📜
၄၁။ မေတ္တေယျဝဂ္ဂေါ
၁။ တိဿမေတ္တေယျတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဗ္ဘာရကူဋံ ¶ ¶ ¶ ¶ နိဿာယ၊ သောဘိတော နာမ တာပသော၊
ပဝတ္တဖလံ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ ဝသတိ ပဗ္ဗတန္တရေ။
‘‘အဂ္ဂိံ ဒါရုံ အာဟရိတွာ၊ ဥဇ္ဇာလေသိံ အဟံ တဒါ၊
ဥတ္တမတ္ထံ ဂဝေသန္တော၊ ဗြဟ္မလောကူပပတ္တိယာ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
မမုဒ္ဓရိတုကာမော သော၊ အာဂစ္ဆိ မမ သန္တိကေ။
‘‘ကိံ ကရောသိ မဟာပုည၊ ဒေဟိ မေ အဂ္ဂိဒါရုကံ၊
အဟမဂ္ဂိံ ပရိစရေ၊ တတော မေ သုဒ္ဓိ ဟောဟိတိ [ဟေဟိတိ (သီ။)]။
‘‘သုဘဒ္ဒကော တွံ မနုဇေ၊ ဒေဝတေ တွံ ပဇာနသိ၊
တုဝံ အဂ္ဂိံ ပရိစရ၊ ဟန္ဒ တေ အဂ္ဂိဒါရုကံ။
‘‘တတော ကဋ္ဌံ ဂဟေတွာန၊ အဂ္ဂိံ ဥဇ္ဇာလယီ ဇိနော၊
န တတ္ထ ကဋ္ဌံ ပဇ္ဈာယိ၊ ပါဋိဟေရံ မဟေသိနော။
‘‘န တေ အဂ္ဂိ ပဇ္ဇလတိ၊ အာဟုတီ တေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
နိရတ္ထကံ ဝတံ တုယှံ၊ အဂ္ဂိံ ပရိစရဿု မေ။
‘‘ကီဒိသော သော [တေ (သျာ။ က။)] မဟာဝီရ၊ အဂ္ဂိ တဝ ပဝုစ္စတိ၊
မယှမ္ပိ ကထယဿေတံ၊ ဥဘော ပရိစရာမသေ။
‘‘ဟေတုဓမ္မနိရောဓာယ ¶ ၊ ကိလေသသမဏာယ စ၊
ဣဿာမစ္ဆရိယံ ဟိတွာ၊ တယော ဧတေ မမာဟုတီ။
‘‘ကီဒိသော တွံ မဟာဝီရ၊ ကထံ ဂေါတ္တောသိ မာရိသ၊
အာစာရပဋိပတ္တိ တေ၊ ဗာဠှံ ခေါ မမ ရုစ္စတိ။
‘‘ခတ္တိယမှိ ¶ ကုလေ ဇာတော၊ အဘိညာပါရမိံ ဂတော၊
သဗ္ဗာသဝပရိက္ခီဏော၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ။
‘‘ယဒိ ¶ ¶ ဗုဒ္ဓါသိ သဗ္ဗညူ၊ ပဘင်္ကရ တမောနုဒ၊
နမဿိဿာမိ တံ ဒေဝ၊ ဒုက္ခဿန္တကရော တုဝံ။
‘‘ပတ္ထရိတွာဇိနစမ္မံ၊ နိသီဒနမဒါသဟံ၊
နိသီဒ နာထ သဗ္ဗညု၊ ဥပဋ္ဌိဿာမဟံ တုဝံ။
‘‘နိသီဒိ ဘဂဝါ တတ္ထ၊ အဇိနမှိ သုဝိတ္ထတေ၊
နိမန္တယိတွာ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ပဗ္ဗတံ အဂမာသဟံ။
‘‘ခါရိဘာရဉ္စ ပူရေတွာ၊ တိန္ဒုကဖလမာဟရိံ၊
မဓုနာ ယောဇယိတွာန၊ ဖလံ ဗုဒ္ဓဿဒါသဟံ။
‘‘မမ နိဇ္ဈာယမာနဿ၊ ပရိဘုဉ္ဇိ တဒါ ဇိနော၊
တတ္ထ စိတ္တံ ပသာဒေသိံ၊ ပေက္ခန္တော လောကနာယကံ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
မမဿမေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယော မံ ဖလေန တပ္ပေသိ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ၊
တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘ပဉ္စဝီသတိက္ခတ္တုံ ¶ သော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊
သဟဿက္ခတ္တုံ ရာဇာ စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ ပုဗ္ဗကမ္မသမင်္ဂိနော၊
အန္နံ ပါနဉ္စ ဝတ္ထဉ္စ၊ သယနဉ္စ မဟာရဟံ။
‘‘‘ပုညကမ္မေန သံယုတ္တာ၊ နိဗ္ဗတ္တိဿန္တိ တာဝဒေ၊
သဒါ ပမုဒိတော စာယံ၊ ဘဝိဿတိ အနာမယော။
‘‘‘ဥပပဇ္ဇတိ ယံ ယောနိံ၊ ဒေဝတ္တံ အထ မာနုသံ၊
သဗ္ဗတ္ထ သုခိတော ဟုတွာ၊ မနုဿတ္တံ ဂမိဿတိ။
‘‘‘အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော၊ တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ၊
သမ္ဗုဒ္ဓံ ဥပဂန္တွာန၊ အရဟာ သော ဘဝိဿတိ’။
‘‘ယတော သရာမိ အတ္တာနံ၊ ယတော ပတ္တောသ္မိ ဝိညုတံ၊
ဘောဂေ မေ ဦနတာ နတ္ထိ၊ ဖလဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဝရဓမ္မမနုပ္ပတ္တော၊ ရာဂဒေါသေ သမူဟနိံ၊
သဗ္ဗာသဝပရိက္ခီဏော၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ။
‘‘ကိလေသာ ¶ ဈာပိတာ မယှံ၊ ဘဝါ သဗ္ဗေ သမူဟတာ၊
နာဂေါဝ ဗန္ဓနံ ဆေတွာ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ၊ မမ ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ၊
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ ¶ သုဒံ အာယသ္မာ တိဿမေတ္တေယျော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
တိဿမေတ္တေယျတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဌမံ။
၂။ ပုဏ္ဏကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဗ္ဘာရကူဋံ ¶ နိဿာယ၊ သယမ္ဘူ အပရာဇိတော၊
အာဗာဓိကော စ သော [အာဗာဓိကော ဂရု (သီ။)] ဗုဒ္ဓါ၊ ဝသတိ ပဗ္ဗတန္တရေ။
‘‘မမ အဿမသာမန္တာ၊ ပနာဒေါ အာသိ တာဝဒေ၊
ဗုဒ္ဓေ နိဗ္ဗာယမာနမှိ၊ အာလောကော ဥဒပဇ္ဇထ [အာသိ တာဝဒေ (သျာ။ က။)]။
‘‘ယာဝတာ ဝနသဏ္ဍသ္မိံ၊ အစ္ဆကောကတရစ္ဆကာ၊
ဝါဠာ စ [ဗျဂ္ဃာ (သီ။)] ကေသရီ သဗ္ဗေ၊ အဘိဂဇ္ဇိံသု တာဝဒေ။
‘‘ဥပ္ပာတံ တမဟံ ဒိသွာ၊ ပဗ္ဘာရံ အဂမာသဟံ၊
တတ္ထဒ္ဒဿာသိံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ နိဗ္ဗုတံ အပရာဇိတံ။
‘‘သုဖုလ္လံ သာလရာဇံဝ၊ သတရံသိံဝ ဥဂ္ဂတံ၊
ဝီတစ္စိကံဝ အင်္ဂါရံ၊ နိဗ္ဗုတံ အပရာဇိတံ။
‘‘တိဏံ ကဋ္ဌဉ္စ ပူရေတွာ၊ စိတကံ တတ္ထကာသဟံ၊
စိတကံ သုကတံ ကတွာ၊ သရီရံ ဈာပယိံ အဟံ။
‘‘သရီရံ ဈာပယိတွာန၊ ဂန္ဓတောယံ သမောကိရိံ၊
အန္တလိက္ခေ ဌိတော ယက္ခော၊ နာမမဂ္ဂဟိ တာဝဒေ။
‘‘ယံ ¶ ¶ ပူရိတံ [တံ ပူရိတံ (သျာ။)၊ သပ္ပုရိသ (က။)] တယာ ကိစ္စံ၊ သယမ္ဘုဿ မဟေသိနော၊
ပုဏ္ဏကော နာမ နာမေန၊ သဒါ ဟောဟိ တုဝံ [ယဒါ ဟောသိ တုဝံ (သျာ။)၊ သဒါ ဟောဟိတိ တွံ (က။)] မုနေ။
‘‘တမှာ ကာယာ စဝိတွာန၊ ဒေဝလောကံ အဂစ္ဆဟံ၊
တတ္ထ ဒိဗ္ဗမယော ဂန္ဓော၊ အန္တလိက္ခာ ပဝဿတိ [အန္တလိက္ခေ ပဝါယတိ (သီ။)]။
‘‘တတြာပိ နာမဓေယျံ မေ၊ ပုဏ္ဏကောတိ အဟူ တဒါ၊
ဒေဝဘူတော မနုဿော ဝါ၊ သင်္ကပ္ပံ ပူရယာမဟံ။
‘‘ဣဒံ ပစ္ဆိမကံ မယှံ၊ စရိမော ဝတ္တတေ ဘဝေါ၊
ဣဓာပိ ပုဏ္ဏကော နာမ၊ နာမဓေယျံ ပကာသတိ။
‘‘တောသယိတွာန ¶ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဂေါတမံ သကျပုင်္ဂဝံ၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ တနုကိစ္စဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ပုဏ္ဏကတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒုတိယံ။
၃။ မေတ္တဂုတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဟိမဝန္တဿာဝိဒူရေ ¶ ¶ ၊ အသောကော နာမ ပဗ္ဗတော၊
တတ္ထာသိ အဿမော မယှံ၊ ဝိဿကမ္မေန [ဝိသုကမ္မေန (သီ။ သျာ။ က။)] မာပိတော။
‘‘သုမေဓော နာမ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အဂ္ဂေါ ကာရုဏိကော မုနိ၊
နိဝါသယိတွာ ပုဗ္ဗဏှေ၊ ပိဏ္ဍာယ မေ [မံ (သီ။)] ဥပါဂမိ။
‘‘ဥပါဂတံ ¶ မဟာဝီရံ၊ သုမေဓံ လောကနာယကံ၊
ပဂ္ဂယှ သုဂတပတ္တံ [သုဂတံ ပတ္တံ (သီ။)၊ သုဘကံ ပတ္တံ (ပီ။)]၊ သပ္ပိတေလံ အပူရယိံ [သပ္ပိတေလေန ပူရယိံ (သီ။)၊ သပ္ပိတေလဿ’ပူရယိံ (?)]။
‘‘ဒတွာနဟံ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌေ၊ သုမေဓေ လောကနာယကေ၊
အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာန၊ ဘိယျော [ဘီယော (သီ။)၊ ဘီယျော (ပီ။)] ဟာသံ ဇနေသဟံ။
‘‘ဣမိနာ သပ္ပိဒါနေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဒေဝဘူတော မနုဿော ဝါ၊ လဘာမိ ဝိပုလံ သုခံ။
‘‘ဝိနိပါတံ ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ သံသရာမိ ဘဝါဘဝေ၊
တတ္ထ စိတ္တံ ပဏိဓိတွာ၊ လဘာမိ အစလံ ပဒံ။
‘‘လာဘာ တုယှံ သုလဒ္ဓံ တေ၊ ယံ မံ အဒ္ဒက္ခိ ဗြာဟ္မဏ၊
မမ ဒဿနမာဂမ္မ၊ အရဟတ္တံ ဘဝိဿတိ [အရဟာ တွံ ဘဝိဿသိ (သီ။ ပီ။)၊ အရဟတ္တံ ဂမိဿသိ (သျာ။)]။
‘‘ဝိဿတ္ထော [ဝိဿဋ္ဌော (သျာ။ ပီ။)၊ ဝိသဋ္ဌော (က။)] ဟောဟိ မာ ဘာယိ၊ အဓိဂန္တွာ မဟာယသံ၊
မမဉှိ သပ္ပိံ ဒတွာန၊ ပရိမောက္ခသိ ဇာတိယာ။
‘‘ဣမိနာ ¶ သပ္ပိဒါနေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဒေဝဘူတော မနုဿော ဝါ၊ လဘသေ ဝိပုလံ သုခံ။
‘‘ဣမိနာ ¶ သပ္ပိဒါနေန၊ မေတ္တစိတ္တဝတာယ စ၊
အဋ္ဌာရသေ ကပ္ပသတေ၊ ဒေဝလောကေ ရမိဿသိ။
‘‘အဋ္ဌတိံသတိက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရာဇာ ဘဝိဿသိ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘ဧကပညာသက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿသိ၊
စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ၊ ဇမ္ဗုမဏ္ဍဿ [ဇမ္ဗုသဏ္ဍဿ (သီ။ ပီ။)] ဣဿရော။
‘‘မဟာသမုဒ္ဒေါဝက္ခောဘော၊ ဒုဒ္ဓရော ပထဝီ ယထာ၊
ဧဝမေဝ စ တေ ဘောဂါ၊ အပ္ပမေယျာ ဘဝိဿရေ။
‘‘သဋ္ဌိကောဋီ ဟိရညဿ၊ စဇိတွာ [စတွာန (သီ။ က။)၊ ဒတွာန (သျာ။ ပီ။)] ပဗ္ဗဇိံ အဟံ၊
ကိံ ကုသလံ ဂဝေသန္တော၊ ဗာဝရိံ ဥပသင်္ကမိံ။
‘‘တတ္ထ ¶ ¶ မန္တေ အဓီယာမိ၊ ဆဠင်္ဂံ နာမ လက္ခဏံ၊
တမန္ဓကာရံ ဝိဓမံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ တွံ မဟာမုနိ။
‘‘တဝ ဒဿနကာမောဟံ၊ အာဂတောမှိ မဟာမုနိ၊
တဝ ဓမ္မံ သုဏိတွာန၊ ပတ္တောမှိ အစလံ ပဒံ။
‘‘တိံသကပ္ပသဟဿမှိ၊ သပ္ပိံ ဗုဒ္ဓဿဒါသဟံ၊
ဧတ္ထန္တရေ နာဘိဇာနေ၊ သပ္ပိံ ဝိညာပိတံ [ဝိညာပိတာ (?)] မယာ။
‘‘မမ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ယဒိစ္ဆကံ၊
စိတ္တမညာယ နိဗ္ဗတ္တံ၊ သဗ္ဗေ သန္တပ္ပယာမဟံ။
‘‘အဟော ဗုဒ္ဓါ အဟော ဓမ္မာ [အဟော ဗုဒ္ဓါ အဟော ဓမ္မော (သီ။) ထေရဂါ။ ၂၀၁ ထေရဂါထာယ တဒဋ္ဌကထာယ စ သံသန္ဒေတဗ္ဗံ]၊ အဟော နော သတ္ထု သမ္ပဒါ၊
ထောကဉှိ သပ္ပိံ ဒတွာန၊ အပ္ပမေယျံ လဘာမဟံ။
‘‘မဟာသမုဒ္ဒေ ¶ ဥဒကံ၊ ယာဝတာ နေရုပဿတော၊
မမ သပ္ပိံ ဥပါဒါယ၊ ကလဘာဂံ န ဟေဿတိ [ဟိဿတိ (သျာ။ က။)၊ ဧဿတိ (သီ။)]။
‘‘ယာဝတာ စက္ကဝါဠဿ၊ ကရိယန္တဿ [ကာရယန္တဿ (သျာ။)၊ ကယိရန္တဿ (ပီ။)၊ အာဟရန္တဿ (က။)] ရာသိတော၊
မမ နိဗ္ဗတ္တဝတ္ထာနံ [မယာ နိဝတ္ထဝတ္ထာနံ (ပီ။)]၊ ဩကာသော သော န သမ္မတိ။
‘‘ပဗ္ဗတရာဇာ ဟိမဝါ၊ ပဝရောပိ သိလုစ္စယော၊
မမာနုလိတ္တဂန္ဓဿ၊ ဥပနိဓိံ [ဥပနိဓံ (သီ။ သျာ။ က။)၊ ဥပနီယံ (ပီ။)] န ဟေဿတိ။
‘‘ဝတ္ထံ ¶ ဂန္ဓဉ္စ သပ္ပိဉ္စ၊ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ၊
အသင်္ခတဉ္စ နိဗ္ဗာနံ၊ သပ္ပိဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သတိပဋ္ဌာနသယနော၊ သမာဓိဈာနဂေါစရော၊
ဗောဇ္ဈင်္ဂဘောဇနော [… ဇနနော (သျာ။ က။)] အဇ္ဇ၊ သပ္ပိဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ မေတ္တဂူ ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
မေတ္တဂုတ္ထေရဿာပဒါနံ တတိယံ။
၄။ ဓောတကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဂင်္ဂါ ¶ ¶ ဘာဂီရထီ နာမ၊ ဟိမဝန္တာ ပဘာဝိတာ [ဟိမဝန္တပ္ပဘာဝိတာ (သီ။)]၊
ဟံသဝတိယာ ဒွါရေန၊ အနုသန္ဒတိ တာဝဒေ။
‘‘သောဘိတော နာမ အာရာမော၊ ဂင်္ဂါကူလေ သုမာပိတော၊
တတ္ထ ပဒုမုတ္တရော ဗုဒ္ဓါ၊ ဝသတေ လောကနာယကော။
‘‘တိဒသေဟိ ¶ ယထာ ဣန္ဒော၊ မနုဇေဟိ ပုရက္ခတော၊
နိသီဒိ တတ္ထ ဘဂဝါ၊ အသမ္ဘီတောဝ ကေသရီ။
‘‘နဂရေ ဟံသဝတိယာ၊ ဝသာမိ [အဟောသိံ (သျာ။)] ဗြာဟ္မဏော အဟံ၊
ဆဠင်္ဂေါ နာမ နာမေန၊ ဧဝံနာမော မဟာမုနိ။
‘‘အဋ္ဌာရသ သိဿသတာ၊ ပရိဝါရေန္တိ မံ တဒါ၊
တေဟိ သိဿေဟိ သမိတော၊ ဂင်္ဂါတီရံ ဥပါဂမိံ။
‘‘တတ္ထဒ္ဒသာသိံ သမဏေ၊ နိက္ကုဟေ ဓောတပါပကေ၊
ဘာဂီရထိံ တရန္တေဟံ [တရန္တောဟံ (သျာ။ ပီ။)]၊ ဧဝံ စိန္တေသိ တာဝဒေ။
‘‘သာယံ ပါတံ [သာယပါတံ (ပီ။)] တရန္တာမေ၊ ဗုဒ္ဓပုတ္တာ မဟာယသာ၊
ဝိဟေသယန္တိ အတ္တာနံ၊ တေသံ အတ္တာ ဝိဟညတိ။
‘‘သဒေဝကဿ လောကဿ၊ ဗုဒ္ဓါ အဂ္ဂေါ ပဝုစ္စတိ၊
နတ္ထိ မေ ဒက္ခိဏေ ကာရံ၊ ဂတိမဂ္ဂဝိသောဓနံ။
‘‘ယံနူန ¶ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ၊ သေတုံ ဂင်္ဂါယ ကာရယေ၊
ကာရာပေတွာ ဣမံ ကမ္မံ [သေတုံ (သျာ။)]၊ သန္တရာမိ ဣမံ ဘဝံ။
‘‘သတသဟဿံ ¶ ဒတွာန၊ သေတုံ ကာရာပယိံ အဟံ၊
သဒ္ဒဟန္တော ကတံ ကာရံ၊ ဝိပုလံ မေ ဘဝိဿတိ။
‘‘ကာရာပေတွာန တံ သေတုံ၊ ဥပေသိံ လောကနာယကံ၊
သိရသိ အဉ္ဇလိံ ကတွာ၊ ဣမံ ဝစနမဗြဝိံ။
‘‘‘သတသဟဿဿ ဝယံ [ဝယံ သတသဟဿံဝ (က။)]၊ ဒတွာ [ကတွာ (သီ။ ပီ။)] ကာရာပိတော မယာ၊
တဝတ္ထာယ မဟာသေတု၊ ပဋိဂ္ဂဏှ မဟာမုနေ။
‘‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
ဘိက္ခုသင်္ဃေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယော မေ သေတုံ အကာရေသိ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ၊
တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
(သေတုဒါနအာနိသံသော)
‘‘‘ဒရိတော ပဗ္ဗတတော ဝါ၊ ရုက္ခတော ပတိတောပိယံ၊
စုတောပိ လစ္ဆတီ ဌာနံ၊ သေတုဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘ဝိရူဠှမူလသန္တာနံ၊ နိဂြောဓမိဝ မာလုတော၊
အမိတ္တာ နပ္ပသဟန္တိ၊ သေတုဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘နာဿ စောရာ ပသဟန္တိ၊ နာတိမညန္တိ ခတ္တိယာ၊
သဗ္ဗေ တရိဿတာမိတ္တေ၊ သေတုဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘အဗ္ဘောကာသဂတံ ¶ သန္တံ၊ ကဌိနာတပတာပိတံ၊
ပုညကမ္မေန သံယုတ္တံ၊ န ဘဝိဿတိ ဝေဒနာ [တာဝဒေ (က။)]။
‘‘‘ဒေဝလောကေ မနုဿေ ဝါ၊ ဟတ္ထိယာနံ သုနိမ္မိတံ၊
တဿ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ နိဗ္ဗတ္တိဿတိ တာဝဒေ။
‘‘‘သဟဿဿာ ¶ ဝါတဇဝါ၊ သိန္ဓဝါ သီဃဝါဟနာ၊
သာယံ ပါတံ ဥပေဿန္တိ၊ သေတုဒါနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘အာဂန္တွာန မနုဿတ္တံ၊ သုခိတောယံ ဘဝိဿတိ၊
ဝေဟာသံ [ဣဟာပိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] မနုဇဿေဝ၊ ဟတ္ထိယာနံ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ကပ္ပသတသဟဿမှိ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ¶ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ နိဗ္ဗာယိဿတိနာသဝေါ’။
‘‘အဟော မေ သုကတံ ကမ္မံ၊ ဇလဇုတ္တမနာမကေ၊
တတ္ထ ကာရံ ကရိတွာန၊ ပတ္တောဟံ အာသဝက္ခယံ။
‘‘ပဓာနံ ပဟိတတ္တောမှိ၊ ဥပသန္တော နိရူပဓိ၊
နာဂေါဝ ဗန္ဓနံ ဆေတွာ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘ကိလေသာ ¶ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဓောတကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ဓောတကတ္ထေရဿာပဒါနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဥပသီဝတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဟိမဝန္တဿာဝိဒူရေ ¶ ၊ အနောမော နာမ ပဗ္ဗတော၊
အဿမော သုကတော မယှံ၊ ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာ။
‘‘နဒီ စ သန္ဒတီ တတ္ထ၊ သုပတိတ္ထာ မနောရမာ၊
အနူပတိတ္ထေ ဇာယန္တိ၊ ပဒုမုပ္ပလကာ ဗဟူ။
‘‘ပါဌီနာ ပါဝုသာ မစ္ဆာ၊ ဗလဇာ မုဉ္ဇရောဟိတာ၊
မစ္ဆကစ္ဆပသဉ္ဆန္နာ [မစ္ဆကစ္ဆပသမ္ပန္နာ (?)]၊ နဒိကာ သန္ဒတေ တဒါ။
‘‘တိမိရာ ပုပ္ဖိတာ တတ္ထ၊ အသောကာ ခုဒ္ဒမာလကာ၊
ပုန္နာဂါ ဂိရိပုန္နာဂါ၊ သမ္ပဝန္တိ မမဿမံ။
‘‘ကုဋဇာ ¶ ပုပ္ဖိတာ တတ္ထ၊ တိဏသူလဝနာနိ စ၊
သာလာ စ သဠလာ တတ္ထ၊ စမ္ပကာ ပုပ္ဖိတာ ဗဟူ။
‘‘အဇ္ဇုနာ အတိမုတ္တာ စ၊ မဟာနာမာ စ ပုပ္ဖိတာ၊
အသနာ မဓုဂန္ဓီ စ၊ ပုပ္ဖိတာ တေ မမဿမေ။
‘‘ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိကာ၊ ယူထိကာ စ ပိယင်္ဂုကာ၊
ဗိမ္ဗိဇာလကသဉ္ဆန္နာ၊ သမန္တာ အဍ္ဎယောဇနံ။
‘‘မာတဂ္ဂါရာ ¶ [မာတင်္ဂဝါ (သီ။)၊ မာတကရာ (သျာ။)၊ မာတင်္ဂါ ဝါ (ပီ။)] သတ္တလိယော၊ ပါဋလီ သိန္ဒုဝါရကာ၊
အင်္ကောလကာ ဗဟူ တတ္ထ၊ တာလကုဋ္ဌိ [တာလကူဋာ (သီ။ သျာ။)၊ တာလကုဋ္ဌာ (ပီ။)] စ ပုပ္ဖိတာ၊
သေလေယျကာ ဗဟူ တတ္ထ၊ ပုပ္ဖိတာ မမ အဿမေ။
‘‘ဧတေသု ¶ ပုပ္ဖဇာတေသု [ပုပ္ဖမာနေသု (သီ။ ပီ။)]၊ သောဘန္တိ ပါဒပါ ဗဟူ၊
သမန္တာ ¶ တေန ဂန္ဓေန၊ ဝါယတေ မမ အဿမော။
‘‘ဟရီတကာ အာမလကာ၊ အမ္ဗဇမ္ဗုဝိဘီတကာ [ဝိဘိဋကာ (သီ။)]၊
ကောလာ ဘလ္လာတကာ ဗိလ္လာ၊ ဖာရုသကဖလာနိ စ။
‘‘တိန္ဒုကာ စ ပိယာလာ စ၊ မဓုကာ ကာသုမာရယော၊
လဗုဇာ ပနသာ တတ္ထ၊ ကဒလီ ဗဒရီဖလာ [မန္ဒရိဖလာ (က။)၊ စန္ဒရီဖလာ (သျာ။ ပီ။)]။
‘‘အမ္ဗာဋကာ ဗဟူ တတ္ထ၊ ဝလ္လိကာရဖလာနိ စ၊
ဗီဇပူရသပါရိယော [စိရသံရသပါကာ စ (သျာ။)၊ ဝိဋပါ စ သပါကာ စ (ပီ)၊ ဝိဒပရပဒါဒယော (က။)]၊ ဖလိတာ မမ အဿမေ။
‘‘အာဠကာ ဣသိမုဂ္ဂါ စ၊ တတော မောဒဖလာ ဗဟူ၊
အဝဋာ ပက္ကဘရိတာ [သက္ကရာရိတာ (က။)]၊ ပိလက္ခုဒုမ္ဗရာနိ စ။
‘‘ပိပ္ဖိလီ မရီစာ တတ္ထ၊ နိဂြောဓာ စ ကပိတ္ထနာ၊
ဥဒုမ္ဗရကာ ဗဟဝေါ၊ ကဏ္ဍုပဏ္ဏာ စ ဟရိယော [ကဏ္ဍပက္ကာ စ ပါရိယော (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
‘‘ဧတေ စညေ စ ဗဟဝေါ၊ ဖလိတာ အဿမေ မမ၊
ပုပ္ဖရုက္ခာပိ ဗဟဝေါ၊ ပုပ္ဖိတာ မမ အဿမေ။
‘‘အာလုဝါ စ ကဠမ္ဗာ စ၊ ဗိဠာလီ တက္ကလာနိ စ၊
အာလကာ တာလကာ စေဝ၊ ဝိဇ္ဇန္တိ အဿမေ မမ။
‘‘အဿမဿာဝိဒူရေ မေ၊ မဟာဇာတဿရော အဟု၊
အစ္ဆောဒကော သီတဇလော၊ သုပတိတ္ထော မနောရမော။
‘‘ပဒုမုပ္ပလာ ဗဟူ တတ္ထ၊ ပုဏ္ဍရီကသမာယုတာ၊
မန္ဒာလကေဟိ ¶ သဉ္ဆန္နာ၊ နာနာဂန္ဓသမေရိတာ။
‘‘ဂဗ္ဘံ ဂဏှန္တိ ပဒုမာ၊ အညေ ပုပ္ဖန္တိ ကေသရီ၊
ဩပုပ္ဖပတ္တာ ¶ တိဋ္ဌန္တိ၊ ပဒုမာကဏ္ဏိကာ ဗဟူ။
‘‘မဓု ဘိသမှာ သဝတိ၊ ခီရံ သပ္ပိ မုလာဠိဘိ၊
သမန္တာ တေန ဂန္ဓေန၊ နာနာဂန္ဓသမေရိတာ။
‘‘ကုမုဒါ ¶ အမ္ဗဂန္ဓိ စ၊ နယိတာ ဒိဿရေ ဗဟူ၊
ဇာတဿရဿာနုကူလံ၊ ကေတကာ ပုပ္ဖိတာ ဗဟူ။
‘‘သုဖုလ္လာ ¶ ဗန္ဓုဇီဝါ စ၊ သေတဝါရီ သုဂန္ဓိကာ၊
ကုမ္ဘိလာ သုသုမာရာ စ၊ ဂဟကာ တတ္ထ ဇာယရေ။
‘‘ဥဂ္ဂါဟကာ အဇဂရာ၊ တတ္ထ ဇာတဿရေ ဗဟူ၊
ပါဌီနာ ပါဝုသာ မစ္ဆာ၊ ဗလဇာ မုဉ္ဇရောဟိတာ။
‘‘မစ္ဆကစ္ဆပသဉ္ဆန္နာ၊ အထော ပပဋကာဟိ [ပမ္ပဋကေဟိ (သီ။)၊ သပဋကေဟိ (သျာ။)၊ ပပ္ပဋကေဟိ (ပီ)] စ၊
ပါရေဝတာ ရဝိဟံသာ၊ ကုကုတ္ထာ [ကုက္ကုတ္ထာ (သျာ။ က။)၊ ကုတ္ထကာ (ပီ။)] စ နဒီစရာ။
‘‘ဒိန္ဒိဘာ [ဋိဋ္ဋိဘာ (ပီ။)] စက္ကဝါကာ စ၊ ပမ္ပကာ ဇီဝဇီဝကာ၊
ကလန္ဒကာ ဥက္ကုသာ စ၊ သေနကာ ဥဒ္ဓရာ ဗဟူ။
‘‘ကောဋ္ဌကာ သုကပေါတာ စ၊ တုလိယာ စမရာ ဗဟူ၊
ကာရေနိယော [ကာသေနိယာ (သျာ။)] စ တိလကာ [ကိလကာ (က။)]၊ ဥပဇီဝန္တိ တံ သရံ။
‘‘သီဟာ ဗျဂ္ဃာ စ ဒီပီ စ၊ အစ္ဆကောကတရစ္ဆကာ၊
ဝါနရာ ကိန္နရာ စေဝ၊ ဒိဿန္တိ မမ အဿမေ။
‘‘တာနိ ဂန္ဓာနိ ဃာယန္တော၊ ဘက္ခယန္တော ဖလာနဟံ၊
ဂန္ဓောဒကံ ပိဝန္တော စ၊ ဝသာမိ မမ အဿမေ။
‘‘ဧဏီမိဂါ ဝရာဟာ စ၊ ပသဒါ ခုဒ္ဒရူပကာ၊
အဂ္ဂိကာ ¶ ဇောတိကာ စေဝ၊ ဝသန္တိ မမ အဿမေ။
‘‘ဟံသာ ကောဉ္စာ မယူရာ စ၊ သာလိကာပိ စ ကောကိလာ၊
မဇ္ဇာရိကာ [မဉ္ဇရိကာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဗဟူ တတ္ထ၊ ကောသိကာ ပေါဋ္ဌသီသကာ။
‘‘ပိသာစာ ဒါနဝါ စေဝ၊ ကုမ္ဘဏ္ဍာ ရက္ခသာ ဗဟူ၊
ဂရုဠာ ပန္နဂါ စေဝ၊ ဝသန္တိ မမ အဿမေ။
‘‘မဟာနုဘာဝါ ဣသယော၊ သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ၊
ကမဏ္ဍလုဓရာ ¶ သဗ္ဗေ၊ အဇိနုတ္တရဝါသနာ၊
ဇဋာဘာရဘရိတာဝ [တေ ဇဋာဘာရဘရိတာ (သီ။ ပီ။)၊ ဇဋာဘာရဘရိတာ စ (သျာ။)]၊ ဝသန္တိ မမ အဿမေ။
‘‘ယုဂမတ္တဉ္စ ¶ ပေက္ခန္တာ၊ နိပကာ သန္တဝုတ္တိနော၊
လာဘာလာဘေန သန္တုဋ္ဌာ၊ ဝသန္တိ မမ အဿမေ။
‘‘ဝါကစီရံ ဓုနန္တာ တေ၊ ဖောဋေန္တာဇိနစမ္မကံ၊
သဗလေဟိ ဥပတ္ထဒ္ဓါ၊ ဂစ္ဆန္တိ အမ္ဗရေ တဒါ။
‘‘န တေ ဒကံ အာဟရန္တိ၊ ကဋ္ဌံ ဝါ အဂ္ဂိဒါရုကံ၊
သယဉ္စ ဥပသမ္ပန္နာ၊ ပါဋိဟီရဿိဒံ ဖလံ။
‘‘လောဟဒေါဏိံ ¶ ဂဟေတွာန၊ ဝနမဇ္ဈေ ဝသန္တိ တေ၊
ကုဉ္ဇရာဝ မဟာနာဂါ၊ အသမ္ဘီတာဝ ကေသရီ။
‘‘အညေ ဂစ္ဆန္တိ ဂေါယာနံ၊ အညေ ပုဗ္ဗဝိဒေဟကံ [ပုဗ္ဗဝိဒေဟနံ (သျာ။ ပီ။ က။)]၊
အညေ စ ဥတ္တရကုရုံ၊ သကံ ဗလမဝဿိတာ [ဗလမပဿိတာ (သျာ။ ပီ။ က။)]။
‘‘တတော ပိဏ္ဍံ အာဟရိတွာ၊ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ ဧကတော၊
သဗ္ဗေသံ ပက္ကမန္တာနံ၊ ဥဂ္ဂတေဇာန တာဒိနံ။
‘‘အဇိနစမ္မသဒ္ဒေန ¶ ၊ ဝနံ သဒ္ဒါယတေ တဒါ၊
ဧဒိသာ တေ မဟာဝီရ၊ သိဿာ ဥဂ္ဂတပါ မမ။
‘‘ပရိဝုတော အဟံ တေဟိ၊ ဝသာမိ မမ အဿမေ၊
တောသိတာ သကကမ္မေန၊ ဝိနီတာပိ သမာဂတာ။
‘‘အာရာဓယိံသု မံ ဧတေ၊ သကကမ္မာဘိလာသိနော၊
သီလဝန္တော စ နိပကာ၊ အပ္ပမညာသု ကောဝိဒါ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
သမယံ သံဝိဒိတွာန၊ ဥပဂစ္ဆိ ဝိနာယကော။
‘‘ဥပဂန္တွာန သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အာတာပီ နိပကော မုနိ၊
ပတ္တံ ပဂ္ဂယှ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဘိက္ခာယ မမုပါဂမိ။
‘‘ဥပါဂတံ မဟာဝီရံ၊ ဇလဇုတ္တမနာယကံ၊
တိဏသန္ထရံ [တိဏတ္ထရံ (သျာ။)၊ တိဏတ္ထတံ (က။)] ပညာပေတွာ၊ သာလပုပ္ဖေဟိ ဩကိရိံ။
‘‘နိသာဒေတွာန ¶ [နိသီဒေတွာန (သီ။)၊ နိသီဒိတွာန (သျာ။ ပီ။)] သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဟဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော၊
ခိပ္ပံ ပဗ္ဗတမာရုယှ၊ အဂဠုံ [အဂရုံ (သီ။)] အဂ္ဂဟိံ အဟံ။
‘‘ကုမ္ဘမတ္တံ ဂဟေတွာန၊ ပနသံ ဒေဝဂန္ဓိကံ၊
ခန္ဓေ အာရောပယိတွာန၊ ဥပဂစ္ဆိံ ဝိနာယကံ။
‘‘ဖလံ ¶ ဗုဒ္ဓဿ ဒတွာန၊ အဂဠုံ အနုလိမ္ပဟံ၊
ပသန္နစိတ္တော သုမနော၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌံ အဝန္ဒိဟံ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
ဣသိမဇ္ဈေ ¶ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယော မေ ဖလဉ္စ အဂဠုံ၊ အာသနဉ္စ အဒါသိ မေ၊
တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘ဂါမေ ¶ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ၊ ပဗ္ဘာရေသု ဂုဟာသု ဝါ၊
ဣမဿ စိတ္တမညာယ၊ နိဗ္ဗတ္တိဿတိ ဘောဇနံ။
‘‘‘ဒေဝလောကေ မနုဿေ ဝါ၊ ဥပပန္နော အယံ နရော၊
ဘောဇနေဟိ စ ဝတ္ထေဟိ၊ ပရိသံ တပ္ပယိဿတိ။
‘‘‘ဥပပဇ္ဇတိ ယံ ယောနိံ၊ ဒေဝတ္တံ အထ မာနုသံ၊
အက္ခောဘဘောဂေါ ဟုတွာန၊ သံသရိဿတိယံ နရော။
‘‘‘တိံသကပ္ပသဟဿာနိ၊ ဒေဝလောကေ ရမိဿတိ၊
သဟဿက္ခတ္တုံ ရာဇာ စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ဧကသတ္တတိက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘‘ကပ္ပသတသဟဿမှိ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော [(ဥပသီဝေါ နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော) (သျာ။)]၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရိဿတိနာသဝေါ’။
‘‘သုလဒ္ဓလာဘော လဒ္ဓါ မေ၊ ယောဟံ အဒ္ဒက္ခိံ နာယကံ၊
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ဂါမေ ¶ ¶ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ၊ ပဗ္ဘာရေသု ဂုဟာသု ဝါ၊
မမ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ ဘောဇနံ ဟောတိ မေ သဒါ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဥပသီဝေါ [ဥပသိဝေါ (က။)] ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ဥပသီဝတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဉ္စမံ။
၆။ နန္ဒကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘မိဂလုဒ္ဒေါ ¶ ပုရေ အာသိံ၊ အရညေ ကာနနေ အဟံ၊
ပသဒံ မိဂမေသန္တော၊ သယမ္ဘုံ အဒ္ဒသံ အဟံ [ဇိနံ (သီ။)]။
‘‘အနုရုဒ္ဓါ ¶ နာမ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ သယမ္ဘူ အပရာဇိတော၊
ဝိဝေကကာမော သော ဓီရော၊ ဝနမဇ္ဈောဂဟီ တဒါ။
‘‘စတုဒဏ္ဍေ ဂဟေတွာန၊ စတုဋ္ဌာနေ ဌပေသဟံ၊
မဏ္ဍပံ သုကတံ ကတွာ၊ ပဒ္မပုပ္ဖေဟိ ဆာဒယိံ။
‘‘မဏ္ဍပံ ¶ ဆာဒယိတွာန၊ သယမ္ဘုံ အဘိဝါဒယိံ၊
ဓနုံ တတ္ထေဝ နိက္ခိပ္ပ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
‘‘နစိရံ ပဗ္ဗဇိတဿ [ပဗ္ဗဇိတဿ အစိရံ (သီ။)]၊ ဗျာဓိ မေ ဥဒပဇ္ဇထ၊
ပုဗ္ဗကမ္မံ သရိတွာန၊ တတ္ထ ကာလင်္ကတော အဟံ။
‘‘ပုဗ္ဗကမ္မေန သံယုတ္တော၊ တုသိတံ အဂမာသဟံ၊
တတ္ထ သောဏ္ဏမယံ ဗျမှံ၊ နိဗ္ဗတ္တတိ ယဒိစ္ဆကံ။
‘‘သဟဿယုတ္တံ ဟယဝါဟိံ၊ ဒိဗ္ဗယာနမဓိဋ္ဌိတော၊
အာရုဟိတွာန တံ ယာနံ၊ ဂစ္ဆာမဟံ ယဒိစ္ဆကံ။
‘‘တတော ¶ မေ နိယျမာနဿ၊ ဒေဝဘူတဿ မေ သတော၊
သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ မဏ္ဍပေါ မေ ဓရီယတိ။
‘‘သယနေဟံ တုဝဋ္ဋာမိ၊ အစ္ဆန္နေ [အစ္စန္တံ (သီ။)၊ အစ္စန္တ (ပီ။)] ပုပ္ဖသန္ထတေ၊
အန္တလိက္ခာ စ ပဒုမာ၊ ဝဿန္တေ နိစ္စကာလိကံ။
‘‘မရီစိကေ ဖန္ဒမာနေ၊ တပ္ပမာနေ စ အာတပေ၊
န မံ တာပေတိ အာတာပေါ၊ မဏ္ဍပဿ ဣဒံ ဖလံ။
‘‘ဒုဂ္ဂတိံ သမတိက္ကန္တော၊ အပါယာ ပိဟိတာ မမ၊
မဏ္ဍပေ ရုက္ခမူလေ ဝါ၊ သန္တာပေါ မေ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘မဟီသညံ အဓိဋ္ဌာယ၊ လောဏတောယံ တရာမဟံ၊
တဿ မေ သုကတံ ကမ္မံ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘အပထမ္ပိ [အဗ္ဘမှိ (သျာ။ က။)] ပထံ ကတွာ၊ ဂစ္ဆာမိ အနိလဉ္ဇသေ၊
အဟော မေ သုကတံ ကမ္မံ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ¶ ¶ ဇာနာမိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဝိသောဓိတံ၊
အာသဝါ မေ ပရိက္ခီဏာ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ဇဟိတာ ပုရိမာ ဇာတိ၊ ဗုဒ္ဓဿ ဩရသော အဟံ၊
ဒါယာဒေါမှိ စ သဒ္ဓမ္မေ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘အာရာဓိတောမှိ ¶ သုဂတံ၊ ဂေါတမံ သကျပုင်္ဂဝံ၊
ဓမ္မဓဇော ဓမ္မဒါယာဒေါ [ဓမ္မာဒါသော (က။)]၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ဥပဋ္ဌိတွာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဂေါတမံ သကျပုင်္ဂဝံ၊
ပါရင်္ဂမနိယံ မဂ္ဂံ၊ အပုစ္ဆိံ လောကနာယကံ။
‘‘အဇ္ဈိဋ္ဌော ကထယီ ဗုဒ္ဓါ၊ ဂမ္ဘီရံ နိပုဏံ ပဒံ၊
တဿာဟံ ဓမ္မံ သုတွာန၊ ပတ္တောမှိ အာသဝက္ခယံ။
‘‘အဟော မေ သုကတံ ကမ္မံ၊ ပရိမုတ္တောမှိ ဇာတိယာ၊
သဗ္ဗာသဝပရိက္ခီဏော၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ နန္ဒကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
နန္ဒကတ္ထေရဿာပဒါနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဟေမကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဗ္ဘာရကူဋံ ¶ နိဿာယ၊ အနောမော နာမ တာပသော၊
အဿမံ သုကတံ ကတွာ၊ ပဏ္ဏသာလေ ဝသီ တဒါ။
‘‘သိဒ္ဓံ တဿ တပေါ ကမ္မံ၊ သိဒ္ဓိပတ္တော သကေ ဗလေ၊
သကသာမညဝိက္ကန္တော၊ အာတာပီ နိပကော မုနိ။
‘‘ဝိသာရဒေါ သသမယေ၊ ပရဝါဒေ စ ကောဝိဒေါ၊
ပဋ္ဌော ဘူမန္တလိက္ခမှိ၊ ဥပ္ပာတမှိ စ ကောဝိဒေါ။
‘‘ဝီတသောကော နိရာရမ္ဘော၊ အပ္ပာဟာရော အလောလုပေါ၊
လာဘာလာဘေန သန္တုဋ္ဌော၊ ဈာယီ ဈာနရတော မုနိ။
‘‘ပိယဒဿီ နာမ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အဂ္ဂေါ ကာရုဏိကော မုနိ၊
သတ္တေ တာရေတုကာမော သော၊ ကရုဏာယ ဖရီ တဒါ။
‘‘ဗောဓနေယျံ ¶ ဇနံ ဒိသွာ၊ ပိယဒဿီ မဟာမုနိ၊
စက္ကဝါဠသဟဿမ္ပိ၊ ဂန္တွာ ဩဝဒတေ မုနိ။
‘‘မမုဒ္ဓရိတုကာမော ¶ သော၊ မမဿမမုပါဂမိ၊
န ဒိဋ္ဌော မေ ဇိနော ပုဗ္ဗေ၊ န သုတောပိ စ ကဿစိ။
‘‘ဥပ္ပာတာ သုပိနာ မယှံ၊ လက္ခဏာ သုပ္ပကာသိတာ၊
ပဋ္ဌော ဘူမန္တလိက္ခမှိ၊ နက္ခတ္တပဒကောဝိဒေါ။
‘‘သောဟံ ဗုဒ္ဓဿ သုတွာန၊ တတ္ထ စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
တိဋ္ဌန္တော [ဘုဉ္ဇန္တော (သီ။ ပီ။ က။)] ဝါ နိသိန္နော ဝါ၊ သရာမိ နိစ္စကာလိကံ။
‘‘မယိ ¶ ဧဝံ သရန္တမှိ၊ ဘဂဝါပိ အနုဿရိ၊
ဗုဒ္ဓံ အနုဿရန္တဿ၊ ပီတိ မေ ဟောတိ တာဝဒေ။
‘‘ကာလဉ္စ ¶ ပုနရာဂမ္မ၊ ဥပေသိ မံ မဟာမုနိ၊
သမ္ပတ္တေပိ န ဇာနာမိ၊ အယံ ဗုဒ္ဓါ မဟာမုနိ။
‘‘အနုကမ္ပကော ကာရုဏိကော၊ ပိယဒဿီ မဟာမုနိ၊
သဉ္ဇာနာပေသိ အတ္တာနံ၊ ‘အဟံ ဗုဒ္ဓါ သဒေဝကေ’။
‘‘သဉ္ဇာနိတွာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ပိယဒဿိံ မဟာမုနိံ၊
သကံ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။
‘‘‘အညေ [သဗ္ဗေ (သျာ။)] ပီဌေ စ ပလ္လင်္ကေ၊ အာသန္ဒီသု နိသီဒရေ၊
တုဝမ္ပိ သဗ္ဗဒဿာဝီ၊ နိသီဒ ရတနာသနေ’။
‘‘သဗ္ဗရတနမယံ ပီဌံ၊ နိမ္မိနိတွာန တာဝဒေ၊
ပိယဒဿိဿ မုနိနော၊ အဒါသိံ ဣဒ္ဓိနိမ္မိတံ။
‘‘ရတနေ စ နိသိန္နဿ၊ ပီဌကေ ဣဒ္ဓိနိမ္မိတေ၊
ကုမ္ဘမတ္တံ ဇမ္ဗုဖလံ၊ အဒါသိံ တာဝဒေ အဟံ။
‘‘မမ ဟာသံ ဇနေတွာန၊ ပရိဘုဉ္ဇိ မဟာမုနိ၊
တဒါ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ၊ သတ္ထာရံ အဘိဝါဒယိံ။
‘‘ပိယဒဿီ တု ဘဂဝါ၊ လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော၊
ရတနာသနမာသီနော၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယော မေ ရတနမယံ ပီဌံ၊ အမတဉ္စ ဖလံ အဒါ၊
တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘သတ္တသတ္တတိ ¶ ကပ္ပာနိ၊ ဒေဝလောကေ ရမိဿတိ၊
ပဉ္စသတ္တတိက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ဒွတ္တိံသက္ခတ္တုံ ¶ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘‘သောဏ္ဏမယံ ¶ ရူပိမယံ၊ ပလ္လင်္ကံ သုကတံ ဗဟုံ၊
လောဟိတင်္ဂမယဉ္စေဝ၊ လစ္ဆတိ ရတနာမယံ။
‘‘‘စင်္ကမန္တမ္ပိ မနုဇံ၊ ပုညကမ္မသမင်္ဂိနံ၊
ပလ္လင်္ကာနိ အနေကာနိ၊ ပရိဝါရေဿရေ တဒါ။
‘‘‘ကူဋာဂါရာ ¶ စ ပါသာဒါ၊ သယနဉ္စ မဟာရဟံ၊
ဣမဿ စိတ္တမညာယ၊ နိဗ္ဗတ္တိဿန္တိ တာဝဒေ။
‘‘‘သဋ္ဌိ နာဂသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ၊
သုဝဏ္ဏကစ္ဆာ မာတင်္ဂါ၊ ဟေမကပ္ပနဝါသသာ [ဟေမကပ္ပနိဝါသနာ (သီ။ သျာ။)၊ ဟေမကပ္ပနိဝါသသာ (က။)]။
‘‘‘အာရူဠှာ ဂါမဏီယေဟိ၊ တောမရင်္ကုသပါဏိဘိ၊
ဣမံ ပရိစရိဿန္တိ၊ ရတ္နပီဌဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘သဋ္ဌိ အဿသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ၊
အာဇာနီယာဝ ဇာတိယာ၊ သိန္ဓဝါ သီဃဝါဟိနော။
‘‘‘အာရူဠှာ ဂါမဏီယေဟိ၊ ဣလ္လိယာစာပဓာရိဘိ၊
တေပိမံ ပရိစရိဿန္တိ၊ ရတ္နပီဌဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘သဋ္ဌိ ရထသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ၊
ဒီပါ အထောပိ ဝေယဂ္ဃာ၊ သန္နဒ္ဓါ ဥဿိတဒ္ဓဇာ။
‘‘‘အာရူဠှာ ¶ ဂါမဏီယေဟိ၊ စာပဟတ္ထေဟိ ဝမ္မိဘိ၊
ပရိဝါရေဿန္တိမံ နိစ္စံ၊ ရတ္နပီဌဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘သဋ္ဌိ ဓေနုသဟဿာနိ၊ ဒေါဟညာ ပုင်္ဂဝူသဘေ၊
ဝစ္ဆကေ ဇနယိဿန္တိ၊ ရတ္နပီဌဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘သောဠသိတ္ထိသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ၊
ဝိစိတ္တဝတ္ထာဘရဏာ၊ အာမုက္ကမဏိကုဏ္ဍလာ။
‘‘‘အဠာရပမှာ ဟသုလာ၊ သုသညာ တနုမဇ္ဈိမာ၊
ပရိဝါရေဿန္တိမံ နိစ္စံ၊ ရတ္နပီဌဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘အဋ္ဌာရသေ ကပ္ပသတေ၊ ဂေါတမော နာမ စက္ခုမာ၊
တမန္ဓကာရံ ဝိဓမိတွာ၊ ဗုဒ္ဓါ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ¶ ဒဿနမာဂမ္မ၊ ပဗ္ဗဇိဿတိကိဉ္စနော၊
တောသယိတွာန သတ္ထာရံ၊ သာသနေဘိရမိဿတိ။
‘‘‘တဿ ¶ ဓမ္မံ သုဏိတွာန၊ ကိလေသေ ဃာတယိဿတိ၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ နိဗ္ဗာယိဿတိနာသဝေါ’။
‘‘ဝီရိယံ ¶ မေ ဓုရဓောရယှံ၊ ယောဂက္ခေမာဓိဝါဟနံ၊
ဥတ္တမတ္ထံ ပတ္ထယန္တော၊ သာသနေ ဝိဟရာမဟံ။
‘‘ဣဒံ ပစ္ဆိမကံ မယှံ၊ စရိမော ဝတ္တတေ ဘဝေါ၊
သဗ္ဗာသဝါ ပရိက္ခီဏာ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ¶ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဟေမကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ၊
ဟေမကတ္ထေရဿာပဒါနံ သတ္တမံ။
သတ္တရသမံ ဘာဏဝါရံ။
၈။ တောဒေယျတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ရာဇာ အဇိတဉ္ဇယော [ရာဇာသိ ဝိဇယော (သီ။ အဋ္ဌ။)၊ ရာဇာ ဝိဇိတဇယော (သျာ။)] နာမ၊ ကေတုမတီပုရုတ္တမေ၊
သူရော ဝိက္ကမသမ္ပန္နော၊ ပုရမဇ္ဈာဝသီ တဒါ။
‘‘တဿ ရညော ပမတ္တဿ၊ အဋဝိယော သမုဋ္ဌဟုံ၊
ဩတာရာ [ဥတ္တရာ (သျာ။)၊ ဩစရာ (ပီ။)] တုဏ္ဍိကာ စေဝ၊ ရဋ္ဌံ ဝိဒ္ဓံသယုံ တဒါ။
‘‘ပစ္စန္တေ ကုပိတေ ခိပ္ပံ၊ သန္နိပါတေသိရိန္ဒမော၊
ဘဋေ စေဝ ဗလတ္ထေ စ၊ အရိံ နိဂ္ဂါဟယိ တဒါ။
‘‘ဟတ္ထာရောဟာ အနီကဋ္ဌာ၊ သူရာ စ စမ္မယောဓိနော၊
ဓနုဂ္ဂဟာ စ ဥဂ္ဂါ စ၊ သဗ္ဗေ သန္နိပတုံ တဒါ။
‘‘အာဠာရိကာ စ ကပ္ပကာ၊ နှာပကာ မာလကာရကာ၊
သူရာ ဝိဇိတသင်္ဂါမာ၊ သဗ္ဗေ သန္နိပတုံ တဒါ။
‘‘ခဂ္ဂဟတ္ထာ ¶ စ ပုရိသာ၊ စာပဟတ္ထာ စ ဝမ္မိနော၊
လုဒ္ဒါ ဝိဇိတသင်္ဂါမာ၊ သဗ္ဗေ သန္နိပတုံ တဒါ။
‘‘တိဓာပဘိန္နာ ¶ ¶ မာတင်္ဂါ၊ ကုဉ္ဇရာ သဋ္ဌိဟာယနာ၊
သုဝဏ္ဏကစ္ဆာလင်္ကာရာ၊ သဗ္ဗေ သန္နိပတုံ တဒါ။
‘‘ခမာ သီတဿ ဥဏှဿ၊ ဥက္ကာရုဟရဏဿ စ၊
ယောဓာဇီဝါ ကတကမ္မာ၊ သဗ္ဗေ သန္နိပတုံ တဒါ။
‘‘သင်္ခသဒ္ဒံ ¶ ဘေရိသဒ္ဒံ၊ အထော ဥတုဇ [ဥဒ္ဓဝ (သီ။)၊ ဥဒ္ဒဋ (သျာ။)] သဒ္ဒကံ၊
ဧတေဟိ တေ ဟာသယန္တာ၊ သဗ္ဗေ သန္နိပတုံ တဒါ။
‘‘တိသူလကောန္တိမန္တေဟိ [တိသူလကောန္တမန္တေဟိ (သီ။)၊ ကဝစေဟိ တောမရေဟိ (သီ။)၊ ဓနူဟိ တောမရေဟိ (သျာ။)] စ၊
ကောဋ္ဋေန္တာနံ နိပါတေန္တာ [ကောဋ္ဋယန္တာ နိဝတ္တေန္တာ (သျာ။)]၊ သဗ္ဗေ သန္နိပတုံ တဒါ။
‘‘ကိမေဝါတိနိသာမေတွာ [ကဝစာနိဝါသေတွာ (သျာ။)]၊ သရာဇာ အဇိတဉ္ဇယော [အဇိနံ ဇိနော (သီ။)၊ အဇိတဉ္ဇိနော (သျာ။)]၊
သဋ္ဌိ ပါဏသဟဿာနိ၊ သူလေ ဥတ္တာသယိံ တဒါ။
‘‘သဒ္ဒံ မာနုသကာကံသု၊ အဟော ရာဇာ အဓမ္မိကော၊
နိရယေ ပစ္စမာနဿ၊ ကဒါ အန္တော ဘဝိဿတိ။
‘‘သယနေဟံ တုဝဋ္ဋေန္တော၊ ပဿာမိ နိရယေ တဒါ၊
န သုပါမိ ဒိဝါရတ္တိံ၊ သူလေန တဇ္ဇယန္တိ မံ။
‘‘ကိံ ပမာဒေန ရဇ္ဇေန၊ ဝါဟနေန ဗလေန စ၊
န တေ ပဟောန္တိ ဓာရေတုံ၊ တာပယန္တိ [တာသယန္တိ (သီ။ သျာ။)] မမံ သဒါ။
‘‘ကိံ မေ ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ၊ ရဇ္ဇေန သကလေန စ၊
ယံနူန ပဗ္ဗဇေယျာဟံ၊ ဂတိမဂ္ဂံ ဝိသောဓယေ။
‘‘သဋ္ဌိ ¶ နာဂသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတေ၊
သုဝဏ္ဏကစ္ဆေ မာတင်္ဂေ၊ ဟေမကပ္ပနဝါသသေ။
‘‘အာရူဠှေ ဂါမဏီယေဟိ၊ တောမရင်္ကုသပါဏိဘိ၊
သင်္ဂါမာဝစရေ ဌာနေ၊ အနပေက္ခော ဝိဟာယဟံ၊
သကကမ္မေန သန္တတ္တော၊ နိက္ခမိံ အနဂါရိယံ။
‘‘သဋ္ဌိ ¶ အဿသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတေ၊
အာဇာနီယေဝ ဇာတိယာ၊ သိန္ဓဝေ သီဃဝါဟနေ။
‘‘အာရူဠှေ ဂါမဏီယေဟိ၊ စာပဟတ္ထေဟိ ဝမ္မိဘိ၊
ပဟာရေတွာန [ပဟာယိတွာန (သီ။ ပီ။)၊ ဆဍ္ဍယိတွာန (သျာ။)] တေ သဗ္ဗေ၊ နိက္ခမိံ အနဂါရိယံ။
‘‘သဋ္ဌိ ¶ ရထသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတေ၊
ဒီပေ အထောပိ ဝေယဂ္ဃေ၊ သန္နဒ္ဓေ ဥဿိတဒ္ဓဇေ၊
တေ သဗ္ဗေ ပရိဟာရေတွာ [ပရိဝဇ္ဇေတွာ (သျာ။)၊ ပရိဟာယိတွာ (ပီ။)]၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
‘‘သဋ္ဌိ ¶ ဓေနုသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာ ကံသူပဓာရဏာ၊
တာယောပိ [ဂါဝိယော (သျာ။)၊ ဓေနုယော (က။)] ဆဍ္ဍယိတွာန၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
‘‘သဋ္ဌိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ၊
ဝိစိတ္တဝတ္ထာဘရဏာ၊ အာမုက္ကမဏိကုဏ္ဍလာ။
‘‘အဠာရပမှာ ဟသုလာ၊ သုသညာ တနုမဇ္ဈိမာ၊
တာ ဟိတွာ ကန္ဒမာနာယော၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
‘‘သဋ္ဌိ ဂါမသဟဿာနိ၊ ပရိပုဏ္ဏာနိ သဗ္ဗသော၊
ဆဍ္ဍယိတွာန တံ ရဇ္ဇံ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
‘‘နဂရာ ¶ နိက္ခမိတွာန၊ ဟိမဝန္တမုပါဂမိံ၊
ဘာဂီရထီနဒီတီရေ၊ အဿမံ မာပယိံ အဟံ။
‘‘ပဏ္ဏသာလံ ကရိတွာန၊ အဂျာဂါရံ အကာသဟံ၊
အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော၊ ဝသာမိ အဿမေ အဟံ။
‘‘မဏ္ဍပေ ရုက္ခမူလေ ဝါ၊ သုညာဂါရေ စ ဈာယတော၊
န တု ဝိဇ္ဇတိ တာသော မေ၊ န ပဿေ ဘယဘေရဝံ။
‘‘သုမေဓော နာမ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အဂ္ဂေါ ကာရုဏိကော မုနိ၊
ဉာဏာလောကေန ဇောတန္တော၊ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ တာဝဒေ။
‘‘မမ အဿမသာမန္တာ၊ ယက္ခော အာသိ မဟိဒ္ဓိကော၊
ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌမှိ ဥပ္ပန္နေ၊ အာရောစေသိ မမံ တဒါ။
‘‘ဗုဒ္ဓါ ¶ လောကေ သမုပ္ပန္နော၊ သုမေဓော နာမ စက္ခုမာ၊
တာရေတိ ဇနတံ သဗ္ဗံ၊ တမ္ပိ သော တာရယိဿတိ။
‘‘ယက္ခဿ ဝစနံ သုတွာ၊ သံဝိဂ္ဂေါ အာသိ တာဝဒေ၊
ဗုဒ္ဓါ ဗုဒ္ဓါတိ စိန္တေန္တော၊ အဿမံ ပဋိသာမယိံ။
‘‘အဂ္ဂိဒါရုဉ္စ ဆဍ္ဍေတွာ၊ သံသာမေတွာန သန္ထတံ၊
အဿမံ အဘိဝန္ဒိတွာ၊ နိက္ခမိံ ဝိပိနာ အဟံ။
‘‘တတော စန္ဒနမာဒါယ၊ ဂါမာ ဂါမံ ပုရာ ပုရံ၊
ဒေဝဒေဝံ ဂဝေသန္တော၊ ဥပဂစ္ဆိံ ဝိနာယကံ။
‘‘ဘဂဝါ ¶ တမှိ သမယေ၊ သုမေဓော လောကနာယကော၊
စတုသစ္စံ ပကာသေန္တော၊ ဗောဓေတိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘အဉ္ဇလိံ ¶ ပဂ္ဂဟေတွာန၊ သီသေ ကတွာန စန္ဒနံ၊
သမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသဟံ။
‘‘‘ဝဿိကေ ပုပ္ဖမာနမှိ၊ သန္တိကေ ဥပဝါယတိ၊
တွံ ဝီရ ဂုဏဂန္ဓေန၊ ဒိသာ သဗ္ဗာ ပဝါယသိ။
‘‘‘စမ္ပကေ နာဂဝနိကေ၊ အတိမုတ္တကကေတကေ၊
သာလေသု ပုပ္ဖမာနေသု၊ အနုဝါတံ ပဝါယတိ။
‘‘‘တဝ ¶ ဂန္ဓံ သုဏိတွာန၊ ဟိမဝန္တာ ဣဓာဂမိံ၊
ပူဇေမိ တံ မဟာဝီရ၊ လောကဇေဋ္ဌ မဟာယသ’။
‘‘ဝရစန္ဒနေနာနုလိမ္ပိံ၊ သုမေဓံ လောကနာယကံ၊
သကံ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ၊ တုဏှီ အဋ္ဌာသိ တာဝဒေ။
‘‘သုမေဓော နာမ ဘဂဝါ၊ လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော၊
ဘိက္ခုသင်္ဃေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယော မေ ဂုဏေ ပကိတ္တေသိ၊ စန္ဒနဉ္စ အပူဇယိ၊
တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘အာဒေယျဝါကျဝစနော၊ ဗြဟ္မာ ဥဇု ပတာပဝါ၊
ပဉ္စဝီသတိကပ္ပာနိ၊ သပ္ပဘာသော ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ဆဗ္ဗီသတိကပ္ပသတေ၊ ဒေဝလောကေ ရမိဿတိ၊
သဟဿက္ခတ္တုံ ရာဇာ စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တေတ္တိံသက္ခတ္တုံ ¶ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘‘တတော ¶ စုတောယံ မနုဇော၊ မနုဿတ္တံ ဂမိဿတိ၊
ပုညကမ္မေန သံယုတ္တော၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု ဘဝိဿတိ။
‘‘‘အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော၊ တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ၊
တိလက္ခဏေန သမ္ပန္နော၊ ဗာဝရီ နာမ ဗြာဟ္မဏော။
‘‘‘တဿ သိဿော ဘဝိတွာန၊ ဟေဿတိ မန္တပါရဂူ၊
ဥပဂန္တွာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဂေါတမံ သကျပုင်္ဂဝံ။
‘‘‘ပုစ္ဆိတွာ ¶ နိပုဏေ ပဉှေ၊ ဘာဝယိတွာန အဉ္ဇသံ [ဟာသယိတွာန မာနသံ (သျာ။)၊ ဘာဝယိတွာန သဉ္စယံ (က။)]၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရိဿတိနာသဝေါ’။
‘‘တိဝိဓဂ္ဂိ နိဗ္ဗုတာ မယှံ၊ ဘဝါ သဗ္ဗေ သမူဟတာ၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ တောဒေယျော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
တောဒေယျတ္ထေရဿာပဒါနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဇတုကဏ္ဏိတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘နဂရေ ¶ ဟံသဝတိယာ၊ သေဋ္ဌိပုတ္တော အဟောသဟံ၊
သမပ္ပိတော ကာမဂုဏေ၊ ပရိစာရေမဟံ တဒါ။
‘‘တတော ¶ [တယော (သီ။)] ပါသာဒမာရုယှ၊ မဟာဘောဂေ ဝလဉ္ဇကော [ဥဗ္ဗိဒ္ဓါ ဂေဟလုဉ္ဇကာ (က။)၊ ဥဗ္ဗိဒ္ဓါဂေဟလဉ္ဆကာ (သီ။)]၊
တတ္ထ နစ္စေဟိ ဂီတေဟိ၊ ပရိစာရေမဟံ တဒါ။
‘‘တူရိယာ ¶ အာဟတာ မယှံ၊ သမ္မတာဠသမာဟိတာ၊
နစ္စန္တာ [ရဉ္ဇန္တီ (သျာ။)၊ ရဇ္ဇန္တာ (က။)] ဣတ္ထိယော သဗ္ဗာ၊ ဟရန္တိယေဝ မေ မနော။
‘‘စေလာပိကာ [စေလာဝကာ (သျာ။)၊ ဝေလာမိကာ (ပီ။)] လာမဏိကာ [ဝါမနိကာ (သျာ။ ပီ။)]၊ ကုဉ္ဇဝါသီ တိမဇ္ဈိကာ [ကုဉ္ဇဝါ သီဟိမဇ္ဈိတာ (သျာ။)၊ ကုဇ္ဇာ ဝါ သီဟိမဇ္ဈိကာ (ပီ။)]၊
လင်္ဃိကာ သောကဇ္ဈာယီ စ၊ ပရိဝါရေန္တိ မံ သဒါ။
‘‘ဝေတာဠိနော ကုမ္ဘထူနီ၊ နဋာ စ နစ္စကာ ဗဟူ၊
နဋကာ နာဋကာ စေဝ၊ ပရိဝါရေန္တိ မံ သဒါ။
‘‘ကပ္ပကာ နှာပကာ သူဒါ၊ မာလာကာရာ သုပါသကာ [သုမာပကာ (သီ။ သျာ။)]၊
ဇလ္လာ မလ္လာ စ တေ သဗ္ဗေ၊ ပရိဝါရေန္တိ မံ သဒါ။
‘‘ဧတေသု ကီဠမာနေသု၊ သိက္ခိတေ ကတုပါသနေ၊
ရတ္တိန္ဒိဝံ န ဇာနာမိ၊ ဣန္ဒောဝ တိဒသင်္ဂဏေ။
‘‘အဒ္ဓိကာ ပထိကာ သဗ္ဗေ၊ ယာစကာ ဝရကာ ဗဟူ၊
ဥပဂစ္ဆန္တိ တေ နိစ္စံ၊ ဘိက္ခယန္တာ မမံ ဃရံ။
‘‘သမဏာ ¶ ဗြာဟ္မဏာ စေဝ၊ ပုညက္ခေတ္တာ အနုတ္တရာ၊
ဝဍ္ဎယန္တာ မမံ ပုညံ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘ပဋဂါ [ပဋကာ (သီ။ သျာ။)၊ ပဒကာ (ပီ။)] လဋုကာ [လဋကာ (သီ။)] သဗ္ဗေ၊ နိဂဏ္ဌာ ပုပ္ဖသာဋကာ၊
တေဒဏ္ဍိကာ ¶ ဧကသိခါ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘အာဇီဝကာ ဝိလုတ္တာဝီ၊ ဂေါဓမ္မာ ဒေဝဓမ္မိကာ၊
ရဇောဇလ္လဓရာ ဧတေ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘ပရိတ္တကာ သန္တိပတ္တာ [ပရိဝတ္တကာ သိဒ္ဓိပတ္တာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊ ကောဓပုဂ္ဂနိကာ [ကောဏ္ဍပုဂ္ဂဏိကာ (သီ။)၊ ကောဏ္ဍပုဂ္ဂလိကာ (ပီ။)] ဗဟူ၊
တပဿီ ဝနစာရီ စ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘ဩဍ္ဍကာ ဒမိဠာ စေဝ၊ သာကုဠာ မလဝါဠကာ [မလယာလကာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊
သဝရာ ယောနကာ စေဝ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘အန္ဓကာ ¶ ¶ မုဏ္ဍကာ သဗ္ဗေ၊ ကောဋလာ ဟနုဝိန္ဒကာ [ကောလကာ သာနုဝိန္ဒကာ (သီ။ ပီ။)]၊
အာရာဝစီနရဋ္ဌာ စ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘အလသန္ဒကာ [အလသန္တာ (က။)] ပလ္လဝကာ၊ ဓမ္မရာ နိဂ္ဂမာနုသာ [ဗဗ္ဗရာ ဘဂ္ဂကာရုသာ (သီ။)]၊
ဂေဟိကာ [ရောဟိတာ (သီ။)၊ ဗာဟိကာ (ပီ။)] စေတပုတ္တာ စ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘မာဓုရကာ ကောသလကာ၊ ကလိင်္ဂါ [ကာသိကာ (သီ။)] ဟတ္ထိပေါရိကာ၊
ဣသိဏ္ဍာ မက္ကလာ စေဝ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘စေလာဝကာ အာရဗ္ဘာ [အရမ္မာ (သီ။ ပီ။)] စ၊ ဩဃုဠှာ [ဩက္ကလာ (သီ။)] မေဃလာ ဗဟူ၊
ခုဒ္ဒကာ သုဒ္ဒကာ စေဝ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘ရောဟဏာ သိန္ဓဝါ စေဝ၊ စိတကာ ဧကကဏ္ဏိကာ၊
သုရဋ္ဌာ အပရန္တာ စ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘သုပ္ပာရကာ ကုမာရာ [ကိကုမာရာ (သီ။ ပီ။)] စ၊ မလ္လသောဝဏ္ဏဘူမိကာ [မလယာ သောဏ္ဏဘူမိကာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊
ဝဇ္ဇီတင်္ဂါ [ဝဇ္ဇီ တာရာ (သီ။)၊ ဝဇ္ဇီဟာရာ (သျာ။ ပီ။)] စ တေ သဗ္ဗေ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘နဠကာရာ ¶ ပေသကာရာ၊ စမ္မကာရာ စ တစ္ဆကာ၊
ကမ္မာရာ ကုမ္ဘကာရာ စ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘မဏိကာရာ လောဟကာရာ၊ သောဏ္ဏကာရာ စ ဒုဿိကာ၊
တိပုကာရာ စ တေ သဗ္ဗေ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘ဥသုကာရာ ဘမကာရာ၊ ပေသကာရာ စ ဂန္ဓိကာ၊
ရဇကာ တုန္နဝါယာ စ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘တေလိကာ ¶ ကဋ္ဌဟာရာ စ၊ ဥဒဟာရာ စ ပေဿိကာ၊
သူပိကာ သူပရက္ခာ စ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘ဒေါဝါရိကာ ¶ အနီကဋ္ဌာ၊ ဗန္ဓိကာ [ဝန္ဒိကာ (သီ။)၊ ဂန္ထိကာ (သျာ။)၊ သန္ဒိကာ (ပီ။)] ပုပ္ဖဆဍ္ဍကာ၊
ဟတ္ထာရုဟာ ဟတ္ထိပါလာ၊ အာဂစ္ဆန္တိ မမံ ဃရံ။
‘‘အာနန္ဒဿ ¶ မဟာရညော [အာနန္ဒဿ နာမ ရညော (သျာ။)၊ အရိန္ဒမနာမ ရညော (ပီ။)]၊ မမတ္ထဿ [ပမတ္တဿ (သီ။ ပီ။)၊ သမဂ္ဂဿ (သျာ။)] အဒါသဟံ၊
သတ္တဝဏ္ဏေန ရတနေန၊ ဦနတ္ထံ [ဦနတ္တံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပူရယာမဟံ။
‘‘ယေ မယာ ကိတ္တိတာ သဗ္ဗေ၊ နာနာဝဏ္ဏာ ဗဟူ ဇနာ၊
တေသာဟံ စိတ္တမညာယ၊ တပ္ပယိံ ရတနေနဟံ။
‘‘ဝဂ္ဂူသု ဘာသမာနာသု၊ ဝဇ္ဇမာနာသု ဘေရိသု၊
သင်္ခေသု ဓမယန္တေသု၊ သကဂေဟေ ရမာမဟံ။
‘‘ဘဂဝါ တမှိ သမယေ၊ ပဒုမုတ္တရနာယကော၊
ဝသီသတသဟဿေဟိ၊ ပရိက္ခီဏာသဝေဟိ သော။
‘‘ဘိက္ခူဟိ သဟိတော ဝီထိံ၊ ပဋိပဇ္ဇိတ္ထ စက္ခုမာ၊
ဩဘာသေန္တော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ဒီပရုက္ခောဝ ဇောတတိ။
‘‘ဝဇ္ဇန္တိ ¶ ဘေရိယော သဗ္ဗာ၊ ဂစ္ဆန္တေ လောကနာယကေ၊
ပဘာ နိဒ္ဓါဝတေ တဿ၊ သတရံသီဝ ဥဂ္ဂတော။
‘‘ကဝါဋန္တရိကာယာပိ၊ ပဝိဋ္ဌေန စ ရသ္မိနာ၊
အန္တောဃရေသု ဝိပုလော၊ အာလောကော အာသိ တာဝဒေ။
‘‘ပဘံ ဒိသွာန ဗုဒ္ဓဿ၊ ပါရိသဇ္ဇေ အဝေါစဟံ၊
နိဿံသယံ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌော၊ ဣမံ ဝီထိမုပါဂတော။
‘‘ခိပ္ပံ ဩရုယှ ပါသာဒါ၊ အဂမိံ အန္တရာပဏံ၊
သမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။
‘‘‘အနုကမ္ပတု မေ ဗုဒ္ဓါ၊ ဇလဇုတ္တမနာယကော၊
ဝသီသတသဟဿေဟိ၊ အဓိဝါသေသိ သော မုနိ’။
‘‘နိမန္တေတွာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ အဘိနေသိံ သကံ ဃရံ၊
တတ္ထ အန္နေန ပါနေန၊ သန္တပ္ပေသိံ မဟာမုနိံ။
‘‘ဘုတ္တာဝိံ ကာလမညာယ၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ တာဒိနော၊
သတင်္ဂိကေန တူရိယေန၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌံ ဥပဋ္ဌဟိံ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
အန္တောဃရေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယော ¶ ¶ ¶ မံ တူရိယေဟုပဋ္ဌာသိ၊ အန္နပါနဉ္စဒါသိ မေ၊
တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘ပဟူတဘက္ခော ဟုတွာန၊ သဟိရညော သဘောဇနော၊
စတုဒီပေ ဧကရဇ္ဇံ၊ ကာရယိဿတိယံ နရော။
‘‘‘ပဉ္စသီလေ ¶ သမာဒါယ၊ ဒသကမ္မပထေ တတော၊
သမာဒါယ ပဝတ္တေန္တော၊ ပရိသံ သိက္ခာပယိဿတိ။
‘‘‘တူရိယသတသဟဿာနိ၊ ဘေရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဝဇ္ဇယိဿန္တိမံ နိစ္စံ၊ ဥပဋ္ဌာနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘‘တိံသကပ္ပသဟဿာနိ၊ ဒေဝလောကေ ရမိဿတိ၊
စတုသဋ္ဌိက္ခတ္တုံ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿတိ။
‘‘‘စတုသဋ္ဌိက္ခတ္တုံ ရာဇာ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘‘ကပ္ပသတသဟဿမှိ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ဥပပဇ္ဇတိ ယံ ယောနိံ၊ ဒေဝတ္တံ အထ မာနုသံ၊
အနူနဘောဂေါ ဟုတွာန၊ မနုဿတ္တံ ဂမိဿတိ။
‘‘‘အဇ္ဈာယကော ဘဝိတွာန၊ တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ၊
ဥတ္တမတ္ထံ ဂဝေသန္တော၊ စရိဿတိ မဟိံ ဣမံ။
‘‘‘သော ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိတွာန၊ သုက္ကမူလေန စောဒိတော၊
ဂေါတမဿ ဘဂဝတော၊ သာသနေဘိရမိဿတိ။
‘‘‘အာရာဓယိတွာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဂေါတမံ သကျပုင်္ဂဝံ၊
ကိလေသေ ဈာပယိတွာန၊ အရဟာယံ ဘဝိဿတိ’။
‘‘ဝိပိနေ ဗျဂ္ဃရာဇာဝ၊ မိဂရာဇာဝ ကေသရီ၊
အဘီတော ဝိဟရာမဇ္ဇ၊ သကျပုတ္တဿ သာသနေ။
‘‘ဒေဝလောကေ ¶ မနုဿေ ဝါ၊ ဒလိဒ္ဒေ ဒုဂ္ဂတိမှိ ဝါ၊
နိဗ္ဗတ္တိံ မေ န ပဿာမိ၊ ဥပဋ္ဌာနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဝိဝေကမနုယုတ္တောမှိ ¶ ၊ ဥပသန္တော နိရူပဓိ၊
နာဂေါဝ ဗန္ဓနံ ဆေတွာ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘ကိလေသာ ¶ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဇတုကဏ္ဏိတ္ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ဇတုကဏ္ဏိတ္ထေရဿာပဒါနံ နဝမံ။
၁၀။ ဥဒေနတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဟိမဝန္တဿာဝိဒူရေ ¶ ၊ ပဒုမော နာမ ပဗ္ဗတော၊
အဿမော သုကတော မယှံ၊ ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာ။
‘‘နဒိယော သန္ဒရေ တတ္ထ၊ သုပတိတ္ထာ မနောရမာ၊
အစ္ဆောဒကာ သီတဇလာ၊ သန္ဒရေ နဒိယော သဒါ။
‘‘ပါဌီနာ ¶ ပါဝုသာ မစ္ဆာ၊ ဗလဇာ မုဉ္ဇရောဟိတာ၊
သောဘေန္တာ နဒိယော ဧတေ၊ ဝသန္တိ နဒိယာ သဒါ။
‘‘အမ္ဗဇမ္ဗူဟိ သဉ္ဆန္နာ၊ ကရေရိတိလကာ တထာ၊
ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘အင်္ကောလကာ ဗိမ္ဗိဇာလာ၊ မာယာကာရီ စ ပုပ္ဖိတာ၊
ဂန္ဓေန ဥပဝါယန္တာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘အတိမုတ္တာ သတ္တလိကာ၊ နာဂါ သာလာ စ ပုပ္ဖိတာ၊
ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ သမ္ပဝန္တာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ကောသမ္ဗာ သဠလာ နီပါ၊ အဋ္ဌင်္ဂါပိ စ ပုပ္ဖိတာ [အဋ္ဌင်္ဂါ စ သုပုပ္ဖိတာ (သီ။)၊ ကဋ္ဌင်္ဂါ စ သုပုပ္ဖိတာ (ပီ။)]၊
ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ သမ္ပဝန္တာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ဟရီတကာ အာမလကာ၊ အမ္ဗဇမ္ဗုဝိဘီတကာ၊
ကောလာ ဘလ္လာတကာ ဗိလ္လာ၊ ဖလာနိ ဗဟု အဿမေ။
‘‘ကလမ္ဗာ ¶ ကန္ဒလီ တတ္ထ၊ ပုပ္ဖန္တိ မမ အဿမေ၊
ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ [ဒိဗ္ဗဂန္ဓာ (သီ။ သျာ။ ပီ။) ဧဝံ ပရတ္ထပိ] သမ္ပဝန္တာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘အသောကပိဏ္ဍိဝါရီ ¶ စ [အသောကပိဏ္ဍီ စ ဝရီ (သီ။ သျာ။)၊ အသောကပိဏ္ဍီ စ ဝါရီ (ပီ။)]၊ နိမ္ဗရုက္ခာ စ ပုပ္ဖိတာ၊
ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ သမ္ပဝန္တာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ပုန္နာဂါ ဂိရိပုန္နာဂါ၊ တိမိရာ တတ္ထ ပုပ္ဖိတာ၊
ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ သမ္ပဝန္တာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘နိဂ္ဂုဏ္ဍီ သိရိနိဂ္ဂုဏ္ဍီ၊ စမ္ပရုက္ခေတ္ထ ပုပ္ဖိတာ၊
ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ သမ္ပဝန္တာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘အဝိဒူရေ ¶ ပေါက္ခရဏီ၊ စက္ကဝါကူပကူဇိတာ၊
မန္ဒာလကေဟိ သဉ္ဆန္နာ၊ ပဒုမုပ္ပလကေဟိ စ။
‘‘အစ္ဆောဒကာ ¶ သီတဇလာ၊ သုပတိတ္ထာ မနောရမာ၊
အစ္ဆာ ဖလိကသမာနာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ပဒုမာ ပုပ္ဖရေ တတ္ထ၊ ပုဏ္ဍရီကာ စ ဥပ္ပလာ၊
မန္ဒာလကေဟိ သဉ္ဆန္နာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ပါဌီနာ ပါဝုသာ မစ္ဆာ၊ ဗလဇာ မုဉ္ဇရောဟိတာ၊
ဝိစရန္တာဝ တေ တတ္ထ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ကုမ္ဘီလာ သုသုမာရာ စ၊ ကစ္ဆပါ စ ဂဟာ ဗဟူ၊
ဩဂဟာ အဇဂရာ စ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ပါရေဝတာ ရဝိဟံသာ၊ စက္ကဝါကာ နဒီစရာ၊
ဒိန္ဒိဘာ သာဠိကာ စေတ္ထ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘နယိတာ အမ္ဗဂန္ဓီ စ၊ ကေတကာ တတ္ထ ပုပ္ဖိတာ၊
ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ သမ္ပဝန္တာ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘သီဟာ ဗျဂ္ဃာ စ ဒီပီ စ၊ အစ္ဆကောကတရစ္ဆကာ၊
အနုသဉ္စရန္တာ ပဝနေ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ဇဋာဘာရေန ဘရိတာ၊ အဇိနုတ္တရဝါသနာ၊
အနုသဉ္စရန္တာ ပဝနေ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘အဇိနာနိဓရာ ¶ ဧတေ၊ နိပကာ သန္တဝုတ္တိနော၊
အပ္ပာဟာရာဝ တေ သဗ္ဗေ၊ သောဘေန္တိ မမ အဿမံ။
‘‘ခါရိဘာရံ ¶ ဂဟေတွာန၊ အဇ္ဈောဂယှ ဝနံ တဒါ၊
မူလဖလာနိ ဘုဉ္ဇန္တာ၊ ဝသန္တိ အဿမေ တဒါ။
‘‘န ¶ တေ ဒါရုံ အာဟရန္တိ၊ ဥဒကံ ပါဒဓောဝနံ၊
သဗ္ဗေသံ အာနုဘာဝေန၊ သယမေဝါဟရီယတိ။
‘‘စုလ္လာသီတိသဟဿာနိ၊ ဣသယေတ္ထ သမာဂတာ၊
သဗ္ဗေဝ ဈာယိနော ဧတေ၊ ဥတ္တမတ္ထဂဝေသကာ။
‘‘တပဿိနော ဗြဟ္မစာရီ၊ စောဒေန္တာ အပ္ပနာဝ တေ၊
အမ္ဗရာဝစရာ သဗ္ဗေ၊ ဝသန္တိ အဿမေ တဒါ။
‘‘ပဉ္စာဟံ သန္နိပတန္တိ၊ ဧကဂ္ဂါ သန္တဝုတ္တိနော၊
အညောညံ အဘိဝါဒေတွာ၊ ပက္ကမန္တိ ဒိသာမုခါ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂူ၊
တမန္ဓကာရံ ဝိဓမံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ တာဝဒေ ဇိနော။
‘‘မမ ¶ အဿမသာမန္တာ၊ ယက္ခော အာသိ မဟိဒ္ဓိကော၊
သော မေ သံသိတ္ထ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဇလဇုတ္တမနာယကံ။
‘‘ဧသ ဗုဒ္ဓါ သမုပ္ပန္နော၊ ပဒုမုတ္တရော မဟာမုနိ၊
ခိပ္ပံ ဂန္တွာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ပယိရူပါသ မာရိသ။
‘‘ယက္ခဿ ဝစနံ သုတွာ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊
အဿမံ သံသာမေတွာန၊ နိက္ခမိံ ဝိပိနာ တဒါ။
‘‘စေဠေဝ ဍယှမာနမှိ၊ နိက္ခမိတွာန အဿမာ၊
ဧကရတ္တိံ နိဝါသေတွာ [နိဝသိတွာ (သီ။)၊ နိဝါသေန (?)]၊ ဥပဂစ္ဆိံ ဝိနာယကံ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
စတုသစ္စံ ပကာသေန္တော၊ ဒေသေသိ အမတံ ပဒံ။
‘‘သုဖုလ္လံ ပဒုမံ ဂယှ၊ ဥပဂန္တွာ မဟေသိနော၊
ပသန္နစိတ္တော သုမနော၊ ဗုဒ္ဓဿ အဘိရောပယိံ။
‘‘ပူဇယိတွာန ¶ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဇလဇုတ္တမနာယကံ၊
ဧကံသံ အဇိနံ ကတွာ၊ သန္ထဝိံ လောကနာယကံ။
‘‘ယေန ဉာဏေန သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဝသတီဟ အနာသဝေါ၊
တံ ဉာဏံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘သံသာရသောတံ ဆိန္ဒိတွာ၊ တာရေသိ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
တဝ ဓမ္မံ သုဏိတွာန၊ တဏှာသောတံ တရန္တိ တေ။
‘‘‘တုဝံ ¶ သတ္ထာ စ ကေတု စ၊ ဓဇော ယူပေါ စ ပါဏိနံ၊
ပရာယဏော ပတိဋ္ဌာ စ၊ ဒီပေါ စ ဒွိပဒုတ္တမ [ဒိပဒုတ္တမ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
‘‘‘ယာဝတာ ဂဏိနော လောကေ၊ သတ္ထဝါဟာ ပဝုစ္စရေ၊
တုဝံ အဂ္ဂေါသိ သဗ္ဗညု၊ တဝ အန္တောဂဓာဝ တေ။
‘‘‘တဝ ဉာဏေန သဗ္ဗညု၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ၊
တဝ ဒဿနမာဂမ္မ၊ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿရေ။
‘‘‘ယေ ကေစိမေ ဂန္ဓဇာတာ၊ လောကေ ဝါယန္တိ စက္ခုမ၊
တဝ ဂန္ဓသမော နတ္ထိ၊ ပုညက္ခေတ္တေ မဟာမုနေ’။
‘‘‘တိရစ္ဆာနယောနိံ နိရယံ၊ ပရိမောစေသိ [ပရိမောစေဟိ (သျာ။ က။)] စက္ခုမ၊
အသင်္ခတံ ပဒံ သန္တံ၊ ဒေသေသိ [ဒေသေဟိ (သျာ။ က။)] တွံ မဟာမုနေ’။
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
ဘိက္ခုသင်္ဃေ နိသီဒိတွာ၊ ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘‘ယော ¶ မေ ဉာဏံ အပူဇေသိ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ၊
တမဟံ ကိတ္တယိဿာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။
‘‘‘တိံသကပ္ပသဟဿာနိ၊ ဒေဝလောကေ ရမိဿတိ၊
သဟဿက္ခတ္တုံ ရာဇာ စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတိ’။
‘‘သုလဒ္ဓလာဘံ လဒ္ဓါမှိ၊ တောသယိတွာန သုဗ္ဗတံ၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဥဒေနော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ဥဒေနတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒသမံ။
မေတ္တေယျဝဂ္ဂေါ ဧကစတ္တာလီသမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
မေတ္တေယျော ပုဏ္ဏကော ထေရော၊ မေတ္တဂူ ဓောတကောပိ စ၊
ဥပသိဝေါ ¶ စ နန္ဒော စ၊ ဟေမကော သတ္တမော တဟိံ။
တောဒေယျော ဇတုကဏ္ဏီ စ၊ ဥဒေနော စ မဟာယသော၊
တီဏိ ဂါထာသတာနေတ္ထ၊ အသီတိ တီဏိ စုတ္တရိံ။