📜
၄။ စတုကနိပါတော
၁။ နာဂသမာလတ္ထေရဂါထာ
‘‘အလင်္ကတာ ¶ ¶ ¶ သုဝသနာ၊ မာလိနီ စန္ဒနုဿဒါ၊
မဇ္ဈေ မဟာပထေ နာရီ၊ တုရိယေ နစ္စတိ နဋ္ဋကီ။
‘‘ပိဏ္ဍိကာယ ပဝိဋ္ဌောဟံ၊ ဂစ္ဆန္တော နံ ဥဒိက္ခိသံ၊
အလင်္ကတံ သုဝသနံ၊ မစ္စုပါသံဝ ဩဍ္ဍိတံ။
‘‘တတော မေ မနသီကာရော၊ ယောနိသော ဥဒပဇ္ဇထ၊
အာဒီနဝေါ ပါတုရဟု၊ နိဗ္ဗိဒါ သမတိဋ္ဌထ [သမ္ပတိဋ္ဌထ (က။)]။
‘‘တတော စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ မေ၊ ပဿ ဓမ္မသုဓမ္မတံ၊
တိဿော ¶ ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။
… နာဂသမာလော ထေရော…။
၂။ ဘဂုတ္ထေရဂါထာ
‘‘အဟံ မိဒ္ဓေန ပကတော၊ ဝိဟာရာ ဥပနိက္ခမိံ၊
စင်္ကမံ အဘိရုဟန္တော၊ တတ္ထေဝ ပပတိံ ဆမာ။
‘‘ဂတ္တာနိ ပရိမဇ္ဇိတွာ၊ ပုနပါရုယှ စင်္ကမံ၊
စင်္ကမေ စင်္ကမိံ သောဟံ၊ အဇ္ဈတ္တံ သုသမာဟိတော။
‘‘တတော မေ မနသီကာရော၊ ယောနိသော ဥဒပဇ္ဇထ၊
အာဒီနဝေါ ပါတုရဟု၊ နိဗ္ဗိဒါ သမတိဋ္ဌထ။
‘‘တတော စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ မေ၊ ပဿ ဓမ္မသုဓမ္မတံ၊
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။
… ဘဂုတ္ထေရော…။
၃။ သဘိယတ္ထေရဂါထာ
[ဓ။ ပ။ ၆ ဓမ္မပဒေပိ] ‘‘ပရေ စ န ဝိဇာနန္တိ၊ မယမေတ္ထ ယမာမသေ၊
ယေ စ တတ္ထ ဝိဇာနန္တိ၊ တတော သမ္မန္တိ မေဓဂါ။
‘‘ယဒါ ¶ စ အဝိဇာနန္တာ၊ ဣရိယန္တျမရာ ဝိယ၊
ဝိဇာနန္တိ စ ယေ ဓမ္မံ၊ အာတုရေသု အနာတုရာ။
‘‘ယံ ¶ ကိဉ္စိ သိထိလံ ကမ္မံ၊ သံကိလိဋ္ဌဉ္စ ယံ ဝတံ၊
သင်္ကဿရံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ န တံ ဟောတိ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ယဿ သဗြဟ္မစာရီသု၊ ဂါရဝေါ နူပလဗ္ဘတိ၊
အာရကာ ဟောတိ သဒ္ဓမ္မာ၊ နဘံ ပုထဝိယာ ယထာ’’တိ။
… သဘိယော ထေရော…။
၄။ နန္ဒကတ္ထေရဂါထာ
‘‘ဓိရတ္ထု ¶ ပူရေ ဒုဂ္ဂန္ဓေ၊ မာရပက္ခေ အဝဿုတေ၊
နဝသောတာနိ တေ ကာယေ၊ ယာနိ သန္ဒန္တိ သဗ္ဗဒါ။
‘‘မာ ¶ ပုရာဏံ အမညိတ္ထော၊ မာသာဒေသိ တထာဂတေ၊
သဂ္ဂေပိ တေ န ရဇ္ဇန္တိ၊ ကိမင်္ဂံ ပန [ကိမင်္ဂ ပန (သီ။)] မာနုသေ။
‘‘ယေ စ ခေါ ဗာလာ ဒုမ္မေဓာ၊ ဒုမ္မန္တီ မောဟပါရုတာ၊
တာဒိသာ တတ္ထ ရဇ္ဇန္တိ၊ မာရခိတ္တမှိ ဗန္ဓနေ။
‘‘ယေသံ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ၊ အဝိဇ္ဇာ စ ဝိရာဇိတာ၊
တာဒီ တတ္ထ န ရဇ္ဇန္တိ၊ ဆိန္နသုတ္တာ အဗန္ဓနာ’’တိ။
… နန္ဒကော ထေရော…။
၅။ ဇမ္ဗုကတ္ထေရဂါထာ
‘‘ပဉ္စပညာသဝဿာနိ၊ ရဇောဇလ္လမဓာရယိံ၊
ဘုဉ္ဇန္တော မာသိကံ ဘတ္တံ၊ ကေသမဿုံ အလောစယိံ။
‘‘ဧကပါဒေန အဋ္ဌာသိံ၊ အာသနံ ပရိဝဇ္ဇယိံ၊
သုက္ခဂူထာနိ စ ခါဒိံ၊ ဥဒ္ဒေသဉ္စ န သာဒိယိံ။
‘‘ဧတာဒိသံ ကရိတွာန၊ ဗဟုံ ဒုဂ္ဂတိဂါမိနံ၊
ဝုယှမာနော မဟောဃေန၊ ဗုဒ္ဓံ သရဏမာဂမံ။
‘‘သရဏဂမနံ ပဿ၊ ပဿ ဓမ္မသုဓမ္မတံ၊
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။
… ဇမ္ဗုကော ထေရော…။
၆။ သေနကတ္ထေရဂါထာ
‘‘သွာဂတံ ¶ ¶ ဝတ မေ အာသိ၊ ဂယာယံ ဂယဖဂ္ဂုယာ၊
ယံ အဒ္ဒသာသိံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဒေသေန္တံ ဓမ္မမုတ္တမံ။
‘‘မဟပ္ပဘံ ¶ ဂဏာစရိယံ၊ အဂ္ဂပတ္တံ ဝိနာယကံ၊
သဒေဝကဿ လောကဿ၊ ဇိနံ အတုလဒဿနံ။
‘‘မဟာနာဂံ မဟာဝီရံ၊ မဟာဇုတိမနာသဝံ၊
သဗ္ဗာသဝပရိက္ခီဏံ၊ သတ္ထာရမကုတောဘယံ။
‘‘စိရသံကိလိဋ္ဌံ ဝတ မံ၊ ဒိဋ္ဌိသန္ဒာနဗန္ဓိတံ [သန္ဓိတံ (သီ။ သျာ။)၊ သန္ဒိတံ (ပီ။ သီ။ အဋ္ဌ။)]၊
ဝိမောစယိ သော ဘဂဝါ၊ သဗ္ဗဂန္ထေဟိ သေနက’’န္တိ။
… သေနကော ထေရော…။
၇။ သမ္ဘူတတ္ထေရဂါထာ
‘‘ယော ဒန္ဓကာလေ တရတိ၊ တရဏီယေ စ ဒန္ဓယေ၊
အယောနိ [အယောနိသော (သျာ။)] သံဝိဓာနေန၊ ဗာလော ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆတိ။
‘‘တဿတ္ထာ ပရိဟာယန္တိ၊ ကာဠပက္ခေဝ စန္ဒိမာ၊
အာယသကျဉ္စ [အာယသသျဉ္စ (သီ။)] ပပ္ပောတိ၊ မိတ္တေဟိ စ ဝိရုဇ္ဈတိ။
‘‘ယော ဒန္ဓကာလေ ဒန္ဓေတိ၊ တရဏီယေ စ တာရယေ၊
ယောနိသော သံဝိဓာနေန၊ သုခံ ပပ္ပောတိ ပဏ္ဍိတော။
‘‘တဿတ္ထာ ပရိပူရေန္တိ၊ သုက္ကပက္ခေဝ စန္ဒိမာ၊
ယသော ကိတ္တိဉ္စ ပပ္ပောတိ၊ မိတ္တေဟိ န ဝိရုဇ္ဈတီ’’တိ။
… သမ္ဘူတော ထေရော…။
၈။ ရာဟုလတ္ထေရဂါထာ
‘‘ဥဘယေနေဝ ¶ သမ္ပန္နော၊ ရာဟုလဘဒ္ဒေါတိ မံ ဝိဒူ၊
ယဉ္စမှိ ပုတ္တော ဗုဒ္ဓဿ၊ ယဉ္စ ဓမ္မေသု စက္ခုမာ။
‘‘ယဉ္စ မေ အာသဝါ ခီဏာ၊ ယဉ္စ နတ္ထိ ပုနဗ္ဘဝေါ၊
အရဟာ ¶ ဒက္ခိဏေယျောမှိ၊ တေဝိဇ္ဇော အမတဒ္ဒသော။
‘‘ကာမန္ဓာ ¶ ဇာလပစ္ဆန္နာ၊ တဏှာဆာဒနဆာဒိတာ၊
ပမတ္တဗန္ဓုနာ ဗဒ္ဓါ၊ မစ္ဆာဝ ကုမိနာမုခေ။
‘‘တံ ¶ ကာမံ အဟမုဇ္ဈိတွာ၊ ဆေတွာ မာရဿ ဗန္ဓနံ၊
သမူလံ တဏှမဗ္ဗုယှ၊ သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော’’တိ။
… ရာဟုလော ထေရော…။
၉။ စန္ဒနတ္ထေရဂါထာ
‘‘ဇာတရူပေန သဉ္ဆန္နာ [ပစ္ဆန္နာ (သီ။)]၊ ဒါသီဂဏပုရက္ခတာ၊
အင်္ကေန ပုတ္တမာဒါယ၊ ဘရိယာ မံ ဥပါဂမိ။
‘‘တဉ္စ ဒိသွာန အာယန္တိံ၊ သကပုတ္တဿ မာတရံ၊
အလင်္ကတံ သုဝသနံ၊ မစ္စုပါသံဝ ဩဍ္ဍိတံ။
‘‘တတော မေ မနသီကာရော၊ ယောနိသော ဥဒပဇ္ဇထ၊
အာဒီနဝေါ ပါတုရဟု၊ နိဗ္ဗိဒါ သမတိဋ္ဌထ။
‘‘တတော စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ မေ၊ ပဿ ဓမ္မသုဓမ္မတံ၊
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။
… စန္ဒနော ထေရော…။
၁၀။ ဓမ္မိကတ္ထေရဂါထာ
[ဇာ။ ၁။၁၀။၁၀၂ ဇာတကေပိ] ‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ရက္ခတိ ဓမ္မစာရိံ၊ ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟတိ၊
ဧသာနိသံသော ဓမ္မေ သုစိဏ္ဏေ၊ န ဒုဂ္ဂတိံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မစာရီ။
[ဇာ။ ၁။၁၅။၃၈၅] ‘‘နဟိ ဓမ္မော အဓမ္မော စ၊ ဥဘော သမဝိပါကိနော၊
အဓမ္မော ¶ နိရယံ နေတိ၊ ဓမ္မော ပါပေတိ သုဂ္ဂတိံ။
‘‘တသ္မာ ဟိ ဓမ္မေသု ကရေယျ ဆန္ဒံ၊ ဣတိ မောဒမာနော သုဂတေန တာဒိနာ၊
ဓမ္မေ ဌိတာ သုဂတဝရဿ သာဝကာ၊ နီယန္တိ ဓီရာ သရဏဝရဂ္ဂဂါမိနော။
‘‘ဝိပ္ဖောဋိတော ¶ ဂဏ္ဍမူလော၊ တဏှာဇာလော သမူဟတော၊
သော ခီဏသံသာရော န စတ္ထိ ကိဉ္စနံ၊
စန္ဒော ယထာ ဒေါသိနာ ပုဏ္ဏမာသိယ’’န္တိ။
… ဓမ္မိကော ထေရော…။
၁၁။ သပ္ပကတ္ထေရဂါထာ
‘‘ယဒါ ဗလာကာ သုစိပဏ္ဍရစ္ဆဒါ၊ ကာဠဿ မေဃဿ ဘယေန တဇ္ဇိတာ၊
ပလေဟိတိ အာလယမာလယေသိနီ၊ တဒါ နဒီ အဇကရဏီ ရမေတိ မံ။
‘‘ယဒါ ¶ ¶ ဗလာကာ သုဝိသုဒ္ဓပဏ္ဍရာ၊ ကာဠဿ မေဃဿ ဘယေန တဇ္ဇိတာ၊
ပရိယေသတိ လေဏမလေဏဒဿိနီ၊ တဒါ နဒီ အဇကရဏီ ရမေတိ မံ။
‘‘ကံ နု တတ္ထ န ရမေန္တိ၊ ဇမ္ဗုယော ဥဘတော တဟိံ၊
သောဘေန္တိ အာပဂါကူလံ၊ မမ လေဏဿ [မဟာလေဏဿ (သျာ။ က။)] ပစ္ဆတော။
‘‘တာ မတမဒသင်္ဃသုပ္ပဟီနာ၊
ဘေကာ ¶ မန္ဒဝတီ ပနာဒယန္တိ၊
‘နာဇ္ဇ ဂိရိနဒီဟိ ဝိပ္ပဝါသသမယော၊
ခေမာ အဇကရဏီ သိဝါ သုရမ္မာ’’’တိ။
… သပ္ပကော ထေရော…။
၁၂။ မုဒိတတ္ထေရဂါထာ
‘‘ပဗ္ဗဇိံ ဇီဝိကတ္ထောဟံ၊ လဒ္ဓါန ဥပသမ္ပဒံ၊
တတော သဒ္ဓံ ပဋိလဘိံ၊ ဒဠှဝီရိယော ပရက္ကမိံ။
‘‘ကာမံ ဘိဇ္ဇတုယံ ကာယော၊ မံသပေသီ ဝိသီယရုံ [ဝိသိယန္တု (က။)]၊
ဥဘော ဇဏ္ဏုကသန္ဓီဟိ၊ ဇင်္ဃာယော ပပတန္တု မေ။
‘‘နာသိဿံ ¶ န ပိဝိဿာမိ၊ ဝိဟာရာ စ န နိက္ခမေ၊
နပိ ပဿံ နိပါတေဿံ၊ တဏှာသလ္လေ အနူဟတေ။
‘‘တဿ မေဝံ ဝိဟရတော၊ ပဿ ဝီရိယပရက္ကမံ၊
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။
… မုဒိတော ထေရော…။
စတုက္ကနိပါတော နိဋ္ဌိတော။
တတြုဒ္ဒါနံ –
နာဂသမာလော ဘဂု စ၊ သဘိယော နန္ဒကောပိ စ၊
ဇမ္ဗုကော သေနကော ထေရော၊ သမ္ဘူတော ရာဟုလောပိ စ။
ဘဝတိ စန္ဒနော ထေရော၊ ဒသေတေ [ဣဒါနိ နဝေဝ ထေရာ ဒိဿန္တိ] ဗုဒ္ဓသာဝကာ၊
ဓမ္မိကော သပ္ပကော ထေရော၊ မုဒိတော စာပိ တေ တယော၊
ဂါထာယော ဒွေ စ ပညာသ၊ ထေရာ သဗ္ဗေပိ တေရသာတိ [ဣဒါနိ ဒွါဒသေဝ ထေရာ ဒိဿန္တိ]။