📜
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ခုဒ္ဒကနိကာယေ
ပေတဝတ္ထုပါဠိ
၁။ ဥရဂဝဂ္ဂေါ
၁။ ခေတ္တူပမပေတဝတ္ထု
‘‘ခေတ္တူပမာ ¶ ¶ ¶ ¶ အရဟန္တော၊ ဒါယကာ ကဿကူပမာ၊
ဗီဇူပမံ ဒေယျဓမ္မံ၊ ဧတ္တော နိဗ္ဗတ္တတေ ဖလံ။
‘‘ဧတံ ဗီဇံ ကသိ ခေတ္တံ၊ ပေတာနံ ဒါယကဿ စ၊
တံ ပေတာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ၊ ဒါတာ ပုညေန ဝဍ္ဎတိ။
‘‘ဣဓေဝ ¶ ကုသလံ ကတွာ၊ ပေတေ စ ပဋိပူဇိယ၊
သဂ္ဂဉ္စ ကမတိ [ဂမတိ (က။)] ဋ္ဌာနံ၊ ကမ္မံ ကတွာန ဘဒ္ဒက’’န္တိ။
ခေတ္တူပမပေတဝတ္ထု ပဌမံ။
၂။ သူကရမုခပေတဝတ္ထု
‘‘ကာယော ¶ တေ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏော၊ သဗ္ဗာ ဩဘာသတေ ဒိသာ၊
မုခံ တေ သူကရဿေဝ၊ ကိံ ကမ္မမကရီ ပုရေ’’ [မကရာ ပုရေ (က။)]။
‘‘ကာယေန သညတော အာသိံ၊ ဝါစာယာသိမသညတော၊
တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ ယထာ ပဿသိ နာရဒ။
‘‘တံ ¶ တျာဟံ [တာဟံ (က။)] နာရဒ ဗြူမိ၊ သာမံ ဒိဋ္ဌမိဒံ တယာ၊
မာကာသိ ¶ မုခသာ ပါပံ၊ မာ ခေါ သူကရမုခေါ အဟူ’’တိ။
သူကရမုခပေတဝတ္ထု ဒုတိယံ။
၃။ ပူတိမုခပေတဝတ္ထု
‘‘ဒိဗ္ဗံ သုဘံ ဓာရေသိ ဝဏ္ဏဓာတုံ၊ ဝေဟာယသံ တိဋ္ဌသိ အန္တလိက္ခေ၊
မုခဉ္စ တေ ကိမယော ပူတိဂန္ဓံ၊ ခါဒန္တိ ကိံ ကမ္မမကာသိ ပုဗ္ဗေ’’။
‘‘သမဏော အဟံ ပါပေါတိဒုဋ္ဌဝါစော [ပါပေါ ဒုဋ္ဌဝါစော (သီ။)၊ ပါပေါ ဒုက္ခဝါစော (သျာ။ ပီ။)]၊ တပဿိရူပေါ မုခသာ အသညတော၊
လဒ္ဓါ စ မေ တပသာ ဝဏ္ဏဓာတု၊ မုခဉ္စ မေ ပေသုဏိယေန ပူတိ။
‘‘တယိဒံ တယာ နာရဒ သာမံ ဒိဋ္ဌံ၊
အနုကမ္ပကာ ယေ ကုသလာ ဝဒေယျုံ၊
‘မာ ပေသုဏံ မာ စ မုသာ အဘာဏိ၊
ယက္ခော တုဝံ ဟောဟိသိ ကာမကာမီ’’’တိ။
ပူတိမုခပေတဝတ္ထု တတိယံ။
၄။ ပိဋ္ဌဓီတလိကပေတဝတ္ထု
‘‘ယံ ¶ ¶ ကိဉ္စာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ဒဇ္ဇာ ဒါနံ အမစ္ဆရီ၊
ပုဗ္ဗပေတေ စ အာရဗ္ဘ၊ အထ ဝါ ဝတ္ထုဒေဝတာ။
‘‘စတ္တာရော စ မဟာရာဇေ၊ လောကပါလေ ယသဿိနေ [ယသဿိနော (သီ။ သျာ။)]၊
ကုဝေရံ ဓတရဋ္ဌဉ္စ၊ ဝိရူပက္ခံ ဝိရူဠှကံ၊
တေ ¶ စေဝ ပူဇိတာ ဟောန္တိ၊ ဒါယကာ စ အနိပ္ဖလာ။
‘‘န ¶ ဟိ ရုဏ္ဏံ ဝါ သောကော ဝါ၊ ယာ စညာ ပရိဒေဝနာ၊
န တံ ပေတဿ အတ္ထာယ၊ ဧဝံ တိဋ္ဌန္တိ ဉာတယော။
‘‘အယဉ္စ ခေါ ဒက္ခိဏာ ဒိန္နာ၊ သင်္ဃမှိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ၊
ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယဿ၊ ဌာနသော ဥပကပ္ပတီ’’တိ။
ပိဋ္ဌဓီတလိကပေတဝတ္ထု စတုတ္ထံ။
၅။ တိရောကုဋ္ဋပေတဝတ္ထု
[ခု။ ပါ။ ၇။၁ ခုဒ္ဒကပါဌေ] ‘‘တိရောကုဋ္ဋေသု [တိရောကုဍ္ဍေသု (သီ။ သျာ။ ပီ။)] တိဋ္ဌန္တိ၊ သန္ဓိသိင်္ဃာဋကေသု စ၊
ဒွါရဗာဟာသု တိဋ္ဌန္တိ၊ အာဂန္တွာန သကံ ဃရံ။
‘‘ပဟူတေ အန္နပါနမှိ၊ ခဇ္ဇဘောဇ္ဇေ ဥပဋ္ဌိတေ၊
န တေသံ ကောစိ သရတိ၊ သတ္တာနံ ကမ္မပစ္စယာ။
‘‘ဧဝံ ¶ ဒဒန္တိ ဉာတီနံ၊ ယေ ဟောန္တိ အနုကမ္ပကာ၊
သုစိံ ပဏီတံ ကာလေန၊ ကပ္ပိယံ ပါနဘောဇနံ၊
‘ဣဒံ ဝေါ ဉာတီနံ ဟောတု၊ သုခိတာ ဟောန္တု ဉာတယော’။
‘‘တေ စ တတ္ထ သမာဂန္တွာ၊ ဉာတိပေတာ သမာဂတာ၊
ပဟူတေ အန္နပါနမှိ၊ သက္ကစ္စံ အနုမောဒရေ။
‘‘‘စိရံ ဇီဝန္တု နော ဉာတီ၊ ယေသံ ဟေတု လဘာမသေ၊
အမှာကဉ္စ ကတာ ပူဇာ၊ ဒါယကာ စ အနိပ္ဖလာ’။
‘‘‘န ဟိ တတ္ထ ကသိ အတ္ထိ၊ ဂေါရက္ခေတ္ထ န ဝိဇ္ဇတိ၊
ဝဏိဇ္ဇာ တာဒိသီ နတ္ထိ၊ ဟိရညေန ကယာကယံ [ကယောက္ကယံ (သီ။ က။) ကယောကယံ (ခု။ ပါ။ ၇။၆)]၊
ဣတော ¶ ဒိန္နေန ယာပေန္တိ၊ ပေတာ ကာလဂတာ [ကာလကတာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] တဟိံ’။
‘‘‘ဥန္နမေ ¶ ဥဒကံ ဝုဋ္ဌံ၊ ယထာ နိန္နံ ပဝတ္တတိ၊
ဧဝမေဝ ဣတော ဒိန္နံ၊ ပေတာနံ ဥပကပ္ပတိ’။
‘‘‘ယထာ ဝါရိဝဟာ ပူရာ၊ ပရိပူရေန္တိ သာဂရံ၊
ဧဝမေဝ ဣတော ဒိန္နံ၊ ပေတာနံ ဥပကပ္ပတိ’။
‘‘‘အဒါသိ ¶ မေ အကာသိ မေ၊ ဉာတိ မိတ္တာ [ဉာတိ မိတ္တော (?)] သခါ စ မေ၊
ပေတာနံ ဒက္ခိဏံ ဒဇ္ဇာ၊ ပုဗ္ဗေ ကတမနုဿရံ’။
‘‘‘န ဟိ ရုဏ္ဏံ ဝါ သောကော ဝါ၊ ယာ စညာ ပရိဒေဝနာ၊
န တံ ပေတာနမတ္ထာယ၊ ဧဝံ တိဋ္ဌန္တိ ဉာတယော’။
‘‘‘အယဉ္စ ခေါ ဒက္ခိဏာ ဒိန္နာ၊ သင်္ဃမှိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ၊
ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယဿ၊ ဌာနသော ဥပကပ္ပတိ’။
‘‘သော ဉာတိဓမ္မော စ အယံ နိဒဿိတော၊ ပေတာန ပူဇာ စ ကတာ ဥဠာရာ၊
ဗလဉ္စ ဘိက္ခူနမနုပ္ပဒိန္နံ၊ တုမှေဟိ ပုညံ ပသုတံ အနပ္ပက’’န္တိ။
တိရောကုဋ္ဋပေတဝတ္ထု ပဉ္စမံ။
၆။ ပဉ္စပုတ္တခါဒပေတိဝတ္ထု
‘‘နဂ္ဂါ ¶ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါသိ၊ ဒုဂ္ဂန္ဓာ ပူတိ ဝါယသိ၊
မက္ခိကာဟိ ပရိကိဏ္ဏာ [မက္ခိကာပရိကိဏ္ဏာ စ (သီ။)]၊ ကာ နု တွံ ဣဓ တိဋ္ဌသီ’’တိ။
‘‘အဟံ ဘဒန္တေ [ဘဒ္ဒန္တေ (က။)] ပေတီမှိ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ၊
ပါပကမ္မံ ¶ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ။
‘‘ကာလေန ပဉ္စ ပုတ္တာနိ၊ သာယံ ပဉ္စ ပုနာပရေ၊
ဝိဇာယိတွာန ခါဒါမိ၊ တေပိ နာ ဟောန္တိ မေ အလံ။
‘‘ပရိဍယှတိ ဓူမာယတိ၊ ခုဒါယ [ခုဒ္ဒါယ (က။)] ဟဒယံ မမ၊
ပါနီယံ န လဘေ ပါတုံ၊ ပဿ မံ ဗျသနံ ဂတ’’န္တိ။
‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ၊
ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပုတ္တမံသာနိ ခါဒသီ’’တိ။
‘‘သပတီ [သပတ္တီ (သီ။)] မေ ဂဗ္ဘိနီ အာသိ၊ တဿာ ပါပံ အစေတယိံ၊
သာဟံ ပဒုဋ္ဌမနသာ၊ အကရိံ ဂဗ္ဘပါတနံ။
‘‘တဿာ ¶ ¶ ဒွေမာသိကော ဂဗ္ဘော၊ လောဟိတညေဝ ပဂ္ဃရိ၊
တဒဿာ မာတာ ကုပိတာ၊ မယှံ ဉာတီ သမာနယိ၊
သပထဉ္စ မံ ကာရေသိ၊ ပရိဘာသာပယီ စ မံ။
‘‘သာဟံ ဃောရဉ္စ သပထံ၊ မုသာဝါဒံ အဘာသိသံ၊
ပုတ္တမံသာနိ ခါဒါမိ၊ သစေ တံ ပကတံ မယာ။
‘‘တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကေန [ဝိပါကံ (သျာ။ က။)]၊ မုသာဝါဒဿ စူဘယံ၊
ပုတ္တမံသာနိ ခါဒါမိ၊ ပုဗ္ဗလောဟိတမက္ခိတာ’’တိ။
ပဉ္စပုတ္တခါဒပေတိဝတ္ထု [ပဉ္စပုတ္တခါဒပေတဝတ္ထု (သီ။ သျာ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ] ဆဋ္ဌံ။
၇။ သတ္တပုတ္တခါဒပေတိဝတ္ထု
‘‘နဂ္ဂါ ¶ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပါသိ၊ ဒုဂ္ဂန္ဓာ ပူတိ ဝါယသိ၊
မက္ခိကာဟိ ¶ ပရိကိဏ္ဏာ၊ ကာ နု တွံ ဣဓ တိဋ္ဌသီ’’တိ။
‘‘အဟံ ဘဒန္တေ ပေတီမှိ၊ ဒုဂ္ဂတာ ယမလောကိကာ၊
ပါပကမ္မံ ကရိတွာန၊ ပေတလောကံ ဣတော ဂတာ။
‘‘ကာလေန သတ္တ ပုတ္တာနိ၊ သာယံ သတ္တ ပုနာပရေ၊
ဝိဇာယိတွာန ခါဒါမိ၊ တေပိ နာ ဟောန္တိ မေ အလံ။
‘‘ပရိဍယှတိ ဓူမာယတိ၊ ခုဒါယ ဟဒယံ မမ၊
နိဗ္ဗုတိံ နာဓိဂစ္ဆာမိ၊ အဂ္ဂိဒဍ္ဎာဝ အာတပေ’’တိ။
‘‘ကိံ နု ကာယေန ဝါစာယ၊ မနသာ ဒုက္ကဋံ ကတံ၊
ကိဿ ကမ္မဝိပါကေန၊ ပုတ္တမံသာနိ ခါဒသီ’’တိ။
‘‘အဟူ မယှံ ဒုဝေ ပုတ္တာ၊ ဥဘော သမ္ပတ္တယောဗ္ဗနာ၊
သာဟံ ပုတ္တဗလူပေတာ၊ သာမိကံ အတိမညိသံ။
‘‘တတော မေ သာမိကော ကုဒ္ဓါ၊ သပတ္တိံ မယှမာနယိ၊
သာ စ ဂဗ္ဘံ အလဘိတ္ထ၊ တဿာ ပါပံ အစေတယိံ။
‘‘သာဟံ ¶ ပဒုဋ္ဌမနသာ၊ အကရိံ ဂဗ္ဘပါတနံ၊
တဿာ တေမာသိကော ဂဗ္ဘော၊ ပုဗ္ဗလောဟိတကော [ပုဗ္ဗလောဟိတကော (က။)] ပတိ။
‘‘တဒဿာ မာတာ ကုပိတာ၊ မယှံ ဉာတီ သမာနယိ၊
သပထဉ္စ မံ ကာရေသိ၊ ပရိဘာသာပယီ စ မံ။
‘‘သာဟံ ¶ ဃောရဉ္စ သပထံ၊ မုသာဝါဒံ အဘာသိသံ၊
‘ပုတ္တမံသာနိ ခါဒါမိ၊ သစေ တံ ပကတံ မယာ’။
‘‘တဿ ¶ ကမ္မဿ ဝိပါကေန၊ မုသာဝါဒဿ စူဘယံ၊
ပုတ္တမံသာနိ ခါဒါမိ၊ ပုဗ္ဗလောဟိတမက္ခိတာ’’တိ။
သတ္တပုတ္တခါဒပေတိဝတ္ထု သတ္တမံ။
၈။ ဂေါဏပေတဝတ္ထု
‘‘ကိံ ¶ နု ဥမ္မတ္တရူပေါဝ၊ လာယိတွာ ဟရိတံ တိဏံ၊
ခါဒ ခါဒါတိ လပသိ၊ ဂတသတ္တံ ဇရဂ္ဂဝံ။
‘‘န ဟိ အန္နေန ပါနေန၊ မတော ဂေါဏော သမုဋ္ဌဟေ၊
တွံသိ ဗာလော စ [ဗာလောဝ (က။)] ဒုမ္မေဓော၊ ယထာ တညောဝ ဒုမ္မတီ’’တိ။
‘‘ဣမေ ပါဒါ ဣဒံ သီသံ၊ အယံ ကာယော သဝါလဓိ၊
နေတ္တာ တထေဝ တိဋ္ဌန္တိ၊ အယံ ဂေါဏော သမုဋ္ဌဟေ။
‘‘နာယျကဿ ဟတ္ထပါဒါ၊ ကာယော သီသဉ္စ ဒိဿတိ၊
ရုဒံ မတ္တိကထူပသ္မိံ၊ နနု တွညေဝ ဒုမ္မတီ’’တိ။
‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ၊ ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ၊
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
‘‘အဗ္ဗဟီ [အဗ္ဗူဠှံ (ဗဟူသု)] ဝတ မေ သလ္လံ၊ သောကံ ဟဒယနိဿိတံ၊
ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပိတုသောကံ အပါနုဒိ။
‘‘သွာဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ၊ သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော၊
န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာန မာဏဝ’။
ဧဝံ ¶ ကရောန္တိ သပ္ပညာ၊ ယေ ဟောန္တိ အနုကမ္ပကာ၊
ဝိနိဝတ္တယန္တိ သောကမှာ၊ သုဇာတော ပိတရံ ယထာတိ။
ဂေါဏပေတဝတ္ထု အဋ္ဌမံ။
၉။ မဟာပေသကာရပေတိဝတ္ထု
‘‘ဂူထဉ္စ ¶ ¶ ¶ မုတ္တံ ရုဟိရဉ္စ ပုဗ္ဗံ၊ ပရိဘုဉ္ဇတိ ကိဿ အယံ ဝိပါကော၊
အယံ နု ကိံ ကမ္မမကာသိ နာရီ၊ ယာ သဗ္ဗဒါ လောဟိတပုဗ္ဗဘက္ခာ။
‘‘နဝါနိ ဝတ္ထာနိ သုဘာနိ စေဝ၊ မုဒူနိ သုဒ္ဓါနိ စ လောမသာနိ၊
ဒိန္နာနိ မိဿာ ကိတကာ [ကိဋကာ (က။)] ဘဝန္တိ၊ အယံ နု ကိံ ကမ္မမကာသိ နာရီ’’တိ။
‘‘ဘရိယာ မမေသာ အဟူ ဘဒန္တေ၊ အဒါယိကာ မစ္ဆရိနီ ကဒရိယာ၊
သာ မံ ဒဒန္တံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊ အက္ကောသတိ စ ပရိဘာသတိ စ။
‘‘‘ဂူထဉ္စ မုတ္တံ ရုဟိရဉ္စ ပုဗ္ဗံ၊ ပရိဘုဉ္ဇ တွံ အသုစိံ သဗ္ဗကာလံ၊
ဧတံ တေ ပရလောကသ္မိံ ဟောတု၊ ဝတ္ထာ စ တေ ကိဋကသမာ ဘဝန္တု’၊
ဧတာဒိသံ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ၊ ဣဓာဂတာ စိရရတ္တာယ ခါဒတီ’’တိ။
မဟာပေသကာရပေတိဝတ္ထု နဝမံ။
၁၀။ ခလ္လာဋိယပေတိဝတ္ထု
‘‘ကာ ¶ ¶ နု အန္တောဝိမာနသ္မိံ၊ တိဋ္ဌန္တီ နူပနိက္ခမိ၊
ဥပနိက္ခမဿု ဘဒ္ဒေ၊ ပဿာမ တံ ဗဟိဋ္ဌိတ’’န္တိ။
‘‘အဋ္ဋီယာမိ ¶ ဟရာယာမိ၊ နဂ္ဂါ နိက္ခမိတုံ ဗဟိ၊
ကေသေဟမှိ ပဋိစ္ဆန္နာ၊ ပုညံ မေ အပ္ပကံ ကတ’’န္တိ။
‘‘ဟန္ဒုတ္တရီယံ ဒဒါမိ တေ၊ ဣဒံ ဒုဿံ နိဝါသယ၊
ဣဒံ ဒုဿံ နိဝါသေတွာ၊ ဧဟိ နိက္ခမ သောဘနေ၊
ဥပနိက္ခမဿု ဘဒ္ဒေ၊ ပဿာမ တံ ဗဟိဋ္ဌိတ’’န္တိ။
‘‘ဟတ္ထေန ဟတ္ထေ တေ ဒိန္နံ၊ န မယှံ ဥပကပ္ပတိ၊
ဧသေတ္ထုပါသကော သဒ္ဓါ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝကော။
‘‘ဧတံ အစ္ဆာဒယိတွာန၊ မမ ဒက္ခိဏမာဒိသ၊
တထာဟံ [အထာဟံ (သီ။)] သုခိတာ ဟေဿံ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ’’တိ။
တဉ္စ တေ နှာပယိတွာန၊ ဝိလိမ္ပေတွာန ဝါဏိဇာ၊
ဝတ္ထေဟစ္ဆာဒယိတွာန၊ တဿာ ဒက္ခိဏမာဒိသုံ။
သမနန္တရာနုဒ္ဒိဋ္ဌေ ¶ [သမနန္တရာ အနုဒ္ဒိဋ္ဌေ (သျာ။ က။)]၊ ဝိပါကော ဥဒပဇ္ဇထ [ဥပပဇ္ဇထ (သီ။ သျာ။)]၊
ဘောဇနစ္ဆာဒနပါနီယံ [ဘောဇနစ္ဆာဒနံ ပါနီယံ (သျာ။ က။)]၊ ဒက္ခိဏာယ ဣဒံ ဖလံ။
တတော သုဒ္ဓါ သုစိဝသနာ၊ ကာသိကုတ္တမဓာရိနီ၊
ဟသန္တီ ဝိမာနာ နိက္ခမိ၊ ‘ဒက္ခိဏာယ ဣဒံ ဖလ’’’န္တိ။
‘‘သုစိတ္တရူပံ ရုစိရံ၊ ဝိမာနံ တေ ပဘာသတိ၊
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိဿ ကမ္မဿိဒံ ဖလ’’န္တိ။
‘‘ဘိက္ခုနော ¶ စရမာနဿ၊ ဒေါဏိနိမ္မဇ္ဇနိံ အဟံ၊
အဒါသိံ ဥဇုဘူတဿ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
‘‘တဿ ကမ္မဿ ကုသလဿ၊ ဝိပါကံ ဒီဃမန္တရံ၊
အနုဘောမိ ဝိမာနသ္မိံ၊ တဉ္စ ဒါနိ ပရိတ္တကံ။
‘‘ဥဒ္ဓံ ¶ စတူဟိ မာသေဟိ၊ ကာလံကိရိယာ [ကာလံကိရိယာ (က။)] ဘဝိဿတိ၊
ဧကန္တကဋုကံ ဃောရံ၊ နိရယံ ပပတိဿဟံ။
[မ။ နိ။ ၃။၂၅၀၊ ၂၆၇၊ အ။ နိ။ ၃။၃၆၊ ပေ။ ဝ။ ၂၄၀၊ ၆၉၃] ‘‘စတုက္ကဏ္ဏံ စတုဒွါရံ၊ ဝိဘတ္တံ ဘာဂသော မိတံ၊
အယောပါကာရပရိယန္တံ၊ အယသာ ပဋိကုဇ္ဇိတံ။
‘‘တဿ ¶ အယောမယာ ဘူမိ၊ ဇလိတာ တေဇသာ ယုတာ၊
သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ သဗ္ဗဒါ။
‘‘တတ္ထာဟံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ၊ ဒုက္ခံ ဝေဒိဿ ဝေဒနံ၊
ဖလဉ္စ ပါပကမ္မဿ၊ တသ္မာ သောစာမဟံ ဘုသ’’န္တိ။
ခလ္လာဋိယပေတိဝတ္ထု ဒသမံ။
၁၁။ နာဂပေတဝတ္ထု
‘‘ပုရတောဝ ¶ [ပုရတော စ (သျာ။)] သေတေန ပလေတိ ဟတ္ထိနာ၊ မဇ္ဈေ ပန အဿတရီရထေန၊
ပစ္ဆာ စ ကညာ သိဝိကာယ နီယတိ၊ ဩဘာသယန္တီ ဒသ သဗ္ဗတော [သဗ္ဗတော (က။)] ဒိသာ။
‘‘တုမှေ ပန မုဂ္ဂရဟတ္ထပါဏိနော၊ ရုဒံမုခါ ဆိန္နပဘိန္နဂတ္တာ၊
မနုဿဘူတာ ¶ ကိမကတ္ထ ပါပံ၊ ယေနညမညဿ ပိဝါထ လောဟိတ’’န္တိ။
‘‘ပုရတောဝ ယော ဂစ္ဆတိ ကုဉ္ဇရေန၊ သေတေန နာဂေန စတုက္ကမေန၊
အမှာက ပုတ္တော အဟု ဇေဋ္ဌကော သော [သောဝ ဇေဋ္ဌော (က။)]၊ ဒါနာနိ ဒတွာန သုခီ ပမောဒတိ။
‘‘ယော ¶ သော မဇ္ဈေ အဿတရီရထေန၊ စတုဗ္ဘိ ယုတ္တေန သုဝဂ္ဂိတေန၊
အမှာက ပုတ္တော အဟု မဇ္ဈိမော သော၊ အမစ္ဆရီ ဒါနဝတီ ဝိရောစတိ။
‘‘ယာ သာ စ ပစ္ဆာ သိဝိကာယ နီယတိ၊ နာရီ သပညာ မိဂမန္ဒလောစနာ၊
အမှာက ဓီတာ အဟု သာ ကနိဋ္ဌိကာ၊ ဘာဂဍ္ဎဘာဂေန သုခီ ပမောဒတိ။
‘‘ဧတေ ¶ စ ဒါနာနိ အဒံသု ပုဗ္ဗေ၊ ပသန္နစိတ္တာ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊
မယံ ပန မစ္ဆရိနော အဟုမှ၊ ပရိဘာသကာ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊
ဧတေ စ ဒတွာ ပရိစာရယန္တိ၊ မယဉ္စ ¶ သုဿာမ နဠောဝ ဆိန္နော’’တိ [ခိတ္တောတိ (သီ။)]။
‘‘ကိံ တုမှာကံ ဘောဇနံ ကိံ သယာနံ၊ ကထဉ္စ ယာပေထ သုပါပဓမ္မိနော၊
ပဟူတဘောဂေသု အနပ္ပကေသု၊ သုခံ ဝိရာဓာယ [ဝိရာဂါယ (သျာ။ က။)] ဒုက္ခဇ္ဇ ပတ္တာ’’တိ။
‘‘အညမညံ ဝဓိတွာန၊ ပိဝါမ ပုဗ္ဗလောဟိတံ၊
ဗဟုံ ပိတွာ န ဓာတာ ဟောမ၊ နစ္ဆာဒိမှသေ [နရုစ္စာဒိမှသေ (က။)] မယံ။
‘‘ဣစ္စေဝ မစ္စာ ပရိဒေဝယန္တိ၊ အဒါယကာ ပေစ္စ [မစ္ဆရိနော (က။)] ယမဿ ဌာယိနော၊
ယေ တေ ဝိဒိစ္စ [ဝိဒိတွာ (သီ။)] အဓိဂမ္မ ဘောဂေ၊ န ဘုဉ္ဇရေ နာပိ ကရောန္တိ ပုညံ။
‘‘တေ ¶ ခုပ္ပိပါသူပဂတာ ပရတ္ထ၊ ပစ္ဆာ [ပေတာ (သီ။)] စိရံ ဈာယရေ ဍယှမာနာ၊
ကမ္မာနိ ကတွာန ဒုခုဒြာနိ၊ အနုဘောန္တိ ဒုက္ခံ ကဋုကပ္ဖလာနိ။
‘‘ဣတ္တရံ ဟိ ဓနံ ဓညံ၊ ဣတ္တရံ ဣဓ ဇီဝိတံ၊
ဣတ္တရံ ဣတ္တရတော ဉတွာ၊ ဒီပံ ကယိရာထ ပဏ္ဍိတော။
‘‘ယေ တေ ဧဝံ ပဇာနန္တိ၊ နရာ ဓမ္မဿ ကောဝိဒါ၊
တေ ဒါနေ နပ္ပမဇ္ဇန္တိ၊ သုတွာ အရဟတံ ဝစော’’တိ။
နာဂပေတဝတ္ထု ဧကာဒသမံ။
၁၂။ ဥရဂပေတဝတ္ထု
‘‘ဥရဂေါဝ ¶ ¶ ¶ တစံ ဇိဏ္ဏံ၊ ဟိတွာ ဂစ္ဆတိ သန္တနုံ၊
ဧဝံ သရီရေ နိဗ္ဘောဂေ၊ ပေတေ ကာလင်္ကတေ သတိ။
‘‘ဍယှမာနော န ဇာနာတိ၊ ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န ရောဒါမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ’’။
‘‘အနဗ္ဘိတော [အနဝှိတော (သီ။)] တတော အာဂါ၊ နာနုညာတော ဣတော ဂတော၊
ယထာဂတော တထာ ဂတော၊ တတ္ထ ကာ [ကာ တတ္ထ (သီ။)] ပရိဒေဝနာ။
‘‘ဍယှမာနော ¶ န ဇာနာတိ၊ ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န ရောဒါမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ’’။
‘‘သစေ ရောဒေ ကိသာ အဿံ၊ တတ္ထ မေ ကိံ ဖလံ သိယာ၊
ဉာတိမိတ္တသုဟဇ္ဇာနံ၊ ဘိယျော နော အရတီ သိယာ။
‘‘ဍယှမာနော န ဇာနာတိ၊ ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န ရောဒါမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ’’။
‘‘ယထာပိ ဒါရကော စန္ဒံ၊ ဂစ္ဆန္တမနုရောဒတိ၊
ဧဝံ သမ္ပဒမေဝေတံ၊ ယော ပေတမနုသောစတိ။
‘‘ဍယှမာနော န ဇာနာတိ၊ ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န ရောဒါမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ’’။
‘‘ယထာပိ ဗြဟ္မေ ဥဒကုမ္ဘော၊ ဘိန္နော အပ္ပဋိသန္ဓိယော၊
ဧဝံ သမ္ပဒမေဝေတံ၊ ယော ပေတမနုသောစတိ။
‘‘ဍယှမာနော န ဇာနာတိ၊ ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ¶ ဧတံ န ရောဒါမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတီ’’တိ။
ဥရဂပေတဝတ္ထု ဒွါဒသမံ။
ဥရဂဝဂ္ဂေါ ပဌမော နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ခေတ္တဉ္စ သူကရံ ပူတိ၊ ပိဋ္ဌံ စာပိ တိရောကုဋ္ဋံ၊
ပဉ္စာပိ ¶ သတ္တပုတ္တဉ္စ၊ ဂေါဏံ ပေသကာရကဉ္စ၊
တထာ ခလ္လာဋိယံ နာဂံ၊ ဒွါဒသံ ဥရဂဉ္စေဝါတိ။