📜

၂၄။ ကကုသန္ဓဗုဒ္ဓဝံသဝဏ္ဏနာ

ဝေဿဘုမှိ သယမ္ဘုမှိ ပရိနိဗ္ဗုတေ တသ္မိံ ပန ကပ္ပေ အတိက္ကန္တေ ဧကူနတ္တိံသကပ္ပေသု ဇိနဒိဝသကရာ နုပ္ပဇ္ဇိံသု။ ဣမသ္မိံ ပန ဘဒ္ဒကပ္ပေ စတ္တာရော ဗုဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ ကတမေ စတ္တာရော? ကကုသန္ဓော ကောဏာဂမနော ကဿပေါ အမှာကံ ဗုဒ္ဓါတိ။ မေတ္တေယျော ပန ဘဂဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ။ ဧဝမယံ ကပ္ပော ပဉ္စဟိ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတတ္တာ ဘဒ္ဒကပ္ပောတိ ဘဂဝတာ ဝဏ္ဏိတော။ တတ္ထ ကကုသန္ဓော နာမ ဘဂဝါ ပါရမိယော ပူရေတွာ တုသိတပုရေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ တတော စဝိတွာ ခေမဝတီနဂရေ ခေမင်္ကရဿ နာမ ရညော အတ္ထဓမ္မာနုသာသကဿ အဂ္ဂိဒတ္တဿ နာမ ပုရောဟိတဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ဝိသာခါယ နာမ ဗြာဟ္မဏိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ အဂ္ဂဟေသိ။ ယဒါ ပန ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏေ သက္ကရောန္တိ ဂရုကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ၊ တဒါ ဗောဓိသတ္တာ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။

ယဒါ ပန ဗြာဟ္မဏာ ခတ္တိယေ သက္ကရောန္တိ ဂရုကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ၊ တဒါ ခတ္တိယကုလေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဒါ ကိရ ဗြာဟ္မဏာ ခတ္တိယေဟိ သက္ကရီယန္တိ ဂရုကရီယန္တိ၊ တသ္မာ သစ္စသန္ဓော ကကုသန္ဓော ဗောဓိသတ္တော ဝိဘဝသိရိသမုဒယေနာကုလေ အနာကုလေ ဗြာဟ္မဏကုလေ ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ ဥန္နာဒေန္တော ကမ္ပယန္တော ဥဒပါဒိ။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တပ္ပကာရာနိ ပါဋိဟာရိယာနိ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ တတော ဒသန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန ခေမဝတုယျာနေ မာတုကုစ္ဆိတော သုဝဏ္ဏလတာတော အဂ္ဂိဇာလော ဝိယ နိက္ခမိ။ သော စတ္တာရိ ဝဿသဟဿာနိ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသိ။ တဿ ကိရ ကာမကာမဝဏ္ဏကာမသုဒ္ဓိနာမကာ တယော ပါသာဒါ အဟေသုံ။ ရောစိနီဗြာဟ္မဏီပမုခါနိ တိံသ ဣတ္ထိသဟဿာနိ ပစ္စုပဋ္ဌိတာနိ အဟေသုံ။

သော စတ္တာရိ နိမိတ္တာနိ ဒိသွာ ရောစိနိယာ ဗြာဟ္မဏိယာ အနုတ္တရေ ဥတ္တရေ နာမ ကုမာရေ ဥပ္ပန္နေ ပယုတ္တေန အာဇညရထေန မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိ။ တံ စတ္တာလီသသဟဿာနိ အနုပဗ္ဗဇိံသု။ သော တေဟိ ပရိဝုတော အဋ္ဌ မာသေ ပဓာနစရိယံ စရိတွာ ဝိသာခပုဏ္ဏမာယ သုစိရိန္ဓနိဂမေ ဝဇိရိန္ဓဗြာဟ္မဏဿ ဓီတာယ ဒိန္နံ မဓုပါယာသံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ခဒိရဝနေ ဒိဝါဝိဟာရံ ကတွာ သာယနှသမယေ သုဘဒ္ဒေန နာမ ယဝပါလကေန ဥပနီတာ အဋ္ဌ တိဏမုဋ္ဌိယော ဂဟေတွာ သိရီသဗောဓိံ ပါဋလိယာ ဝုတ္တပ္ပမာဏံ ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ ဥပဝါယမာနံ ဥပဂန္တွာ စတုတ္တိံသဟတ္ထဝိတ္ထတံ တိဏသန္ထရံ သန္ထရိတွာ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ သမ္ဗောဓိံ ပတွာ – ‘‘အနေကဇာတိသံသာရံ…ပေ… တဏှာနံ ခယမဇ္ဈဂါ’’တိ ဥဒါနံ ဥဒါနေတွာ သတ္တသတ္တာဟံ ဝီတိနာမေတွာ အတ္တနာ သဟ ပဗ္ဗဇိတာနံ စတ္တာလီသာယ ဘိက္ခုသဟဿာနံ သစ္စပ္ပဋိဝေဓသမတ္ထတံ ဒိသွာ ဧကာဟေနေဝ မကိလနဂရသမီပေ သမ္ဘူတံ ဣသိပတနံ နာမ မိဂဒါယံ ပဝိသိတွာ တေသံ မဇ္ဈဂတော ဘဂဝါ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေသိ။ တဒါ စတ္တာလီသာယ ကောဋိသဟဿာနံ ပဌမော ဓမ္မာဘိသမယော အဟောသိ။

ပုန ကဏ္ဏကုဇ္ဇနဂရဒွါရေ မဟာသာလရုက္ခမူလေ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကတွာ တိံသကောဋိသဟဿာနံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥပ္ပာဒေသိ၊ သော ဒုတိယော အဘိသမယော အဟောသိ။ ယဒါ ပန ခေမဝတီနဂရဿာဝိဒူရေ အညတရသ္မိံ ဒေဝါယတနေ အဘိမတနရဒေဝေါ နရဒေဝေါ နာမ ယက္ခော ဒိဿမာနမနုဿသရီရော ဟုတွာ ကန္တာရမဇ္ဈေ ဧကဿ ကမလကုဝလယုပ္ပလသမလင်္ကတသလိလသီတလဿ ပရမမဓုရသိသိရဝါရိနော သဗ္ဗဇနသုရဘိရမဿ သရဿ သမီပေ ဌတွာ ကမလကုဝလယကလ္လဟာရာဒီဟိ သတ္တေ ဥပလာပေတွာ မနုဿေ ခါဒတိ ။ တသ္မိံ မဂ္ဂေ ပစ္ဆိန္နေ ဇနသမ္ပာတရဟိတေ မဟာအဋဝိံ ပဝိသိတွာ တတ္ထ သမ္ပတ္တေ သတ္တေ ခါဒတိ။ သော လောကဝိဿုတော မဟာကန္တာရမဂ္ဂေါ အဟောသိ။ ဥဘတောကန္တာရဒွါရေ ကိရ မဟာဇနကာယော သန္နိပတိတွာ ကန္တာရနိတ္ထရဏတ္ထာယ အဋ္ဌာသိ။ အထ ဝိဂတဘဝဗန္ဓော ကကုသန္ဓော သတ္ထာ ဧကဒိဝသံ ပစ္စူသသမယေ မဟာကရုဏာသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ လောကံ ဝေါလောကေန္တော ဉာဏဇာလဿ အန္တောဂတံ တံ မဟေသက္ခံ နရဒေဝယက္ခံ တဉ္စ ဇနသမူဟမဒ္ဒသ။ ဒိသွာ စ ပန ဂဂနတလေန ဂန္တွာ တဿ ဇနကာယဿ ပဿန္တဿေဝ ဘဂဝါ အနေကဝိဟိတံ ပါဋိဟာရိယံ ကရောန္တော တဿ နရဒေဝယက္ခဿ ဘဝနေ ဩတရိတွာ တဿ မင်္ဂလပလ္လင်္ကေ နိသီဒိ။

အထ ခေါ သော မနုဿဘက္ခော ယက္ခော ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မိယော ဝိဿဇ္ဇေန္တံ ဣန္ဒဓနုပရိဝုတမိဝ ဒိဝသကရံ မုနိဒိဝသကရံ ပဝနပထေနာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ – ‘‘ဒသဗလော မမာနုကမ္ပာယ ဣဓာဂစ္ဆတီ’’တိ ပသန္နဟဒယော အတ္တနော ပရိဝါရယက္ခေဟိ သဒ္ဓိံ အနေကမိဂဂဏဝန္တံ ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ နာနာဝဏ္ဏဂန္ဓာနိ ဇလဇထလဇာနိ ကုသုမာနိ ပရမမနောရမာနိ သုဂန္ဓဂန္ဓေ သမာဟရိတွာ အတ္တနော ပလ္လင်္ကေ နိသိန္နံ ဝိဂတရန္ဓံ ကကုသန္ဓံ လောကနာယကံ မာလာဂန္ဓဝိလေပနာဒီဟိ ပူဇယိတွာ ထုတိသင်္ဂီတာနိ ပဝတ္တေန္တော သိရသိ အဉ္ဇလိံ ကတွာ နမဿမာနော အဋ္ဌာသိ။ တတော မနုဿာ တံ ပါဋိဟာရိယံ ဒိသွာ ပသန္နဟဒယာ သမာဂမ္မ ဘဂဝန္တံ ပရိဝါရေတွာ နမဿမာနာ အဋ္ဌံသု။ အထ အပ္ပဋိသန္ဓော ကကုသန္ဓော ဘဂဝါ အဘိပူဇိတနရဒေဝယက္ခံ နရဒေဝယက္ခံ ကမ္မဖလသမ္ဗန္ဓဒဿနေန သမုတ္တေဇေတွာ နိရယကထာယ သန္တာသေတွာ စတုသစ္စကထံ ကထေသိ၊ တဒါ အပရိမိတာနံ သတ္တာနံ ဓမ္မာဘိသမယော အဟောသိ၊ အယံ တတိယော အဘိသမယော အဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ –

၁။

‘‘ဝေဿဘုဿ အပရေန၊ သမ္ဗုဒ္ဓါ ဒွိပဒုတ္တမော၊

ကကုသန္ဓော နာမ နာမေန၊ အပ္ပမေယျော ဒုရာသဒေါ။

၂။

‘‘ဥဂ္ဃာဋေတွာ သဗ္ဗဘဝံ၊ စရိယာယ ပါရမိံ ဂတော၊

သီဟောဝ ပဉ္ဇရံ ဘေတွာ၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

၃။

‘‘ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ၊ ကကုသန္ဓေ လောကနာယကေ၊

စတ္တာလီသကောဋိသဟဿာနံ၊ ဓမ္မာဘိသမယော အဟု။

၄။

‘‘အန္တလိက္ခမှိ အာကာသေ၊ ယမကံ ကတွာ ဝိကုဗ္ဗနံ၊

တိံသကောဋိသဟဿာနံ၊ ဗောဓေသိ ဒေဝမာနုသေ။

၅။

‘‘နရဒေဝဿ ယက္ခဿ၊ စတုသစ္စပ္ပကာသနေ၊

ဓမ္မာဘိသမယော တဿ၊ ဂဏနာတော အသင်္ခိယော’’တိ။

တတ္ထ ဥဂ္ဃာဋေတွာတိ သမူဟနိတွာ။ သဗ္ဗဘဝန္တိ သဗ္ဗံ နဝဝိဓံ ဘဝံ၊ ဘဝုပ္ပတ္တိနိမိတ္တံ ကမ္မန္တိ အတ္ထော။ စရိယာယ ပါရမိံ ဂတောတိ သဗ္ဗပါရမီနံ ပူရဏဝသေန ပါရံ ဂတော။ သီဟောဝ ပဉ္ဇရံ ဘေတွာတိ သီဟော ဝိယ ပဉ္ဇရံ မုနိကုဉ္ဇရော ဘဝပဉ္ဇရံ ဝိနာသေတွာတိ အတ္ထော။ ကကုသန္ဓဿ ဝိဒ္ဓသ္တဘဝဗန္ဓနဿ ဧကောဝ သာဝကသန္နိပါတော အဟောသိ။ ကဏ္ဏကုဇ္ဇနဂရေ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ အတ္တနာ သဟ ပဗ္ဗဇိတေဟိ စတ္တာလီသာယ အရဟန္တသဟဿေဟိ ပရိဝုတော မာဃပုဏ္ဏမာယံ ဘဂဝါ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိ။ တေန ဝုတ္တံ –

၆။

‘‘ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော၊ ဧကော အာသိ သမာဂမော၊

ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ၊ သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။

၇။

‘‘စတ္တာလီသသဟဿာနံ၊ တဒါ အာသိ သမာဂမော၊

ဒန္တဘူမိမနုပ္ပတ္တာနံ၊ အာသဝါရိဂဏက္ခယာ’’တိ။

တဒါ အမှာကံ ဗောဓိသတ္တော ခေမော နာမ ရာဇာ ဟုတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ သင်္ဃဿ ပတ္တစီဝရံ မဟာဒါနံ ဒတွာ အဉ္ဇနာဒီနိ သဗ္ဗဘေသဇ္ဇာနိ စ အဒါသိ။ အညဉ္စ သမဏပရိက္ခာရံ ဒတွာ တဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပသန္နဟဒယော ဟုတွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိ။ သော ပန သတ္ထာ – ‘‘အနာဂတေ ဣမသ္မိံယေဝ ကပ္ပေ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဗျာကာသိ။ တေန ဝုတ္တံ –

၈။

‘‘အဟံ တေန သမယေန၊ ခေမော နာမာသိ ခတ္တိယော၊

တထာဂတေ ဇိနပုတ္တေ၊ ဒါနံ ဒတွာ အနပ္ပကံ။

၉။

‘‘ပတ္တဉ္စ စီဝရံ ဒတွာ၊ အဉ္ဇနံ မဓုလဋ္ဌိကံ၊

ဣမေတံ ပတ္ထိတံ သဗ္ဗံ၊ ပဋိယာဒေမိ ဝရံ ဝရံ။

၁၀။

‘‘သောပိ မံ ဗုဒ္ဓါ ဗျာကာသိ၊ ကကုသန္ဓော ဝိနာယကော၊

ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ အယံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿတိ။

၁၁။

‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ။

၁၃။

‘‘နဂရံ ခေမဝတီ နာမ၊ ခေမော နာမာသဟံ တဒါ၊

သဗ္ဗညုတံ ဂဝေသန္တော၊ ပဗ္ဗဇိံ တဿ သန္တိကေ’’တိ။

တတ္ထ အဉ္ဇနံ ပါကဋမေဝ။ မဓုလဋ္ဌိကန္တိ ယဋ္ဌိမဓုကံ။ ဣမေတန္တိ ဣမံ ဧတံ။ ပတ္ထိတန္တိ ဣစ္ဆိတံ။ ပဋိယာဒေမီတိ ဒဇ္ဇာမိ၊ အဒါသိန္တိ အတ္ထော။ ဝရံ ဝရန္တိ သေဋ္ဌံ သေဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ယဒေတံ ပတ္ထိတ’’န္တိပိ ပါဌော၊ တဿ ယံ ဣစ္ဆတိ၊ ဧတံ သဗ္ဗံ အဒါသိန္တိ အတ္ထော။ အယံ သုန္ဒရတရော။

တဿ ပန အဒန္ဓဿ ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော ခေမံ နာမ နဂရံ အဟောသိ။ အဂ္ဂိဒတ္တော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ၊ ဝိသာခါ နာမ ဗြာဟ္မဏီ မာတာ၊ ဝိဓုရော စ သဉ္ဇီဝေါ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ ဗုဒ္ဓိဇော နာမုပဋ္ဌာကော၊ သာမာ စ စမ္ပာ စ ဒွေ အဂ္ဂသာဝိကာ၊ မဟာသိရီသရုက္ခော ဗောဓိ၊ သရီရံ စတ္တာလီသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ၊ သမန္တာ ဒသယောဇနာနိ သရီရပ္ပဘာ နိစ္ဆရတိ ၊ စတ္တာလီသဝဿသဟဿာနိ အာယု၊ ဘရိယာ ပနဿ ရောစိနီ နာမ ဗြာဟ္မဏီ၊ ဥတ္တရော နာမ ပုတ္တော၊ အာဇညရထေန နိက္ခမိ။ တေန ဝုတ္တံ –

၁၄။

‘‘ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂိဒတ္တော စ၊ အာသိ ဗုဒ္ဓဿ သော ပိတာ၊

ဝိသာခါ နာမ ဇနိကာ၊ ကကုသန္ဓဿ သတ္ထုနော။

၁၅။

‘‘ဝသတေ တတ္ထ ခေမေ ပုရေ၊ သမ္ဗုဒ္ဓဿ မဟာကုလံ၊

နရာနံ ပဝရံ သေဋ္ဌံ၊ ဇာတိမန္တံ မဟာယသံ။

၂၀။

‘‘ဝိဓုရော စ သဉ္ဇီဝေါ စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊

ဗုဒ္ဓိဇော နာမုပဋ္ဌာကော၊ ကကုသန္ဓဿ သတ္ထုနော။

၂၁။

‘‘သာမာ စ စမ္ပာနာမာ စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊

ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော၊ သိရီသောတိ ပဝုစ္စတိ။

၂၃။

‘‘စတ္တာလီသရတနာနိ၊ အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊

ကနကပ္ပဘာ နိစ္ဆရတိ၊ သမန္တာ ဒသယောဇနံ။

၂၄။

‘‘စတ္တာလီသဝဿသဟဿာနိ၊ အာယု တဿ မဟေသိနော၊

တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။

၂၅။

‘‘ဓမ္မာပဏံ ပသာရေတွာ၊ နရနာရီနံ သဒေဝကေ၊

နဒိတွာ သီဟနာဒံဝ၊ နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။

၂၆။

‘‘အဋ္ဌင်္ဂဝစနသမ္ပန္နော၊ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ နိရန္တရံ၊

သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ၊ နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ’’တိ။

တတ္ထ ဝသတေ တတ္ထ ခေမေ ပုရေတိ အယံ ဂါထာ ကကုသန္ဓဿ ဇာတနဂရသန္ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ မဟာကုလန္တိ ဥဒိတောဒိတံ ဘဂဝတော ပိတုကုလံ။ နရာနံ ပဝရံ သေဋ္ဌန္တိ ဇာတိဝသေန သဗ္ဗမနုဿာနံ ပဝရံ သေဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။ ဇာတိမန္တန္တိ အဘိဇာတိဝန္တံ၊ ဥတ္တမာဘိဇာတံ။ မဟာယသန္တိ မဟာပရိဝါရံ၊ ကိံ တံ ဗုဒ္ဓဿ မဟာကုလံ? တတ္ထ မဟာကုလံ ခေမေ ပုရေ ဝသတေတိပဒေန သမ္ဗန္ဓော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

သမန္တာ ဒသယောဇနန္တိ သမန္တတော ဒသ ယောဇနာနိ ဖရိတွာ နိစ္စကာလံ သရီရတော နိက္ခမိတွာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ပဘာ နိစ္ဆရတီတိ အတ္ထော။ ဓမ္မာပဏန္တိ ဓမ္မသင်္ခါတံ အာပဏံ။ ပသာရေတွာတိ ဘဏ္ဍဝိက္ကိဏနတ္ထံ နာနာဘဏ္ဍသမိဒ္ဓမာပဏံ ဝိယ ဓမ္မာပဏံ ပသာရေတွာတိ အတ္ထော။ နရနာရီနန္တိ ဝေနေယျနရနာရီနံ ဈာနသမာပတ္တိမဂ္ဂဖလရတနဝိသေသာဓိဂမတ္ထာယ။ သီဟနာဒံ ဝါတိ သီဟနာဒံ ဝိယ၊ အဘယနာဒံ နဒိတွာ။ အဋ္ဌင်္ဂဝစနသမ္ပန္နောတိ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတသရော သတ္ထာ။ အစ္ဆိဒ္ဒါနီတိ ဆိဒ္ဒါဒိဘာဝရဟိတာနိ သီလာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ။ အထ ဝါ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အဝိဝရာနိ သာဝကယုဂဠာဒီနိ။ နိရန္တရန္တိ သတတံ သဗ္ဗကာလံ။ သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတန္တိ သတ္ထာ စ သာဝကယုဂဠာဒီနိ စ တံ သဗ္ဗံ မုနိဘာဝမုပဂန္တွာ အဒဿနဘာဝမုပဂတန္တိ အတ္ထော။

‘‘အပေတဗန္ဓော ကကုသန္ဓဗုဒ္ဓါ၊ အဒန္ဓပညော ဂတသဗ္ဗရန္ဓော၊

တိလောကသန္ဓော ကိရ သစ္စသန္ဓော၊ ခေမေ ပနေ ဝါသမကပ္ပယိတ္ထ’’။

သေသဂါထာသု သဗ္ဗတ္ထ ပါကဋမေဝါတိ။

ကကုသန္ဓဗုဒ္ဓဝံသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဋ္ဌိတော ဗာဝီသတိမော ဗုဒ္ဓဝံသော။