📜
၂၂။ သိခီဗုဒ္ဓဝံသဝဏ္ဏနာ
ဝိပဿိဿ ¶ ¶ ¶ အပရဘာဂေ အန္တရဟိတေ စ တသ္မိံ ကပ္ပေ တတော ပရံ ဧကူနသဋ္ဌိယာ ကပ္ပေသု ဗုဒ္ဓါ လောကေ န ဥပ္ပဇ္ဇိံသု။ အပဂတဗုဒ္ဓါလောကော အဟောသိ။ ကိလေသဒေဝပုတ္တမာရာနံ ဧကရဇ္ဇံ အပဂတကဏ္ဋကံ အဟောသိ။ ဣတော ပန ဧကတ္တိံသကပ္ပေ သိနိဒ္ဓသုက္ခသာရဒါရုပစိတော ပဟူတသပ္ပိသိတ္တော နိဓူမော သိခီ ဝိယ သိခီ စ ဝေဿဘူ စာတိ ဒွေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိံသု။ တတ္ထ သိခီ ပန ဘဂဝါ ပါရမိယော ပူရေတွာ တုသိတပုရေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ တတော စဝိတွာ ကုသလကရဏဝတီ အရုဏဝတီနဂရေ ပရမဂုဏဝတော အရုဏဝတော နာမ ရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ရတ္တကနကပဋိဗိမ္ဗရုစိရပ္ပဘာယ ပဘာဝတိယာ နာမ ဒေဝိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဟေတွာ ဒသ မာသေ ဝီတိနာမေတွာ နိသဘုယျာနေ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမိ။ နေမိတ္တိကာ ပနဿ နာမံ ကရောန္တာ ဥဏှီသဿ သိခါ ဝိယ ဥဂ္ဂတတ္တာ ‘‘သိခီ’’တိ နာမမကံသု။ သော သတ္တဝဿသဟဿာနိ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသိ။ သုစန္ဒကသိရီဂိရိယသနာရိဝသဘ နာမကာ တယော ပါသာဒါ အဟေသုံ။ သဗ္ဗကာမာဒေဝိပ္ပမုခါနိ စတုဝီသတိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ ပစ္စုပဋ္ဌိတာနိ အဟေသုံ။
သော စတ္တာရိ နိမိတ္တာနိ ဒိသွာ သဗ္ဗကာမာဒေဝိယာ ဂုဏဂဏာတုလေ အတုလေ နာမ ပုတ္တေ ဥပ္ပန္နေ ဟတ္ထိယာနေန ဟတ္ထိက္ခန္ဓဝရဂတော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိ။ တံ သတ္တတိပုရိသသတသဟဿာနိ အနုပဗ္ဗဇိံသု။ သော တေဟိ ပရိဝုတော အဋ္ဌမာသံ ပဓာနစရိယံ စရိတွာ ဝိသာခပုဏ္ဏမာယ ဂဏသင်္ဂဏိကံ ပဟာယ သုဒဿနနိဂမေ ပိယဒဿီသေဋ္ဌိနော ဓီတုယာ ဒိန္နံ မဓုပါယာသံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ တရုဏခဒိရဝနေ ဒိဝါဝိဟာရံ ဝီတိနာမေတွာ အနောမဒဿိနာ နာမ တာပသေန ဒိန္နာ အဋ္ဌ ကုသတိဏမုဋ္ဌိယော ဂဟေတွာ ပုဏ္ဍရီကဗောဓိံ ဥပသင်္ကမိ။ တဿာ ကိရ ပုဏ္ဍရီကဗောဓိယာပိ ပါဋလိယာ ပမာဏမေဝ ပမာဏံ အဟောသိ။ တံဒိဝသမေဝ သော ပဏ္ဏာသရတနက္ခန္ဓော ဟုတွာ အဗ္ဘုဂ္ဂတော၊ သာခါပိဿ ပဏ္ဏာသရတနမတ္တာဝ။ သော ဒိဗ္ဗေဟိ ဂန္ဓေဟိ ပုပ္ဖေဟိ သဉ္ဆန္နော အဟောသိ။ န ကေဝလံ ပုပ္ဖေဟေဝ၊ ဖလေဟိပိ သဉ္ဆန္နော အဟောသိ။ တဿ ဧကပဿတော တရုဏာနိ ဖလာနိ ဧကတော မဇ္ဈိမာနိ ဧကတော နာတိပက္ကာနိ ဧကတော ပက္ခိတ္တဒိဗ္ဗောဇာနိ ဝိယ သုရသာနိ ဝဏ္ဏဂန္ဓရသသမ္ပန္နာနိ တတော တတော ဩလမ္ဗန္တိ။ ယထာ စ သော ¶ ၊ ဧဝံ ဒသသဟဿိစက္ကဝါဠေသု ပုပ္ဖူပဂါ ရုက္ခာ ပုပ္ဖေဟိ ဖလူပဂါ ရုက္ခာ ဖလေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတာ အဟေသုံ။
သော ¶ တတ္ထ စတုဝီသတိဟတ္ထဝိတ္ထတံ တိဏသန္ထရံ သန္ထရိတွာ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ စတုရင်္ဂဝီရိယံ အဓိဋ္ဌာယ နိသီဒိ။ ဧဝံ နိသီဒိတွာ ဆတ္တိံသ ယောဇနဝိတ္ထတံ သမာရံ မာရဗလံ ဝိဓမိတွာ သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိတွာ – ‘‘အနေကဇာတိသံသာရံ…ပေ… တဏှာနံ ခယမဇ္ဈဂါ’’တိ ဥဒါနံ ဥဒါနေတွာ ဗောဓိသမီပေယေဝ သတ္တသတ္တာဟံ ဝီတိနာမေတွာ ဗြဟ္မာယာစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အတ္တနာ သဟ ပဗ္ဗဇိတာနံ သတ္တတိယာ ဘိက္ခုသတသဟဿာနံ ဥပနိဿယသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ သုရပထေန ဂန္တွာ ဝိဝိဓာဝရဏဝတိယာ အရုဏဝတိယာ ရာဇဓာနိယာ သမီပေ မိဂါဇိနုယျာနေ ဩတရိတွာ တေဟိ မုနိဂဏေဟိ ပရိဝုတော တေသံ မဇ္ဈေ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေသိ။ တဒါ ကောဋိသတသဟဿာနံ ပဌမော အဘိသမယော အဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘ဝိပဿိဿ ¶ အပရေန၊ သမ္ဗုဒ္ဓါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
သိခိဝှယော အာသိ ဇိနော၊ အသမော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။
‘‘မာရသေနံ ပမဒ္ဒိတွာ၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ၊
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေသိ၊ အနုကမ္ပာယ ပါဏိနံ။
‘‘ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ၊ သိခိမှိ ဇိနပုင်္ဂဝေ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ၊ ပဌမာဘိသမယော အဟူ’’တိ။
ပုနပိ အရုဏဝတိယာ ရာဇဓာနိယာ သမီပေယေဝ အဘိဘူရာဇပုတ္တဿ စ သမ္ဘဝရာဇပုတ္တဿ စာတိ ဒွိန္နံ သပရိဝါရာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ နဝုတိကောဋိသဟဿာနိ ဓမ္မာမတံ ပါယေသိ။ သော ဒုတိယော အဘိသမယော အဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘အပရမ္ပိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တေ၊ ဂဏသေဋ္ဌေ နရုတ္တမေ၊
နဝုတ္တိကောဋိသဟဿာနံ၊ ဒုတိယာဘိသမယော အဟူ’’တိ။
ယဒါ ပန သူရိယဝတီနဂရဒွါရေ စမ္ပကရုက္ခမူလေ တိတ္ထိယမဒမာနဘဉ္ဇနတ္ထံ သဗ္ဗဇနဗန္ဓနမောက္ခတ္ထဉ္စ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကရောန္တော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေသိ ¶ ၊ တဒါ အသီတိကောဋိသဟဿာနံ တတိယော အဘိသမယော အဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘ယမကပါဋိဟာရိယဉ္စ ¶ ၊ ဒဿယန္တေ သဒေဝကေ၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ၊ တတိယာဘိသမယော အဟူ’’တိ။
အဘိဘုနာ စ သမ္ဘဝေန စ ရာဇပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ပဗ္ဗဇိတာနံ အရဟန္တာနံ သတသဟဿာနံ မဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိ၊ သော ပဌမော သန္နိပါတော အဟောသိ၊ အရုဏဝတီနဂရေ ဉာတိသမာဂမေ ပဗ္ဗဇိတာနံ အသီတိယာ ဘိက္ခုသဟဿာနံ မဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိ၊ သော ဒုတိယော သန္နိပါတော အဟောသိ။ ဓနဉ္ဇယနဂရေ ဓနပါလကနာဂဝိနယနသမယေ ပဗ္ဗဇိတာနံ သတ္တတိယာ ဘိက္ခုသဟဿာနံ မဇ္ဈေ ဘဂဝါ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိ၊ သော တတိယော သန္နိပါတော အဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘သန္နိပါတာ တယော အာသုံ၊ သိခိဿာပိ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ၊ သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
‘‘ဘိက္ခုသတသဟဿာနံ၊ ပဌမော အာသိ သမာဂမော၊
အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနံ၊ ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
‘‘သတ္တတိဘိက္ခုသဟဿာနံ ¶ ၊ တတိယော အာသိ သမာဂမော၊
အနုပလိတ္တော ပဒုမံဝ၊ တောယမှိ သမ္ပဝဍ္ဎိတ’’န္တိ။
တတ္ထ အနုပလိတ္တော ပဒုမံဝါတိ တောယေ ဇာတံ တောယေဝ ဝဍ္ဎိတံ ပဒုမံ ဝိယ တောယေန အနုပလိတ္တံ၊ သောပိ ဘိက္ခုသန္နိပါတော လောကေ ဇာတောပိ လောကဓမ္မေဟိ အနုပလိတ္တော အဟောသီတိ အတ္ထော။
တဒါ ကိရ အမှာကံ ဗောဓိသတ္တော ကတ္ထစိ အသံသဋ္ဌော ပရိဘုတ္တနဂရေ အရိန္ဒမော နာမ ရာဇာ ဟုတွာ သိခိမှိ သတ္ထရိ ပရိဘုတ္တနဂရမနုပ္ပတ္တေ သပရိဝါရော ရာဇာ ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပသာဒဝဍ္ဎိတဟဒယနယနသောတော ဒသဗလဿ အမလစရဏကမလယုဂဠေသု သပရိဝါရော သိရသာ အဘိဝန္ဒိတွာ ဒသဗလံ နိမန္တေတွာ သတ္တာဟံ ဣဿရိယကုလဝိဘဝသဒ္ဓါနုရူပံ မဟာဒါနံ ဒတွာ ဒုဿဘဏ္ဍာဂါရဒွါရာနိ ဝိဝရာပေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ¶ မဟဂ္ဃာနိ ဝတ္ထာနိ အဒါသိ။ အတ္တနော စ ဗလရူပလက္ခဏဇဝသမ္ပန္နဟေမဇာလမာလာသမလင်္ကတံ နဝကနကရုစိရဒဏ္ဍကောသစာမရယုဂဝိရာဇိတံ ဝိပုလမုဒုကဏ္ဏံ စန္ဒရာဇိဝိရာဇိတဝဒနသောဘံ ဧရာဝဏဝါရဏမိဝ အရိဝါရဏံ ဝရဝါရဏံ ဒတွာ ဝါရဏပ္ပမာဏမေဝ ¶ ကတွာ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဉ္စ အဒါသိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ – ‘‘ဣတော ဧကတ္တိံသကပ္ပေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဗျာကာသိ။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘အဟံ တေန သမယေန၊ အရိန္ဒမော နာမ ခတ္တိယော၊
သမ္ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သင်္ဃံ၊ အန္နပါနေန တပ္ပယိံ။
‘‘ဗဟုံ ဒုဿဝရံ ဒတွာ၊ ဒုဿကောဋိံ အနပ္ပကံ၊
အလင်္ကတံ ဟတ္ထိယာနံ၊ သမ္ဗုဒ္ဓဿ အဒါသဟံ။
‘‘ဟတ္ထိယာနံ နိမ္မိနိတွာ၊ ကပ္ပိယံ ဥပနာမယိံ၊
ပူရယိံ မာနသံ မယှံ၊ နိစ္စံ ဒဠှမုပဋ္ဌိတံ။
‘‘သောပိ မံ ဗုဒ္ဓါ ဗျာကာသိ၊ သိခီ လောကဂ္ဂနာယကော၊
ဧကတ္တိံသေ ဣတော ကပ္ပေ၊ အယံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတိ။
‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ။
‘‘တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ၊ ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ၊ ဒသပါရမိပူရိယာ’’တိ။
တတ္ထ နိမ္မိနိတွာတိ တဿ ဟတ္ထိနော ပမာဏေန တုလယိတွာ။ ကပ္ပိယန္တိ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ၊ ဘိက္ခူနံ ယံ ဘဏ္ဍံ ကပ္ပတိ ဂဟေတုံ၊ တံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ နာမ။ ပူရယိံ မာနသံ မယှန္တိ မမ စိတ္တံ ဒါနပီတိယာ ပူရယိံ၊ မယှံ ဟာသုပ္ပာဒနသမတ္ထံ အကာသိန္တိ အတ္ထော။ နိစ္စံ ဒဠှမုပဋ္ဌိတန္တိ နိစ္စကာလံ ဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ ဒါနဝသေန ဒဠှံ ဥပဋ္ဌိတံ စိတ္တန္တိ အတ္ထော။
တဿ ပန ဘဂဝတော နဂရံ အရုဏဝတီ နာမ အဟောသိ။ အရုဏဝါ နာမ ရာဇာ ပိတာ၊ ပဘာဝတီ နာမ မာတာ၊ အဘိဘူ စ သမ္ဘဝေါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ခေမင်္ကရော နာမုပဋ္ဌာကော၊ သခိလာ စ မဒုမာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ ပုဏ္ဍရီကရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရဉ္စဿ သတ္တတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ ¶ ။ သရီရပ္ပဘာ နိစ္စကာလံ ယောဇနတ္တယံ ဖရိတွာ ¶ အဋ္ဌာသိ။ သတ္တတိဝဿသဟဿာနိ အာယု၊ သဗ္ဗကာမာ နာမဿ အဂ္ဂမဟေသီ၊ အတုလော နာမဿ ပုတ္တော၊ ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘နဂရံ ¶ အရုဏဝတီ နာမ၊ အရုဏော နာမ ခတ္တိယော၊
ပဘာဝတီ နာမ ဇနိကာ၊ သိခိဿာပိ မဟေသိနော။
‘‘အဘိဘူ သမ္ဘဝေါ စေဝ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ခေမင်္ကရော နာမုပဋ္ဌာကော၊ သိခိဿာပိ မဟေသိနော။
‘‘သခိလာ စ ပဒုမာ စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော၊ ပုဏ္ဍရီကောတိ ဝုစ္စတိ။
‘‘သိရိဝဍ္ဎော စ နန္ဒော စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
စိတ္တာ စေဝ သုဂုတ္တာ စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
‘‘ဥစ္စတ္တနေန သော ဗုဒ္ဓါ၊ သတ္တတိဟတ္ထမုဂ္ဂတော၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော၊ ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
‘‘တဿာပိ ဗျာမပ္ပဘာ ကာယာ၊ ဒိဝါရတ္တိံ နိရန္တရံ၊
ဒိသောဒိသံ နိစ္ဆရန္တိ၊ တီဏိ ယောဇနသော ပဘာ။
‘‘သတ္တတိဝဿသဟဿာနိ၊ အာယု တဿ မဟေသိနော၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘ဓမ္မမေဃံ ပဝဿေတွာ၊ တေမယိတွာ သဒေဝကေ၊
ခေမန္တံ ပါပယိတွာန၊ နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
‘‘အနုဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နံ၊ ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏံ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ၊ နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ’’တိ။
တတ္ထ ပုဏ္ဍရီကောတိ ¶ သေတမ္ဗရုက္ခော။ တီဏိ ယောဇနသော ပဘာတိ တီဏိ ယောဇနာနိ ပဘာ နိစ္ဆရန္တီတိ အတ္ထော။ ဓမ္မမေဃန္တိ ဓမ္မဝဿံ၊ ဓမ္မဝဿနကော ဗုဒ္ဓမေဃော။ တေမယိတွာတိ ဓမ္မကထာသလိလေန တေမေတွာ၊ သိဉ္စိတွာတိ အတ္ထော။ သဒေဝကေတိ သဒေဝကေ သတ္တေ။ ခေမန္တန္တိ ခေမန္တံ နိဗ္ဗာနံ ¶ ¶ ။ အနုဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နန္တိ တမ္ဗနခတုင်္ဂနာသဝဋ္ဋင်္ဂုလိတာဒီဟိ အသီတိယာ အနုဗျဉ္ဇနေဟိ သမ္ပန္နံ၊ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏပဋိမဏ္ဍိတံ ဘဂဝတော သရီရန္တိ အတ္ထော။ သိခီ ကိရ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ သီလဝတီနဂရေ အဿာရာမေ ပရိနိဗ္ဗာယိ။
‘‘သိခီဝ လောကေ တပသာ ဇလိတွာ၊ သိခီဝ မေဃာဂမနေ နဒိတွာ၊
သိခီ မဟေသိန္ဓနဝိပ္ပဟီနော၊ သိခီဝ သန္တိံ သုဂတော ဂတော သော’’။
သိခိဿ ကိရ ဘဂဝတော ဓာတုယော ဧကဂ္ဃနာဝ ဟုတွာ အဋ္ဌံသု န ဝိပ္ပကိရိံသု။ သကလဇမ္ဗုဒီပဝါသိနော ပန မနုဿာ တိယောဇနုဗ္ဗေဓံ သတ္တရတနမယံ ဟိမဂိရိသဒိသသောဘံ ထူပမကံသု။ သေသမေတ္ထ ဂါထာသု ပါကဋမေဝါတိ။
သိခီဗုဒ္ဓဝံသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဋ္ဌိတော ဝီသတိမော ဗုဒ္ဓဝံသော။