📜
၅၄။ ကစ္စာယနဝဂ္ဂေါ
၁။ မဟာကစ္စာယနတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ ¶ ¶ နာမ ဇိနော၊ အနေဇော အဇိတံ ဇယော၊
သတသဟဿေ ကပ္ပာနံ၊ ဣတော ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
‘‘ဝီရော ကမလပတ္တက္ခော၊ သသင်္ကဝိမလာနနော၊
ကနကာစလသင်္ကာသော [ကဉ္စနတစသင်္ကာသော (သျာ။)]၊ ရဝိဒိတ္တိသမပ္ပဘော။
‘‘သတ္တနေတ္တမနောဟာရီ၊ ဝရလက္ခဏဘူသိတော၊
သဗ္ဗဝါကျပထာတီတော၊ မနုဇာမရသက္ကတော။
‘‘သမ္ဗုဒ္ဓါ ဗောဓယံ သတ္တေ၊ ဝါဂီသော မဓုရဿရော၊
ကရုဏာနိဗန္ဓသန္တာနော၊ ပရိသာသု ဝိသာရဒေါ။
‘‘ဒေသေတိ ¶ မဓုရံ ဓမ္မံ၊ စတုသစ္စူပသံဟိတံ၊
နိမုဂ္ဂေ မောဟပင်္ကမှိ၊ သမုဒ္ဓရတိ ပါဏိနေ။
‘‘တဒါ ဧကစရော ဟုတွာ၊ တာပသော ဟိမဝါလယော၊
နဘသာ မာနုသံ လောကံ၊ ဂစ္ဆန္တော ဇိနမဒ္ဒသံ။
‘‘ဥပေစ္စ သန္တိကံ တဿ၊ အဿောသိံ ဓမ္မဒေသနံ၊
ဝဏ္ဏယန္တဿ ဝီရဿ၊ သာဝကဿ မဟာဂုဏံ။
‘‘သင်္ခိတ္တေန မယာ ဝုတ္တံ၊ ဝိတ္ထာရေန ပကာသယံ၊
ပရိသံ မဉ္စ တောသေတိ၊ ယထာ ကစ္စာယနော အယံ။
‘‘‘နာဟံ ¶ ဧဝမိဓေကစ္စံ [ဧဝံဝိဓံ ကဉ္စိ (သီ။ ပီ။)]၊ အညံ ပဿာမိ သာဝကံ၊
တသ္မာတဒဂ္ဂေ [တသ္မေတဒဂ္ဂေ (သီ။)] ဧသဂ္ဂေါ၊ ဧဝံ ဓာရေထ ဘိက္ခဝေါ’။
‘‘တဒါဟံ ဝိမှိတော ဟုတွာ၊ သုတွာ ဝါကျံ မနောရမံ၊
ဟိမဝန္တံ ဂမိတွာန၊ အာဟိတွာ [အာဟတွာ (သီ။ ပီ။)] ပုပ္ဖသဉ္စယံ။
‘‘ပူဇေတွာ လောကသရဏံ၊ တံ ဌာနမဘိပတ္ထယိံ၊
တဒါ မမာသယံ ဉတွာ၊ ဗျာကာသိ သ ရဏဉ္ဇဟော။
‘‘‘ပဿထေတံ ¶ ဣသိဝရံ၊ နိဒ္ဓန္တကနကတ္တစံ၊
ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမံ ပီဏံသံ၊ အစလံ ပဉ္ဇလိံ ဌိတံ။
‘‘‘ဟာသံ ¶ သုပုဏ္ဏနယနံ၊ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏဂတာသယံ၊
ဓမ္မဇံ ဥဂ္ဂဟဒယံ [ဓမ္မံဝ ဝိဂ္ဂဟဝရံ (သီ။)၊ ဓမ္မပဋိဂ္ဂဟဝရံ (ပီ။)]၊ အမတာသိတ္တသန္နိဘံ’။
‘‘ကစ္စာနဿ ဂုဏံ သုတွာ၊ တံ ဌာနံ ပတ္ထယံ ဌိတော၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ၊ ဂေါတမဿ မဟာမုနေ။
‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
ကစ္စာနော နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော။
‘‘ဗဟုဿုတော မဟာဉာဏီ၊ အဓိပ္ပာယဝိဒူ မုနေ၊
ပါပုဏိဿတိ တံ ဌာနံ၊ ယထာယံ ဗျာကတော မယာ။
‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ဒုဝေ ဘဝေ သံသရာမိ၊ ဒေဝတ္တေ အထ မာနုသေ၊
အညံ ဂတိံ န ဂစ္ဆာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ဒုဝေ ¶ ကုလေ ပဇာယာမိ၊ ခတ္တိယေ အထ ဗြာဟ္မဏေ၊
နီစေ ကုလေ န ဇာယာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ပစ္ဆိမေ ¶ စ ဘဝေ ဒါနိ၊ ဇာတော ဥဇ္ဇေနိယံ ပုရေ [ဇာတော၊ ဥဇ္ဇေနိယံ ပုရေ ရမေ (သျာ။)]၊
ပဇ္ဇောတဿ စ စဏ္ဍဿ၊ ပုရောဟိတဒိဇာဓိနော [ပုရောဟိတဒိဇာတိနော (သီ။ ပီ။)]။
‘‘ပုတ္တော တိရိဋိဝစ္ဆဿ [တိရိဋဝစ္ဆဿ (သီ။)၊ တိပိတိဝစ္ဆဿ (သျာ။)]၊ နိပုဏော ဝေဒပါရဂူ၊
မာတာ စ စန္ဒိမာ နာမ၊ ကစ္စာနောဟံ ဝရတ္တစော။
‘‘ဝီမံသနတ္ထံ ဗုဒ္ဓဿ၊ ဘူမိပါလေန ပေသိတော၊
ဒိသွာ မောက္ခပုရဒွါရံ၊ နာယကံ ဂုဏသဉ္စယံ။
‘‘သုတွာ စ ဝိမလံ ဝါကျံ၊ ဂတိပင်္ကဝိသောသနံ၊
ပါပုဏိံ အမတံ သန္တံ၊ သေသေဟိ သဟ သတ္တဟိ။
‘‘အဓိပ္ပာယဝိဒူ ဇာတော၊ သုဂတဿ မဟာမတေ၊
ဌပိတော ဧတဒဂ္ဂေ စ၊ သုသမိဒ္ဓမနောရထော။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ၊ ဘဝါ သဗ္ဗေ သမူဟတာ၊
နာဂေါဝ ဗန္ဓနံ ဆေတွာ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ¶ ¶ ဝတ မေ အာသိ၊ မမ ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ၊
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ၊ မမ ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ၊ တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော၊ ဝိမောက္ခာပိ စ အဋ္ဌိမေ၊
ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာယနော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
မဟာကစ္စာယနတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဌမံ။
၂။ ဝက္ကလိတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဣတော ¶ သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော၊
အနောမနာမော အမိတော၊ နာမေန ပဒုမုတ္တရော။
‘‘ပဒုမာကာရဝဒနော၊ ပဒုမာမလသုစ္ဆဝီ၊
လောကေနာနုပလိတ္တောဝ တောယေန ပဒုမံ ယထာ။
‘‘ဝီရော ပဒုမပတ္တက္ခော၊ ကန္တော စ ပဒုမံ ယထာ၊
ပဒုမုတ္တရဂန္ဓောဝ၊ တသ္မာ သော ပဒုမုတ္တရော။
‘‘လောကဇေဋ္ဌော စ နိမ္မာနော၊ အန္ဓာနံ နယနူပမော၊
သန္တဝေသော ဂုဏနိဓိ၊ ကရုဏာမတိသာဂရော။
‘‘သ ကဒါစိ မဟာဝီရော၊ ဗြဟ္မာသုရသုရစ္စိတော၊
သဒေဝမနုဇာကိဏ္ဏေ၊ ဇနမဇ္ဈေ ဇိနုတ္တမော [ဇနုတ္တမော (သျာ။ ပီ။)၊ အနုတ္တမော (က။) ဝင်္ဂီသတ္ထေရာပဒါနေပိ]။
‘‘ဝဒနေန သုဂန္ဓေန၊ မဓုရေန ရုတေန စ၊
ရဉ္ဇယံ ပရိသံ သဗ္ဗံ၊ သန္ထဝီ သာဝကံ သကံ။
‘‘သဒ္ဓါဓိမုတ္တော ¶ သုမတိ၊ မမ ဒဿနလာလသော [ဒဿနသာလယော (သျာ။)]၊
နတ္ထိ ဧတာဒိသော အညော၊ ယထာယံ ဘိက္ခု ဝက္ကလိ။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ နဂရေ ဗြာဟ္မဏတြဇော၊
ဟုတွာ သုတွာ စ တံ ဝါကျံ၊ တံ ဌာနမဘိရောစယိံ။
‘‘သသာဝကံ ¶ တံ ဝိမလံ၊ နိမန္တေတွာ တထာဂတံ၊
သတ္တာဟံ ဘောဇယိတွာန၊ ဒုဿေဟစ္ဆာဒယိံ တဒါ။
‘‘နိပစ္စ ¶ ¶ သိရသာ တဿ၊ အနန္တဂုဏသာဂရေ၊
နိမုဂ္ဂေါ ပီတိသမ္ပုဏ္ဏော၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။
‘‘‘ယော သော တယာ သန္ထဝိတော၊ ဣတော သတ္တမကေ မုနိ [ဣဓ သဒ္ဓါဓိမုတ္တော ဣသိ (သျာ။)၊ ဣတော သတ္တမကေဟနိ (သီ။ ပီ။)]၊
ဘိက္ခု သဒ္ဓါဝတံ အဂ္ဂေါ၊ တာဒိသော ဟောမဟံ မုနေ’။
‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ မဟာဝီရော၊ အနာဝရဏဒဿနော၊
ဣမံ ဝါကျံ ဥဒီရေသိ၊ ပရိသာယ မဟာမုနိ။
‘‘‘ပဿထေတံ မာဏဝကံ၊ ပီတမဋ္ဌနိဝါသနံ၊
ဟေမယညောပစိတင်္ဂံ [ဟေမယညောပဝီတင်္ဂံ (သီ။)]၊ ဇနနေတ္တမနောဟရံ။
‘‘‘ဧသော အနာဂတဒ္ဓါနေ၊ ဂေါတမဿ မဟေသိနော၊
အဂ္ဂေါ သဒ္ဓါဓိမုတ္တာနံ၊ သာဝကောယံ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘ဒေဝဘူတော မနုဿော ဝါ၊ သဗ္ဗသန္တာပဝဇ္ဇိတော၊
သဗ္ဗဘောဂပရိဗျူဠှော၊ သုခိတော သံသရိဿတိ။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
ဝက္ကလိ နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
‘‘တေန ကမ္မဝိသေသေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘သဗ္ဗတ္ထ သုခိတော ဟုတွာ၊ သံသရန္တော ဘဝါဘဝေ၊
သာဝတ္ထိယံ ပုရေ ဇာတော၊ ကုလေ အညတရေ အဟံ။
‘‘နောနီတသုခုမာလံ ¶ မံ၊ ဇာတပလ္လဝကောမလံ၊
မန္ဒံ ဥတ္တာနသယနံ၊ ပိသာစဘယတဇ္ဇိတာ။
‘‘ပါဒမူလေ မဟေသိဿ၊ သာယေသုံ ဒီနမာနသာ၊
ဣမံ ဒဒါမ တေ နာထ၊ သရဏံ ဟောဟိ နာယက။
‘‘တဒါ ¶ ¶ ပဋိဂ္ဂဟိ သော မံ၊ ဘီတာနံ သရဏော မုနိ၊
ဇာလိနာ စက္ကင်္ကိတေန [သင်္ကလင်္ကေန (သီ။)]၊ မုဒုကောမလပါဏိနာ။
‘‘တဒါ ပဘုတိ တေနာဟံ၊ အရက္ခေယျေန ရက္ခိတော၊
သဗ္ဗဝေရဝိနိမုတ္တော [သဗ္ဗဗျာဓိဝိနိမုတ္တော (သျာ။)၊ သဗ္ဗူပဓိဝိနိမုတ္တော (ပီ။)]၊ သုခေန ပရိဝုဒ္ဓိတော။
‘‘သုဂတေန ¶ ဝိနာ ဘူတော၊ ဥက္ကဏ္ဌာမိ မုဟုတ္တကံ၊
ဇာတိယာ သတ္တဝဿောဟံ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။
‘‘သဗ္ဗပါရမိသမ္ဘူတံ၊ နီလက္ခိနယနံ [လင်္ကိနီလယနံ (သီ။)] ဝရံ၊
ရူပံ သဗ္ဗသုဘာကိဏ္ဏံ၊ အတိတ္တော ဝိဟရာမဟံ [ဝိဟယာမဟံ (သီ။ ပီ။)]။
‘‘ဗုဒ္ဓရူပရတိံ [ဗုဒ္ဓါ ရူပရတိံ (သီ။)] ဉတွာ၊ တဒါ ဩဝဒိ မံ ဇိနော၊
‘အလံ ဝက္ကလိ ကိံ ရူပေ၊ ရမသေ ဗာလနန္ဒိတေ။
‘‘‘ယော ဟိ ပဿတိ သဒ္ဓမ္မံ၊ သော မံ ပဿတိ ပဏ္ဍိတော၊
အပဿမာနော သဒ္ဓမ္မံ၊ မံ ပဿမ္ပိ န ပဿတိ။
‘‘‘အနန္တာဒီနဝေါ ကာယော၊ ဝိသရုက္ခသမူပမော၊
အာဝါသော သဗ္ဗရောဂါနံ၊ ပုဉ္ဇော ဒုက္ခဿ ကေဝလော။
‘‘‘နိဗ္ဗိန္ဒိယ တတော ရူပေ၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ၊
ပဿ ဥပက္ကိလေသာနံ၊ သုခေနန္တံ ဂမိဿတိ’။
‘‘ဧဝံ ¶ တေနာနုသိဋ္ဌောဟံ၊ နာယကေန ဟိတေသိနာ၊
ဂိဇ္ဈကူဋံ သမာရုယှ၊ ဈာယာမိ ဂိရိကန္ဒရေ။
‘‘ဌိတော ပဗ္ဗတပါဒမှိ၊ အဿာသယိ [မမာဟသော (သီ။)] မဟာမုနိ၊
ဝက္ကလီတိ ဇိနော ဝါစံ၊ တံ သုတွာ မုဒိတော အဟံ။
‘‘ပက္ခန္ဒိံ သေလပဗ္ဘာရေ၊ အနေကသတပေါရိသေ၊
တဒါ ဗုဒ္ဓါနုဘာဝေန၊ သုခေနေဝ မဟိံ ဂတော။
‘‘ပုနောပိ [ပုနာပိ (သျာ။)၊ မုနိ မံ (က။)] ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ၊
တမဟံ ဓမ္မမညာယ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
‘‘သုမဟာပရိသမဇ္ဈေ ¶ ၊ တဒါ မံ စရဏန္တဂေါ၊
အဂ္ဂံ သဒ္ဓါဓိမုတ္တာနံ၊ ပညပေသိ မဟာမတိ။
‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒါ၊
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘ကိလေသာ ¶ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဝက္ကလိတ္ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ဝက္ကလိတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒုတိယံ။
၃။ မဟာကပ္ပိနတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂူ၊
ဥဒိတော အဇဋာကာသေ [ဇဂဒါကာသေ (သီ။)၊ ဇလဒါကာသေ (ပီ။)]၊ ရဝီဝ သရဒမ္ဗရေ။
‘‘ဝစနာဘာယ ဗောဓေတိ၊ ဝေနေယျပဒုမာနိ သော၊
ကိလေသပင်္ကံ သောသေတိ၊ မတိရံသီဟိ နာယကော။
‘‘တိတ္ထိယာနံ ယသေ [ယသော (သီ။ ပီ။)] ဟန္တိ၊ ခဇ္ဇောတာဘာ ယထာ ရဝိ၊
သစ္စတ္ထာဘံ ပကာသေတိ၊ ရတနံဝ ဒိဝါကရော။
‘‘ဂုဏာနံ အာယတိဘူတော၊ ရတနာနံဝ သာဂရော၊
ပဇ္ဇုန္နောရိဝ ဘူတာနိ၊ ဓမ္မမေဃေန ဝဿတိ။
‘‘အက္ခဒဿော တဒါ အာသိံ၊ နဂရေ ဟံသသဝှယေ၊
ဥပေစ္စ ဓမ္မမဿောသိံ၊ ဇလဇုတ္တမနာမိနော။
‘‘ဩဝါဒကဿ ဘိက္ခူနံ၊ သာဝကဿ ကတာဝိနော၊
ဂုဏံ ပကာသယန္တဿ၊ တပ္ပယန္တဿ [တောသယန္တဿ (သီ။)၊ ဟာသယန္တဿ (သျာ။)၊ ဝါသယန္တဿ (ပီ။)] မေ မနံ။
‘‘သုတွာ ပတီတော သုမနော၊ နိမန္တေတွာ တထာဂတံ၊
သသိဿံ ဘောဇယိတွာန၊ တံ ဌာနမဘိပတ္ထယိံ။
‘‘တဒါ ¶ ဟံသသမဘာဂေါ၊ ဟံသဒုန္ဒုဘိနိဿနော [ဟံသဒုန္ဒုဘိသုဿရော (သီ။)]၊
ပဿထေတံ မဟာမတ္တံ၊ ဝိနိစ္ဆယဝိသာရဒံ။
‘‘ပတိတံ ပါဒမူလေ မေ၊ သမုဂ္ဂတတနူရုဟံ၊
ဇီမူတဝဏ္ဏံ ပီဏံသံ၊ ပသန္နနယနာနနံ။
‘‘ပရိဝါရေန ¶ မဟတာ၊ ရာဇယုတ္တံ မဟာယသံ၊
ဧသော ကတာဝိနော ဌာနံ၊ ပတ္ထေတိ မုဒိတာသယော။
‘‘‘ဣမိနာ ¶ ¶ ပဏိပါတေန၊ စာဂေန ပဏိဓီဟိ စ [ပိဏ္ဍပါတေန၊ စေတနာ ပဏိဓီဟိ စ (သီ။)]၊
ကပ္ပသတသဟဿာနိ၊ နုပပဇ္ဇတိ ဒုဂ္ဂတိံ။
‘‘‘ဒေဝေသု ဒေဝသောဘဂ္ဂံ၊ မနုဿေသု မဟန္တတံ၊
အနုဘောတွာန သေသေန [အဘုတွာဝ သေသေန (သီ။)၊ အနုဘောတွာဝ သေသေန (သျာ။)]၊ နိဗ္ဗာနံ ပါပုဏိဿတိ။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
ကပ္ပိနော နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
‘‘တတောဟံ သုကတံ ကာရံ၊ ကတွာန ဇိနသာသနေ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တုသိတံ အဂမာသဟံ။
‘‘ဒေဝမာနုသရဇ္ဇာနိ၊ သတသော အနုသာသိယ၊
ဗာရာဏသိယမာသန္နေ၊ ဇာတော ကေနိယဇာတိယံ။
‘‘သဟဿပရိဝါရေန [သတသဟဿပရိဝါရော (သျာ။)]၊ သပဇာပတိကော အဟံ၊
ပဉ္စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ၊ သတာနိ သမုပဋ္ဌဟိံ။
‘‘တေမာသံ ဘောဇယိတွာန၊ ပစ္ဆာဒမှ တိစီဝရံ၊
တတော စုတာ မယံ သဗ္ဗေ၊ အဟုမှ တိဒသူပဂါ။
‘‘ပုနော သဗ္ဗေ မနုဿတ္တံ၊ အဂမိမှ တတော စုတာ၊
ကုက္ကုဋမှိ ပုရေ ဇာတာ၊ ဟိမဝန္တဿ ပဿတော။
‘‘ကပ္ပိနော ¶ ¶ နာမဟံ အာသိံ၊ ရာဇပုတ္တော မဟာယသော၊
သေသာမစ္စကုလေ ဇာတာ၊ မမေဝ ပရိဝါရယုံ။
‘‘မဟာရဇ္ဇသုခံ ပတ္တော၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိမာ၊
ဝါဏိဇေဟိ သမက္ခာတံ၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒမဟံ သုဏိံ။
‘‘‘ဗုဒ္ဓါ လောကေ သမုပ္ပန္နော၊ အသမော ဧကပုဂ္ဂလော၊
သော ပကာသေတိ သဒ္ဓမ္မံ၊ အမတံ သုခမုတ္တမံ။
‘‘‘သုယုတ္တာ တဿ သိဿာ စ၊ သုမုတ္တာ စ အနာသဝါ’၊
‘‘သုတွာ နေသံ သုဝစနံ၊ သက္ကရိတွာန ဝါဏိဇေ။
‘‘ပဟာယ ရဇ္ဇံ သာမစ္စော၊ နိက္ခမိံ ဗုဒ္ဓမာမကော၊
နဒိံ ဒိသွာ မဟာစန္ဒံ၊ ပူရိတံ သမတိတ္တိကံ။
‘‘အပ္ပတိဋ္ဌံ ¶ အနာလမ္ဗံ၊ ဒုတ္တရံ သီဃဝါဟိနိံ၊
ဂုဏံ သရိတွာ ဗုဒ္ဓဿ၊ သောတ္ထိနာ သမတိက္ကမိံ။
‘‘‘ဘဝသောတံ သစေ ဗုဒ္ဓါ၊ တိဏ္ဏော လောကန္တဂူ ဝိဒူ [ဝိဘူ (က။)]၊
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဂမနံ မေ သမိဇ္ဈတု။
‘‘‘ယဒိ ¶ သန္တိဂမော မဂ္ဂေါ၊ မောက္ခော စစ္စန္တိကံ [မောက္ခဒံ သန္တိကံ (သျာ။)] သုခံ၊
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဂမနံ မေ သမိဇ္ဈတု။
‘‘‘သင်္ဃော စေ တိဏ္ဏကန္တာရော၊ ပုညက္ခေတ္တော အနုတ္တရော၊
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဂမနံ မေ သမိဇ္ဈတု’။
‘‘သဟ ကတေ သစ္စဝရေ၊ မဂ္ဂါ အပဂတံ ဇလံ၊
တတော သုခေန ဥတ္တိဏ္ဏော၊ နဒီတီရေ မနောရမေ။
‘‘နိသိန္နံ ¶ အဒ္ဒသံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဥဒေန္တံဝ ပဘင်္ကရံ၊
ဇလန္တံ ဟေမသေလံဝ၊ ဒီပရုက္ခံဝ ဇောတိတံ။
‘‘သသိံဝ တာရာသဟိတံ၊ သာဝကေဟိ ပုရက္ခတံ၊
ဝါသဝံ ဝိယ ဝဿန္တံ၊ ဒေသနာဇလဒန္တရံ [ဒေဝေန ဇလနန္ဒနံ (သျာ။ ပီ။)]။
‘‘ဝန္ဒိတွာန သဟာမစ္စော၊ ဧကမန္တမုပါဝိသိံ၊
တတော နော အာသယံ [တတော အဇ္ဈာသယံ (သျာ။)] ဉတွာ၊ ဗုဒ္ဓါ ဓမ္မမဒေသယိ။
‘‘သုတွာန ¶ ဓမ္မံ ဝိမလံ၊ အဝေါစုမှ မယံ ဇိနံ၊
‘ပဗ္ဗာဇေဟိ မဟာဝီရ၊ နိဗ္ဗိန္ဒာမှ [နိဗ္ဗိန္နာမှ (သီ။ ပီ။)၊ ဩတိဏ္ဏမှ (သျာ။)] မယံ ဘဝေ’။
‘‘‘သွက္ခာတော ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော၊ ဒုက္ခန္တကရဏာယ ဝေါ၊
စရထ ဗြဟ္မစရိယံ’၊ ဣစ္စာဟ မုနိသတ္တမော။
‘‘သဟ ဝါစာယ သဗ္ဗေပိ၊ ဘိက္ခုဝေသဓရာ မယံ၊
အဟုမှ ဥပသမ္ပန္နာ၊ သောတာပန္နာ စ သာသနေ။
‘‘တတော ဇေတဝနံ ဂန္တွာ၊ အနုသာသိ ဝိနာယကော၊
အနုသိဋ္ဌော ဇိနေနာဟံ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
‘‘တတော ဘိက္ခုသဟဿာနိ [ဘိက္ခုသဟဿံ တံ (သီ။ ပီ။)]၊ အနုသာသိမဟံ တဒါ၊
မမာနုသာသနကရာ၊ တေပိ အာသုံ အနာသဝါ။
‘‘ဇိနော တသ္မိံ ဂုဏေ တုဋ္ဌော၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ မံ၊
ဘိက္ခုဩဝါဒကာနဂ္ဂေါ၊ ကပ္ပိနောတိ မဟာဇနေ။
‘‘သတသဟဿေ ¶ ကတံ ကမ္မံ၊ ဖလံ ဒဿေသိ မေ ဣဓ၊
ပမုတ္တော သရဝေဂေါဝ၊ ကိလေသေ ဈာပယိံ [ဈာပယီ (သီ။)] မမ။
‘‘ကိလေသာ ¶ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ မဟာကပ္ပိနော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
မဟာကပ္ပိနတ္ထေရဿာပဒါနံ တတိယံ။
၄။ ဒဗ္ဗမလ္လပုတ္တတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗလောကဝိဒူ မုနိ၊
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ စက္ခုမာ။
‘‘ဩဝါဒကော ဝိညာပကော၊ တာရကော သဗ္ဗပါဏိနံ၊
ဒေသနာကုသလော ဗုဒ္ဓါ၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘အနုကမ္ပကော ¶ ကာရုဏိကော၊ ဟိတေသီ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
သမ္ပတ္တေ တိတ္ထိယေ သဗ္ဗေ၊ ပဉ္စသီလေ ပတိဋ္ဌပိ [ပတိဋ္ဌဟိ (သျာ။ က။)]။
‘‘ဧဝံ နိရာကုလံ အာသိ၊ သုညတံ [သုညကံ (သီ။) ဧဝမုပရိပိ] တိတ္ထိယေဟိ စ၊
ဝိစိတ္တံ အရဟန္တေဟိ၊ ဝသီဘူတေဟိ တာဒိဘိ။
‘‘ရတနာနဋ္ဌပညာသံ၊ ဥဂ္ဂတော သော မဟာမုနိ၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော၊ ဗာတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
‘‘ဝဿသတသဟဿာနိ ¶ ၊ အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ သေဋ္ဌိပုတ္တော မဟာယသော၊
ဥပေတွာ လောကပဇ္ဇောတံ၊ အဿောသိံ ဓမ္မဒေသနံ။
‘‘သေနာသနာနိ ဘိက္ခူနံ၊ ပညာပေန္တံ သသာဝကံ၊
ကိတ္တယန္တဿ ဝစနံ၊ သုဏိတွာ မုဒိတော အဟံ။
‘‘အဓိကာရံ ¶ သသင်္ဃဿ၊ ကတွာ တဿ မဟေသိနော၊
နိပစ္စ သိရသာ ပါဒေ၊ တံ ဌာနမဘိပတ္ထယိံ။
‘‘တဒါဟ သ မဟာဝီရော၊ မမ ကမ္မံ ပကိတ္တယံ၊
‘ယော သသင်္ဃမဘောဇေသိ၊ သတ္တာဟံ လောကနာယကံ။
‘‘‘သောယံ ကမလပတ္တက္ခော၊ သီဟံသော ကနကတ္တစော၊
မမ ပါဒမူလေ နိပတိ [ပတိတော (ပီ။)]၊ ပတ္ထယံ ဌာနမုတ္တမံ။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘သာဝကော တဿ ဗုဒ္ဓဿ၊ ဒဗ္ဗော နာမေန ဝိဿုတော၊
သေနာသနပညာပကော၊ အဂ္ဂေါ ဟေဿတိယံ တဒါ’။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘သတာနံ တီဏိက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရဇ္ဇမကာရယိံ၊
သတာနံ ပဉ္စက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ အဟောသဟံ။
‘‘ပဒေသရဇ္ဇံ ¶ ¶ ¶ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ၊
သဗ္ဗတ္ထ သုခိတော အာသိံ၊ တဿ ကမ္မဿ ဝါဟသာ။
‘‘ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ဝိပဿီ နာမ နာယကော၊
ဥပ္ပဇ္ဇိ စာရုဒဿနော [စာရုနယနော (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊ သဗ္ဗဓမ္မဝိပဿကော။
‘‘ဒုဋ္ဌစိတ္တော ဥပဝဒိံ၊ သာဝကံ တဿ တာဒိနော၊
သဗ္ဗာသဝပရိက္ခီဏံ၊ သုဒ္ဓါတိ စ ဝိဇာနိယ။
‘‘တဿေဝ နရဝီရဿ၊ သာဝကာနံ မဟေသိနံ၊
သလာကဉ္စ ဂဟေတွာန [သလာကံ ပဂ္ဂဟေတွာန (သီ။ ပီ။)]၊ ခီရောဒနမဒါသဟံ။
‘‘ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု မဟာယသော၊
ကဿပေါ နာမ ဂေါတ္တေန၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ ဝဒတံ ဝရော။
‘‘သာသနံ ဇောတယိတွာန၊ အဘိဘုယျ ကုတိတ္ထိယေ၊
ဝိနေယျေ ဝိနယိတွာဝ၊ နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
‘‘သသိဿေ နိဗ္ဗုတေ နာထေ၊ အတ္ထမေန္တမှိ သာသနေ၊
ဒေဝါ ကန္ဒိံသု သံဝိဂ္ဂါ၊ မုတ္တကေသာ ရုဒမ္မုခါ။
‘‘နိဗ္ဗာယိဿတိ ¶ ဓမ္မက္ခော၊ န ပဿိဿာမ သုဗ္ဗတေ၊
န သုဏိဿာမ သဒ္ဓမ္မံ၊ အဟော နော အပ္ပပုညတာ။
‘‘တဒါယံ ပထဝီ သဗ္ဗာ၊ အစလာ သာ စလာစလာ [စလာစလီ (သီ။)၊ ပုလာပုလီ (သျာ။)]၊
သာဂရော စ သသောကောဝ၊ ဝိနဒီ ကရုဏံ ဂိရံ။
‘‘စတုဒ္ဒိသာ ဒုန္ဒုဘိယော၊ နာဒယိံသု အမာနုသာ၊
သမန္တတော အသနိယော၊ ဖလိံသု စ ဘယာဝဟာ။
‘‘ဥက္ကာ ¶ ပတိံသု နဘသာ၊ ဓူမကေတု စ ဒိဿတိ၊
သဓူမာ ဇာလဝဋ္ဋာ စ [သဗ္ဗထလဇသတ္တာ စ (သီ။)]၊ ရဝိံသု ကရုဏံ မိဂါ။
‘‘ဥပ္ပာဒေ ဒါရုဏေ ဒိသွာ၊ သာသနတ္ထင်္ဂသူစကေ၊
သံဝိဂ္ဂါ ဘိက္ခဝေါ သတ္တ၊ စိန္တယိမှ မယံ တဒါ။
‘‘သာသနေန ဝိနာမှာကံ၊ ဇီဝိတေန အလံ မယံ၊
ပဝိသိတွာ မဟာရညံ၊ ယုဉ္ဇာမ ဇိနသာသနံ။
‘‘အဒ္ဒသမှ ¶ တဒါရညေ၊ ဥဗ္ဗိဒ္ဓံ သေလမုတ္တမံ၊
နိဿေဏိယာ တမာရုယှ၊ နိဿေဏိံ ပါတယိမှသေ။
‘‘တဒါ ¶ ဩဝဒိ နော ထေရော၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ သုဒုလ္လဘော၊
သဒ္ဓါတိဒုလ္လဘာ လဒ္ဓါ၊ ထောကံ သေသဉ္စ သာသနံ။
‘‘နိပတန္တိ ခဏာတီတာ၊ အနန္တေ ဒုက္ခသာဂရေ၊
တသ္မာ ပယောဂေါ ကတ္တဗ္ဗော၊ ယာဝ ဌာတိ မုနေ မတံ [ယာဝ တိဋ္ဌတိ သာသနံ (သျာ။)]။
‘‘အရဟာ အာသိ သော ထေရော၊ အနာဂါမီ တဒါနုဂေါ၊
သုသီလာ ဣတရေ ယုတ္တာ၊ ဒေဝလောကံ အဂမှသေ။
‘‘နိဗ္ဗုတော တိဏ္ဏသံသာရော၊ သုဒ္ဓါဝါသေ စ ဧကကော၊
အဟဉ္စ ပက္ကုသာတိ စ၊ သဘိယော ဗာဟိယော တထာ။
‘‘ကုမာရကဿပေါ စေဝ၊ တတ္ထ တတ္ထူပဂါ မယံ၊
သံသာရဗန္ဓနာ မုတ္တာ၊ ဂေါတမေနာနုကမ္ပိတာ။
‘‘မလ္လေသု ကုသိနာရာယံ၊ ဇာတော ဂဗ္ဘေဝ မေ သတော၊
မာတာ မတာ စိတာရုဠှာ၊ တတော နိပ္ပတိတော အဟံ။
‘‘ပတိတော ¶ ဒဗ္ဗပုဉ္ဇမှိ၊ တတော ဒဗ္ဗောတိ ဝိဿုတော၊
ဗြဟ္မစာရီဗလေနာဟံ၊ ဝိမုတ္တော သတ္တဝဿိကော။
‘‘ခီရောဒနဗလေနာဟံ ¶ ၊ ပဉ္စဟင်္ဂေဟုပါဂတော၊
ခီဏာသဝေါပဝါဒေန၊ ပါပေဟိ ဗဟုစောဒိတော။
‘‘ဥဘော ပုညဉ္စ ပါပဉ္စ၊ ဝီတိဝတ္တောမှိ ဒါနိဟံ၊
ပတွာန ပရမံ သန္တိံ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သေနာသနံ ပညာပယိံ၊ ဟာသယိတွာန သုဗ္ဗတေ၊
ဇိနော တသ္မိံ ဂုဏေ တုဋ္ဌော၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ မံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဒဗ္ဗမလ္လပုတ္တော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ဒဗ္ဗမလ္လပုတ္တတ္ထေရဿာပဒါနံ စတုတ္ထံ။
၅။ ကုမာရကဿပတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဣတော ¶ သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော၊
သဗ္ဗလောကဟိတော ဝီရော၊ ပဒုမုတ္တရနာမကော။
‘‘တဒါဟံ ¶ ဗြာဟ္မဏော ဟုတွာ၊ ဝိဿုတော ဝေဒပါရဂူ၊
ဒိဝါဝိဟာရံ ဝိစရံ၊ အဒ္ဒသံ လောကနာယကံ။
‘‘စတုသစ္စံ ¶ ပကာသေန္တံ၊ ဗောဓယန္တံ သဒေဝကံ၊
ဝိစိတ္တကထိကာနဂ္ဂံ၊ ဝဏ္ဏယန္တံ မဟာဇနေ။
‘‘တဒါ မုဒိတစိတ္တောဟံ၊ နိမန္တေတွာ တထာဂတံ၊
နာနာရတ္တေဟိ ဝတ္ထေဟိ၊ အလင်္ကရိတွာန မဏ္ဍပံ။
‘‘နာနာရတနပဇ္ဇောတံ၊ သသင်္ဃံ ဘောဇယိံ တဟိံ၊
ဘောဇယိတွာန သတ္တာဟံ၊ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ။
‘‘နာနာစိတ္တေဟိ [နာနာဝဏ္ဏေဟိ (သီ။)] ပုပ္ဖေဟိ၊ ပူဇယိတွာ သသာဝကံ [မဟာဝီရံ (က။)]၊
နိပစ္စ ပါဒမူလမှိ၊ တံ ဌာနံ ပတ္ထယိံ အဟံ။
‘‘တဒါ ¶ မုနိဝရော အာဟ၊ ကရုဏေကရသာသယော [ကရုဏော ကရုဏာလယော (သျာ။)]၊
‘ပဿထေတံ ဒိဇဝရံ၊ ပဒုမာနနလောစနံ။
‘‘‘ပီတိပါမောဇ္ဇဗဟုလံ၊ သမုဂ္ဂတတနူရုဟံ၊
ဟာသမှိတဝိသာလက္ခံ၊ မမ သာသနလာလသံ။
‘‘‘ပတိတံ ပါဒမူလေ မေ၊ ဧကာဝတ္ထသုမာနသံ [ဧကဝတ္ထံ သုမာနသံ (သျာ။ က။)]၊
ဧသ ပတ္ထေတိ တံ ဌာနံ၊ ဝိစိတ္တကထိကတ္တနံ [ဝိစိတ္တကထိကတ္တဒံ (သီ။ ပီ။)]။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
ကုမာရကဿပေါ နာမ၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော။
‘‘‘ဝိစိတ္တပုပ္ဖဒုဿာနံ ¶ ၊ ရတနာနဉ္စ ဝါဟသာ၊
ဝိစိတ္တကထိကာနံ သော၊ အဂ္ဂတံ ပါပုဏိဿတိ’။
‘‘တေန ¶ ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘ပရိဗ္ဘမံ ဘဝါဘဝေ [ဘဝါကာသေ (သီ။ ပီ။)]၊ ရင်္ဂမဇ္ဈေ ယထာ နဋော၊
သာခမိဂတြဇော ဟုတွာ၊ မိဂိယာ ကုစ္ဆိမောက္ကမိံ။
‘‘တဒါ မယိ ကုစ္ဆိဂတေ၊ ဝဇ္ဈဝါရော ဥပဋ္ဌိတော၊
သာခေန စတ္တာ မေ မာတာ၊ နိဂြောဓံ သရဏံ ဂတာ။
‘‘တေန သာ မိဂရာဇေန၊ မရဏာ ပရိမောစိတာ၊
ပရိစ္စဇိတွာ သပါဏံ [သံပါဏံ (သီ။ ပီ။)]၊ မမေဝံ ဩဝဒီ တဒါ။
‘‘‘နိဂြောဓမေဝ သေဝေယျ၊ န သာခမုပသံဝသေ၊
နိဂြောဓသ္မိံ မတံ သေယျော၊ ယဉ္စေ သာခမှိ ဇီဝိတံ’။
‘‘တေနာနုသိဋ္ဌာ မိဂယူထပေန၊ အဟဉ္စ မာတာ စ တထေတရေ စ [စိတရေ စ (သျာ။)၊ တဿောဝါဒေန (ပီ။)၊ စိတရေ စ တဿောဝါဒံ (က။)]၊
အာဂမ္မ ¶ ရမ္မံ တုသိတာဓိဝါသံ၊ ဂတာ ပဝါသံ သဃရံ ယထေဝ။
‘‘ပုနော ကဿပဝီရဿ၊ အတ္ထမေန္တမှိ သာသနေ၊
အာရုယှ သေလသိခရံ၊ ယုဉ္ဇိတွာ ဇိနသာသနံ။
‘‘ဣဒါနာဟံ ရာဇဂဟေ၊ ဇာတော သေဋ္ဌိကုလေ အဟုံ၊
အာပန္နသတ္တာ မေ မာတာ၊ ပဗ္ဗဇိ အနဂါရိယံ။
‘‘သဂဗ္ဘံ ¶ ¶ တံ ဝိဒိတွာန၊ ဒေဝဒတ္တမုပါနယုံ၊
သော အဝေါစ ‘ဝိနာသေထ၊ ပါပိကံ ဘိက္ခုနိံ ဣမံ’။
‘‘ဣဒါနိပိ မုနိန္ဒေန၊ ဇိနေန အနုကမ္ပိတာ၊
သုခိနီ အဇနီ မယှံ၊ မာတာ ဘိက္ခုနုပဿယေ။
‘‘တံ ဝိဒိတွာ မဟီပါလော၊ ကောသလော မံ အပေါသယိ၊
ကုမာရပရိဟာရေန၊ နာမေနာဟဉ္စ ကဿပေါ။
‘‘မဟာကဿပမာဂမ္မ၊ အဟံ ကုမာရကဿပေါ၊
ဝမ္မိကသဒိသံ ကာယံ၊ သုတွာ ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတံ။
‘‘တတော ¶ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ မေ၊ အနုပါဒါယ သဗ္ဗသော၊
ပါယာသိံ ဒမယိတွာဟံ၊ ဧတဒဂ္ဂမပါပုဏိံ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ကုမာရကဿပေါ ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ကုမာရကဿပတ္ထေရဿာပဒါနံ ပဉ္စမံ။
စတုဝီသတိမံ ဘာဏဝါရံ။
၆။ ဗာဟိယတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ဣတော ¶ သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော၊
မဟပ္ပဘော တိလောကဂ္ဂေါ၊ နာမေန ပဒုမုတ္တရော။
‘‘ခိပ္ပာဘိညဿ ဘိက္ခုဿ၊ ဂုဏံ ကိတ္တယတော မုနေ၊
သုတွာ ဥဒဂ္ဂစိတ္တောဟံ၊ ကာရံ ကတွာ မဟေသိနော။
‘‘ဒတွာ သတ္တာဟိကံ ဒါနံ၊ သသိဿဿ မုနေ အဟံ၊
အဘိဝါဒိယ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ တံ ဌာနံ ပတ္ထယိံ တဒါ။
‘‘တတော မံ ဗျာကရိ ဗုဒ္ဓါ၊ ‘ဧတံ ပဿထ ဗြာဟ္မဏံ၊
ပတိတံ ပါဒမူလေ မေ၊ စရိယံ ပစ္စဝေက္ခဏံ [ပသန္နနယနာနနံ (သီ။)၊ ပီနသမ္ပန္နဝေက္ခဏံ (သျာ။)၊ ပီဏံသံ ပစ္စဝေက္ခဏံ (ပီ။)]။
‘‘‘ဟေမယညောပစိတင်္ဂံ ¶ ¶ ၊ အဝဒါတတနုတ္တစံ၊
ပလမ္ဗဗိမ္ဗတမ္ဗောဋ္ဌံ၊ သေတတိဏှသမံ ဒိဇံ။
‘‘‘ဂုဏထာမဗဟုတရံ၊ သမုဂ္ဂတတနူရုဟံ၊
ဂုဏောဃာယတနီဘူတံ၊ ပီတိသမ္ဖုလ္လိတာနနံ။
‘‘‘ဧသော ပတ္ထယတေ ဌာနံ၊ ခိပ္ပာဘိညဿ ဘိက္ခုနော၊
အနာဂတေ မဟာဝီရော၊ ဂေါတမော နာမ ဟေဿတိ။
‘‘‘တဿ ¶ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
ဗာဟိယော နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
‘‘တဒါ ဟိ တုဋ္ဌော ဝုဋ္ဌာယ၊ ယာဝဇီဝံ မဟာမုနေ၊
ကာရံ ကတွာ စုတော သဂ္ဂံ၊ အဂံ သဘဝနံ ယထာ။
‘‘ဒေဝဘူတော ¶ မနုဿော ဝါ၊ သုခိတော တဿ ကမ္မုနော၊
ဝါဟသာ သံသရိတွာန၊ သမ္ပတ္တိမနုဘောမဟံ။
‘‘ပုန ကဿပဝီရဿ၊ အတ္ထမေန္တမှိ [အတ္ထင်္ဂတမှိ (သျာ။)] သာသနေ၊
အာရုယှ သေလသိခရံ၊ ယုဉ္ဇိတွာ ဇိနသာသနံ။
‘‘ဝိသုဒ္ဓသီလော သပ္ပညော၊ ဇိနသာသနကာရကော၊
တတော စုတာ ပဉ္စ ဇနာ၊ ဒေဝလောကံ အဂမှသေ။
‘‘တတောဟံ ဗာဟိယော ဇာတော၊ ဘာရုကစ္ဆေ ပုရုတ္တမေ၊
တတော နာဝါယ ပက္ခန္ဒော [ပက္ခန္တော (သီ။)၊ ပက္ကန္တော (ပီ။)]၊ သာဂရံ အပ္ပသိဒ္ဓိယံ [အတ္ထသိဒ္ဓိယံ (က။)]။
‘‘တတော နာဝါ အဘိဇ္ဇိတ္ထ၊ ဂန္တွာန ကတိပါဟကံ၊
တဒါ ဘီသနကေ ဃောရေ၊ ပတိတော မကရာကရေ။
‘‘တဒါဟံ ဝါယမိတွာန၊ သန္တရိတွာ မဟောဒဓိံ၊
သုပ္ပာဒပဋ္ဋနဝရံ [သုပ္ပာရပဋ္ဋနဝရံ (သီ။ ပီ။)]၊ သမ္ပတ္တော မန္ဒဝေဓိတော [မန္ဒမေဓိကော (သီ။)၊ မန္ဒဝေဒိတော (သျာ။)၊ မဒ္ဒဝေရတံ (က။)]။
‘‘ဒါရုစီရံ နိဝါသေတွာ၊ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ၊
တဒါဟ သော ဇနော တုဋ္ဌော၊ အရဟာယမိဓာဂတော။
‘‘ဣမံ အန္နေန ပါနေန၊ ဝတ္ထေန သယနေန စ၊
ဘေသဇ္ဇေန စ သက္ကတွာ၊ ဟေဿာမ သုခိတာ မယံ။
‘‘ပစ္စယာနံ တဒါ လာဘီ၊ တေဟိ သက္ကတပူဇိတော၊
အရဟာဟန္တိ သင်္ကပ္ပံ၊ ဥပ္ပာဒေသိံ အယောနိသော။
‘‘တတော ¶ ¶ မေ စိတ္တမညာယ၊ စောဒယီ ပုဗ္ဗဒေဝတာ၊
‘န တွံ ဥပါယမဂ္ဂညူ၊ ကုတော တွံ အရဟာ ဘဝေ’။
‘‘စောဒိတော ¶ တာယ သံဝိဂ္ဂေါ၊ တဒါဟံ ပရိပုစ္ဆိ တံ၊
‘ကေ ဝါ ဧတေ ကုဟိံ လောကေ၊ အရဟန္တော နရုတ္တမာ။
‘‘‘သာဝတ္ထိယံ ¶ ကောသလမန္ဒိရေ ဇိနော၊ ပဟူတပညော ဝရဘူရိမေဓသော၊
သော သကျပုတ္တော အရဟာ အနာသဝေါ၊ ဒေသေတိ ဓမ္မံ အရဟတ္တပတ္တိယာ။
‘‘‘တဒဿ သုတွာ ဝစနံ သုပီဏိတော [ပီဏိတွာ (က။)]၊ နိဓိံဝ လဒ္ဓါ ကပဏောတိ ဝိမှိတော၊
ဥဒဂ္ဂစိတ္တော အရဟတ္တမုတ္တမံ၊ သုဒဿနံ ဒဋ္ဌုမနန္တဂေါစရံ။
‘‘‘တဒါ တတော နိက္ခမိတွာန သတ္ထုနော [နိက္ခမိတုန သတ္ထုဝရံ (သီ။)]၊ သဒါ ဇိနံ ပဿာမိ ဝိမလာနနံ [ပရာဇိနံ ပဿာမိ ကမလာနနံ (က။)]၊
ဥပေစ္စ ရမ္မံ ဝိဇိတဝှယံ ဝနံ၊ ဒိဇေ အပုစ္ဆိံ ကုဟိံ လောကနန္ဒနော။
‘‘‘တတော အဝေါစုံ နရဒေဝဝန္ဒိတော၊ ပုရံ ပဝိဋ္ဌော အသနေသနာယ သော၊
သသောဝ [ပစ္စေဟိ (သီ။ သျာ။)] ခိပ္ပံ မုနိဒဿနုဿုကော၊ ဥပေစ္စ ဝန္ဒာဟိ တမဂ္ဂပုဂ္ဂလံ’။
‘‘တတောဟံ တုဝဋံ ဂန္တွာ၊ သာဝတ္ထိံ ပုရမုတ္တမံ၊
ဝိစရန္တံ တမဒ္ဒက္ခိံ၊ ပိဏ္ဍတ္ထံ အပိဟာဂိဓံ။
‘‘ပတ္တပါဏိံ ¶ အလောလက္ခံ၊ ပါစယန္တံ ပီတာကရံ [ဘာဇယန္တံ ဝိယာမတံ (သီ။)၊ ဇောတယန္တံ ဣဓာမတံ (သျာ။)၊ ဘာဇယန္တံ ဣဒံမတံ (ပီ။)]၊
သိရီနိလယသင်္ကာသံ၊ ရဝိဒိတ္တိဟရာနနံ။
‘‘တံ သမေစ္စ နိပစ္စာဟံ၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ၊
‘ကုပထေ ဝိပ္ပနဋ္ဌဿ၊ သရဏံ ဟောဟိ ဂေါတမ။
‘‘‘ပါဏသန္တာရဏတ္ထာယ ¶ ၊ ပိဏ္ဍာယ ဝိစရာမဟံ၊
န တေ ဓမ္မကထာကာလော၊ ဣစ္စာဟ မုနိသတ္တမော’။
‘‘တဒါ ပုနပ္ပုနံ ဗုဒ္ဓံ၊ အာယာစိံ ဓမ္မလာလသော၊
ယော မေ ဓမ္မမဒေသေသိ၊ ဂမ္ဘီရံ သုညတံ ပဒံ။
‘‘တဿ ¶ ဓမ္မံ သုဏိတွာန၊ ပါပုဏိံ အာသဝက္ခယံ၊
ပရိက္ခီဏာယုကော သန္တော၊ အဟော သတ္ထာနုကမ္ပကော။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ဧဝံ ထေရော ဝိယာကာသိ၊ ဗာဟိယော ဒါရုစီရိယော၊
သင်္ကာရကူဋေ ပတိတော၊ ဘူတာဝိဋ္ဌာယ ဂါဝိယာ။
‘‘အတ္တနော ¶ ပုဗ္ဗစရိယံ၊ ကိတ္တယိတွာ မဟာမတိ၊
ပရိနိဗ္ဗာယိ သော ထေရော [ဝီရော (သီ။)၊ ဓီရော (သျာ။)]၊ သာဝတ္ထိယံ ပုရုတ္တမေ။
‘‘နဂရာ ¶ နိက္ခမန္တော တံ၊ ဒိသွာန ဣသိသတ္တမော၊
ဒါရုစီရဓရံ ဓီရံ၊ ဗာဟိယံ ဗာဟိတာဂမံ။
‘‘ဘူမိယံ ပတိတံ ဒန္တံ၊ ဣန္ဒကေတူဝ ပါတိတံ၊
ဂတာယုံ သုက္ခကိလေသံ [ဂတာယု သံဂတက္လေသံ (သီ။ ပီ။)၊ တဒါယု သင်္ကတာလေသံ (က။)]၊ ဇိနသာသနကာရကံ။
‘‘တတော အာမန္တယီ သတ္ထာ၊ သာဝကေ သာသနေ ရတေ၊
‘ဂဏှထ နေတွာ [ဟုတွာ (သျာ။ ပီ။ က။)] ဈာပေထ၊ တနုံ သဗြဟ္မစာရိနော။
‘‘‘ထူပံ ကရောထ ပူဇေထ၊ နိဗ္ဗုတော သော မဟာမတိ၊
ခိပ္ပာဘိညာနမေသဂ္ဂေါ၊ သာဝကော မေ ဝစောကရော။
‘‘‘သဟဿမပိ စေ ဂါထာ၊ အနတ္ထပဒသဉှိတာ၊
ဧကံ ဂါထာပဒံ သေယျော၊ ယံ သုတွာ ဥပသမ္မတိ။
‘‘‘ယတ္ထ အာပေါ စ ပထဝီ၊ တေဇော ဝါယော န ဂါဓတိ၊
န တတ္ထ သုက္ကာ ဇောတန္တိ၊ အာဒိစ္စော န ပကာသတိ။
‘‘‘န တတ္ထ စန္ဒိမာ ဘာတိ၊ တမော တတ္ထ န ဝိဇ္ဇတိ၊
ယဒါ စ အတ္တနာ ဝေဒိ၊ မုနိမောနေန ဗြာဟ္မဏော။
‘‘‘အထ ¶ ရူပါ အရူပါ စ၊ သုခဒုက္ခာ ဝိမုစ္စတိ’၊
ဣစ္စေဝံ အဘဏီ နာထော၊ တိလောကသရဏော မုနိ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဗာဟိယော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ဗာဟိယတ္ထေရဿာပဒါနံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ မဟာကောဋ္ဌိကတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ ¶ နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗလောကဝိဒူ မုနိ၊
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ စက္ခုမာ။
‘‘ဩဝါဒကော ဝိညာပကော၊ တာရကော သဗ္ဗပါဏိနံ၊
ဒေသနာကုသလော ဗုဒ္ဓါ၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘အနုကမ္ပကော ¶ ကာရုဏိကော၊ ဟိတေသီ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
သမ္ပတ္တေ တိတ္ထိယေ သဗ္ဗေ၊ ပဉ္စသီလေ ပတိဋ္ဌပိ။
‘‘ဧဝံ နိရာကုလံ အာသိ၊ သုညတံ တိတ္ထိယေဟိ စ၊
ဝိစိတ္တံ အရဟန္တေဟိ၊ ဝသီဘူတေဟိ တာဒိဘိ။
‘‘ရတနာနဋ္ဌပညာသံ၊ ဥဂ္ဂတော သော မဟာမုနိ၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော၊ ဗာတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
‘‘ဝဿသတသဟဿာနိ၊ အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ ဗြာဟ္မဏော ဝေဒပါရဂူ၊
ဥပေစ္စ သဗ္ဗလောကဂ္ဂံ [သဗ္ဗသာရဂ္ဂံ (သီ။)၊ သတ္တပါရဂံ (ပီ။)]၊ အဿောသိံ ဓမ္မဒေသနံ။
‘‘တဒါ သော သာဝကံ ဝီရော၊ ပဘိန္နမတိဂေါစရံ၊
အတ္ထေ ဓမ္မေ နိရုတ္တေ စ၊ ပဋိဘာနေ စ ကောဝိဒံ။
‘‘ဌပေသိ ဧတဒဂ္ဂမှိ၊ တံ သုတွာ မုဒိတော အဟံ၊
သသာဝကံ ဇိနဝရံ၊ သတ္တာဟံ ဘောဇယိံ တဒါ။
‘‘ဒုဿေဟစ္ဆာဒယိတွာန ¶ ၊ သသိဿံ ဗုဒ္ဓိသာဂရံ [ဗုဒ္ဓသာဂရံ (က။)]၊
နိပစ္စ ပါဒမူလမှိ၊ တံ ဌာနံ ပတ္ထယိံ အဟံ။
‘‘တတော ¶ အဝေါစ လောကဂ္ဂေါ၊ ‘ပဿထေတံ ဒိဇုတ္တမံ၊
ဝိနတံ ပါဒမူလေ မေ၊ ကမလောဒရသပ္ပဘံ။
‘‘‘ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ [သေဋ္ဌံ ဗုဒ္ဓဿ (သျာ။ က။)] ဘိက္ခုဿ၊ ဌာနံ ပတ္ထယတေ အယံ၊
တာယ သဒ္ဓါယ စာဂေန၊ သဒ္ဓမ္မဿဝနေန [တေန ဓမ္မဿဝေန (သီ။ ပီ။ က။)] စ။
‘‘‘သဗ္ဗတ္ထ သုခိတော ဟုတွာ၊ သံသရိတွာ ဘဝါဘဝေ၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ၊ လစ္ဆသေ တံ မနောရထံ။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ¶ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
ကောဋ္ဌိကော နာမ နာမေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
‘‘တံ သုတွာ မုဒိတော ဟုတွာ၊ ယာဝဇီဝံ တဒါ ဇိနံ၊
မေတ္တစိတ္တော ပရိစရိံ၊ သတော ပညာသမာဟိတော။
‘‘တေန ¶ ကမ္မဝိပါကေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘သတာနံ တီဏိက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရဇ္ဇမကာရယိံ၊
သတာနံ ပဉ္စက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ အဟောသဟံ။
‘‘ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ၊
သဗ္ဗတ္ထ သုခိတော အာသိံ၊ တဿ ကမ္မဿ ဝါဟသာ။
‘‘ဒုဝေ ¶ ဘဝေ သံသရာမိ၊ ဒေဝတ္တေ အထ မာနုသေ၊
အညံ ဂတိံ န ဂစ္ဆာမိ၊ သုစိဏ္ဏဿ ဣဒံ ဖလံ။
‘‘ဒုဝေ ကုလေ ပဇာယာမိ၊ ခတ္တိယေ အထ ဗြာဟ္မဏေ၊
‘‘နီစေ ကုလေ န ဇာယာမိ၊ သုစိဏ္ဏဿ ဣဒံ ဖလံ။
‘‘ပစ္ဆိမေ ဘဝေ သမ္ပတ္တေ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု အဟောသဟံ၊
သာဝတ္ထိယံ ဝိပ္ပကုလေ၊ ပစ္စာဇာတော မဟဒ္ဓနေ။
‘‘မာတာ စန္ဒဝတီ နာမ၊ ပိတာ မေ အဿလာယနော၊
ယဒါ မေ ပိတရံ ဗုဒ္ဓါ၊ ဝိနယီ သဗ္ဗသုဒ္ဓိယာ။
‘‘တဒါ ¶ ပသန္နော သုဂတေ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ၊
မောဂ္ဂလ္လာနော အာစရိယော၊ ဥပဇ္ဈာ သာရိသမ္ဘဝေါ။
‘‘ကေသေသု ဆိဇ္ဇမာနေသု၊ ဒိဋ္ဌိ ဆိန္နာ သမူလိကာ၊
နိဝါသေန္တော စ ကာသာဝံ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
‘‘အတ္ထဓမ္မနိရုတ္တီသု၊ ပဋိဘာနေ စ မေ မတိ၊
ပဘိန္နာ တေန လောကဂ္ဂေါ၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ မံ။
‘‘အသန္ဒိဋ္ဌံ ဝိယာကာသိံ၊ ဥပတိဿေန ပုစ္ဆိတော၊
ပဋိသမ္ဘိဒါသု တေနာဟံ၊ အဂ္ဂေါ သမ္ဗုဒ္ဓသာသနေ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
မဟာကောဋ္ဌိကတ္ထေရဿာပဒါနံ သတ္တမံ။
၈။ ဥရုဝေဠကဿပတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ ¶ နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗလောကဝိဒူ မုနိ၊
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ စက္ခုမာ။
‘‘ဩဝါဒကော ဝိညာပကော၊ တာရကော သဗ္ဗပါဏိနံ၊
ဒေသနာကုသလော ဗုဒ္ဓါ၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘အနုကမ္ပကော ကာရုဏိကော၊ ဟိတေသီ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
သမ္ပတ္တေ တိတ္ထိယေ သဗ္ဗေ၊ ပဉ္စသီလေ ပတိဋ္ဌပိ။
‘‘ဧဝံ နိရာကုလံ အာသိ၊ သုညတံ တိတ္ထိယေဟိ စ၊
ဝိစိတ္တံ အရဟန္တေဟိ၊ ဝသီဘူတေဟိ တာဒိဘိ။
‘‘ရတနာနဋ္ဌပညာသံ၊ ဥဂ္ဂတော သော မဟာမုနိ၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော၊ ဗာတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
‘‘ဝဿသတသဟဿာနိ ¶ ၊ အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယာ၊ ဗြာဟ္မဏော သာဓုသမ္မတော၊
ဥပေစ္စ လောကပဇ္ဇောတံ၊ အဿောသိံ ဓမ္မဒေသနံ။
‘‘တဒါ ¶ မဟာပရိသတိံ၊ မဟာပရိသသာဝကံ၊
ဌပေန္တံ ဧတဒဂ္ဂမှိ၊ သုတွာန မုဒိတော အဟံ။
‘‘မဟတာ ပရိဝါရေန၊ နိမန္တေတွာ မဟာဇိနံ၊
ဗြာဟ္မဏာနံ သဟဿေန၊ သဟဒါနမဒါသဟံ။
‘‘မဟာဒါနံ ဒဒိတွာန၊ အဘိဝါဒိယ နာယကံ၊
ဧကမန္တံ ဌိတော ဟဋ္ဌော၊ ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။
‘‘‘တယိ သဒ္ဓါယ မေ ဝီရ၊ အဓိကာရဂုဏေန စ၊
ပရိသာ မဟတီ ဟောတု၊ နိဗ္ဗတ္တဿ တဟိံ တဟိံ’။
‘‘တဒါ အဝေါစ ပရိသံ၊ ဂဇဂဇ္ဇိတသုဿရော၊
ကရဝီကရုတော သတ္ထာ၊ ‘ဧတံ ပဿထ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘‘ဟေမဝဏ္ဏံ မဟာဗာဟုံ၊ ကမလာနနလောစနံ၊
ဥဒဂ္ဂတနုဇံ ဟဋ္ဌံ၊ သဒ္ဓဝန္တံ ဂုဏေ မမ။
‘‘‘ဧသ ¶ ပတ္ထယတေ ဌာနံ [ပတ္ထယိ တံ ဌာနံ (သျာ။)]၊ သီဟဃောသဿ ဘိက္ခုနော၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ၊ လစ္ဆသေ တံ မနောရထံ။
‘‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ¶ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
ကဿပေါ နာမ ဂေါတ္တေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော’။
‘‘ဣတော ဒွေနဝုတေ ကပ္ပေ၊ အဟု သတ္ထာ အနုတ္တရော၊
အနူပမော အသဒိသော၊ ဖုဿော လောကဂ္ဂနာယကော။
‘‘သော ¶ စ သဗ္ဗံ တမံ ဟန္တွာ၊ ဝိဇဋေတွာ မဟာဇဋံ၊
ဝဿတေ အမတံ ဝုဋ္ဌိံ၊ တပ္ပယန္တော သဒေဝကံ။
‘‘တဒါ ¶ ဟိ ဗာရာဏသိယံ၊ ရာဇာ ပစ္စာ အဟုမှသေ၊
ဘာတရောမှ တယော သဗ္ဗေ၊ သံဝိသဋ္ဌာဝ ရာဇိနော။
‘‘ဝီရင်္ဂရူပါ ဗလိနော၊ သင်္ဂါမေ အပရာဇိတာ၊
တဒါ ကုပိတပစ္စန္တော [ကုပ္ပတိ ပစ္စန္တော (က။)]၊ အမှေ အာဟ မဟီပတိ။
‘‘‘ဧထ ဂန္တွာန ပစ္စန္တံ၊ သောဓေတွာ အဋ္ဋဝီဗလံ၊
ခေမံ ဝိဇိရိတံ ကတွာ၊ ပုန ဒေထာတိ ဘာသထ’။
‘‘တတော မယံ အဝေါစုမှ၊ ယဒိ ဒေယျာသိ နာယကံ၊
ဥပဋ္ဌာနာယ အမှာကံ၊ သာဓယိဿာမ ဝေါ တတော။
‘‘တတော မယံ လဒ္ဓဝရာ၊ ဘူမိပါလေန ပေသိတာ၊
နိက္ခိတ္တသတ္ထံ ပစ္စန္တံ၊ ကတွာ ပုနရုပစ္စ တံ။
‘‘ယာစိတွာ သတ္ထုပဋ္ဌာနံ၊ ရာဇာနံ လောကနာယကံ၊
မုနိဝီရံ လဘိတွာန၊ ယာဝဇီဝံ ယဇိမှ တံ။
‘‘မဟဂ္ဃာနိ စ ဝတ္ထာနိ၊ ပဏီတာနိ ရသာနိ စ၊
သေနာသနာနိ ရမ္မာနိ၊ ဘေသဇ္ဇာနိ ဟိတာနိ စ။
‘‘ဒတွာ သသင်္ဃမုနိနော [သသံဃဿ မုနေ (သီ။ ပီ။)]၊ ဓမ္မေနုပ္ပာဒိတာနိ နော၊
သီလဝန္တော ကာရုဏိကာ၊ ဘာဝနာယုတ္တမာနသာ။
‘‘သဒ္ဓါ ပရိစရိတွာန၊ မေတ္တစိတ္တေန နာယကံ၊
နိဗ္ဗုတေ တမှိ လောကဂ္ဂေ၊ ပူဇံ ကတွာ ယထာဗလံ။
‘‘တတော ¶ ¶ စုတာ သန္တုသိတံ [တာဝတိံသံ (သျာ။)]၊ ဂတာ တတ္ထ မဟာသုခံ၊
အနုဘူတာ မယံ သဗ္ဗေ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။
‘‘မာယာကာရော ¶ ယထာ ရင်္ဂေ [လဒ္ဓါ (သျာ။ ပီ။)]၊ ဒဿေသိ ဝိကတိံ ဗဟုံ၊
တထာ ဘဝေ ဘမန္တောဟံ [ဂမေန္တောဟံ (က။)၊ ဘဝန္တောဟံ (သျာ။)]၊ ဝိဒေဟာဓိပတီ အဟုံ။
‘‘ဂုဏာစေဠဿ ဝါကျေန၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဂတာသယော၊
နရကံ မဂ္ဂမာရူဠှော၊ ရုစာယ မမ ဓီတုယာ။
‘‘ဩဝါဒံ နာဒိယိတွာန၊ ဗြဟ္မုနာ နာရဒေနဟံ၊
ဗဟုဓာ သံသိတော သန္တော၊ ဒိဋ္ဌိံ ဟိတွာန ပါပိကံ။
‘‘ပူရယိတွာ ¶ ဝိသေသေန၊ ဒသ ကမ္မပထာနိဟံ၊
ဟိတွာန ဒေဟမဂမိံ၊ သဂ္ဂံ သဘဝနံ ယထာ။
‘‘ပစ္ဆိမေ ဘဝေ သမ္ပတ္တေ၊ ဗြဟ္မဗန္ဓု အဟောသဟံ၊
ဗာရာဏသိယံ ဖီတာယံ၊ ဇာတော ဝိပ္ပမဟာကုလေ။
‘‘မစ္စုဗျာဓိဇရာ ဘီတော၊ ဩဂါဟေတွာ မဟာဝနံ [ဇဟိတွာန မဟာဓနံ (သီ။)၊ ဇဟိတွာ စ မဟာဓနံ (ပီ။)]၊
နိဗ္ဗာနံ ပဒမေသန္တော၊ ဇဋိလေသု ပရိဗ္ဗဇိံ။
‘‘တဒါ ဒွေ ဘာတရော မယှံ၊ ပဗ္ဗဇိံသု မယာ သဟ၊
ဥရုဝေဠာယံ မာပေတွာ၊ အဿမံ နိဝသိံ အဟံ။
‘‘ကဿပေါ နာမ ဂေါတ္တေန၊ ဥရုဝေဠနိဝါသိကော [ဥရုဝေဠာယ နိဝသိံ (သျာ။)]၊
တတော မေ အာသိ ပညတ္တိ၊ ဥရုဝေဠကဿပေါ ဣတိ။
‘‘နဒီသကာသေ ဘာတာ မေ၊ နဒီကဿပသဝှယော၊
အာသီ သကာသနာမေန၊ ဂယာယံ ဂယာကဿပေါ။
‘‘ဒွေ ¶ သတာနိ ကနိဋ္ဌဿ၊ တီဏိ မဇ္ဈဿ ဘာတုနော၊
မမ ပဉ္စ သတာနူနာ၊ သိဿာ သဗ္ဗေ မမာနုဂါ။
‘‘တဒါ ဥပေစ္စ မံ ဗုဒ္ဓါ၊ ကတွာန ဝိဝိဓာနိ မေ [ကတွာ နာနာဝိဓာနိ မေ (သီ။)]၊
ပါဋိဟီရာနိ လောကဂ္ဂေါ၊ ဝိနေသိ နရသာရထိ။
‘‘သဟဿပရိဝါရေန၊ အဟောသိံ ဧဟိဘိက္ခုကော၊
တေဟေဝ သဟ သဗ္ဗေဟိ၊ အရဟတ္တမပါပုဏိံ။
‘‘တေ ¶ စေဝညေ စ ဗဟဝေါ၊ သိဿာ မံ ပရိဝါရယုံ၊
သာသိတုဉ္စ သမတ္ထောဟံ၊ တတော မံ ဣသိသတ္တမော။
‘‘မဟာပရိသဘာဝသ္မိံ ¶ ၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ မံ၊
အဟော ဗုဒ္ဓေ ကတံ ကာရံ၊ သဖလံ မေ အဇာယထ။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ ¶ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ဥရုဝေဠကဿပေါ ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ဥရုဝေဠကဿပတ္ထေရဿာပဒါနံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ရာဓတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော ¶ နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗလောကဝိဒူ မုနိ၊
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ စက္ခုမာ။
‘‘ဩဝါဒကော ဝိညာပကော၊ တာရကော သဗ္ဗပါဏိနံ၊
ဒေသနာကုသလော ဗုဒ္ဓါ၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘အနုကမ္ပကော ကာရုဏိကော၊ ဟိတေသီ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
သမ္ပတ္တေ တိတ္ထိယေ သဗ္ဗေ၊ ပဉ္စသီလေ ပတိဋ္ဌပိ။
‘‘ဧဝံ နိရာကုလံ အာသိ၊ သုညတံ တိတ္ထိယေဟိ စ၊
ဝိစိတ္တံ အရဟန္တေဟိ၊ ဝသီဘူတေဟိ တာဒိဘိ။
‘‘ရတနာနဋ္ဌပညာသံ၊ ဥဂ္ဂတော သော မဟာမုနိ၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော၊ ဗာတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
‘‘ဝဿသတသဟဿာနိ၊ အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘တဒါဟံ ဟံသဝတိယံ၊ ဗြာဟ္မဏော မန္တပါရဂူ၊
ဥပေစ္စ တံ နရဝရံ၊ အဿောသိံ ဓမ္မဒေသနံ။
‘‘ပညပေန္တံ မဟာဝီရံ၊ ပရိသာသု ဝိသာရဒံ၊
ပဋိဘာနေယျကံ ဘိက္ခုံ၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဝိနာယကံ။
‘‘တဒါဟံ ကာရံ ကတွာန၊ သသင်္ဃေ လောကနာယကေ၊
နိပစ္စ သိရသာ ပါဒေ၊ တံ ဌာနံ အဘိပတ္ထယိံ။
‘‘တတော ¶ မံ ဘဂဝါ အာဟ၊ သိင်္ဂီနိက္ခသမပ္ပဘော၊
သရေန ရဇနီယေန၊ ကိလေသမလဟာရိနာ။
‘‘‘သုခီ ¶ ¶ ဘဝဿု ဒီဃာယု၊ သိဇ္ဈတု ပဏိဓီ တဝ၊
သသင်္ဃေ မေ ကတံ ကာရံ၊ အတီဝ ဝိပုလံ တယာ။
‘‘‘သတသဟဿိတော ¶ ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝေါ၊
ဂေါတမော နာမ ဂေါတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘‘တဿ ဓမ္မေသု ဒါယာဒေါ၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော၊
ရာဓောတိ နာမဓေယျေန၊ ဟေဿတိ သတ္ထု သာဝကော။
‘‘‘သ တေ ဟေတုဂုဏေ တုဋ္ဌော၊ သကျပုတ္တော နရာသဘော [ဣဒံ ပါဒဒွယံ သျာမမူလေ နတ္ထီ]၊
ပဋိဘာနေယျကာနဂ္ဂံ၊ ပညပေဿတိ နာယကော’။
‘‘တံ သုတွာ မုဒိတော ဟုတွာ၊ ယာဝဇီဝံ တဒါ ဇိနံ၊
မေတ္တစိတ္တော ပရိစရိံ၊ သတော ပညာသမာဟိတော။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘သတာနံ တီဏိက္ခတ္တုဉ္စ၊ ဒေဝရဇ္ဇမကာရယိံ၊
သတာနံ ပဉ္စက္ခတ္တုဉ္စ၊ စက္ကဝတ္တီ အဟောသဟံ။
‘‘ပဒေသရဇ္ဇံ ဝိပုလံ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယံ၊
သဗ္ဗတ္ထ သုခိတော အာသိံ၊ တဿ ကမ္မဿ ဝါဟသာ။
‘‘ပစ္ဆိမေ ဘဝေ သမ္ပတ္တေ၊ ဂိရိဗ္ဗဇပုရုတ္တမေ၊
ဇာတော ဝိပ္ပကုလေ နိဒ္ဓေ၊ ဝိကလစ္ဆာဒနာသနေ။
‘‘ကဋစ္ဆုဘိက္ခံ ပါဒါသိံ၊ သာရိပုတ္တဿ တာဒိနော၊
ယဒါ ¶ ဇိဏ္ဏော စ ဝုဒ္ဓါ စ၊ တဒါရာမမုပါဂမိံ။
‘‘ပဗ္ဗဇတိ န မံ ကောစိ [ပဗ္ဗာဇေန္တိ န မံ ကေစိ (သီ။ သျာ ပီ။)]၊ ဇိဏ္ဏဒုဗ္ဗလထာမကံ၊
တေန ဒီနော ဝိဝဏ္ဏင်္ဂေါ [ဝိဝဏ္ဏကော (က။)]၊ သောကော စာသိံ တဒါ အဟံ။
‘‘ဒိသွာ မဟာကာရုဏိကော၊ မမမာဟ [မမာဟ သော (သီ။)၊ မမာဟ စ (ပီ။)] မဟာမုနိ၊
‘ကိမတ္ထံ ပုတ္တသောကဋ္ဋော၊ ဗြူဟိ တေ စိတ္တဇံ ရုဇံ’။
‘‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇံ န လဘေ ဝီရ၊ သွာက္ခာတေ တဝ သာသနေ၊
တေန သောကေန ဒီနောသ္မိ၊ သရဏံ ဟောဟိ နာယက’။
‘‘တဒါ ¶ ဘိက္ခူ သမာနေတွာ၊ အပုစ္ဆိ မုနိသတ္တမော၊
‘ဣမဿ အဓိကာရံ ယေ၊ သရန္တိ ဗျာဟရန္တု တေ’။
‘‘သာရိပုတ္တော ¶ တဒါဝေါစ၊ ‘ကာရမဿ သရာမဟံ၊
ကဋစ္ဆုဘိက္ခံ ဒါပေသိ၊ ပိဏ္ဍာယ စရတော မမ’။
‘‘‘သာဓု သာဓု ကတညူသိ၊ သာရိပုတ္တ ဣမံ တုဝံ၊
ပဗ္ဗာဇေဟိ ဒိဇံ ဝုဍ္ဎံ၊ ဟေဿတာဇာနိယော အယံ’။
‘‘တတော ¶ အလတ္ထံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ကမ္မဝါစောပသမ္ပဒံ၊
န စိရေနေဝ ကာလေန၊ ပါပုဏိံ အာသဝက္ခယံ။
‘‘သက္ကစ္စံ မုနိနော ဝါကျံ၊ သုဏာမိ မုဒိတော ယတော၊
ပဋိဘာနေယျကာနဂ္ဂံ၊ တတော မံ ဌပယီ ဇိနော။
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ¶ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ သုဒံ အာယသ္မာ ရာဓော ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
ရာဓတ္ထေရဿာပဒါနံ နဝမံ။
၁၀။ မောဃရာဇတ္ထေရအပဒါနံ
‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ သဗ္ဗလောကဝိဒူ မုနိ၊
ဣတော သတသဟဿမှိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ စက္ခုမာ။
‘‘ဩဝါဒကော ဝိညာပကော၊ တာရကော သဗ္ဗပါဏိနံ၊
ဒေသနာကုသလော ဗုဒ္ဓါ၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘အနုကမ္ပကော ကာရုဏိကော၊ ဟိတေသီ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
သမ္ပတ္တေ တိတ္ထိယေ သဗ္ဗေ၊ ပဉ္စသီလေ ပတိဋ္ဌပိ။
‘‘ဧဝံ နိရာကုလံ အာသိ၊ သုညတံ တိတ္ထိယေဟိ စ၊
ဝိစိတ္တံ အရဟန္တေဟိ၊ ဝသီဘူတေဟိ တာဒိဘိ။
‘‘ရတနာနဋ္ဌပညာသံ ¶ ၊ ဥဂ္ဂတော သော မဟာမုနိ၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော၊ ဗာတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
‘‘ဝဿသတသဟဿာနိ ¶ ၊ အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘တဒါဟံ ¶ ဟံသဝတိယံ၊ ကုလေ အညတရေ အဟုံ၊
ပရကမ္မာယနေ ယုတ္တော၊ နတ္ထိ မေ ကိဉ္စိ သံဓနံ။
‘‘ပဋိက္ကမနသာလာယံ၊ ဝသန္တော ကတဘူမိယံ၊
အဂ္ဂိံ ဥဇ္ဇာလယိံ တတ္ထ၊ ဒဠှံ ကဏှာသိ သာ [ကဏှာ သိယာ (သီ။ ပီ။)၊ ဍယှကဏှာ သိလာ (သျာ။)] ဟီ။
‘‘တဒါ ပရိသတိံ နာထော၊ စတုသစ္စပကာသကော၊
သာဝကံ သမ္ပကိတ္တေသိ၊ လူခစီဝရဓာရကံ။
‘‘တဿ တမှိ ဂုဏေ တုဋ္ဌော၊ ပဏိပစ္စ [ပတိပဇ္ဇ (သျာ။)] တထာဂတံ၊
လူခစီဝရဓာရဂ္ဂံ၊ ပတ္ထယိံ ဌာနမုတ္တမံ။
‘‘တဒါ အဝေါစ ဘဂဝါ၊ သာဝကေ ပဒုမုတ္တရော၊
‘ပဿထေတံ ပုရိသကံ၊ ကုစေလံ တနုဒေဟကံ။
‘‘‘ပီတိပ္ပသန္နဝဒနံ ¶ ၊ သဒ္ဓါဓနသမနွိတံ [သဒ္ဓါသ္နေဟသမနွတံ (က။)]၊
ဥဒဂ္ဂတနုဇံ ဟဋ္ဌံ၊ အစလံ သာလပိဏ္ဍိတံ။
‘‘‘ဧသော ပတ္ထေတိ တံ ဌာနံ၊ သစ္စသေနဿ ဘိက္ခုနော၊
လူခစီဝရဓာရိဿ၊ တဿ ဝဏ္ဏသိတာသယော [ဝဏ္ဏဂတာသယော (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
‘‘တံ သုတွာ မုဒိတော ဟုတွာ၊ နိပစ္စ သိရသာ ဇိနံ၊
ယာဝဇီဝံ သုဘံ ကမ္မံ၊ ကရိတွာ ဇိနသာသနေ။
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသူပဂေါ အဟံ။
‘‘ပဋိက္ကမနသာလာယံ၊ ဘူမိဒါဟကကမ္မုနာ၊
သမသဟဿံ နိရယေ၊ အဒယှိံ ဝေဒနာဋ္ဋိတော။
‘‘တေန ¶ ကမ္မာဝသေသေန၊ ပဉ္စ ဇာတိသတာနိဟံ၊
မနုဿော ကုလဇော ဟုတွာ၊ ဇာတိယာ လက္ခဏင်္ကိတော။
‘‘ပဉ္စ ¶ ဇာတိသတာနေဝ၊ ကုဋ္ဌရောဂသမပ္ပိတော၊
မဟာဒုက္ခံ အနုဘဝိံ၊ တဿ ကမ္မဿ ဝါဟသာ။
‘‘ဣမသ္မိံ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ ဥပရိဋ္ဌံ ယသဿိနံ၊
ပိဏ္ဍပါတေန တပ္ပေသိံ၊ ပသန္နမာနသော အဟံ။
‘‘တေန ¶ ကမ္မဝိသေသေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ၊
ဇဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
‘‘ပစ္ဆိမေ ဘဝေ သမ္ပတ္တေ၊ အဇာယိံ ခတ္တိယေ ကုလေ၊
ပိတုနော အစ္စယေနာဟံ၊ မဟာရဇ္ဇသမပ္ပိတော။
‘‘ကုဋ္ဌရောဂါဓိဘူတောဟံ၊ န ရတိံ န သုခံ လဘေ၊
မောဃံ ရဇ္ဇံ သုခံ ယသ္မာ၊ မောဃရာဇာ တတော အဟံ။
‘‘ကာယဿ ဒေါသံ ဒိသွာန၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ၊
ဗာဝရိဿ ဒိဇဂ္ဂဿ၊ သိဿတ္တံ အဇ္ဈုပါဂမိံ။
‘‘မဟတာ ပရိဝါရေန၊ ဥပေစ္စ နရနာယကံ၊
အပုစ္ဆိံ နိပုဏံ ပဉှံ၊ တံ ဝီရံ ဝါဒိသူဒနံ။
‘‘‘အယံ လောကော ပရော လောကော၊ ဗြဟ္မလောကော သဒေဝကော၊
ဒိဋ္ဌိံ နော [ဒိဋ္ဌာ နော (သီ။)၊ ဒိဋ္ဌံ နော (ပီ။)၊ ဒိဋ္ဌိံ တေ (သျာ။)] နာဘိဇာနာမိ၊ ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘‘ဧဝါဘိက္ကန္တဒဿာဝိံ ¶ ၊ အတ္ထိ ပဉှေန အာဂမံ၊
ကထံ လောကံ အဝေက္ခန္တံ၊ မစ္စုရာဇာ န ပဿတိ’။
‘‘‘သုညတော ¶ လောကံ အဝေက္ခဿု၊ မောဃရာဇ သဒါ သတော၊
အတ္တာနုဒိဋ္ဌိံ ဥဟစ္စ၊ ဧဝံ မစ္စုတရော သိယာ။
‘‘‘ဧဝံ လောကံ အဝေက္ခန္တံ၊ မစ္စုရာဇာ န ပဿတိ’၊
ဣတိ မံ အဘဏိ ဗုဒ္ဓါ၊ သဗ္ဗရောဂတိကိစ္ဆကော။
‘‘သဟ ဂါထာဝသာနေန၊ ကေသမဿုဝိဝဇ္ဇိတော၊
ကာသာဝဝတ္ထဝသနော၊ အာသိံ ဘိက္ခု တထာရဟာ။
‘‘သင်္ဃိကေသု ဝိဟာရေသု၊ န ဝသိံ ရောဂပီဠိတော၊
မာ ဝိဟာရော ပဒုဿီတိ၊ ဝါတရောဂေဟိ ပီဠိတော [ဝါစာယာဘိသုပီဠိတော (သျာ။ ပီ။)၊ ဝါတရောဂီ သုပီဠိတော (က။)]။
‘‘သင်္ကာရကူဋာ ¶ အာဟိတွာ၊ သုသာနာ ရထိကာဟိ စ၊
တတော သင်္ဃာဋိံ ကရိတွာ၊ ဓာရယိံ လူခစီဝရံ။
‘‘မဟာဘိသက္ကော တသ္မိံ မေ၊ ဂုဏေ တုဋ္ဌော ဝိနာယကော၊
လူခစီဝရဓာရီနံ၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ မံ။
‘‘ပုညပါပပရိက္ခီဏော၊ သဗ္ဗရောဂဝိဝဇ္ဇိတော၊
သိခီဝ အနုပါဒါနော၊ နိဗ္ဗာယိဿမနာသဝေါ။
‘‘ကိလေသာ ¶ ဈာပိတာ မယှံ…ပေ… ဝိဟရာမိ အနာသဝေါ။
‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ စတဿော…ပေ… ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ’’။
ဣတ္ထံ ¶ သုဒံ အာယသ္မာ မောဃရာဇာ ထေရော ဣမာ ဂါထာယော
အဘာသိတ္ထာတိ။
မောဃရာဇတ္ထေရဿာပဒါနံ ဒသမံ။
ကစ္စာယနဝဂ္ဂေါ စတုပညာသမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ကစ္စာနော ဝက္ကလီ ထေရော၊ မဟာကပ္ပိနသဝှယော၊
ဒဗ္ဗော ကုမာရနာမော စ၊ ဗာဟိယော ကောဋ္ဌိကော ဝသီ။
ဥရုဝေဠကဿပေါ ရာဓော၊ မောဃရာဇာ စ ပဏ္ဍိတော၊
တီဏိ ဂါထာသတာနေတ္ထ၊ ဗာသဋ္ဌိ စေဝ ပိဏ္ဍိတာ။