📜
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ခုဒ္ဒကနိကာယေ
ထေရာပဒါနပါဠိ
(ဒုတိယော ဘာဂေါ)
၄၃။ သကိံသမ္မဇ္ဇကဝဂ္ဂေါ
၁။ သကိံသမ္မဇ္ဇကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဝိပဿိနော ¶ ¶ ¶ ဘဂဝတော၊ ပါဋလိံ ဗောဓိမုတ္တမံ၊
ဒိသွာဝ တံ ပါဒပဂ္ဂံ၊ တတ္ထ စိတ္တံ ပသာဒယိံ။
‘‘သမ္မဇ္ဇနိံ ဂဟေတွာန၊ ဗောဓိံ သမ္မဇ္ဇိ တာဝဒေ၊
သမ္မဇ္ဇိတွာန တံ ဗောဓိံ၊ အဝန္ဒိံ ပါဋလိံ အဟံ။
‘‘တတ္ထ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ၊ သိရေ ကတွာန အဉ္ဇလိံ၊
နမဿမာနော တံ ဗောဓိံ၊ ဂဉ္ဆိံ ပဋိကုဋိံ အဟံ။
‘‘တာဒိမဂ္ဂေန ¶ ဂစ္ဆာမိ၊ သရန္တော ဗောဓိမုတ္တမံ၊
အဇဂရော မံ ပီဠေသိ၊ ဃောရရူပေါ မဟဗ္ဗလော။
‘‘အာသန္နေ ¶ မေ ကတံ ကမ္မံ၊ ဖလေန တောသယီ မမံ၊
ကဠေဝရံ မေ ဂိလတိ၊ ဒေဝလောကေ ရမာမဟံ။
‘‘အနာဝိလံ မမ စိတ္တံ၊ ဝိသုဒ္ဓံ ပဏ္ဍရံ သဒါ၊
သောကသလ္လံ န ဇာနာမိ၊ စိတ္တသန္တာပနံ မမ။
‘‘ကုဋ္ဌံ ဂဏ္ဍော ကိလာသော စ၊ အပမာရော ဝိတစ္ဆိကာ၊
ဒဒ္ဒု ကဏ္ဍု စ မေ နတ္ထိ၊ ဖလံ သမ္မဇ္ဇနာယိဒံ [သမ္မဇ္ဇနေ ဣဒံ (သီ။)]။
‘‘သောကော ¶ စ ပရိဒေဝေါ စ၊ ဟဒယေ မေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
အဘန္တံ ဥဇုကံ စိတ္တံ၊ ဖလံ သမ္မဇ္ဇနာယိဒံ။
‘‘သမာဓီသု ¶ န မဇ္ဇာမိ [သမာဓီသု န သဇ္ဇာမိ (သီ။)၊ သမာဓိံ ပုန ပဇ္ဇာမိ (သျာ)]၊ ဝိသဒံ ဟောတိ မာနသံ၊
ယံ ယံ သမာဓိမိစ္ဆာမိ၊ သော သော သမ္ပဇ္ဇတေ မမံ။
‘‘ရဇနီယေ န ရဇ္ဇာမိ၊ အထော ဒုဿနိယေသု [ဒေါသနိယေသု (သီ။ သျာ။ က။)] စ၊
မောဟနီယေ န မုယှာမိ၊ ဖလံ သမ္မဇ္ဇနာယိဒံ။
‘‘ဧကနဝုတိတော [ဧကနဝုတေ ဣတော (သီ။ သျာ။)] ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဖလံ သမ္မဇ္ဇနာယိဒံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ၊ ဘဝါ သဗ္ဗေ သမူဟတာ၊
နာဂေါဝ ဗန္ဓနံ ဆေတွာ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ၊ မမ ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ၊
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သကိံသမ္မဇ္ဇကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
သကိံသမ္မဇ္ဇကတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဌမံ။
၂။ ဧကဒုဿဒါယကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘နဂရေ ¶ ဟံသဝတိယာ၊ အဟောသိံ တိဏဟာရကော၊
တိဏဟာရေန ဇီဝါမိ၊ တေန ပေါသေမိ ဒါရကေ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂူ၊
တမန္ဓကာရံ နာသေတွာ၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ လောကနာယကော။
‘‘သကေ ¶ ဃရေ နိသီဒိတွာ၊ ဧဝံ စိန္တေသိ တာဝဒေ၊
‘ဗုဒ္ဓါ လောကေ သမုပ္ပန္နော၊ ဒေယျဓမ္မော န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘‘ဣဒံ ¶ မေ သာဋကံ ဧကံ၊ နတ္ထိ မေ ကောစိ ဒါယကော၊
ဒုက္ခော နိရယသမ္ဖဿော၊ ရောပယိဿာမိ ဒက္ခိဏံ’။
‘‘ဧဝါဟံ စိန္တယိတွာန၊ သကံ စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဧကံ ဒုဿံ ဂဟေတွာန၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿဒါသဟံ။
‘‘ဧကံ ¶ ဒုဿံ ဒဒိတွာန၊ ဥက္ကုဋ္ဌိံ သမ္ပဝတ္တယိံ၊
‘ယဒိ ဗုဒ္ဓါ တုဝံ ဝီရ၊ တာရေဟိ မံ မဟာမုနိ’။
‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
မမ ဒါနံ ပကိတ္တေန္တော၊ အကာ မေ အနုမောဒနံ။
‘‘‘ဣမိနာ ဧကဒုဿေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ကပ္ပသတသဟဿာနိ၊ ဝိနိပါတံ န ဂစ္ဆသိ။
‘‘‘ဆတ္တိံသက္ခတ္တုံ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿသိ၊
တေတ္တိံသက္ခတ္တုံ ရာဇာ စ၊ စက္ကဝတ္တီ [စက္ကဝတ္တိ (သျာ။)] ဘဝိဿသိ။
‘‘‘ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ [အသင်္ကယံ (သျာ။ က။) ဧဝမုပရိပိ]၊
ဒေဝလောကေ မနုဿေ ဝါ၊ သံသရန္တော တုဝံ ဘဝေ။
‘‘‘ရူပဝါ ဂုဏသမ္ပန္နော၊ အနဝက္ကန္တဒေဟဝါ [အနုဝတ္တန္တ… (သျာ)]၊
အက္ခောဘံ အမိတံ ဒုဿံ၊ လဘိဿသိ ယဒိစ္ဆကံ’။
‘‘ဣဒံ ဝတွာန သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဇလဇုတ္တမနာမကော၊
နဘံ အဗ္ဘုဂ္ဂမီ ဝီရော [ဓီရော (သီ။ သျာ။)]၊ ဟံသရာဇာဝ အမ္ဗရေ။
‘‘ယံ ¶ ယံ ယောနုပပဇ္ဇာမိ၊ ဒေဝတ္တံ အထ မာနုသံ၊
ဘောဂေ မေ ဦနတာ နတ္ထိ၊ ဧကဒုဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ပဒုဒ္ဓါရေ ¶ ပဒုဒ္ဓါရေ၊ ဒုဿံ နိဗ္ဗတ္တတေ မမံ၊
ဟေဋ္ဌာ ဒုဿမှိ တိဋ္ဌာမိ၊ ဥပရိစ္ဆဒနံ မမ။
‘‘စက္ကဝါဠံ ဥပါဒါယ၊ သကာနနံ သပဗ္ဗတံ၊
ဣစ္ဆမာနော စဟံ အဇ္ဇ၊ ဒုဿေဟစ္ဆာဒယေယျ တံ။
‘‘တေနေဝ ဧကဒုဿေန၊ သံသရန္တော ဘဝါဘဝေ၊
သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော ဟုတွာန၊ သံသရာမိ ဘဝါဘဝေ။
‘‘ဝိပါကံ ¶ ဝိဧကဒုဿဿ၊ နာဇ္ဈဂံ ကတ္ထစိက္ခယံ၊
အယံ မေ အန္တိမာ ဇာတိ၊ ဝိပစ္စတိ ဣဓာပိ မေ။
‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဒုဿမဒဒိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဧကဒုဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဧကဒုဿဒါယကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ၊
ဧကဒုဿဒါယကတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒုတိယံ။
၃။ ဧကာသနဒါယကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဟိမဝန္တဿာဝိဒူရေ ¶ ¶ ၊ ဂေါသိတော နာမ ပဗ္ဗတော၊
အဿမော သုကတော မယှံ၊ ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာ။
‘‘နာရဒေါ နာမ နာမေန၊ ကဿပေါ ဣတိ မံ ဝိဒူ၊
သုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ဂဝေသန္တော၊ ဝသာမိ ဂေါသိတေ တဒါ။
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂူ၊
ဝိဝေကကာမော သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အဂဉ္ဆိ အနိလဉ္ဇသာ။
‘‘ဝနဂ္ဂေ ဂစ္ဆမာနဿ၊ ဒိသွာ ရံသိံ မဟေသိနော၊
ကဋ္ဌမဉ္စံ ပညာပေတွာ၊ အဇိနဉ္စ အပတ္ထရိံ။
‘‘အာသနံ ¶ ပညာပေတွာန၊ သိရေ ကတွာန အဉ္ဇလိံ၊
သောမနဿံ ပဝေဒိတွာ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။
‘‘‘သလ္လကတ္တော မဟာဝီရ၊ အာတုရာနံ တိကိစ္ဆကော၊
မမံ ရောဂပရေတဿ [ရာဂ… (သျာ။)]၊ တိကိစ္ဆံ ဒေဟိ နာယက။
‘‘‘ကလ္လတ္ထိကာ ယေ ပဿန္တိ၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌ တုဝံ မုနေ၊
ဓုဝတ္ထသိဒ္ဓိံ ပပ္ပောန္တိ၊ ဧတေသံ အဇရော [ဇဇ္ဇရော (သီ။ ပီ။ က။)] ဘဝေ။
‘‘‘န ¶ မေ ဒေယျဓမ္မော အတ္ထိ၊ ပဝတ္တဖလဘောဇိဟံ၊
ဣဒံ မေ အာသနံ အတ္ထိ [န မေ ဒေယျံ တဝ အတ္ထိ (သီ။ သျာ။)]၊ နိသီဒ ကဋ္ဌမဉ္စကေ’။
‘‘နိသီဒိ တတ္ထ ဘဂဝါ၊ အသမ္ဘီတောဝ [အစ္ဆမ္ဘိတောဝ (သျာ။ က။)] ကေသရီ၊
မုဟုတ္တံ ဝီတိနာမေတွာ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။
‘‘‘ဝိသဋ္ဌော ¶ [ဝိဿတ္ထော (သီ။ ပီ)၊ ဝိဿဋ္ဌော (သျာ။ က။)] ဟောဟိ မာ ဘာယိ၊ လဒ္ဓါ ဇောတိရသော တယာ၊
ယံ တုယှံ ပတ္ထိတံ သဗ္ဗံ၊ ပရိပူရိဿတိနာဂတေ [ပရိပူရိဿတာသနံ (သျာ။ က။)]။
‘‘‘န မောဃံ တံ ကတံ တုယှံ၊ ပုညက္ခေတ္တေ အနုတ္တရေ၊
သက္ကာ ဥဒ္ဓရိတုံ အတ္တာ၊ ယဿ စိတ္တံ ပဏီဟိတံ [သုနီဟိတံ (သျာ။)]။
‘‘‘ဣမိနာသနဒါနေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ကပ္ပသတသဟဿာနိ၊ ဝိနိပါတံ န ဂစ္ဆသိ။
‘‘‘ပညာသက္ခတ္တုံ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိဿသိ၊
အသီတိက္ခတ္တုံ ရာဇာ စ၊ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿသိ။
‘‘‘ပဒေသရဇ္ဇံ ¶ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ၊
သဗ္ဗတ္ထ သုခိတော ဟုတွာ၊ သံသာရေ သံသရိဿသိ’။
‘‘ဣဒံ ဝတွာန သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဇလဇုတ္တမနာမကော၊
နဘံ အဗ္ဘုဂ္ဂမီ ဝီရော၊ ဟံသရာဇာဝ အမ္ဗရေ။
‘‘ဟတ္ထိယာနံ အဿယာနံ၊ သရထံ သန္ဒမာနိကံ၊
လဘာမိ သဗ္ဗမေဝေတံ၊ ဧကာသနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကာနနံ ပဝိသိတွာပိ၊ ယဒါ ဣစ္ဆာမိ အာသနံ၊
မမ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ ပလ္လင်္ကော ဥပတိဋ္ဌတိ။
‘‘ဝါရိမဇ္ဈဂတော သန္တော၊ ယဒါ ဣစ္ဆာမိ အာသနံ၊
မမ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ ပလ္လင်္ကော ဥပတိဋ္ဌတိ။
‘‘ယံ ¶ ယံ ယောနုပပဇ္ဇာမိ၊ ဒေဝတ္တံ အထ မာနုသံ၊
ပလ္လင်္ကသတသဟဿာနိ၊ ပရိဝါရေန္တိ မံ သဒါ။
‘‘ဒုဝေ ¶ ¶ ဘဝေ သံသရာမိ၊ ဒေဝတ္တေ အထ မာနုသေ၊
ဒုဝေ ကုလေ ပဇာယာမိ၊ ခတ္တိယေ အထ ဗြာဟ္မဏေ။
‘‘ဧကာသနံ ဒဒိတွာန၊ ပုညက္ခေတ္တေ အနုတ္တရေ၊
ဓမ္မပလ္လင်္ကမာဒါယ [ဓမ္မပလ္လင်္ကမညာယ (သျာ။ က။)]၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဒါနမဒဒိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဧကာသနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဧကာသနဒါယကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ဧကာသနဒါယကတ္ထေရဿာပဒါနံ တတိယံ။
၄။ သတ္တကဒမ္ဗပုပ္ဖိယတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဟိမဝန္တဿာဝိဒူရေ၊ ကုက္ကုဋော [ကဒမ္ဗော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] နာမ ပဗ္ဗတော၊
တမှိ ပဗ္ဗတပါဒမှိ၊ သတ္တ ဗုဒ္ဓါ ဝသိံသု တေ။
‘‘ကဒမ္ဗံ ပုပ္ဖိတံ ဒိသွာ၊ ပဂ္ဂဟေတွာန အဉ္ဇလိံ၊
သတ္တ မာလာ ဂဟေတွာန၊ ပုညစိတ္တေန [ပုဏ္ဏစိတ္တေန (က။)] ဩကိရိံ။
‘‘တေန ¶ ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘စတုန္နဝုတိတော ¶ ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ¶ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သတ္တကဒမ္ဗပုပ္ဖိယော ထေရော ဣမာ
ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
သတ္တကဒမ္ဗပုပ္ဖိယတ္ထေရဿာပဒါနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ကောရဏ္ဍပုပ္ဖိယတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဝနကမ္မိကော ပုရေ အာသိံ၊ ပိတုမာတုမတေနဟံ [ပိတုပိတာမဟေနဟံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊
ပသုမာရေန ဇီဝါမိ၊ ကုသလံ မေ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘မမ အာသယသာမန္တာ၊ တိဿော လောကဂ္ဂနာယကော၊
ပဒါနိ တီဏိ ဒဿေသိ၊ အနုကမ္ပာယ စက္ခုမာ။
‘‘အက္ကန္တေ စ ပဒေ ဒိသွာ၊ တိဿနာမဿ သတ္ထုနော၊
ဟဋ္ဌော ဟဋ္ဌေန စိတ္တေန၊ ပဒေ စိတ္တံ ပသာဒယိံ။
‘‘ကောရဏ္ဍံ ¶ ပုပ္ဖိတံ ဒိသွာ၊ ပါဒပံ ဓရဏီရုဟံ၊
သကောသကံ ဂဟေတွာန၊ ပဒသေဋ္ဌမပူဇယိံ။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘ယံ ယံ ယောနုပပဇ္ဇာမိ၊ ဒေဝတ္တံ အထ မာနုသံ၊
ကောရဏ္ဍဝဏ္ဏကောယေဝ၊ သုပ္ပဘာသော ဘဝါမဟံ။
‘‘ဒွေနဝုတေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ပဒပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ကောရဏ္ဍပုပ္ဖိယော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ၊
ကောရဏ္ဍပုပ္ဖိယတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဃတမဏ္ဍဒါယကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘သုစိန္တိတံ ¶ ¶ ဘဂဝန္တံ၊ လောကဇေဋ္ဌံ နရာသဘံ၊
ဥပဝိဋ္ဌံ မဟာရညံ၊ ဝါတာဗာဓေန ပီဠိတံ။
‘‘ဒိသွာ ¶ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ၊ ဃတမဏ္ဍမုပါနယိံ၊
ကတတ္တာ ¶ အာစိတတ္တာ စ၊ ဂင်္ဂါ ဘာဂီရထီ အယံ။
‘‘မဟာသမုဒ္ဒါ စတ္တာရော၊ ဃတံ သမ္ပဇ္ဇရေ မမ၊
အယဉ္စ ပထဝီ ဃောရာ၊ အပ္ပမာဏာ အသင်္ခိယာ။
‘‘မမ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ ဘဝတေ မဓုသက္ကရာ၊
စာတုဒ္ဒီပါ [စတုဒ္ဒိသာ (သျာ။)] ဣမေ ရုက္ခာ၊ ပါဒပါ ဓရဏီရုဟာ။
‘‘မမ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ ကပ္ပရုက္ခာ ဘဝန္တိ တေ၊
ပညာသက္ခတ္တုံ ဒေဝိန္ဒော၊ ဒေဝရဇ္ဇမကာရယိံ။
‘‘ဧကပညာသက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ အဟောသဟံ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘စတုန္နဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဒါနမဒဒိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဃတမဏ္ဍဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဃတမဏ္ဍဒါယကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ဃတမဏ္ဍဒါယကတ္ထေရဿာပဒါနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဧကဓမ္မဿဝနိယတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂူ၊
စတုသစ္စံ ပကာသေန္တော၊ သန္တာရေသိ ဗဟုံ ဇနံ။
‘‘အဟံ ¶ ¶ တေန သမယေန၊ ဇဋိလော ဥဂ္ဂတာပနော၊
ဓုနန္တော ဝါကစီရာနိ၊ ဂစ္ဆာမိ အမ္ဗရေ တဒါ။
‘‘ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ ဥပရိ၊ ဂန္တုံ န ဝိသဟာမဟံ၊
ပက္ခီဝ သေလမာသဇ္ဇ၊ ဂမနံ န လဘာမဟံ။
‘‘ဥဒကေ ဝေါက္ကမိတွာန၊ ဧဝံ ဂစ္ဆာမိ အမ္ဗရေ၊
န မေ ဣဒံ ဘူတပုဗ္ဗံ၊ ဣရိယာပထဝိကောပနံ။
‘‘ဟန္ဒ မေတံ ဂဝေသိဿံ၊ အပ္ပေဝတ္ထံ လဘေယျဟံ၊
ဩရောဟန္တော အန္တလိက္ခာ၊ သဒ္ဒမဿောသိ သတ္ထုနော။
‘‘သရေန ရဇနီယေန၊ သဝနီယေန ဝဂ္ဂုနာ၊
အနိစ္စတံ ကထေန္တဿ၊ တညေဝ ဥဂ္ဂဟိံ တဒါ၊
အနိစ္စသညမုဂ္ဂယှ ¶ ၊ အဂမာသိံ မမဿမံ။
‘‘ယာဝတာယုံ ဝသိတွာန၊ တတ္ထ ကာလင်္ကတော အဟံ၊
စရိမေ ဝတ္တမာနမှိ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ သရိံ။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘တိံသကပ္ပသဟဿာနိ၊ ဒေဝလောကေ ရမိံ အဟံ၊
ဧကပညာသက္ခတ္တုဉ္စ ¶ ၊ ဒေဝရဇ္ဇမကာရယိံ။
‘‘ဧကဝီသတိက္ခတ္တုဉ္စ [ဧကတိံသတိ… (သျာ။)]၊ စက္ကဝတ္တီ အဟောသဟံ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘အနုဘောမိ သကံ ပုညံ၊ သုခိတောဟံ ဘဝါဘဝေ၊
အနုဿရာမိ တံ သညံ၊ သံသရန္တော ဘဝါဘဝေ၊
န ကောဋိံ ပဋိဝိဇ္ဈာမိ၊ နိဗ္ဗာနံ အစ္စုတံ ပဒံ။
‘‘ပိတုဂေဟေ နိသီဒိတွာ၊ သမဏော ဘာဝိတိန္ဒြိယော၊
ကထံသ [ကထယံ (သီ။ ပီ။ က။)] ပရိဒီပေန္တော၊ အနိစ္စတမုဒါဟရိ။
‘‘‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ၊ ဥပ္ပာဒဝယဓမ္မိနော၊
ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တေသံ ဝူပသမော သုခေါ’။
‘‘သဟ ¶ ဂါထံ သုဏိတွာန၊ ပုဗ္ဗသညမနုဿရိံ၊
ဧကာသနေ နိသီဒိတွာ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
‘‘ဇာတိယာ ¶ သတ္တဝဿေန၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ၊
ဥပသမ္ပာဒယီ ဗုဒ္ဓါ၊ ဓမ္မဿဝနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဓမ္မမသုဏိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဓမ္မဿဝနဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဧကဓမ္မဿဝနိယော ထေရော ဣမာ
ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
ဧကဓမ္မဿဝနိယတ္ထေရဿာပဒါနံ သတ္တမံ။
၈။ သုစိန္တိတတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘နဂရေ ဟံသဝတိယာ၊ အဟောသိံ ကဿကော တဒါ၊
ကသိကမ္မေန ဇီဝါမိ၊ တေန ပေါသေမိ ဒါရကေ။
‘‘သုသမ္ပန္နံ ¶ တဒါ ခေတ္တံ၊ ဓညံ မေ ဖလိနံ [ဖလိတံ (သီ။ ပီ။)] အဟု၊
ပါကကာလေ စ သမ္ပတ္တေ၊ ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ။
‘‘နစ္ဆန္နံ နပ္ပတိရူပံ၊ ဇာနန္တဿ ဂုဏာဂုဏံ၊
ယောဟံ သင်္ဃေ အဒတွာန၊ အဂ္ဂံ ဘုဉ္ဇေယျ စေ တဒါ [မတ္တနာ (သျာ။)]။
‘‘အယံ ဗုဒ္ဓါ အသမသမော၊ ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏော၊
တတော ပဘာဝိတော သင်္ဃော၊ ပုညက္ခေတ္တော အနုတ္တရော။
‘‘တတ္ထ ဒဿာမဟံ ဒါနံ၊ နဝသဿံ ပုရေ ပုရေ၊
ဧဝါဟံ စိန္တယိတွာန၊ ဟဋ္ဌော ပီဏိတမာနသော [ပီတိက… (သျာ။)]။
‘‘ခေတ္တတော ¶ ဓညမာဟတွာ၊ သမ္ဗုဒ္ဓံ ဥပသင်္ကမိံ၊
ဥပသင်္ကမ္မ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ လောကဇေဋ္ဌံ နရာသဘံ၊
ဝန္ဒိတွာ သတ္ထုနော ပါဒေ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။
‘‘‘နဝသဿဉ္စ သမ္ပန္နံ၊ အာယာဂေါသိ [ဣဓ ဟောသိ (သျာ။)] စ တွံ မုနေ၊
အနုကမ္ပမုပါဒါယ ¶ ၊ အဓိဝါသေဟိ စက္ခုမ’။
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
မမ သင်္ကပ္ပမညာယ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။
‘‘‘စတ္တာရော စ ပဋိပန္နာ၊ စတ္တာရော စ ဖလေ ဌိတာ၊
ဧသ သင်္ဃော ဥဇုဘူတော၊ ပညာသီလသမာဟိတော၊
ယဇန္တာနံ မနုဿာနံ၊ ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ။
‘‘‘ကရောတောပဓိကံ ပုညံ၊ သင်္ဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊
တသ္မိံ သင်္ဃေဝ [သံဃေ စ (သျာ။ ပီ။)] ဒါတဗ္ဗံ၊ တဝ သဿံ တထေတရံ။
‘‘‘သင်္ဃတော ဥဒ္ဒိသိတွာန၊ ဘိက္ခူ နေတွာန သံဃရံ၊
ပဋိယတ္တံ ဃရေ သန္တံ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဒေဟိ တွံ’။
‘‘သင်္ဃတော ဥဒ္ဒိသိတွာန၊ ဘိက္ခူ နေတွာန သံဃရံ၊
ယံ ဃရေ ပဋိယတ္တံ မေ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃဿဒါသဟံ။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘တတ္ထ မေ သုကတံ ဗျမှံ၊ သောဝဏ္ဏံ သပ္ပဘဿရံ၊
သဋ္ဌိယောဇနမုဗ္ဗေဓံ၊ တိံသယောဇနဝိတ္ထတံ။
ဧကူနဝီသတိမံ ဘာဏဝါရံ။
‘‘အာကိဏ္ဏံ ဘဝနံ မယှံ၊ နာရီဂဏသမာကုလံ၊
တတ္ထ ဘုတွာ ပိဝိတွာ စ၊ ဝသာမိ တိဒသေ အဟံ။
‘‘သတာနံ ¶ တီဏိက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရဇ္ဇမကာရယိံ၊
သတာနံ ပဉ္စက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ အဟောသဟံ၊
ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ။
‘‘ဘဝါဘဝေ ¶ ¶ သံသရန္တော၊ လဘာမိ အမိတံ ဓနံ၊
ဘောဂေ မေ ဦနတာ နတ္ထိ၊ နဝသဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဟတ္ထိယာနံ အဿယာနံ၊ သိဝိကံ သန္ဒမာနိကံ၊
လဘာမိ သဗ္ဗမေဝေတံ [သဗ္ဗမေတမ္ပိ (က။)]၊ နဝသဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘နဝဝတ္ထံ နဝဖလံ၊ နဝဂ္ဂရသဘောဇနံ၊
လဘာမိ သဗ္ဗမေဝေတံ၊ နဝသဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကောသေယျကမ္ဗလိယာနိ ¶ ၊ ခေါမကပ္ပာသိကာနိ စ၊
လဘာမိ သဗ္ဗမေဝေတံ၊ နဝသဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ဒါသီဂဏံ ဒါသဂဏံ၊ နာရိယော စ အလင်္ကတာ၊
လဘာမိ သဗ္ဗမေဝေတံ၊ နဝသဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘န မံ သီတံ ဝါ ဥဏှံ ဝါ၊ ပရိဠာဟော န ဝိဇ္ဇတိ၊
အထော စေတသိကံ ဒုက္ခံ၊ ဟဒယေ မေ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘ဣဒံ ခါဒ ဣဒံ ဘုဉ္ဇ၊ ဣမမှိ သယနေ သယ၊
လဘာမိ သဗ္ဗမေဝေတံ၊ နဝသဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘အယံ ပစ္ဆိမကော ဒါနိ၊ စရိမော ဝတ္တတေ ဘဝေါ၊
အဇ္ဇာပိ ဒေယျဓမ္မော မေ၊ ဖလံ တောသေသိ သဗ္ဗဒါ။
‘‘နဝသဿံ ¶ ဒဒိတွာန၊ သင်္ဃေ ဂဏဝရုတ္တမေ၊
အဋ္ဌာနိသံသေ အနုဘောမိ၊ ကမ္မာနုစ္ဆဝိကေ မမ။
‘‘ဝဏ္ဏဝါ ယသဝါ ဟောမိ၊ မဟာဘောဂေါ အနီတိကော၊
မဟာပက္ခော [မဟာဘက္ခော (သျာ။ က။)] သဒါ ဟောမိ၊ အဘေဇ္ဇပရိသော သဒါ။
‘‘သဗ္ဗေ မံ အပစာယန္တိ၊ ယေ ကေစိ ပထဝိဿိတာ၊
ဒေယျဓမ္မာ စ ယေ ကေစိ၊ ပုရေ ပုရေ လဘာမဟံ။
‘‘ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဝါ မဇ္ဈေ၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ သမ္မုခါ၊
သဗ္ဗေပိ သမတိက္ကမ္မ၊ ဒေန္တိ မမေဝ ဒါယကာ။
‘‘ပဌမံ နဝသဿဉှိ၊ ဒတွာ သင်္ဃေ ဂဏုတ္တမေ၊
ဣမာနိသံသေ အနုဘောမိ၊ နဝသဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘သတသဟဿိတော ¶ ကပ္ပေ၊ ယံ ဒါနမဒဒိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ နဝသဿဿိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ၊
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သုစိန္တိတော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
သုစိန္တိတတ္ထေရဿာပဒါနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ သောဝဏ္ဏကိင်္ကဏိယတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘သဒ္ဓါယ ¶ ¶ ¶ အဘိနိက္ခမ္မ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ၊
ဝါကစီရဓရော အာသိံ၊ တပေါကမ္မမပဿိတော။
‘‘အတ္ထဒဿီ တု ဘဂဝါ၊ လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော၊
ဥပ္ပဇ္ဇိ တမှိ သမယေ၊ တာရယန္တော မဟာဇနံ။
‘‘ဗလဉ္စ ဝတ မေ ခီဏံ၊ ဗျာဓိနာ ပရမေန တံ၊
ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌံ သရိတွာန၊ ပုလိနေ ထူပမုတ္တမံ။
‘‘ကရိတွာ ဟဋ္ဌစိတ္တောဟံ၊ သဟတ္ထေန [ပသာဒေန (က။)] သမောကိရိံ၊
သောဏ္ဏကိင်္ကဏိပုပ္ဖာနိ၊ ဥဒဂ္ဂမနသော အဟံ။
‘‘သမ္မုခါ ဝိယ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ထူပံ ပရိစရိံ အဟံ၊
တေန စေတောပသာဒေန၊ အတ္ထဒဿိဿ တာဒိနော။
‘‘ဒေဝလောကံ ဂတော သန္တော၊ လဘာမိ ဝိပုလံ သုခံ၊
သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော တတ္ထာသိံ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘အသီတိကောဋိယော မယှံ၊ နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သဒါ မယှံ ဥပဋ္ဌန္တိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘သဋ္ဌိတုရိယသဟဿာနိ [သဋ္ဌိတူရိယ… (က။)]၊ ဘေရိယော ပဏဝါနိ စ၊
သင်္ခါ စ ဍိဏ္ဍိမာ တတ္ထ၊ ဝဂ္ဂူ ဝဇ္ဇန္တိ [နဒန္တိ (သီ။)၊ ဝဒန္တိ (ပီ။)] ဒုန္ဒုဘီ။
‘‘စုလ္လာသီတိသဟဿာနိ ¶ ၊ ဟတ္ထိနော သမလင်္ကတာ၊
တိဓာပဘိန္နမာတင်္ဂါ၊ ကုဉ္ဇရာ သဋ္ဌိဟာယနာ။
‘‘ဟေမဇာလာဘိသဉ္ဆန္နာ ¶ ၊ ဥပဋ္ဌာနံ ကရောန္တိ မေ၊
ဗလကာယေ ဂဇေ စေဝ၊ ဦနတာ မေ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘သောဏ္ဏကိင်္ကဏိပုပ္ဖာနံ၊ ဝိပါကံ အနုဘောမဟံ၊
အဋ္ဌပညာသက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရဇ္ဇမကာရယိံ။
‘‘ဧကသတ္တတိက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ အဟောသဟံ၊
ပထဗျာ ရဇ္ဇံ ဧကသတံ၊ မဟိယာ ကာရယိံ အဟံ။
‘‘သော ဒါနိ အမတံ ပတ္တော၊ အသင်္ခတံ သုဒုဒ္ဒသံ [ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ ပဒံ (သျာ။)]၊
သံယောဇနပရိက္ခီဏော၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ။
‘‘အဋ္ဌာရသေ ¶ ကပ္ပသတေ၊ ယံ ပုပ္ဖမဘိရောပယိံ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ¶ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သောဝဏ္ဏကိင်္ကဏိယော ထေရော ဣမာ
ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
သောဝဏ္ဏကိင်္ကဏိယတ္ထေရဿာပဒါနံ နဝမံ။
၁၀။ သောဏ္ဏကောန္တရိကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘မနောဘာဝနိယံ ¶ ဗုဒ္ဓံ၊ အတ္တဒန္တံ သမာဟိတံ၊
ဣရိယမာနံ ဗြဟ္မပထေ၊ စိတ္တဝူပသမေ ရတံ။
‘‘နိတ္တိဏ္ဏဩဃံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ဈာယိံ ဈာနရတံ မုနိံ၊
ဥပတိတ္ထံ သမာပန္နံ၊ ဣန္ဒိဝရဒလပ္ပဘံ။
‘‘အလာဗုနောဒကံ ဂယှ၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌံ ဥပါဂမိံ၊
ဗုဒ္ဓဿ ပါဒေ ဓောဝိတွာ၊ အလာဗုကမဒါသဟံ။
‘‘အာဏာပေသိ ¶ စ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ပဒုမုတ္တရနာမကော၊
‘ဣမိနာ ဒကမာဟတွာ၊ ပါဒမူလေ ဌပေဟိ မေ’။
‘‘သာဓူတိဟံ ပဋိဿုတွာ၊ သတ္ထုဂါရဝတာယ စ၊
ဒကံ အလာဗုနာဟတွာ၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌံ ဥပါဂမိံ။
‘‘အနုမောဒိ မဟာဝီရော၊ စိတ္တံ နိဗ္ဗာပယံ မမ၊
‘ဣမိနာလာဗုဒါနေန၊ သင်္ကပ္ပော တေ သမိဇ္ဈတု’။
‘‘ပန္နရသေသု ကပ္ပေသု၊ ဒေဝလောကေ ရမိံ အဟံ၊
တိံသတိက္ခတ္တုံ ရာဇာ စ၊ စက္ကဝတ္တီ အဟောသဟံ။
‘‘ဒိဝါ ဝါ ယဒိ ဝါ ရတ္တိံ၊ စင်္ကမန္တဿ တိဋ္ဌတော၊
သောဝဏ္ဏံ ကောန္တရံ ဂယှ၊ တိဋ္ဌတေ ပုရတော မမ။
‘‘ဗုဒ္ဓဿ ¶ ဒတွာနလာဗုံ၊ လဘာမိ သောဏ္ဏကောန္တရံ၊
အပ္ပကမ္ပိ ကတံ ကာရံ၊ ဝိပုလံ ဟောတိ တာဒိသု။
‘‘သတသဟဿိတော ¶ ကပ္ပေ၊ ယံလာဗုမဒဒိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ အလာဗုဿ ဣဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ သောဏ္ဏကောန္တရိကော ထေရော ဣမာ
ဂါထာယော အဘာသိတ္ထာတိ။
သောဏ္ဏကောန္တရိကတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒသမံ။
သကိံသမ္မဇ္ဇကဝဂ္ဂေါ တေစတ္တာလီသမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
သကိံသမ္မဇ္ဇကော ¶ ထေရော၊ ဧကဒုဿီ ဧကာသနီ၊
ကဒမ္ဗကောရဏ္ဍကဒေါ၊ ဃတဿဝနိကောပိ စ။
သုစိန္တိကော ကိင်္ကဏိကော၊ သောဏ္ဏကောန္တရိကောပိ စ၊
ဧကဂါထာသတဉ္စေတ္ထ၊ ဧကသတ္တတိမေဝ စ။