📜
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ခုဒ္ဒကနိကာယေ
ဝိမာနဝတ္ထုပါဠိ
၁။ ဣတ္ထိဝိမာနံ
၁။ ပီဌဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမပီဌဝိမာနဝတ္ထု
¶ ‘‘ပီဌံ ¶ ¶ ¶ တေ သောဝဏ္ဏမယံ ဥဠာရံ၊ မနောဇဝံ ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ၊
အလင်္ကတေ မလျဓရေ [မာလျဓရေ (သျာ။)] သုဝတ္ထေ၊ ဩဘာသသိ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကူဋံ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန [မောဂ္ဂလာနေန (က။) ဧဝမုပရိပိ] ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ¶ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ အဗ္ဘာဂတာနာသနကံ အဒါသိံ၊
အဘိဝါဒယိံ အဉ္ဇလိကံ အကာသိံ၊ ယထာနုဘာဝဉ္စ အဒါသိ ဒါနံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမပီဌဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ ဒုတိယပီဌဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီဌံ ¶ တေ ဝေဠုရိယမယံ ဥဠာရံ၊ မနောဇဝံ ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ၊
အလင်္ကတေ မလျဓရေ သုဝတ္ထေ၊ ဩဘာသသိ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကူဋံ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ¶ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ အဗ္ဘာဂတာနာသနကံ အဒါသိံ၊
အဘိဝါဒယိံ အဉ္ဇလိကံ အကာသိံ၊ ယထာနုဘာဝဉ္စ အဒါသိ ဒါနံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ ¶ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယပီဌဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ တတိယပီဌဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီဌံ ¶ တေ သောဝဏ္ဏမယံ ဥဠာရံ၊ မနောဇဝံ ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ၊
အလင်္ကတေ မလျဓရေ သုဝတ္ထေ၊ ဩဘာသသိ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကူဋံ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ¶ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အပ္ပဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒံ [မမေတံ (က။)]၊ ယေနမှိ [တေနမှိ (က။)] ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊
အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ¶ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ပီဌံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
တတိယပီဌဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ စတုတ္ထပီဌဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီဌံ ¶ ¶ တေ ဝေဠုရိယမယံ ဥဠာရံ၊ မနောဇဝံ ဂစ္ဆတိ ယေနကာမံ၊
အလင်္ကတေ မလျဓရေ သုဝတ္ထေ၊ ဩဘာသသိ ဝိဇ္ဇုရိဝဗ္ဘကူဋံ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ¶ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အပ္ပဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒံ၊ ယေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊
အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ¶ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ပီဌံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ ¶ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
စတုတ္ထပီဌဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ကုဉ္ဇရဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ကုဉ္ဇရော ¶ တေ ဝရာရောဟော၊ နာနာရတနကပ္ပနော၊
ရုစိရော ထာမဝါ ဇဝသမ္ပန္နော၊ အာကာသမှိ သမီဟတိ။
‘‘ပဒုမိ ပဒ္မ [ပဒုမ… (သီ။ သျာ။) ဧဝမုပရိပိ] ပတ္တက္ခိ၊ ပဒ္မုပ္ပလဇုတိန္ဓရော၊
ပဒ္မစုဏ္ဏာဘိကိဏ္ဏင်္ဂေါ၊ သောဏ္ဏပေါက္ခရမာလဓာ [… မာလဝါ (သီ။ သျာ။)]။
‘‘ပဒုမာနုသဋံ မဂ္ဂံ၊ ပဒ္မပတ္တဝိဘူသိတံ။
ဌိတံ ဝဂ္ဂုမနုဂ္ဃာတီ၊ မိတံ ဂစ္ဆတိ ဝါရဏော။
‘‘တဿ ပက္ကမမာနဿ၊ သောဏ္ဏကံသာ ရတိဿရာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘တဿ နာဂဿ ခန္ဓမှိ၊ သုစိဝတ္ထာ အလင်္ကတာ၊
မဟန္တံ အစ္ဆရာသင်္ဃံ၊ ဝဏ္ဏေန အတိရောစသိ။
‘‘ဒါနဿ ¶ တေ ဣဒံ ဖလံ၊ အထော သီလဿ ဝါ ပန၊
အထော အဉ္ဇလိကမ္မဿ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတာ’’တိ၊
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဒိသွာန ¶ ¶ ဂုဏသမ္ပန္နံ၊ ဈာယိံ ဈာနရတံ သတံ၊
အဒါသိံ ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏံ၊ အာသနံ ဒုဿသန္ထတံ။
‘‘ဥပဍ္ဎံ ပဒ္မမာလာဟံ၊ အာသနဿ သမန္တတော၊
အဗ္ဘောကိရိဿံ ပတ္တေဟိ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တဿ ကမ္မကုသလဿ [ကမ္မဿ ကုသလဿ (သီ။ ပီ။)]၊ ဣဒံ မေ ဤဒိသံ ဖလံ၊
သက္ကာရော ဂရုကာရော စ၊ ဒေဝါနံ အပစိတာ အဟံ။
‘‘ယော ဝေ သမ္မာဝိမုတ္တာနံ၊ သန္တာနံ ဗြဟ္မစာရိနံ၊
ပသန္နော အာသနံ ဒဇ္ဇာ၊ ဧဝံ နန္ဒေ ယထာ အဟံ။
‘‘တသ္မာ ဟိ အတ္တကာမေန [အတ္ထကာမေန (က။)]၊ မဟတ္တမဘိကင်္ခတာ၊
အာသနံ ဒါတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ သရီရန္တိမဓာရိန’’န္တိ။
ကုဉ္ဇရဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ပဌမနာဝါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သုဝဏ္ဏစ္ဆဒနံ ¶ နာဝံ၊ နာရိ အာရုယှ တိဋ္ဌသိ၊
ဩဂါဟသိ ပေါက္ခရဏိံ၊ ပဒ္မံ [ပဒုမံ (သီ။ သျာ။)] ဆိန္ဒသိ ပါဏိနာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ¶ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဒိသွာန ဘိက္ခူ တသိတေ ကိလန္တေ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ အဒါသိံ။
‘‘ယော ¶ ဝေ ကိလန္တာန ပိပါသိတာနံ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ ဒဒါတိ၊
သီတောဒကာ [သီတောဒိကာ (သီ။)] တဿ ဘဝန္တိ နဇ္ဇော၊ ပဟူတမလျာ ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ။
‘‘တံ အာပဂါ [တမာပဂါ (သီ။ က။)] အနုပရိယန္တိ သဗ္ဗဒါ၊ သီတောဒကာ ဝါလုကသန္ထတာ နဒီ၊
အမ္ဗာ စ သာလာ တိလကာ စ ဇမ္ဗုယော၊ ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော စ ဖုလ္လာ။
‘‘တံ ဘူမိဘာဂေဟိ ဥပေတရူပံ၊ ဝိမာနသေဋ္ဌံ ဘုသသောဘမာနံ၊
တဿီဓ [တဿေဝ (သျာ။)] ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော၊ ဧတာဒိသံ ပုညကတာ [ကတပုညာ (သီ။)] လဘန္တိ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမနာဝါဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဒုတိယနာဝါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သုဝဏ္ဏစ္ဆဒနံ ¶ နာဝံ၊ နာရိ အာရုယှ တိဋ္ဌသိ၊
ဩဂါဟသိ ပေါက္ခရဏိံ၊ ပဒ္မံ ဆိန္ဒသိ ပါဏိနာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘုတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဒိသွာန ဘိက္ခုံ တသိတံ ကိလန္တံ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ အဒါသိံ။
‘‘ယော ဝေ ကိလန္တဿ ပိပါသိတဿ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ ဒဒါတိ၊
သီတောဒကာ တဿ ဘဝန္တိ နဇ္ဇော၊ ပဟူတမလျာ ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ။
‘‘တံ အာပဂါ အနုပရိယန္တိ သဗ္ဗဒါ၊ သီတောဒကာ ဝါလုကသန္ထတာ နဒီ၊
အမ္ဗာ စ သာလာ တိလကာ စ ဇမ္ဗုယော၊ ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော စ ဖုလ္လာ။
‘‘တံ ¶ ဘူမိဘာဂေဟိ ဥပေတရူပံ၊ ဝိမာနသေဋ္ဌံ ဘုသသောဘမာနံ၊
တဿီဓ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော၊ ဧတာဒိသံ ပုညကတာ လဘန္တိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ ¶ ¶ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယနာဝါဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ တတိယနာဝါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သုဝဏ္ဏစ္ဆဒနံ ¶ နာဝံ၊ နာရိ အာရုယှ တိဋ္ဌသိ၊
ဩဂါဟသိ ပေါက္ခရဏိံ၊ ပဒ္မံ ဆိန္ဒသိ ပါဏိနာ။
‘‘ကူဋာဂါရာ ¶ နိဝေသာ တေ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ၊
ဒဒ္ဒလ္လမာနာ [ဒဒ္ဒဠှမာနာ (က။)] အာဘန္တိ၊ သမန္တာ စတုရော ဒိသာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေနေဝ ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဒိသွာန ¶ ဘိက္ခူ တသိတေ ကိလန္တေ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ အဒါသိံ။
‘‘ယော ဝေ ကိလန္တာန ပိပါသိတာနံ၊ ဥဋ္ဌာယ ပါတုံ ဥဒကံ ဒဒါတိ၊
သီတောဒကာ တဿ ဘဝန္တိ နဇ္ဇော၊ ပဟူတမလျာ ဗဟုပုဏ္ဍရီကာ။
‘‘တံ ¶ အာပဂါ အနုပရိယန္တိ သဗ္ဗဒါ၊ သီတောဒကာ ဝါလုကသန္ထတာ နဒီ၊
အမ္ဗာ စ သာလာ တိလကာ စ ဇမ္ဗုယော၊ ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော စ ဖုလ္လာ။
‘‘တံ ဘူမိဘာဂေဟိ ဥပေတရူပံ၊ ဝိမာနသေဋ္ဌံ ဘုသသောဘမာနံ၊
တဿီဓ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော၊ ဧတာဒိသံ ပုညကတာ လဘန္တိ။
‘‘ကူဋာဂါရာ ¶ နိဝေသာ မေ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ၊
ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အာဘန္တိ၊ သမန္တာ စတုရော ဒိသာ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဗုဒ္ဓ မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတိ၊
ဧတဿ ¶ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒံ၊ အတ္ထာယ ဗုဒ္ဓါ ဥဒကံ အပါယီ’’တိ [အပါသီတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
တတိယနာဝါဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဒီပဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ကေန တွံ ဝိမလောဘာသာ၊ အတိရောစသိ ဒေဝတာ [ဒေဝတေ (ဗဟူသု) ၈၃ ဝိဿဇ္ဇနဂါထာယ သံသန္ဒေတဗ္ဗံ]၊
ကေန တေ သဗ္ဗဂတ္တေဟိ၊ သဗ္ဗာ ဩဘာသတေ ဒိသာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
တမန္ဓကာရမှိ တိမီသိကာယံ၊ ပဒီပကာလမှိ အဒါသိ ဒီပံ [အဒံ ပဒီပံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
‘‘ယော အန္ဓကာရမှိ တိမီသိကာယံ၊ ပဒီပကာလမှိ ¶ ဒဒါတိ ဒီပံ၊
ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇောတိရသံ ဝိမာနံ၊ ပဟူတမလျံ ဗဟုပုဏ္ဍရီကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘တေနာဟံ ဝိမလောဘာသာ၊ အတိရောစာမိ ဒေဝတာ၊
တေန မေ သဗ္ဗဂတ္တေဟိ၊ သဗ္ဗာ ဩဘာသတေ ဒိသာ။
‘‘အက္ခာမိ ¶ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒီပဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ တိလဒက္ခိဏဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
အာသဇ္ဇ ဒါနံ အဒါသိံ၊ အကာမာ တိလဒက္ခိဏံ၊
ဒက္ခိဏေယျဿ ဗုဒ္ဓဿ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
တိလဒက္ခိဏဝိမာနံ ဒသမံ။
၁၁။ ပဌမပတိဗ္ဗတာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ကောဉ္စာ ¶ မယူရာ ဒိဝိယာ စ ဟံသာ၊ ဝဂ္ဂုဿရာ ကောကိလာ သမ္ပတန္တိ၊
ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏံ ရမ္မမိဒံ ဝိမာနံ၊ အနေကစိတ္တံ နရနာရိသေဝိတံ [နရနာရီဘိ သေဝိတံ (က။)]။
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ¶ ¶ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ ဣဒ္ဓီ ဝိကုဗ္ဗန္တိ အနေကရူပါ၊
ဣမာ ¶ စ တေ အစ္ဆရာယော သမန္တတော၊ နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ စ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာသိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပတိဗ္ဗတာနညမနာ အဟောသိံ၊
မာတာဝ ပုတ္တံ အနုရက္ခမာနာ၊ ကုဒ္ဓါပိဟံ [ကုဒ္ဓါပဟံ (သီ။)] နပ္ဖရုသံ အဝေါစံ။
‘‘သစ္စေ ဌိတာ မောသဝဇ္ဇံ ပဟာယ၊ ဒါနေ ရတာ သင်္ဂဟိတတ္တဘာဝါ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တာ၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ¶ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမပတိဗ္ဗတာဝိမာနံ ဧကာဒသမံ။
၁၂။ ဒုတိယပတိဗ္ဗတာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဝေဠုရိယထမ္ဘံ ¶ ¶ ရုစိရံ ပဘဿရံ၊ ဝိမာနမာရုယှ အနေကစိတ္တံ၊
တတ္ထစ္ဆသိ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ ဥစ္စာဝစာ ဣဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗမာနာ၊
ဣမာ စ တေ အစ္ဆရာယော သမန္တတော၊ နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ စ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာသိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဥပါသိကာ စက္ခုမတော အဟောသိံ၊
ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ အဟောသိံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယိဿံ။
‘‘အမဇ္ဇပါ နော စ [နာပိ (သျာ။)] မုသာ အဘာဏိံ [အဘာသိံ (က။)]၊ သကေန ¶ သာမိနာ [သာမိနာဝ (သီ။)] အဟောသိံ တုဋ္ဌာ၊
အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ပသန္နစိတ္တာ၊ သက္ကစ္စ ဒါနံ ဝိပုလံ အဒါသိံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယပတိဗ္ဗတာဝိမာနံ ဒွါဒသမံ။
၁၃။ ပဌမသုဏိသာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ သုဏိသာ အဟောသိံ သသုရဿ ဂေဟေ [ဃရေ (သျာ။ က။)]။
‘‘အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ပူဝံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ၊
ဘာဂဍ္ဎဘာဂံ ဒတွာန၊ မောဒါမိ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမသုဏိသာဝိမာနံ တေရသမံ။
၁၄။ ဒုတိယသုဏိသာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ သုဏိသာ အဟောသိံ သသုရဿ ဂေဟေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ဘာဂံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ၊
ကုမ္မာသပိဏ္ဍံ ဒတွာန၊ မောဒါမိ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယသုဏိသာဝိမာနံ စုဒ္ဒသမံ။
၁၅။ ဥတ္တရာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဣဿာ ¶ စ မစ္ဆေရမထော [မစ္ဆရိယမထော စ (က။)] ပဠာသော၊ နာဟောသိ မယှံ ဃရမာဝသန္တိယာ၊
အက္ကောဓနာ ဘတ္တုဝသာနုဝတ္တိနီ၊ ဥပေါသထေ နိစ္စဟမပ္ပမတ္တာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ [ယာဝ (သီ။ အဋ္ဌ။၊ က။ အဋ္ဌ။) ထေရီဂါထာအဋ္ဌကထာ ပဿိတဗ္ဗာ] ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ [အာဝသာမိမံ (သီ။ အဋ္ဌ။၊ က။) ပရတော ပန သဗ္ဗတ္ထပိ ‘‘အာဝသာမဟံ’’ ဣစ္စေဝ ဒိဿတိ]။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ [အာရတာ (?)]။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘သာဟံ သကေန သီလေန၊ ယသသာ စ ယသဿိနီ၊
အနုဘောမိ သကံ ပုညံ၊ သုခိတာ စမှိနာမယာ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမဟံ အကာသိံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော ¶ စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီတိ။
၁၃၆။ ‘‘မမ ¶ စ၊ ဘန္တေ၊ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒေယျာသိ – ‘ဥတ္တရာ နာမ၊ ဘန္တေ၊ ဥပါသိကာ ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ အနစ္ဆရိယံ ခေါ ပနေတံ၊ ဘန္တေ၊ ယံ မံ ဘဂဝါ အညတရသ္မိံ သာမညဖလေ ဗျာကရေယျ [ဗျာကရေယျာတိ (?)]၊ တံ ဘဂဝါ သကဒါဂါမိဖလေ ဗျာကာသီ’’တိ။
ဥတ္တရာဝိမာနံ ပန္နရသမံ။
၁၆။ သိရိမာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ယုတ္တာ ¶ စ တေ ပရမအလင်္ကတာ ဟယာ၊ အဓောမုခါ အဃသိဂမာ ဗလီ ဇဝါ၊
အဘိနိမ္မိတာ ပဉ္စရထာသတာ စ တေ၊ အနွေန္တိ တံ သာရထိစောဒိတာ ဟယာ။
‘‘သာ တိဋ္ဌသိ ရထဝရေ အလင်္ကတာ၊ ဩဘာသယံ ဇလမိဝ ဇောတိ ပါဝကော၊
ပုစ္ဆာမိ တံ ဝရတနု [ဝရစာရု (ကတ္ထစိ)] အနောမဒဿနေ၊ ကသ္မာ နု ကာယာ အနဓိဝရံ ဥပါဂမိ။
‘‘ကာမဂ္ဂပတ္တာနံ ¶ ယမာဟုနုတ္တရံ [… နုတ္တရာ (က။)၊ အနုတ္တရာ (သျာ။)]၊ နိမ္မာယ နိမ္မာယ ရမန္တိ ဒေဝတာ၊
တသ္မာ ကာယာ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီ၊ ဣဓာဂတာ အနဓိဝရံ နမဿိတုံ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ သုစရိတမာစရီဓ [သုစရိတံ အစာရိဓ (ပီ။)]၊
ကေနစ္ဆသိ ¶ တွံ အမိတယသာ သုခေဓိတာ၊
ဣဒ္ဓီ စ တေ အနဓိဝရာ ဝိဟင်္ဂမာ၊
ဝဏ္ဏော စ တေ ဒသ ဒိသာ ဝိရောစတိ။
‘‘ဒေဝေဟိ တွံ ပရိဝုတာ သက္ကတာ စသိ၊
ကုတော စုတာ သုဂတိဂတာသိ ဒေဝတေ၊
ကဿ ဝါ တွံ ဝစနကရာနုသာသနိံ၊
အာစိက္ခ မေ တွံ ယဒိ ဗုဒ္ဓသာဝိကာ’’တိ။
‘‘နဂန္တရေ ¶ နဂရဝရေ သုမာပိတေ၊ ပရိစာရိကာ ရာဇဝရဿ သိရိမတော၊
နစ္စေ ဂီတေ ပရမသုသိက္ခိတာ အဟုံ၊ သိရိမာတိ မံ ရာဇဂဟေ အဝေဒိံသု [အဝေဒိသုံ (?)]။
‘‘ဗုဒ္ဓါ စ မေ ဣသိနိသဘော ဝိနာယကော၊ အဒေသယီ သမုဒယဒုက္ခနိစ္စတံ၊
အသင်္ခတံ ဒုက္ခနိရောဓသဿတံ၊ မဂ္ဂဉ္စိမံ အကုဋိလမဉ္ဇသံ သိဝံ။
‘‘သုတွာနဟံ အမတပဒံ အသင်္ခတံ၊ တထာဂတဿနဓိဝရဿ သာသနံ၊
သီလေသွဟံ ပရမသုသံဝုတာ အဟုံ၊ ဓမ္မေ ဌိတာ နရဝရဗုဒ္ဓဒေသိတေ [ဘာသိတေ (သီ။)]။
‘‘ဉတွာနဟံ ဝိရဇပဒံ အသင်္ခတံ၊ တထာဂတေနနဓိဝရေန ¶ ဒေသိတံ၊
တတ္ထေဝဟံ သမထသမာဓိမာဖုသိံ၊ သာယေဝ မေ ပရမနိယာမတာ အဟု။
‘‘လဒ္ဓါနဟံ ¶ အမတဝရံ ဝိသေသနံ၊ ဧကံသိကာ အဘိသမယေ ဝိသေသိယ၊
အသံသယာ ဗဟုဇနပူဇိတာ အဟံ၊ ခိဍ္ဍာရတိံ [ခိဍ္ဍံ ရတိံ (သျာ။ ပီ။)] ပစ္စနုဘောမနပ္ပကံ။
‘‘ဧဝံ အဟံ အမတဒသမှိ [အမတရသမှိ (က။)] ဒေဝတာ၊ တထာဂတဿနဓိဝရဿ သာဝိကာ၊
ဓမ္မဒ္ဒသာ ပဌမဖလေ ပတိဋ္ဌိတာ၊ သောတာပန္နာ န စ ပန မတ္ထိ ဒုဂ္ဂတိ။
‘‘သာ ဝန္ဒိတုံ အနဓိဝရံ ဥပါဂမိံ၊ ပါသာဒိကေ ကုသလရတေ စ ဘိက္ခဝေါ၊
နမဿိတုံ သမဏသမာဂမံ သိဝံ၊ သဂါရဝါ သိရိမတော ဓမ္မရာဇိနော။
‘‘ဒိသွာ ¶ မုနိံ မုဒိတမနမှိ ပီဏိတာ၊ တထာဂတံ နရဝရဒမ္မသာရထိံ၊
တဏှစ္ဆိဒံ ကုသလရတံ ဝိနာယကံ၊ ဝန္ဒာမဟံ ပရမဟိတာနုကမ္ပက’’န္တိ။
သိရိမာဝိမာနံ သောဠသမံ။
၁၇။ ကေသကာရီဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဣဒံ ¶ ¶ ¶ ဝိမာနံ ရုစိရံ ပဘဿရံ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘံ သတတံ သုနိမ္မိတံ၊
သုဝဏ္ဏရုက္ခေဟိ သမန္တမောတ္ထတံ၊ ဌာနံ မမံ ကမ္မဝိပါကသမ္ဘဝံ။
‘‘တတြူပပန္နာ ပုရိမစ္ဆရာ ဣမာ၊ သတံ သဟဿာနိ သကေန ကမ္မုနာ၊
တုဝံသိ အဇ္ဈုပဂတာ ယသဿိနီ၊ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌသိ ပုဗ္ဗဒေဝတာ။
‘‘သသီ အဓိဂ္ဂယှ ယထာ ဝိရောစတိ၊ နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာဂဏံ၊
တထေဝ တွံ အစ္ဆရာသင်္ဂဏံ [အစ္ဆရာသင်္ဂမံ (သီ။)] ဣမံ၊ ဒဒ္ဒလ္လမာနာ ယသသာ ဝိရောစသိ။
‘‘ကုတော နု အာဂမ္မ အနောမဒဿနေ၊ ဥပပန္နာ တွံ ဘဝနံ မမံ ဣဒံ၊
ဗြဟ္မံဝ ဒေဝါ တိဒသာ သဟိန္ဒကာ၊ သဗ္ဗေ န တပ္ပာမသေ ဒဿနေန တ’’န္တိ။
‘‘ယမေတံ သက္က အနုပုစ္ဆသေ မမံ၊ ‘ကုတော စုတာ တွံ ဣဓ အာဂတာ’တိ [ကုတော စုတာ ဣဓ အာဂတာ တုဝံ (သျာ။)၊ ကုတော စုတာယ အာဂတိ တဝ (ပီ။)]၊
ဗာရာဏသီ နာမ ပုရတ္ထိ ကာသိနံ၊ တတ္ထ အဟောသိံ ပုရေ ကေသကာရိကာ။
‘‘ဗုဒ္ဓေ ¶ ¶ စ ဓမ္မေ စ ပသန္နမာနသာ၊ သင်္ဃေ စ ဧကန္တဂတာ အသံသယာ၊
အခဏ္ဍသိက္ခာပဒါ အာဂတပ္ဖလာ၊ သမ္ဗောဓိဓမ္မေ နိယတာ အနာမယာ’’တိ။
‘‘တန္တျာဘိနန္ဒာမသေ သွာဂတဉ္စ [သာဂတဉ္စ (သီ။)] တေ၊ ဓမ္မေန စ တွံ ယသသာ ဝိရောစသိ၊
ဗုဒ္ဓေ စ ဓမ္မေ စ ပသန္နမာနသေ၊ သင်္ဃေ စ ဧကန္တဂတေ အသံသယေ၊
အခဏ္ဍသိက္ခာပဒေ အာဂတပ္ဖလေ၊ သမ္ဗောဓိဓမ္မေ နိယတေ အနာမယေ’’တိ။
ကေသကာရီဝိမာနံ သတ္တရသမံ။
ပီဌဝဂ္ဂေါ ပဌမော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ပဉ္စ ပီဌာ တယော နာဝါ၊ ဒီပတိလဒက္ခိဏာ ဒွေ၊
ပတိ ဒွေ သုဏိသာ ဥတ္တရာ၊ သိရိမာ ကေသကာရိကာ၊
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။
၂။ စိတ္တလတာဝဂ္ဂေါ
၁။ ဒါသိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အပိ ¶ ¶ သက္ကောဝ ဒေဝိန္ဒော၊ ရမ္မေ စိတ္တလတာဝနေ၊
သမန္တာ အနုပရိယာသိ၊ နာရီဂဏပုရက္ခတာ၊
ဩဘာသေန္တီ ¶ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဒါသီ အဟောသိံ ပရပေဿိယာ [ပရပေသိယာ (က။)] ကုလေ။
‘‘ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော၊
တဿာ မေ နိက္ကမော အာသိ၊ သာသနေ တဿ တာဒိနော။
‘‘ကာမံ ဘိဇ္ဇတုယံ ကာယော၊ နေဝ အတ္ထေတ္ထ သဏ္ဌနံ [သန္ထနံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊
သိက္ခာပဒါနံ ပဉ္စန္နံ၊ မဂ္ဂေါ သောဝတ္ထိကော သိဝေါ။
‘‘အကဏ္ဋကော အဂဟနော၊ ဥဇု သဗ္ဘိ ပဝေဒိတော၊
နိက္ကမဿ ဖလံ ပဿ၊ ယထိဒံ ပါပုဏိတ္ထိကာ။
‘‘အာမန္တနိကာ ရညောမှိ၊ သက္ကဿ ဝသဝတ္တိနော၊
သဋ္ဌိ ¶ တုရိယ [တုရိယ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] သဟဿာနိ၊ ပဋိဗောဓံ ကရောန္တိ မေ။
‘‘အာလမ္ဗော ဂဂ္ဂရော [ဂဂ္ဂမော (သျာ။)၊ ဘဂ္ဂရော (က။)] ဘီမော [ဘိမ္မော (က။)]၊ သာဓုဝါဒီ စ သံသယော၊
ပေါက္ခရော ¶ စ သုဖဿော စ၊ ဝိဏာမောက္ခာ [ဝိလာမောက္ခာ (က။)] စ နာရိယော။
‘‘နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ၊ သောဏဒိန္နာ သုစိမှိတာ [သုစိမ္ဘိကာ (သျာ။)]၊
အလမ္ဗုသာ မိဿကေသီ စ၊ ပုဏ္ဍရီကာတိ ဒါရုဏီ။
‘‘ဧဏီဖဿာ သုဖဿာ စ၊ သုဘဒ္ဒါ မုဒုဝါဒိနီ၊
ဧတာ စညာ စ သေယျာသေ၊ အစ္ဆရာနံ ပဗောဓိကာ။
‘‘တာ ¶ မံ ကာလေနုပါဂန္တွာ၊ အဘိဘာသန္တိ ဒေဝတာ၊
ဟန္ဒ နစ္စာမ ဂါယာမ၊ ဟန္ဒ တံ ရမယာမသေ။
‘‘နယိဒံ ¶ အကတပုညာနံ၊ ကတပုညာနမေဝိဒံ၊
အသောကံ နန္ဒနံ ရမ္မံ၊ တိဒသာနံ မဟာဝနံ။
‘‘သုခံ အကတပုညာနံ၊ ဣဓ နတ္ထိ ပရတ္ထ စ၊
သုခဉ္စ ကတပုညာနံ၊ ဣဓ စေဝ ပရတ္ထ စ။
‘‘တေသံ သဟဗျကာမာနံ၊ ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ ဗဟုံ၊
ကတပုညာ ဟိ မောဒန္တိ၊ သဂ္ဂေ ဘောဂသမင်္ဂိနော’’တိ။
ဒါသိဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ လခုမာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ¶ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကေဝဋ္ဋဒွါရာ နိက္ခမ္မ၊ အဟု မယှံ နိဝေသနံ၊
တတ္ထ သဉ္စရမာနာနံ၊ သာဝကာနံ မဟေသိနံ။
‘‘ဩဒနံ ကုမ္မာသံ [သာကံ (သီ။)] ဍာကံ၊ လောဏသောဝီရကဉ္စဟံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ¶ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ¶ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီတိ။
‘‘မမ စ၊ ဘန္တေ၊ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒေယျာသိ – ‘လခုမာ နာမ၊ဘန္တေ၊ဥပါသိကာ ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ အနစ္ဆရိယံ ခေါ ပနေတံ၊ ဘန္တေ၊ ယံ မံ ဘဂဝါ အညတရသ္မိံ သာမညဖလေ ဗျာကရေယျ [ဗျာကရေယျာတိ (?)]။ တံ ဘဂဝါ သကဒါဂါမိဖလေ ဗျာကာသီ’’တိ။
လခုမာဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ အာစာမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပိဏ္ဍာယ ¶ ¶ တေ စရန္တဿ၊ တုဏှီဘူတဿ တိဋ္ဌတော၊
ဒလိဒ္ဒါ ကပဏာ နာရီ၊ ပရာဂါရံ အပဿိတာ [အဝဿိတာ (သီ။)]။
‘‘ယာ တေ အဒါသိ အာစာမံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ၊
သာ ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ ကံ နု သာ ဒိသတံ ဂတာ’’တိ။
‘‘ပိဏ္ဍာယ မေ စရန္တဿ၊ တုဏှီဘူတဿ တိဋ္ဌတော၊
ဒလိဒ္ဒါ ကပဏာ နာရီ၊ ပရာဂါရံ အပဿိတာ။
‘‘ယာ မေ အဒါသိ အာစာမံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ၊
သာ ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ ဝိပ္ပမုတ္တာ ဣတော စုတာ။
‘‘နိမ္မာနရတိနော နာမ၊ သန္တိ ဒေဝါ မဟိဒ္ဓိကာ၊
တတ္ထ သာ သုခိတာ နာရီ၊ မောဒတာစာမဒါယိကာ’’တိ။
‘‘အဟော ¶ ဒါနံ ဝရာကိယာ၊ ကဿပေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတံ၊
ပရာဘတေန ဒါနေန၊ ဣဇ္ဈိတ္ထ ဝတ ဒက္ခိဏာ။
‘‘ယာ မဟေသိတ္တံ ကာရေယျ၊ စက္ကဝတ္တိဿ ရာဇိနော၊
နာရီ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏီ၊ ဘတ္တု စာနောမဒဿိကာ၊
ဧတဿာစာမဒါနဿ ¶ ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။
‘‘သတံ ¶ နိက္ခာ သတံ အဿာ၊ သတံ အဿတရီရထာ၊
သတံ ကညာသဟဿာနိ၊ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ၊
ဧတဿာစာမဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။
‘‘သတံ ဟေမဝတာ နာဂါ၊ ဤသာဒန္တာ ဥရူဠှဝါ၊
သုဝဏ္ဏကစ္ဆာ မာတင်္ဂါ၊ ဟေမကပ္ပနဝါသသာ [ဟေမကပ္ပနိဝါသသာ (သျာ။ က။)]၊
ဧတဿာစာမဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။
‘‘စတုန္နမပိ ¶ ဒီပါနံ၊ ဣဿရံ ယောဓ ကာရယေ၊
ဧတဿာစာမဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိ’’န္တိ။
အာစာမဒါယိကာဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ စဏ္ဍာလိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘စဏ္ဍာလိ ဝန္ဒ ပါဒါနိ၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော၊
တမေဝ [တဝေဝ (သီ။)] အနုကမ္ပာယ၊ အဋ္ဌာသိ ဣသိသတ္တမော [ဣသိသုတ္တမော (သီ။)]။
‘‘အဘိပ္ပသာဒေဟိ မနံ၊ အရဟန္တမှိ တာဒိနိ [တာဒိနေ (သျာ။ က။)]၊
ခိပ္ပံ ပဉ္ဇလိကာ ဝန္ဒ၊ ပရိတ္တံ တဝ ဇီဝိတ’’န္တိ။
စောဒိတာ ဘာဝိတတ္တေန၊ သရီရန္တိမဓာရိနာ၊
စဏ္ဍာလီ ဝန္ဒိ ပါဒါနိ၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
တမေနံ အဝဓီ ဂါဝီ၊ စဏ္ဍာလိံ ပဉ္ဇလိံ ဌိတံ၊
နမဿမာနံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ အန္ဓကာရေ ပဘင်္ကရန္တိ။
‘‘ခီဏာသဝံ ¶ ဝိဂတရဇံ အနေဇံ၊ ဧကံ အရညမှိ ရဟော နိသိန္နံ၊
ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ဝန္ဒာမိ တံ ဝီရ မဟာနုဘာဝ’’န္တိ။
‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ဇလိတာ မဟာယသာ၊ ဝိမာနမောရုယှ အနေကစိတ္တာ၊
ပရိဝါရိတာ အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန [အစ္ဆရာနံ ဂဏေန (သီ။)]၊ ကာ တွံ သုဘေ ဒေဝတေ ဝန္ဒသေ မမ’’န္တိ။
‘‘အဟံ ¶ ဘဒ္ဒန္တေ စဏ္ဍာလီ၊ တယာ ဝီရေန [ထေရေန (က။)] ပေသိတာ၊
ဝန္ဒိံ ¶ အရဟတော ပါဒေ၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘သာဟံ ဝန္ဒိတွာ [ဝန္ဒိတွ (သီ။)] ပါဒါနိ၊ စုတာ စဏ္ဍာလယောနိယာ၊
ဝိမာနံ သဗ္ဗတော ဘဒ္ဒံ၊ ဥပပန္နမှိ နန္ဒနေ။
‘‘အစ္ဆရာနံ ¶ သတသဟဿံ၊ ပုရက္ခတွာန [ပုရက္ခိတွာ မံ (သျာ။ က။)] တိဋ္ဌတိ၊
တာသာဟံ ပဝရာ သေဋ္ဌာ၊ ဝဏ္ဏေန ယသသာယုနာ။
‘‘ပဟူတကတကလျာဏာ၊ သမ္ပဇာနာ ပဋိဿတာ [ပတိဿတာ (သီ။ သျာ။)]၊
မုနိံ ကာရုဏိကံ လောကေ၊ တံ ဘန္တေ ဝန္ဒိတုမာဂတာ’’တိ။
ဣဒံ ဝတွာန စဏ္ဍာလီ၊ ကတညူ ကတဝေဒိနီ၊
ဝန္ဒိတွာ အရဟတော ပါဒေ၊ တတ္ထေဝန္တရဓာယထာတိ [တတ္ထေဝန္တရဓာယတီတိ (သျာ။ က။)]။
စဏ္ဍာလိဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဘဒ္ဒိတ္ထိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘နီလာ ပီတာ စ ကာဠာ စ၊ မဉ္ဇိဋ္ဌာ [မဉ္ဇေဋ္ဌာ (သီ။)၊ မဉ္ဇဋ္ဌာ (ပီ။)] အထ လောဟိတာ၊
ဥစ္စာဝစာနံ ဝဏ္ဏာနံ၊ ကိဉ္ဇက္ခပရိဝါရိတာ။
‘‘မန္ဒာရဝါနံ ပုပ္ဖာနံ၊ မာလံ ဓာရေသိ မုဒ္ဓနိ၊
နယိမေ အညေသု ကာယေသု၊ ရုက္ခာ သန္တိ သုမေဓသေ။
‘‘ကေန ¶ ¶ ကာယံ ဥပပန္နာ၊ တာဝတိံသံ ယသဿိနီ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဘဒ္ဒိတ္ထိကာတိ [ဘဒ္ဒိတ္ထီတိ (သီ။)] မံ အညံသု၊ ကိမိလာယံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ¶ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ ¶ စက္ခုမတော၊ အပ္ပမာဒဝိဟာရိနီ။
ကတာဝါသာ ကတကုသလာ တတော စုတာ [ကတာဝကာသာ ကတကုသလာ (က။)]၊
သယံ ပဘာ အနုဝိစရာမိ နန္ဒနံ။
‘‘ဘိက္ခူ စာဟံ ပရမဟိတာနုကမ္ပကေ၊ အဘောဇယိံ တပဿိယုဂံ မဟာမုနိံ၊
ကတာဝါသာ ကတကုသလာ တတော စုတာ [ကတာဝကာသာ ကတကုသလာ (က။)]၊ သယံ ပဘာ အနုဝိစရာမိ နန္ဒနံ။
‘‘အဋ္ဌင်္ဂိကံ အပရိမိတံ သုခါဝဟံ၊ ဥပေါသထံ သတတမုပါဝသိံ အဟံ၊
ကတာဝါသာ ကတကုသလာ တတော စုတာ [ကတာဝကာသာ ကတကုသလာ (က။)]၊ သယံ ပဘာ အနုဝိစရာမိ နန္ဒန’’န္တိ။
ဘဒ္ဒိတ္ထိဝိမာနံ [ဘဒ္ဒိတ္ထိကာဝိမာနံ (သျာ။)] ပဉ္စမံ။
၆။ သောဏဒိန္နာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သောဏဒိန္နာတိ မံ အညံသု၊ နာဠန္ဒာယံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ¶ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော ¶ စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သောဏဒိန္နာဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဥပေါသထာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဥပေါသထာတိ မံ အညံသု၊ သာကေတာယံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော ¶ စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ခဏံ ¶ နန္ဒနံ သုတွာ၊ ဆန္ဒော မေ ဥဒပဇ္ဇထ [ဥပပဇ္ဇထ (ဗဟူသု)]၊
တတ္ထ စိတ္တံ ပဏိဓာယ၊ ဥပပန္နမှိ နန္ဒနံ။
‘‘နာကာသိံ ¶ သတ္ထု ဝစနံ၊ ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော၊
ဟီနေ စိတ္တံ ပဏိဓာယ၊ သာမှိ ပစ္ဆာနုတာပိနီ’’တိ။
‘‘ကီဝ စိရံ ဝိမာနမှိ၊ ဣဓ ဝစ္ဆသုပေါသထေ [ဝဿသုပေါသထေ (သီ။)]၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ယဒိ ဇာနာသိ အာယုနော’’တိ။
‘‘သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ ¶ [သဋ္ဌိ သတသဟဿာနိ (?)]၊ တိဿော စ ဝဿကောဋိယော၊
ဣဓ ဌတွာ မဟာမုနိ၊ ဣတော စုတာ ဂမိဿာမိ၊
မနုဿာနံ သဟဗျတ’’န္တိ။
‘‘မာ တွံ ဥပေါသထေ ဘာယိ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေနာသိ ဗျာကတာ၊
သောတာပန္နာ ဝိသေသယိ၊ ပဟီနာ တဝ ဒုဂ္ဂတီ’’တိ။
ဥပေါသထာဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ နိဒ္ဒါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘နိဒ္ဒါတိ [သဒ္ဓါတိ (သီ။)] မမံ အညံသု၊ ရာဇဂဟသ္မိံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ¶ ¶ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ¶ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
နိဒ္ဒါဝိမာနံ [သဒ္ဓါဝိမာနံ (သီ။)] အဋ္ဌမံ။
၉။ သုနိဒ္ဒါဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သုနိဒ္ဒါတိ ¶ [သုနန္ဒာတိ (သီ။)] မံ အညံသု၊ ရာဇဂဟသ္မိံ ဥပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
(ယထာ နိဒ္ဒါဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။)
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ¶ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သုနိဒ္ဒါဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ ပဌမဘိက္ခာဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ ¶ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ¶ ¶ ဝိရဇံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ဘိက္ခံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ပဌမဘိက္ခာဒါယိကာဝိမာနံ ဒသမံ။
၁၁။ ဒုတိယဘိက္ခာဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ။
‘‘အဒ္ဒသံ ဝိရဇံ ဘိက္ခုံ၊ ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊
တဿ အဒါသဟံ ဘိက္ခံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ။ ¶ … ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဒုတိယဘိက္ခာဒါယိကာဝိမာနံ ဧကာဒသမံ။
စိတ္တလတာဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ဒါသီ ¶ စေဝ လခုမာ စ၊ အထ အာစာမဒါယိကာ၊
စဏ္ဍာလီ ¶ ဘဒ္ဒိတ္ထီ စေဝ [ဘဒ္ဒိတ္ထိကာ စ (သျာ။)]၊ သောဏဒိန္နာ ဥပေါသထာ၊
နိဒ္ဒါ စေဝ သုနိဒ္ဒါ စ [နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ (သီ။)]၊ ဒွေ စ ဘိက္ခာယ ဒါယိကာ၊
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။
ဘာဏဝါရံ ပဌမံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ ပါရိစ္ဆတ္တကဝဂ္ဂေါ
၁။ ဥဠာရဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဥဠာရော ¶ ¶ တေ ယသော ဝဏ္ဏော၊ သဗ္ဗာ ဩဘာသတေ ဒိသာ၊
နာရိယော နစ္စန္တိ ဂါယန္တိ၊ ဒေဝပုတ္တာ အလင်္ကတာ။
‘‘မောဒေန္တိ ပရိဝါရေန္တိ၊ တဝ ပူဇာယ ဒေဝတေ၊
သောဝဏ္ဏာနိ ဝိမာနာနိ၊ တဝိမာနိ သုဒဿနေ။
‘‘တုဝံသိ ဣဿရာ တေသံ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ၊
အဘိဇာတာ မဟန္တာသိ၊ ဒေဝကာယေ ပမောဒသိ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဒုဿီလကုလေ သုဏိသာ အဟောသိံ၊ အဿဒ္ဓေသု ကဒရိယေသု အဟံ။
‘‘သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ၊
ပိဏ္ဍာယ စရမာနဿ၊ အပူဝံ တေ အဒါသဟံ။
‘‘တဒါဟံ ¶ သဿုယာစိက္ခိံ၊ သမဏော အာဂတော ဣဓ၊
တဿ အဒါသဟံ ပူဝံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘ဣတိဿာ ¶ ¶ သဿု ပရိဘာသိ၊ အဝိနီတာသိ တွံ [အဝိနီတာ တုဝံ (သီ။)] ဝဓု၊
န မံ သမ္ပုစ္ဆိတုံ ဣစ္ဆိ၊ သမဏဿ ဒဒါမဟံ။
‘‘တတော မေ သဿု ကုပိတာ၊ ပဟာသိ မုသလေန မံ၊
ကူဋင်္ဂစ္ဆိ အဝဓိ မံ၊ နာသက္ခိံ ဇီဝိတုံ စိရံ။
‘‘သာ အဟံ ကာယဿ ဘေဒါ၊ ဝိပ္ပမုတ္တာ တတော စုတာ၊
ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ၊ ဥပပန္နာ သဟဗျတံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဥဠာရဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ ဥစ္ဆုဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဩဘာသယိတွာ ¶ ¶ ပထဝိံ [ပဌဝိံ (သီ။ သျာ။)] သဒေဝကံ၊ အတိရောစသိ စန္ဒိမသူရိယာ ဝိယ၊
သိရိယာ စ ဝဏ္ဏေန ယသေန တေဇသာ၊ ဗြဟ္မာဝ ဒေဝေ တိဒသေ သဟိန္ဒကေ [သဣန္ဒကေ (သီ။)]။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဥပ္ပလမာလဓာရိနီ၊ အာဝေဠိနီ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစေ၊
အလင်္ကတေ ဥတ္တမဝတ္ထဓာရိနီ၊ ကာ တွံ သုဘေ ဒေဝတေ ဝန္ဒသေ မမံ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ ကမ္မမကာသိ အတ္တနာ၊ မနုဿဘူတာ ပုရိမာယ ဇာတိယာ၊
ဒါနံ သုစိဏ္ဏံ အထ သီလသံယမံ [သညမံ (သီ။)]၊ ကေနူပပန္နာ ¶ သုဂတိံ ယသဿိနီ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဣဒါနိ ¶ ဘန္တေ ဣမမေဝ ဂါမံ [ဂါမေ (သျာ။ က။)]၊ ပိဏ္ဍာယ အမှာကံ ဃရံ ဥပါဂမိ၊
တတော တေ ဥစ္ဆုဿ အဒါသိ ခဏ္ဍိကံ၊ ပသန္နစိတ္တာ အတုလာယ ပီတိယာ။
‘‘သဿု စ ပစ္ဆာ အနုယုဉ္ဇတေ မမံ၊ ကဟံ [ကဟံ မေ (ပီ။)] နု ဥစ္ဆုံ ဝဓုကေ အဝါကိရိ [အဝါကရိ (သျာ။ က။)]၊
န ဆဍ္ဍိတံ နော ပန ခါဒိတံ မယာ၊ သန္တဿ ဘိက္ခုဿ သယံ အဒါသဟံ။
‘‘တုယှံနွိဒံ [တုယှံ နု ဣဒံ (သျာ။)] ဣဿရိယံ အထော မမ၊ ဣတိဿာ သဿု ပရိဘာသတေ မမံ၊
ပီဌံ ဂဟေတွာ ပဟာရံ အဒါသိ မေ၊ တတော စုတာ ကာလကတာမှိ ဒေဝတာ။
‘‘တဒေဝ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိစာရယာမဟံ၊ မောဒါမဟံ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘တဒေဝ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
ဒေဝိန္ဒဂုတ္တာ ¶ တိဒသေဟိ ရက္ခိတာ၊ သမပ္ပိတာ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘ဧတာဒိသံ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ၊ မဟာဝိပါကာ မမ ဥစ္ဆုဒက္ခိဏာ၊
ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိစာရယာမဟံ၊ မောဒါမဟံ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘ဧတာဒိသံ ¶ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ၊ မဟာဇုတိကာ မမ ဥစ္ဆုဒက္ခိဏာ၊
ဒေဝိန္ဒဂုတ္တာ တိဒသေဟိ ရက္ခိတာ၊ သဟဿနေတ္တောရိဝ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တုဝဉ္စ ¶ ဘန္တေ အနုကမ္ပကံ ဝိဒုံ၊ ဥပေစ္စ ဝန္ဒိံ ကုသလဉ္စ ပုစ္ဆိသံ၊
တတော တေ ဥစ္ဆုဿ အဒါသိ ခဏ္ဍိကံ၊ ပသန္နစိတာ အတုလာယ ပီတိယာ’’တိ။
ဥစ္ဆုဒါယိကာဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ ပလ္လင်္ကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပလ္လင်္ကသေဋ္ဌေ ¶ ¶ မဏိသောဏ္ဏစိတ္တေ၊ ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏေ သယနေ ဥဠာရေ၊
တတ္ထစ္ဆသိ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ ဥစ္စာဝစာ ဣဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗမာနာ။
‘‘ဣမာ စ တေ အစ္ဆရာယော သမန္တတော၊ နစ္စန္တိ ¶ ဂါယန္တိ ပမောဒယန္တိ၊
ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာသိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ အဍ္ဎေ ကုလေ သုဏိသာ အဟောသိံ၊
အက္ကောဓနာ ဘတ္တုဝသာနုဝတ္တိနီ၊ ဥပေါသထေ အပ္ပမတ္တာ အဟောသိံ [အပ္ပမတ္တာ ဥပေါသထေ (သျာ။ က။)]။
‘‘မနုဿဘူတာ ဒဟရာ အပါပိကာ [ဒဟရာသ’ပါပိကာ (သီ။)]၊ ပသန္နစိတ္တာ ပတိမာဘိရာဓယိံ၊
ဒိဝါ စ ရတ္တော စ မနာပစာရိနီ၊ အဟံ ပုရေ သီလဝတီ အဟောသိံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ¶ ဝိရတာ အစောရိကာ၊ သံသုဒ္ဓကာယာ သုစိဗြဟ္မစာရိနီ၊
အမဇ္ဇပါ နော စ မုသာ အဘာဏိံ၊ သိက္ခာပဒေသု ပရိပူရကာရိနီ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ ပသန္နမာနသာ အဟံ [အတိပသန္နမာနသာ (က။)]။
‘‘အဋ္ဌင်္ဂုပေတံ အနုဓမ္မစာရိနီ၊ ဥပေါသထံ ¶ ပီတိမနာ ဥပါဝသိံ၊
ဣမဉ္စ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂဝရေဟုပေတံ၊ သမာဒိယိတွာ ကုသလံ သုခုဒြယံ၊
ပတိမှိ ကလျာဏီ ဝသာနုဝတ္တိနီ၊ အဟောသိံ ပုဗ္ဗေ သုဂတဿ သာဝိကာ။
‘‘ဧတာဒိသံ ကုသလံ ဇီဝလောကေ၊ ကမ္မံ ကရိတွာန ဝိသေသဘာဂိနီ၊
ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ၊ ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာ သုဂတိမှိ အာဂတာ။
‘‘ဝိမာနပါသာဒဝရေ မနောရမေ၊ ပရိဝါရိတာ အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန၊
သယံပဘာ ဒေဝဂဏာ ရမေန္တိ မံ၊ ဒီဃာယုကိံ ဒေဝဝိမာနမာဂတ’’န္တိ၊
ပလ္လင်္ကဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ လတာဝိမာနဝတ္ထု
လတာ ¶ စ သဇ္ဇာ ပဝရာ စ ဒေဝတာ၊ အစ္စိမတီ [အစ္စိမုခီ (သီ။)၊ အစ္ဆိမတီ (ပီ။ က။) အစ္ဆိမုတီ (သျာ။)] ရာဇဝရဿ သိရီမတော၊
သုတာ စ ရညော ဝေဿဝဏဿ ဓီတာ၊ ရာဇီမတီ ဓမ္မဂုဏေဟိ သောဘထ။
ပဉ္စေတ္ထ ¶ ¶ နာရိယော အာဂမံသု နှာယိတုံ၊ သီတောဒကံ ဥပ္ပလိနိံ သိဝံ နဒိံ၊
တာ ¶ တတ္ထ နှာယိတွာ ရမေတွာ ဒေဝတာ၊ နစ္စိတွာ ဂါယိတွာ သုတာ လတံ ဗြဝိ [ဗြုဝီ (သီ။)]။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဥပ္ပလမာလဓာရိနိ၊ အာဝေဠိနိ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစေ၊
တိမိရတမ္ဗက္ခိ နဘေဝ သောဘနေ၊ ဒီဃာယုကီ ကေန ကတော ယသော တဝ။
‘‘ကေနာသိ ဘဒ္ဒေ ပတိနော ပိယတရာ၊ ဝိသိဋ္ဌကလျာဏိတရဿု ရူပတော၊
ပဒက္ခိဏာ နစ္စဂီတဝါဒိတေ၊ အာစိက္ခ နော တွံ နရနာရိပုစ္ဆိတာ’’တိ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဥဠာရဘောဂေ ကုလေ သုဏိသာ အဟောသိံ၊
အက္ကောဓနာ ဘတ္တုဝသာနုဝတ္တိနီ၊ ဥပေါသထေ အပ္ပမတ္တာ အဟောသိံ။
‘‘မနုဿဘူတာ ¶ ဒဟရာ အပါပိကာ [ဒဟရာသ’ပါပိကာ (သီ။)]၊ ပသန္နစိတ္တာ ပတိမာဘိရာဓယိံ၊
သဒေဝရံ သဿသုရံ သဒါသကံ၊ အဘိရာဓယိံ တမှိ ကတော ယသော မမ။
‘‘သာဟံ တေန ကုသလေန ကမ္မုနာ၊ စတုဗ္ဘိ ဌာနေဟိ ဝိသေသမဇ္ဈဂါ၊
အာယုဉ္စ ¶ ဝဏ္ဏဉ္စ သုခံ ဗလဉ္စ၊ ခိဍ္ဍာရတိံ ပစ္စနုဘောမနပ္ပကံ။
‘‘သုတံ နု တံ ဘာသတိ ယံ အယံ လတာ၊ ယံ နော အပုစ္ဆိမှ အကိတ္တယီ နော၊
ပတိနော ကိရမှာကံ ဝိသိဋ္ဌ နာရီနံ၊ ဂတီ စ တာသံ ပဝရာ စ ဒေဝတာ။
‘‘ပတီသု ¶ ဓမ္မံ ပစရာမ သဗ္ဗာ၊ ပတိဗ္ဗတာ ယတ္ထ ဘဝန္တိ ဣတ္ထိယော၊
ပတီသု ဓမ္မံ ပစရိတွ [ပစရိတွာန (က။)] သဗ္ဗာ၊ လစ္ဆာမသေ ဘာသတိ ယံ အယံ လတာ။
‘‘သီဟော ယထာ ပဗ္ဗတသာနုဂေါစရော၊ မဟိန္ဓရံ ပဗ္ဗတမာဝသိတွာ၊
ပသယှ ဟန္တွာ ဣတရေ စတုပ္ပဒေ၊ ခုဒ္ဒေ မိဂေ ခါဒတိ မံသဘောဇနော။
‘‘တထေဝ သဒ္ဓါ ဣဓ အရိယသာဝိကာ၊ ဘတ္တာရံ နိဿာယ ပတိံ အနုဗ္ဗတာ၊
ကောဓံ ဝဓိတွာ အဘိဘုယျ မစ္ဆရံ၊ သဂ္ဂမှိ သာ မောဒတိ ဓမ္မစာရိနီ’’တိ။
လတာဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဂုတ္တိလဝိမာနံ
၁။ ဝတ္ထုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘သတ္တတန္တိံ ¶ သုမဓုရံ၊ ရာမဏေယျံ အဝါစယိံ၊
သော ¶ မံ ရင်္ဂမှိ အဝှေတိ၊ ‘သရဏံ မေ ဟောဟိ ကောသိယာ’တိ။
‘‘အဟံ ¶ တေ သရဏံ ဟောမိ၊ အဟမာစရိယပူဇကော၊
န တံ ဇယိဿတိ သိဿော၊ သိဿမာစရိယ ဇေဿသီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ကေန တေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ၊ မောဂ္ဂလ္လာနေန ပုစ္ဆိတာ၊
ပဉှံ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကာသိ၊ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဝတ္ထုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ ¶ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ [အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ ပဝရာ၊ (သျာ။)] ပဿ ¶ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ၊
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘အက္ခာမိ တေ ဘိက္ခု မဟာနုဘာဝ၊ မနုဿဘူတာ ယမကာသိ ပုညံ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
(အနန္တရံ စတုရဝိမာနံ ယထာ ဝတ္ထုဒါယိကာဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ [( ) နတ္ထိ သီ။ ပေါတ္ထကေ])
၂။ ပုပ္ဖုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ပုပ္ဖုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ ¶ ¶ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၃။ ဂန္ဓုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ¶ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဂန္ဓုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၄။ ဖလုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၃)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဖလုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၅။ ရသုတ္တမဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၄)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝိ မဟာနုဘာဝေ…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ရသုတ္တမဒါယိကာ နာရီ၊ ပဝရာ ¶ ဟောတိ နရေသု နာရီသု၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၆။ ဂန္ဓပဉ္စင်္ဂုလိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဂန္ဓပဉ္စင်္ဂုလိကံ အဟမဒါသိံ၊ ကဿပဿ ဘဂဝတော ထူပမှိ၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ ¶ ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
(အနန္တရံ ¶ စတုရဝိမာနံ ယထာ ဂန္ဓပဉ္စင်္ဂုလိကဒါယိကာဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ [( ) နတ္ထိ သီ။ ပေါတ္ထကေ] )
၇။ ဧကူပေါသထဝိမာနဝတ္ထု (၁)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ…ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဘိက္ခူ စ အဟံ ဘိက္ခုနိယော စ၊ အဒ္ဒသာသိံ ပန္ထပဋိပန္နေ၊
တေသာဟံ ဓမ္မံ သုတွာန၊ ဧကူပေါသထံ ဥပဝသိဿံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၈။ ဥဒကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဥဒကေ ¶ ဌိတာ ဥဒကမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော စိတ္တေန ဝိပ္ပသန္နေန၊
ဧဝံ ပိယရူပဒါယိကာ မနာပံ၊ ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ ဥပေစ္စ ဌာနံ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၉။ ဥပဋ္ဌာနဝိမာနဝတ္ထု (၃)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ¶ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သဿုဉ္စာဟံ သသုရဉ္စ၊ စဏ္ဍိကေ ကောဓနေ စ ဖရုသေ စ၊
အနုသူယိကာ ဥပဋ္ဌာသိံ [သူပဋ္ဌာသိံ (သီ။)]၊ အပ္ပမတ္တာ ¶ သကေန သီလေန။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၁၀။ အပရကမ္မကာရိနီဝိမာနဝတ္ထု (၄)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ပရကမ္မကရီ [ပရကမ္မကာရိနီ (သျာ။) ပရကမ္မကာရီ (ပီ။) အပရကမ္မကာရိနီ (က။)] အာသိံ၊ အတ္ထေနာတန္ဒိတာ ဒါသီ၊
အက္ကောဓနာနတိမာနိနီ [အနတိမာနီ (သီ။ သျာ။)]၊ သံဝိဘာဂိနီ သကဿ ဘာဂဿ။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ¶ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
၁၁။ ခီရောဒနဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ခီရောဒနံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊
ဧဝံ ကရိတွာ ကမ္မံ၊ သုဂတိံ ဥပပဇ္ဇ မောဒါမိ။
‘‘တဿာ ¶ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
(အနန္တရံ ပဉ္စဝီသတိဝိမာနံ ယထာ ခီရောဒနဒါယိကာဝိမာနံ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ) [( ) နတ္ထိ သီ။ ပေါတ္ထကေ]
၁၂။ ဖာဏိတဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁)
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ¶ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဖာဏိတံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…’’။
၁၃။ ဥစ္ဆုခဏ္ဍိကဒါယိကာဝတ္ထု (၂)
ဥစ္ဆုခဏ္ဍိကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၄။ တိမ္ဗရုသကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၃)
တိမ္ဗရုသကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၅။ ကက္ကာရိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၄)
ကက္ကာရိကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၆။ ဧဠာလုကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၅)
ဧဠာလုကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၇။ ဝလ္လိဖလဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု(၆)
ဝလ္လိဖလံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၈။ ဖာရုသကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၇)
ဖာရုသကံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၁၉။ ဟတ္ထပ္ပတာပကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၈)
ဟတ္ထပ္ပတာပကံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၀။ သာကမုဋ္ဌိဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၉)
သာကမုဋ္ဌိံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပန္ထပဋိပန္နဿ…ပေ…။
၂၁။ ပုပ္ဖကမုဋ္ဌိဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၀)
ပုပ္ဖကမုဋ္ဌိံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၂။ မူလကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၁)
မူလကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၃။ နိမ္ဗမုဋ္ဌိဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၂)
နိမ္ဗမုဋ္ဌိံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၄။ အမ္ဗကဉ္ဇိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၃)
အမ္ဗကဉ္ဇိကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၅။ ဒေါဏိနိမ္မဇ္ဇနိဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၄)
ဒေါဏိနိမ္မဇ္ဇနိံ [ဒေါဏိနိမ္မုဇ္ဇနံ (သျာ။)] အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၆။ ကာယဗန္ဓနဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၅)
ကာယဗန္ဓနံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၇။ အံသဗဒ္ဓကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၆)
အံသဗဒ္ဓကံ ¶ [အံသဝဋ္ဋကံ (သီ။)၊ အံသဗန္ဓနံ (က။)] အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၈။ အာယောဂပဋ္ဋဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၇)
အာယောဂပဋ္ဋံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၂၉။ ဝိဓူပနဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၈)
ဝိဓူပနံ ¶ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၀။ တာလဝဏ္ဋဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၁၉)
တာလဝဏ္ဋံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၁။ မောရဟတ္ထဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၀)
မောရဟတ္ထံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၂။ ဆတ္တဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၁)
ဆတ္တံ [ဆတ္တဉ္စ (က။)] အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၃။ ဥပါဟနဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၂)
ဥပါဟနံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၄။ ပူဝဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၃)
ပူဝံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၅။ မောဒကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၄)
မောဒကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
၃၆။ သက္ခလိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု (၂၅)
‘‘သက္ခလိကံ [သက္ခလိံ (သီ။ သျာ။)] အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ…ပေ…။
‘‘တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ၊
အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ၊ ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အဇ္ဇ၊ သုပ္ပဘာတံ သုဟုဋ္ဌိတံ [သုဝုဋ္ဌိတံ (သီ။)]၊
ယံ အဒ္ဒသာမိ [အဒ္ဒသံ (သီ။ သျာ။)၊ အဒ္ဒသာသိံ (ပီ။)] ဒေဝတာယော၊ အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနိယော [ကာမဝဏ္ဏိယော (သီ။)]။
‘‘ဣမာသာဟံ ¶ [တာသာဟံ (သျာ။ က။)] ဓမ္မံ သုတွာ [သုတွာန (သျာ။ က။)]၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ။
ဒါနေန သမစရိယာယ၊ သညမေန ဒမေန စ၊
သွာဟံ တတ္ထ ဂမိဿာမိ [တတ္ထေဝ ဂစ္ဆာမိ (က။)]၊ ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစရေ’’တိ။
ဂုတ္တိလဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဒဒ္ဒလ္လဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဒဒ္ဒလ္လမာနာ ¶ ¶ [ဒဒ္ဒဠှမာနာ (က။)] ဝဏ္ဏေန၊ ယသသာ စ ယသဿိနီ၊
သဗ္ဗေ ဒေဝေ တာဝတိံသေ၊ ဝဏ္ဏေန အတိရောစသိ။
‘‘ဒဿနံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဣဒံ ပဌမဒဿနံ၊
ကသ္မာ ကာယာ နု အာဂမ္မ၊ နာမေန ဘာသသေ မမ’’န္တိ။
‘‘အဟံ ဘဒ္ဒေ သုဘဒ္ဒါသိံ၊ ပုဗ္ဗေ မာနုသကေ ဘဝေ၊
သဟဘရိယာ စ တေ အာသိံ၊ ဘဂိနီ စ ကနိဋ္ဌိကာ။
‘‘သာ အဟံ ကာယဿ ဘေဒါ၊ ဝိပ္ပမုတ္တာ တတော စုတာ၊
နိမ္မာနရတီနံ ဒေဝါနံ၊ ဥပပန္နာ သဟဗျတ’’န္တိ။
‘‘ပဟူတကတကလျာဏာ၊ တေ ဒေဝေ ယန္တိ ပါဏိနော၊
ယေသံ တွံ ကိတ္တယိဿသိ၊ သုဘဒ္ဒေ ဇာတိမတ္တနော။
‘‘အထ [ကထံ (သီ။ သျာ။)] တွံ ကေန ဝဏ္ဏေန၊ ကေန ဝါ အနုသာသိတာ၊
ကီဒိသေနေဝ ဒါနေန၊ သုဗ္ဗတေန ယသဿိနီ။
‘‘ယသံ ဧတာဒိသံ ပတ္တာ၊ ဝိသေသံ ဝိပုလမဇ္ဈဂါ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘အဋ္ဌေဝ ပိဏ္ဍပါတာနိ၊ ယံ ဒါနံ အဒဒံ ပုရေ၊
ဒက္ခိဏေယျဿ သင်္ဃဿ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဟံ ¶ တယာ ဗဟုတရေ ဘိက္ခူ၊ သညတေ ဗြဟ္မစာရယော [ဗြဟ္မစရိနော (သျာ။)၊ ဗြဟ္မစာရိယေ (ပီ။ က။)]၊
တပ္ပေသိံ အန္နပါနေန၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တယာ ¶ ¶ ဗဟုတရံ ဒတွာ၊ ဟီနကာယူပဂါ အဟံ [အဟုံ (က။ သီ။)]၊
ကထံ တွံ အပ္ပတရံ ဒတွာ၊ ဝိသေသံ ဝိပုလမဇ္ဈဂါ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘မနောဘာဝနီယော ¶ ဘိက္ခု၊ သန္ဒိဋ္ဌော မေ ပုရေ အဟု၊
တာဟံ ဘတ္တေန [ဘဒ္ဒေ (က။)] နိမန္တေသိံ၊ ရေဝတံ အတ္တနဋ္ဌမံ။
‘‘သော မေ အတ္ထပုရေက္ခာရော၊ အနုကမ္ပာယ ရေဝတော၊
သင်္ဃေ ဒေဟီတိ မံဝေါစ၊ တဿာဟံ ဝစနံ ကရိံ။
‘‘သာ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ၊ အပ္ပမေယျေ ပတိဋ္ဌိတာ၊
ပုဂ္ဂလေသု တယာ ဒိန္နံ၊ န တံ တဝ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဣဒါနေဝါဟံ ဇာနာမိ၊ သင်္ဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊
သာဟံ ဂန္တွာ မနုဿတ္တံ၊ ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရာ၊
သင်္ဃေ ဒါနာနိ ဒဿာမိ [သင်္ဃေ ဒါနံ ဒဿာမိဟံ (သျာ။)]၊ အပ္ပမတ္တာ ပုနပ္ပုန’’န္တိ။
‘‘ကာ ဧသာ ဒေဝတာ ဘဒ္ဒေ၊ တယာ မန္တယတေ သဟ၊
သဗ္ဗေ ဒေဝေ တာဝတိံသေ၊ ဝဏ္ဏေန အတိရောစတီ’’တိ။
‘‘မနုဿဘူတာ ဒေဝိန္ဒ၊ ပုဗ္ဗေ မာနုသကေ ဘဝေ၊
သဟဘရိယာ စ မေ အာသိ၊ ဘဂိနီ စ ကနိဋ္ဌိကာ၊
သင်္ဃေ ဒါနာနိ ဒတွာန၊ ကတပုညာ ဝိရောစတီ’’တိ။
‘‘ဓမ္မေန ပုဗ္ဗေ ဘဂိနီ၊ တယာ ဘဒ္ဒေ ဝိရောစတိ၊
ယံ သင်္ဃမှိ အပ္ပမေယျေ၊ ပတိဋ္ဌာပေသိ ဒက္ခိဏံ။
‘‘ပုစ္ဆိတော ဟိ မယာ ဗုဒ္ဓါ၊ ဂိဇ္ဈကူဋမှိ ပဗ္ဗတေ၊
ဝိပါကံ ¶ သံဝိဘာဂဿ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ယဇမာနာနံ မနုဿာနံ၊ ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ၊
ကရောတံ ဩပဓိကံ ပုညံ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘တံ ¶ မေ ဗုဒ္ဓါ ဝိယာကာသိ၊ ဇာနံ ကမ္မဖလံ သကံ၊
ဝိပါကံ သံဝိဘာဂဿ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၀၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘စတ္တာရော စ ပဋိပန္နာ၊ စတ္တာရော စ ဖလေ ဌိတာ၊
ဧသ သင်္ဃော ဥဇုဘူတော၊ ပညာသီလသမာဟိတော။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၁၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘ယဇမာနာနံ မနုဿာနံ၊ ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ၊
ကရောတံ ဩပဓိကံ ပုညံ၊ သင်္ဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၂၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘ဧသော ¶ ဟိ သင်္ဃော ဝိပုလော မဟဂ္ဂတော၊ ဧသပ္ပမေယျော ဥဒဓီဝ သာဂရော၊
ဧတေ ဟိ သေဋ္ဌာ နရဝီရသာဝကာ၊ ပဘင်္ကရာ ဓမ္မမုဒီရယန္တိ [ဓမ္မကထံ ဥဒီရယန္တိ (သျာ။)]။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၃၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘တေသံ ¶ သုဒိန္နံ သုဟုတံ သုယိဋ္ဌံ၊ ယေ သင်္ဃမုဒ္ဒိဿ ဒဒန္တိ ဒါနံ၊
သာ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ ပတိဋ္ဌိတာ၊ မဟပ္ဖလာ လောကဝိဒူန [လောကဝိဒူဟိ (သျာ။ က။)] ဝဏ္ဏိတာ။
[ဝိ။ ဝ။ ၇၅၄၊ ကထာ။ ၇၉၈] ‘‘ဧတာဒိသံ ယညမနုဿရန္တာ [ပုညမနုဿရန္တာ (သျာ။ က။)]၊ ယေ ဝေဒဇာတာ ဝိစရန္တိ လောကေ၊
ဝိနေယျ မစ္ဆေရမလံ သမူလံ၊ အနိန္ဒိတာ ¶ သဂ္ဂမုပေန္တိ ဌာန’’န္တိ။
ဒဒ္ဒလ္လဝိမာနံ [ဒဒ္ဒဠှဝိမာနံ (က။)] ဆဋ္ဌံ။
၇။ ပေသဝတီဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဖလိကရဇတဟေမဇာလဆန္နံ ¶ ၊ ဝိဝိဓစိတြတလမဒ္ဒသံ သုရမ္မံ၊
ဗျမှံ သုနိမ္မိတံ တောရဏူပပန္နံ၊ ရုစကုပကိဏ္ဏမိဒံ သုဘံ ဝိမာနံ။
‘‘ဘာတိ ¶ စ ဒသ ဒိသာ နဘေဝ သုရိယော၊ သရဒေ တမောနုဒေါ သဟဿရံသီ၊
တထာ တပတိမိဒံ တဝ ဝိမာနံ၊ ဇလမိဝ ဓူမသိခေါ နိသေ နဘဂ္ဂေ။
‘‘မုသတီဝ နယနံ သတေရတာဝ [သတေရိတာဝ (သျာ။ က။)]၊ အာကာသေ ဌပိတမိဒံ မနုညံ၊
ဝီဏာမုရဇသမ္မတာဠဃုဋ္ဌံ၊ ဣဒ္ဓံ ဣန္ဒပုရံ ယထာ တဝေဒံ။
‘‘ပဒုမကုမုဒုပ္ပလကုဝလယံ၊ ယောဓိက [ယူဓိက (သီ။)] ဗန္ဓုကနောဇကာ [ယောထိကာ ဘဏ္ဍိကာ နောဇကာ (သျာ။)] စ သန္တိ၊
သာလကုသုမိတပုပ္ဖိတာ အသောကာ၊ ဝိဝိဓဒုမဂ္ဂသုဂန္ဓသေဝိတမိဒံ။
‘‘သဠလလဗုဇဘုဇက [သုဇက (သီ။ သျာ။)] သံယုတ္တာ [သညတာ (သီ။)]၊ ကုသကသုဖုလ္လိတလတာဝလမ္ဗိနီဟိ ¶ ၊
မဏိဇာလသဒိသာ ယသဿိနီ၊ ရမ္မာ ပေါက္ခရဏီ ဥပဋ္ဌိတာ တေ။
‘‘ဥဒကရုဟာ စ ယေတ္ထိ ပုပ္ဖဇာတာ၊ ထလဇာ ယေ စ သန္တိ ရုက္ခဇာတာ၊
မာနုသကာမာနုဿကာ စ ဒိဗ္ဗာ၊ သဗ္ဗေ တုယှံ နိဝေသနမှိ ဇာတာ။
‘‘ကိဿ သံယမဒမဿယံ ဝိပါကော၊ ကေနာသိ ကမ္မဖလေနိဓူပပန္နာ၊
ယထာ စ တေ အဓိဂတမိဒံ ဝိမာနံ၊ တဒနုပဒံ အဝစာသိဠာရပမှေ’’တိ [ပခုမေတိ (သီ။)]။
‘‘ယထာ ¶ စ မေ အဓိဂတမိဒံ ဝိမာနံ၊ ကောဉ္စမယူရစကောရ [စင်္ကောရ (က။)] သင်္ဃစရိတံ၊
ဒိဗျ [ဒိဗ္ဗ (သီ။ ပီ။)] ပိလဝဟံသရာဇစိဏ္ဏံ၊ ဒိဇကာရဏ္ဍဝကောကိလာဘိနဒိတံ။
‘‘နာနာသန္တာနကပုပ္ဖရုက္ခဝိဝိဓာ၊ ပါဋလိဇမ္ဗုအသောကရုက္ခဝန္တံ၊
ယထာ စ မေ အဓိဂတမိဒံ ဝိမာနံ၊ တံ ¶ တေ ပဝေဒယာမိ [ပဝဒိဿာမိ (သီ။)၊ ပဝေဒိဿာမိ (ပီ။)] သုဏောဟိ ဘန္တေ။
‘‘မဂဓဝရပုရတ္ထိမေန ¶ ၊ နာဠကဂါမော နာမ အတ္ထိ ဘန္တေ၊
တတ္ထ အဟောသိံ ပုရေ သုဏိသာ၊ ပေသဝတီတိ [သေသဝတီတိ (သီ။ သျာ။)] တတ္ထ ဇာနိံသု မမံ။
‘‘သာဟမပစိတတ္ထဓမ္မကုသလံ ¶ ၊ ဒေဝမနုဿပူဇိတံ မဟန္တံ၊
ဥပတိဿံ နိဗ္ဗုတမပ္ပမေယျံ၊ မုဒိတမနာ ကုသုမေဟိ အဗ္ဘုကိရိံ [အဗ္ဘောကိရိံ (သီ။ သျာ။ ပီ။ က။)]။
‘‘ပရမဂတိဂတဉ္စ ပူဇယိတွာ၊ အန္တိမဒေဟဓရံ ဣသိံ ဥဠာရံ၊
ပဟာယ မာနုသကံ သမုဿယံ၊ တိဒသဂတာ ဣဓ မာဝသာမိ ဌာန’’န္တိ။
ပေသဝတီဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ မလ္လိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီတဝတ္ထေ ¶ ပီတဓဇေ၊ ပီတာလင်္ကာရဘူသိတေ၊
ပီတန္တရာဟိ ဝဂ္ဂူဟိ၊ အပိဠန္ဓာဝ သောဘသိ။
‘‘ကာ ¶ ကမ္ဗုကာယူရဓရေ [ကကမ္ဗုကာယုရဓရေ (သျာ။)]၊ ကဉ္စနာဝေဠဘူသိတေ၊
ဟေမဇာလကသဉ္ဆန္နေ [ပစ္ဆန္နေ (သီ။)]၊ နာနာရတနမာလိနီ။
‘‘သောဝဏ္ဏမယာ လောဟိတင်္ဂမယာ [လောဟိတင်္ကမယာ (သီ။ သျာ။)] စ၊ မုတ္တာမယာ ¶ ဝေဠုရိယမယာ စ၊
မသာရဂလ္လာ သဟလောဟိတင်္ဂါ [သဟလောဟိတင်္ကာ (သီ။)၊ သဟလောဟိတကာ (သျာ။)]၊ ပါရေဝတက္ခီဟိ မဏီဟိ စိတ္တတာ။
‘‘ကောစိ ကောစိ ဧတ္ထ မယူရသုဿရော၊ ဟံသဿ ရညော ကရဝီကသုဿရော၊
တေသံ သရော သုယျတိ ဝဂ္ဂုရူပေါ၊ ပဉ္စင်္ဂိကံ တူရိယမိဝပ္ပဝါဒိတံ။
‘‘ရထော စ တေ သုဘော ဝဂ္ဂု [ဝဂ္ဂူ (သျာ။)]၊ နာနာရတနစိတ္တိတော [နာနာရတနစိတ္တင်္ဂေါ (သျာ။)]၊
နာနာဝဏ္ဏာဟိ ဓာတူဟိ၊ သုဝိဘတ္တောဝ သောဘတိ။
‘‘တသ္မိံ ရထေ ကဉ္စနဗိမ္ဗဝဏ္ဏေ၊ ယာ တွံ [ယတ္ထ (က။ သီ။ သျာ။ က။)] ဌိတာ ဘာသသိ မံ ပဒေသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘သောဝဏ္ဏဇာလံ မဏိသောဏ္ဏစိတ္တိတံ [ဝိစိတ္တံ (က။)၊ စိတ္တံ (သီ။ သျာ။)]၊ မုတ္တာစိတံ ဟေမဇာလေန ဆန္နံ [သဉ္ဆန္နံ (က။)]၊
ပရိနိဗ္ဗုတေ ဂေါတမေ အပ္ပမေယျေ၊ ပသန္နစိတ္တာ အဟမာဘိရောပယိံ။
‘‘တာဟံ ကမ္မံ ကရိတွာန၊ ကုသလံ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏိတံ၊
အပေတသောကာ သုခိတာ၊ သမ္ပမောဒါမနာမယာ’’တိ။
မလ္လိကာဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဝိသာလက္ခိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ကာ ¶ ¶ ¶ နာမ တွံ ဝိသာလက္ခိ [ဝိသာလက္ခီ (သျာ။)]၊ ရမ္မေ စိတ္တလတာဝနေ၊
သမန္တာ အနုပရိယာသိ၊ နာရီဂဏပုရက္ခတာ [ပုရက္ခိတာ (သျာ။ က။)]။
‘‘ယဒါ ¶ ဒေဝါ တာဝတိံသာ၊ ပဝိသန္တိ ဣမံ ဝနံ၊
သယောဂ္ဂါ သရထာ သဗ္ဗေ၊ စိတြာ ဟောန္တိ ဣဓာဂတာ။
‘‘တုယှဉ္စ ဣဓ ပတ္တာယ၊ ဥယျာနေ ဝိစရန္တိယာ၊
ကာယေ န ဒိဿတီ စိတ္တံ၊ ကေန ရူပံ တဝေဒိသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ယေန ကမ္မေန ဒေဝိန္ဒ၊ ရူပံ မယှံ ဂတီ စ မေ၊
ဣဒ္ဓိ စ အာနုဘာဝေါ စ၊ တံ သုဏောဟိ ပုရိန္ဒဒ။
‘‘အဟံ ရာဇဂဟေ ရမ္မေ၊ သုနန္ဒာ နာမုပါသိကာ၊
သဒ္ဓါ သီလေန သမ္ပန္နာ၊ သံဝိဘာဂရတာ သဒါ။
‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ ဘတ္တဉ္စ၊ သေနာသနံ ပဒီပိယံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ [စတုဒ္ဒသိံ (ပီ။ က။)] ပဉ္စဒသိံ၊ ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။
‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသိဿံ၊ သဒါ သီလေသု သံဝုတာ၊
သညမာ သံဝိဘာဂါ စ၊ ဝိမာနံ အာဝသာမဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတာ၊ မုသာဝါဒါ စ သညတာ၊
ထေယျာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပါနာ စ အာရကာ။
‘‘ပဉ္စသိက္ခာပဒေ ရတာ၊ အရိယသစ္စာန ကောဝိဒါ၊
ဥပါသိကာ စက္ခုမတော၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘တဿာ ¶ ¶ မေ ဉာတိကုလာ ဒါသီ [ဉာတိကုလံ အာသီ (သျာ။ က။)]၊ သဒါ မာလာဘိဟာရတိ၊
တာဟံ ဘဂဝတော ထူပေ၊ သဗ္ဗမေဝါဘိရောပယိံ။
‘‘ဥပေါသထေ စဟံ ဂန္တွာ၊ မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ၊
ထူပသ္မိံ အဘိရောပေသိံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန ¶ ကမ္မေန ဒေဝိန္ဒ၊ ရူပံ မယှံ ဂတီ စ မေ၊
ဣဒ္ဓီ စ အာနုဘာဝေါ စ၊ ယံ မာလံ အဘိရောပယိံ။
‘‘ယဉ္စ သီလဝတီ အာသိံ၊ န တံ တာဝ ဝိပစ္စတိ၊
အာသာ စ ပန မေ ဒေဝိန္ဒ၊ သကဒါဂါမိနီ သိယ’’န္တိ။
ဝိသာလက္ခိဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ ပါရိစ္ဆတ္တကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပါရိစ္ဆတ္တကေ ¶ ကောဝိဠာရေ၊ ရမဏီယေ မနောရမေ၊
ဒိဗ္ဗမာလံ ဂန္ထမာနာ၊ ဂါယန္တီ သမ္ပမောဒသိ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ သဒ္ဒါ နိစ္ဆရန္တိ၊ သဝနီယာ မနောရမာ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ ပဝါယန္တိ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။
‘‘ဝိဝတ္တမာနာ ကာယေန၊ ယာ ဝေဏီသု ပိဠန္ဓနာ။
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တူရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ဝဋံသကာ ဝါတဓုတာ [ဝါတဓူတာ (သီ။ သျာ။)]၊ ဝါတေန သမ္ပကမ္ပိတာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တူရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ယာပိ ¶ တေ သိရသ္မိံ မာလာ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ၊
ဝါတိ ¶ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
‘‘ဃာယသေ တံ သုစိဂန္ဓံ [သုစိံ ဂန္ဓံ (သီ။)]၊ ရူပံ ပဿသိ အမာနုသံ [မာနုသံ (ပီ။)]၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ပဘဿရံ အစ္စိမန္တံ၊ ဝဏ္ဏဂန္ဓေန သံယုတံ၊
အသောကပုပ္ဖမာလာဟံ၊ ဗုဒ္ဓဿ ဥပနာမယိံ။
‘‘တာဟံ ကမ္မံ ကရိတွာန၊ ကုသလံ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏိတံ၊
အပေတသောကာ သုခိတာ၊ သမ္ပမောဒါမနာမယာ’’တိ။
ပါရိစ္ဆတ္တကဝိမာနံ ဒသမံ။
ပါရိစ္ဆတ္တကဝဂ္ဂေါ တတိယော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ ¶ –
ဥဠာရော ဥစ္ဆု ပလ္လင်္ကော၊ လတာ စ ဂုတ္တိလေန စ၊
ဒဒ္ဒလ္လပေသမလ္လိကာ၊ ဝိသာလက္ခိ ပါရိစ္ဆတ္တကော၊
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။
၄။ မဉ္ဇိဋ္ဌကဝဂ္ဂေါ
၁။ မဉ္ဇိဋ္ဌကဝိမာနဝတ္ထု
‘‘မဉ္ဇိဋ္ဌကေ ¶ ¶ [မဉ္ဇေဋ္ဌကေ (သီ။)] ဝိမာနသ္မိံ၊ သောဏ္ဏဝါလုကသန္ထတေ [သောဝဏ္ဏဝါလုကသန္ထတေ (သျာ။ ပီ။)၊ သောဝဏ္ဏဝါလိကသန္ထတေ (က။)]၊
ပဉ္စင်္ဂိကေ တုရိယေန [တုရိယေန (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊ ရမသိ သုပ္ပဝါဒိတေ။
‘‘တမှာ ဝိမာနာ ဩရုယှ၊ နိမ္မိတာ ရတနာမယာ၊
ဩဂါဟသိ ¶ သာလဝနံ၊ ပုပ္ဖိတံ သဗ္ဗကာလိကံ။
‘‘ယဿ ယဿေဝ သာလဿ၊ မူလေ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
သော သော မုဉ္စတိ ပုပ္ဖာနိ၊ ဩနမိတွာ ဒုမုတ္တမော။
‘‘ဝါတေရိတံ သာလဝနံ၊ အာဓုတံ [အာဓူတံ (သီ။)] ဒိဇသေဝိတံ၊
ဝါတိ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
‘‘ဃာယသေ တံ သုစိဂန္ဓံ၊ ရူပံ ပဿသိ အမာနုသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဒါသီ အယိရကုလေ [အယျိရကုလေ (သျာ။ က။)] အဟုံ၊
ဗုဒ္ဓံ နိသိန္နံ ဒိသွာန၊ သာလပုပ္ဖေဟိ ဩကိရိံ။
‘‘ဝဋံသကဉ္စ သုကတံ၊ သာလပုပ္ဖမယံ အဟံ၊
ဗုဒ္ဓဿ ဥပနာမေသိံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တာဟံ ¶ ကမ္မံ ကရိတွာန၊ ကုသလံ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏိတံ၊
အပေတသောကာ သုခိတာ၊ သမ္ပမောဒါမနာမယာ’’တိ။
မဉ္ဇိဋ္ဌကဝိမာနံ ပဌမံ။
၂။ ပဘဿရဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပဘဿရဝရဝဏ္ဏနိဘေ ¶ ၊ သုရတ္တဝတ္ထဝသနေ [ဝတ္ထနိဝါသနေ (သီ။ သျာ။)]၊
မဟိဒ္ဓိကေ စန္ဒနရုစိရဂတ္တေ၊ ကာ တွံ သုဘေ ဒေဝတေ ဝန္ဒသေ မမံ။
‘‘ပလ္လင်္ကော ¶ စ တေ မဟဂ္ဃော၊ နာနာရတနစိတ္တိတော ¶ ရုစိရော၊
ယတ္ထ တွံ နိသိန္နာ ဝိရောစသိ၊ ဒေဝရာဇာရိဝ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ သုစရိတမာစရီ ဘဒ္ဒေ၊ ကိဿ ကမ္မဿ ဝိပါကံ၊
အနုဘောသိ ဒေဝလောကသ္မိံ၊ ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊
ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ပိဏ္ဍာယ တေ စရန္တဿ၊ မာလံ ဖာဏိတဉ္စ အဒဒံ ဘန္တေ၊
တဿ ကမ္မဿိဒံ ဝိပါကံ၊ အနုဘောမိ ဒေဝလောကသ္မိံ။
‘‘ဟောတိ စ မေ အနုတာပေါ၊ အပရဒ္ဓံ [အပရာဓံ (သျာ။)] ဒုက္ခိတဉ္စ [ဒုက္ကဋဉ္စ (သီ။)] မေ ဘန္တေ၊
သာဟံ ဓမ္မံ နာဿောသိံ၊ သုဒေသိတံ ဓမ္မရာဇေန။
‘‘တံ တံ ဝဒါမိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ‘ယဿ မေ အနုကမ္ပိယော ကောစိ၊
ဓမ္မေသု တံ သမာဒပေထ’၊ သုဒေသိတံ ဓမ္မရာဇေန။
‘‘ယေသံ အတ္ထိ သဒ္ဓါ ဗုဒ္ဓေ၊ ဓမ္မေ ¶ စ သင်္ဃရတနေ၊
တေ မံ အတိဝိရောစန္တိ၊ အာယုနာ ယသသာ သိရိယာ။
‘‘ပတာပေန ဝဏ္ဏေန ဥတ္တရိတရာ၊
အညေ မဟိဒ္ဓိကတရာ မယာ ဒေဝါ’’တိ၊
ပဘဿရဝိမာနံ ဒုတိယံ။
၃။ နာဂဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အလင်္ကတာ ¶ ¶ မဏိကဉ္စနာစိတံ၊ သောဝဏ္ဏဇာလစိတံ မဟန္တံ၊
အဘိရုယှ ဂဇဝရံ သုကပ္ပိတံ၊ ဣဓာဂမာ ဝေဟာယသံ [ဝေဟာသယံ (သီ။)] အန္တလိက္ခေ။
‘‘နာဂဿ ဒန္တေသု ဒုဝေသု နိမ္မိတာ၊ အစ္ဆောဒကာ [အစ္ဆောဒိကာ (သီ။ က။)] ပဒုမိနိယော သုဖုလ္လာ၊
ပဒုမေသု စ တုရိယဂဏာ ပဘိဇ္ဇရေ၊ ဣမာ စ နစ္စန္တိ မနောဟရာယော။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တာသိ မဟာနုဘာဝေ၊ မနုဿဘူတာ ကိမကာသိ ပုညံ၊
ကေနာသိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ၊ ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘ဗာရာဏသိယံ ¶ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ဗုဒ္ဓဿဟံ ဝတ္ထယုဂံ အဒါသိံ၊
ပါဒါနိ ဝန္ဒိတွာ [ဝန္ဒိတွ (သီ။)] ဆမာ နိသီဒိံ၊ ဝိတ္တာ စဟံ အဉ္ဇလိကံ အကာသိံ။
‘‘ဗုဒ္ဓါ စ မေ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော၊ အဒေသယိ သမုဒယဒုက္ခနိစ္စတံ၊
အသင်္ခတံ ဒုက္ခနိရောဓသဿတံ၊ မဂ္ဂံ အဒေသယိ [အဒေသေသိ (သီ။)] ယတော ဝိဇာနိသံ၊
‘‘အပ္ပာယုကီ ¶ ကာလကတာ တတော စုတာ၊ ဥပပန္နာ တိဒသဂဏံ ယသဿိနီ၊
သက္ကဿဟံ အညတရာ ပဇာပတိ၊ ယသုတ္တရာ နာမ ဒိသာသု ဝိဿုတာ’’တိ။
နာဂဝိမာနံ တတိယံ။
၄။ အလောမဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟဉ္စ ¶ ဗာရာဏသိယံ၊ ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော၊
အဒါသိံ သုက္ခကုမ္မာသံ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘သုက္ခာယ အလောဏိကာယ စ၊ ပဿ ဖလံ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာ၊
အလောမံ သုခိတံ ဒိသွာ၊ ကော ပုညံ န ကရိဿတိ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ¶ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
အလောမဝိမာနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ကဉ္ဇိကဒါယိကာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ အန္ဓကဝိန္ဒမှိ၊ ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော၊
အဒါသိံ ကောလသမ္ပာကံ၊ ကဉ္ဇိကံ တေလဓူပိတံ။
‘‘ပိပ္ဖလျာ လသုဏေန စ၊ မိဿံ လာမဉ္ဇကေန စ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတသ္မိံ [ဥဇုဘူတေသု (က။)]၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘ယာ ¶ ¶ မဟေသိတ္တံ ကာရေယျ၊ စက္ကဝတ္တိဿ ရာဇိနော၊
နာရီ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏီ၊ ဘတ္တု စာနောမဒဿိကာ၊
ဧကဿ ¶ ကဉ္ဇိကဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။
‘‘သတံ နိက္ခာ သတံ အဿာ၊ သတံ အဿတရီရထာ၊
သတံ ကညာသဟဿာနိ၊ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ၊
ဧကဿ ကဉ္ဇိကဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။
‘‘သတံ ဟေမဝတာ နာဂါ၊ ဤသာဒန္တာ ဥရူဠှဝါ၊
သုဝဏ္ဏကစ္ဆာ မာတင်္ဂါ၊ ဟေမကပ္ပနဝါသသာ၊
ဧကဿ ကဉ္ဇိကဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။
‘‘စတုန္နမပိ ¶ ဒီပါနံ၊ ဣဿရံ ယောဓ ကာရယေ၊
ဧကဿ ကဉ္ဇိကဒါနဿ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိ’’န္တိ။
ကဉ္ဇိကဒါယိကာဝိမာနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဝိဟာရဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ… ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ သဒ္ဒါ နိစ္ဆရန္တိ၊ သဝနီယာ မနောရမာ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ ပဝါယန္တိ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။
‘‘ဝိဝတ္တမာနာ ကာယေန၊ ယာ ဝေဏီသု ပိဠန္ဓနာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ဝဋံသကာ ဝါတဓုတာ၊ ဝါတေန သမ္ပကမ္ပိတာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ယာပိ ¶ တေ သိရသ္မိံ မာလာ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ၊
ဝါတိ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
‘‘ဃာယသေ တံ သုစိဂန္ဓံ၊ ရူပံ ပဿသိ အမာနုသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘သာဝတ္ထိယံ ¶ ¶ မယှံ သခီ ဘဒန္တေ၊ သင်္ဃဿ ကာရေသိ မဟာဝိဟာရံ၊
တတ္ထပ္ပသန္နာ အဟမာနုမောဒိံ၊ ဒိသွာ အဂါရဉ္စ ပိယဉ္စ မေတံ။
‘‘တာယေဝ ¶ မေ သုဒ္ဓနုမောဒနာယ၊ လဒ္ဓံ ဝိမာနဗ္ဘုတဒဿနေယျံ၊
သမန္တတော သောဠသယောဇနာနိ၊ ဝေဟာယသံ ဂစ္ဆတိ ဣဒ္ဓိယာ မမ။
‘‘ကူဋာဂါရာ နိဝေသာ မေ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ၊
ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အာဘန္တိ၊ သမန္တာ သတယောဇနံ။
‘‘ပေါက္ခရညော စ မေ ဧတ္ထ၊ ပုထုလောမနိသေဝိတာ၊
အစ္ဆောဒကာ [အစ္ဆောဒိကာ (သီ။)] ဝိပ္ပသန္နာ၊ သောဏ္ဏဝါလုကသန္ထတာ။
‘‘နာနာပဒုမသဉ္ဆန္နာ၊ ပုဏ္ဍရီကသမောတတာ [ပဏ္ဍရီကသမောနတာ (သီ။)]၊
သုရဘီ သမ္ပဝါယန္တိ၊ မနုညာ မာလုတေရိတာ။
‘‘ဇမ္ဗုယော ပနသာ တာလာ၊ နာဠိကေရဝနာနိ စ၊
အန္တောနိဝေသနေ ဇာတာ၊ နာနာရုက္ခာ အရောပိမာ။
‘‘နာနာတူရိယသင်္ဃုဋ္ဌံ ¶ ၊ အစ္ဆရာဂဏဃောသိတံ၊
ယောပိ မံ သုပိနေ ပဿေ၊ သောပိ ဝိတ္တော သိယာ နရော။
‘‘ဧတာဒိသံ အဗ္ဘုတဒဿနေယျံ၊ ဝိမာနံ သဗ္ဗသောပဘံ၊
မမ ကမ္မေဟိ နိဗ္ဗတ္တံ၊ အလံ ပုညာနိ ကာတဝေ’’တိ။
‘‘တာယေဝ တေ သုဒ္ဓနုမောဒနာယ၊ လဒ္ဓံ ဝိမာနဗ္ဘုတဒဿနေယျံ၊
ယာ စေဝ သာ ဒါနမဒါသိ နာရီ၊ တဿာ ဂတိံ ဗြူဟိ ကုဟိံ ဥပ္ပန္နာ [ဥပပန္နာ (က။)] သာ’’တိ။
‘‘ယာ သာ အဟု မယှံ သခီ ဘဒန္တေ၊ သင်္ဃဿ ကာရေသိ မဟာဝိဟာရံ၊
ဝိညာတဓမ္မာ သာ အဒါသိ ဒါနံ၊ ဥပ္ပန္နာ နိမ္မာနရတီသု ဒေဝေသု။
‘‘ပဇာပတီ ¶ တဿ သုနိမ္မိတဿ၊ အစိန္တိယာ ကမ္မဝိပါကာ တဿ၊
ယမေတံ ပုစ္ဆသိ ကုဟိံ ဥပ္ပန္နာ [ဥပပန္နာ (က။)] သာတိ၊ တံ တေ ဝိယာကာသိံ အနညထာ အဟံ။
‘‘တေနဟညေပိ သမာဒပေထ၊ သင်္ဃဿ ဒါနာနိ ဒဒါထ ဝိတ္တာ၊
ဓမ္မဉ္စ သုဏာထ ပသန္နမာနသာ၊ သုဒုလ္လဘော လဒ္ဓါ မနုဿလာဘော။
‘‘ယံ ¶ မဂ္ဂံ မဂ္ဂါဓိပတီ အဒေသယိ [မဂ္ဂါဓိပတျဒေသယိ (သီ။)]၊ ဗြဟ္မဿရော ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော၊
သင်္ဃဿ ဒါနာနိ ဒဒါထ ဝိတ္တာ၊ မဟပ္ဖလာ ယတ္ထ ဘဝန္တိ ဒက္ခိဏာ။
[ခု။ ပါ။ ၆။၆၊ သု။ နိ။ ၂၂၉] ‘‘ယေ ¶ ပုဂ္ဂလာ အဋ္ဌ သတံ ပသတ္ထာ၊ စတ္တာရိ ဧတာနိ ယုဂါနိ ဟောန္တိ၊
တေ ဒက္ခိဏေယျာ သုဂတဿ သာဝကာ၊ ဧတေသု ဒိန္နာနိ မဟပ္ဖလာနိ။
[ဝိ။ ဝ။ ၆၄၁] ‘‘စတ္တာရော စ ပဋိပန္နာ၊ စတ္တာရော စ ဖလေ ဌိတာ၊
ဧသ သင်္ဃော ဥဇုဘူတော၊ ပညာသီလသမာဟိတော။
[ဝိ။ ဝ။ ၆၄၂] ‘‘ယဇမာနာနံ ¶ မနုဿာနံ၊ ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ၊
ကရောတံ ဩပဓိကံ ပုညံ၊ သင်္ဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
[ဝိ။ ဝ။ ၆၄၃] ‘‘ဧသော ဟိ သင်္ဃော ဝိပုလော မဟဂ္ဂတော၊ ဧသပ္ပမေယျော ဥဒဓီဝ သာဂရော၊
ဧတေဟိ သေဋ္ဌာ နရဝီရသာဝကာ၊ ပဘင်္ကရာ ဓမ္မမုဒီရယန္တိ [နတ္ထေတ္ထ ပါဌဘေဒေါ]။
[ဝိ။ ဝ။ ၆၄၄] ‘‘တေသံ သုဒိန္နံ သုဟုတံ သုယိဋ္ဌံ၊ ယေ သင်္ဃမုဒ္ဒိဿ ဒဒန္တိ ဒါနံ၊
သာ ဒက္ခိဏာ သင်္ဃဂတာ ပတိဋ္ဌိတာ၊ မဟပ္ဖလာ လောကဝိဒူန [လောကဝိဒူဟိ (က။)] ဝဏ္ဏိတာ။
‘‘ဧတာဒိသံ ¶ ¶ ယညမနုဿရန္တာ၊ ယေ ဝေဒဇာတာ ဝိစရန္တိ လောကေ၊
ဝိနေယျ မစ္ဆေရမလံ သမူလံ၊ အနိန္ဒိတာ သဂ္ဂမုပေန္တိ ဌာန’’န္တိ။
ဝိဟာရဝိမာနံ ဆဋ္ဌံ။
ဘာဏဝါရံ ဒုတိယံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ စတုရိတ္ထိဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဣန္ဒီဝရာနံ ¶ ဟတ္ထကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊
ဧသိကာနံ ဥဏ္ဏတသ္မိံ၊ နဂရဝရေ ပဏ္ဏကတေ ရမ္မေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိဿာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ¶ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘နီလုပ္ပလဟတ္ထကံ အဟမဒါသိံ၊ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊
ဧသိကာနံ ဥဏ္ဏတသ္မိံ၊ နဂရဝရေ ပဏ္ဏကတေ ရမ္မေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဩဒါတမူလကံ ဟရိတပတ္တံ၊ ဥဒကသ္မိံ သရေ ဇာတံ အဟမဒါသိံ၊
ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊ ဧသိကာနံ ဥဏ္ဏတသ္မိံ၊
နဂရဝရေ ပဏ္ဏကတေ ရမ္မေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ¶ ဝဏ္ဏေန…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ သုမနာ သုမနဿ သုမနမကုဠာနိ၊ ဒန္တဝဏ္ဏာနိ အဟမဒါသိံ၊
ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊ ဧသိကာနံ ဥဏ္ဏတသ္မိံ၊
နဂရဝရေ ပဏ္ဏကတေ ရမ္မေ။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
စတုရိတ္ထိဝိမာနံ သတ္တမံ။
၈။ အမ္ဗဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဒိဗ္ဗံ ¶ တေ အမ္ဗဝနံ ရမ္မံ၊ ပါသာဒေတ္ထ မဟလ္လကော၊
နာနာတုရိယသင်္ဃုဋ္ဌော၊ အစ္ဆရာဂဏဃောသိတော။
‘‘ပဒီပေါ စေတ္ထ ဇလတိ၊ နိစ္စံ သောဝဏ္ဏယော မဟာ၊
ဒုဿဖလေဟိ ရုက္ခေဟိ၊ သမန္တာ ပရိဝါရိတော။
‘‘ကေန ¶ တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ၊
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ¶ ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ပုရိမာယ ဇာတိယာ မနုဿလောကေ၊
ဝိဟာရံ သင်္ဃဿ ကာရေသိံ၊ အမ္ဗေဟိ ပရိဝါရိတံ။
‘‘ပရိယောသိတေ ဝိဟာရေ၊ ကာရေန္တေ နိဋ္ဌိတေ မဟေ၊
အမ္ဗေဟိ ဆာဒယိတွာန [အမ္ဗေ အစ္ဆာဒယိတွာန (သီ။ သျာ။)၊ အမ္ဗေဟစ္ဆာဒယိတွာန (ပီ။ က။)]၊ ကတွာ ဒုဿမယေ ဖလေ။
‘‘ပဒီပံ တတ္ထ ဇာလေတွာ၊ ဘောဇယိတွာ ဂဏုတ္တမံ၊
နိယျာဒေသိံ တံ သင်္ဃဿ၊ ပသန္နာ သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တေန မေ အမ္ဗဝနံ ရမ္မံ၊ ပါသာဒေတ္ထ မဟလ္လကော၊
နာနာတုရိယသင်္ဃုဋ္ဌော၊ အစ္ဆရာဂဏဃောသိတော။
‘‘ပဒီပေါ ¶ စေတ္ထ ဇလတိ၊ နိစ္စံ သောဝဏ္ဏယော မဟာ၊
ဒုဿဖလေဟိ ရုက္ခေဟိ၊ သမန္တာ ပရိဝါရိတော။
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ…ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
အမ္ဗဝိမာနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ပီတဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ပီတဝတ္ထေ ¶ ပီတဓဇေ၊ ပီတာလင်္ကာရဘူသိတေ၊
ပီတစန္ဒနလိတ္တင်္ဂေ၊ ပီတဥပ္ပလမာလိနီ [ပီတုပ္ပလမဓာရိနီ (သျာ။ က။)၊ ပီတုပ္ပလမာလိနီ (ပီ။)]။
‘‘ပီတပါသာဒသယနေ၊ ပီတာသနေ ပီတဘာဇနေ၊
ပီတဆတ္တေ ပီတရထေ၊ ပီတဿေ ပီတဗီဇနေ။
‘‘ကိံ ¶ ¶ ကမ္မမကရီ ဘဒ္ဒေ၊ ပုဗ္ဗေ မာနုသကေ ဘဝေ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ကောသာတကီ နာမ လတတ္ထိ ဘန္တေ၊ တိတ္တိကာ အနဘိစ္ဆိတာ၊
တဿာ စတ္တာရိ ပုပ္ဖာနိ၊ ထူပံ အဘိဟရိံ အဟံ။
‘‘သတ္ထု သရီရမုဒ္ဒိဿ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊
နာဿ မဂ္ဂံ အဝေက္ခိဿံ၊ န တဂ္ဂမနသာ [တဒဂ္ဂမနသာ (သီ။)၊ တဒင်္ဂမနသာ (သျာ။)] သတီ။
‘‘တတော မံ အဝဓီ ဂါဝီ၊ ထူပံ အပတ္တမာနသံ၊
တဉ္စာဟံ အဘိသဉ္စေယျံ၊ ဘိယျော [ဘီယော (သီ။ အဋ္ဌ။)] နူန ဣတော သိယာ။
‘‘တေန ကမ္မေန ဒေဝိန္ဒ၊ မဃဝါ ဒေဝကုဉ္ဇရော၊
ပဟာယ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တဝ သဟဗျ [သဟဗျတ (သီ။ သျာ။)] မာဂတာ’’တိ။
ဣဒံ ¶ သုတွာ တိဒသာဓိပတိ၊ မဃဝါ ဒေဝကုဉ္ဇရော၊
တာဝတိံသေ ပသာဒေန္တော၊ မာတလိံ ဧတဒဗြဝိ [ဧတဒဗြူဝီတိ (သီ။)]။
‘‘ပဿ မာတလိ အစ္ဆေရံ၊ စိတ္တံ ကမ္မဖလံ ဣဒံ၊
အပ္ပကမ္ပိ ကတံ ဒေယျံ၊ ပုညံ ဟောတိ မဟပ္ဖလံ။
‘‘နတ္ထိ စိတ္တေ ပသန္နမှိ၊ အပ္ပကာ နာမ ဒက္ခိဏာ၊
တထာဂတေ ဝါ သမ္ဗုဒ္ဓေ၊ အထ ဝါ တဿ သာဝကေ။
‘‘ဧဟိ မာတလိ အမှေပိ၊ ဘိယျော ဘိယျော မဟေမသေ၊
တထာဂတဿ ဓာတုယော၊ သုခေါ ပုညာန မုစ္စယော။
‘‘တိဋ္ဌန္တေ နိဗ္ဗုတေ စာပိ၊ သမေ စိတ္တေ သမံ ဖလံ၊
စေတောပဏိဓိဟေတု ¶ ဟိ၊ သတ္တာ ဂစ္ဆန္တိ သုဂ္ဂတိံ။
‘‘ဗဟူနံ [ဗဟုန္နံ (သီ။ သျာ။)] ဝတ အတ္ထာယ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တထာဂတာ၊
ယတ္ထ ကာရံ ကရိတွာန၊ သဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တိ ဒါယကာ’’တိ။
ပီတဝိမာနံ နဝမံ။
၁၀။ ဥစ္ဆုဝိမာနဝတ္ထု
‘‘ဩဘာသယိတွာ ¶ ¶ ပထဝိံ သဒေဝကံ၊ အတိရောစသိ စန္ဒိမသူရိယာ ဝိယ၊
သိရိယာ စ ဝဏ္ဏေန ယသေန တေဇသာ၊ ဗြဟ္မာဝ ဒေဝေ တိဒသေ သဟိန္ဒကေ။
‘‘ပုစ္ဆာမိ ¶ တံ ဥပ္ပလမာလဓာရိနီ၊ အာဝေဠိနီ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစေ၊
အလင်္ကတေ ဥတ္တမဝတ္ထဓာရိနီ၊ ကာ တွံ သုဘေ ဒေဝတေ ဝန္ဒသေ မမံ။
‘‘ကိံ တွံ ပုရေ ကမ္မမကာသိ အတ္တနာ၊ မနုဿဘူတာ ပုရိမာယ ဇာတိယာ၊
ဒါနံ သုစိဏ္ဏံ အထ သီလသညမံ၊ ကေနုပပန္နာ သုဂတိံ ယသဿိနီ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဣဒါနိ ဘန္တေ ဣမမေဝ ဂါမံ၊ ပိဏ္ဍာယ အမှာက ဃရံ ဥပါဂမိ၊
တတော တေ ဥစ္ဆုဿ အဒါသိ ခဏ္ဍိကံ၊ ပသန္နစိတ္တာ အတုလာယ ပီတိယာ၊
‘‘သဿု ¶ စ ပစ္ဆာ အနုယုဉ္ဇတေ မမံ၊ ကဟံ နု ဥစ္ဆုံ ဝဓုကေ အဝါကိရီ၊
န ဆဍ္ဍိတံ နော ပန ခါဒိတံ မယာ၊ သန္တဿ ဘိက္ခုဿ သယံ အဒါသဟံ။
‘‘တုယှံနွိဒံ ဣဿရိယံ အထော မမ၊ ဣတိဿာ သဿု ပရိဘာသတေ မမံ၊
လေဍ္ဍုံ ဂဟေတွာ ပဟာရံ အဒါသိ မေ၊ တတော စုတာ ကာလကတာမှိ ဒေဝတာ။
‘‘တဒေဝ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိစာရယာမဟံ၊ မောဒါမဟံ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘တဒေဝ ¶ ကမ္မံ ကုသလံ ကတံ မယာ၊ သုခဉ္စ ကမ္မံ အနုဘောမိ အတ္တနာ၊
ဒေဝိန္ဒဂုတ္တာ တိဒသေဟိ ရက္ခိတာ၊ သမပ္ပိတာ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘ဧတာဒိသံ ¶ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ၊ မဟာဝိပါကာ မမ ဥစ္ဆုဒက္ခိဏာ၊
ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိစာရယာမဟံ၊ မောဒါမဟံ ကာမဂုဏေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘ဧတာဒိသံ ပုညဖလံ အနပ္ပကံ၊ မဟာဇုတိကာ မမ ဥစ္ဆုဒက္ခိဏာ၊
ဒေဝိန္ဒဂုတ္တာ တိဒသေဟိ ရက္ခိတာ၊ သဟဿနေတ္တောရိဝ နန္ဒနေ ဝနေ။
‘‘တုဝဉ္စ ¶ ဘန္တေ အနုကမ္ပကံ ဝိဒုံ၊ ဥပေစ္စ ဝန္ဒိံ ကုသလဉ္စ ပုစ္ဆိသံ၊
တတော တေ ဥစ္ဆုဿ အဒါသိံ ခဏ္ဍိကံ၊ ပသန္နစိတ္တာ အတုလာယ ပီတိယာ’’တိ။
ဥစ္ဆုဝိမာနံ ဒသမံ။
၁၁။ ဝန္ဒနဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ¶ ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ။ ¶ …
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
သာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ…ပေ… ယဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အဟံ မနုဿေသု မနုဿဘူတာ၊ ဒိသွာန သမဏေ သီလဝန္တေ၊
ပါဒါနိ ဝန္ဒိတွာ မနံ ပသာဒယိံ၊ ဝိတ္တာ စဟံ အဉ္ဇလိကံ အကာသိံ။
‘‘တေန ¶ မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဝဏ္ဏော ¶ စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
ဝန္ဒနဝိမာနံ ဧကာဒသမံ။
၁၂။ ရဇ္ဇုမာလာဝိမာနဝတ္ထု
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဟတ္ထပါဒေ စ ဝိဂ္ဂယှ၊ နစ္စသိ သုပ္ပဝါဒိတေ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ သဒ္ဒါ နိစ္ဆရန္တိ၊ သဝနီယာ မနောရမာ။
‘‘တဿာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင်္ဂမင်္ဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ ပဝါယန္တိ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။
‘‘ဝိဝတ္တမာနာ ကာယေန၊ ယာ ဝေဏီသု ပိဠန္ဓနာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ဝဋံသကာ ဝါတဓုတာ၊ ဝါတေန သမ္ပကမ္ပိတာ၊
တေသံ သုယျတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင်္ဂိကေ ယထာ။
‘‘ယာပိ တေ သိရသ္မိံ မာလာ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ၊
ဝါတိ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
‘‘ဃာယသေ ¶ တံ သုစိဂန္ဓံ၊ ရူပံ ပဿသိ အမာနုသံ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဒါသီ ¶ အဟံ ပုရေ အာသိံ၊ ဂယာယံ ဗြာဟ္မဏဿဟံ၊
အပ္ပပုညာ အလက္ခိကာ၊ ရဇ္ဇုမာလာတိ မံ ဝိဒုံ [ဝိဒူ (သျာ။ ပီ။ က။)]။
‘‘အက္ကောသာနံ ဝဓာနဉ္စ၊ တဇ္ဇနာယ စ ဥဂ္ဂတာ [ဥက္ကတာ (သီ။ သျာ။)]၊
ကုဋံ ¶ ဂဟေတွာ နိက္ခမ္မ၊ အဂဉ္ဆိံ [အာဂစ္ဆိံ (သျာ။ က။)၊ အဂစ္ဆိံ (ပီ။)၊ ဂစ္ဆိံ (သီ။)] ဥဒဟာရိယာ [ဥဒကဟာရိယာ (သီ။)]။
‘‘ဝိပထေ ¶ ကုဋံ နိက္ခိပိတွာ၊ ဝနသဏ္ဍံ ဥပါဂမိံ၊
ဣဓေဝါဟံ မရိဿာမိ၊ ကော အတ္ထော [ကွတ္ထောသိ (က။)၊ ကီဝတ္ထောပိ (သျာ။)] ဇီဝိတေန မေ။
‘‘ဒဠှံ ပါသံ ကရိတွာန၊ အာသုမ္ဘိတွာန ပါဒပေ၊
တတော ဒိသာ ဝိလောကေသိံ၊ကော နု ခေါ ဝနမဿိတော။
‘‘တတ္ထဒ္ဒသာသိံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ သဗ္ဗလောကဟိတံ မုနိံ၊
နိသိန္နံ ရုက္ခမူလသ္မိံ၊ ဈာယန္တံ အကုတောဘယံ။
‘‘တဿာ မေ အဟု သံဝေဂေါ၊ အဗ္ဘုတော လောမဟံသနော၊
ကော နု ခေါ ဝနမဿိတော၊ မနုဿော ဥဒါဟု ဒေဝတာ။
‘‘ပါသာဒိကံ ပသာဒနီယံ၊ ဝနာ နိဗ္ဗနမာဂတံ၊
ဒိသွာ မနော မေ ပသီဒိ၊ နာယံ ယာဒိသကီဒိသော။
‘‘ဂုတ္တိန္ဒြိယော ဈာနရတော၊ အဗဟိဂ္ဂတမာနသော၊
ဟိတော သဗ္ဗဿ လောကဿ၊ ဗုဒ္ဓါ အယံ [သောယံ (သီ။)] ဘဝိဿတိ။
‘‘ဘယဘေရဝေါ ဒုရာသဒေါ၊ သီဟောဝ ဂုဟမဿိတော၊
ဒုလ္လဘာယံ ဒဿနာယ၊ ပုပ္ဖံ ဩဒုမ္ဗရံ ယထာ။
‘‘သော မံ မုဒူဟိ ဝါစာဟိ၊ အာလပိတွာ တထာဂတော၊
ရဇ္ဇုမာလေတိ မံဝေါစ၊ သရဏံ ဂစ္ဆ တထာဂတံ။
‘‘တာဟံ ဂိရံ သုဏိတွာန၊ နေလံ အတ္ထဝတိံ သုစိံ၊
သဏှံ မုဒုဉ္စ ဝဂ္ဂုဉ္စ၊ သဗ္ဗသောကာပနူဒနံ။
‘‘ကလ္လစိတ္တဉ္စ မံ ဉတွာ၊ ပသန္နံ သုဒ္ဓမာနသံ၊
ဟိတော ¶ သဗ္ဗဿ လောကဿ၊ အနုသာသိ တထာဂတော။
‘‘ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ မံဝေါစ၊ အယံ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ၊
ဒုက္ခ [အယံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] နိရောဓော မဂ္ဂေါ စ [ဒုက္ခနိရောဓော စ (သျာ။)]၊ အဉ္ဇသော အမတောဂဓော။
‘‘အနုကမ္ပကဿ ¶ ကုသလဿ၊ ဩဝါဒမှိ အဟံ ဌိတာ၊
အဇ္ဈဂါ အမတံ သန္တိံ၊ နိဗ္ဗာနံ ပဒမစ္စုတံ။
‘‘သာဟံ အဝဋ္ဌိတာပေမာ၊ ဒဿနေ အဝိကမ္ပိနီ၊
မူလဇာတာယ သဒ္ဓါယ၊ ဓီတာ ဗုဒ္ဓဿ ဩရသာ။
‘‘သာဟံ ¶ ¶ ရမာမိ ကီဠာမိ၊ မောဒါမိ အကုတောဘယာ၊
ဒိဗ္ဗမာလံ ဓာရယာမိ၊ ပိဝါမိ မဓုမဒ္ဒဝံ။
‘‘သဋ္ဌိတုရိယသဟဿာနိ၊ ပဋိဗောဓံ ကရောန္တိ မေ၊
အာဠမ္ဗော ဂဂ္ဂရော ဘီမော၊ သာဓုဝါဒီ စ သံသယော။
‘‘ပေါက္ခရော စ သုဖဿော စ၊ ဝီဏာမောက္ခာ စ နာရိယော၊
နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ၊ သောဏဒိန္နာ သုစိမှိတာ။
‘‘အလမ္ဗုသာ မိဿကေသီ စ၊ ပုဏ္ဍရီကာတိဒါရုဏီ [… တိစာရုဏီ (သီ။)]၊
ဧဏီဖဿာ သုဖဿာ [သုပဿာ (သျာ။ ပီ။ က။)] စ၊ သုဘဒ္ဒါ [သံဘဒ္ဒါ (က။)] မုဒုဝါဒိနီ။
‘‘ဧတာ စညာ စ သေယျာသေ၊ အစ္ဆရာနံ ပဗောဓိကာ၊
တာ မံ ကာလေနုပါဂန္တွာ၊ အဘိဘာသန္တိ ဒေဝတာ။
‘‘ဟန္ဒ နစ္စာမ ဂါယာမ၊ ဟန္ဒ တံ ရမယာမသေ၊
နယိဒံ အကတပုညာနံ၊ ကတပုညာနမေဝိဒံ။
‘‘အသောကံ ¶ နန္ဒနံ ရမ္မံ၊ တိဒသာနံ မဟာဝနံ၊
သုခံ အကတပုညာနံ၊ ဣဓ နတ္ထိ ပရတ္ထ စ။
‘‘သုခဉ္စ ကတပုညာနံ၊ ဣဓ စေဝ ပရတ္ထ စ၊
တေသံ သဟဗျကာမာနံ၊ ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ ဗဟုံ၊
ကတပုညာ ဟိ မောဒန္တိ၊ သဂ္ဂေ ဘောဂသမင်္ဂိနော။
‘‘ဗဟူနံ ဝတ အတ္ထာယ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တထာဂတာ၊
ဒက္ခိဏေယျာ မနုဿာနံ၊ ပုညခေတ္တာနမာကရာ၊
ယတ္ထ ကာရံ ကရိတွာန၊ သဂ္ဂေ မောဒန္တိ ဒါယကာ’’တိ။
ရဇ္ဇုမာလာဝိမာနံ ဒွါဒသမံ။
မဉ္ဇိဋ္ဌကဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ ¶ –
မဉ္ဇိဋ္ဌာ ¶ ပဘဿရာ နာဂါ၊ အလောမာကဉ္ဇိကဒါယိကာ၊
ဝိဟာရစတုရိတ္ထမ္ဗာ၊ ပီတာ ဥစ္ဆုဝန္ဒနရဇ္ဇုမာလာ စ၊
ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။
ဣတ္ထိဝိမာနံ သမတ္တံ။