📜
၂။ သီဟာသနိယဝဂ္ဂေါ
၁။ သီဟာသနဒါယကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘နိဗ္ဗုတေ ¶ ¶ ¶ လောကနာထမှိ၊ သိဒ္ဓတ္ထေ ဒွိပဒုတ္တမေ [ဒိပဒုတ္တမေ (သီ။ သျာ။)]၊
ဝိတ္ထာရိကေ ပါဝစနေ၊ ဗာဟုဇညမှိ သာသနေ။
‘‘ပသန္နစိတ္တော သုမနော၊ သီဟာသနမကာသဟံ၊
သီဟာသနံ ကရိတွာန၊ ပါဒပီဌမကာသဟံ။
‘‘သီဟာသနေ စ ဝဿန္တေ၊ ဃရံ တတ္ထ အကာသဟံ၊
တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန၊ တုသိတံ ဥပပဇ္ဇဟံ။
‘‘အာယာမေန ¶ စတုဗ္ဗီသ၊ ယောဇနံ အာသိ [ယောဇနာသိံသု (သျာ။ က။)] တာဝဒေ၊
ဝိမာနံ သုကတံ မယှံ၊ ဝိတ္ထာရေန စတုဒ္ဒသ။
‘‘သတံ [သတ္တ (သျာ။)] ကညာသဟဿာနိ၊ ပရိဝါရေန္တိ မံ သဒါ၊
သောဏ္ဏမယဉ္စ ပလ္လင်္ကံ၊ ဗျမှေ အာသိ သုနိမ္မိတံ။
‘‘ဟတ္ထိယာနံ အဿယာနံ၊ ဒိဗ္ဗယာနံ ဥပဋ္ဌိတံ၊
ပါသာဒါ သိဝိကာ စေဝ၊ နိဗ္ဗတ္တန္တိ ယဒိစ္ဆကံ။
‘‘မဏိမယာ စ ပလ္လင်္ကာ၊ အညေ သာရမယာ ဗဟူ၊
နိဗ္ဗတ္တန္တိ မမံ သဗ္ဗေ၊ သီဟာသနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သောဏ္ဏမယာ ရူပိမယာ၊ ဖလိကာဝေဠုရိယာမယာ၊
ပါဒုကာ အဘိရူဟာမိ၊ ပါဒပီဌဿိဒံ ဖလံ။
‘‘စတုန္နဝုတိတော [စတုနဝုတေ ဣတော (သီ။ သျာ။)] ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ပုညကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘တေသတ္တတိမှိတော ကပ္ပေ၊ ဣန္ဒနာမာ တယော ဇနာ၊
ဒွေသတ္တတိမှိတော ကပ္ပေ၊ တယော သုမနနာမကာ။
‘‘သမသတ္တတိတော ကပ္ပေ၊ တယော ဝရုဏနာမကာ၊
သတ္တရတနသမ္ပန္နာ၊ စတုဒီပမှိ ဣဿရာ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ ¶ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သီဟာသနဒါယကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
သီဟာသနဒါယကတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဌမံ။
၂။ ဧကတ္ထမ္ဘိကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘သိဒ္ဓတ္ထဿ ¶ ¶ ဘဂဝတော၊ မဟာပူဂဂဏော အဟု၊
သရဏံ ဂတာ စ တေ ဗုဒ္ဓံ၊ သဒ္ဒဟန္တိ တထာဂတံ။
‘‘သဗ္ဗေ သင်္ဂမ္မ မန္တေတွာ၊ မာဠံ ကုဗ္ဗန္တိ သတ္ထုနော၊
ဧကတ္ထမ္ဘံ အလဘန္တာ၊ ဝိစိနန္တိ ဗြဟာဝနေ။
‘‘တေဟံ အရညေ ဒိသွာန၊ ဥပဂမ္မ ဂဏံ တဒါ၊
အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာန၊ ပရိပုစ္ဆိံ ဂဏံ အဟံ။
‘‘တေ မေ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကံသု၊ သီလဝန္တော ဥပါသကာ၊
မာဠံ မယံ ကတ္တုကာမာ၊ ဧကတ္ထမ္ဘော န လဗ္ဘတိ။
‘‘ဧကတ္ထမ္ဘံ မမံ ဒေထ၊ အဟံ ဒဿာမိ သတ္ထုနော၊
အာဟရိဿာမဟံ ထမ္ဘံ၊ အပ္ပောဿုက္ကာ ဘဝန္တု တေ [ဘဝန္တု ဝေါ (သီ။)၊ ဘဝါထ ဝေါ (?)]။
‘‘တေ မေ ထမ္ဘံ ပဝေစ္ဆိံသု၊ ပသန္နာ တုဋ္ဌမာနသာ၊
တတော ပဋိနိဝတ္တိတွာ၊ အဂမံသု သကံ ဃရံ။
‘‘အစိရံ ဂတေ ပူဂဂဏေ၊ ထမ္ဘံ အဟာသဟံ တဒါ၊
ဟဋ္ဌော ဟဋ္ဌေန စိတ္တေန၊ ပဌမံ ဥဿပေသဟံ။
‘‘တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန၊ ဝိမာနံ ဥပပဇ္ဇဟံ၊
ဥဗ္ဗိဒ္ဓံ ဘဝနံ မယှံ၊ သတ္တဘူမံ [သတဘူမံ (သီ။ က။)] သမုဂ္ဂတံ။
‘‘ဝဇ္ဇမာနာသု ဘေရီသု၊ ပရိစာရေမဟံ သဒါ၊
ပဉ္စပညာသကပ္ပမှိ၊ ရာဇာ အာသိံ ယသောဓရော။
‘‘တတ္ထာပိ ¶ ¶ ဘဝနံ မယှံ၊ သတ္တဘူမံ သမုဂ္ဂတံ၊
ကူဋာဂါရဝရူပေတံ၊ ဧကတ္ထမ္ဘံ မနောရမံ။
‘‘ဧကဝီသတိကပ္ပမှိ၊ ဥဒေနော နာမ ခတ္တိယော၊
တတြာပိ ဘဝနံ မယှံ၊ သတ္တဘူမံ သမုဂ္ဂတံ။
‘‘ယံ ¶ ယံ ယောနုပပဇ္ဇာမိ၊ ဒေဝတ္တံ အထ မာနုသံ၊
အနုဘောမိ သုခံ သဗ္ဗံ [သဗ္ဗမေတံ (သျာ။)]၊ ဧကတ္ထမ္ဘဿိဒံ ဖလံ။
‘‘စတုန္နဝုတိတော ¶ ကပ္ပေ၊ ယံ ထမ္ဘမဒဒံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဧကတ္ထမ္ဘဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဧကတ္ထမ္ဘိကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ဧကတ္ထမ္ဘိကတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒုတိယံ။
၃။ နန္ဒတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရဿ ဘဂဝတော၊ လောကဇေဋ္ဌဿ တာဒိနော၊
ဝတ္ထံ ခေါမံ မယာ ဒိန္နံ၊ သယမ္ဘုဿ မဟေသိနော။
‘‘တံ မေ ဗုဒ္ဓါ ဝိယာကာသိ၊ ဇလဇုတ္တရနာမကော၊
‘ဣမိနာ ဝတ္ထဒါနေန၊ ဟေမဝဏ္ဏော ဘဝိဿသိ။
‘‘‘ဒွေ ¶ သမ္ပတ္တီ အနုဘောတွာ၊ ကုသလမူလေဟိ စောဒိတော၊
ဂေါတမဿ ဘဂဝတော၊ ကနိဋ္ဌော တွံ ဘဝိဿသိ။
‘‘‘ရာဂရတ္တော သုခသီလော၊ ကာမေသု ဂေဓမာယုတော၊
ဗုဒ္ဓေန စောဒိတော သန္တော၊ တဒါ [တတော (သျာ။)] တွံ ပဗ္ဗဇိဿသိ။
‘‘‘ပဗ္ဗဇိတွာန တွံ တတ္ထ၊ ကုသလမူလေန စောဒိတော၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ နိဗ္ဗာယိဿသိနာသဝေါ’။
‘‘သတ္တ ¶ [သတ (သျာ။)] ကပ္ပသဟဿမှိ၊ စတုရော စေဠနာမကာ၊
သဋ္ဌိ ကပ္ပသဟဿမှိ၊ ဥပစေလာ စတုဇ္ဇနာ။
‘‘ပဉ္စ ကပ္ပသဟဿမှိ၊ စေဠာဝ စတုရော ဇနာ၊
သတ္တရတနသမ္ပန္နာ၊ စတုဒီပမှိ ဣဿရာ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ နန္ဒော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
နန္ဒတ္ထေရဿာပဒါနံ တတိယံ။
၄။ စူဠပန္ထကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ ¶ နာမ ဇိနော၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
ဂဏမှာ ဝူပကဋ္ဌော သော၊ ဟိမဝန္တေ ဝသီ တဒါ။
‘‘အဟမ္ပိ ¶ ဟိမဝန္တမှိ၊ ဝသာမိ အဿမေ တဒါ၊
အစိရာဂတံ မဟာဝီရံ၊ ဥပေသိံ လောကနာယကံ။
‘‘ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ ဂဟေတွာန၊ ဥပဂစ္ဆိံ နရာသဘံ၊
သမာဓိံ သမာပဇ္ဇန္တံ၊ အန္တရာယမကာသဟံ။
‘‘ဥဘော ဟတ္ထေဟိ ပဂ္ဂယှ၊ ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ အဒါသဟံ၊
ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝါ၊ ပဒုမုတ္တရော မဟာမုနိ။
‘‘သဗ္ဗေ ဒေဝါ အတ္တမနာ၊ ဟိမဝန္တံ ဥပေန္တိ တေ၊
သာဓုကာရံ ပဝတ္တေသုံ၊ အနုမောဒိဿတိ စက္ခုမာ။
‘‘ဣဒံ ဝတွာန တေ ဒေဝါ၊ ဥပဂစ္ဆုံ နရုတ္တမံ၊
အာကာသေ ဓာရယန္တဿ [ဓာရယန္တံ မေ (က)၊ ဓာရယတော မေ (?)]၊ ပဒုမစ္ဆတ္တမုတ္တမံ။
‘‘သတပတ္တဆတ္တံ ပဂ္ဂယှ၊ အဒါသိ တာပသော မမ၊
‘တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘ပဉ္စဝီသတိကပ္ပာနိ၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊
စတုတ္တိံသတိက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ယံ ¶ ယံ ယောနိံ သံသရတိ၊ ဒေဝတ္တံ အထ မာနုသံ၊
အဗ္ဘောကာသေ ပတိဋ္ဌန္တံ၊ ပဒုမံ ဓာရယိဿတိ’။
‘‘ကပ္ပသတသဟဿမှိ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန [နာမေန (သီ။ က။)]၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ပကာသိတေ ပါဝစနေ၊ မနုဿတ္တံ လဘိဿတိ၊
မနောမယမှိ ကာယမှိ၊ ဥတ္တမော သော ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ဒွေ ¶ ဘာတရော ဘဝိဿန္တိ၊ ဥဘောပိ ပန္ထကဝှယာ၊
အနုဘောတွာ ဥတ္တမတ္ထံ၊ ဇောတယိဿန္တိ သာသနံ’။
‘‘သောဟံ ¶ အဋ္ဌာရသဝဿော [သော အဋ္ဌာရသဝဿောဟံ (သျာ။)]၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ၊
ဝိသေသာဟံ န ဝိန္ဒာမိ၊ သကျပုတ္တဿ သာသနေ။
‘‘ဒန္ဓာ မယှံ ဂတီ အာသိ၊ ပရိဘူတော ပုရေ အဟုံ [အဟံ (သျာ။)]၊
ဘာတာ စ မံ ပဏာမေသိ၊ ဂစ္ဆ ဒါနိ သကံ ဃရံ။
‘‘သောဟံ ပဏာမိတော သန္တော၊ သင်္ဃာရာမဿ ကောဋ္ဌကေ၊
ဒုမ္မနော တတ္ထ အဋ္ဌာသိံ၊ သာမညသ္မိံ အပေက္ခဝါ။
‘‘ဘဂဝါ ¶ တတ္ထ [အထေတ္ထ သတ္ထာ (သီ။ သျာ။)] အာဂစ္ဆိ၊ သီသံ မယှံ ပရာမသိ၊
ဗာဟာယ မံ ဂဟေတွာန၊ သင်္ဃာရာမံ ပဝေသယိ။
‘‘အနုကမ္ပာယ မေ သတ္ထာ၊ အဒါသိ ပါဒပုဉ္ဆနိံ၊
ဧဝံ သုဒ္ဓံ အဓိဋ္ဌေဟိ၊ ဧကမန္တမဓိဋ္ဌဟံ။
‘‘ဟတ္ထေဟိ တမဟံ ဂယှ၊ သရိံ ကောကနဒံ အဟံ၊
တတ္ထ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ မေ၊ အရဟတ္တံ အပါပုဏိံ။
‘‘မနောမယေသု ကာယေသု၊ သဗ္ဗတ္ထ ပါရမိံ ဂတော၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော [စုလ္လပန္ထကော (သီ။ သျာ။)] ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
စူဠပန္ထကတ္ထေရဿာပဒါနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ပိလိန္ဒဝစ္ဆတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘နိဗ္ဗုတေ ¶ ¶ လောကနာထမှိ၊ သုမေဓေ အဂ္ဂပုဂ္ဂလေ၊
ပသန္နစိတ္တော သုမနော၊ ထူပပူဇံ အကာသဟံ။
‘‘ယေ စ ခီဏာသဝါ တတ္ထ၊ ဆဠဘိညာ မဟိဒ္ဓိကာ၊
တေဟံ တတ္ထ သမာနေတွာ၊ သင်္ဃဘတ္တံ အကာသဟံ။
‘‘သုမေဓဿ ဘဂဝတော၊ ဥပဋ္ဌာကော တဒါ အဟု၊
သုမေဓော နာမ နာမေန၊ အနုမောဒိတ္ထ သော တဒါ။
‘‘တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန၊ ဝိမာနံ ဥပပဇ္ဇဟံ၊
ဆဠာသီတိသဟဿာနိ၊ အစ္ဆရာယော ရမိံသု မေ။
‘‘မမေဝ ¶ အနုဝတ္တန္တိ၊ သဗ္ဗကာမေဟိ တာ သဒါ၊
အညေ ဒေဝေ အဘိဘောမိ၊ ပုညကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ပဉ္စဝီသတိကပ္ပမှိ၊ ဝရုဏော နာမ ခတ္တိယော၊
ဝိသုဒ္ဓဘောဇနော [သုသုဒ္ဓဘောဇနော (သီ။)] အာသိံ၊ စက္ကဝတ္တီ အဟံ တဒါ။
‘‘န တေ ဗီဇံ ပဝပန္တိ၊ နပိ နီယန္တိ နင်္ဂလာ၊
အကဋ္ဌပါကိမံ သာလိံ၊ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ မာနုသာ။
‘‘တတ္ထ ¶ ရဇ္ဇံ ကရိတွာန၊ ဒေဝတ္တံ ပုန ဂစ္ဆဟံ၊
တဒါပိ ဧဒိသာ မယှံ၊ နိဗ္ဗတ္တာ ဘောဂသမ္ပဒါ။
‘‘န မံ မိတ္တာ အမိတ္တာ ဝါ၊ ဟိံသန္တိ သဗ္ဗပါဏိနော၊
သဗ္ဗေသမ္ပိ ပိယော ဟောမိ၊ ပုညကမ္မဿိဒံ ဖလံ။
‘‘တိံသကပ္ပသဟဿမှိ ¶ ၊ ယံ ဒါနမဒဒိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဂန္ဓာလေပဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဣမသ္မိံ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ ဧကော အာသိံ ဇနာဓိပေါ၊
မဟာနုဘာဝေါ ရာဇာဟံ [ရာဇီသိ (သျာ။ က။)]၊ စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလော။
‘‘သောဟံ ပဉ္စသု သီလေသု၊ ဌပေတွာ ဇနတံ ဗဟုံ၊
ပါပေတွာ သုဂတိံယေဝ၊ ဒေဝတာနံ ပိယော အဟုံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော [ပိလိန္ဒိဝစ္ဆော (သီ။)] ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ပိလိန္ဒဝစ္ဆတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ရာဟုလတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရဿ ဘဂဝတော၊ လောကဇေဋ္ဌဿ တာဒိနော၊
သတ္တဘူမမှိ ပါသာဒေ၊ အာဒါသံ သန္ထရိံ အဟံ။
‘‘ခီဏာသဝသဟဿေဟိ၊ ပရိကိဏ္ဏော မဟာမုနိ၊
ဥပါဂမိ ဂန္ဓကုဋိံ၊ ဒွိပဒိန္ဒော [ဒိပဒိန္ဒော (သီ။ သျာ။)] နရာသဘော။
‘‘ဝိရောစေန္တော [ဝိရောစယံ (သျာ။)] ဂန္ဓကုဋိံ၊ ဒေဝဒေဝေါ နရာသဘော၊
ဘိက္ခုသင်္ဃေ ဌိတော သတ္ထာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယေနာယံ ¶ ¶ ဇောတိတာ သေယျာ၊ အာဒါသောဝ သုသန္ထတော၊
တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘သောဏ္ဏမယာ ရူပိမယာ၊ အထော ဝေဠုရိယာမယာ၊
နိဗ္ဗတ္တိဿန္တိ ပါသာဒါ၊ ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ။
‘‘‘စတုသဋ္ဌိက္ခတ္တုံ ¶ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊
သဟဿက္ခတ္တုံ စက္ကဝတ္တီ၊ ဘဝိဿတိ အနန္တရာ။
‘‘‘ဧကဝီသတိကပ္ပမှိ၊ ဝိမလော နာမ ခတ္တိယော၊
စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘နဂရံ ရေဏုဝတီ နာမ၊ ဣဋ္ဌကာဟိ သုမာပိတံ၊
အာယာမတော တီဏိ သတံ၊ စတုရဿသမာယုတံ။
‘‘‘သုဒဿနော နာမ ပါသာဒေါ၊ ဝိဿကမ္မေန မာပိတော [ဝိသုကမ္မေန§မာပိတော (က။)၊ ဝိဿကမ္မေန နိမ္မိတော (သီ။)]၊
ကူဋာဂါရဝရူပေတော၊ သတ္တရတနဘူသိတော။
‘‘‘ဒသသဒ္ဒါဝိဝိတ္တံ ¶ တံ [အဝိဝိတ္တံ (သီ။)]၊ ဝိဇ္ဇာဓရသမာကုလံ၊
သုဒဿနံဝ နဂရံ၊ ဒေဝတာနံ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ပဘာ နိဂ္ဂစ္ဆတေ တဿ၊ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေဝ သူရိယေ၊
ဝိရောစေဿတိ တံ နိစ္စံ၊ သမန္တာ အဋ္ဌယောဇနံ။
‘‘‘ကပ္ပသတသဟဿမှိ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တုသိတာ သော စဝိတွာန၊ သုက္ကမူလေန စောဒိတော၊
ဂေါတမဿ ဘဂဝတော၊ အတြဇော သော ဘဝိဿတိ။
‘‘‘သစေ ¶ ဝသေယျ [သစာ’ဝသေယျ (?)] အဂါရံ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝေယျ သော၊
အဋ္ဌာနမေတံ ယံ တာဒီ၊ အဂါရေ ရတိမဇ္ဈဂါ။
‘‘‘နိက္ခမိတွာ အဂါရမှာ၊ ပဗ္ဗဇိဿတိ သုဗ္ဗတော၊
ရာဟုလော နာမ နာမေန၊ အရဟာ သော ဘဝိဿတိ’။
‘‘ကိကီဝ အဏ္ဍံ ရက္ခေယျ၊ စာမရီ ဝိယ ဝါလဓိံ၊
နိပကော သီလသမ္ပန္နော၊ မမံ ရက္ခိ မဟာမုနိ [ဧဝံ ရက္ခိံ မဟာမုနိ (သီ။ က။)၊ မမံ ဒက္ခိ မဟာမုနိ (သျာ။)]။
‘‘တဿာဟံ ဓမ္မမညာယ၊ ဝိဟာသိံ သာသနေ ရတော၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ရာဟုလော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ရာဟုလတ္ထေရဿာပဒါနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဥပသေနဝင်္ဂန္တပုတ္တတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရံ ¶ ဘဂဝန္တံ၊ လောကဇေဋ္ဌံ နရာသဘံ၊
ပဗ္ဘာရမှိ နိသီဒန္တံ၊ ဥပဂစ္ဆိံ နရုတ္တမံ။
‘‘ကဏိကာရပုပ္ဖံ ¶ [ကဏိကာရံ ပုပ္ဖိတံ (သီ။ သျာ။)] ဒိသွာ၊ ဝဏ္ဋေ ဆေတွာနဟံ တဒါ၊
အလင်္ကရိတွာ ဆတ္တမှိ၊ ဗုဒ္ဓဿ အဘိရောပယိံ။
‘‘ပိဏ္ဍပါတဉ္စ ¶ ပါဒါသိံ၊ ပရမန္နံ သုဘောဇနံ၊
ဗုဒ္ဓေန နဝမေ တတ္ထ၊ သမဏေ အဋ္ဌ ဘောဇယိံ။
‘‘အနုမောဒိ မဟာဝီရော၊ သယမ္ဘူ အဂ္ဂပုဂ္ဂလော၊
ဣမိနာ ဆတ္တဒါနေန၊ ပရမန္နပဝေစ္ဆနာ။
‘‘တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန၊ သမ္ပတ္တိမနုဘောဿသိ၊
ဆတ္တိံသက္ခတ္တုံ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ။
‘‘ဧကဝီသတိက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ [ယံ ဝဒန္တိ သုမေဓောတိ၊ ဘူရိပညံ သုမေဓသံ၊ ကပ္ပေတော သတသဟဿေ၊ ဧသ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတိ၊ (က။)]။
‘‘သာသနေ ဒိဗ္ဗမာနမှိ၊ မနုဿတ္တံ ဂမိဿတိ၊
တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။
‘‘ဥပသေနောတိ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော၊
[ဣဒံ ပါဒဒွယံ ထေရဂါထာအဋ္ဌကထာယမေဝ ဒိဿတိ] သမန္တပါသာဒိကတ္တာ၊ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေဿတိ
[ဣဒံ ပါဒဒွယံ ထေရဂါထာအဋ္ဌကထာယမေဝ ဒိဿတိ]။
‘‘စရိမံ ဝတ္တတေ မယှံ၊ ဘဝါ သဗ္ဗေ သမူဟတာ၊
ဓာရေမိ အန္တိမံ ဒေဟံ၊ ဇေတွာ မာရံ သဝါဟနံ [သဝါဟိနိံ (?)]။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ ¶ သုဒံ အာယသ္မာ ဥပသေနော ဝင်္ဂန္တပုတ္တော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ဥပသေနဝင်္ဂန္တပုတ္တတ္ထေရဿာပဒါနံ သတ္တမံ။
တတိယဘာဏဝါရံ။
၈။ ရဋ္ဌပါလတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရဿ ¶ ¶ ¶ ဘဂဝတော၊ လောကဇေဋ္ဌဿ တာဒိနော၊
ဝရနာဂေါ မယာ ဒိန္နော၊ ဤသာဒန္တော ဥရူဠှဝါ။
‘‘သေတစ္ဆတ္တော ပသောဘိတော၊ သကပ္ပနော သဟတ္ထိပေါ၊
အဂ္ဃာပေတွာန တံ သဗ္ဗံ၊ သင်္ဃာရာမံ အကာရယိံ။
‘‘စတုပညာသသဟဿာနိ၊ ပါသာဒေ ကာရယိံ အဟံ၊
မဟောဃဒါနံ [မဟာဘတ္တံ (သီ။)၊ မဟောဃဉ္စ (က။)၊ မဟာဒါနံ (?)] ကရိတွာန၊ နိယျာဒေသိံ မဟေသိနော။
‘‘အနုမောဒိ မဟာဝီရော၊ သယမ္ဘူ အဂ္ဂပုဂ္ဂလော၊
သဗ္ဗေ ဇနေ ဟာသယန္တော၊ ဒေသေသိ အမတံ ပဒံ။
‘‘တံ မေ ဗုဒ္ဓါ ဝိယာကာသိ၊ ဇလဇုတ္တရနာမကော၊
ဘိက္ခုသင်္ဃေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘စတုပညာသသဟဿာနိ၊ ပါသာဒေ ကာရယီ အယံ၊
ကထယိဿာမိ ဝိပါကံ၊ သုဏောထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘အဋ္ဌာရသသဟဿာနိ၊ ကူဋာဂါရာ ဘဝိဿရေ၊
ဗျမှုတ္တမမှိ နိဗ္ဗတ္တာ၊ သဗ္ဗသောဏ္ဏမယာ စ တေ။
‘‘‘ပညာသက္ခတ္တုံ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊
အဋ္ဌပညာသက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ကပ္ပသတသဟဿမှိ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ဒေဝလောကာ ¶ စဝိတွာန၊ သုက္ကမူလေန စောဒိတော၊
အဍ္ဎေ ကုလေ မဟာဘောဂေ၊ နိဗ္ဗတ္တိဿတိ တာဝဒေ။
‘‘‘သော ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိတွာန၊ သုက္ကမူလေန စောဒိတော၊
ရဋ္ဌပါလောတိ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော။
‘‘‘ပဓာနပဟိတတ္တော ¶ သော၊ ဥပသန္တော နိရူပဓိ၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ နိဗ္ဗာယိဿတိနာသဝေါ’။
‘‘ဥဋ္ဌာယ အဘိနိက္ခမ္မ၊ ဇဟိတာ ဘောဂသမ္ပဒါ၊
ခေဠပိဏ္ဍေဝ ဘောဂမှိ၊ ပေမံ မယှံ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘ဝီရိယံ ¶ ¶ မေ ဓုရဓောရယှံ၊ ယောဂက္ခေမာဓိဝါဟနံ၊
ဓာရေမိ အန္တိမံ ဒေဟံ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာသနေ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ရဋ္ဌပါလတ္ထေရဿာပဒါနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ သောပါကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဗ္ဘာရံ သောဓယန္တဿ [သေဝယန္တဿ (သီ။ က။)]၊ ဝိပိနေ ပဗ္ဗတုတ္တမေ၊
သိဒ္ဓတ္ထော နာမ ဘဂဝါ၊ အာဂစ္ဆိ မမ သန္တိကံ။
‘‘ဗုဒ္ဓံ ¶ ဥပဂတံ ဒိသွာ၊ လောကဇေဋ္ဌဿ တာဒိနော၊
သန္ထရံ သန္ထရိတွာန [ပညပေတွာန (သျာ။ အဋ္ဌ)]၊ ပုပ္ဖာသနမဒါသဟံ။
‘‘ပုပ္ဖာသနေ နိသီဒိတွာ၊ သိဒ္ဓတ္ထော လောကနာယကော၊
မမဉ္စ ဂတိမညာယ၊ အနိစ္စတမုဒါဟရိ။
‘‘‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ၊ ဥပ္ပာဒဝယဓမ္မိနော၊
ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တေသံ ဝူပသမော သုခေါ’။
‘‘ဣဒံ ဝတွာန သဗ္ဗညူ၊ လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော၊
နဘံ အဗ္ဘုဂ္ဂမိ ဝီရော၊ ဟံသရာဇာဝ အမ္ဗရေ။
‘‘သကံ ဒိဋ္ဌိံ ဇဟိတွာန၊ ဘာဝယာနိစ္စသညဟံ၊
ဧကာဟံ ဘာဝယိတွာန၊ တတ္ထ ကာလံ ကတော အဟံ။
‘‘ဒွေ သမ္ပတ္တီ အနုဘောတွာ၊ သုက္ကမူလေန စောဒိတော၊
ပစ္ဆိမေ ဘဝေ သမ္ပတ္တေ၊ သပါကယောနုပါဂမိံ။
‘‘အဂါရာ အဘိနိက္ခမ္မ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ၊
ဇာတိယာ သတ္တဝဿောဟံ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယော ¶ ¶ ပဟိတတ္တော၊ သီလေသု သုသမာဟိတော၊
တောသေတွာန မဟာနာဂံ၊ အလတ္ထံ ဥပသမ္ပဒံ။
‘‘စတုန္နဝုတိတော ¶ ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ပုပ္ဖဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘စတုန္နဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ယံ သညံ ဘာဝယိံ တဒါ၊
တံ သညံ ဘာဝယန္တဿ၊ ပတ္တော မေ အာသဝက္ခယော။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သောပါကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
သောပါကတ္ထေရဿာပဒါနံ နဝမံ။
၁၀။ သုမင်္ဂလတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘အာဟုတိံ ယိဋ္ဌုကာမောဟံ၊ ပဋိယာဒေတွာန ဘောဇနံ၊
ဗြာဟ္မဏေ ပဋိမာနေန္တော၊ ဝိသာလေ မာဠကေ ဌိတော။
‘‘အထဒ္ဒသာသိံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ပိယဒဿိံ မဟာယသံ၊
သဗ္ဗလောကဝိနေတာရံ၊ သယမ္ဘုံ အဂ္ဂပုဂ္ဂလံ။
‘‘ဘဂဝန္တံ ဇုတိမန္တံ၊ သာဝကေဟိ ပုရက္ခတံ၊
အာဒိစ္စမိဝ ရောစန္တံ၊ ရထိယံ ပဋိပန္နကံ။
‘‘အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာန၊ သကံ စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
မနသာဝ နိမန္တေသိံ၊ ‘အာဂစ္ဆတု မဟာမုနိ’။
‘‘မမ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ သတ္ထာ လောကေ အနုတ္တရော၊
ခီဏာသဝသဟဿေဟိ၊ မမ ဒွါရံ ဥပါဂမိ။
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည၊ နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ပါသာဒံ အဘိရူဟိတွာ၊ သီဟာသနေ နိသီဒတံ [နိသီဒ တွံ (သီ။)]။
‘‘ဒန္တော ¶ ¶ ဒန္တပရိဝါရော၊ တိဏ္ဏော တာရယတံ ဝရော၊
ပါသာဒံ အဘိရူဟိတွာ၊ နိသီဒိ ပဝရာသနေ။
‘‘ယံ မေ အတ္ထိ သကေ ဂေဟေ၊ အာမိသံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ၊
တာဟံ ဗုဒ္ဓဿ ပါဒါသိံ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘ပသန္နစိတ္တော ¶ သုမနော၊ ဝေဒဇာတော ကတဉ္ဇလီ၊
ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌံ နမဿာမိ၊ အဟော ဗုဒ္ဓဿုဠာရတာ။
‘‘အဋ္ဌန္နံ ¶ ပယိရူပါသတံ၊ ဘုဉ္ဇံ ခီဏာသဝါ ဗဟူ၊
တုယှေဝေသော အာနုဘာဝေါ၊ သရဏံ တံ ဥပေမဟံ။
‘‘ပိယဒဿီ စ ဘဂဝါ၊ လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော၊
ဘိက္ခုသင်္ဃေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယော သော သင်္ဃံ အဘောဇေသိ၊ ဥဇုဘူတံ သမာဟိတံ၊
တထာဂတဉ္စ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘သတ္တဝီသတိက္ခတ္တုံ သော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊
သကကမ္မာဘိရဒ္ဓါ သော၊ ဒေဝလောကေ ရမိဿတိ။
‘‘‘ဒသ အဋ္ဌ စက္ခတ္တုံ [ဒသဉ္စဋ္ဌက္ခတ္ထုံ (သီ။)၊ ဒသ စဋ္ဌက္ခတ္တုံ (သျာ။)] သော၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ၊
ပထဗျာ ရဇ္ဇံ ပဉ္စသတံ၊ ဝသုဓံ အာဝသိဿတိ’။
‘‘အရညဝနမောဂ္ဂယှ၊ ကာနနံ ဗျဂ္ဃသေဝိတံ၊
ပဓာနံ ပဒဟိတွာန၊ ကိလေသာ ဈာပိတာ မယာ။
‘‘အဋ္ဌာရသေ ကပ္ပသတေ၊ ယံ ဒါနမဒဒိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဘတ္တဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သုမင်္ဂလော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
သုမင်္ဂလတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒသမံ။
တဿုဒ္ဒါနံ –
သီဟာသနီ ¶ ဧကထမ္ဘီ၊ နန္ဒော စ စူဠပန္ထကော၊
ပိလိန္ဒရာဟုလော စေဝ၊ ဝင်္ဂန္တော ရဋ္ဌပါလကော။
သောပါကော မင်္ဂလော စေဝ၊ ဒသေဝ ဒုတိယေ ဝဂ္ဂေ၊
သတဉ္စ အဋ္ဌတိံသ စ၊ ဂါထာ စေတ္ထ ပကာသိတာ။
သီဟာသနိယဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။