📜

၂၀။ သဋ္ဌိနိပါတော

၁။ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဂါထာဝဏ္ဏနာ

သဋ္ဌိနိပါတေ အာရညိကာတိအာဒိကာ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ ဂါထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? တဿ ဝတ္ထု ဓမ္မသေနာပတိဝတ္ထုမှိ ဝုတ္တမေဝ။ ထေရော ဟိ ပဗ္ဗဇိတဒိဝသတော သတ္တမေ ဒိဝသေ မဂဓရဋ္ဌေ ကလ္လဝါလဂါမကံ ဥပနိဿာယ သမဏဓမ္မံ ကရောန္တော ထိနမိဒ္ဓေ ဩက္ကန္တေ သတ္ထာရာ – ‘‘မောဂ္ဂလ္လာန၊ မောဂ္ဂလ္လာန၊ မာ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အရိယံ တုဏှီဘာဝံ ပမာဒေါ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၂၃၅) သံဝေဇိတော ထိနမိဒ္ဓံ ဝိနောဒေတွာ ဘဂဝတာ ဝုစ္စမာနံ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ သုဏန္တော ဧဝ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပဋိပါဋိယာ ဥပရိမဂ္ဂတ္တယံ ဥပဂန္တွာ အဂ္ဂဖလက္ခဏေ သာဝကပါရမီဉာဏဿ မတ္ထကံ ပါပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒါနေ (အပ။ ထေရ ၁။၁။၃၇၅-၃၉၇) –

‘‘အနောမဒဿီ ဘဂဝါ၊ လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော၊

ဝိဟာသိ ဟိမဝန္တမှိ၊ ဒေဝသင်္ဃပုရက္ခတော။

‘‘ဝရုဏော နာမ နာမေန၊ နာဂရာဇာ အဟံ တဒါ၊

ကာမရူပီ ဝိကုဗ္ဗာမိ၊ မဟောဒဓိနိဝါသဟံ။

‘‘သင်္ဂဏိယံ ဂဏံ ဟိတွာ၊ တူရိယံ ပဋ္ဌပေသဟံ၊

သမ္ဗုဒ္ဓံ ပရိဝါရေတွာ၊ ဝါဒေသုံ အစ္ဆရာ တဒါ။

‘‘ဝဇ္ဇမာနေသု တူရေသု၊ ဒေဝါ တူရာနိ ဝဇ္ဇယုံ၊

ဥဘိန္နံ သဒ္ဒံ သုတွာန၊ ဗုဒ္ဓါပိ သမ္ပဗုဇ္ဈထ။

‘‘နိမန္တေတွာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ သကံ ဘဝနုပါဂမိံ၊

အာသနံ ပညပေတွာန၊ ကာလမာရောစယိံ အဟံ။

‘‘ခီဏာသဝသဟဿေဟိ၊ ပရိဝုတော လောကနာယကော၊

ဩဘာသေန္တော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဘဝနံ မေ ဥပါဂမိ။

‘‘ဥပဝိဋ္ဌံ မဟာဝီရံ၊ ဒေဝဒေဝံ နရာသဘံ၊

သဘိက္ခုသင်္ဃံ တပ္ပေသိံ၊ အန္နပါနေနဟံ တဒါ။

‘‘အနုမောဒိ မဟာဝီရော၊ သယမ္ဘူ အဂ္ဂပုဂ္ဂလော၊

ဘိက္ခုသင်္ဃေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။

‘‘ယော သော သင်္ဃံ အပူဇေသိ၊ ဗုဒ္ဓဉ္စ လောကနာယကံ၊

တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန၊ ဒေဝလောကံ ဂမိဿတိ။

‘‘သတ္တသတ္တတိက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊

ပထဗျာ ရဇ္ဇံ အဋ္ဌသတံ၊ ဝသုဓံ အာဝသိဿတိ။

‘‘ပဉ္စပညာသက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ၊

ဘောဂါ အသင်္ခိယာ တဿ၊ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ တာဝဒေ။

‘‘အပရိမေယျေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊

ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။

‘‘နိရယာ သော စဝိတွာန၊ မနုဿတ္တံ ဂမိဿတိ၊

ကောလိတော နာမ နာမေန၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု ဘဝိဿတိ။

‘‘သော ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိတွာန၊ ကုသလမူလေန စောဒိတော၊

ဂေါတမဿ ဘဂဝတော၊ ဒုတိယော ဟေဿတိ သာဝကော။

‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော၊ ဣဒ္ဓိယာ ပါရမိံ ဂတော၊

သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ နိဗ္ဗာယိဿတိနာသဝေါ။

‘‘ပါပမိတ္တောပနိဿာယ၊ ကာမရာဂဝသံ ဂတော၊

မာတရံ ပိတရဉ္စာပိ၊ ဃာတယိံ ဒုဋ္ဌမာနသော။

‘‘ယံ ယံ ယောနုပပဇ္ဇာမိ၊ နိရယံ အထ မာနုသံ၊

ပါပကမ္မသမင်္ဂိတာ၊ ဘိန္နသီသော မရာမဟံ။

‘‘ဣဒံ ပစ္ဆိမကံ မယှံ၊ စရိမော ဝတ္တတေ ဘဝေါ၊

ဣဓာပိ ဧဒိသော မယှံ၊ မရဏကာလေ ဘဝိဿတိ။

‘‘ပဝိဝေကမနုယုတ္တော၊ သမာဓိဘာဝနာရတော၊

သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။

‘‘ဓရဏိမ္ပိ သုဂမ္ဘီရံ၊ ဗဟလံ ဒုပ္ပဓံသိယံ၊

ဝါမင်္ဂုဋ္ဌေန ခေါဘေယျံ၊ ဣဒ္ဓိယာ ပါရမိံ ဂတော။

‘‘အသ္မိမာနံ န ပဿာမိ၊ မာနော မယှံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

သာမဏေရေ ဥပါဒါယ၊ ဂရုစိတ္တံ ကရောမဟံ။

‘‘အပရိမေယျေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမဘိနီဟရိံ၊

တာဟံ ဘူမိမနုပ္ပတ္တော၊ ပတ္တောမှိ အာသဝက္ခယံ။

‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

အထ နံ သတ္ထာ အပရဘာဂေ ဇေတဝနမဟာဝိဟာရေ အရိယဂဏမဇ္ဈေ နိသိန္နော တေန တေန ဂုဏေန အတ္တနော သာဝကေ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေန္တော ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဣဒ္ဓိမန္တာနံ ယဒိဒံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော’’တိ (အ။ နိ။ ၁။၁၈၈၊ ၁၉၀) ဣဒ္ဓိမန္တတာယ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ။ တေန ဧဝံ သတ္ထာရာ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတေန သာဝကပါရမိယာ မတ္ထကံ ပတ္တေန မဟာထေရေန တံ တံ နိမိတ္တံ အာဂမ္မ တတ္ထ တတ္ထ ဘာသိတာ ဂါထာ၊ တာ သင်္ဂီတိကာလေ ဓမ္မသင်္ဂါဟကေဟိ –

၁၁၄၉။

‘‘အာရညိကာ ပိဏ္ဍပါတိကာ၊ ဥဉ္ဆာပတ္တာဂတေ ရတာ၊

ဒါလေမု မစ္စုနော သေနံ၊ အဇ္ဈတ္တံ သုသမာဟိတာ။

၁၁၅၀။

‘‘အာရညိကာ ပိဏ္ဍပါတိကာ၊ ဥဉ္ဆာပတ္တာဂတေ ရတာ၊

ဓုနာမ မစ္စုနော သေနံ၊ နဠာဂါရံဝ ကုဉ္ဇရော။

၁၁၅၁။

‘‘ရုက္ခမူလိကာ သာတတိကာ၊ ဥဉ္ဆာပတ္တာဂတေ ရတာ၊

ဒါလေမု မစ္စုနော သေနံ၊ အဇ္ဈတ္တံ သုသမာဟိတာ။

၁၁၅၂။

‘‘ရုက္ခမူလိကာ သာတတိကာ၊ ဥဉ္ဆာပတ္တာဂတေ ရတာ၊

ဓုနာမ မစ္စုနော သေနံ၊ နဠာဂါရံဝ ကုဉ္ဇရော။

၁၁၅၃။

‘‘အဋ္ဌိကင်္ကလကုဋိကေ၊ မံသနှာရုပသိဗ္ဗိတေ၊

ဓိရတ္ထု ပုရေ ဒုဂ္ဂန္ဓေ၊ ပရဂတ္တေ မမာယသေ။

၁၁၅၄။။

‘‘တဝ သရီရံ နဝသောတံ၊ ဒုဂ္ဂန္ဓကရံ ပရိဗန္ဓံ၊

ဘိက္ခု ပရိဝဇ္ဇယတေ တံ၊ မီဠှဉ္စ ယထာ သုစိကာမော။

၁၁၅၆။

‘‘ဧဝဉ္စေ တံ ဇနော ဇညာ၊ ယထာ ဇာနာမိ တံ အဟံ၊

အာရကာ ပရိဝဇ္ဇေယျ၊ ဂူထဋ္ဌာနံဝ ပါဝုသေ။

၁၁၅၇။

‘‘ဧဝမေတံ မဟာဝီရ၊ ယထာ သမဏ ဘာသသိ၊

ဧတ္ထ စေကေ ဝိသီဒန္တိ၊ ပင်္ကမှိဝ ဇရဂ္ဂဝေါ။

၁၁၅၈။

‘‘အာကာသမှိ ဟလိဒ္ဒိယာ၊ ယော မညေထ ရဇေတဝေ၊

အညေန ဝါပိ ရင်္ဂေန၊ ဝိဃာတုဒယမေဝ တံ။

၁၁၅၉။

‘‘တဒါကာသသမံ စိတ္တံ၊ အဇ္ဈတ္တံ သုသမာဟိတံ၊

မာ ပါပစိတ္တေ အာသာဒိ၊ အဂ္ဂိခန္ဓံဝ ပက္ခိမာ။

၁၁၆၀။

‘‘ပဿ စိတ္တကတံ ဗိမ္ဗံ၊ အရုကာယံ သမုဿိတံ၊

အာတုရံ ဗဟုသင်္ကပ္ပံ၊ ယဿ နတ္ထိ ဓုဝံ ဌိတိ။

၁၁၆၁။

‘‘ပဿ စိတ္တကတံ ရူပံ၊ မဏိနာ ကုဏ္ဍလေန စ၊

အဋ္ဌိံ တစေန ဩနဒ္ဓံ၊ သဟ ဝတ္ထေဟိ သောဘတိ။

၁၁၆၂။

‘‘အလတ္တကကတာ ပါဒါ၊ မုခံ စုဏ္ဏကမက္ခိတံ၊

အလံ ဗာလဿ မောဟာယ၊ နော စ ပါရဂဝေသိနော။

၁၁၆၃။

‘‘အဋ္ဌာပဒကတာ ကေသာ၊ နေတ္တာ အဉ္ဇနမက္ခိတာ၊

အလံ ဗာလဿ မောဟာယ၊ နော စ ပါရဂဝေသိနော။

၁၁၆၄။

‘‘အဉ္ဇနီဝ နဝါ စိတ္တာ၊ ပူတိကာယော အလင်္ကတော၊

အလံ ဗာလဿ မောဟာယ၊ နော စ ပါရဂဝေသိနော။

၁၁၆၅။

‘‘ဩဒဟိ မိဂဝေါ ပါသံ၊ နာသဒါ ဝါဂုရံ မိဂေါ၊

ဘုတွာ နိဝါပံ ဂစ္ဆာမ၊ ကဒ္ဒန္တေ မိဂဗန္ဓကေ။

၁၁၆၆။

‘‘ဆိန္နော ပါသော မိဂဝဿ၊ နာသဒါ ဝါဂုရံ မိဂေါ၊

ဘုတွာ နိဝါပံ ဂစ္ဆာမ၊ သောစန္တေ မိဂလုဒ္ဒကေ။

၁၁၆၇။

‘‘တဒါသိ ယံ ဘိံသနကံ၊ တဒါသိ လောမဟံသနံ၊

အနေကာကာရသမ္ပန္နေ၊ သာရိပုတ္တမှိ နိဗ္ဗုတေ။

၁၁၆၈။

‘‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ၊ ဥပ္ပာဒဝယဓမ္မိနော၊

ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တေသံ ဝူပသမော သုခေါ။

၁၁၆၉။

‘‘သုခုမံ တေ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ၊ ဝါလဂ္ဂံ ဥသုနာ ယထာ၊

ယေ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ပဿန္တိ၊ ပရတော နော စ အတ္တတော။

၁၁၇၀။

‘‘ယေ စ ပဿန္တိ သင်္ခါရေ၊ ပရတော နော စ အတ္တတော၊

ပစ္စဗျာဓိံသု နိပုဏံ၊ ဝါလဂ္ဂံ ဥသုနာ ယထာ။

၁၁၇၁။

‘‘သတ္တိယာ ဝိယ ဩမဋ္ဌော၊ ဍယှမာနောဝ မတ္ထကေ၊

ကာမရာဂပ္ပဟာနာယ၊ သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ။

၁၁၇၂။

‘‘သတ္တိယာ ဝိယ ဩမဋ္ဌော၊ ဍယှမာနောဝ မတ္ထကေ၊

ဘဝရာဂပ္ပဟာနာယ၊ သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ။

၁၁၇၃။

‘‘စောဒိတော ဘာဝိတတ္တေန၊ သရီရန္တိမဓာရိနာ၊

မိဂါရမာတုပါသာဒံ၊ ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပယိံ။

၁၁၇၄။

‘‘နယိဒံ သိထိလမာရဗ္ဘ၊ နယိဒံ အပ္ပေန ထာမသာ၊

နိဗ္ဗာနမဓိဂန္တဗ္ဗံ၊ သဗ္ဗဂန္ထပမောစနံ။

၁၁၇၅။

‘‘အယဉ္စ ဒဟရော ဘိက္ခု၊ အယမုတ္တမပေါရိသော၊

ဓာရေတိ အန္တိမံ ဒေဟံ၊ ဇေတွာ မာရံ သဝါဟနံ။

၁၁၇၆။

‘‘ဝိဝရမနုပဘန္တိ ဝိဇ္ဇုတာ၊ ဝေဘာရဿ စ ပဏ္ဍဝဿ စ၊

နဂဝိဝရဂတော ဈာယတိ၊ ပုတ္တော အပ္ပဋိမဿ တာဒိနော။

၁၁၇၇။

‘‘ဥပသန္တော ဥပရတော၊ ပန္တသေနာသနော မုနိ၊

ဒါယာဒေါ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ၊ ဗြဟ္မုနာ အဘိဝန္ဒိတော။

၁၁၇၈။

‘‘ဥပသန္တံ ဥပရတံ၊ ပန္တသေနာသနံ မုနိံ၊

ဒါယာဒံ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ၊ ဝန္ဒ ဗြာဟ္မဏ ကဿပံ။

၁၁၇၉။

‘‘ယော စ ဇာတိသတံ ဂစ္ဆေ၊ သဗ္ဗာ ဗြာဟ္မဏဇာတိယော၊

သောတ္တိယော ဝေဒသမ္ပန္နော၊ မနုဿေသု ပုနပ္ပုနံ။

၁၁၈၀။

‘‘အဇ္ဈာယကောပိ စေ အဿ၊ တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ၊

ဧတဿ ဝန္ဒနာယေတံ၊ ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။

၁၁၈၁။

‘‘ယော သော အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာနိ၊ ပုရေဘတ္တံ အဖဿယိ၊

အနုလောမံ ပဋိလောမံ၊ တတော ပိဏ္ဍာယ ဂစ္ဆတိ။

၁၁၈၂။

‘‘တာဒိသံ ဘိက္ခုံ မာသာဒိ၊ မာတ္တာနံ ခဏိ ဗြာဟ္မဏ၊

အဘိပ္ပသာဒေဟိ မနံ၊ အရဟန္တမှိ တာဒိနေ၊

ခိပ္ပံ ပဉ္ဇလိကော ဝန္ဒ၊ မာ တေ ဝိဇဋိ မတ္ထကံ။

၁၁၈၃။

‘‘နေသော ပဿတိ သဒ္ဓမ္မံ၊ သံသာရေန ပုရက္ခတော၊

အဓောဂမံ ဇိမှပထံ၊ ကုမ္မဂ္ဂမနုဓာဝတိ။

၁၁၈၄။

‘‘ကိမီဝ မီဠှသလ္လိတ္တော၊ သင်္ခါရေ အဓိမုစ္ဆိတော၊

ပဂါဠှော လာဘသက္ကာရေ၊ တုစ္ဆော ဂစ္ဆတိ ပေါဋ္ဌိလော။

၁၁၈၅။

‘‘ဣမဉ္စ ပဿ အာယန္တံ၊ သာရိပုတ္တံ သုဒဿနံ၊

ဝိမုတ္တံ ဥဘတောဘာဂေ၊ အဇ္ဈတ္တံ သုသမာဟိတံ။

၁၁၈၆။

‘‘ဝိသလ္လံ ခီဏသံယောဂံ၊ တေဝိဇ္ဇံ မစ္စုဟာယိနံ၊

ဒက္ခိဏေယျံ မနုဿာနံ၊ ပုညက္ခေတ္တံ အနုတ္တရံ။

၁၁၈၇။ ‘‘ဧတေ သမ္ဗဟုလာ ဒေဝါ၊ ဣဒ္ဓိမန္တော ယသဿိနော။

ဒသ ဒေဝသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗေ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ၊

မောဂ္ဂလ္လာနံ နမဿန္တာ၊ တိဋ္ဌန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ။

၁၁၈၈။

‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည၊ နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊

ယဿ တေ အာသဝါ ခီဏာ၊ ဒက္ခိဏေယျောသိ မာရိသ။

၁၁၈၉။

‘‘ပူဇိတော နရဒေဝေန၊ ဥပ္ပန္နော မရဏာဘိဘူ၊

ပုဏ္ဍရီကံဝ တောယေန၊ သင်္ခါရေနုပလိမ္ပတိ။

၁၁၉၀။

‘‘ယဿ မုဟုတ္တေန သဟဿဓာ လောကော၊ သံဝိဒိတော သဗြဟ္မကပ္ပော ဝသိ၊

ဣဒ္ဓိဂုဏေ စုတုပပါတေ ကာလေ၊ ပဿတိ ဒေဝတာ သ ဘိက္ခု။

၁၁၉၁။

‘‘သာရိပုတ္တောဝ ပညာယ၊ သီလေန ဥပသမေန စ၊

ယောပိ ပါရင်္ဂတော ဘိက္ခု၊ ဧတာဝပရမော သိယာ။

၁၁၉၂။

‘‘ကောဋိသတသဟဿဿ၊ အတ္တဘာဝံ ခဏေန နိမ္မိနေ၊

အဟံ ဝိကုဗ္ဗနာသု ကုသလော၊ ဝသီဘူတောမှိ ဣဒ္ဓိယာ။

၁၁၉၃။

‘‘သမာဓိဝိဇ္ဇာဝသိပါရမီဂတော၊ မောဂ္ဂလ္လာနဂေါတ္တော အသိတဿ သာသနေ၊

ဓီရော သမုစ္ဆိန္ဒိ သမာဟိတိန္ဒြိယော၊ နာဂေါ ယထာ ပူတိလတံဝ ဗန္ဓနံ။

၁၁၉၄။

‘‘ပရိစိဏ္ဏော မယာ သတ္ထာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ၊

ဩဟိတော ဂရုကော ဘာရော၊ ဘဝနေတ္တိ သမူဟတာ။

၁၁၉၅။

‘‘ယဿ စတ္ထာယ ပဗ္ဗဇိတော၊ အဂါရသ္မာနဂါရိယံ၊

သော မေ အတ္ထော အနုပ္ပတ္တော၊ သဗ္ဗသံယောဇနက္ခယော။

၁၁၉၆။

‘‘ကီဒိသော နိရယော အာသိ၊ ယတ္ထ ဒုဿီ အပစ္စထ၊

ဝိဓုရံ သာဝကမာသဇ္ဇ၊ ကကုသန္ဓဉ္စ ဗြာဟ္မဏံ။

၁၁၉၇။

‘‘သတံ အာသိ အယောသင်္ကူ၊ သဗ္ဗေ ပစ္စတ္တဝေဒနာ၊

ဤဒိသော နိရယော အာသိ၊ ယတ္ထ ဒုဿီ အပစ္စထ၊

ဝိဓုရံ သာဝကမာသဇ္ဇ၊ ကကုသန္ဓဉ္စ ဗြာဟ္မဏံ။

၁၁၉၈။

‘‘ယော ဧတမဘိဇာနာတိ၊ ဘိက္ခု ဗုဒ္ဓဿ သာဝကော၊

တာဒိသံ ဘိက္ခုမာသဇ္ဇ၊ ကဏှ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။

၁၁၉၉။

‘‘မဇ္ဈေသရသ္မိံ တိဋ္ဌန္တိ၊ ဝိမာနာ ကပ္ပဌာယိနော၊

ဝေဠုရိယဝဏ္ဏာ ရုစိရာ၊ အစ္စိမန္တော ပဘဿရာ၊

အစ္ဆရာ တတ္ထ နစ္စန္တိ၊ ပုထု နာနတ္တဝဏ္ဏိယော။

၁၂၀၀။

‘‘ယော ဧတမဘိဇာနာတိ…ပေ… ကဏှ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။

၁၂၀၁။

‘‘ယော ဝေ ဗုဒ္ဓေန စောဒိတော၊ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ပေက္ခတော၊

မိဂါရမာတုပါသာဒံ၊ ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပယိ။

၁၂၀၂။

‘‘ယော ဧတမဘိဇာနာတိ…ပေ… ကဏှ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။

၁၂၀၃။

‘‘ယော ဝေဇယန္တပါသာဒံ၊ ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပယိ၊

ဣဒ္ဓိဗလေနုပတ္ထဒ္ဓါ၊ သံဝေဇေသိ စ ဒေဝတာ။

၁၂၀၄။

‘‘ယော ဧတမဘိဇာနာတိ…ပေ… ကဏှ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။

၁၂၀၅။

‘‘ယော ဝေဇယန္တပါသာဒေ၊ သက္ကံ သော ပရိပုစ္ဆတိ၊

အပိ အာဝုသော ဇာနာသိ၊ တဏှက္ခယဝိမုတ္တိယော၊

တဿ သက္ကော ဝိယာကာသိ၊ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ယထာတထံ။

၁၂၀၆။

‘‘ယော ဧတမဘိဇာနာတိ…ပေ… ကဏှ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။

၁၂၀၇။

‘‘ယော ဗြဟ္မာနံ ပရိပုစ္ဆတိ၊ သုဓမ္မာယံ ဌိတော သဘံ၊

အဇ္ဇာပိ တျာဝုသော သာ ဒိဋ္ဌိ၊ ယာ တေ ဒိဋ္ဌိ ပုရေ အဟု၊

ပဿသိ ဝီတိဝတ္တန္တံ၊ ဗြဟ္မလောကေ ပဘဿရံ။

၁၂၀၈။

‘‘တဿ ဗြဟ္မာ ဝိယာကာသိ၊ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ယထာတထံ၊

န မေ မာရိသ သာ ဒိဋ္ဌိ၊ ယာ မေ ဒိဋ္ဌိ ပုရေ အဟု။

၁၂၀၉။

‘‘ပဿာမိ ဝီတိဝတ္တန္တံ၊ ဗြဟ္မလောကေ ပဘဿရံ၊

သောဟံ အဇ္ဇ ကထံ ဝဇ္ဇံ၊ အဟံ နိစ္စောမှိ သဿတော။

၁၂၁၀။

‘‘ယော ဧတမဘိဇာနာတိ…ပေ… ကဏှ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။

၁၂၁၁။

‘‘ယော မဟာနေရုနော ကူဋံ၊ ဝိမောက္ခေန အဖဿယိ၊

ဝနံ ပုဗ္ဗဝိဒေဟာနံ၊ ယေ စ ဘူမိသယာ နရာ။

၁၂၁၂။

‘‘ယော ဧတမဘိဇာနာတိ၊ ဘိက္ခု ဗုဒ္ဓဿ သာဝကော၊

တာဒိသံ ဘိက္ခုမာသဇ္ဇ၊ ကဏှ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသိ။

၁၂၁၃။

‘‘န ဝေ အဂ္ဂိ စေတယတိ၊ အဟံ ဗာလံ ဍဟာမိတိ၊

ဗာလောဝ ဇလိတံ အဂ္ဂိံ၊ အာသဇ္ဇ နံ ပဍယှတိ။

၁၂၁၄။

‘‘ဧဝမေဝ တုဝံ မာရ၊ အာသဇ္ဇ နံ တထာဂတံ၊

သယံ ဍဟိဿသိ အတ္တာနံ၊ ဗာလော အဂ္ဂိံဝ သမ္ဖုသံ။

၁၂၁၅။

‘‘အပုညံ ပသဝီ မာရော၊ အာသဇ္ဇ နံ တထာဂတံ၊

ကိန္နု မညသိ ပါပိမ၊ န မေ ပါပံ ဝိပစ္စတိ။

၁၂၁၆။

‘‘ကရတော တေ စီယတေ ပါပံ၊ စိရရတ္တာယ အန္တက၊

မာရ နိဗ္ဗိန္ဒ ဗုဒ္ဓမှာ၊ အာသံ မာကာသိ ဘိက္ခုသု။

၁၂၁၇။

‘‘ဣတိ မာရံ အတဇ္ဇေသိ၊ ဘိက္ခု ဘေသကဠာဝနေ၊

တတော သော ဒုမ္မနော ယက္ခော၊ တတ္ထေဝန္တရဓာယထာ’’တိ။ –

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ထေရော ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။

ဣမိနာ အနုက္ကမေန ဧကစ္စံ သင်္ဂဟံ အာရောပေတွာ ဌပိတာ။

တတ္ထ ‘‘အာရညိကာ’’တိအာဒိကာ စတဿော ဂါထာ ဘိက္ခူနံ ဩဝါဒဒါနဝသေန ဘာသိတာ။ အာရညိကာတိ ဂါမန္တသေနာသနံ ပဋိက္ခိပိတွာ အာရညကဓုတင်္ဂသမာဒါနေန အာရညိကာ။ သင်္ဃဘတ္တံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂသမာဒါနေန ပိဏ္ဍပါတိကာ၊ ဃရေ ဃရေ လဒ္ဓပိဏ္ဍပါတေန ယာပနကာ။ ဥဉ္ဆာပတ္တာဂတေရတာတိ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ပတ္တေ အာဂတေ ပတ္တပရိယာပန္နေ ရတာ၊ တေနေဝ အဘိရတာ သန္တုဋ္ဌာ။ ဒါလေမု မစ္စုနော သေနန္တိ အတ္တာနံ အနတ္ထဇနနေ သဟာယဘာဝူပဂမနတော မစ္စုရာဇဿ သေနာဘူတံ ကိလေသဝါဟိနိံ သမုစ္ဆိန္ဒေမ။ အဇ္ဈတ္တံ သုသမာဟိတာတိ ဂေါစရဇ္ဈတ္တေသု သုဋ္ဌု သမာဟိတာ ဟုတွာ၊ ဧတေနဿ ပဒါလနုပါယမာဟ။

ဓုနာမာတိ နိဒ္ဓုနာမ ဝိဒ္ဓံသေမ။

သာတတိကာတိ သာတစ္စကာရိနော ဘာဝနာယ သတတပဝတ္တဝီရိယာ။

‘‘အဋ္ဌိကင်္ကလကုဋိကေ’’တိအာဒိကာ စတဿော ဂါထာ အတ္တာနံ ပလောဘေတုံ ဥပဂတာယ ဂဏိကာယ ဩဝါဒဝသေန အဘာသိ။ တတ္ထ အဋ္ဌိကင်္ကလကုဋိကေတိ အဋ္ဌိသင်္ခလိကာမယကုဋိကေ။ နှာရုပသိဗ္ဗိတေတိ နဝဟိ နှာရုသတေဟိ သမန္တတော သိဗ္ဗိတေ။ အရညေ ကုဋိယော ဒါရုဒဏ္ဍေ ဥဿာပေတွာ ဝလ္လိအာဒီဟိ ဗန္ဓိတွာ ကရိယန္တိ၊ တွံ ပန ပရမဇေဂုစ္ဆေန အဋ္ဌိကင်္ကလေန ပရမဇေဂုစ္ဆေဟေဝ နှာရူဟိ ဗန္ဓိတွာ ကတာ၊ အတိဝိယ ဇေဂုစ္ဆာ ပဋိက္ကူလာ စာတိ ဒဿေတိ။ ဓိရတ္ထု ပူရေ ဒုဂ္ဂန္ဓေတိ ကေသလောမာဒိနော နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပူရေ ပရိပုဏ္ဏေ၊ တတော ဧဝ ဒုဂ္ဂန္ဓေ ဓိရတ္ထု တဝ ဓီကာရော ဟောတု။ ပရဂတ္တေ မမာယသေတိ ဣဒဉ္စ တေ ဒုဂ္ဂန္ဓဿ ဥပရိ ဖောဋသမုဋ္ဌာနံ ပရိဿယံ ဧဝံ အသုစိဒုဂ္ဂန္ဓံ ဇေဂုစ္ဆံ ပဋိက္ကူလသမာဒါနံ တာဒိသေ ဧဝ အညသ္မိံ ပဒေသေ သောဏသိင်္ဂါလကိမိကုလာဒီနံ ဂတ္တဘူတေ ကဠေဝရေ မမတ္တံ ကရောသိ။

ဂူထဘသ္တေတိ ဂူထဘရိတဘသ္တသဒိသေ။ တစောနဒ္ဓေတိ တစေန ဩနဒ္ဓေ ဆဝိမတ္တပဋိစ္ဆာဒိတကိဗ္ဗိသေ။ ဥရဂဏ္ဍိပိသာစိနီတိ ဥရေ ဌိတဂဏ္ဍဒွယဝတီ ဘယာနကဘာဝတော အနတ္ထာဝဟတော စ ပိသာစသဒိသီ။ ယာနိ သန္ဒန္တိ သဗ္ဗဒါတိ ယာနိ နဝ သောတာနိ၊ နဝ ဝဏမုခါနိ သဗ္ဗဒါ ရတ္တိန္ဒိဝံ သန္ဒန္တိ၊ သဝန္တိ၊ အသုစိံ ပဂ္ဃရန္တိ။

ပရိဗန္ဓန္တိ သမ္မာပဋိပတ္တိပရိဗန္ဓဘူတံ။ ဘိက္ခူတိ သံသာရေ ဘယံ ဣက္ခန္တော ဘိန္နကိလေသော ဝါ ဒူရတော ပရိဝဇ္ဇယတေတိ မမတ္တံ န ကရောတိ။ မီဠှဉ္စ ယထာ သုစိကာမောတိ စ-ဣတိ နိပါတမတ္တံ။ ယထာ သုစိဇာတိကော သုစိမေဝ ဣစ္ဆန္တော သသီသံ နှာတော မီဠှံ ဒိသွာ ဒူရတောဝ ပရိဝဇ္ဇေသိ၊ ဧဝမေဝံ ဘိက္ခူတိ အတ္ထော။

ဧဝဉ္စေ တံ ဇနော ဇညာ၊ ယထာ ဇာနာမိ တံ အဟန္တိ ဧဝံ သရီရသညိတံ အသုစိပုဉ္ဇံ ယထာ အဟံ ယထာဘူတံ ဇာနာမိ၊ ဧဝမေဝ မဟာဇနော ဇာနေယျ၊ တံ အာရကာ ဒူရတောဝ ပရိဝဇ္ဇေယျ။ ဂူထဋ္ဌာနံဝပါဝုသေတိ ပါဝုသကာလေ ကိလိန္နာသုစိံ နိရန္တရံ ဂူထဋ္ဌာနံ ဝိယ သုစိဇာတိကော။ ယသ္မာ ပန တံ ယထာဘူတံ န ဇာနာတိ၊ တသ္မာ တတ္ထ နိမုဂ္ဂေါ သီသံ န ဥက္ခိပတီတိ အဓိပ္ပာယော။

ဧဝံ ထေရေန သရီရေ ဒေါသေ ဝိဘာဝိတေ သာ ဂဏိကာ လဇ္ဇာဝနတမုခါ ထေရေ ဂါရဝံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ ‘‘ဧဝမေတံ မဟာဝီရာ’’တိ ဂါထံ ဝတွာ ထေရံ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။ တတ္ထ ဧတ္ထ စေကေတိ ဧဝံ ပါကဋပဋိက္ကူလသဘာဝေပိ ဧတသ္မိံ ကာယေ ဧကစ္စေ သတ္တာ အာသတ္တိဗလဝတာယ ဝိသီဒန္တိ ဝိသာဒံ အာပဇ္ဇန္တိ။ ပင်္ကမှိဝ ဇရဂ္ဂဝေါ မဟာကဒ္ဒမကုစ္ဆိယံ သမ္ပတိတဒုဗ္ဗလဗလိဗဒ္ဒေါ ဝိယ ဗျသနမေဝ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။

ပုန တံ ထေရော မာဒိသေ ဧဝရူပါ ပဋိပတ္တိ နိရတ္ထကာ ဝိဃာတာဝဟာ ဧဝါတိ ဒဿေန္တော ‘‘အာကာသမှီ’’တိအာဒိနာ ဂါထာဒွယမာဟ။ တဿတ္ထော – ယော ပုဂ္ဂလော ဟလိဒ္ဒိယာ အညေန ဝါ ရင်္ဂဇာတေန အာကာသံ ရဉ္ဇိတုံ မညေယျ၊ တဿ တံ ကမ္မံ ဝိဃာတုဒယံ စိတ္တဝိဃာတာဝဟမေဝ သိယာ၊ ယထာ တံ အဝိသယေ ယောဂေါ။

တဒါကာသသမံ စိတ္တန္တိ တယိဒံ မမ စိတ္တံ အာကာသသမံ ကတ္ထစိ အလဂ္ဂဘာဝေန အဇ္ဈတ္တံ သုဋ္ဌု သမာဟိတံ၊ တသ္မာ မာ ပါပစိတ္တေ အာသာဒီတိ ကာမေသု နိမုဂ္ဂတာယ လာမကစိတ္တေ နိဟီနစိတ္တေ မာဒိသေ မာ အာသာဒေဟိ။ အဂ္ဂိခန္ဓံဝ ပက္ခိမာတိ ပက္ခိမာ သလဘော အဂ္ဂိက္ခန္ဓံ အာသာဒေန္တော အနတ္ထမေဝ ပါပုဏာတိ၊ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ တုယှန္တိ ဒဿေတိ။

ပဿ စိတ္တကတန္တိအာဒိကာ သတ္တ ဂါထာ တမေဝ ဂဏိကံ ဒိသွာ ဝိပလ္လတ္တစိတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ ဩဝါဒဒါနဝသေန ဝုတ္တာ။ တံ သုတွာ သာ ဂဏိကာ မင်္ကုဘူတာ အာဂတမဂ္ဂေနေဝ ပလာတာ။

တဒါသီတိအာဒိကာ စတဿော ဂါထာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ပရိနိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ အနေကာကာရသမ္ပန္နေတိ အနေကေဟိ သီလသံဝရာဒိပ္ပကာရေဟိ ပရိပုဏ္ဏေ။

သုခုမံ တေ ပဋိဝိဇ္ဈန္တီတိ တေ ယောဂိနော အတိသုခုမံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ နာမ။ ယထာ ကိံ? ဝါလဂ္ဂံ ဥသုနာ ယထာ ယထာ သတဓာဘိန္နဿ ဝါလဿ ဧကံ အံသု အဂ္ဂံ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ဝိဇ္ဇုလ္လတောဘာသေန ဝိဇ္ဈန္တာ ဝိယာတိ အတ္ထော။ ကေ ပန တေတိ အာဟ ‘‘ယေ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ပဿန္တိ၊ ပရတော နော စ အတ္တတော’’တိ။ တတ္ထ ပရတောတိ အနတ္တတော။ တဿ အတ္တဂ္ဂါဟပဋိက္ခေပဒဿနဉှေတံ။ တေနာဟ ‘‘နော စ အတ္တတော’’တိ။ ဧတေန အနတ္တတော အဘိဝုဋ္ဌိတဿ အရိယမဂ္ဂဿ ဝသေန ဒုက္ခသစ္စေ ပရိညာဘိသမယံ အာဟ၊ တဒဝိနာဘာဝတော ပန ဣတရေသမ္ပိ အဘိသမယာနံ သုပ္ပဋိဝိဇ္ဈတာ ဝုတ္တာ ဧဝ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကေစိ ပန ‘‘အနတ္ထကာရကတော ပရေ နာမ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာတိ ‘ပရတော ပဿန္တီ’တိ ဣမိနာ ဝိသေသတော သဗ္ဗောပိ သမ္မဒေဝ ဝုတ္တော’’တိ ဝဒန္တိ။ ပစ္စဗျာဓိံသူတိ ပဋိဝိဇ္ဈိံသု။

သတ္တိယာဝိယ ဩမဋ္ဌောတိ ပဌမဂါထာ တိဿတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ဝုတ္တာ၊ ဒုတိယာ ဝဍ္ဎမာနတ္ထေရံ။ တာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာဝ။

စောဒိတောဘာဝိတတ္တေနာတိ ဂါထာ ပါသာဒကမ္ပနသုတ္တန္တံ အာရဗ္ဘ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဘာဝိတတ္တေန သရီရန္တိမဓာရိနာတိ ဘဂဝန္တံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။

နယိဒံ သိထိလမာရဗ္ဘာတိအာဒိကာ ဒွေ ဂါထာ ဟီနဝီရိယံ ဝေဒနာမကံ ဒဟရဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ သိထိလမာရဗ္ဘာတိ သိထိလံ ကတွာ ဝီရိယံ အကတွာ။ အပ္ပေန ထာမသာတိ အပ္ပကေန ဝီရိယဗလေန နယိဒံ နိဗ္ဗာနံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ၊ မဟန္တေနေဝ ပန စတုဗ္ဗိဓသမ္မပ္ပဓာနဝီရိယေန ပတ္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။

ဝိဝရမနုပဘန္တီတိအာဒိကာ ဒွေ ဂါထာ အတ္တနော ဝိဝေကဘာဝံ အာရဗ္ဘ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဗြဟ္မုနာ အဘိဝန္ဒိတောတိ မဟာဗြဟ္မုနာ သဒေဝကေန လောကေန စ အဘိမုခေန ဟုတွာ ထောမိတော နမဿိတော စ။

ဥပသန္တံ ဥပရတန္တိအာဒိကာ ပဉ္စ ဂါထာ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တံ မဟာကဿပတ္ထေရံ ဒိသွာ ‘‘ကာဠကဏ္ဏီ မယာ ဒိဋ္ဌာ’’တိ ဩလောကေတွာ ဌိတံ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ဘာဂိနေယျံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဗြာဟ္မဏံ ဒိသွာ တဿ အနုကမ္ပာယ ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော မာ နဿီ’’တိ အရိယူပဝါဒပဋိဃာတတ္ထံ ‘‘ထေရံ ဝန္ဒာဟီ’’တိ တံ ဥယျောဇေန္တေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဇာတိသတံ ဂစ္ဆေတိ ဇာတီနံ သတံ ဥပဂစ္ဆေယျ။ သောတ္တိယောတိ သောတ္တိယဇာတိကော။ ဝေဒသမ္ပန္နောတိ ဉာဏသမ္ပန္နော။ ဧတဿာတိ ထေရဿ။ အယဉှေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – ယော ပုဂ္ဂလော ဥဒိတောဒိတာ အသမ္ဘိန္နာ သတဗြာဟ္မဏဇာတိယော အနုပဋိပါဋိယာ ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန ဥပဂစ္ဆေယျ၊ တတ္ထ စ ဗြာဟ္မဏာနံ ဝိဇ္ဇာသု နိပ္ဖတ္တိံ ဂတော တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သိယာ ဗြာဟ္မဏဝတ္တဉ္စ ပူရေန္တော၊ တဿေတံ ဝိဇ္ဇာဒိအနုဋ္ဌာနံ ဧတဿ မဟာကဿပတ္ထေရဿ ဝန္ဒနာယ ဝန္ဒနာမယပုညဿ သောဠသိံ ကလံ နာဂ္ဃတိ၊ ဝန္ဒနာမယပုညမေဝ တတော မဟန္တတရန္တိ။

အဋ္ဌဝိမောက္ခာနီတိ ရူပဇ္ဈာနာဒိကေ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ။ ဘာဝနာဝသေန ဟိ လဒ္ဓါနိ ရူပဇ္ဈာနာနိ ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ သုဋ္ဌု ဝိမုတ္တတံ အဘိရတိဝသေန အာရမ္မဏေ နိရာသင်္ဂဉ္စ ပဝတ္တိံ ဥပါဒါယ ‘‘ဝိမောက္ခာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ နိရောဓသမာပတ္တိ ပန ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ ဧဝ။ ဣဓ ပန ဈာနမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနုလောမံပဋိလောမန္တိ ပဌမဇ္ဈာနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ နေဝသညာနာသညာယတနာ အနုလောမံ၊ နေဝသညာနာသညာယတနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပဌမဇ္ဈာနာ ပဋိလောမံ။ ပုရေဘတ္တန္တိ ဘတ္တကိစ္စတော ပုရေယေဝ။ အဖဿယီတိ အနေကာကာရဝေါကာရာ သမာပတ္တိယော သမာပဇ္ဇိ။ တတော ပိဏ္ဍာယ ဂစ္ဆတီတိ တတော သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ၊ တတော ဝါ သမာပတ္တိသမာပဇ္ဇိတတော ပစ္ဆာ ဣဒါနိ ပိဏ္ဍာယ ဂစ္ဆတီတိ တဒဟု ပဝတ္တံ ထေရဿ ပဋိပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ထေရော ပန ဒိဝသေ ဒိဝသေ တထေဝ ပဋိပဇ္ဇတိ။

တာဒိသံဘိက္ခုံ မာသာဒီတိ ယာဒိသဿ ဂုဏာ ဧကဒေသေန ဝုတ္တာ၊ တာဒိသံ တထာရူပံ ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓံ မဟာခီဏာသဝံ ဘိက္ခုံ မာ အာသာဒေဟိ။ မာတ္တာနံ ခဏိ ဗြာဟ္မဏာတိ အာသာဒနေန စ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ မာ အတ္တာနံ ခဏိ၊ အရိယူပဝါဒေန အတ္တနော ကုသလဓမ္မံ ဝါ ဥမ္မုလေဟိ။ အဘိပ္ပသာဒေဟိ မနန္တိ ‘‘သာဓုရူပေါ ဝတ အယံ သမဏော’’တိ အတ္တနော စိတ္တံ ပသာဒေဟိ။ မာ တေ ဝိဇဋိ မတ္ထကန္တိ တဝ မတ္ထကံ တသ္မိံ ကတေန အပရာဓေန သတ္တဓာ မာ ဖလိ။ တသ္မာ တဿ ပဋိကာရတ္ထံ ခိပ္ပမေဝ ပဉ္ဇလိကော ဝန္ဒာတိ။ ဗြာဟ္မဏော တံ သုတွာ ဘီတော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော တာဝဒေဝ ထေရံ ခမာပေသိ။

နေသော ပဿတီတိအာဒိကာ ဒွေ ဂါထာ ပေါဋ္ဌိလံ နာမ ဘိက္ခုံ သမ္မာ အပဋိပဇ္ဇန္တံ မိစ္ဆာဇီဝကတံ ဒိသွာ စောဒနာဝသေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ နေသော ပဿတိ သဒ္ဓမ္မန္တိ ဧသော ပေါဋ္ဌိလော ဘိက္ခု သတံ ဗုဒ္ဓါဒီနံ ဓမ္မံ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနံ န ပဿတိ။ ကသ္မာ? သံသာရေန ပုရက္ခတော သံသာရဗန္ဓနအဝိဇ္ဇာဒိနာ ပုရက္ခတော အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တနတော အဓောဂမံ ဟေဋ္ဌာဂါမိံ မာယာသာဌေယျာနုဂတတ္တာ ဇိမှပထံ မိစ္ဆာမဂ္ဂဘာဝတော ကုမ္မဂ္ဂဘူတံ မိစ္ဆာဇီဝံ အနုဓာဝတိ အနုပရိဝတ္တတိ။

ကိမီဝ မီဠှသလ္လိတ္တောတိ ဂူထကိမီ ဝိယ မီဠှေန သမန္တတော လိတ္တော ကိလေသာသုစိဝိမိဿိတေ သင်္ခါရေ အဓိမုစ္ဆိတော အဇ္ဈာပန္နော။ ပဂါဠှော လာဘသက္ကာရေတိ လာဘေ စ သက္ကာရေ စ တဏှာဝသေန ပကာရတော ဂါဠှော ဩဂါဠှော။ တုစ္ဆော ဂစ္ဆတိ ပေါဋ္ဌိလောတိ အဓိသီလသိက္ခာဘာဝတော တုစ္ဆော အသာရော ဟုတွာ ပေါဋ္ဌိလော ဘိက္ခု ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတိ။

ဣမဉ္စပဿာတိအာဒိကာ ဒွေ ဂါထာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ပသံသန္တေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဣမဉ္စ ပဿာတိ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ ဒိသွာ ပသန္နမာနသော အတ္တနော စိတ္တံ အာလပတိ။ သုဒဿနန္တိ အသေက္ခာနံ သီလက္ခန္ဓာနဉ္စေဝ ပါရိပူရိယာ သာဝကပါရမီဉာဏဿ စ ပါရိပူရိယာ သုန္ဒရဒဿနံ။ ဝိမုတ္တံ ဥဘတောဘာဂေတိ ဥဘတောဘာဂတော ဝိမုတ္တတ္တာ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တံ ဥဘတောဘာဂေတိ အရူပသမာပတ္တိယာ ရူပကာယတော၊ မဂ္ဂေန နာမကာယတော၊ ယထာရဟံ တေဟိယေဝ ဝိက္ခမ္ဘနသမုစ္ဆေဒဘာဂေဟိ ဝိမုတ္တန္တိ အတ္ထော။ သဗ္ဗသော ရာဂသလ္လာဒီနံ အဘာဝေန ဝိသလ္လံ ကာမာဒိယောဂါနံ သမ္မဒေဝ ခီဏတ္တာ ခီဏသံယောဂံ သုပရိသုဒ္ဓဿ ဝိဇ္ဇာတ္တယဿ အဓိဂတတ္တာ တေဝိဇ္ဇံ မစ္စုရာဇဿ ဘဉ္ဇိတတ္တာ မစ္စုဟာယိနံ ပဿာတိ ယောဇနာ။

ဧတေ သမ္ဗဟုလာတိအာဒိကာ ဂါထာ အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တတ္ထေရေန မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရံ ပသံသန္တေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ပူဇိတော နရဒေဝေနာတိ နရေဟိ စ ဒေဝေဟိ စ ပရမာယ ပူဇာယ ပူဇိတော။ ဥပ္ပန္နော မရဏာဘိဘူတိ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟုတွာ မရဏံ အဘိဘဝိတွာ ဌိတော။ အထ ဝါ ပူဇိတော နရဒေဝေန သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ကာရဏဘူတေန အရိယာယ ဇာတိယာ ဥပ္ပန္နော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဟိ ပဌမံ ကမ္မုနာ နရော မနုဿော ဟုတွာ ပစ္ဆာပိ အရိယာယ ဇာတိယာ ဥတ္တမော ဒေဝေါ ဒေဝါတိဒေဝေါ အဟောသိ၊ တသ္မာ ‘‘နရဒေဝေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပူဇိတော နရဒေဝေန ဘဂဝတာ ပသံသာဝသေန ဥပ္ပန္နော မရဏာဘိဘူတေ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟုတွာ မရဏာဘိဘူ မစ္စုဟာယီ။ ပုဏ္ဍရီကံဝ တောယေန ဥဒကေန ပုဏ္ဍရီကံ ဝိယ သင်္ခါရဂတေ တဏှာဒိဋ္ဌိလေပေန န ဥပလိမ္ပတိ၊ ကတ္ထစိပိ အနိဿိတောတိ အတ္ထော။

ယဿာတိ ယေန။ မုဟုတ္တေတိ ခဏမတ္တေ ကာလေ။ သဟဿဓာတိ သဟဿပကာရော။ လောကောတိ ဩကာသလောကော။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ယေန မဟိဒ္ဓိကေန အာယသ္မတာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနေန သဟဿိလောကဓာတု ခဏေနေဝ သမ္မဒေဝ ဝိဒိတော၊ ပစ္စက္ခတော ဉာတော သဗြဟ္မကပ္ပော မဟာဗြဟ္မသဒိသော အာဝဇ္ဇနာဒိဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ ဣဒ္ဓိသမ္ပဒါယ စုတူပပါတေ စ ဝသီ။ ကာလေ ပဿတီတိ တဒနုရူပေ ကာလေ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဒေဝတာ ပဿတီတိ။

သာရိပုတ္တောဝါတိအာဒိကာ ဂါထာ အာယသ္မတာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနေန အတ္တနော ဂုဏေ ပကာသေန္တေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ သာရိပုတ္တောဝါတိ ဂါထာယ အယံ သင်္ခေပတ္ထော – ပညာယ ပညာသမ္ပဒါယ၊ သီလေန သီလသမ္ပတ္တိယာ၊ ဥပသမေန ကိလေသဝူပသမေန၊ ယော ဘိက္ခု ပါရင်္ဂတော ပါရံ ပရိယန္တံ ဥက္ကံသံ ဂတော သော သာရိပုတ္တော သာဝကေဟိ ပညာဒီဟိ ဂုဏေဟိ ပရမုက္ကံသဂတော။ ပညာယ သီလေန ဟိ ပရမုက္ကံသဂတော။ ဧတာဝပရမော သိယာ ဧတပရမော ဧဝ၊ နတ္ထိ တတော ဥတ္တရီတိ။ ဣမံ ပန ထေရော ယထာ သာရိပုတ္တော ပညာယ ဥတ္တမော၊ တထာ အဟံ သမာဓိနာ ဥတ္တမောတိ ဒီပေတုံ အဝေါစ။ တေနေဝါဟ ‘‘ကောဋိသတသဟဿဿာ’’တိအာဒိ။

တတ္ထ ခဏေန နိမ္မိနေတိ ခဏေနေဝ ကောဋိသတသဟဿအတ္တဘာဝံ နိမ္မိနေယျ နိမ္မိတုံ သမတ္ထော။ တဿ နိမ္မိနနေ န မယှံ ဘာရော အတ္ထိ။ ဝိကုဗ္ဗနာသု ကုသလော၊ ဝသီဘူတောမှိ ဣဒ္ဓိယာတိ န ကေဝလံ မနောမယဝိကုဗ္ဗနာသု ဧဝ၊ သဗ္ဗာယပိ ဣဒ္ဓိယာ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တော အမှိ။

သမာဓိဝိဇ္ဇာဝသိပါရမီဂတောတိ သဝိတက္ကသဝိစာရာဒိသမာဓီသု စေဝ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏာဒိဝိဇ္ဇာသု စ ဝသီဘာဝေန ပါရမိံ ကောဋိံ ပတ္တော အသိ။ တဿ တဏှာနိဿယာဒိရဟိတဿ သတ္ထု သာသနေ ယထာဝုတ္တေဟိ ဂုဏေဟိ ဥက္ကံသဂတော။ ဓိတိသမ္ပန္နတာယ ဓီရော၊ မောဂ္ဂလ္လာနဂေါတ္တော မောဂ္ဂလ္လာနော၊ သုဋ္ဌု ဌပိတဣန္ဒြိယတာယ သမာဟိတိန္ဒြိယော၊ ယထာ ဟတ္ထိနာဂေါ ပူတိလတာဗန္ဓနံ သုခေနေဝ ဆိန္ဒတိ၊ ဧဝံ သကလံ ကိလေသဗန္ဓနံ သမုစ္ဆိန္ဒိ ဧဝါတိ။

ကီဒိသောနိရယော အာသီတိအာဒယော ဂါထာ ကောဋ္ဌံ အနုပဝိသိတွာ နိက္ခမိတွာ ဌိတမာရံ တဇ္ဇေန္တေန ထေရေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ကီဒိသောတိ ကိံပကာရော။ ယတ္ထ ဒုဿီတိ ယသ္မိံ နိရယေ ‘‘ဒုဿီ’’တိ ဧဝံနာမော မာရော။ အပစ္စထာတိ နိရယဂ္ဂိနာ အပစ္စိ။ ဝိဓုရံ သာဝကန္တိ ဝိဓုရံ နာမ ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော အဂ္ဂသာဝကံ။ အာသဇ္ဇာတိ ဃဋ္ဋယိတွာ ဗာဓိတွာ။ ကကုသန္ဓဉ္စ ဗြာဟ္မဏန္တိ ကကုသန္ဓဉ္စ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အာသဇ္ဇာတိ အတ္ထော။ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ကုမာရံ အာဝိသိတွာ မာရေန ခိတ္တာ သက္ခရာ ထေရဿ သီသေ ပတိ။

သတံ အာသိ အယောသင်္ကူတိ တသ္မိံ ကိရ နိရယေ ဥပပန္နာနံ တိဂါဝုတော အတ္တဘာဝေါ ဟောတိ၊ ဒုဿီမာရဿာပိ တာဒိသောဝ အဟောသိ။ အထ နိရယပါလာ တာလက္ခန္ဓပ္ပမာဏာနံ အယောသူလာနံ အာဒိတ္တာနံ သမ္ပဇ္ဇလိတာနံ သဇောတိဘူတာနံ သတမေဝ ဂဟေတွာ ‘‘ဣမသ္မိံဝ တေ ဌာနေ ဌိတေန ဟဒယေန စိန္တေတွာ ပါပံ ကတ’’န္တိ သုဓာဒေါဏိယံ သုဓံ ကောဋ္ဋေန္တာ ဝိယ ဟဒယမဇ္ဈံ ကောဋ္ဋေတွာ ပဏ္ဏာသ ဇနာ ပါဒါဘိမုခါ၊ ပဏ္ဏာသ ဇနာ သီသာဘိမုခါ ကောဋ္ဋေန္တာ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဧဝံ ဂစ္ဆန္တာ စ ပဉ္စဟိ ဝဿသတေဟိ ဥဘော အန္တေ ပတွာ ပုန နိဝတ္တမာနာ ပဉ္စဟိ ဝဿသတေဟိ ဟဒယမဇ္ဈံ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သတံ အာသိ အယောသင်္ကူ’’တိ။ သဗ္ဗေ ပစ္စတ္တဝေဒနာတိ သယမေဝ ပါဋိယေက္ကဝေဒနာဇနကာ။ သာ ကိရ ဝေဒနာ မဟာနိရယဝေဒနာတော ဒုက္ခတရာ ဟောတိ၊ ယထာ ဟိ သိနေဟပါနသတ္တာဟတော ပရိဟာရသတ္တာဟံ ဒုက္ခတရံ၊ ဧဝံ မဟာနိရယဒုက္ခတော ဥဿဒေ ဝုဋ္ဌာနဝေဒနာ ဒုက္ခတရာ။ ဤဒိသော နိရယော အာသီတိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဒေဝဒူတသုတ္တေန (အ။ နိ။ ၃။၃၆၊ မ။ နိ။ ၃။၂၆၁) နိရယော ဒီပေတဗ္ဗော။

ယော ဧတမဘိဇာနာတီတိ ယော မဟာဘိညော ဧတံ ကမ္မဖလဉ္စ ဟတ္ထတလေ ဌပိတအာမလကံ ဝိယ အဘိမုခံ ကတွာ ပစ္စက္ခတော ဇာနာတိ။ ဘိက္ခု ဗုဒ္ဓဿ သာဝကောတိ ဘိန္နကိလေသော ဘိက္ခု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သာဝကော။ ကဏှ၊ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆသီတိ ဧကန္တကာဠကေဟိ ပါပဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ၊ ကဏှ မာရ၊ ဒုက္ခံ ဝိန္ဒိဿသိ။

မဇ္ဈေသရသ္မိန္တိ မဟာသမုဒ္ဒဿ မဇ္ဈေ ကိရ ဥဒကံ ဝတ္ထုံ ကတွာ နိဗ္ဗတ္တဝိမာနာနိ ကပ္ပဋ္ဌိတိကာနိ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိမာနာ ကပ္ပဌာယိနော’’တိ။ တေသံ ဝေဠုရိယဿ ဝိယ ဝဏ္ဏော ဟောတိ၊ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဇလိတနဠဂ္ဂိခန္ဓော ဝိယ စ ဧတေသံ အစ္စိယော ဇောတန္တိ၊ တေန တေ အတိဝိယ ပဘဿရာ ပဘာသမ္ပန္နာ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဝေဠုရိယဝဏ္ဏာ ရုစိရာ၊ အစ္စိမန္တော ပဘဿရာ’’တိ။ ပုထုနာနတ္တဝဏ္ဏိယောတိ နီလာဒိဝသေန နာနတ္တဝဏ္ဏာ ဗဟူ အစ္ဆရာ တတ္ထ တေသု ဝိမာနေသု နစ္စန္တိ။

ယော ဧတမဘိဇာနာတီတိ ယော ဧတံ ဝိမာနံ ဝတ္ထုံ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ဇာနာတိ။ အယဉှိ အတ္ထော ဝိမာနပေတဝတ္ထူဟိ ဒီပေတဗ္ဗော။

ဗုဒ္ဓေန စောဒိတောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စောဒိတော ဥယျောဇိတော။ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ပေက္ခတောတိ မဟတော ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ပဿန္တဿ။ မိဂါရမာတုပါသာဒံ ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပယီတိ (မ။ နိ။ ၁။၅၁၃) ပုဗ္ဗာရာမေ ဝိသာခါယ မဟာဥပါသိကာယ ကာရိတံ သဟဿဂဗ္ဘပဋိမဏ္ဍိတံ မဟာပါသာဒံ အတ္တနော ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပေသိံ။ ဧကသ္မိဉှိ သမယေ ပုဗ္ဗာရာမေ ယထာဝုတ္တပါသာဒေ ဘဂဝတိ ဝိဟရန္တေ သမ္ဗဟုလာ နဝကတရာ ဘိက္ခူ ဥပရိပါသာဒေ နိသိန္နာ သတ္ထာရမ္ပိ အစိန္တေတွာ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေတုမာရဒ္ဓါ၊ တံ သုတွာ ဘဂဝါ တေ သံဝေဇေတွာ အတ္တနော ဓမ္မဒေသနာယ ဘာဇနဘူတေ ကာတုကာမော အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿသိ တွံ၊ မောဂ္ဂလ္လာန၊ နဝေ ဘိက္ခူ တိရစ္ဆာနကထမနုယုတ္တေ’’တိ။ တံ သုတွာ ထေရော သတ္ထု အဇ္ဈာသယံ ဉတွာ အဘိညာပါဒကံ အာပေါကသိဏာရမ္မဏံ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ ‘‘ပါသာဒဿ ပတိဋ္ဌိတောကာသံ ဥဒကံ ဟောတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာယ ပါသာဒမတ္ထကေ ထူပိကံ ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ပဟရိ၊ ပါသာဒေါ ဩနမိတွာ ဧကေန ပဿေန အဋ္ဌာသိ။ ပုနပိ ပဟရိ၊ အပရေန ပဿေန အဋ္ဌာသိ။ တေ ဘိက္ခူ ဘီတာ သံဝိဂ္ဂါ ပါသာဒဿ ပတနဘယေန တတော နိက္ခမိတွာ ဘဂဝတော သမီပေ အဋ္ဌံသု။ သတ္ထာ တေသံ အဇ္ဈာသယံ ဩလောကေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တံ သုတွာ တေသု ကေစိ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု၊ ကေစိ သကဒါဂါမိဖလေ၊ ကေစိ အနာဂါမိဖလေ၊ ကေစိ အရဟတ္တဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။ သွာယမတ္ထော ပါသာဒကမ္ပနသုတ္တေန ဒီပေတဗ္ဗော။

ဝေဇယန္တပါသာဒန္တိ သော ဝေဇယန္တပါသာဒေါ တာဝတိံသဘဝနေ ယောဇနသဟဿုဗ္ဗေဓော အနေကသဟဿနိယျူဟကူဋာဂါရပဋိမဏ္ဍိတော ဒေဝါသုရသင်္ဂါမေ အသုရေ ဇိနိတွာ သက္ကေ ဒေဝါနမိန္ဒေ နဂရမဇ္ဈေ ဌိတေ ဥဋ္ဌိတော ဝိဇယန္တေန နိဗ္ဗတ္တတ္တာ ‘‘ဝေဇယန္တော’’တိ လဒ္ဓနာမော ပါသာဒေါ၊ တံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဝေဇယန္တပါသာဒ’’န္တိ။ တမ္ပိ ဟိ အယံ ထေရော ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပေသိ။ ဧကသ္မိဉှိ သမယေ ဘဂဝန္တံ ပုဗ္ဗာရာမေ ဝိဟရန္တံ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဥပသင်္ကမိတွာ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တိံ ပုစ္ဆိ။ တဿ ဘဂဝါ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ သော တံ သုတွာ အတ္တမနော ပမုဒိတော အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ အတ္တနော ဒေဝလောကမေဝ ဂတော။ အထာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဧဝံ စိန္တေသိ – ‘‘အယံ သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝရူပံ ဂမ္ဘီရံ နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တံ ပဉှံ ပုစ္ဆိ၊ ဘဂဝတာ စ ပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော၊ ကိန္နု ခေါ ဇာနိတွာ ဂတော၊ ဥဒါဟု အဇာနိတွာ? ယံနူနာဟံ ဒေဝလောကံ ဂန္တွာ တမတ္ထံ ဇာနေယျ’’န္တိ။ သော တာဝဒေဝ တာဝတိံသဘဝနံ ဂန္တွာ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ တမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ သက္ကော ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိယာ ပမတ္တော ဟုတွာ ဝိက္ခေပံ အကာသိ။ ထေရော တဿ သံဝေဂဇနနတ္ထံ ဝေဇယန္တပါသာဒံ ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပေသိ။ တေန ဝုတ္တံ –

‘‘ယော ဝေဇယန္တပါသာဒံ၊ ပါဒင်္ဂုဋ္ဌေန ကမ္ပယိ၊

ဣဒ္ဓိဗလေနုပတ္ထဒ္ဓါ၊ သံဝေဇေသိ စ ဒေဝတာ’’တိ။ (မ။ နိ။ ၁။၅၁၃)

အယံ ပနတ္ထော စူဠတဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တိသုတ္တေန (မ။ နိ။ ၁။၃၉၀ အာဒယော) ဒီပေတဗ္ဗော။ ကမ္ပိတာကာရော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။

သက္ကံ သော ပရိပုစ္ဆတီတိ ယထာဝုတ္တမေဝ ထေရဿ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တိပုစ္ဆံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘အပိ၊ အာဝုသော၊ ဇာနာသိ၊ တဏှက္ခယဝိမုတ္တိယော’’တိ။ တဿ သက္ကော ဝိယာကာသီတိ ဣဒံ ထေရေန ပါသာဒကမ္ပနေ ကတေ သံဝိဂ္ဂဟဒယေန ပမာဒံ ပဟာယ ယောနိသော မနသိ ကရိတွာ ပဉှဿ ဗျာကတဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သတ္ထာရာ ဒေသိတနိယာမေနေဝ ဟိ သော တဒါ ကထေသိ။ တေနာဟ ‘‘ပဉှံ ပုဋ္ဌော ယထာတထ’’န္တိ။ တတ္ထ သက္ကံ သော ပရိပုစ္ဆတီတိ သက္ကံ ဒေဝရာဇံ သော မောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော သတ္ထာရာ ဒေသိတာယ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တိယာ သမ္မဒေဝ ဂဟိတဘာဝံ ပုစ္ဆိ။ အတီတတ္ထေ ဟိ ဣဒံ ဝတ္တမာနဝစနံ။ အပိ၊ အာဝုသော၊ ဇာနာသီတိ၊ အာဝုသော၊ အပိ ဇာနာသိ၊ ကိံ ဇာနာသိ? တဏှက္ခယဝိမုတ္တိယောတိ ယထာ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တိယော သတ္ထာရာ တုယှံ ဒေသိတာ၊ တထာ ကိံ ဇာနာသီတိ ပုစ္ဆိ။ တဏှက္ခယဝိမုတ္တိယောတိ ဝါ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တိသုတ္တဿ ဒေသနံ ပုစ္ဆတိ။

ဗြဟ္မာနန္တိ မဟာဗြဟ္မာနံ။ သုဓမ္မာယံ ဌိတော သဘန္တိ သုဓမ္မာယ သဘာယ။ အယံ ပန ဗြဟ္မလောကေ သုဓမ္မသဘာဝ၊ န တာဝတိံသဘဝနေ၊ သုဓမ္မသဘာဝိရဟိတော ဒေဝလောကော နာမ နတ္ထိ။ အဇ္ဇာပိ တျာဝုသော၊ သာ ဒိဋ္ဌိ၊ ယာ တေ ဒိဋ္ဌိ ပုရေ အဟူတိ ဣမံ ဗြဟ္မလောကံ ဥပဂန္တုံ သမတ္ထော နတ္ထိ ကောစိ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ၊ သတ္ထု ဣဓာဂမနတော ပုဗ္ဗေ ယာ တုယှံ ဒိဋ္ဌိ အဟောသိ၊ ကိံ အဇ္ဇာပိ ဣဒါနိပိ သာ ဒိဋ္ဌိ န ဝိဂတာတိ? ပဿသိ ဝီတိဝတ္တန္တံ၊ ဗြဟ္မလောကေ ပဘဿရန္တိ ဗြဟ္မလောကေ ဝီတိပတန္တံ မဟာကပ္ပိနမဟာကဿပါဒီဟိ သာဝကေဟိ ပရိဝါရိတဿ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နိသိန္နဿ သသာဝကဿ ဘဂဝတော ဩဘာသံ ပဿသီတိ အတ္ထော။ ဧကသ္မိဉှိ သမယေ ဘဂဝါ ဗြဟ္မလောကေ သုဓမ္မာယ သဘာယ သန္နိပတိတွာ သန္နိသိန္နဿ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ ကောစိ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော၊ ယော ဣဓ အာဂန္တုံ သက္ကုဏေယျာ’’တိ စိန္တေန္တဿ ဗြဟ္မုနော စိတ္တမညာယ တတ္ထ ဂန္တွာ ဗြဟ္မုနော မတ္ထကေ အာကာသေ နိသိန္နော တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဩဘာသံ မုဉ္စန္တော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနာဒီနံ အာဂမနံ စိန္တေသိ။ သဟ စိန္တနေန တေပိ တတ္ထ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ သတ္ထု အဇ္ဈာသယံ ဉတွာ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ ပစ္စေကဒိသာသု နိသီဒိတွာ ဩဘာသံ ဝိဿဇ္ဇိတွာ သကလဗြဟ္မလောကော ဧကောဘာသော အဟောသိ။ သတ္ထာ ဗြဟ္မုနော ကလ္လစိတ္တတံ ဉတွာ စတုသစ္စပကာသနံ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ အနေကာနိ ဗြဟ္မသဟဿာနိ မဂ္ဂဖလေသု ပတိဋ္ဌဟိံသု၊ တံ သန္ဓာယ စောဒေန္တော ‘‘အဇ္ဇာပိ တျာဝုသော၊ သာ ဒိဋ္ဌီ’’တိ ဂါထမာဟ။ အယံ ပနတ္ထော ဗကဗြဟ္မသုတ္တေန ဒီပေတဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေတံ (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၆) –

‘‘ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဗြဟ္မုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘နတ္ထိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ၊ ယော ဣဓ အာဂစ္ဆေယျာ’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ ဗြဟ္မုနော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ၊ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ၊ ဧဝမေဝ ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိ ဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ။

‘‘အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဘဂဝန္တံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသိန္နံ တေဇောဓာတုံ သမာပန္နံ။ ဒိသွာန သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ၊ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ၊ ဧဝမေဝ ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ နိဿာယ တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီစတရံ ဘဂဝတော။

‘‘အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ဧတဒဟောသိ – ‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသိန္နံ တေဇောဓာတုံ သမာပန္နံ။ ဒိသွာန သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… ဧဝမေဝ ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ နိဿာယ တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီစတရံ ဘဂဝတော။

‘‘အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာကပ္ပိနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကပ္ပိနော ဘဂဝန္တံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသိန္နံ တေဇောဓာတုံ သမာပန္နံ။ ဒိသွာန သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… ဧဝမေဝ ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကပ္ပိနော ပစ္ဆိမံ ဒိသံ နိဿာယ တဿ ဗြဟ္မုနော။ ဥပရိဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီစတရံ ဘဂဝတော။

‘‘အထ ခေါ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ ဧတဒဟောသိ – ‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသိန္နံ တေဇောဓာတုံ သမာပန္နံ။ ဒိသွာန သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… ဧဝမေဝ ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓါ ဥတ္တရံ ဒိသံ နိဿာယ တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီစတရံ ဘဂဝတော။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တံ ဗြဟ္မာနံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အဇ္ဇာပိ တေ အာဝုသော သာ ဒိဋ္ဌိ၊ ယာ တေ ဒိဋ္ဌိ ပုရေ အဟု၊

ပဿသိ ဝီတိဝတ္တန္တံ၊ ဗြဟ္မလောကေ ပဘဿရန္တိ။

‘‘န မေ မာရိသ သာ ဒိဋ္ဌိ၊ ယာ မေ ဒိဋ္ဌိ ပုရေ အဟု၊

ပဿာမိ ဝီတိဝတ္တန္တံ၊ ဗြဟ္မလောကေ ပဘဿရံ၊

သွာဟံ အဇ္ဇ ကထံ ဝဇ္ဇံ၊ အဟံ နိစ္စောမှိ သဿတော’’တိ။

‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဗြဟ္မာနံ သံဝေဇေတွာ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… ဧဝမေဝ တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဇေတဝနေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဗြဟ္မာ အညတရံ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇံ အာမန္တေသိ – ‘ဧဟိ တွံ၊ မာရိသ၊ ယေနာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧဝံ ဝဒေဟိ ‘အတ္ထိ နု ခေါ မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန၊ အညေပိ တဿ ဘဂဝတော သာဝကာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကာ ဧဝံမဟာနုဘာဝါ သေယျထာပိ ဘဝံ မောဂ္ဂလ္လာနော၊ ကဿပေါ၊ ကပ္ပိနော၊ အနုရုဒ္ဓါ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ မာရိသာ’’တိ ခေါ သော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇော တဿ ဗြဟ္မုနော ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ၊ မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန၊ အညေပိ တဿ ဘဂဝတော သာဝကာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကာ ဧဝံမဟာနုဘာဝါ သေယျထာပိ ဘဝံ မောဂ္ဂလ္လာနော၊ ကဿပေါ၊ ကပ္ပိနော၊ အနုရုဒ္ဓါ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တံ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘တေဝိဇ္ဇာ ဣဒ္ဓိပတ္တာ စ၊ စေတောပရိယာယကောဝိဒါ၊

ခီဏာသဝါ အရဟန္တော၊ ဗဟူ ဗုဒ္ဓဿ သာဝကာ’’တိ။

‘‘အထ ခေါ သော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇော အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ယေန သော ဗြဟ္မာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – အာယသ္မာ၊ မာရိသ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဧဝမာဟ –

‘‘တေဝိဇ္ဇာ ဣဒ္ဓိပတ္တာ စ၊ စေတောပရိယာယကောဝိဒါ၊

ခီဏာသဝါ အရဟန္တော၊ ဗဟူ ဗုဒ္ဓဿ သာဝကာ’’တိ။

‘‘ဣဒမဝေါစ သော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇော။ အတ္တမနော စ သော ဗြဟ္မာ တဿ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီ’’တိ။

ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အယံ ပနတ္ထော ဗကဗြဟ္မသုတ္တေန ဒီပေတဗ္ဗော’’တိ။

မဟာနေရုနော ကူဋန္တိ ကူဋသီသေန သကလမေဝ သိနေရုပဗ္ဗတရာဇံ ဝဒတိ။ ဝိမောက္ခေန အဖဿယီတိ ဈာနဝိမောက္ခနိဿယေန အဘိညာဏေန ဖဿယီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝနန္တိ ဇမ္ဗုဒီပံ။ သော ဟိ ဝနဗဟုလတာယ ‘‘ဝန’’န္တိ ဝုတ္တော။ တေနာဟ ‘‘ဇမ္ဗုသဏ္ဍဿ ဣဿရော’’တိ။ ပုဗ္ဗဝိဒေဟာနန္တိ ပုဗ္ဗဝိဒေဟဋ္ဌာနံ၊ ပုဗ္ဗဝိဒေဟန္တိ အတ္ထော။ ယေ စ ဘူမိသယာ နရာတိ ဘူမိသယာ နရာ နာမ အပရဂေါယာနကာ စ ဥတ္တရကုရုကာ စ မနုဿာ။ တေ ဟိ ဂေဟာဘာဝတော ‘‘ဘူမိသယာ’’တိ ဝုတ္တာ။ တေပိ သဗ္ဗေ အဖဿယီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ပနတ္ထော နန္ဒောပနန္ဒဒမနေန (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၃၉၆ နန္ဒောပနန္ဒနာဂဒမနကထာ) ဒီပေတဗ္ဗော –

‘‘ဧကသ္မိံ ကိရ သမယေ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ‘သွေ၊ ဘန္တေ၊ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ မယှံ ဂေဟေ ဘိက္ခံ ဂဏှထာ’တိ နိမန္တေတွာ ပက္ကာမိ။ တံဒိဝသဉ္စ ဘဂဝတော ပစ္စူသသမယေ ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ ဩလောကေန္တဿ နန္ဒောပနန္ဒော နာမ နာဂရာဇာ ဉာဏမုခေ အာပါထံ အာဂစ္ဆိ။ ဘဂဝါ ‘အယံ နာဂရာဇာ မယှံ ဉာဏမုခေ အာပါထံ အာဂစ္ဆတိ၊ ကိံ နု ခေါ ဘဝိဿတီ’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော သရဏဂမနဿ ဥပနိဿယံ ဒိသွာ ‘အယံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော တီသု ရတနေသု အပ္ပသန္နော၊ ကော နု ခေါ ဣမံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတော ဝိမောစေယျာ’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရံ အဒ္ဒသ။

‘‘တတော ပဘာတာယ ရတ္တိယာ သရီရပဋိဇဂ္ဂနံ ကတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘အာနန္ဒ၊ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ အာရောစေဟိ တထာဂတော ဒေဝစာရိကံ ဂစ္ဆတီ’တိ။ တံဒိဝသဉ္စ နန္ဒောပနန္ဒဿ အာပါနဘူမိံ သဇ္ဇယိံသု။ သော ဒိဗ္ဗရတနပလ္လင်္ကေ ဒိဗ္ဗေန သေတစ္ဆတ္တေန ဓာရိယမာနော တိဝိဓနာဋကေဟိ စေဝ နာဂပရိသာယ စ ပရိဝုတော ဒိဗ္ဗဘာဇနေသု ဥပဋ္ဌာပိတံ အန္နပါနဝိဓိံ ဩလောကယမာနော နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယထာ နာဂရာဇာ ပဿတိ၊ တထာ ကတွာ တဿ ဝိမာနမတ္ထကေနေဝ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ တာဝတိံသဒေဝလောကာဘိမုခေါ ပါယာသိ။

‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန နန္ဒောပနန္ဒဿ နာဂရာဇဿ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘ဣမေ ဟိ နာမ မုဏ္ဍကာ သမဏကာ အမှာကံ ဥပရိဘဝနေန ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ဘဝနံ ပဝိသန္တိပိ နိက္ခမန္တိပိ၊ န ဣဒါနိ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဣမေသံ အမှာကံ မတ္ထကေ ပါဒပံသုံ ဩကိရန္တာနံ ဂန္တုံ ဒဿာမီ’တိ ဥဋ္ဌာယ သိနေရုပါဒံ ဂန္တွာ တံ အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ သိနေရုံ သတ္တက္ခတ္တုံ ဘောဂေဟိ ပရိက္ခိပိတွာ ဥပရိ ဖဏံ ကတွာ တာဝတိံသဘဝနံ အဝကုဇ္ဇေန ဖဏေန ပဋိဂ္ဂဟေတွာ အဒဿနံ ဂမေသိ။

‘‘အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ပုဗ္ဗေ၊ ဘန္တေ၊ ဣမသ္မိံ ပဒေသေ ဌိတော သိနေရုံ ပဿာမိ၊ သိနေရုပရိဘဏ္ဍံ ပဿာမိ၊ တာဝတိံသံ ပဿာမိ၊ ဝေဇယန္တံ ပဿာမိ၊ ဝေဇယန္တဿ ပါသာဒဿ ဥပရိ ဓဇံ ပဿာမိ။ ကော နု ခေါ၊ ဘန္တေ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော၊ ယံ ဧတရဟိ နေဝ သိနေရုံ ပဿာမိ…ပေ… န ဝေဇယန္တဿ ပါသာဒဿ ဥပရိ ဓဇံ ပဿာမီ’တိ? အယံ၊ ရဋ္ဌပါလ၊ နန္ဒောပနန္ဒော နာမ နာဂရာဇာ တုမှာကံ ကုပိတော သိနေရုံ သတ္တက္ခတ္တုံ ဘောဂေဟိ ပရိက္ခိပိတွာ ဥပရိ ဖဏေန ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အန္ဓကာရံ ကတွာ ဌိတောတိ။ ‘ဒမေမိ နံ၊ ဘန္တေ’တိ။ န ဘဂဝါ နံ အနုဇာနိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဘဒ္ဒိယော အာယသ္မာ ရာဟုလောတိ အနုက္ကမေန သဗ္ဗေပိ ဘိက္ခူ ဥဋ္ဌဟိံသု။ န ဘဂဝါ အနုဇာနိ။

‘‘အဝသာနေ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ‘အဟံ၊ ဘန္တေ၊ ဒမေမိ န’န္တိ အာဟ။ ‘ဒမေဟိ၊ မောဂ္ဂလ္လာနာ’တိ ဘဂဝါ အနုဇာနိ။ ထေရော အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ မဟန္တံ နာဂရာဇဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ နန္ဒောပနန္ဒံ စုဒ္ဒသက္ခတ္တုံ ဘောဂေဟိ ပရိက္ခိပိတွာ တဿ ဖဏဿ မတ္ထကေ အတ္တနော ဖဏံ ဌပေတွာ သိနေရုနာ သဒ္ဓိံ အဘိနိပ္ပီဠေသိ။ နာဂရာဇာ ဓူမာယိ။ ထေရော ‘န တုယှံယေဝ သရီရေ ဓူမော အတ္ထိ၊ မယှမ္ပိ အတ္ထီ’တိ ဓူမာယိ။ နာဂရာဇဿ ဓူမော ထေရံ န ဗာဓတိ။ ထေရဿ ပန ဓူမော နာဂရာဇံ ဗာဓတိ။ တတော နာဂရာဇာ ပဇ္ဇလိ။ ထေရောပိ ‘န တုယှံယေဝ သရီရေ အဂ္ဂိ အတ္ထိ၊ မယှမ္ပိ အတ္ထီ’တိ ပဇ္ဇလိ။ နာဂရာဇဿ တေဇော ထေရံ န ဗာဓတိ၊ ထေရဿ ပန တေဇော နာဂရာဇံ ဗာဓတိ။ နာဂရာဇာ ‘အယံ မံ သိနေရုနာ အဘိနိပ္ပီဠေတွာ ဓူမာယတိ စေဝ ပဇ္ဇလတိ စာ’တိ စိန္တေတွာ၊ ‘ဘော၊ တုဝံ ကောသီ’တိ ပဋိပုစ္ဆိ။ အဟံ ခေါ၊ နန္ဒ၊ မောဂ္ဂလ္လာနောတိ။ ဘန္တေ၊ အတ္တနော ဘိက္ခုဘာဝေန တိဋ္ဌာဟီ’’တိ။

‘‘ထေရော တံ အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ တဿ ဒက္ခိဏကဏ္ဏသောတေန ပဝိသိတွာ ဝါမကဏ္ဏသောတေန နိက္ခမိ၊ ဝါမကဏ္ဏသောတေန ပဝိသိတွာ ဒက္ခိဏကဏ္ဏသောတေန နိက္ခမိ။ တထာ ဒက္ခိဏနာသသောတေန ပဝိသိတွာ ဝါမနာသသောတေန နိက္ခမိ၊ ဝါမနာသသောတေန ပဝိသိတွာ ဒက္ခိဏနာသသောတေန နိက္ခမိ။ တတော နာဂရာဇာ မုခံ ဝိဝရိ။ ထေရော မုခေန ပဝိသိတွာ အန္တောကုစ္ဆိယံ ပါစီနေန စ ပစ္ဆိမေန စ စင်္ကမတိ။ ဘဂဝါ ‘မောဂ္ဂလ္လာန၊ မနသိ ကရောဟိ မဟိဒ္ဓိကော နာဂေါ’တိ အာဟ။ ထေရော ‘မယှံ ခေါ၊ ဘန္တေ၊ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ၊ တိဋ္ဌတု၊ ဘန္တေ၊ နန္ဒောပနန္ဒော၊ အဟံ နန္ဒောပနန္ဒသဒိသာနံ နာဂရာဇာနံ သတမ္ပိ သဟဿမ္ပိ သတသဟဿမ္ပိ ဒမေယျ’န္တိ အာဟ။

‘‘နာဂရာဇာ စိန္တေသိ – ‘ပဝိသန္တော တာဝ မေ န ဒိဋ္ဌော၊ နိက္ခမနကာလေ ဒါနိ နံ ဒါဌာန္တရေ ပက္ခိပိတွာ သင်္ခါဒိဿာမီ’တိ စိန္တေတွာ ‘နိက္ခမထ၊ ဘန္တေ၊ မာ မံ အန္တောကုစ္ဆိယံ အပရာပရံ စင်္ကမန္တော ဗာဓယိတ္ထာ’တိ အာဟ။ ထေရော နိက္ခမိတွာ ဗဟိ အဋ္ဌာသိ။ နာဂရာဇာ ‘အယံ သော’တိ ဒိသွာ နာသဝါတံ ဝိဿဇ္ဇိ။ ထေရော စတုတ္ထဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ၊ လောမကူပမ္ပိဿ ဝါတော စာလေတုံ နာသက္ခိ။ ‘အဝသေသာ ဘိက္ခူ ကိရ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗပါဋိဟာရိယာနိ ကာတုံ သက္ကုဏေယျုံ၊ ဣမံ ပန ဌာနံ ပတွာ ဧဝံ ခိပ္ပနိသန္တိနော ဟုတွာ သမာပဇ္ဇိတုံ နာသက္ခိဿန္တီ’တိ နေသံ ဘဂဝါ နာဂရာဇဒမနံ နာနုဇာနိ။

‘‘နာဂရာဇာ ‘အဟံ ဣမဿ သမဏဿ နာသဝါတေန လောမကူပမ္ပိ စာလေတုံ နာသက္ခိံ၊ မဟိဒ္ဓိကော သော သမဏော’တိ စိန္တေသိ။ ထေရော အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ သုပဏ္ဏရူပံ နိမ္မိနိတွာ သုပဏ္ဏဝါတံ ဒဿေန္တော နာဂရာဇာနံ အနုဗန္ဓိ၊ နာဂရာဇာ တံ အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ မာဏဝကဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ၊ ‘ဘန္တေ၊ တုမှာကံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီ’တိ ဝဒန္တော ထေရဿ ပါဒေ ဝန္ဒိ။ ထေရော ‘သတ္ထာ၊ နန္ဒော အာဂတော၊ ဧဟိ တွံ၊ ဂမိဿာမာ’တိ နာဂရာဇာနံ ဒမေတွာ နိဗ္ဗိသံ ကတွာ၊ ဂဟေတွာ ဘဂဝတော သန္တိကံ အဂမာသိ။ နာဂရာဇာ ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတွာ ‘ဘန္တေ၊ တုမှာကံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီ’တိ အာဟ။ ဘဂဝါ ‘သုခီ ဟောဟိ၊ နာဂရာဇာ’တိ ဝတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတော အနာထပိဏ္ဍိကဿ နိဝေသနံ အဂမာသိ။

‘‘အနာထပိဏ္ဍိကော ‘ကိံ၊ ဘန္တေ၊ အတိဒိဝါ အာဂတတ္ထာ’တိ အာဟ။ မောဂ္ဂလ္လာနဿ စ နန္ဒောပနန္ဒဿ စ သင်္ဂါမော အဟောသီတိ။ ကဿ ပန၊ ဘန္တေ၊ ဇယော၊ ကဿ ပရာဇယောတိ? မောဂ္ဂလ္လာနဿ ဇယော၊ နန္ဒဿ ပရာဇယောတိ။ အနာထပိဏ္ဍိကော ‘အဓိဝါသေတု မေ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ သတ္တာဟံ ဧကပဋိပါဋိယာ ဘတ္တံ၊ သတ္တာဟံ ထေရဿ သက္ကာရံ ကရိဿာမီ’တိ ဝတွာ သတ္တာဟံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခါနံ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ မဟာသက္ကာရံ အကာသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘နန္ဒောပနန္ဒဒမနေန ဒီပေတဗ္ဗော’’’တိ။

ယော ဧတမဘိဇာနာတီတိ ဧတံ ယထာဝုတ္တံ ဝိမောက္ခံ ဖုသနကရဏဝသေန ဇာနာတိ။

န ဝေ အဂ္ဂိ စေတယတိ၊ အဟံ ဗာလံ ဍဟာမီတိ ဧဝံ န အဂ္ဂိ အဘိသံစေတေတိ၊ နာပိ ဍဟနာယ ပယောဂံ ပရက္ကမံ ကရောတိ၊ ဗာလော ဧဝ ပန ‘‘အယံ မန္ဒာဂတီ’’တိ အနိဇလန္တံ ဝိယ ဇလိတံ အဂ္ဂိံ အာသဇ္ဇ နံ ပဍယှတိ၊ ဧဝမေဝ၊ မာရ၊ န မယံ ဍဟိတုကာမာ၊ ဗာဓေတုကာမာ၊ တွညေဝ ပန တထာ အာဂမနာဒိအတ္ထေန တထာဂတံ အဂ္ဂိခန္ဓသဒိသံ အရိယသာဝကံ အာသဇ္ဇ အတ္တာနံ ဍဟိဿသိ၊ ဍဟဒုက္ခတော န မုဉ္စိဿသိ။

အပုညံ ပသဝီတိ အပုညံ ပဋိလဘတိ။ န မေ ပါပံ ဝိပစ္စတီတိ မမ ပါပံ န ဝိပစ္စတိ၊ ကိံ နု၊ မာရ၊ ဧဝံ မညသိ နယိဒမတ္ထိ။

ကရောတော တေ စီယတေ ပါပန္တိ ဧကံသေန ကရောန္တဿ တေ ပါပံ စိရရတ္တာယ စိရကာလံ အနတ္ထာယ ဒုက္ခာယ ဥပစီယတိ။ မာရ၊ နိဗ္ဗိန္ဒ ဗုဒ္ဓမှာတိ စတုသစ္စဗုဒ္ဓတော ဗုဒ္ဓသာဝကတော နိဗ္ဗိန္ဒ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပရတော ကမ္မံ။ အာသံ မာကာသိ ဘိက္ခုသူတိ ‘‘ဘိက္ခူ ဝိရောဓေမိ ဝိဟေသေမီ’’တိ ဧတံ အာသံ မာကာသိ။

ဣတီတိ ဧဝံ။ မာရံ အတဇ္ဇေသီတိ၊ ‘‘မာရ၊ နိဗ္ဗိန္ဒ…ပေ… ဘိက္ခုသူ’’တိ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော။ ဘေသကဠာဝနေတိ ဧဝံနာမကေ အရညေ။ တတောတိ တဇ္ဇနဟေတု။ သော ဒုမ္မနော ယက္ခောတိ သော မာရော ဒေါမနဿိကော ဟုတွာ တတ္ထေဝ တသ္မိံယေဝ ဌာနေ အန္တရဓာယိ၊ အဒဿနံ အဂမာသိ။ အယဉ္စ ဂါထာ ဓမ္မသင်္ဂါယနကာလေ ဌပိတာ။ ယံ ပနေတ္ထ အန္တရန္တရာ အတ္ထတော န ဝိဘတ္တံ၊ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနမေဝ။

ဧဝမယံ မဟာထေရော မာရံ တဇ္ဇေတွာ ဒေဝစာရိကာနရကစာရိကာဒိဝသေန အညေဟိ သာဝကေဟိ အသာဓာရဏံ သတ္တူပကာရံ ကတွာ အာယုပရိယောသာနေ ပရိနိဗ္ဗာယိ။ ပရိနိဗ္ဗာယန္တော စ အနောမဒဿိဿ ဘဂဝတော ပါဒမူလေ ပဏိဓာနံ ကတွာ တတော ပဋ္ဌာယ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဥဠာရာနိ ပုညာနိ ကတွာ သာဝကပါရမိယာ မတ္ထကေ ဌိတောပိ အန္တရာ ကတဿ ပါပကမ္မဿ ဝသေန ဥဋ္ဌိတာယ ကမ္မပိလောတိကာယ တိတ္ထိယေဟိ ဥယျောဇိတေဟိ စောရေဟိ ဗာဓိတော အနပ္ပကံ သရီရခေဒံ ကတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒါနေ (အပ။ ထေရ ၁။၁။၃၇၅၊ ၃၈၀-၃၉၇) –

‘‘အနောမဒဿီ ဘဂဝါ၊ လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော၊

ဝိဟာသိ ဟိမဝန္တမှိ၊ ဒေဝသင်္ဃပုရက္ခတော။

‘‘ဘဂဝါ တတော ဩတရိတွာ၊ ဝိစရိ စာရိကံ ဇိနော၊

သတ္တကာယံ အနုဂ္ဂဏှန္တော၊ ဗာရာဏသိံ ဥပါဂမိ။

‘‘ခီဏာသဝသဟဿေဟိ၊ ပရိဝုတော လောကနာယကော၊

ဩဘာသေန္တော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဝိရောစိတ္ထ မဟာမုနိ။

‘‘တဒါဟံ ဂဟပတိ ဟုတွာ၊ သရဒေန မဟိဒ္ဓိနာ၊

ဥယျောဇိတော သဟာယေန၊ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိံ။

‘‘ဥပသင်္ကမိတွာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ နိမန္တေတွာ တထာဂတံ၊

အတ္တနော ဘဝနံ နေသိ၊ မာနယန္တော မဟာမုနိံ။

‘‘ဥပဋ္ဌိတံ မဟာဝီရံ၊ ဒေဝဒေဝံ နရာသဘံ၊

သဘိက္ခုသင်္ဃံ တပ္ပေမိ၊ အန္နပါနေနဟံ တဒါ။

‘‘အနုမောဒိ မဟာဝီရော၊ သယမ္ဘူ အဂ္ဂပုဂ္ဂလော၊

ဘိက္ခုသင်္ဃေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။

‘‘ယံ သော သင်္ဃမပူဇေသိ၊ ဗုဒ္ဓဉ္စ လောကနာယကံ၊

တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန၊ ဒေဝလောကံ ဂမိဿတိ။

‘‘သတ္တသတ္တတိက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊

ပထဗျာ ရဇ္ဇံ အဋ္ဌသတံ၊ ဝသုဓံ အာဝသိဿတိ။

‘‘ပဉ္စပညာသက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ၊

ဘောဂါ အသင်္ခိယာ တဿ၊ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ တာဝဒေ။

‘‘အပရိမေယျေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊

ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။

‘‘နိရယာ သော စဝိတွာန၊ မနုဿတ္တံ ဂမိဿတိ၊

ကောလိတော နာမ နာမေန၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု ဘဝိဿတိ။

‘‘သော ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိတွာန၊ ကုသလမူလေန စောဒိတော၊

ဂေါတမဿ ဘဂဝတော၊ ဒုတိယော ဟေဿတိ သာဝကော။

‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော၊ ဣဒ္ဓိယာ ပါရမိံ ဂတော၊

သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ နိဗ္ဗာယိဿတိနာသဝေါ။

‘‘ပါပမိတ္တောပနိဿာယ၊ ကာမရာဂဝသံ ဂတော၊

မာတရံ ပိတရဉ္စာပိ၊ ဃာတယိံ ဒုဋ္ဌမာနသော။

‘‘ယံ ယံ ယောနုပပဇ္ဇာမိ၊ နိရယံ အထ မာနုသံ၊

ပါပကမ္မသမင်္ဂိတာ၊ ဘိန္နသီသော မရာမဟံ။

‘‘ဣဒံ ပစ္ဆိမကံ မယှံ၊ စရိမော ဝတ္တတေ ဘဝေါ၊

ဣဓာပိ ဧဒိသော မယှံ၊ မရဏကာလေ ဘဝိဿတိ။

‘‘ပဝိဝေကမနုယုတ္တော၊ သမာဓိဘာဝနာရတော၊

သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။

‘‘ဓရဏိမ္ပိ သုဂမ္ဘီရံ၊ ဗဟလံ ဒုပ္ပဓံသိယံ၊

ဝါမင်္ဂုဋ္ဌေန ခေါဘေယျံ၊ ဣဒ္ဓိယာ ပါရမိံ ဂတော။

‘‘အသ္မိမာနံ န ပဿာမိ၊ မာနော မယှံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

သာမဏေရေ ဥပါဒါယ၊ ဂရုစိတ္တံ ကရောမဟံ။

‘‘အပရိမေယျေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမဘိနီဟရိံ၊

တာဟံ ဘူမိမနုပ္ပတ္တော၊ ပတ္တောမှိ အာသဝက္ခယံ။

‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။

မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဂါထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သဋ္ဌိနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။