပဋ္ဌာယ နိသိန္နာနံ ကိလန္တဘာဝံ ဉတွာ ‘‘မယာ တတ္ထ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဇရာဇိဏ္ဏော မဟလ္လကဗြာဟ္မဏော ဟုတွာ တသ္မိံ ဗြာဟ္မဏဝါဒကေ ဗြာဟ္မဏာနံ အဂ္ဂါသနေ နိသီဒိ။ ဗြာဟ္မဏော တံ ဒိသွာ ¶ ‘‘ဣဒါနိ မေ ဗြာဟ္မဏီ အတ္တမနာ ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဟိ ဂေဟံ ဂမိဿာမာ’’တိ တံ အာဒါယ ဂေဟံ အဂမာသိ။ ဗြာဟ္မဏီ တံ ဒိသွာဝ တုဋ္ဌစိတ္တာ ဒွီသု အာသနေသု အတ္ထရဏံ ဧကသ္မိံယေဝ အတ္ထရိတွာ၊ ‘‘အယျ၊ ဣဓ နိသီဒါဟီ’’တိ အာဟ။ သက္ကော ဂေဟံ ပဝိသိတွာ စတ္တာရော သာမဏေရေ ပဉ္စပတိဋ္ဌိတေန ဝန္ဒိတွာ တေသံ အာသနပရိယန္တေ ဘူမိယံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ။ အထ နံ ဒိသွာ ဗြာဟ္မဏီ ဗြာဟ္မဏံ အာဟ – ‘‘အဟော တေ အာနီတော ဗြာဟ္မဏော၊ ဧတမ္ပိ ဥမ္မတ္တကံ ဂဟေတွာ အာဂတောသိ၊ အတ္တနော နတ္တုမတ္တေ ဝန္ဒန္တော ¶ ဝိစရတိ၊ ကိံ ဣမိနာ၊ နီဟရာဟိ န’’န္တိ။ သော ခန္ဓေပိ ဟတ္ထေပိ ကစ္ဆာယပိ ဂဟေတွာ နိက္ကဍ္ဎိယမာနော ဥဋ္ဌာတုမ္ပိ န ဣစ္ဆတိ။ အထ နံ ဗြာဟ္မဏီ ‘‘ဧဟိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ တွံ ဧကသ္မိံ ဟတ္ထေ ဂဏှ၊ အဟံ ဧကသ္မိံ ဟတ္ထေ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဥဘောပိ ဒွီသု ဟတ္ထေသု ဂဟေတွာ ပိဋ္ဌိယံ ပေါထေန္တာ ဂေဟဒွါရတော ဗဟိ အကံသု။ သက္ကောပိ နိသိန္နဋ္ဌာနေယေဝ နိသိန္နော ဟတ္ထံ ပရိဝတ္တေသိ။ တေ နိဝတ္တိတွာ တံ နိသိန္နမေဝ ဒိသွာ ဘီတရဝံ ရဝန္တာ ဝိဿဇ္ဇေသုံ။ တသ္မိံ ခဏေ သက္ကော အတ္တနော သက္ကဘာဝံ ဇာနာပေသိ။ အထ နေသံ အာဟာရံ အဒံသု။ ပဉ္စပိ ဇနာ ¶ အာဟာရံ ဂဟေတွာ ဧကော ကဏ္ဏိကာမဏ္ဍလံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ၊ ဧကော ဆဒနဿ ပုရိမဘာဂံ၊ ဧကော ပစ္ဆိမဘာဂံ၊ ဧကော ပထဝိယံ နိမုဇ္ဇိတွာ၊ သက္ကောပိ ဧကေန ဌာနေန နိက္ခမီတိ ဧဝံ ပဉ္စဓာ အဂမံသု ¶ ။ တတော ပဋ္ဌာယ စ ပန တံ ဂေဟံ ပဉ္စဆိဒ္ဒဂေဟံ ကိရ နာမ ဇာတံ။

သာမဏေရေပိ ဝိဟာရံ ဂတကာလေ ဘိက္ခူ၊ ‘‘အာဝုသော၊ ကီဒိသ’’န္တိ ပုစ္ဆိံသု။ မာ နော ပုစ္ဆိတ္ထ၊ အမှာကံ ဒိဋ္ဌကာလတော ပဋ္ဌာယ ဗြာဟ္မဏီ ကောဓာဘိဘူတာ ပညတ္တာသနေသု နော နိသီဒိတုမ္ပိ အဒတွာ ‘‘သီဃံ သီဃံ မဟလ္လကဗြာဟ္မဏံ အာနေဟီ’’တိ အာဟ။ အမှာကံ ဥပဇ္ဈာယော အာဂန္တွာ အမှေ ဒိသွာ ‘‘ဣမေသံ နိသိန္နဗြာဟ္မဏာနံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပတ္တံ အာဟရာပေတွာ နိက္ခမိ။ ‘‘အညံ မဟလ္လကံ ဗြာဟ္မဏံ အာနေသီ’’တိ ဝုတ္တေ ဗြာဟ္မဏော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရံ အာနေသိ၊ သောပိ အမှေ ဒိသွာ တထေဝ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ဗြာဟ္မဏီ ‘‘န ဧတေ ဘုဉ္ဇိတုကာမာ၊ ဂစ္ဆ ဗြာဟ္မဏဝါဒကတော ဧကံ မဟလ္လကဗြာဟ္မဏံ အာနေဟီ’’တိ ဗြာဟ္မဏံ ပဟိဏိ။ သော တတ္ထ ဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏဝေသေန အာဂတံ သက္ကံ အာနေသိ၊ တဿ အာဂတကာလေ အမှာကံ အာဟာရံ အဒံသူတိ။ ဧဝံ ကရောန္တာနံ ပန တေသံ တုမှေ န ကုဇ္ဈိတ္ထာတိ? န ကုဇ္ဈိမှာတိ။ ဘိက္ခူ တံ သုတွာ သတ္ထု အာရောစေသုံ – ‘‘ဘန္တေ၊ ဣမေ ‘န ကုဇ္ဈိမှာ’တိ အဘူတံ ဝတွာ အညံ ဗျာကရောန္တီ’’တိ။ သတ္ထာ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ ခီဏာသဝါ နာမ ဝိရုဒ္ဓေသုပိ န ဝိရုဇ္ဈန္တိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘အဝိရုဒ္ဓံ ¶ ဝိရုဒ္ဓေသု၊ အတ္တဒဏ္ဍေသု နိဗ္ဗုတံ၊

သာဒါနေသု အနာဒါနံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ အဝိရုဒ္ဓန္တိ အာဃာတဝသေန ဝိရုဒ္ဓေသုပိ လောကိယမဟာဇနေသု အာဃာတာဘာဝေန အဝိရုဒ္ဓံ။ ဟတ္ထဂတေ ဒဏ္ဍေ ဝါ သတ္ထေ ဝါ အဝိဇ္ဇမာနေပိ ပရေသံ ပဟာရဒါနတော အဝိရတတ္တာ အတ္တဒဏ္ဍေသု ဇနေသု နိဗ္ဗုတံ နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍံ၊ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ အဟံ မမန္တိ ဂဟိတတ္တာ သာဒါနေသု တဿ ဂဟဏဿ အဘာဝေန အနာဒါနံ တံ ဧဝရူပံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ¶ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ယဿ ¶ ရာဂေါ စာတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာပန္ထကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ဟာယသ္မာ စူဠပန္ထကံ စတူဟိ မာသေဟိ ဧကံ ဂါထံ ပဂုဏံ ကာတုံ အသက္ကောန္တံ ‘‘တွံ သာသနေ အဘဗ္ဗော၊ ဂိဟိဘောဂါပိ ပရိဟီနော၊ ကိံ တေ ဣဓ ဝါသေန၊ ဣတော နိက္ခမာ’’တိ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎိတွာ ဒွါရံ ထကေသိ။ ဘိက္ခူ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ၊ ‘‘အာဝုသော၊ မဟာပန္ထကတ္ထေရေန ဣဒံ နာမ ကတံ ¶ ၊ ခီဏာသဝါနမ္ပိ မညေ ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ခီဏာသဝါနံ ရာဂါဒယော ကိလေသာ အတ္ထိ၊ မမ ပုတ္တေန အတ္ထပုရေက္ခာရတာယ စေဝ ဓမ္မပုရေက္ခာရတာယ စ ကတ’’န္တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယဿ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ၊ မာနော မက္ခော စ ပါတိတော၊

သာသပေါရိဝ အာရဂ္ဂါ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ အာရဂ္ဂါတိ ယဿေတေ ရာဂါဒယော ကိလေသာ၊ အယဉ္စ ပရဂုဏမက္ခနလက္ခဏော မက္ခော အာရဂ္ဂါ သာသပေါ ဝိယ ပါတိတော၊ ယထာ သာသပေါ အာရဂ္ဂေ န သန္တိဋ္ဌတိ၊ ဧဝံ စိတ္တေ န သန္တိဋ္ဌတိ၊ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

မဟာပန္ထကတ္ထေရဝတ္ထု စတုဝီသတိမံ။

အကက္ကသန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ပိလိန္ဒဝစ္ဆတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ¶ ကိရာယသ္မာ ‘‘ဧဟိ၊ ဝသလိ၊ ယာဟိ၊ ဝသလီ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တော ¶ ဂိဟီပိ ပဗ္ဗဇိတေပိ ဝသလိဝါဒေနေဝ သမုဒါစရတိ။ အထေကဒိဝသံ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ သတ္ထု အာရောစေသုံ – ‘‘အာယသ္မာ၊ ဘန္တေ၊ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ဘိက္ခူ ဝသလိဝါဒေန သမုဒါစရတီ’’တိ။ သတ္ထာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ¶ ပိလိန္ဒဝစ္ဆ ဘိက္ခူ ဝသလိဝါဒေန သမုဒါစရသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ တဿာယသ္မတော ပုဗ္ဗေနိဝါသံ မနသိကရိတွာ ‘‘မာ ခေါ တုမှေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝစ္ဆဿ ဘိက္ခုနော ဥဇ္ဈာယိတ္ထ၊ န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝစ္ဆော ဒေါသန္တရော ဘိက္ခူ ဝသလိဝါဒေန သမုဒါစရတိ၊ ဝစ္ဆဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော ပဉ္စ ဇာတိသတာနိ အဗ္ဗောကိဏ္ဏာနိ သဗ္ဗာနိ တာနိ ဗြာဟ္မဏကုလေ ပစ္စာဇာတာနိ၊ သော တဿ ဒီဃရတ္တံ ဝသလိဝါဒေါ သမုဒါစိဏ္ဏော၊ ခီဏာသဝဿ နာမ ကက္ကသံ ဖရုသံ ပရေသံ မမ္မဃဋ္ဋနဝစနမေဝ နတ္ထိ။ အာစိဏ္ဏဝသေန ဟိ မမ ပုတ္တော ဧဝံ ကထေတီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘အကက္ကသံ ဝိညာပနိံ၊ ဂိရံ သစ္စမုဒီရယေ၊

ယာယ နာဘိသဇေ ကဉ္စိ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ အကက္ကသန္တိ အဖရုသံ။ ဝိညာပနိန္တိ အတ္ထဝိညာပနိံ။ သစ္စန္တိ ဘူတတ္ထံ။ နာဘိသဇေတိ ယာယ ဂိရာယ အညံ ကုဇ္ဈာပနဝသေန န လဂ္ဂါပေယျ၊ ခီဏာသဝေါ နာမ ဧဝရူပမေဝ ဂိရံ ဘာသေယျ၊ တသ္မာ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ပိလိန္ဒဝစ္ဆတ္ထေရဝတ္ထု ပဉ္စဝီသတိမံ။

ယောဓ ¶ ဒီဃန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သာဝတ္ထိယံ ကိရေကော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဗြာဟ္မဏော သရီရဂန္ဓဂဟဏဘယေန ဥတ္တရသာဋကံ အပနေတွာ ဧကမန္တေ ဌပေတွာ ဂေဟဒွါရာဘိမုခေါ နိသီဒိ။ အထေကော ခီဏာသဝေါ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာ ဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တော တံ သာဋကံ ဒိသွာ ဣတော စိတော စ ဩလောကေတွာ ကဉ္စိ အပဿန္တော ‘‘နိဿာမိကော အယ’’န္တိ ပံသုကူလံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဂဏှိ။ အထ နံ ဗြာဟ္မဏော ဒိသွာ အက္ကောသန္တော ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘မုဏ္ဍက ¶ ၊ သမဏ၊ မမ သာဋကံ ဂဏှသီ’’တိ အာဟ။ တဝေသော၊ ဗြာဟ္မဏာတိ။ အာမ၊ သမဏာတိ။ ‘‘မယာ ¶ ကဉ္စိ အပဿန္တေန ပံသုကူလသညာယ ဂဟိတော၊ ဂဏှ န’’န္တိ တဿ ဒတွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထဿ ဝစနံ သုတွာ ဘိက္ခူ တေန သဒ္ဓိံ ကေဠိံ ကရောန္တာ ‘‘ကိံ နု ခေါ၊ အာဝုသော၊ သာဋကော ဒီဃော ရဿော ထူလော သဏှော’’တိ။ အာဝုသော၊ ဒီဃော ဝါ ဟောတု ရဿော ဝါ ထူလော ဝါ သဏှော ဝါ၊ နတ္ထိ မယှံ တသ္မိံ အာလယော၊ ပံသုကူလသညာယ နံ ဂဏှိန္တိ။ တံ သုတွာ ဘိက္ခူ တထာဂတဿ အာရောစေသုံ – ‘‘ဧသ၊ ဘန္တေ၊ ဘိက္ခု အဘူတံ ဝတွာ အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘ဘူတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧသ ကထေတိ၊ ခီဏာသဝါ နာမ ပရေသံ သန္တကံ န ဂဏှန္တီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယောဓ ¶ ဒီဃံ ဝ ရဿံ ဝါ၊ အဏုံ ထူလံ သုဘာသုဘံ၊

လောကေ အဒိန္နံ နာဒိယတိ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တဿတ္ထော – သာဋကာဘရဏာဒီသု ဒီဃံ ဝါ ရဿံ ဝါ မဏိမုတ္တာဒီသု အဏုံ ဝါ ထူလံ ဝါ မဟဂ္ဃအပ္ပဂ္ဃဝသေန သုဘံ ဝါ အသုဘံ ဝါ ယော ပုဂ္ဂလော ဣမသ္မိံ လောကေ ပရပရိဂ္ဂဟိတံ နာဒိယတိ၊ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

အာသာ ယဿာတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သာရိပုတ္တတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ထေရော ကိရ ပဉ္စဘိက္ခုသတပရိဝါရော ဇနပဒေ ဧကံ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဝဿံ ဥပဂဉ္ဆိ။ မနုဿာ ထေရံ ဒိသွာ ဗဟုံ ဝဿာဝါသိကံ ပဋိဿုဏိံသု။ ထေရော ပဝါရေတွာ သဗ္ဗသ္မိံ ဝဿာဝါသိကေ အသမ္ပတ္တေယေဝ သတ္ထု သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တော ဘိက္ခူ အာဟ – ‘‘ဒဟရာနဉ္စေဝ သာမဏေရာနဉ္စ မနုဿေဟိ ဝဿာဝါသိကေ အာဟဋေ ဂဟေတွာ ပေသေယျာထ၊ ဌပေတွာ ဝါ သာသနံ ပဟိဏေယျာထာ’’တိ။ ဧဝံ ဝတွာ စ ပန သတ္ထု ¶ သန္တိကံ အဂမာသိ။ ဘိက္ခူ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အဇ္ဇာပိ မညေ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ တဏှာ အတ္ထိယေဝ။ တထာ ¶ ဟိ မနုဿေဟိ ဝဿာဝါသိကေ ဒိန္နေ အတ္တနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ‘ဝဿာဝါသိကံ ပေသေယျာထ ¶ ၊ ဌပေတွာ ဝါ သာသနံ ပဟိဏေယျာထာ’တိ ဘိက္ခူနံ ဝတွာ အာဂတော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တဿ တဏှာ အတ္ထိ၊ မနုဿာနံ ပန ပုညတော ဒဟရသာမဏေရာနဉ္စ ဓမ္မိကလာဘတော ပရိဟာနိ မာ အဟောသီတိ တေနေဝံ ကထိတ’’န္တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘အာသာ ယဿ န ဝိဇ္ဇန္တိ၊ အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ၊

နိရာသာသံ ဝိသံယုတ္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ အာသာတိ တဏှာ။ နိရာသာသန္တိ နိတ္တဏှံ။ ဝိသံယုတ္တန္တိ သဗ္ဗကိလေသေဟိ ဝိသံယုတ္တံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

သာရိပုတ္တတ္ထေရဝတ္ထု သတ္တဝီသတိမံ။

၂၈။ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဝတ္ထု

ယဿာလယာတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပုရိမသဒိသမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ မောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ ¶ နိတ္တဏှဘာဝံ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယဿာလယာ န ဝိဇ္ဇန္တိ၊ အညာယ အကထံကထီ၊

အမတောဂဓမနုပ္ပတ္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ အာလယာတိ တဏှာ။ အညာယ အကထံကထီတိ အဋ္ဌ ဝတ္ထူနိ ယထာဘူတံ ဇာနိတွာ အဋ္ဌဝတ္ထုကာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဗ္ဗိစိကိစ္ဆော။ အမတောဂဓမနုပ္ပတ္တန္တိ အမတံ နိဗ္ဗာနံ ဩဂါဟေတွာ အနုပ္ပတ္တံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဝတ္ထု အဋ္ဌဝီသတိမံ။

ယောဓ ¶ ¶ ပုညဉ္စာတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ပုဗ္ဗာရာမေ ဝိဟရန္တော ရေဝတတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ‘‘ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၉၈) ဂါထာဝဏ္ဏနာယ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။၉၈) –

ပုန ဧကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အဟော သာမဏေရဿ လာဘော၊ အဟော ပုညံ၊ ယေန ဧကကေန ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ ပဉ္စကူဋာဂါရသတာနိ ကတာနီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ မယှံ ပုတ္တဿ ¶ နေဝ ပုညံ အတ္ထိ၊ န ပါပံ၊ ဥဘယမဿ ပဟီန’’န္တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယောဓ ပုညဉ္စ ပါပဉ္စ၊ ဥဘော သင်္ဂမုပစ္စဂါ၊

အသောကံ ဝိရဇံ သုဒ္ဓံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ဥဘောတိ ဒွေပိ ပုညာနိ စ ပါပါနိ စ ဆဍ္ဍေတွာတိ အတ္ထော။ သင်္ဂန္တိ ရာဂါဒိဘေဒံ သင်္ဂံ။ ဥပစ္စဂါတိ အတိက္ကန္တော။ ဝဋ္ဋမူလကသောကာဘာဝေန အသောကံ အဗ္ဘန္တရေ ရာဂရဇာဒီနံ အဘာဝေန ဝိရဇံ နိရုပက္ကိလေသတာယ သုဒ္ဓံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ရေဝတတ္ထေရဝတ္ထု ဧကူနတိံသတိမံ။

စန္ဒံ ဝါတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော စန္ဒာဘတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

တတြာယံ အနုပုဗ္ဗီ ကထာ – အတီတေ ဧကော ဗာရာဏသိဝါသီ ဝါဏိဇော ‘‘ပစ္စန္တံ ဂန္တွာ စန္ဒနံ အာဟရိဿာမီ’’တိ ဗဟူနိ ဝတ္ထာဘရဏာဒီနိ ဂဟေတွာ ပဉ္စဟိ သကဋသတေဟိ ပစ္စန္တံ ဂန္တွာ ဂါမဒွါရေ နိဝါသံ ဂဟေတွာ အဋဝိယံ ဂေါပါလဒါရကေ ပုစ္ဆိ – ‘‘ဣမသ္မိံ ဂါမေ ပဗ္ဗတပါဒကမ္မိကော ¶ ¶ ကောစိ ¶ မနုဿော အတ္ထီ’’တိ? ‘‘အာမ၊ အတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ကော နာမေသော’’တိ? ‘‘အသုကော နာမာ’’တိ။ ‘‘ဘရိယာယ ပနဿ ပုတ္တာနံ ဝါ ကိံနာမ’’န္တိ? ‘‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စာ’’တိ။ ‘‘ကဟံ ပနဿ ဌာနေ ဂေဟ’’န္တိ? ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ နာမာ’’တိ။ သော တေဟိ ဒိန္နသညာယ သုခယာနကေ နိသီဒိတွာ တဿ ဂေဟဒွါရံ ဂန္တွာ ယာနာ ဩရုယှ ဂေဟံ ပဝိသိတွာ ‘‘အသုကနာမေ’’တိ တံ ဣတ္ထိံ ပက္ကောသိ။ သာ ‘‘ဧကော နော ဉာတကော ဘဝိဿတီ’’တိ ဝေဂေနာဂန္တွာ အာသနံ ပညာပေသိ။ သော တတ္ထ နိသီဒိတွာ နာမံ ဝတွာ ‘‘မမ သဟာယော ကဟ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အရညံ ဂတော၊ သာမီ’’တိ။ ‘‘မမ ပုတ္တော အသုကော နာမ၊ မမ ဓီတာ အသုကာ နာမ ကဟ’’န္တိ သဗ္ဗေသံ နာမံ ကိတ္တေန္တောဝ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာနိ နေသံ ဝတ္ထာဘရဏာနိ ဒဒေယျာသိ၊ သဟာယဿာပိ မေ အဋဝိတော အာဂတကာလေ ဣဒံ ဝတ္ထာဘရဏံ ဒဒေယျာသီ’’တိ အဒါသိ။ သာ တဿ ဥဠာရံ သက္ကာရံ ကတွာ သာမိကဿ အာဂတကာလေ ‘‘သာမိ၊ ဣမိနာ အာဂတကာလတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗေသံ နာမံ ဝတွာ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဒိန္န’’န္တိ အာဟ။ သောပိဿ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တကံ ကရိ။

အထ နံ သာယံ သယနေ နိသိန္နော ပုစ္ဆိ – ‘‘သမ္မ၊ ပဗ္ဗတပါဒေ စရန္တေန တေ ကိံ ဗဟုံ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘အညံ န ပဿာမိ၊ ရတ္တသာခါ ¶ ပန မေ ဗဟူ ရုက္ခာ ဒိဋ္ဌာ’’တိ။ ‘‘ဗဟူ ရုက္ခာ’’တိ? ‘‘အာမ၊ ဗဟူ’’တိ။ တေန ဟိ တေ အမှာကံ ဒဿေဟီတိ တေန သဒ္ဓိံ ဂန္တွာ ရတ္တစန္ဒနရုက္ခေ ဆိန္ဒိတွာ ပဉ္စ သကဋသတာနိ ပူရေတွာ အာဂစ္ဆန္တော တံ အာဟ – ‘‘သမ္မ၊ ဗာရာဏသိယံ အသုကဋ္ဌာနေ နာမ မမ ဂေဟံ၊ ကာလေန ကာလံ မမ သန္တိကံ အာဂစ္ဆေယျာသိ၊ အညေန စ မေ ပဏ္ဏာကာရေန အတ္ထော နတ္ထိ၊ ရတ္တသာခရုက္ခေ ဧဝ အာဟရေယျာသီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတွာ ကာလေန ကာလံ တဿ သန္တိကံ အာဂစ္ဆန္တော ရတ္တစန္ဒနမေဝ အာဟရတိ၊ သောပိဿ ဗဟုဓနံ ဒေတိ။

တတော အပရေန သမယေန ပရိနိဗ္ဗုတေ ကဿပဒသဗလေ ပတိဋ္ဌိတေ ကဉ္စနထူပေ သော ပုရိသော ဗဟုံ စန္ဒနံ အာဒါယ ဗာရာဏသိံ အဂမာသိ။ အထဿ သော သဟာယကော ဝါဏိဇော ဗဟုံ စန္ဒနံ ပိသာပေတွာ ပါတိံ ပူရေတွာ ‘‘ဧဟိ၊ သမ္မ၊ ယာဝ ဘတ္တံ ပစတိ၊ တာဝ စေတိယကရဏဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ အာဂမိဿာမာ’’တိ တံ အာဒါယ တတ္ထ ဂန္တွာ စန္ဒနပူဇံ အကာသိ။ သောပိဿ ပစ္စန္တဝါသီ သဟာယကော စေတိယကုစ္ဆိယံ စန္ဒနေန စန္ဒမဏ္ဍလံ အကာသိ။ ဧတ္တကမေဝဿ ပုဗ္ဗကမ္မံ။

သော ¶ တတော စုတော ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဧကံ ဗုဒ္ဓန္တရံ တတ္ထ ခေပေတွာ ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ရာဇဂဟနဂရေ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တဿ နာဘိမဏ္ဍလတော စန္ဒမဏ္ဍလသဒိသာ ပဘာ ဥဋ္ဌဟိ၊ တေနဿ စန္ဒာဘောတွေဝ နာမံ ကရိံသု။ စေတိယေ ကိရဿ စန္ဒမဏ္ဍလကရဏနိဿန္ဒော ¶ ဧသ။ ဗြာဟ္မဏာ ¶ စိန္တယိံသု – ‘‘သက္ကာ အမှေဟိ ဣမံ ဂဟေတွာ လောကံ ခါဒိတု’’န္တိ။ တံ ယာနေ နိသီဒါပေတွာ ‘‘ယော ဣမဿ သရီရံ ဟတ္ထေန ပရာမသတိ၊ သော ဧဝရူပံ နာမ ဣဿရိယသမ္ပတ္တိံ လဘတီ’’တိ ဝတွာ ဝိစရိံသု။ သတံ ဝါ သဟဿံ ဝါ ဒဒမာနာ ဧဝ တဿ သရီရံ ဟတ္ထေန ဖုသိတုံ လဘန္တိ။ တေ ဧဝံ အနုဝိစရန္တာ သာဝတ္ထိံ အနုပ္ပတ္တာ နဂရဿ စ ဝိဟာရဿ စ အန္တရာ နိဝါသံ ဂဏှိံသု။ သာဝတ္ထိယမ္ပိ ပဉ္စကောဋိမတ္တာ အရိယသာဝကာ ပုရေဘတ္တံ ဒါနံ ဒတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဂန္ဓမာလဝတ္ထဘေသဇ္ဇာဒိဟတ္ထာ ဓမ္မဿဝနာယ ဂစ္ဆန္တိ။ ဗြာဟ္မဏာ တေ ဒိသွာ ‘‘ကဟံ ဂစ္ဆထာ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ သတ္ထု သန္တိကံ ဓမ္မဿဝနာယာတိ။ ဧထ တတ္ထ ဂန္တွာ ကိံ ကရိဿထ၊ အမှာကံ စန္ဒာဘဿ ဗြာဟ္မဏဿ အာနုဘာဝသဒိသော အာနုဘာဝေါ နတ္ထိ။ ဧတဿ ဟိ သရီရံ ဖုသန္တာ ဣဒံ နာမ လဘန္တိ၊ ဧထ ပဿထ နန္တိ။ တုမှာကံ စန္ဒာဘဿ ဗြာဟ္မဏဿ ကော အာနုဘာဝေါ နာမ၊ အမှာကံ သတ္ထာယေဝ မဟာနုဘာဝေါတိ။ တေ အညမညံ သညာပေတုံ အသက္ကောန္တာ ‘‘ဝိဟာရံ ဂန္တွာ စန္ဒာဘဿ ဝါ အမှာကံ ဝါ သတ္ထု အာနုဘာဝံ ¶ ဇာနိဿာမာ’’တိ တံ ဂဟေတွာ ဝိဟာရံ အဂမံသု။

သတ္ထာ တသ္မိံ အတ္တနော သန္တိကံ ဥပသင်္ကမန္တေယေဝ စန္ဒာဘာယ အန္တရဓာနံ အကာသိ။ သော သတ္ထု သန္တိကေ အင်္ဂါရပစ္ဆိယံ ကာကော ဝိယ အဟောသိ။ အထ နံ ဧကမန္တံ နယိံသု၊ အာဘာ ပဋိပါကတိကာ အဟောသိ။ ပုန သတ္ထု သန္တိကံ အာနယိံသု၊ အာဘာ တထေဝ အန္တရဓာယိ။ ဧဝံ တိက္ခတ္တုံ ဂန္တွာ အန္တရဓာယမာနံ အာဘံ ဒိသွာ စန္ဒာဘော စိန္တေသိ – ‘‘အယံ အာဘာယ အန္တရဓာနမန္တံ ဇာနာတိ မညေ’’တိ။ သော သတ္ထာရံ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ အာဘာယ အန္တရဓာနမန္တံ ဇာနာထာ’’တိ? အာမ၊ ဇာနာမီတိ။ တေန ဟိ မေ ဒေထာတိ။ န သက္ကာ အပဗ္ဗဇိတဿ ဒါတုန္တိ။ သော ဗြာဟ္မဏေ အာဟ – ‘‘ဧတသ္မိံ မန္တေ ဂဟိတေ အဟံ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ဇေဋ္ဌကော ဘဝိဿာမိ၊ တုမှေ ဧတ္ထေဝ ဟောထ၊ အဟံ ပဗ္ဗဇိတွာ ကတိပါဟေနေဝ မန္တံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ။ သော သတ္ထာရံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇိ။ အထဿ ဒွတ္တိံသာကာရံ ¶ အာစိက္ခိ။ သော ‘‘ကိံ ဣဒ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ဣဒံ မန္တဿ ပရိကမ္မံ သဇ္ဈာယိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ ဗြာဟ္မဏာပိ အန္တရန္တရာ အာဂန္တွာ ‘‘ဂဟိတော တေ မန္တော’’တိ ပုစ္ဆန္တိ။ န တာဝ ဂဏှာမီတိ။ သော ကတိပါဟေနေဝ အရဟတ္တံ ပတွာ ဗြာဟ္မဏေဟိ အာဂန္တွာ ပုစ္ဆိတကာလေ ‘‘ယာထ တုမှေ၊ ဣဒါနာဟံ အနာဂမနဓမ္မော ဇာတော’’တိ အာဟ။ ဘိက္ခူ တထာဂတဿ အာရောစေသုံ – ‘‘အယံ၊ ဘန္တေ၊ အဘူတံ ဝတွာ အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘ခီဏာသဝေါ ဣဒါနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တော စန္ဒာဘော၊ ဘူတမေဝေသ ကထေတီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘စန္ဒံဝ ¶ ဝိမလံ သုဒ္ဓံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊

နန္ဒီဘဝပရိက္ခီဏံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ¶ ဝိမလန္တိ အဗ္ဘာဒိမလရဟိတံ။ သုဒ္ဓန္တိ နိရုပက္ကိလေသံ။ ဝိပ္ပသန္နန္တိ ပသန္နစိတ္တံ။ အနာဝိလန္တိ ကိလေသာဝိလတ္တရဟိတံ။ နန္ဒီဘဝပရိက္ခီဏန္တိ တီသု ဘဝေသု ပရိက္ခီဏတဏှံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ယော ဣမန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ကုဏ္ဍကောလိယံ နိဿာယ ကုဏ္ဍဓာနဝနေ ဝိဟရန္တော သီဝလိတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဧကသ္မိဉှိ သမယေ သုပ္ပဝါသာ နာမ ကောလိယဓီတာ သတ္တဝဿာနိ ဂဗ္ဘံ ဓာရေတွာ သတ္တာဟံ မူဠှဂဗ္ဘာ ဒုက္ခာဟိ တိဗ္ဗာဟိ ကဋုကာဟိ ဝေဒနာဟိ ဖုဋ္ဌာ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ ယော ဣမဿ ဧဝရူပဿ ဒုက္ခဿ ¶ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ သုပ္ပဋိပန္နော ဝတ တဿ ဘဂဝတော သာဝကသင်္ဃော၊ ယော ဣမဿ ဧဝရူပဿ ဒုက္ခဿ ပဟာနာယ ပဋိပန္နော။ သုသုခံ ဝတ တံ နိဗ္ဗာနံ၊ ယထိဒံ ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ န သံဝိဇ္ဇတီ’’တိ (ဥဒါ။ ၁၈) ဣမေဟိ တီဟိ ဝိတက္ကေဟိ တံ ¶ ဒုက္ခံ အဓိဝါသေန္တီ သာမိကံ သတ္ထု သန္တိကံ ပေသေတွာ တေန တဿာ ဝစနေန သတ္ထု ဝန္ဒနာယ အာရောစိတာယ ‘‘သုခိနီ ဟောတု သုပ္ပဝါသာ ကောလိယဓီတာ၊ အရောဂါ အရောဂံ ပုတ္တံ ဝိဇာယတူ’’တိ သတ္ထာရာ ဝုတ္တက္ခဏေယေဝ သုခိနီ အရောဂါ အရောဂံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ နိမန္တေတွာ သတ္တာဟံ မဟာဒါနံ အဒါသိ။ ပုတ္တောပိဿာ ဇာတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဓမ္မကရဏံ အာဒါယ သင်္ဃဿ ဥဒကံ ပရိဿာဝေသိ။ သော အပရဘာဂေ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိတော အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။

အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘ပဿထာဝုသော၊ ဧဝရူပေါ နာမ အရဟတ္တဿ ဥပနိဿယသမ္ပန္နော ဘိက္ခု ဧတ္တကံ ကာလံ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဒုက္ခံ အနုဘောသိ၊ ကိမင်္ဂံ ပန အညေ၊ ဗဟုံ ဝတ ဣမိနာ ဒုက္ခံ နိတ္ထိဏ္ဏ’’န္တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာမ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တော ဧတ္တကာ ဒုက္ခာ မုစ္စိတွာ ဣဒါနိ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကတွာ ဝိဟရတီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယောမံ ¶ ¶ ပလိပထံ ဒုဂ္ဂံ၊ သံသာရံ မောဟမစ္စဂါ၊

တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ဈာယီ၊ အနေဇော အကထံကထီ၊

အနုပါဒါယ နိဗ္ဗုတော၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တဿတ္ထော – ယော ဘိက္ခု ဣမံ ရာဂပလိပထဉ္စေဝ ကိလေသဒုဂ္ဂဉ္စ သံသာရဝဋ္ဋဉ္စ စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈနကမောဟဉ္စ အတီတော၊ စတ္တာရော ဩဃေ တိဏ္ဏော ဟုတွာ ပါရံ အနုပ္ပတ္တော၊ ဒုဝိဓေန ဈာနေန ဈာယီ၊ တဏှာယ အဘာဝေန အနေဇော၊ ကထံကထာယ အဘာဝေန အကထံကထီ၊ ဥပါဒါနာနံ အဘာဝေန အနုပါဒိယိတွာ ကိလေသနိဗ္ဗာနေန နိဗ္ဗုတော၊ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ယောဓ ¶ ကာမေတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သုန္ဒရသမုဒ္ဒတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သာဝတ္ထိယံ ကိရေကော ကုလပုတ္တော သုန္ဒရသမုဒ္ဒကုမာရော နာမ စတ္တာလီသကောဋိဝိဘဝေ မဟာကုလေ နိဗ္ဗတ္တော။ သော ဧကဒိဝသံ ¶ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဂန္ဓမာလာဒိဟတ္ထံ မဟာဇနံ ဓမ္မဿဝနတ္ထာယ ဇေတဝနံ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘ကဟံ ဂစ္ဆထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သတ္ထု သန္တိကံ ဓမ္မဿဝနတ္ထာယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဟမ္ပိ ဂမိဿာမီ’’တိ ဝတွာ တေန သဒ္ဓိံ ဂန္တွာ ပရိသပရိယန္တေ နိသီဒိ။ သတ္ထာ တဿ အာသယံ ဝိဒိတွာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ။ သော ‘‘န သက္ကာ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသန္တေန သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’’န္တိ သတ္ထု ဓမ္မကထံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဇာတုဿာဟော ပရိသာယ ပက္ကန္တာယ သတ္ထာရံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိတွာ ‘‘မာတာပိတူဟိ အနနုညာတံ တထာဂတာ န ပဗ္ဗာဇေန္တီ’’တိ သုတွာ ဂေဟံ ဂန္တွာ ရဋ္ဌပါလကုလပုတ္တာဒယော ဝိယ မဟန္တေန ဝါယာမေန မာတာပိတရော အနုဇာနာပေတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ လဒ္ဓူပသမ္ပဒေါ ‘‘ကိံ မေ ဣဓ ဝါသေနာ’’တိ တတော နိက္ခမိတွာ ရာဇဂဟံ ဂန္တွာ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော ဝီတိနာမေသိ။

အထေကဒိဝသံ သာဝတ္ထိယံ တဿ ¶ မာတာပိတရော ဧကသ္မိံ ဆဏဒိဝသေ မဟန္တေန သိရိသောဘဂ္ဂေန တဿ သဟာယကကုမာရကေ ကီဠမာနေ ဒိသွာ ‘‘အမှာကံ ပုတ္တဿ ဣဒံ ဒုလ္လဘံ ဇာတ’’န္တိ ပရိဒေဝိံသု။ တသ္မိံ ခဏေ ဧကာ ဂဏိကာ တံ ကုလံ ဂန္တွာ တဿ မာတရံ ရောဒမာနံ နိသိန္နံ ဒိသွာ ‘‘အမ္မ၊ ကိံ ကာရဏာ ရောဒသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ပုတ္တံ အနုဿရိတွာ ရောဒါမီ’’တိ။ ‘‘ကဟံ ပန သော၊ အမ္မာ’’တိ? ‘‘ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ ‘‘ကိံ ဥပ္ပဗ္ဗာဇေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ? ‘‘ဝဋ္ဋတိ၊ န ပန ဣစ္ဆတိ၊ ဣတော နိက္ခမိတွာ ရာဇဂဟံ ဂတော’’တိ။ ‘‘သစာဟံ တံ ဥပ္ပဗ္ဗာဇေယျံ၊ ကိံ မေ ကရေယျာထာ’’တိ? ‘‘ဣမဿ တေ ကုလဿ ကုဋုမ္ဗသာမိနိံ ¶ ကရေယျာမာ’’တိ။ တေန ဟိ မေ ပရိဗ္ဗယံ ဒေထာတိ ပရိဗ္ဗယံ ဂဟေတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ရာဇဂဟံ ဂန္တွာ တဿ ပိဏ္ဍာယ စရဏဝီထိံ သလ္လက္ခေတွာ တတ္ထေကံ နိဝါသဂေဟံ ဂဟေတွာ ပါတောဝ ပဏီတံ အာဟာရံ ပဋိယာဒေတွာ ထေရဿ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌကာလေ ဘိက္ခံ ဒတွာ ကတိပါဟစ္စယေန၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဣဓေဝ နိသီဒိတွာ ဘတ္တကိစ္စံ ကရောထာ’’တိ ပတ္တံ ဂဏှိ။ သော ပတ္တမဒါသိ။

အထ ¶ နံ ပဏီတေန အာဟာရေန ပရိဝိသိတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဣဓေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ ဖာသုက’’န္တိ ဝတွာ ကတိပါဟံ အာလိန္ဒေ နိသီဒါပေတွာ ဘောဇေတွာ ဒါရကေ ပူဝေဟိ သင်္ဂဏှိတွာ ‘‘ဧထ တုမှေ ထေရဿ အာဂတကာလေ မယိ ဝါရေန္တိယာပိ ဣဓာဂန္တွာ ရဇံ ဥဋ္ဌာပေယျာထာ’’တိ အာဟ။ တေ ပုနဒိဝသေ ထေရဿ ဘောဇနဝေလာယ တာယ ဝါရိယမာနာပိ ရဇံ ဥဋ္ဌာပေသုံ။ သာ ပုနဒိဝသေ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဒါရကာ ဝါရိယမာနာပိ မမ ဝစနံ အသုဏိတွာ ဣဓ ရဇံ ဥဋ္ဌာပေန္တိ၊ အန္တောဂေဟေ နိသီဒထာ’’တိ အန္တော နိသီဒါပေတွာ ကတိပါဟံ ဘောဇေသိ။ ပုန ဒါရကေ သင်္ဂဏှိတွာ ‘‘တုမှေ မယာ ဝါရိယမာနာပိ ထေရဿ ဘောဇနကာလေ မဟာသဒ္ဒံ ကရေယျာထာ’’တိ အာဟ။ တေ တထာ ကရိံသု။ သာ ပုနဒိဝသေ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဣမသ္မိံ ဌာနေ အတိဝိယ မဟာသဒ္ဒေါ ဟောတိ၊ ဒါရကာ မယာ ဝါရိယမာနာပိ ဝစနံ န ဂဏှန္တိ၊ ဥပရိပါသာဒေယေဝ နိသီဒထာ’’တိ ဝတွာ ထေရေန အဓိဝါသိတေ ထေရံ ပုရတော ကတွာ ပါသာဒံ အဘိရုဟန္တီ ဒွါရာနိ ပိဒဟမာနာဝ ပါသာဒံ အဘိရုဟိ။ ထေရော ဥက္ကဋ္ဌသပဒါနစာရိကော သမာနောပိ ရသတဏှာယ ဗဒ္ဓါ တဿာ ဝစနေန သတ္တဘူမိကံ ပါသာဒံ အဘိရုဟိ။

သာ ထေရံ နိသီဒါပေတွာ ‘‘စတ္တာလီသာယ ခလု၊ သမ္မ၊ ပုဏ္ဏမုခ ဌာနေဟိ ဣတ္ထီ ပုရိသံ အစ္စာဝဒတိ ¶ ဝိဇမ္ဘတိ ဝိနမတိ ဂိလသတိ ဝိလဇ္ဇတိ နခေန နခံ ဃဋ္ဋေတိ၊ ပါဒေန ပါဒံ အက္ကမတိ၊ ကဋ္ဌေန ပထဝိံ ဝိလိခတိ၊ ဒါရကံ ဥလ္လင်္ဃေတိ ဩလင်္ဃေတိ၊ ကီဠတိ ကီဠာပေတိ၊ စုမ္ဗတိ စုမ္ဗာပေတိ၊ ဘုဉ္ဇတိ ဘုဉ္ဇာပေတိ၊ ဒဒါတိ အာယာစတိ၊ ကတမနုကရောတိ၊ ဥစ္စံ ဘာသတိ၊ နီစံ ဘာသတိ၊ အဝိစ္စံ ဘာသတိ၊ ဝိဝိစ္စံ ဘာသတိ၊ နစ္စေန ဂီတေန ဝါဒိတေန ရောဒိတေန ဝိလသိတေန ဝိဘူသိတေန ဇဂ္ဃတိ၊ ပေက္ခတိ၊ ကဋိံ စာလေတိ၊ ဂုယှဘဏ္ဍကံ စာလေတိ၊ ဦရုံ ဝိဝရတိ၊ ဦရုံ ပိဒဟတိ၊ ထနံ ဒဿေတိ၊ ကစ္ဆံ ဒဿေတိ၊ နာဘိံ ဒဿေတိ၊ အက္ခိံ နိခဏတိ၊ ဘမုကံ ¶ ဥက္ခိပတိ၊ ဩဋ္ဌံ ပလိခတိ၊ ဇိဝှံ နိလ္လာလေတိ၊ ဒုဿံ မုဉ္စတိ၊ ဒုဿံ ဗန္ဓတိ၊ သိရသံ မုဉ္စတိ၊ သိရသံ ဗန္ဓတီ’’တိ (ဇာ။ ၂။၂၁။၃၀၀) ဧဝံ အာဂတံ ဣတ္ထိကုတ္တံ ဣတ္ထိလီလံ ဒဿေတွာ တဿ ပုရတော ဌိတာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘အလတ္တကကတာ ပါဒါ၊ ပါဒုကာရုယှ ဝေသိယာ၊

တုဝမ္ပိ ဒဟရော မမ၊ အဟမ္ပိ ဒဟရာ တဝ၊

ဥဘောပိ ပဗ္ဗဇိဿာမ၊ ဇိဏ္ဏာ ဒဏ္ဍပရာယဏာ’’တိ။ (ထေရဂါ။ ၄၅၉၊ ၄၆၂)၊

ထေရဿ ¶ ‘‘အဟော ဝတ မေ ဘာရိယံ အနုပဓာရေတွာ ကတကမ္မ’’န္တိ မဟာသံဝေဂေါ ဥဒပါဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ သတ္ထာ ပဉ္စစတ္တာလီသယောဇနမတ္ထကေ ဇေတဝနေ နိသိန္နောဝ တံ ¶ ကာရဏံ ဒိသွာ သိတံ ပါတွာကာသိ။ အထ နံ အာနန္ဒတ္ထေရော ပုစ္ဆိ – ‘‘ဘန္တေ၊ ကော နု ခေါ ဟေတု၊ ကော ပစ္စယော သိတဿ ပါတုကမ္မာယာ’’တိ။ အာနန္ဒ၊ ရာဇဂဟနဂရေ သတ္တဘူမိကပါသာဒတလေ သုန္ဒရသမုဒ္ဒဿ စ ဘိက္ခုနော ဂဏိကာယ စ သင်္ဂါမော ဝတ္တတီတိ။ ကဿ နု ခေါ၊ ဘန္တေ၊ ဇယော ဘဝိဿတိ၊ ကဿ ပရာဇယောတိ? သတ္ထာ၊ ‘‘အာနန္ဒ၊ သုန္ဒရသမုဒ္ဒဿ ဇယော ဘဝိဿတိ၊ ဂဏိကာယ ပရာဇယော’’တိ ထေရဿ ဇယံ ပကာသေတွာ တတ္ထ နိသိန္နကောဝ ဩဘာသံ ဖရိတွာ ‘‘ဘိက္ခု ဥဘောပိ ကာမေ နိရပေက္ခော ပဇဟာ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယောဓ ကာမေ ပဟန္တွာန၊ အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊

ကာမဘဝပရိက္ခီဏံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တဿတ္ထော – ယော ပုဂ္ဂလော ဣဓ လောကေ ဥဘောပိ ကာမေ ဟိတွာ အနာဂါရော ဟုတွာ ပရိဗ္ဗဇတိ၊ တံ ပရိက္ခီဏကာမဉ္စေဝ ပရိက္ခီဏဘဝဉ္စ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ သော ထေရော အရဟတ္တံ ပတွာ ဣဒ္ဓိဗလေန ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ ကဏ္ဏိကာမဏ္ဍလံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ သတ္ထု သရီရံ ထောမေန္တောယေဝ အာဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိ။ ဓမ္မသဘာယမ္ပိ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ၊ ‘‘အာဝုသော၊ ဇိဝှာဝိညေယျံ ရသံ နိဿာယ မနံ နဋ္ဌော သုန္ဒရသမုဒ္ဒတ္ထေရော၊ သတ္ထာ ပနဿ အဝဿယော ဇာတော’’တိ။ သတ္ထာ တံ ကထံ သုတွာ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဒါနေဝ၊ ပုဗ္ဗေပါဟံ ဧတဿ ရသတဏှာယ ဗဒ္ဓမနဿ အဝဿယော ဇာတောယေဝါ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော တဿတ္ထဿ ပကာသနတ္ထံ အတီတံ အာဟရိတွာ –

ဝသမာနေသိ ရသေဟိ သဉ္ဇယော’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၁။၁၄) –

ဧကကနိပါတေ ¶ ဣမံ ဝါတမိဂဇာတကံ ဝိတ္ထာရေတွာ ‘‘တဒါ သုန္ဒရသမုဒ္ဒေါ ဝါတမိဂေါ အဟောသိ၊ ဣမံ ပန ဂါထံ ဝတွာ တဿ ဝိဿဇ္ဇာပေတာ ရညော မဟာမစ္စော အဟမေဝါ’’တိ ဇာတကံ သမောဓာနေသီတိ။

သုန္ဒရသမုဒ္ဒတ္ထေရဝတ္ထု ဗတ္တိံသတိမံ။

ယောဓ တဏှန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဇဋိလတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

တတြာယံ အနုပုဗ္ဗီ ကထာ – အတီတေ ကိရ ဗာရာဏသိယံ ဒွေ ဘာတရော ကုဋုမ္ဗိကာ မဟန္တံ ဥစ္ဆုခေတ္တံ ကာရေသုံ။ အထေကဒိဝသံ ကနိဋ္ဌဘာတာ ဥစ္ဆုခေတ္တံ ဂန္တွာ ‘‘ဧကံ ဇေဋ္ဌဘာတိကဿ ဒဿာမိ၊ ဧကံ မယှံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဒွေ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိယော ရသဿ အနိက္ခမနတ္ထာယ ဆိန္နဋ္ဌာနေ ဗန္ဓိတွာ ဂဏှိ။ တဒါ ကိရ ဥစ္ဆူနံ ယန္တေန ပီဠနကိစ္စံ နတ္ထိ၊ အဂ္ဂေ ဝါ မူလေ ဝါ ဆိန္ဒိတွာ ဥက္ခိတ္တကာလေ ဓမ္မကရဏတော ဥဒကံ ဝိယ သယမေဝ ရသော နိက္ခမတိ။ တဿ ပန ခေတ္တတော ဥစ္ဆုယဋ္ဌိယော ဂဟေတွာ အာဂမနကာလေ ¶ ဂန္ဓမာဒနေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ ‘‘ကဿ နု ခေါ အဇ္ဇ အနုဂ္ဂဟံ ကရိဿာမီ’’တိ ဥပဓာရေန္တော တံ အတ္တနော ဉာဏဇာလေ ပဝိဋ္ဌံ ဒိသွာ သင်္ဂဟံ ကာတုံ သမတ္ထဘာဝဉ္စ ဉတွာ ပတ္တစီဝရံ အာဒါယ ဣဒ္ဓိယာ အာဂန္တွာ တဿ ပုရတော အဋ္ဌာသိ။ သော တံ ဒိသွာဝ ပသန္နစိတ္တော ဥတ္တရသာဋကံ ဥစ္စတရေ ဘူမိပဒေသေ အတ္ထရိတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဣဓ နိသီဒထာ’’တိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ နိသီဒါပေတွာ ‘‘ပတ္တံ ဥပနာမေထာ’’တိ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိယာ ဗန္ဓနဋ္ဌာနံ မောစေတွာ ပတ္တဿ ဥပရိ အကာသိ၊ ရသော ဩတရိတွာ ပတ္တံ ပူရေသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေန တသ္မိံ ရသေ ပီတေ ‘‘သာဓုကံ ဝတ မေ အယျေန ရသော ပီတော။ သစေ မေ ဇေဋ္ဌဘာတိကော မူလံ အာဟရာပေဿတိ၊ မူလံ ဒဿာမိ။ သစေ ပတ္တိံ အာဟရာပေဿတိ၊ ပတ္တိံ ဒဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ပတ္တံ မေ ဥပနာမေထာ’’တိ ဒုတိယမ္ပိ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိံ မောစေတွာ ရသံ အဒါသိ။ ‘‘ဘာတာ မေ ဥစ္ဆုခေတ္တတော အညံ ဥစ္ဆုံ အာဟရိတွာ ခါဒိဿတီ’’တိ ဧတ္တကမ္ပိ ကိရဿ ဝဉ္စနစိတ္တံ နာဟောသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ပန ပဌမံ ဥစ္ဆုရသဿ ပီတတ္တာ တံ ဥစ္ဆုရသံ ¶ အညေဟိပိ သဒ္ဓိံ သံဝိဘဇိတုကာမော ဟုတွာ ဂဟေတွာဝ နိသီဒိ ¶ ။ သော တဿ အာကာရံ ဉတွာ ပဉ္စပတိဋ္ဌိတေန ဝန္ဒိတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ယော အယံ မယာ ဒိန္နော အဂ္ဂရသော၊ ဣမဿ နိဿန္ဒေန ဒေဝမနုဿေသု သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိတွာ ပရိယောသာနေ တုမှေဟိ ပတ္တဓမ္မမေဝ ပါပုဏေယျ’’န္တိ ပတ္ထနံ ပဋ္ဌပေသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါပိဿ ‘‘ဧဝံ ဟောတူ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဣစ္ဆိတံ ပတ္ထိတံ တုယှ’’န္တိ ဒွီဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒနံ ကတွာ ယထာ သော ပဿတိ၊ ဧဝံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ အာကာသေန ¶ ဂန္ဓမာဒနံ ဂန္တွာ ပဉ္စန္နံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓသတာနံ တံ ရသံ အဒါသိ။

သော တံ ပါဋိဟာရိယံ ဒိသွာ ဘာတု သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ကဟံ ဂတောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဥစ္ဆုခေတ္တံ ဩလောကေတုံ ဂတောမှီ’’တိ။ ‘‘ကိံ တာဒိသေန ဥစ္ဆုခေတ္တံ ဂတေန၊ နနု နာမ ဧကံ ဝါ ဒွေ ဝါ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိယော အာဒါယ အာဂန္တဗ္ဗံ ဘဝေယျာ’’တိ ဘာတရာ ဝုတ္တော – ‘‘အာမ၊ ဘာတိက၊ ဒွေ မေ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိယော ဂဟိတာ၊ ဧကံ ပန ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဒိသွာ မမ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိတော ရသံ ဒတွာ ‘မူလံ ဝါ ပတ္တိံ ဝါ ဒဿာမီ’တိ တုမှာကမ္ပိ မေ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိတော ရသော ဒိန္နော၊ ကိံ နု ခေါ တဿ မူလံ ဂဏှိဿထ၊ ဥဒါဟု ပတ္တိ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘ကိံ ပန ပစ္စေကဗုဒ္ဓေန ကတ’’န္တိ? ‘‘မမ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိတော ရသံ ပိဝိတွာ တုမှာကံ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိတော ရသံ အာဒါယ အာကာသေန ဂန္ဓမာဒနံ ဂန္တွာ ပဉ္စသတာနံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ အဒါသီ’’တိ။ သော တသ္မိံ ကထေန္တေယေဝ နိရန္တရံ ပီတိယာ ဖုဋ္ဌသရီရော ဟုတွာ ‘‘တေန မေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေန ဒိဋ္ဌဓမ္မဿေဝ အဓိဂမော ဘဝေယျာ’’တိ ပတ္ထနံ အကာသိ။ ဧဝံ ကနိဋ္ဌေန တိဿော သမ္ပတ္တိယော ပတ္ထိတာ၊ ဇေဋ္ဌေန ပန ဧကပဒေနေဝ အရဟတ္တံ ပတ္ထိတန္တိ ဣဒံ တေသံ ပုဗ္ဗကမ္မံ။

တေ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ တတော စုတာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဧကံ ဗုဒ္ဓန္တရံ ခေပယိံသု။ တေသံ ဒေဝလောကေ ဌိတကာလေယေဝ ဝိပဿီ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တေပိ ဒေဝလောကတော စဝိတွာ ဗန္ဓုမတိယာ ဧကသ္မိံ ကုလဂေဟေ ဇေဋ္ဌော ဇေဋ္ဌောဝ၊ ကနိဋ္ဌော ကနိဋ္ဌောဝ ဟုတွာ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိံသု။ တေသု ဇေဋ္ဌဿ သေနောတိ နာမံ အကံသု၊ ကနိဋ္ဌဿ အပရာဇိတောတိ ¶ ။ တေသု ဝယပ္ပတ္တကာလေ ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌာပေတွာ ဝိဟရန္တေသု ‘‘ဗုဒ္ဓရတနံ လောကေ ဥပ္ပန္နံ၊ ဓမ္မရတနံ၊ သင်္ဃရတနံ၊ ဒါနာနိ ဒေထ၊ ပုညာနိ ကရောထ၊ အဇ္ဇ အဋ္ဌမီ၊ အဇ္ဇ စာတုဒ္ဒသီ၊ အဇ္ဇ ပန္နရသီ၊ ဥပေါသထံ ကရောထ၊ ဓမ္မံ ¶ သုဏာထာ’’တိ ဓမ္မဃောသကဿ ဗန္ဓုမတီနဂရေ ဃောသနံ သုတွာ မဟာဇနံ ပုရေဘတ္တံ ဒါနံ ဒတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဓမ္မဿဝနာယ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ သေနကုဋုမ္ဗိကော ‘‘ကဟံ ဂစ္ဆထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သတ္ထု သန္တိကံ ဓမ္မဿဝနာယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဟမ္ပိ ဂမိဿာမီ’’တိ တေဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ဂန္တွာ ပရိသပရိယန္တေ နိသီဒိ။

သတ္ထာ တဿ အဇ္ဈာသယံ ဝိဒိတွာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ။ သော သတ္ထု ဓမ္မံ သုတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဥဿာဟဇာတော သတ္ထာရံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘အတ္ထိ ပန တေ အပလောကေတဗ္ဗာ ¶ ဉာတကာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ အတ္ထိ၊ ဘန္တေတိ။ တေန ဟိ အပလောကေတွာ ဧဟီတိ။ သော ကနိဋ္ဌဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ယံ ဣမသ္မိံ ကုလေ သာပတေယျံ၊ တံ သဗ္ဗံ တဝ ဟောတူ’’တိ အာဟ။ တုမှေ ပန၊ သာမီတိ။ အဟံ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိဿာမီတိ။ သာမိ ကိံ ဝဒေထ၊ အဟံ မာတရိ မတာယ မာတရံ ဝိယ၊ ပိတရိ မတေ ပိတရံ ဝိယ တုမှေ အလတ္ထံ၊ ဣဒံ ကုလံ မဟာဘောဂံ၊ ဂေဟေ ဌိတေနေဝ သက္ကာ ပုညာနိ ကာတုံ၊ မာ ဧဝံ ကရိတ္ထာတိ။ မယာ သတ္ထု သန္တိကေ ဓမ္မော သုတော၊ န သက္ကာ တံ အဂါရမဇ္ဈေ ဌိတေန ပူရေတုံ၊ ပဗ္ဗဇိဿာမေဝါဟံ၊ တွံ နိဝတ္တာဟီတိ။ ဧဝံ သော ကနိဋ္ဌံ နိဝတ္တာပေတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ လဒ္ဓူပသမ္ပဒေါ န စိရဿေဝ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ ကနိဋ္ဌောပိ ‘‘ဘာတု ပဗ္ဗဇိတသက္ကာရံ ကရိဿာမီ’’တိ သတ္တာဟံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဒါနံ ဒတွာ ဘာတရံ ¶ ဝန္ဒိတွာ အာဟ – ‘‘ဘန္တေ၊ တုမှေဟိ အတ္တနော ဘဝနိဿရဏံ ကတံ၊ အဟံ ပန ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ ဗဒ္ဓါ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိတုံ န သက္ကောမိ၊ မယှံ ဂေဟေ ဌိတဿေဝ အနုစ္ဆဝိကံ မဟန္တံ ပုညကမ္မံ အာစိက္ခထာ’’တိ။ အထ နံ ထေရော ‘‘သာဓု သာဓု၊ ပဏ္ဍိတ၊ သတ္ထု ဂန္ဓကုဋိံ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ နာနာဒါရူနိ အာဟရာပေတွာ ထမ္ဘာဒီနံ အတ္ထာယ တစ္ဆာပေတွာ ဧကံ သုဝဏ္ဏခစိတံ၊ ဧကံ ရဇတခစိတံ၊ ဧကံ မဏိခစိတန္တိ သဗ္ဗာနိ သတ္တရတနခစိတာနိ ကာရေတွာ တေဟိ ဂန္ဓကုဋိံ ကာရေတွာ သတ္တရတနခစိတာဟေဝ ဆဒနိဋ္ဌကာဟိ ဆာဒါပေသိ။ ဂန္ဓကုဋိယာ ကရဏကာလေယေဝ ပန တံ အတ္တနာ သမာနနာမကော အပရာဇိတောယေဝ နာမ ဘာဂိနေယျော ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘အဟမ္ပိ ကရိဿာမိ၊ မယှမ္ပိ ပတ္တိံ ဒေထ မာတုလာ’’တိ အာဟ။ န ဒေမိ၊ တာတ၊ အညေဟိ အသာဓာရဏံ ကရိဿာမီတိ။ သော ဗဟုမ္ပိ ယာစိတွာ ပတ္တိံ အလဘမာနော ‘‘ဂန္ဓကုဋိယာ ပုရတော ကုဉ္ဇရသာလံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သတ္တရတနမယံ ကုဉ္ဇရသာလံ ကာရေသိ။ သော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ မေဏ္ဍကသေဋ္ဌိ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။

ဂန္ဓကုဋိယံ ¶ ပန သတ္တရတနမယာနိ တီဏိ မဟာဝါတပါနာနိ အဟေသုံ။ တေသံ အဘိမုခေ ဟေဋ္ဌာ သုဓာပရိကမ္မကတာ တိဿော ပေါက္ခရဏိယော ကာရေတွာ စတုဇ္ဇာတိကဂန္ဓောဒကဿ ပူရေတွာ အပရာဇိတော၊ ဂဟပတိ၊ ပဉ္စဝဏ္ဏာနိ ကုသုမာနိ ရောပါပေသိ တထာဂတဿ အန္တော နိသိန္နကာလေ ဝါတဝေဂေန သမုဋ္ဌိတာဟိ ရေဏုဝဋ္ဋီဟိ သရီရဿ ဩကိရဏတ္ထံ။ ဂန္ဓကုဋိထူပိကာယ ကပလ္လံ ရတ္တသုဝဏ္ဏမယံ အဟောသိ၊ ပဝါဠမယာ သိခရာ၊ ဟေဋ္ဌာ မဏိမယာ ဆဒနိဋ္ဌကာ။ ဣတိ သာ နစ္စန္တော ဝိယ မောရော သောဘမာနာ အဋ္ဌာသိ။ သတ္တသု ပန ရတနေသု ကောဋ္ဋေတဗ္ဗယုတ္တကံ ကောဋ္ဋေတွာ ဣတရံ သကလမေဝ ¶ ဂဟေတွာ ဇဏ္ဏုမတ္တေန ဩဓိနာ ဂန္ဓကုဋိံ ပရိက္ခိပိတွာ ပရိဝေဏံ ပူရေသိ။

ဧဝံ ဂန္ဓကုဋိံ နိဋ္ဌာပေတွာ အပရာဇိတော၊ ဂဟပတိ၊ ဘာတိကတ္ထေရံ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဟ – ‘‘ဘန္တေ၊ နိဋ္ဌိတာ ဂန္ဓကုဋိ၊ ပရိဘောဂမဿာ ပစ္စာသီသာမိ၊ ပရိဘောဂေန ကိရ မဟန္တံ ပုညံ ဟောတီ’’တိ ¶ ။ သော သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ဣမိနာ ကိရ ဝေါ ကုဋုမ္ဗိကေန ဂန္ဓကုဋိ ကာရိတာ၊ ဣဒါနိ ပန ပရိဘောဂံ ပစ္စာသီသတီ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဂန္ဓကုဋိအဘိမုခံ ဂန္တွာ ဂန္ဓကုဋိံ ပရိက္ခိပိတွာ ပရိက္ခိတ္တရတနရာသိံ ဩလောကေန္တော ဒွါရကောဋ္ဌကေ အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ ကုဋုမ္ဗိကော ‘‘ပဝိသထ၊ ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ တတ္ထေဝ ဌတွာ တတိယဝါရေ တဿ ဘာတိကတ္ထေရံ ဩလောကေသိ။ သော ဩလောကိတာကာရေနေဝ ဉတွာ ကနိဋ္ဌဘာတရံ အာဟ – ‘‘ဧဟိ၊ တာတ၊ ‘မမေဝ ရက္ခာ ဘဝိဿတိ၊ တုမှေ ယထာသုခံ ဝသထာ’တိ သတ္ထာရံ ဝဒေဟီ’’တိ။ သော တဿ ဝစနံ သုတွာ သတ္ထာရံ ပဉ္စပတိဋ္ဌိတေန ဝန္ဒိတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ယထာ မနုဿာ ရုက္ခမူလေ ပဝိသိတွာ အနပေက္ခာ ပက္ကမန္တိ၊ ယထာ ဝါ နဒိံ တရိတွာ ဥဠုမ္ပံ အနပေက္ခာ ပရိစ္စဇန္တိ၊ ဧဝံ အနပေက္ခာ ဟုတွာ တုမှေ ဝသထာ’’တိ အာဟ။ ကိမတ္ထံ ပန သတ္ထာ အဋ္ဌာသိ? ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ သန္တိကံ ပုရေဘတ္တမ္ပိ ပစ္ဆာဘတ္တမ္ပိ ဗဟူ အာဂစ္ဆန္တိ၊ တေသု ရတနာနိ အာဒါယ ပက္ကမန္တေသု န သက္ကာ အမှေဟိ ဝါရေတုံ၊ ပရိဝေဏမှိ ဧတ္တကေ ရတနေ ဝေါကိဏ္ဏေ အတ္တနော ဥပဋ္ဌာကေ ဟရန္တေပိ န ဝါရေတီတိ ကုဋုမ္ဗိကော မယိ အာဃာတံ ကတွာ အပါယူပဂေါ ဘဝေယျာ’’တိ ဣမိနာ ကာရဏေန အဋ္ဌာသိ။ တေန ပန ¶ ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ မမေဝ ရက္ခာ ဘဝိဿတိ၊ တုမှေ ဝသထာ’’တိ ဝုတ္တေ ပါဝိသိ။

ကုဋုမ္ဗိကော ¶ သမန္တာ ရက္ခံ ဌပေတွာ မနုဿေ အာဟ – ‘‘တာတာ၊ ဥစ္ဆင်္ဂေန ဝါ ပစ္ဆိပသိဗ္ဗကေဟိ ဝါ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တေ ဝါရေယျာထ၊ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေ ပန မာ ဝါရယိတ္ထာ’’တိ။ အန္တောနဂရေပိ အာရောစာပေသိ ‘‘မယာ ဂန္ဓကုဋိပရိဝေဏေ သတ္တ ရတနာနိ ဩကိဏ္ဏာနိ၊ သတ္ထု သန္တိကေ ဓမ္မံ သုတွာ ဂစ္ဆန္တာ ဒုဂ္ဂတမနုဿာ ဥဘော ဟတ္ထေ ပူရေတွာ ဂဏှန္တု၊ သုခိတာပိ ဧကေန ဂဏှန္တူ’’တိ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ ‘‘သဒ္ဓါ တာဝ ဓမ္မံ သောတုကာမာ ဂမိဿန္တိယေဝ၊ အဿဒ္ဓါပိ ပန ဓနလောဘေန ဂန္တွာ ဓမ္မံ သုတွာ ဒုက္ခတော မုစ္စိဿန္တီ’’တိ။ တသ္မာ ဇနသင်္ဂဟတ္ထာယ ဧဝံ အာရောစာပေသိ။ မဟာဇနော တေန ဝုတ္တနိယာမေနေဝ ရတနာနိ ဂဏှိ။ သကိံ ဩကိဏ္ဏရတနေသု ခီဏေသု ယာဝတတိယံ ဇဏ္ဏုမတ္တေန ဩဓိနာ ဩကိရာပေသိယေဝ။ သတ္ထု ပန ပါဒမူလေ တိပုသမတ္တံ အနဂ္ဃံ မဏိရတနံ ဌပေသိ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘သတ္ထု သရီရတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာယ ပဘာယ သဒ္ဓိံ မဏိပဘံ ဩလောကေန္တာနံ တိတ္တိ နာမ န ဘဝိဿတီ’’တိ။ တသ္မာ ဧဝမကာသိ။ မဟာဇနောပိ အတိတ္တောဝ ဩလောကေသိ။

အထေကဒိဝသံ ဧကော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဗြာဟ္မဏော ‘‘သတ္ထု ကိရ ပါဒမူလေ မဟဂ္ဃံ မဏိရတနံ နိက္ခိတ္တံ၊ ဟရိဿာမိ န’’န္တိ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတုံ အာဂတဿ မဟာဇနဿ အန္တရေန ပါဝိသိ။ ကုဋုမ္ဗိကော တဿ ပဝိသနာကာရေနေဝ ¶ ‘‘မဏိံ ဂဏှိတုကာမော’’တိ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘အဟော ဝတ န ဂဏှေယျာ’’တိ စိန္တေသိ။ သောပိ သတ္ထာရံ ဝန္ဒန္တော ဝိယ ပါဒမူလေ ဟတ္ထံ ဥပနာမေတွာ မဏိံ ဂဟေတွာ ¶ ဩဝဋ္ဋိကာယ ကတွာ ပက္ကာမိ။ ကုဋုမ္ဗိကော တသ္မိံ စိတ္တံ ပသာဒေတုံ နာသက္ခိ။ သော ဓမ္မကထာဝသာနေ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဟ – ‘‘ဘန္တေ၊ မယာ တိက္ခတ္တုံ ဂန္ဓကုဋိံ ပရိက္ခိပိတွာ ဇဏ္ဏုမတ္တေန ဩဓိနာ သတ္တ ရတနာနိ ဩကိဏ္ဏာနိ၊ တာနိ မေ ဂဏှန္တေသု အာဃာတော နာမ နာဟောသိ၊ စိတ္တံ ဘိယျော ဘိယျော ပသီဒိယေဝ။ အဇ္ဇ ပန ‘အဟော ဝတာယံ ဗြာဟ္မဏော မဏိံ န ဂဏှေယျာ’တိ စိန္တေတွာ တသ္မိံ မဏိံ အာဒါယ ဂတေ စိတ္တံ ပသာဒေတုံ နာသက္ခိ’’န္တိ။ သတ္ထာ တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘နနု၊ ဥပါသက၊ အတ္တနော သန္တကံ ပရေဟိ အနာဟရဏီယံ ကာတုံ သက္ကောသီ’’တိ နယံ အဒါသိ။ သော သတ္ထာရာ ဒိန္နနယေ ဌတွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘အဇ္ဇ အာဒိံ ကတွာ မမ သန္တကံ ဒသိကသုတ္တမတ္တမ္ပိ မံ အဘိဘဝိတွာ အနေကသတာပိ ရာဇာနော ဝါ စောရာ ဝါ ဂဏှိတုံ သမတ္ထာ နာမ မာ ဟောန္တု၊ အဂ္ဂိနာပိ မမ သန္တကံ မာ ဍယှတု၊ ဥဒကေနပိ မာ ဝုယှတူ’’တိ ပတ္ထနံ အကာသိ ¶ ။ သတ္ထာပိဿ ‘‘ဧဝံ ဟောတူ’’တိ အနုမောဒနံ အကာသိ။ သော ဂန္ဓကုဋိမဟံ ကရောန္တော အဋ္ဌသဋ္ဌိယာ ဘိက္ခုသတသဟဿာနံ အန္တောဝိဟာရေယေဝ နဝ မာသေ မဟာဒါနံ ဒတွာ ဒါနပရိယောသာနေ သဗ္ဗေသံ တိစီဝရံ အဒါသိ။ သင်္ဃနဝကဿ စီဝရသာဋကာ သဟဿဂ္ဃနကာ အဟေသုံ။

သော ဧဝံ ယာဝတာယုကံ ပုညာနိ ကရိတွာ တတော စုတော ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဧတ္တကံ ကာလံ ဒေဝမနုဿေသု သံသရိတွာ ဣမသ္မိံ ¶ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ရာဇဂဟေ ဧကသ္မိံ သေဋ္ဌိကုလေ ပဋိသန္ဓိံ ဂဟေတွာ အဍ္ဎမာသာဓိကေ နဝ မာသေ မာတုကုစ္ဆိယံ ဝသိ။ ဇာတဒိဝသေ ပနဿ သကလနဂရေ သဗ္ဗာဝုဓာနိ ပဇ္ဇလိံသု၊ သဗ္ဗေသံ ကာယရူဠှာနိ အာဘရဏာနိပိ ပဇ္ဇလိတာနိ ဝိယ ဩဘာသံ မုဉ္စိံသု၊ နဂရံ ဧကပဇ္ဇောတံ အဟောသိ။ သေဋ္ဌိပိ ပါတောဝ ရာဇူပဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ အထ နံ ရာဇာ ပုစ္ဆိ – ‘‘အဇ္ဇ သဗ္ဗာဝုဓာနိ ပဇ္ဇလိံသု၊ နဂရံ ဧကပဇ္ဇောတံ ဇာတံ၊ ဇာနာသိ နု ခေါ ဧတ္ထ ကာရဏ’’န္တိ? ‘‘ဇာနာမိ၊ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ကိံ၊ သေဋ္ဌီ’’တိ? ‘‘မမ ဂေဟေ တုမှာကံ ဒါသော ဇာတော၊ တဿ ပုညတေဇေနေဝံ အဟောသီ’’တိ။ ‘‘ကိံ နု ခေါ စောရော ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘နတ္ထေတံ၊ ဒေဝ၊ ပုညဝါ သတ္တော ကတာဘိနီဟာရော’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ နံ သမ္မာ ပေါသေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဣဒမဿ ခီရမူလံ ဟောတူ’’တိ ဒေဝသိကံ သဟဿံ ပဋ္ဌပေသိ။ အထဿ နာမဂဟဏဒိဝသေ သကလနဂရဿ ဧကပဇ္ဇောတဘူတတ္တာ ဇောတိကောတွေဝ နာမံ ကရိံသု။

အထဿ ဝယပ္ပတ္တကာလေ ဂေဟကရဏတ္ထာယ ဘူမိတလေ သောဓိယမာနေ သက္ကဿ ဘဝနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သက္ကော ‘‘ကိံ နု ခေါ ဣဒ’’န္တိ ဥပဓာရယမာနော ‘‘ဇောတိကဿ ဂေဟဋ္ဌာနံ ဂဏှန္တီ’’တိ ဉတွာ ‘‘နာယံ ဧတေဟိ ကတဂေဟေ ဝသိဿတိ၊ မယာပေတ္ထ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဍ္ဎကီဝေသေန တတ္ထ ဂန္တွာ ‘‘ကိံ ကရောထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဇောတိကဿ ဂေဟဋ္ဌာနံ ဂဏှာမာ’’တိ။ ‘‘အပေထ၊ နာယံ တုမှေဟိ ကတဂေဟေ ဝသိဿတီ’’တိ ဝတွာ သောဠသကရီသမတ္တံ ¶ ဘူမိပဒေသံ ဩလောကေသိ၊ သော တာဝဒေဝ ကသိဏမဏ္ဍလံ ¶ ဝိယ သမော အဟောသိ။ ပုန ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ ပထဝိံ ဘိန္ဒိတွာ သတ္တရတနမယော သတ္တဘူမိကပါသာဒေါ ဥဋ္ဌဟတူ’’တိ စိန္တေတွာ ဩလောကေသိ၊ တာဝဒေဝ တထာရူပေါ ပါသာဒေါ ဥဋ္ဌဟိ။ ပုန ‘‘ဣမံ ပရိက္ခိပိတွာ သတ္တရတနမယာ သတ္တ ပါကာရာ ဥဋ္ဌဟန္တူ’’တိ စိန္တေတွာ ဩလောကေသိ၊ တထာရူပါ ပါကာရာ ဥဋ္ဌဟိံသု။ အထ ‘‘နေသံ ပရိယန္တေ ကပ္ပရုက္ခာ ဥဋ္ဌဟန္တူ’’တိ စိန္တေတွာ ¶ ဩလောကေသိ၊ တထာရူပါ ကပ္ပရုက္ခာ ဥဋ္ဌဟိံသု။ ‘‘ပါသာဒဿ စတူသု ကဏ္ဏေသု စတဿော နိဓိကုမ္ဘိယော ဥဋ္ဌဟန္တူ’’တိ စိန္တေတွာ ဩလောကေသိ၊ သဗ္ဗံ တထေဝ အဟောသိ။ နိဓိကုမ္ဘီသု ပန ဧကာ ယောဇနိကာ အဟောသိ၊ ဧကာ တိဂါဝုတိကာ၊ ဧကာ အဍ္ဎယောဇနိကာ၊ ဧကာ ဂါဝုတပ္ပမာဏာ။ ဗောဓိသတ္တဿ နိဗ္ဗတ္တနိဓိကုမ္ဘီနံ ပန ဧကမုခပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ ဟေဋ္ဌာ ပထဝီပရိယန္တာဝ အဟေသုံ။ ဇောတိကဿ နိဗ္ဗတ္တနိဓိကုမ္ဘီနံ မုခပရိမာဏံ န ကထိတံ၊ သဗ္ဗာ မုခဆိန္နတာလဖလံ ဝိယ ပရိပုဏ္ဏာဝ ဥဋ္ဌဟိံသု။ ပါသာဒဿ စတူသု ကဏ္ဏေသု တရုဏတာလက္ခန္ဓပ္ပမာဏာ စတဿော သုဝဏ္ဏမယာ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိယော နိဗ္ဗတ္တိံသု။ တာသံ မဏိမယာနိ ပတ္တာနိ၊ သောဝဏ္ဏမယာနိ ခန္ဓာနိ အဟေသုံ။ ပုဗ္ဗကမ္မဿ ဒဿနတ္ထံ ကိရေတာနိ၊ နိဗ္ဗတ္တိံသု။

သတ္တသု ဒွါရကောဋ္ဌကေသု သတ္တ ယက္ခာ အာရက္ခံ ဂဏှိံသု။ ပဌမေ ဒွါရကောဋ္ဌကေ ယမကောဠီ နာမ ယက္ခော အတ္တနော ပရိဝါရေန ယက္ခသဟဿေန သဒ္ဓိံ အာရက္ခံ ဂဏှိ၊ ဒုတိယေ ¶ ဥပ္ပလော နာမ အတ္တနော ပရိဝါရယက္ခာနံ ဒွီဟိ သဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ၊ တတိယေ ဝဇိရော နာမ တီဟိ သဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ၊ စတုတ္ထေ ဝဇိရဗာဟု နာမ စတူဟိ သဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ၊ ပဉ္စမေ ကသကန္ဒော နာမ ပဉ္စဟိ သဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ၊ ဆဋ္ဌေ ကဋတ္ထော နာမ ဆဟိ သဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ၊ သတ္တမေ ဒိသာမုခေါ နာမ သတ္တဟိ သဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ အာရက္ခံ ဂဏှိ။ ဧဝံ ပါသာဒဿ အန္တော စ ဗဟိ စ ဂါဠှရက္ခာ အဟောသိ။ ‘‘ဇောတိကဿ ကိရ သတ္တရတနမယော သတ္တဘူမိကပါသာဒေါ ဥဋ္ဌိတော၊ သတ္တ ပါကာရာ သတ္တဒွါရကောဋ္ဌကာ စတဿော နိဓိကုမ္ဘိယော ဥဋ္ဌိတာ’’တိ သုတွာ ဗိမ္ဗိသာရော ရာဇာ သေဋ္ဌိစ္ဆတ္တံ ပဟိဏိ။ သော ဇောတိကသေဋ္ဌိ နာမ အဟောသိ။

တေန ပန သဒ္ဓိံ ကတပုညကမ္မာ ဣတ္ထီ ဥတ္တရကုရူသု နိဗ္ဗတ္တိ။ အထ နံ ဒေဝတာ တတော အာနေတွာ သိရိဂဗ္ဘေ နိသီဒါပေသုံ။ သာ အာဂစ္ဆမာနာ ဧကံ တဏ္ဍုလနာဠိံ တယော စ ဇောတိပါသာဏေ ဂဏှိ။ တေသံ ယာဝဇီဝံ တာယေဝ တဏ္ဍုလနာဠိယာ ဘတ္တံ အဟောသိ။ သစေ ကိရ တေ သကဋသတမ္ပိ တဏ္ဍုလာနံ ပူရေတုကာမာ ဟောန္တိ၊ သာ တဏ္ဍုလနာဠိ နာဠိယေဝ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ။ ဘတ္တပစနကာလေ တဏ္ဍုလေ ဥက္ခလိယံ ပက္ခိပိတွာ တေသံ ပါသာဏာနံ ¶ ဥပရိ ဌပေတိ၊ ပါသာဏာ တာဝဒေဝ ပဇ္ဇလိတွာ ဘတ္တေ ပက္ကမတ္တေ နိဗ္ဗာယန္တိ။ တေနေဝ သညာဏေန ဘတ္တဿ ပက္ကဘာဝံ ဇာနန္တိ။ သူပေယျာဒိပစနကာလေပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ တေသံ ဇောတိပါသာဏေဟိ အာဟာရော ပစ္စတိ။ မဏိအာလောကေန ¶ စ ဝသန္တိ၊ အဂ္ဂိဿ ဝါ ဒီပဿ ¶ ဝါ ဩဘာသံ နေဝ ဇာနိံသု။ ‘‘ဇောတိကဿ ကိရ ဧဝရူပါ သမ္ပတ္တီ’’တိ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ပါကဋော အဟောသိ။ မဟာဇနော ယာနာဒီနိ ယောဇေတွာ ဒဿနတ္ထာယ အာဂစ္ဆတိ။ ဇောတိကသေဋ္ဌိ အာဂတာဂတာနံ ဥတ္တရကုရုတဏ္ဍုလာနံ ဘတ္တံ ပစာပေတွာ ဒါပေသိ။ ‘‘ကပ္ပရုက္ခေဟိ ဝတ္ထာနိ ဂဏှန္တု၊ အာဘရဏာနိ ဂဏှန္တူ’’တိ အာဏာပေသိ။ ‘‘ဂါဝုတိကနိဓိကုမ္ဘိယာ မုခံ ဝိဝရာပေတွာ ယာပနမတ္တံ ဓနံ ဂဏှန္တူ’’တိ အာဏာပေသိ။ သကလဇမ္ဗုဒီပဝါသိကေသု ဓနံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေသု နိဓိကုမ္ဘိယာ အင်္ဂုလိမတ္တမ္ပိ ဦနံ နာဟောသိ။ ဂန္ဓကုဋိပရိဝေဏေ ဝါလုကံ ကတွာ ဩကိဏ္ဏရတနာနံ ကိရဿ ဧသော နိဿန္ဒော။

ဧဝံ မဟာဇနေ ဝတ္ထာဘရဏာနိ စေဝ ဓနဉ္စ ယဒိစ္ဆကံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တေ ဗိမ္ဗိသာရော တဿ ပါသာဒံ ဒဋ္ဌုကာမောပိ မဟာဇနေ အာဂစ္ဆန္တေ ဩကာသံ နာလတ္ထ။ အပရဘာဂေ ယဒိစ္ဆကံ အာဒါယ ဂတတ္တာ မနုဿေသု မန္ဒီဘူတေသု ရာဇာ ဇောတိကဿ ပိတရံ အာဟ – ‘‘တဝ ပုတ္တဿ ပါသာဒံ ဒဋ္ဌုကာမမှာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓု၊ ဒေဝါ’’တိ ဝတွာ ဂန္တွာ ပုတ္တဿ ကထေသိ – ‘‘တာတ၊ ရာဇာ တေ ပါသာဒံ ဒဋ္ဌုကာမော’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ တာတ၊ အာဂစ္ဆတူ’’တိ။ ရာဇာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန တတ္ထ အဂမာသိ။ ပဌမဒွါရကောဋ္ဌကေ သမ္မဇ္ဇိတွာ ကစဝရဆဍ္ဍိကာ ဒါသီ ရညော ဟတ္ထံ အဒါသိ၊ ရာဇာ ‘‘သေဋ္ဌိဇာယာ’’တိ သညာယ လဇ္ဇမာနော တဿာ ဗာဟာယ ဟတ္ထံ န ဌပေသိ။ ဧဝံ သေသဒွါရကောဋ္ဌကေသုပိ ¶ ဒါသိယော ‘‘သေဋ္ဌိဘရိယာယော’’တိ မညမာနော တာသံ ဗာဟာယ ဟတ္ထံ န ဌပေသိ။ ဇောတိကော အာဂန္တွာ ရာဇာနံ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ပစ္ဆတော ဟုတွာ ‘‘ပုရတော ယာထ၊ ဒေဝါ’’တိ အာဟ။ ရညော မဏိပထဝီ သတပေါရိသပပါတော ဝိယ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟိ။ သော ‘‘ဣမိနာ မမ ဂဟဏတ္ထာယ ဩပါတော ခဏိတော’’တိ မညမာနော ပါဒံ နိက္ခိပိတုံ န ဝိသဟိ။ ဇောတိကော ‘‘နာယံ၊ ဒေဝ၊ ဩပါတော၊ မမ ပစ္ဆတော အာဂစ္ဆထာ’’တိ ပုရတော အဟောသိ။ ရာဇာ တေန အက္ကန္တကာလေ ဘူမိံ အက္ကမိတွာ ဟေဋ္ဌိမတလတော ¶ ပဋ္ဌာယ ပါသာဒံ ဩလောကေန္တော ဝိစရိ။ တဒါ အဇာတသတ္တုကုမာရောပိ ပိတု အင်္ဂုလိံ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တော စိန္တေသိ – ‘‘အဟော အန္ဓဗာလော မမ ပိတာ၊ ဂဟပတိကေ နာမ သတ္တရတနမယေ ပါသာဒေ ဝသန္တေ ဧသ ရာဇာ ဟုတွာ ဒါရုမယေ ဂေဟေ ဝသတိ၊ အဟံ ဒါနိ ရာဇာ ဟုတွာ ဣမဿ ဣမသ္မိံ ပါသာဒေ ဝသိတုံ န ဒဿာမီ’’တိ။

ရညောပိ ဥပရိမတလာနိ အဘိရုဟန္တဿေဝ ပါတရာသဝေလာ ဇာတာ။ သော သေဋ္ဌိံ အာမန္တေတွာ၊ ‘‘မဟာသေဋ္ဌိ၊ ဣဓေဝ ပါတရာသံ ဘုဉ္ဇိဿာမာ’’တိ။ ဇာနာမိ၊ ဒေဝ၊ သဇ္ဇိတော ဒေဝဿာဟာရောတိ။ သော သောဠသဟိ ဂန္ဓောဒကဃဋေဟိ နှတွာ ရတနမယေ သေဋ္ဌိဿ နိသီဒနမဏ္ဍပေ ပညတ္တေ တဿေဝ နိသီဒနပလ္လင်္ကေ နိသီဒိ။ အထဿ ဟတ္ထဓောဝနူဒကံ ဒတွာ သတသဟဿဂ္ဃနိကာယ သုဝဏ္ဏပါတိယာ ကိလိန္နပါယာသံ ဝဍ္ဎေတွာ ပုရတော ဌပယိံသု။ ရာဇာ ‘‘ဘောဇန’’န္တိ သညာယ ဘုဉ္ဇိတုံ အာရဘိ။ သေဋ္ဌိ ¶ ‘‘နယိဒံ၊ ဒေဝ၊ ဘောဇနံ၊ ကိလိန္နပါယာသော ¶ ဧသော’’တိ အညိဿာ သုဝဏ္ဏပါတိယာ ဘောဇနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပုရိမပါတိယံ ဌပယိံသု။ တတော ဥဋ္ဌိတဥတုနာ ကိရ တံ ဘုဉ္ဇိတုံ သုခံ ဟောတိ။ ရာဇာ မဓုရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တော ပမာဏံ န အညာသိ။ အထ နံ သေဋ္ဌိ ဝန္ဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ‘‘အလံ၊ ဒေဝ၊ ဧတ္တကမေဝ ဟောတု၊ ဣတော ဥတ္တရိံ ဇိရာပေတုံ န သက္ကာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ ရာဇာ အာဟ – ‘‘ကိံ၊ ဂဟပတိ၊ ဂရုကံ ကတွာ ကထေသိ အတ္တနော ဘတ္တ’’န္တိ? ဒေဝ၊ နတ္ထေတံ၊ တုမှာကံ သဗ္ဗဿာပိ ဟိ ဗလကာယဿ ဣဒမေဝ ဘတ္တံ ဣဒံ သုပေယျံ။ အပိ စ ခေါ အဟံ အယသဿ ဘာယာမီတိ။ ကိံ ကာရဏာတိ? သစေ ဒေဝဿ ကာယာလသိယမတ္တံ ဘဝေယျ၊ ‘‘ဟိယျော ရညာ သေဋ္ဌိဿ ဂေဟေ ဘတ္တံ ဘုတ္တံ၊ သေဋ္ဌိနာ ကိဉ္စိ ကတံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဝစနဿ ဘာယာမိ၊ ဒေဝါတိ။ တေန ဟိ ဘတ္တံ ဟရ၊ ဥဒကံ အာဟရာတိ။ ရညော ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ သဗ္ဗော ရာဇပရိဝါရော တဒေဝ ဘတ္တံ ပရိဘုဉ္ဇိ။

ရာဇာ သုခကထာယ နိသိန္နော သေဋ္ဌိံ အာမန္တေတွာ၊ ‘‘ကိံ ဣမသ္မိံ ဂေဟေ သေဋ္ဌိဘရိယာ နတ္ထီ’’တိ အာဟ? ‘‘အာမ အတ္ထိ၊ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ကဟံ သာ’’တိ? ‘‘သိရိဂဗ္ဘေ နိသိန္နာ၊ ဒေဝဿ အာဂတဘာဝံ န ဇာနာတီ’’တိ။ ကိဉ္စာပိ ဟိ ပါတောဝ ရာဇာ သပရိဝါရော အာဂတော၊ သာ ပနဿ အာဂတဘာဝံ န ဇာနာတေဝ။ တတော သေဋ္ဌိ ‘‘ရာဇာ မေ ဘရိယံ ဒဋ္ဌုကာမော’’တိ တဿာ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ရာဇာ အာဂတော၊ ကိံ တဝ ရာဇာနံ ဒဋ္ဌုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ သာ ¶ နိပန္နကာဝ ¶ ‘‘ကော ဧသ၊ သာမိ၊ ရာဇာ နာမာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ရာဇာ နာမ အမှာကံ ဣဿရော’’တိ ဝုတ္တေ အနတ္တမနတံ ပဝေဒေန္တီ ‘‘ဒုက္ကဋာနိ ဝတ နော ပုညကမ္မာနိ၊ ယေသံ နော ဣဿရောပိ အတ္ထိ။ အဿဒ္ဓါယ နာမ ပုညကမ္မာနိ ကတွာ မယံ သမ္ပတ္တိံ ပါပုဏိတွာ အညဿ ဣဿရိယဋ္ဌာနေ နိဗ္ဗတ္တမှာ။ အဒ္ဓါ အမှေဟိ အသဒ္ဒဟိတွာ ဒါနံ ဒိန္နံ ဘဝိဿတိ၊ တဿေတံ ဖလ’’န္တိ ဝတွာ ‘‘ကိံ ဒါနိ ကရောမိ၊ သာမီ’’တိ အာဟ။ တာလဝဏ္ဋံ အာဒါယ အာဂန္တွာ ရာဇာနံ ဗီဇာဟီတိ။ တဿာ တာလဝဏ္ဋံ အာဒါယ အာဂန္တွာ ရာဇာနံ ဗီဇေန္တိယာ ရညော ဝေဌနဿ ဂန္ဓဝါတော အက္ခီနိ ပဟရိ၊ အထဿာ အက္ခီဟိ အဿုဓာရာ ပဝတ္တိံသု။ တံ ဒိသွာ ရာဇာ သေဋ္ဌိံ အာဟ – ‘‘မဟာသေဋ္ဌိ၊ မာတုဂါမော နာမ အပ္ပဗုဒ္ဓိကော၊ ‘ရာဇာ မေ သာမိကဿ သမ္ပတ္တိံ ဂဏှေယျာ’တိ ဘယေန ရောဒတိ မညေ၊ အဿာသေဟိ နံ ‘န မေ တဝ သမ္ပတ္တိယာ အတ္ထော’’’တိ။ န ဧသာ၊ ဒေဝ၊ ရောဒတီတိ။ အထ ကိံ ဧတန္တိ? တုမှာကံ ဝေဌနဂန္ဓေနဿာ အဿူနိ ပဝတ္တိံသု။ အယဉှိ ဒီပေါဘာသံ ဝါ အဂ္ဂိဩဘာသံ ဝါ အဒိသွာ မဏိအာလောကေနေဝ ဘုဉ္ဇတိ စ နိသီဒတိ စ နိပဇ္ဇတိ စ၊ ဒေဝေါ ပန ဒီပါလောကေန နိသိန္နော ဘဝိဿတီတိ? အာမ၊ သေဋ္ဌီတိ။ တေန ဟိ၊ ဒေဝ၊ အဇ္ဇ ပဋ္ဌာယ မဏိအာလောကေန နိသီဒထာတိ မဟန္တံ တိပုသမတ္တံ အနဂ္ဃံ မဏိရတနံ အဒါသိ။ ရာဇာ ဂေဟံ ဩလောကေတွာ ‘‘မဟတီ ဝတ ဇောတိကဿ သမ္ပတ္တီ’’တိ ဝတွာ အဂမာသိ။ အယံ တာဝ ဇောတိကဿ ဥပ္ပတ္တိ။

ဣဒါနိ ¶ ¶ ဇဋိလဿ ဥပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ – ဗာရာဏသိယဉှိ ဧကာ သေဋ္ဌိဓီတာ အဘိရူပါ အဟောသိ၊ တံ ပန္နရသသောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကကာလေ ရက္ခဏတ္ထာယ ဧကံ ဒါသိံ ဒတွာ သတ္တဘူမိကဿ ပါသာဒဿ ဥပရိမတလေ သိရိဂဗ္ဘေ ဝါသယိံသု။ တံ ဧကဒိဝသံ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ဗဟိ ဩလောကယမာနံ အာကာသေန ဂစ္ဆန္တော ဧကော ဝိဇ္ဇာဓရော ဒိသွာ ဥပ္ပန္နသိနေဟော ဝါတပါနေန ပဝိသိတွာ တာယ သဒ္ဓိံ သန္ထဝမကာသိ။ သာ တေန သဒ္ဓိံ သံဝါသမနွာယ န စိရဿေဝ ဂဗ္ဘံ ပဋိလဘိ။ အထ နံ သာ ဒါသီ ဒိသွာ၊ ‘‘အမ္မ၊ ကိံ ဣဒ’’န္တိ ဝတွာ ‘‘ဟောတု မာ ကဿစိ အာစိက္ခီ’’တိ တာယ ဝုတ္တာ ဘယေန တုဏှီ အဟောသိ။ သာပိ ဒသမာသစ္စယေန ပုတ္တံ ဝိဇာယိတွာ နဝဘာဇနံ အာဟရာပေတွာ တတ္ထ တံ ဒါရကံ နိပဇ္ဇာပေတွာ တံ ဘာဇနံ ပိဒဟိတွာ ဥပရိ ပုပ္ဖဒါမာနိ ဌပေတွာ ‘‘ဣမံ သီသေန ဥက္ခိပိတွာ ဂင်္ဂါယ ¶ ဝိဿဇ္ဇေဟိ၊ ‘ကိံ ဣဒ’န္တိ စ ပုဋ္ဌာ ‘အယျာယ မေ ဗလိကမ္မ’န္တိ ဝဒေယျာသီ’’တိ ဒါသိံ အာဏာပေသိ။ သာ တထာ အကာသိ။

ဟေဋ္ဌာဂင်္ဂါယမ္ပိ ဒွေ ဣတ္ထိယော နှာယမာနာ တံ ဘာဇနံ ဥဒကေနာဟရိယမာနံ ဒိသွာ ဧကာ ‘‘မယှေတံ ဘာဇန’’န္တိ အာဟ။ ဧကာ ‘‘ယံ ဧတဿ အန္တော၊ တံ မယှ’’န္တိ ဝတွာ ဘာဇနေ သမ္ပတ္တေ တံ အာဒါယ ထလေ ဌပေတွာ ဝိဝရိတွာ ဒါရကံ ဒိသွာ ဧကာ ‘‘မမ ဘာဇနန္တိ ဝုတ္တတာယ ဒါရကော မမေဝ ဟောတီ’’တိ အာဟ။ ဧကာ ‘‘ယံ ဘာဇနဿ အန္တော၊ တံ မမေဝ ဟောတူတိ ဝုတ္တတာယ မမ ဒါရကော’’တိ အာဟ။ တာ ¶ ဝိဝဒမာနာ ဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ အမစ္စေသု ဝိနိစ္ဆိတုံ အသက္ကောန္တေသု ရညော သန္တိကံ အဂမံသု။ ရာဇာ တာသံ ဝစနံ သုတွာ ‘‘တွံ ဒါရကံ ဂဏှ၊ တွံ ဘာဇနံ ဂဏှာ’’တိ အာဟ။ ယာယ ပန ဒါရကော လဒ္ဓါ၊ သာ မဟာကစ္စာနတ္ထေရဿ ဥပဋ္ဌာယိကာ အဟောသိ။ တသ္မာ သာ ဒါရကံ ‘‘ဣမံ ထေရဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗာဇေဿာမီ’’တိ ပေါသေသိ။ တဿ ဇာတဒိဝသေ ဂဗ္ဘမလဿ ဓောဝိတွာ အနပနီတတာယ ကေသာ ဇဋိတာ ဟုတွာ အဋ္ဌံသု၊ တေနဿ ဇဋိလောတွေဝ နာမံ ကရိံသု။ တဿ ပဒသာ ဝိစရဏကာလေ ထေရော တံ ဂေဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ဥပါသိကာ ထေရံ နိသီဒါပေတွာ အာဟာရမဒါသိ။ ထေရော ဒါရကံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ ဥပါသိကေ ဒါရကော လဒ္ဓါ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အာမ၊ ဘန္တေ၊ ဣမာဟံ ဒါရကံ တုမှာကံ သန္တိကေ ပဗ္ဗာဇေဿာမီတိ ပေါသေသိံ၊ ပဗ္ဗာဇေထ န’’န္တိ အဒါသိ။ ထေရော ‘‘သာဓူ’’တိ အာဒါယ တံ ဂစ္ဆန္တော ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ ဣမဿ ဂိဟိသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိတုံ ပုညကမ္မ’’န္တိ ဩလောကေန္တော ‘‘မဟာပုညော သတ္တော မဟာသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိဿတိ၊ ဒဟရော ဧသ တာဝ၊ ဉာဏမ္ပိဿ ပရိပါကံ န ဂစ္ဆတီ’’တိ စိန္တေတွာ တံ အာဒါယ တက္ကသိလာယံ ဧကဿ ဥပဋ္ဌာကဿ ဂေဟံ အဂမာသိ။

သော ထေရံ ဝန္ဒိတွာ ဌိတော တံ ဒါရကံ ဒိသွာ ‘‘ဒါရကော ဝေါ၊ ဘန္တေ၊ လဒ္ဓါ’’တိ ပုစ္ဆိ။ အာမ၊ ဥပါသက၊ ပဗ္ဗဇိဿတိ၊ ဒဟရော တာဝ၊ တဝေဝ သန္တိကေ ဟောတူတိ။ သော ‘‘သာဓု၊ ဘန္တေ’’တိ တံ ¶ ပုတ္တဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ ပဋိဇဂ္ဂိ။ တဿ ပန ဂေဟေ ဒွါဒသ ဝဿာနိ ဘဏ္ဍကံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ သော ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆန္တော သဗ္ဗမ္ပိ တံ ဘဏ္ဍံ ¶ အာပဏံ ဟရိတွာ ဒါရကံ အာပဏေ နိသီဒါပေတွာ တဿ တဿ ဘဏ္ဍကဿ မူလံ အာစိက္ခိတွာ ‘‘ဣဒဉ္စ ဣဒဉ္စ ဧတ္တကံ နာမ ¶ ဓနံ ဂဟေတွာ ဒဒေယျာသီ’’တိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ တံဒိဝသံ နဂရပရိဂ္ဂါဟိကာ ဒေဝတာ အန္တမသော မရိစဇီရကမတ္တေနာပိ အတ္ထိကေ တဿေဝ အာပဏာဘိမုခေ ကရိံသု။ သော ဒွါဒသ ဝဿာနိ ဥဿန္နံ ဘဏ္ဍကံ ဧကဒိဝသေနေဝ ဝိက္ကိဏိ။ ကုဋုမ္ဗိကော အာဂန္တွာ အာပဏေ ကိဉ္စိ အဒိသွာ ‘‘သဗ္ဗံ တေ၊ တာတ၊ ဘဏ္ဍကံ နာသိတ’’န္တိ အာဟ။ န နာသေမိ၊ သဗ္ဗံ တုမှေဟိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိက္ကိဏိံ၊ ဣဒံ အသုကဿ မူလံ၊ ဣဒံ အသုကဿာတိ။ ကုဋုမ္ဗိကော ပသီဒိတွာ ‘‘အနဂ္ဃော ပုရိသော၊ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဇီဝိတုံ သမတ္ထော’’တိ အတ္တနော ဂေဟေ ဝယပ္ပတ္တံ ဓီတရံ တဿ ဒတွာ ‘‘ဂေဟမဿ ကရောထာ’’တိ ပုရိသေ အာဏာပေတွာ နိဋ္ဌိတေ ဂေဟေ ‘‘ဂစ္ဆထ၊ တုမှေ အတ္တနော ဂေဟေ ဝသထာ’’တိ အာဟ။

အထဿ ဂေဟပဝိသနကာလေ ဧကေန ပါဒေန ဥမ္မာရေ အက္ကန္တမတ္တေ ဂေဟဿ ပစ္ဆိမဘာဂေ ဘူမိံ ဘိန္ဒိတွာ အသီတိဟတ္ထော သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတော ဥဋ္ဌဟိ။ ရာဇာ ‘‘ဇဋိလကုမာရဿ ကိရ ဂေဟေ ဘူမိံ ဘိန္ဒိတွာ သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတော ဥဋ္ဌိတော’’တိ သုတွာဝ တဿ သေဋ္ဌိစ္ဆတ္တံ ပေသေသိ။ သော ဇဋိလသေဋ္ဌိ နာမ အဟောသိ။ တဿ တယော ပုတ္တာ အဟေသုံ။ သော တေသံ ဝယပ္ပတ္တကာလေ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတွာ ‘‘သစေ အမှေဟိ သမာနဘောဂံ သေဋ္ဌိကုလံ ဘဝိဿတိ၊ ပဗ္ဗဇိတုံ ဒဿန္တိ။ နော စေ၊ န ဒဿန္တိ။ အတ္ထိ နု ခေါ ဇမ္ဗုဒီပေ အမှေဟိ သမာနဘောဂံ ကုလ’’န္တိ ဝီမံသနတ္ထာယ သုဝဏ္ဏမယံ ဣဋ္ဌကံ သုဝဏ္ဏမယံ ပတောဒလဋ္ဌိံ သုဝဏ္ဏမယံ ပါဒုကဉ္စ ကာရာပေတွာ ပုရိသာနံ ဟတ္ထေ ဒတွာ ‘‘ဂစ္ဆထ၊ ဣမာနိ အာဒါယ ကိဉ္စိဒေဝ ဩလောကယမာနာ ဝိယ ဇမ္ဗုဒီပတလေ ဝိစရိတွာ ¶ အမှေဟိ သမာနဘောဂဿ သေဋ္ဌိကုလဿ အတ္ထိဘာဝံ ဝါ နတ္ထိဘာဝံ ဝါ ဉတွာ အာဂစ္ဆထာ’’တိ ပဟိဏိ။

တေ စာရိကံ စရန္တာ ဘဒ္ဒိယနဂရံ ပါပုဏိံသု။ အထ နေ မေဏ္ဍကသေဋ္ဌိ ဒိသွာ၊ ‘‘တာတာ၊ ကိံ ကရောန္တာ ဝိစရထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧကံ ဩလောကေန္တာ ဝိစရာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဣမေသံ ဣမာနိ ဂဟေတွာ ကိဉ္စိဒေဝ ဩလောကေတုံ ဝိစရဏကိစ္စံ နတ္ထိ၊ ရဋ္ဌံ ပရိဂ္ဂဏှမာနာ ဝိစရန္တီ’’တိ ဉတွာ၊ ‘‘တာတာ၊ အမှာကံ ပစ္ဆိမဂေဟံ ပဝိသိတွာ ဩလောကေထာ’’တိ အာဟ။ တေ တတ္ထ အဋ္ဌကရီသမတ္တေ ဌာနေ ဟတ္ထိအဿဥသဘပ္ပမာဏေ ပိဋ္ဌိယာ ပိဋ္ဌိံ အာဟစ္စ ပထဝိံ ဘိန္ဒိတွာ ဥဋ္ဌိတေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တပ္ပကာရေ သုဝဏ္ဏမေဏ္ဍကေ ဒိသွာ တေသံ အန္တရန္တရာ ¶ ဝိစရိတွာ နိက္ခမိံသု။ အထ နေ သေဋ္ဌိ၊ ‘‘တာတာ၊ ယံ ဩလောကေန္တာ ဝိစရထ၊ ဒိဋ္ဌော ဝေါ သော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ပဿာမ၊ သာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တေန ဟိ ဂစ္ဆထာ’’တိ ဥယျောဇေသိ။ တေ တတောဝ ဂန္တွာ အတ္တနော သေဋ္ဌိနာ ‘‘ကိံ၊ တာတာ၊ ဒိဋ္ဌံ ဝေါ အမှာကံ သမာနဘောဂံ သေဋ္ဌိကုလ’’န္တိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘သာမိ၊ တုမှာကံ ကိံ အတ္ထိ၊ ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကသေဋ္ဌိနော ဧဝရူပေါ ¶ နာမ ဝိဘဝေါ’’တိ သဗ္ဗံ တံ ပဝတ္တိံ အာစိက္ခိံသု။ တံ သုတွာ သေဋ္ဌိ အတ္တမနော ဟုတွာ ‘‘ဧကံ တာဝ သေဋ္ဌိကုလံ လဒ္ဓံ၊ အပရမ္ပိ နု ခေါ အတ္ထီ’’တိ သတသဟဿဂ္ဃနိကံ ကမ္ဗလံ ဒတွာ ‘‘ဂစ္ဆထ၊ တာတာ၊ အညမ္ပိ။ သေဋ္ဌိကုလံ ဝိစိနထာ’’တိ ပဟိဏိ။

တေ ရာဇဂဟံ ဂန္တွာ ဇောတိကသေဋ္ဌိဿ ဂေဟတော အဝိဒူရေ ဒါရုရာသိံ ကတွာ အဂ္ဂိံ ဒတွာ အဋ္ဌံသု။ ‘‘ကိံ ဣဒ’’န္တိ ပုဋ္ဌကာလေ စ ‘‘ဧကံ နော မဟဂ္ဃကမ္ဗလံ ဝိက္ကိဏန္တာနံ ကယိကော နတ္ထိ၊ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တာပိ စောရာနံ ဘာယာမ၊ တေန တံ ဈာပေတွာ ဂမိဿာမာ’’တိ ဝဒိံသု။ အထ နေ ဇောတိကသေဋ္ဌိ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ ကိံ ကရောန္တီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တမတ္ထံ သုတွာ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ကိံ အဂ္ဃနကော ကမ္ဗလော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သတသဟဿဂ္ဃနကော’’တိ ဝုတ္တေ သတသဟဿံ ဒါပေတွာ ¶ ‘‘ဒွါရကောဋ္ဌကံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ကစဝရဆဍ္ဍိကာယ ဒါသိယာ ဒေထာ’’တိ တေသံယေဝ ဟတ္ထေ ပဟိဏိ။ သာ ကမ္ဗလံ ဂဟေတွာ ရောဒမာနာ သာမိကဿ သန္တိကံ အာဂန္တွာ ‘‘ကိံ မံ၊ သာမိ၊ အပရာဓေ သတိ ပဟရိတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ကသ္မာ မေ ဧဝရူပံ ထူလကမ္ဗလံ ပဟိဏိတ္ထ၊ ကထာဟံ ဣမံ နိဝါသေဿာမိ ဝါ ပါရုပိဿာမိ ဝါ’’တိ။ နာဟံ တဝ ဧတဒတ္ထာယ ပဟိဏိံ၊ ဧတံ ပန ပလိဝေဌေတွာ တဝ သယနပါဒမူလေ ဌပေတွာ နိပဇ္ဇနကာလေ ဂန္ဓောဒကေန ဓောတာနံ ပါဒါနံ ပုဉ္ဆနတ္ထာယ တေ ပဟိဏိံ၊ ကိံ ဧတမ္ပိ ကာတုံ န သက္ကောသီတိ။ သာ ‘‘ဧတံ ပန ကာတုံ သက္ခိဿာမီ’’တိ ဂဟေတွာ အဂမာသိ။ တေ စ ပုရိသာ တံ ကာရဏံ ဒိသွာ အတ္တနော သေဋ္ဌိဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ကိံ၊ တာတာ၊ ဒိဋ္ဌံ ဝေါ သေဋ္ဌိကုလ’’န္တိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘သာမိ၊ ကိံ တုမှာကံ အတ္ထိ၊ ရာဇဂဟနဂရေ ဇောတိကသေဋ္ဌိဿ ဧဝရူပါ နာမ သမ္ပတ္တီ’’တိ သဗ္ဗံ ဂေဟသမ္ပတ္တိံ အာရောစေတွာ တံ ပဝတ္တိံ အာစိက္ခိံသု။ သေဋ္ဌိ တေသံ ဝစနံ သုတွာ တုဋ္ဌမာနသော ‘‘ဣဒါနိ ပဗ္ဗဇိတုံ လဘိဿာမီ’’တိ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ပဗ္ဗဇိတုကာမောမှိ၊ ဒေဝါ’’တိ အာဟ။ သာဓု၊ မဟာသေဋ္ဌိ၊ ပဗ္ဗဇာဟီတိ ¶ ။ သော ဂေဟံ ဂန္တွာ ပုတ္တေ ပက္ကောသာပေတွာ သုဝဏ္ဏဒဏ္ဍံ ဝဇိရကုဒ္ဒါလံ ဇေဋ္ဌပုတ္တဿ ဟတ္ထေ ဌပေတွာ၊ ‘‘တာတ၊ ပစ္ဆိမဂေဟေ သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတတော သုဝဏ္ဏပိဏ္ဍံ ဥဒ္ဓရာဟီ’’တိ အာဟ။ သော ကုဒ္ဒါလံ အာဒါယ ဂန္တွာ သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတံ ပဟရိ၊ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ ပဟဋကာလော ဝိယ အဟောသိ။ တဿ ဟတ္ထတော ကုဒ္ဒါလံ ဂဟေတွာ မဇ္ဈိမပုတ္တဿ ဟတ္ထေ ဒတွာ ပဟိဏိ၊ တဿပိ သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတံ ပဟရန္တဿ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ ပဟဋကာလော ဝိယ အဟောသိ။ အထ ¶ နံ ကနိဋ္ဌပုတ္တဿ ဟတ္ထေ ဒတွာ ပဟိဏိ၊ တဿ တံ ဂဟေတွာ ပဟရန္တဿ ကောဋ္ဋေတွာ ရာသိကတာယ မတ္တိကာယ ပဟဋကာလော ဝိယ အဟောသိ။ အထ နံ သေဋ္ဌိ ‘‘ဧဟိ၊ တာတ၊ အလံ ဧတ္တကေနာ’’တိ ဝတွာ ဣတရေ ဒွေ ဇေဋ္ဌဘာတိကေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘အယံ သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတော န တုမှာကံ နိဗ္ဗတ္တော၊ မယှဉ္စ ကနိဋ္ဌဿ စ နိဗ္ဗတ္တော၊ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတွာ ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ အာဟ။ ကသ္မာ ပန သော တေသမေဝ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ကသ္မာ စ ဇဋိလော ဇာတကာလေ ဥဒကေ ပါတိတောတိ? အတ္တနော ကတကမ္မေနေဝ။

ကဿပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ¶ ဟိ စေတိယေ ကရိယမာနေ ဧကော ခီဏာသဝေါ စေတိယဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဩလောကေတွာ၊ ‘‘တာတာ၊ ကသ္မာ စေတိယဿ ဥတ္တရေန မုခံ န ဥဋ္ဌဟတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သုဝဏ္ဏံ နပ္ပဟောတီ’’တိ အာဟံသု။ အဟံ အန္တောဂါမံ ပဝိသိတွာ သမာဒပေဿာမိ၊ တုမှေ အာဒရေန ကမ္မံ ကရောထာတိ။ သော ဧဝံ ဝတွာ နဂရံ ပဝိသိတွာ၊ ‘‘အမ္မာ၊ တာတာ၊ တုမှာကံ စေတိယဿ ဧကသ္မိံ မုခေ သုဝဏ္ဏံ နပ္ပဟောတိ၊ သုဝဏ္ဏံ ဇာနာထာ’’တိ မဟာဇနံ သမာဒပေန္တော သုဝဏ္ဏကာရကုလံ အဂမာသိ။ သုဝဏ္ဏကာရောပိ တင်္ခဏေယေဝ ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ ကလဟံ ကရောန္တော နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ နံ ထေရော ‘‘စေတိယေ တုမှေဟိ ဂဟိတမုခဿ သုဝဏ္ဏံ နပ္ပဟောတိ၊ တံ ဇာနိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ သော ဘရိယာယ ကောပေန ‘‘တဝ သတ္ထာရံ ဥဒကေ ခိပိတွာ ဂစ္ဆာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ သာ ‘‘အတိသာဟသိကကမ္မံ တေ ကတံ၊ မမ ကုဒ္ဓေန တေ အဟမေဝ အက္ကောသိတဗ္ဗာ ဝါ ပဟရိတဗ္ဗာ ဝါ၊ ကသ္မာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု ဗုဒ္ဓေသု ဝေရမကာသီ’’တိ အာဟ။ သုဝဏ္ဏကာရော တာဝဒေဝ ¶ သံဝေဂပ္ပတ္တော ဟုတွာ ‘‘ခမထ မေ၊ ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ ထေရဿ ပါဒမူလေ နိပဇ္ဇိ။ တာတ၊ အဟံ တယာ န ကိဉ္စိ ဝုတ္တော၊ သတ္ထာရံ ခမာပေဟီတိ။ ကိန္တိ ကတွာ ခမာပေမိ၊ ဘန္တေတိ။ သုဝဏ္ဏပုပ္ဖာနံ တယော ¶ ကုမ္ဘေ ကတွာ အန္တောဓာတုနိဓာနေ ပက္ခိပိတွာ အလ္လဝတ္ထော အလ္လကေသော ဟုတွာ ခမာပေဟိ၊ တာတာတိ။

သော ‘‘သာဓု၊ ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ သုဝဏ္ဏပုပ္ဖာနိ ကရောန္တော တီသု ပုတ္တေသု ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဧဟိ၊ တာတ၊ အဟံ သတ္ထာရံ ဝေရဝစနေန အဝစံ၊ တသ္မာ ဣမာနိ ပုပ္ဖာနိ ကတွာ ဓာတုနိဓာနေ ပက္ခိပိတွာ ခမာပေဿာမိ၊ တွမ္ပိ ခေါ မေ သဟာယော ဟောဟီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘န တွံ မယာ ဝေရဝစနံ ဝဒါပိတော၊ တွံယေဝ ကရောဟီ’’တိ ကာတုံ န ဣစ္ဆိ။ မဇ္ဈိမပုတ္တံ ပက္ကောသိတွာ တထေဝါဟ၊ သောပိ တထေဝ ဝတွာ ကာတုံ န ဣစ္ဆိ။ ကနိဋ္ဌံ ပက္ကောသိတွာ တထေဝါဟ၊ သော ‘‘ပိတု ဥပ္ပန္နကိစ္စံ နာမ ပုတ္တဿ ဘာရော’’တိ ဝတွာ ပိတုသဟာယော ဟုတွာ ပုပ္ဖာနိ အကာသိ။ သုဝဏ္ဏကာရော ဝိဒတ္ထိပ္ပမာဏာနံ ပုပ္ဖာနံ တယော ကုမ္ဘေ နိဋ္ဌာပေတွာ ဓာတုနိဓာနေ ပက္ခိပိတွာ အလ္လဝတ္ထော အလ္လကေသော သတ္ထာရံ ခမာပေသိ။ ဣတိ သော သတ္တက္ခတ္တုံ ဇာတကာလေ ဥဒကေ ပါတနံ လဘိ။ အယံ ပနဿ ကောဋိယံ ဌိတော အတ္တဘာဝေါ။ ဣဓာပိ တဿေဝ နိဿန္ဒေန ဥဒကေ ပါတိတော။ ယေ ပနဿ ဒွေ ဇေဋ္ဌဘာတိကာ ပုတ္တာ သုဝဏ္ဏပုပ္ဖာနံ ကရဏကာလေ သဟာယာ ဘဝိတုံ န ဣစ္ဆိံသု၊ တေသံ တေန ကာရဏေန သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတော န နိဗ္ဗတ္တိ၊ ဇဋိလဿ စေဝ ကနိဋ္ဌပုတ္တဿ စ ဧကတော ကတဘာဝေန နိဗ္ဗတ္တိ။ ဣတိ ¶ သော ပုတ္တေ အနုသာသိတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ ကတိပါဟေနေဝ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ သတ္ထာ အပရေန သမယေန ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော တဿ ပုတ္တာနံ ဂေဟဒွါရံ အဂမာသိ၊ တေ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ အဍ္ဎမာသံ ဘိက္ခာဒါနံ အဒံသု။

ဘိက္ခူ ¶ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အဇ္ဇာပိ တေ၊ အာဝုသော ဇဋိလ၊ အသီတိဟတ္ထေ သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတေ စ ပုတ္တေသု စ တဏှာ အတ္ထီ’’တိ။ ‘‘န မေ၊ အာဝုသော၊ ဧတေသု တဏှာ ဝါ မာနော ဝါ အတ္ထီ’’တိ။ တေ ‘‘အယံ ဇဋိလတ္ထေရော အဘူတံ ဝတွာ အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ ဝဒိံသု။ သတ္ထာ တေသံ ကထံ သုတွာ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တဿ တေသု တဏှာ ဝါ မာနော ဝါ အတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယောဓ တဏှံ ပဟန္တွာန၊ အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊

တဏှာဘဝပရိက္ခီဏံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တဿတ္ထော ¶ – ယော ဣဓ လောကေ ဆဒွါရိကံ တဏှံ ဝါ မာနံ ဝါ ဇဟိတွာ ဃရာဝါသေန အနတ္ထိကော အနာဂါရော ဟုတွာ ပရိဗ္ဗဇတိ၊ တဏှာယ စေဝ ဘဝဿ စ ပရိက္ခီဏတ္တာ တဏှာဘဝပရိက္ခီဏံ တမဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ဇဋိလတ္ထေရဝတ္ထု တေတ္တိံသတိမံ။

ယောဓ တဏှန္တိ ပုန ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဇောတိကတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

အဇာတသတ္တုကုမာရော ဟိ ဒေဝဒတ္တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတွာ ပိတရံ ဃာတေတွာ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌိတော ‘‘ဇောတိကသေဋ္ဌိဿ မဟာပါသာဒံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ¶ ယုဒ္ဓသဇ္ဇော နိက္ခမိတွာ မဏိပါကာရေ သပရိဝါရဿ အတ္တနော ဆာယံ ဒိသွာ ‘‘ဂဟပတိကော ယုဒ္ဓသဇ္ဇော ဟုတွာ ဗလံ အာဒါယ နိက္ခန္တော’’တိ သလ္လက္ခေတွာ ဥပဂန္တုံ န ဝိသဟိ။ သေဋ္ဌိပိ တံ ဒိဝသံ ဥပေါသထိကော ဟုတွာ ပါတောဝ ဘုတ္တပါတရာသော ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သတ္ထု သန္တိကေ ဓမ္မံ သုဏန္တော နိသိန္နော ဟောတိ။ ပဌမေ ဒွါရကောဋ္ဌကေ အာရက္ခံ ဂဟေတွာ ဌိတော ပန ယမကောဠိ နာမ ယက္ခော တံ ဒိသွာ ‘‘ကဟံ ဂစ္ဆသီ’’တိ သပရိဝါရံ ဝိဒ္ဓံသေတွာ ဒိသာဝိဒိသာသု အနုဗန္ဓိ။ ရာဇာ ဝိဟာရမေဝ အဂမာသိ။

အထ နံ သေဋ္ဌိ ဒိသွာဝ ‘‘ကိံ၊ ဒေဝါ’’တိ ဝတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အဋ္ဌာသိ။ ဂဟပတိ၊ ကိံ တွံ ¶ တဝ ပုရိသေ ‘‘မယာ သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈထာ’’တိ အာဏာပေတွာ ဣဓာဂမ္မ ဓမ္မံ သုဏန္တော ဝိယ နိသိန္နောတိ။ ကိံ ပန ဒေဝေါ မမ ဂေဟံ ဂဏှိတုံ ဂတောတိ? အာမ၊ ဂတောမှီတိ။ မမ အနိစ္ဆာယ မမ ဂေဟံ ဂဏှိတုံ ရာဇသဟဿမ္ပိ န သက္ကောတိ၊ ဒေဝါတိ။ သော ‘‘ကိံ ပန တွံ ရာဇာ ဘဝိဿသီ’’တိ ကုဇ္ဈိ။ နာဟံ ရာဇာ၊ မမ သန္တကံ ပန ဒသိကသုတ္တမ္ပိ မမ အနိစ္ဆာယ ရာဇူဟိ ဝါ စောရေဟိ ဝါ ဂဟေတုံ န သက္ကာတိ။ ကိံ ပနာဟံ တဝ ရုစိယာ ဂဏှိဿာမီတိ? တေန ဟိ၊ ဒေဝ၊ ဣမာ မေ ဒသသု အင်္ဂုလီသု ဝီသတိ မုဒ္ဒိကာ၊ ဣမာဟံ တုမှာကံ န ဒေမိ။ သစေ သက္ကောထ၊ ဂဏှထာတိ ¶ ။ သော ပန ရာဇာ ဘူမိယံ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ ဥလ္လင်္ဃန္တော အဋ္ဌာရသဟတ္ထံ ဌာနံ အဘိရုဟတိ၊ ဌတွာ ဥလ္လင်္ဃန္တော အသီတိဟတ္ထံ ¶ ဌာနံ အဘိရုဟတိ။ ဧဝံမဟာဗလော သမာနောပိ ဣတော စိတော စ ပရိဝတ္တေန္တော ဧကံ မုဒ္ဒိကမ္ပိ ကဍ္ဎိတုံ နာသက္ခိ။ အထ နံ သေဋ္ဌိ ‘‘သာဋကံ ပတ္ထရ၊ ဒေဝါ’’တိ ဝတွာ အင်္ဂုလိယော ဥဇုကာ အကာသိ၊ ဝီသတိပိ မုဒ္ဒိကာ နိက္ခမိံသု။ အထ နံ သေဋ္ဌိ ‘‘ဧဝံ၊ ဒေဝ၊ မမ သန္တကံ မမ အနိစ္ဆာယ န သက္ကာ ဂဏှိတု’’န္တိ ဝတွာ ရညော ကိရိယာယ ဥပ္ပန္နသံဝေဂေါ ‘‘ပဗ္ဗဇိတုံ မေ အနုဇာန၊ ဒေဝါ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘ဣမသ္မိံ ပဗ္ဗဇိတေ သုခံ ပါသာဒံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဧကဝစနေနေဝ ‘‘တွံ ပဗ္ဗဇာဟီ’’တိ အာဟ။ သော သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ န စိရဿေဝ အရဟတ္တံ ပတွာ ဇောတိကတ္ထေရော နာမ အဟောသိ။ တဿ အရဟတ္တံ ပတ္တက္ခဏေယေဝ သဗ္ဗာပိ သာ သမ္ပတ္တိ အန္တရဓာယိ၊ တမ္ပိဿ သတုလကာယိံ နာမ ဘရိယံ ဒေဝတာ ဥတ္တရကုရုမေဝ နယိံသု။

အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ တံ အာမန္တေတွာ၊ ‘‘အာဝုသော ဇောတိက၊ တသ္မိံ ပန တေ ပါသာဒေ ဝါ ဣတ္ထိယာ ဝါ တဏှာ အတ္ထီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘နတ္ထာဝုသော’’တိ ဝုတ္တေ သတ္ထု အာရောစေသုံ – ‘‘အယံ၊ ဘန္တေ၊ အဘူတံ ဝတွာ အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘နတ္ထေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တဿ တသ္မိံ တဏှာ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယောဓ ¶ တဏှံ ပဟန္တွာန၊ အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊

တဏှာဘဝပရိက္ခီဏံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

ဣမိဿာ ဂါထာယတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဇဋိလတ္ထေရဝတ္ထုမှိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ဇောတိကတ္ထေရဝတ္ထု စတုတိံသတိမံ။

ဟိတွာတိ ¶ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ နဋပုတ္တကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

သော ကိရ ဧကံ နဋကီဠံ ကီဠယမာနော ဝိစရန္တော သတ္ထု ဓမ္မကထံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ တသ္မိံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေန ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ¶ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တေ ဘိက္ခူ ဧကံ နဋပုတ္တံ ကီဠန္တံ ဒိသွာ၊ ‘‘အာဝုသော၊ ဧသ တယာ ကီဠိတကီဠိတံ ကီဠတိ၊ အတ္ထိ နု ခေါ တေ ဧတ္ထ သိနေဟော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အယံ၊ ဘန္တေ၊ အဘူတံ ဝတွာ အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ အာဟံသု။ သတ္ထာ တေသံ ကထံ သုတွာ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တော သဗ္ဗယောဂေ အတိက္ကန္တော’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဟိတွာ မာနုသကံ ယောဂံ၊ ဒိဗ္ဗံ ယောဂံ ဥပစ္စဂါ၊

သဗ္ဗယောဂဝိသံယုတ္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ¶ မာနုသကံ ယောဂန္တိ မာနုသကံ အာယုဉ္စေဝ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ စ။ ဒိဗ္ဗယောဂေပိ ဧသေဝ နယော။ ဥပစ္စဂါတိ ယော မာနုသကံ ယောဂံ ဟိတွာ ဒိဗ္ဗံ ယောဂံ အတိက္ကန္တော၊ တံ သဗ္ဗေဟိ စတူဟိပိ ယောဂေဟိ ဝိသံယုတ္တံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

နဋပုတ္တကတ္ထေရဝတ္ထု ပဉ္စတိံသတိမံ။

ဟိတွာ ရတိဉ္စာတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ နဋပုတ္တကံယေဝ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပုရိမသဒိသမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တော ရတိဉ္စ အရတိဉ္စ ပဟာယ ဌိတော’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဟိတွာ ရတိဉ္စ အရတိဉ္စ၊ သီတိဘူတံ နိရူပဓိံ၊

သဗ္ဗလောကာဘိဘုံ ဝီရံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ¶ ရတိန္တိ ပဉ္စကာမဂုဏရတိံ။ အရတိန္တိ အရညဝါသေ ဥက္ကဏ္ဌိတတ္တံ။ သီတိဘူတန္တိ နိဗ္ဗုတံ။ နိရူပဓိန္တိ နိရုပက္ကိလေသံ။ ဝီရန္တိ တံ ဧဝရူပံ သဗ္ဗံ ခန္ဓလောကံ အဘိဘဝိတွာ ဌိတံ ဝီရိယဝန္တံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

နဋပုတ္တကတ္ထေရဝတ္ထု ဆတ္တိံသတိမံ။

စုတိံ ¶ ¶ ယော ဝေဒီတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဝင်္ဂီသတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ရာဇဂဟေ ကိရေကော ဗြာဟ္မဏော ဝင်္ဂီသော နာမ မတမနုဿာနံ သီသံ အာကောဋေတွာ ‘‘ဣဒံ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တဿ သီသံ၊ ဣဒံ တိရစ္ဆာနယောနိယံ၊ ဣဒံ ပေတ္တိဝိသယေ၊ ဣဒံ မနုဿလောကေ၊ ဣဒံ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တဿ သီသ’’န္တိ ဇာနာတိ။ ဗြာဟ္မဏာ ‘‘သက္ကာ ဣမံ နိဿာယ လောကံ ခါဒိတု’’န္တိ စိန္တေတွာ တံ ဒွေ ရတ္တဝတ္ထာနိ ပရိဒဟာပေတွာ အာဒါယ ဇနပဒံ စရန္တာ မနုဿေ ဝဒန္တိ ‘‘ဧသော ဝင်္ဂီသော နာမ ဗြာဟ္မဏော မတမနုဿာနံ သီသံ အာကောဋေတွာ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ၊ အတ္တနော ဉာတကာနံ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆထာ’’တိ။ မနုဿာ ယထာဗလံ ဒသပိ ကဟာပဏေ ဝီသတိပိ သတမ္ပိ ဒတွာ ဉာတကာနံ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆန္တိ။ တေ အနုပုဗ္ဗေန သာဝတ္ထိံ ပတွာ ဇေတဝနဿ အဝိဒူရေ နိဝါသံ ဂဏှိံသု။ တေ ဘုတ္တပါတရာသာ မဟာဇနံ ဂန္ဓမာလာဒိဟတ္ထံ ဓမ္မဿဝနာယ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘ကဟံ ဂစ္ဆထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဝိဟာရံ ဓမ္မဿဝနာယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တတ္ထ ဂန္တွာ ကိံ ကရိဿထ၊ အမှာကံ ဝင်္ဂီသဗြာဟ္မဏေန သဒိသော နာမ နတ္ထိ၊ မတမနုဿာနံ သီသံ အာကောဋေတွာ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ၊ ဉာတကာနံ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆထာ’’တိ အာဟံသု။ တေ ‘‘ဝင်္ဂီသော ကိံ ဇာနာတိ ¶ ၊ အမှာကံ သတ္ထာရာ သဒိသော နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ဣတရေဟိပိ ‘‘ဝင်္ဂီသသဒိသော နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တေ ကထံ ဝဍ္ဎေတွာ ‘‘ဧထ၊ ဒါနိ ဝေါ ဝင်္ဂီသဿ ဝါ အမှာကံ ဝါ သတ္ထု ဇာနနဘာဝံ ဇာနိဿာမာ’’တိ တေ အာဒါယ ဝိဟာရံ အဂမံသု။ သတ္ထာ တေသံ အာဂမနဘာဝံ ဉတွာ နိရယေ တိရစ္ဆာနယောနိယံ မနုဿလောကေ ဒေဝလောကေတိ စတူသု ဌာနေသု နိဗ္ဗတ္တာနံ စတ္တာရိ သီသာနိ၊ ခီဏာသဝသီသဉ္စာတိ ပဉ္စ သီသာနိ အာဟရာပေတွာ ပဋိပါဋိယာ ဌပေတွာ အာဂတကာလေ ဝင်္ဂီသံ ပုစ္ဆိ – ‘‘တွံ ကိရ သီသံ အာကောဋေတွာ မတကာနံ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနံ ဇာနာသီ’’တိ? ‘‘အာမ၊ ဇာနာမီ’’တိ။ ‘‘ဣဒံ ကဿ သီသ’’န္တိ? သော တံ အာကောဋေတွာ ‘‘နိရယေ နိဗ္ဗတ္တဿာ’’တိ အာဟ။ အထဿ သတ္ထာ ‘‘သာဓု သာဓူ’’တိ သာဓုကာရံ ဒတွာ ¶ ဣတရာနိပိ တီဏိ သီသာနိ ပုစ္ဆိတွာ တေန အဝိရဇ္ဈိတွာ ဝုတ္တဝုတ္တက္ခဏေ တထေဝ တဿ သာဓုကာရံ ဒတွာ ပဉ္စမံ သီသံ ဒဿေတွာ ‘‘ဣဒံ ကဿ သီသ’’န္တိ ပုစ္ဆိ၊ သော တမ္ပိ အာကောဋေတွာ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ။

အထ ¶ နံ သတ္ထာ ‘‘ကိံ၊ ဝင်္ဂီသ၊ န ဇာနာသီ’’တိ ဝတွာ၊ ‘‘အာမ၊ န ဇာနာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဟံ ဇာနာမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ ဝင်္ဂီသော ယာစိ ‘‘ဒေထ မေ ဣမံ မန္တ’’န္တိ။ န သက္ကာ အပဗ္ဗဇိတဿ ဒါတုန္တိ။ သော ‘‘ဣမသ္မိံ မန္တေ ဂဟိတေ သကလဇမ္ဗုဒီပေ အဟံ ဇေဋ္ဌကော ဘဝိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တေ ဗြာဟ္မဏေ ‘‘တုမှေ တတ္ထေဝ ကတိပါဟံ ဝသထ၊ အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ဥယျောဇေတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ လဒ္ဓူပသမ္ပဒေါ ဝင်္ဂီသတ္ထေရော နာမ အဟောသိ။ အထဿ သတ္ထာ ဒွတ္တိံသာကာရကမ္မဋ္ဌာနံ ဒတွာ ‘‘မန္တဿ ပရိကမ္မံ သဇ္ဈာယာဟီ’’တိ ¶ အာဟ။ သော တံ သဇ္ဈာယန္တော အန္တရန္တရာ ဗြာဟ္မဏေဟိ ‘‘ဂဟိတော တေ မန္တော’’တိ ပုစ္ဆိယမာနော ‘‘အာဂမေထ တာဝ၊ ဂဏှာမီ’’တိ ဝတွာ ကတိပါဟေနေဝ အရဟတ္တံ ပတွာ ပုန ဗြာဟ္မဏေဟိ ပုဋ္ဌော ‘‘အဘဗ္ဗော ဒါနာဟံ၊ အာဝုသော၊ ဂန္တု’’န္တိ အာဟ။ တံ သုတွာ ဘိက္ခူ ‘‘အယံ၊ ဘန္တေ၊ အဘူတေန အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ သတ္ထု အာရောစေသုံ။ သတ္ထာ ‘‘မာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝံ အဝစုတ္ထ၊ ဣဒါနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တော စုတိပဋိသန္ဓိကုသလော ဇာတော’’တိ ဝတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –

‘‘စုတိံ ယော ဝေဒိ သတ္တာနံ၊ ဥပပတ္တိဉ္စ သဗ္ဗသော၊

အသတ္တံ သုဂတံ ဗုဒ္ဓံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

‘‘ယဿ ဂတိံ န ဇာနန္တိ၊ ဒေဝါ ဂန္ဓဗ္ဗမာနုသာ၊

ခီဏာသဝံ အရဟန္တံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ယော ဝေဒီတိ ယော သတ္တာနံ သဗ္ဗာကာရေန စုတိဉ္စ ပဋိသန္ဓိဉ္စ ပါကဋံ ကတွာ ဇာနာတိ၊ တမဟံ အလဂ္ဂတာယ အသတ္တံ၊ ပဋိပတ္တိယာ သုဋ္ဌု ဂတတ္တာ သုဂတံ၊ စတုန္နံ သစ္စာနံ ဗုဒ္ဓတာယ ဗုဒ္ဓံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။ ယဿာတိ ယဿေတေ ဒေဝါဒယော ဂတိံ န ဇာနန္တိ၊ တမဟံ အာသဝါနံ ခီဏတာယ ခီဏာသဝံ၊ ကိလေသေဟိ အာရကတ္တာ အရဟန္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ဝင်္ဂီသတ္ထေရဝတ္ထု သတ္တတိံသတိမံ။

ယဿာတိ ¶ ¶ ¶ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဓမ္မဒိန္နံ နာမ ဘိက္ခုနိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဧကဒိဝသဉှိ တဿာ ဂိဟိကာလေ သာမိကော ဝိသာခေါ ဥပါသကော သတ္ထု သန္တိကေ ဓမ္မံ သုတွာ အနာဂါမိဖလံ ပတွာ စိန္တေသိ – ‘‘မယာ သဗ္ဗံ သာပတေယျံ ဓမ္မဒိန္နံ ပဋိစ္ဆာပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော တတော ပုဗ္ဗေ အာဂစ္ဆန္တော ဓမ္မဒိန္နံ ဝါတပါနေန ဩလောကေန္တိံ ဒိသွာ သိတံ ကရောတိ။ တံ ဒိဝသံ ပန ဝါတပါနေန ဌိတံ အနောလောကေန္တောဝ အဂမာသိ။ သာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဣဒ’’န္တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဟောတု၊ ဘောဇနကာလေ ဇာနိဿာမီ’’တိ ဘောဇနဝေလာယ ဘတ္တံ ဥပနာမေသိ။ သော အညေသု ဒိဝသေသု ‘‘ဧဟိ၊ ဧကတော ဘုဉ္ဇာမာ’’တိ ဝဒတိ၊ တံ ဒိဝသံ ပန တုဏှီဘူတောဝ ဘုဉ္ဇိ။ သာ ‘‘ကေနစိဒေဝ ကာရဏေန ကုပိတော ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေသိ။ အထ နံ ဝိသာခေါ သုခနိသိန္နဝေလာယ တံ ပက္ကောသိတွာ ‘‘ဓမ္မဒိန္နေ ဣမသ္မိံ ဂေဟေ သဗ္ဗံ သာပတေယျံ ပဋိစ္ဆာဟီ’’တိ အာဟ။ သာ ‘‘ကုဒ္ဓါ နာမ သာပတေယျံ န ပဋိစ္ဆာပေန္တိ၊ ကိံ နု ခေါ ဧတ’’န္တိ စိန္တေတွာ ‘‘တုမှေ ပန၊ သာမီ’’တိ အာဟ။ အဟံ ဣတော ပဋ္ဌာယ န ကိဉ္စိ ဝိစာရေမီတိ။ တုမှေဟိ ဆဍ္ဍိတံ ခေဠံ ကော ပဋိစ္ဆိဿတိ၊ ဧဝံ သန္တေ မမ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာထာတိ။ သော ‘‘သာဓု၊ ဘဒ္ဒေ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ မဟန္တေန သက္ကာရေန တံ ဘိက္ခုနီဥပဿယံ နေတွာ ပဗ္ဗာဇေသိ။ သာ လဒ္ဓူပသမ္ပဒါ ဓမ္မဒိန္နတ္ထေရီ နာမ အဟောသိ။

သာ ပဝိဝေကကာမတာယ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ ဇနပဒံ ဂန္တွာ တတ္ထ ဝိဟရန္တီ န စိရဿေဝ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပတွာ ‘‘ဣဒါနိ မံ နိဿာယ ဉာတိဇနာ ¶ ပုညာနိ ကရိဿန္တီ’’တိ ပုနဒေဝ ရာဇဂဟံ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။ ဥပါသကော တဿာ အာဂတဘာဝံ သုတွာ ‘‘ကေန နု ခေါ ကာရဏေန အာဂတာ’’တိ ဘိက္ခုနီဥပဿယံ ဂန္တွာ ထေရိံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ‘‘ဥက္ကဏ္ဌိတာ နု ခေါသိ၊ အယျေတိ ဝတ္တုံ အပ္ပတိရူပံ၊ ပဉှမေကံ နံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ ပဉှံ ပုစ္ဆိ၊ သာ တံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ဥပါသကော တေနေဝ ဥပါယေန သေသမဂ္ဂေသုပိ ပဉှံ ပုစ္ဆိတွာ အတိက္ကမ္မ ပဉှဿ ပုဋ္ဌကာလေ တာယ ‘‘အစ္စယာသိ၊ အာဝုသော၊ ဝိသာခါ’’တိ ဝတွာ ‘‘အာကင်္ခမာနော သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဣမံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျာသီ’’တိ ဝုတ္တေ ထေရိံ ဝန္ဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ သတ္ထု သန္တိကံ ¶ ဂန္တွာ တံ ကထာသလ္လာပံ သဗ္ဗံ ဘဂဝတော အာရောစေသိ။ သတ္ထာ ‘‘သုကထိတံ မမ ဓီတာယ ဓမ္မဒိန္နာယ၊ အဟမ္ပေတံ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော ဧဝမေဝ ဝိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယဿ ¶ ပုရေ စ ပစ္ဆာ စ၊ မဇ္ဈေ စ နတ္ထိ ကိဉ္စနံ၊

အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တတ္ထ ပုရေတိ အတီတေသု ခန္ဓေသု။ ပစ္ဆာတိ အနာဂတေသု ခန္ဓေသု။ မဇ္ဈေတိ ပစ္စုပ္ပန္နေသု ခန္ဓေသု။ နတ္ထိ ကိဉ္စနန္တိ ယဿေတေသု ဌာနေသု တဏှာဂါဟသင်္ခါတံ ¶ ကိဉ္စနံ နတ္ထိ၊ တမဟံ ရာဂကိဉ္စနာဒီဟိ အကိဉ္စနံ ကဿစိ ဂဟဏဿ အဘာဝေန အနာဒါနံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

ဓမ္မဒိန္နတ္ထေရီဝတ္ထု အဋ္ဌတိံသတိမံ။

ဥသဘန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ‘‘န ဝေ ကဒရိယာ ဒေဝလောကံ ဝဇန္တီ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၁၇၇) ဂါထာဝဏ္ဏနာယ ဝုတ္တမေဝ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ –

ဘိက္ခူ အင်္ဂုလိမာလံ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ကိံ နု ခေါ၊ အာဝုသော အင်္ဂုလိမာလ၊ ဒုဋ္ဌဟတ္ထိံ ဆတ္တံ ဓာရေတွာ ဌိတံ ဒိသွာ ဘာယီ’’တိ? ‘‘န ဘာယိံ၊ အာဝုသော’’တိ။ တေ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဟံသု – ‘‘အင်္ဂုလိမာလော၊ ဘန္တေ၊ အညံ ဗျာကရောတီ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ ပုတ္တော အင်္ဂုလိမာလော ဘာယတိ။ ခီဏာသဝဥသဘာနဉှိ အန္တရေ ဇေဋ္ဌကဥသဘာ မမ ပုတ္တသဒိသာ ဘိက္ခူ န ဘာယန္တီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ဥသဘံ ပဝရံ ဝီရံ၊ မဟေသိံ ဝိဇိတာဝိနံ၊

အနေဇံ နှာတကံ ဗုဒ္ဓံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တဿတ္ထော ¶ – အစ္ဆမ္ဘိတဋ္ဌေန ဥသဘသဒိသတာယ ဥသဘံ ဥတ္တမဋ္ဌေန ပဝရံ ဝီရိယသမ္ပတ္တိယာ ဝီရံ ¶ မဟန္တာနံ သီလက္ခန္ဓာဒီနံ ဧသိတတ္တာ မဟေသိံ တိဏ္ဏံ မာရာနံ ဝိဇိတတ္တာ ဝိဇိတာဝိနံ နှာတကိလေသတာယ နှာတကံ စတုသစ္စဗုဒ္ဓတာယ ဗုဒ္ဓံ တံ ဧဝရူပံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

ဒေသနာဝသာနေ ¶ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသူတိ။

အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရဝတ္ထု ဧကူနစတ္တာလီသံ။

ပုဗ္ဗေနိဝါသန္တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဟိတဗြာဟ္မဏဿ ပဉှံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။

ဧကသ္မိဉှိ သမယေ ဘဂဝါ ဝါတရောဂေန အာဗာဓိကော ဟုတွာ ဥပဝါဏတ္ထေရံ ဥဏှောဒကတ္ထာယ ဒေဝဟိတဗြာဟ္မဏဿ သန္တိကံ ပဟိဏိ။ သော ဂန္တွာ သတ္ထု အာဗာဓိကဘာဝံ အာစိက္ခိတွာ ဥဏှောဒကံ ယာစိ၊ တံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏော တုဋ္ဌမာနသော ဟုတွာ ‘‘လာဘာ ဝတ မေ၊ ယံ မမ သန္တိကံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဥဏှောဒကဿတ္ထာယ သာဝကံ ပဟိဏီ’’တိ ဥဏှောဒကဿ ကာဇံ ပုရိသေန ဂါဟာပေတွာ ဖာဏိတဿ စ ပုဋံ ဥပဝါဏတ္ထေရဿ ပါဒါသိ။ ထေရော တံ ဂါဟာပေတွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဥဏှောဒကေန နှာပေတွာ ဥဏှောဒကေန ဖာဏိတံ အာလောဠေတွာ ဘဂဝတော ပါဒါသိ၊ တဿ တင်္ခဏေယေဝ သော အာဗာဓော ပဋိပဿမ္ဘိ။ ဗြာဟ္မဏော စိန္တေသိ ¶ – ‘‘ကဿ နု ခေါ ဒေယျဓမ္မော ဒိန္နော မဟပ္ဖလော ဟောတိ၊ သတ္ထာရံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ သော သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ တမတ္ထံ ပုစ္ဆန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ကတ္ထ ဒဇ္ဇာ ဒေယျဓမ္မံ၊ ကတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊

ကထဉှိ ယဇမာနဿ၊ ကထံ ဣဇ္ဈတိ ဒက္ခိဏာ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၉၉)၊

အထဿ သတ္ထာ ‘‘ဧဝရူပဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ဗြာဟ္မဏံ ပကာသေန္တော ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ¶ ယော ဝေဒိ၊ သဂ္ဂါပါယဉ္စ ပဿတိ၊

အထော ဇာတိက္ခယံ ပတ္တော၊ အဘိညာဝေါသိတော မုနိ၊ (သံ။ နိ။ ၁။၁၉၉)၊

သဗ္ဗဝေါသိတဝေါသာနံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။

တဿတ္ထော – ယော ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ပါကဋံ ကတွာ ဇာနာတိ၊ ဆဗ္ဗီသတိဒေဝလောကဘေဒံ သဂ္ဂဉ္စ စတုဗ္ဗိဓံ အပါယဉ္စ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ပဿတိ၊ အထော ဇာတိက္ခယသင်္ခါတံ အရဟတ္တံ ပတ္တော၊ အဘိညေယျံ ¶ ဓမ္မံ အဘိဇာနိတွာ ပရိညေယျံ ပရိဇာနိတွာ ပဟာတဗ္ဗံ ပဟာယ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတွာ ဝေါသိကော နိဋ္ဌာနံ ပတ္တော၊ ဝုသိတဝေါသာနံ ဝါ ပတ္တော၊ အာသဝက္ခယပညာယ မောနဘာဝံ ပတ္တတ္တာ မုနိ၊ တမဟံ သဗ္ဗေသံ ကိလေသာနံ ဝေါသာနံ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏံ ဗြဟ္မစရိယဝါသံ ဝုတ္ထဘာဝေန သဗ္ဗဝေါသိတဝေါသာနံ ဗြာဟ္မဏံ ဝဒါမီတိ။

ဒေသနာဝသာနေ ¶ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသု။ ဗြာဟ္မဏောပိ ပသန္နမာနသော သရဏေသု ပတိဋ္ဌာယ ဥပါသကတ္တံ ပဝေဒေသီတိ။

ဒေဝဟိတဗြာဟ္မဏဝတ္ထု စတ္တာလီသံ။

ဧတ္တာဝတာ ¶ ¶ သဗ္ဗပဌမေ ယမကဝဂ္ဂေ စုဒ္ဒသ ဝတ္ထူနိ၊ အပ္ပမာဒဝဂ္ဂေ နဝ၊ စိတ္တဝဂ္ဂေ နဝ၊ ပုပ္ဖဝဂ္ဂေ ဒွါဒသ၊ ဗာလဝဂ္ဂေ ပန္နရသ၊ ပဏ္ဍိတဝဂ္ဂေ ဧကာဒသ၊ အရဟန္တဝဂ္ဂေ ဒသ၊ သဟဿဝဂ္ဂေ စုဒ္ဒသ၊ ပါပဝဂ္ဂေ ဒွါဒသ၊ ဒဏ္ဍဝဂ္ဂေ ဧကာဒသ၊ ဇရာဝဂ္ဂေ နဝ၊ အတ္တဝဂ္ဂေ ဒသ၊ လောကဝဂ္ဂေ ဧကာဒသ၊ ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂေ နဝ၊ သုခဝဂ္ဂေ အဋ္ဌ၊ ပိယဝဂ္ဂေ နဝ၊ ကောဓဝဂ္ဂေ အဋ္ဌ၊ မလဝဂ္ဂေ ဒွါဒသ၊ ဓမ္မဋ္ဌဝဂ္ဂေ ဒသ၊ မဂ္ဂဝဂ္ဂေ ဒွါဒသ၊ ပကိဏ္ဏကဝဂ္ဂေ နဝ၊ နိရယဝဂ္ဂေ နဝ၊ နာဂဝဂ္ဂေ အဋ္ဌ၊ တဏှာဝဂ္ဂေ ဒွါဒသ၊ ဘိက္ခုဝဂ္ဂေ ဒွါဒသ၊ ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂေ စတ္တာလီသာတိ ပဉ္စာဓိကာနိ တီဏိ ဝတ္ထုသတာနိ ပကာသေတွာ နာတိသင်္ခေပနာတိဝိတ္ထာရဝသေန ဥပရစိတာ ဒွါသတ္တတိဘာဏဝါရပမာဏာ ဓမ္မပဒဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာတိ။

ပတ္တံ ¶ ဓမ္မပဒံ ယေန၊ ဓမ္မရာဇေနနုတ္တရံ၊

ဂါထာ ဓမ္မပဒေ တေန၊ ဘာသိတာ ယာ မဟေသိနာ။

သတေဝီသာ စတုဿတာ၊ စတုသစ္စဝိဘာဝိနာ၊

သတတ္တယဉှိ ဝတ္ထူနံ၊ ပဉ္စာဓိကာ သမုဋ္ဌိတာ။

ဝိဟာရေ အဓိရာဇေန၊ ကာရိတမှိ ကတညုနာ၊

ပါသာဒေ သိရိကူဋဿ၊ ရညော ဝိဟရတာ မယာ။

အတ္ထဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နံ၊ အတ္ထာယ စ ဟိတာယ စ၊

လောကဿ လောကနာထဿ၊ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိကမျတာ။

တာသံ အဋ္ဌကထံ ဧတံ၊ ကရောန္တေန သုနိမ္မလံ၊

ဒွါသတ္တတိပမာဏာယ၊ ဘာဏဝါရေဟိ ပါဠိယာ။

ယံ ¶ ပတ္တံ ကုသလံ တေန၊ ကုသလာ သဗ္ဗပါဏိနံ၊

သဗ္ဗေ ဣဇ္ဈန္တု သင်္ကပ္ပာ၊ လဘန္တု မဓုရံ ဖလန္တိ။

ပရမဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယပဋိမဏ္ဍိတေန သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏသမုဒယသမုဒိတေန သကသမယသမယန္တရဂဟနဇ္ဈောဂါဟဏသမတ္ထေန ပညာဝေယျတ္တိယသမန္နာဂတေန တိပိဋကပရိယတ္တိပ္ပဘေဒေ သာဋ္ဌကထေ သတ္ထုသာသနေ အပ္ပဋိဟတဉာဏပ္ပဘာဝေန မဟာဝေယျာကရဏေန ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနလာဝဏ္ဏယုတ္တေန ယုတ္တမုတ္တဝါဒိနာ ဝါဒီဝရေန ¶ မဟာကဝိနာ ¶ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါပရိဝါရေ ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒိပ္ပဘေဒဂုဏပဋိမဏ္ဍိတေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဗုဒ္ဓီနံ ထေရဝံသပ္ပဒီပါနံ ထေရာနံ မဟာဝိဟာရဝါသီနံ ဝံသာလင်္ကာရဘူတေန ဝိပုလဝိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓိနာ ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာယံ ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာ –

တာဝ တိဋ္ဌတု လောကသ္မိံ၊ လောကနိတ္ထရဏေသိနံ၊

ဒဿေန္တီ ကုလပုတ္တာနံ၊ နယံ သဒ္ဓါဒိဗုဒ္ဓိယာ။

ယာဝ ဗုဒ္ဓါတိ နာမမ္ပိ၊ သုဒ္ဓစိတ္တဿ တာဒိနော၊

လောကမှိ လောကဇေဋ္ဌဿ၊ ပဝတ္တတိ မဟေသိနောတိ။

ဣတိ တေဝီသာဓိကစတုသတဂါထာပဉ္စာဓိကတိသတဝတ္ထုပဋိမဏ္ဍိတာ

ဆဗ္ဗီသတိဝဂ္ဂသမန္နာဂတာ ဓမ္မပဒဝဏ္ဏနာ သမတ္တာ။

ဓမ္မပဒ-အဋ္ဌကထာ သဗ္ဗာကာရေန နိဋ္ဌိတာ။