မူလ > သုတ္တပိဋက > ခုဒ္ဒကနိကာယ > ထေရဂါထာပါဠိ

MMR Vol 0
VRI Vol 0
PTS Vol 0
THA Vol 0

Misc. Paragraph

၂။ ဒုကနိပါတော

၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ

၁။ ဥတ္တရတ္ထေရဂါထာ

၂။ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇတ္ထေရဂါထာ

၃။ ဝလ္လိယတ္ထေရဂါထာ

၄။ ဂင်္ဂါတီရိယတ္ထေရဂါထာ

၄။ သောမမိတ္တတ္ထေရဂါထာ

၅။ သဗ္ဗမိတ္တတ္ထေရဂါထာ

၁၀။ ကဏှဒိန္နတ္ထေရဂါထာ

၅။ သမ္ဗုလကစ္စာနတ္ထေရဂါထာ

၆။ နိတကတ္ထေရဂါထာ

၇။ သောဏပေါဋိရိယတ္ထေရဂါထာ

၈။ နိသဘတ္ထေရဂါထာ

၉။ ဥသဘတ္ထေရဂါထာ

၁၀။ ကပ္ပဋကုရတ္ထေရဂါထာ

၅။ ဝိသာခပဉ္စာလပုတ္တတ္ထေရဂါထာ

‘‘နတ္ထိ ¶ ¶ ¶ ကောစိ ဘဝေါ နိစ္စော၊ သင်္ခါရာ ဝါပိ သဿတာ၊

ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ တေ ခန္ဓာ၊ စဝန္တိ အပရာပရံ။

‘‘ဧတမာဒီနံ ဉတွာ၊ ဘဝေနမှိ အနတ္ထိကော၊

နိဿဋော သဗ္ဗကာမေဟိ၊ ပတ္တော မေ အာသဝက္ခယော’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဥတ္တရော ထေရော ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။

‘‘နယိဒံ ¶ အနယေန ဇီဝိတံ၊ နာဟာရော ဟဒယဿ သန္တိကော၊

အာဟာရဋ္ဌိတိကော သမုဿယော၊ ဣတိ ဒိသွာန စရာမိ ဧသနံ။

‘‘ပင်္ကောတိ ဟိ နံ ပဝေဒယုံ၊ ယာယံ ဝန္ဒနပူဇနာ ကုလေသု၊

သုခုမံ သလ္လံ ဒုရုဗ္ဗဟံ၊ သက္ကာရော ကာပုရိသေန ဒုဇ္ဇဟော’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇော ထေရော ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။

‘‘မက္ကဋော ပဉ္စဒွါရာယံ၊ ကုဋိကာယံ ပသက္ကိယ၊

ဒွါရေန အနုပရိယေတိ၊ ဃဋ္ဋယန္တော မုဟုံ မုဟုံ။

‘‘တိဋ္ဌ မက္ကဋ မာ ဓာဝိ၊ န ဟိ တေ တံ ယထာ ပုရေ၊

နိဂ္ဂဟီတောသိ ပညာယ၊ နေဝ ဒူရံ ဂမိဿတီ’’တိ။

‘‘တိဏ္ဏံ ¶ ¶ မေ တာလပတ္တာနံ၊ ဂင်္ဂါတီရေ ကုဋီ ကတာ၊

ဆဝသိတ္တောဝ မေ ပတ္တော၊ ပံသုကူလဉ္စ စီဝရံ။

‘‘ဒွိန္နံ အန္တရဝဿာနံ၊ ဧကာ ဝါစာ မေ ဘာသိတာ၊

တတိယေ အန္တရဝဿမှိ၊ တမောခန္ဓော [တမောက္ခန္ဓော (သီ။ သျာ။)] ပဒါလိတော’’တိ။

‘‘အပိ စေ ဟောတိ တေဝိဇ္ဇော၊ မစ္စုဟာယီ အနာသဝေါ၊

အပ္ပညာတောတိ နံ ဗာလာ၊ အဝဇာနန္တိ အဇာနတာ။

‘‘ယော ¶ စ ခေါ အန္နပါနဿ၊ လာဘီ ဟောတီဓ ပုဂ္ဂလော၊

ပါပဓမ္မောပိ စေ ဟောတိ၊ သော နေသံ ဟောတိ သက္ကတော’’တိ။

‘‘ယဒါဟံ ¶ ဓမ္မမဿောသိံ၊ ဘာသမာနဿ သတ္ထုနော၊

န ကင်္ခမဘိဇာနာမိ၊ သဗ္ဗညူအပရာဇိတေ။

‘‘သတ္ထဝါဟေ မဟာဝီရေ၊ သာရထီနံ ဝရုတ္တမေ၊

မဂ္ဂေ ပဋိပဒါယံ ဝါ၊ ကင်္ခါ မယှံ န ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

[ဓ။ ပ။ ၁၃ ဓမ္မပဒေ] ‘‘ယထာ အဂါရံ ဒုစ္ဆန္နံ၊ ဝုဋ္ဌီ သမတိဝိဇ္ဈတိ၊

ဧဝံ အဘာဝိတံ စိတ္တံ၊ ရာဂေါ သမတိဝိဇ္ဈတိ။

[ဓ။ ပ။ ၁၄ ဓမ္မပဒေ] ‘‘ယထာ အဂါရံ သုစ္ဆန္နံ၊ ဝုဍ္ဎီ န သမတိဝိဇ္ဈတိ၊

ဧဝံ သုဘာဝိတံ စိတ္တံ၊ ရာဂေါ န သမတိဝိဇ္ဈတီ’’တိ။

‘‘ခီဏာ ¶ ¶ ဟိ မယှံ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဇိနသာသနံ၊

ပဟီနော ဇာလသင်္ခါတော၊ ဘဝနေတ္တိ သမူဟတာ။

‘‘ယဿတ္ထာယ ပဗ္ဗဇိတော၊ အဂါရသ္မာနဂါရိယံ၊

သော မေ အတ္ထော အနုပ္ပတ္တော၊ သဗ္ဗသံယောဇနက္ခယော’’တိ။

‘‘သုခံ သုပန္တိ မုနယော၊ ယေ ဣတ္ထီသု န ဗဇ္ဈရေ၊

သဒါ ဝေ ရက္ခိတဗ္ဗာသု၊ ယာသု သစ္စံ သုဒုလ္လဘံ။

‘‘ဝဓံ စရိမှ တေ ကာမ၊ အနဏာ ဒါနိ တေ မယံ၊

ဂစ္ဆာမ ဒါနိ နိဗ္ဗာနံ၊ ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစတီ’’တိ။

‘‘ပုဗ္ဗေ ¶ ဟနတိ အတ္တာနံ၊ ပစ္ဆာ ဟနတိ သော ပရေ၊

သုဟတံ ဟန္တိ အတ္တာနံ၊ ဝီတံသေနေဝ ပက္ခိမာ။

‘‘န ဗြာဟ္မဏော ဗဟိဝဏ္ဏော၊ အန္တော ဝဏ္ဏော ဟိ ဗြာဟ္မဏော၊

ယသ္မိံ ပါပါနိ ကမ္မာနိ၊ သ ဝေ ကဏှော သုဇမ္ပတီ’’တိ။

ဥတ္တရော စေဝ ပိဏ္ဍောလော၊ ဝလ္လိယော တီရိယော ဣသိ၊

အဇိနော စ မေဠဇိနော၊ ရာဓော သုရာဓော ဂေါတမော၊

ဝသဘေန ဣမေ ဟောန္တိ၊ ဒသ ထေရာ မဟိဒ္ဓိကာတိ။

‘‘သုဿူသာ ¶ ¶ ¶ သုတဝဒ္ဓနီ၊ သုတံ ပညာယ ဝဒ္ဓနံ၊

ပညာယ အတ္ထံ ဇာနာတိ၊ ဉာတော အတ္ထော သုခါဝဟော။

‘‘သေဝေထ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ၊ စရေယျ သံယောဇနဝိပ္ပမောက္ခံ၊

သစေ ရတိံ နာဓိဂစ္ဆေယျ တတ္ထ၊ သင်္ဃေ ဝသေ ရက္ခိတတ္တော သတိမာ’’တိ။

‘‘ယေ ခေါ တေ ဝေဌမိဿေန [ဝေဃမိဿေန (သီ။ သျာ။)၊ ဝေ ဂမိဿေန၊ ဝေခမိဿေန (က။)]၊ နာနတ္တေန စ ကမ္မုနာ၊

မနုဿေ ဥပရုန္ဓန္တိ၊ ဖရုသူပက္ကမာ ဇနာ၊

တေပိ ¶ တတ္ထေဝ ကီရန္တိ၊ န ဟိ ကမ္မံ ပနဿတိ။

‘‘ယံ ကရောတိ နရော ကမ္မံ၊ ကလျာဏံ ယဒိ ပါပကံ၊

တဿ တဿေဝ ဒါယာဒေါ၊ ယံ ယံ ကမ္မံ ပကုဗ္ဗတီ’’တိ။

‘‘အစ္စယန္တိ အဟောရတ္တာ၊ ဇီဝိတံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

အာယု ခီယတိ မစ္စာနံ၊ ကုန္နဒီနံဝ ဩဒကံ။

‘‘အထ ပါပါနိ ကမ္မာနိ၊ ကရံ ဗာလော န ဗုဇ္ဈတိ၊

ပစ္ဆာဿ ကဋုကံ ဟောတိ၊ ဝိပါကော ဟိဿ ပါပကော’’တိ။

‘‘ပရိတ္တံ ဒါရုမာရုယှ၊ ယထာ သီဒေ မဟဏ္ဏဝေ၊

ဧဝံ ကုသီတမာဂမ္မ၊ သာဓုဇီဝီပိ သီဒတိ၊

တသ္မာ တံ ပရိဝဇ္ဇေယျ၊ ကုသီတံ ဟီနဝီရိယံ။

‘‘ပဝိဝိတ္တေဟိ ¶ ¶ အရိယေဟိ၊ ပဟိတတ္တေဟိ ဈာယိဘိ၊

နိစ္စံ အာရဒ္ဓဝီရိယေဟိ၊ ပဏ္ဍိတေဟိ သဟာဝသေ’’တိ။

‘‘ဇနော ဇနမှိ သမ္ဗဒ္ဓါ [သမ္ဗဒ္ဓါ (သျာ။ က။)]၊ ဇနမေဝဿိတော ဇနော၊

ဇနော ဇနေန ဟေဌီယတိ၊ ဟေဌေတိ စ [ဗောဓိယတိ၊ ဗာဓေတိ စ (က။)] ဇနော ဇနံ။

‘‘ကော ¶ ဟိ တဿ ဇနေနတ္ထော၊ ဇနေန ဇနိတေန ဝါ၊

ဇနံ ဩဟာယ ဂစ္ဆံ တံ၊ ဟေဌယိတွာ [ဗာဓယိတွာ (က။)] ဗဟုံ ဇန’’န္တိ။

‘‘ကာဠီ ¶ ဣတ္ထီ ဗြဟတီ ဓင်္ကရူပါ၊ သတ္ထိဉ္စ ဘေတွာ အပရဉ္စ သတ္ထိံ၊

ဗာဟဉ္စ ဘေတွာ အပရဉ္စ ဗာဟံ၊ သီသဉ္စ ဘေတွာ ဒဓိထာလကံဝ၊

‘‘ယော ဝေ အဝိဒွါ ဥပဓိံ ကရောတိ၊ ပုနပ္ပုနံ ဒုက္ခမုပေတိ မန္ဒော၊

တသ္မာ ပဇာနံ ဥပဓိံ န ကယိရာ၊ မာဟံ ပုန ဘိန္နသိရော သယိဿ’’န္တိ [ပဿိဿန္တိ (က။)]။

‘‘ဗဟူ သပတ္တေ လဘတိ၊ မုဏ္ဍော သင်္ဃာဋိပါရုတော၊

လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ၊ ဝတ္ထဿ သယနဿ စ။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ၊ သက္ကာရေသု မဟဗ္ဘယံ၊

အပ္ပလာဘော အနဝဿုတော၊ သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

‘‘ပါစီနဝံသဒါယမှိ ¶ ၊ သကျပုတ္တာ သဟာယကာ၊

ပဟာယာနပ္ပကေ ဘောဂေ၊ ဥဉ္ဆာပတ္တာဂတေ ရတာ။

‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယာ ¶ ပဟိတတ္တာ၊ နိစ္စံ ဒဠှပရက္ကမာ၊

ရမန္တိ ဓမ္မရတိယာ၊ ဟိတွာန လောကိယံ ရတိ’’န္တိ။

… ကိမိလော [ကိမ္ဗိလော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ထေရော…။

‘‘အယောနိသော ¶ မနသိကာရာ၊ မဏ္ဍနံ အနုယုဉ္ဇိသံ၊

ဥဒ္ဓတော စပလော စာသိံ၊ ကာမရာဂေန အဋ္ဋိတော။

‘‘ဥပါယကုသလေနာဟံ၊ ဗုဒ္ဓေနာဒိစ္စဗန္ဓုနာ၊

ယောနိသော ပဋိပဇ္ဇိတွာ၊ ဘဝေ စိတ္တံ ဥဒဗ္ဗဟိ’’န္တိ။

‘‘ပရေ စ နံ ပသံသန္တိ၊ အတ္တာ စေ အသမာဟိတော၊

မောဃံ ပရေ ပသံသန္တိ၊ အတ္တာ ဟိ အသမာဟိတော။

‘‘ပရေ စ နံ ဂရဟန္တိ၊ အတ္တာ စေ သုသမာဟိတော၊

မောဃံ ပရေ ဂရဟန္တိ၊ အတ္တာ ဟိ သုသမာဟိတော’’တိ။

စုန္ဒော ¶ စ ဇောတိဒါသော စ၊ ထေရော ဟေရညကာနိ စ၊

သောမမိတ္တော သဗ္ဗမိတ္တော၊ ကာလော တိဿော စ ကိမိလော [ကိမ္ဗိလော (သီ။ သျာ။ ပီ။)၊ ဆန္ဒလက္ခဏာနုလောမံ]၊

နန္ဒော စ သိရိမာ စေဝ၊ ဒသ ထေရာ မဟိဒ္ဓိကာတိ။

‘‘ခန္ဓာ ¶ ¶ မယာ ပရိညာတာ၊ တဏှာ မေ သုသမူဟတာ၊

ဘာဝိတာ မမ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ပတ္တော မေ အာသဝက္ခယော။

‘‘သောဟံ ¶ ခန္ဓေ ပရိညာယ၊ အဗ္ဗဟိတွာန [အဗ္ဗုဟိတွာန (က။)] ဇာလိနိံ၊

ဘာဝယိတွာန ဗောဇ္ဈင်္ဂေ၊ နိဗ္ဗာယိဿံ အနာသဝေါ’’တိ။

‘‘ပနာဒေါ နာမ သော ရာဇာ၊ ယဿ ယူပေါ သုဝဏ္ဏယော၊

တိရိယံ သောဠသုဗ္ဗေဓော [သောဠသပဗ္ဗေဓော (သီ။ အဋ္ဌ။)၊ သောဠသဗ္ဗာဏော (?)]၊ ဥဗ္ဘမာဟု [ဥဒ္ဓမာဟု (သီ။)၊ ဥစ္စမာဟု (သျာ။)] သဟဿဓာ။

‘‘သဟဿကဏ္ဍော သတဂေဏ္ဍု၊ ဓဇာလု ဟရိတာမယော၊

အနစ္စုံ တတ္ထ ဂန္ဓဗ္ဗာ၊ ဆသဟဿာနိ သတ္တဓာ’’တိ။

‘‘သတိမာ ပညဝါ ဘိက္ခု၊ အာရဒ္ဓဗလဝီရိယော၊

ပဉ္စ ကပ္ပသတာနာဟံ၊ ဧကရတ္တိံ အနုဿရိံ။

‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ၊ သတ္တ အဋ္ဌ စ ဘာဝယံ၊

ပဉ္စ ကပ္ပသတာနာဟံ၊ ဧကရတ္တိံ အနုဿရိ’’န္တိ။

‘‘ယံ ကိစ္စံ ဒဠှဝီရိယေန၊ ယံ ကိစ္စံ ဗောဒ္ဓုမိစ္ဆတာ၊

ကရိဿံ နာဝရဇ္ဈိဿံ [နာဝရုဇ္ဈိဿံ (က။ သီ။ က။)]၊ ပဿ ဝီရိယံ ပရက္ကမ။

‘‘တွဉ္စ မေ မဂ္ဂမက္ခာဟိ၊ အဉ္ဇသံ အမတောဂဓံ၊

အဟံ မောနေန မောနိဿံ၊ ဂင်္ဂါသောတောဝ သာဂရ’’န္တိ။

‘‘ကေသေ ¶ ¶ မေ ဩလိခိဿန္တိ၊ ကပ္ပကော ဥပသင်္ကမိ၊

တတော ¶ အာဒါသမာဒါယ၊ သရီရံ ပစ္စဝေက္ခိသံ။

‘‘တုစ္ဆော ¶ ကာယော အဒိဿိတ္ထ၊ အန္ဓကာရော တမော ဗျဂါ၊

သဗ္ဗေ စောဠာ သမုစ္ဆိန္နာ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

‘‘ပဉ္စ နီဝရဏေ ဟိတွာ၊ ယောဂက္ခေမဿ ပတ္တိယာ၊

ဓမ္မာဒါသံ ဂဟေတွာန၊ ဉာဏဒဿနမတ္တနော။

‘‘ပစ္စဝေက္ခိံ ဣမံ ကာယံ၊ သဗ္ဗံ သန္တရဗာဟိရံ၊

အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါ စ၊ တုစ္ဆော ကာယော အဒိဿထာ’’တိ။

‘‘ယထာပိ ဘဒ္ဒေါ အာဇညော၊ ခလိတွာ ပတိတိဋ္ဌတိ၊

ဘိယျော လဒ္ဒါန သံဝေဂံ၊ အဒီနော ဝဟတေ ဓုရံ။

‘‘ဧဝံ ဒဿနသမ္ပန္နံ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝကံ၊

အာဇာနီယံ မံ ဓာရေထ၊ ပုတ္တံ ဗုဒ္ဓဿ ဩရသ’’န္တိ။

‘‘ဧဟိ နန္ဒက ဂစ္ဆာမ၊ ဥပဇ္ဈာယဿ သန္တိကံ၊

သီဟနာဒံ နဒိဿာမ၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ သမ္မုခါ။

‘‘ယာယ နော အနုကမ္ပာယ၊ အမှေ ပဗ္ဗာဇယီ မုနိ၊

သော နော အတ္ထော အနုပ္ပတ္တော၊ သဗ္ဗသံယောဇနက္ခယော’’တိ။

‘‘နဒန္တိ ¶ ¶ ¶ ဧဝံ သပ္ပညာ၊ သီဟာဝ ဂိရိဂဗ္ဘရေ၊

ဝီရာ ဝိဇိတသင်္ဂါမာ၊ ဇေတွာ မာရံ သဝါဟနိံ [သဝါဟနံ (ဗဟူသု)]။

‘‘သတ္ထာ စ ပရိစိဏ္ဏော မေ၊ ဓမ္မော သင်္ဃော စ ပူဇိတော၊

အဟဉ္စ ဝိတ္တော သုမနော၊ ပုတ္တံ ဒိသွာ အနာသဝ’’န္တိ။

‘‘ဥပါသိတာ သပ္ပုရိသာ၊ သုတာ ဓမ္မာ အဘိဏှသော၊

သုတွာန ပဋိပဇ္ဇိဿံ၊ အဉ္ဇသံ အမတောဂဓံ။

‘‘ဘဝရာဂဟတဿ မေ သတော၊ ဘဝရာဂေါ ပုန မေ န ဝိဇ္ဇတိ၊

န စာဟု န စ မေ ဘဝိဿတိ၊ န စ မေ ဧတရဟိ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

ဥတ္တရော ဘဒ္ဒဇိတ္ထေရော၊ သောဘိတော ဝလ္လိယော ဣသိ၊

ဝီတသောကော စ ယော ထေရော၊ ပုဏ္ဏမာသော စ နန္ဒကော၊

ဘရတော ဘာရဒွါဇော စ၊ ကဏှဒိန္နော မဟာမုနီတိ။

‘‘ယတော ¶ အဟံ ပဗ္ဗဇိတော၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာသနေ၊

ဝိမုစ္စမာနော ဥဂ္ဂစ္ဆိံ၊ ကာမဓာတုံ ဥပစ္စဂံ။

‘‘ဗြဟ္မုနော ¶ ¶ ပေက္ခမာနဿ၊ တတော စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ မေ၊

အကုပ္ပာ မေ ဝိမုတ္တီတိ၊ သဗ္ဗသံယောဇနက္ခယာ’’တိ။

‘‘အနိစ္စာနိ ¶ ဂဟကာနိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ပုနပ္ပုနံ၊

ဂဟကာရံ [ဂဟကာရကံ (သီ။ ပီ။)] ဂဝေသန္တော၊ ဒုက္ခာ ဇာတိ ပုနပ္ပုနံ။

‘‘ဂဟကာရက ဒိဋ္ဌောသိ၊ ပုန ဂေဟံ န ကာဟသိ၊

သဗ္ဗာ တေ ဖာသုကာ ဘဂ္ဂါ၊ ထူဏိကာ [ထူဏိရာ (ပီ။ က။)၊ ဓုဏိရာ (သျာ။)] စ ဝိဒါလိတာ [ပဒါလိတာ (သီ။ သျာ။)]၊

ဝိမရိယာဒိကတံ စိတ္တံ၊ ဣဓေဝ ဝိဓမိဿတီ’’တိ။

‘‘အရဟံ သုဂတော လောကေ၊ ဝါတေဟာဗာဓိတော [… ဗာဓိတော (က။)] မုနိ၊

သစေ ဥဏှောဒကံ အတ္ထိ၊ မုနိနော ဒေဟိ ဗြာဟ္မဏ။

‘‘ပူဇိတော ပူဇနေယျာနံ [ပူဇနီယာနံ (သီ။)]၊ သက္ကရေယျာန သက္ကတော၊

အပစိတောပစေယျာနံ [အပစနီယာနံ (သီ။)၊ အပစိနေယျာနံ (သျာ။)]၊ တဿ ဣစ္ဆာမိ ဟာတဝေ’’တိ။

‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ ဓမ္မဓရာ ဥပါသကာ၊ ကာမာ အနိစ္စာ ဣတိ ဘာသမာနာ၊

သာရတ္တရတ္တာ မဏိကုဏ္ဍလေသု၊ ပုတ္တေသု ဒါရေသု စ တေ အပေက္ခာ။

‘‘အဒ္ဓါ န ဇာနန္တိ ယတောဓ ဓမ္မံ၊ ကာမာ ¶ အနိစ္စာ ဣတိ စာပိ အာဟု၊

ရာဂဉ္စ တေသံ န ဗလတ္ထိ ဆေတ္တုံ၊ တသ္မာ သိတာ ပုတ္တဒါရံ ဓနဉ္စာ’’တိ။

‘‘ဒေဝေါ ¶ စ ဝဿတိ ဒေဝေါ စ ဂဠဂဠာယတိ၊

ဧကကော စာဟံ ဘေရဝေ ဗိလေ ဝိဟရာမိ၊

တဿ မယှံ ဧကကဿ ဘေရဝေ ဗိလေ ဝိဟရတော၊

နတ္ထိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ။

‘‘ဓမ္မတာ ¶ မမသာ ယဿ မေ၊ ဧကကဿ ဘေရဝေ ဗိလေ၊

ဝိဟရတော နတ္ထိ ဘယံ ဝါ၊ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ’’တိ။

… သမ္ဗုလကစ္စာနော [သမ္ဗဟုလကစ္စာနော (က။)] ထေရော…။

[ဥဒါ။ ၃၄ ဥဒါနေပိ] ‘‘ကဿ ¶ သေလူပမံ စိတ္တံ၊ ဌိတံ နာနုပကမ္ပတိ၊

ဝိရတ္တံ ရဇနီယေသု၊ ကုပ္ပနီယေ န ကုပ္ပတိ၊

ယဿေဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တံ၊ ကုတော တံ ဒုက္ခမေဿတိ။

‘‘မမ သေလူပမံ စိတ္တံ၊ ဌိတံ နာနုပကမ္ပတိ၊

ဝိရတ္တံ ရဇနီယေသု၊ ကုပ္ပနီယေ န ကုပ္ပတိ၊

မမေဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တံ၊ ကုတော မံ ဒုက္ခမေဿတီ’’တိ။

… နိတကော [ခိတကော (သီ။ သျာ။)] ထေရော…။

‘‘န တာဝ သုပိတုံ ဟောတိ၊ ရတ္တိ နက္ခတ္တမာလိနီ၊

ပဋိဇဂ္ဂိတုမေဝေသာ၊ ရတ္တိ ဟောတိ ဝိဇာနတာ။

‘‘ဟတ္ထိက္ခန္ဓာဝပတိတံ ¶ ၊ ကုဉ္ဇရော စေ အနုက္ကမေ၊

သင်္ဂါမေ မေ မတံ သေယျော၊ ယဉ္စေ ဇီဝေ ပရာဇိတော’’တိ။

… သောဏော ပေါဋိရိယော [သေလိဿရိယော (သီ။)၊ ပေါဋ္ဋိရိယပုတ္တော (သျာ။)] ထေရော …။

‘‘ပဉ္စ ¶ ကာမဂုဏေ ဟိတွာ၊ ပိယရူပေ မနောရမေ၊

သဒ္ဓါယ ဃရာ နိက္ခမ္မ၊ ဒုက္ခဿန္တကရော ဘဝေ။

‘‘နာဘိနန္ဒာမိ မရဏံ၊ နာဘိနန္ဒာမိ ဇီဝိတံ၊

ကာလဉ္စ ပဋိကင်္ခါမိ၊ သမ္ပဇာနော ပတိဿတော’’တိ။

‘‘အမ္ဗပလ္လဝသင်္ကာသံ၊ အံသေ ကတွာန စီဝရံ၊

နိသိန္နော ဟတ္ထိဂီဝါယံ၊ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ။

‘‘ဟတ္ထိက္ခန္ဓတော ¶ ဩရုယှ၊ သံဝေဂံ အလဘိံ တဒါ၊

သောဟံ ဒိတ္တော တဒါ သန္တော၊ ပတ္တော မေ အာသဝက္ခယော’’တိ။

‘‘အယမိတိ ကပ္ပဋော ကပ္ပဋကုရော၊ အစ္ဆာယ အတိဘရိတာယ [အတိဘရိယာယ (သီ။ က။)၊ အစ္စံ ဘရာယ (သျာ။)]၊

အမတဃဋိကာယံ ဓမ္မကဋမတ္တော [ဓမ္မကဋပတ္တော (သျာ။ က။ အဋ္ဌ။)၊ ဓမ္မကဋမဂ္ဂေါ (သီ။ အဋ္ဌ။)]၊ ကတပဒံ ဈာနာနိ ဩစေတုံ။

‘‘မာ ¶ ခေါ တွံ ကပ္ပဋ ပစာလေသိ၊ မာ တွံ ဥပကဏ္ဏမှိ တာဠေဿံ၊

န ¶ ဟိ [န ဝါ (က။)] တွံ ကပ္ပဋ မတ္တမညာသိ၊ သင်္ဃမဇ္ဈမှိ ပစလာယမာနောတိ။

မိဂသိရော ¶ သိဝကော စ၊ ဥပဝါနော စ ပဏ္ဍိတော၊

ဣသိဒိန္နော စ ကစ္စာနော၊ နိတကော စ မဟာဝသီ၊

ပေါဋိရိယပုတ္တော နိသဘော၊ ဥသဘော ကပ္ပဋကုရောတိ။

‘‘အဟော ဗုဒ္ဓါ အဟော ဓမ္မာ၊ အဟော နော သတ္ထု သမ္ပဒါ၊

ယတ္ထ ဧတာဒိသံ ဓမ္မံ၊ သာဝကော သစ္ဆိကာဟိ’’တိ။

‘‘အသင်္ခေယျေသု ကပ္ပေသု၊ သက္ကာယာဓိဂတာ အဟူ၊

တေသမယံ ပစ္ဆိမကော၊ စရိမောယံ သမုဿယော၊

ဇာတိမရဏသံသာရော၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

‘‘ယော ¶ ဟဝေ ဒဟရော ဘိက္ခု၊ ယုဉ္ဇတိ ဗုဒ္ဓသာသနေ၊

ဇာဂရော သ ဟိ သုတ္တေသု [ပတိသုတ္တေသု (သီ။ က။)]၊ အမောဃံ တဿ ဇီဝိတံ။

‘‘တသ္မာ ¶ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ၊ ပသာဒံ ဓမ္မဒဿနံ၊

အနုယုဉ္ဇေထ မေဓာဝီ၊ သရံ ဗုဒ္ဓါန သာသန’’န္တိ။

‘‘ကဿိန္ဒြိယာနိ သမထင်္ဂတာနိ၊ အဿာ ယထာ သာရထိနာ သုဒန္တာ၊

ပဟီနမာနဿ အနာသဝဿ၊ ဒေဝါပိ ကဿ [တဿ (ဗဟူသု)] ပိဟယန္တိ တာဒိနော’’တိ။

[ဓ။ ပ။ ၉၄ ဓမ္မပဒေပိ] ‘‘မယှိန္ဒြိယာနိ ¶ သမထင်္ဂတာနိ၊ အဿာ ယထာ သာရထိနာ သုဒန္တာ၊

ပဟီနမာနဿ အနာသဝဿ၊ ဒေဝါပိ မယှံ ပိဟယန္တိ တာဒိနော’’တိ။

‘‘ဆဝိပါပက ¶ စိတ္တဘဒ္ဒက၊ မောဃရာဇ သတတံ သမာဟိတော၊

ဟေမန္တိကသီတကာလရတ္တိယော [ဟေမန္တိကကာလရတ္တိယော (က။)]၊ ဘိက္ခု တွံသိ ကထံ ကရိဿသိ’’။

‘‘သမ္ပန္နသဿာ မဂဓာ၊ ကေဝလာ ဣတိ မေ သုတံ၊

ပလာလစ္ဆန္နကော သေယျံ၊ ယထညေ သုခဇီဝိနော’’တိ။

၅။ ဝိသာခပဉ္စာလပုတ္တတ္ထေရဂါထာ

‘‘န ဥက္ခိပေ နော စ ပရိက္ခိပေ ပရေ၊ ဩက္ခိပေ ပါရဂတံ န ဧရယေ၊

န ¶ စတ္တဝဏ္ဏံ ပရိသာသု ဗျာဟရေ၊ အနုဒ္ဓတော သမ္မိတဘာဏိ သုဗ္ဗတော။

‘‘သုသုခုမနိပုဏတ္ထဒဿိနာ၊ မတိကုသလေန နိဝါတဝုတ္တိနာ၊

သံသေဝိတဝုဒ္ဓသီလိနာ၊ နိဗ္ဗာနံ န ဟိ တေန ဒုလ္လဘ’’န္တိ။

… ဝိသာခေါ ပဉ္စာလပုတ္တော ထေရော …။

‘‘နဒန္တိ ¶ မောရာ သုသိခါ သုပေခုဏာ၊ သုနီလဂီဝါ သုမုခါ သုဂဇ္ဇိနော၊

သုသဒ္ဒလာ စာပိ မဟာမဟီ အယံ၊ သုဗျာပိတမ္ဗု သုဝလာဟကံ နဘံ။

‘‘သုကလ္လရူပေါ ¶ သုမနဿ ဈာယတံ [ဈာယိတံ (သျာ။ က။)]၊ သုနိက္ကမော သာဓု သုဗုဒ္ဓသာသနေ၊

သုသုက္ကသုက္ကံ နိပုဏံ သုဒုဒ္ဒသံ၊ ဖုသာဟိ တံ ဥတ္တမမစ္စုတံ ပဒ’’န္တိ။

… စူဠကော [စူလကော (သီ။ အဋ္ဌ။)] ထေရော…။

‘‘နန္ဒမာနာဂတံ စိတ္တံ၊ သူလမာရောပမာနကံ၊

တေန တေနေဝ ဝဇသိ၊ ယေန သူလံ ကလိင်္ဂရံ။

‘‘တာဟံ စိတ္တကလိံ ဗြူမိ၊ တံ ဗြူမိ စိတ္တဒုဗ္ဘကံ၊

သတ္ထာ တေ ဒုလ္လဘော လဒ္ဓါ၊ မာနတ္ထေ မံ နိယောဇယီ’’တိ။

‘‘သံသရံ ¶ ဒီဃမဒ္ဓါနံ၊ ဂတီသု ပရိဝတ္တိသံ၊

အပဿံ အရိယသစ္စာနိ၊ အန္ဓဘူတော [အန္ဓီဘူတော (က။)] ပုထုဇ္ဇနော။

‘‘တဿ ¶ မေ အပ္ပမတ္တဿ၊ သံသာရာ ဝိနဠီကတာ၊

သဗ္ဗာ ဂတီ သမုစ္ဆိန္နာ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

‘‘အဿတ္ထေ ဟရိတောဘာသေ၊ သံဝိရူဠှမှိ ပါဒပေ၊

ဧကံ ဗုဒ္ဓဂတံ သညံ၊ အလဘိတ္ထံ [အလဘိံ ဟံ (က။)] ပတိဿတော။

‘‘ဧကတိံသေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ယံ သညမလဘိံ တဒါ၊

တဿာ သညာယ ဝါဟသာ၊ ပတ္တော မေ အာသဝက္ခယော’’တိ။

ကုမာရကဿပေါ ¶ ထေရော၊ ဓမ္မပါလော စ ဗြဟ္မာလိ၊

မောဃရာဇာ ဝိသာခေါ စ၊ စူဠကော စ အနူပမော၊

ဝဇ္ဇိတော သန္ဓိတော ထေရော၊ ကိလေသရဇဝါဟနောတိ။

ဂါထာဒုကနိပါတမှိ၊ နဝုတိ စေဝ အဋ္ဌ စ၊

ထေရာ ဧကူနပညာသံ၊ ဘာသိတာ နယကောဝိဒါတိ။