📜

၁၉။ သဋ္ဌိနိပါတော

[၅၂၉] ၁။ သောဏကဇာတကဝဏ္ဏနာ

ကဿသုတွာ သတံ ဒမ္မီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော နေက္ခမ္မပါရမိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ ဘဂဝါ ဓမ္မသဘာယံ နေက္ခမ္မပါရမိံ ဝဏ္ဏယန္တာနံ ဘိက္ခူနံ မဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဒါနေဝ၊ ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။

အတီတေ ရာဇဂဟေ မဂဓရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တိ၊ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ စဿ ‘‘အရိန္ဒမကုမာရော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ တဿ ဇာတဒိဝသေယေဝ ပုရောဟိတဿပိ ပုတ္တော ဇာယိ၊ ‘‘သောဏကကုမာရော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ တေ ဥဘောပိ ဧကတောဝ ဝဍ္ဎိတွာ ဝယပ္ပတ္တာ ဥတ္တမရူပဓရာ ရူပေန နိဗ္ဗိသေသာ ဟုတွာ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပာ တတော နိက္ခမိတွာ ‘‘သဗ္ဗသမယသိပ္ပဉ္စ ဒေသစာရိတ္တဉ္စ ဇာနိဿာမာ’’တိ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရန္တာ ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ နဂရံ ပဝိသိံသု။ တံ ဒိဝသဉ္စ ဧကစ္စေ မနုဿာ ‘‘ဗြာဟ္မဏဝါစနကံ ကရိဿာမာ’’တိ ပါယာသံ ပဋိယာဒေတွာ အာသနာနိ ပညာပေတွာ အာဂစ္ဆန္တေ တေ ကုမာရေ ဒိသွာ ဃရံ ပဝေသေတွာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒါပေသုံ။ တတ္ထ ဗောဓိသတ္တဿ ပညတ္တာသနေ သုဒ္ဓဝတ္ထံ အတ္ထတံ အဟောသိ၊ သောဏကဿ ရတ္တကမ္ဗလံ။ သော တံ နိမိတ္တံ ဒိသွာဝ ‘‘အဇ္ဇ မေ ပိယသဟာယော အရိန္ဒမကုမာရော ဗာရာဏသိရာဇာ ဘဝိဿတိ၊ မယှံ ပန သေနာပတိဋ္ဌာနံ ဒဿတီ’’တိ အညာသိ။ တေ ဥဘောပိ ကတဘတ္တကိစ္စာ ဥယျာနမေဝ အဂမံသု။

တဒါ ဗာရာဏသိရညော ကာလကတဿ သတ္တမော ဒိဝသော ဟောတိ၊ အပုတ္တကံ ရာဇကုလံ။ အမစ္စာဒယော ပါတောဝ သသီသံ နှာတာ သန္နိပတိတွာ ‘‘ရဇ္ဇာရဟဿ သန္တိကံ ဂမိဿတီ’’တိ ဖုဿရထံ ယောဇေတွာ ဝိဿဇ္ဇေသုံ။ သော နဂရာ နိက္ခမိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ရာဇုယျာနံ ဂန္တွာ ဥယျာနဒွါရေ နိဝတ္တိတွာ အာရောဟဏသဇ္ဇော ဟုတွာ အဋ္ဌာသိ။ ဗောဓိသတ္တော မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေသသီသံ ပါရုပိတွာ နိပဇ္ဇိ၊ သောဏကကုမာရော တဿ သန္တိကေ နိသီဒိ။ သော တူရိယသဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘အရိန္ဒမဿ ဖုဿရထော အာဂစ္ဆတိ၊ အဇ္ဇေသ ရာဇာ ဟုတွာ မမ သေနာပတိဋ္ဌာနံ ဒဿတိ၊ န ခေါ ပန မယှံ ဣဿရိယေနတ္ထော၊ ဧတသ္မိံ ဂတေ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဧကမန္တေ ပဋိစ္ဆန္နေ အဋ္ဌာသိ။ ပုရောဟိတော ဥယျာနံ ပဝိသိတွာ မဟာသတ္တံ နိပန္နကံ ဒိသွာ တူရိယာနိ ပဂ္ဂဏှာပေသိ။ မဟာသတ္တော ပဗုဇ္ဈိတွာ ပရိဝတ္တိတွာ ထောကံ နိပဇ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာယ သိလာပဋ္ဋေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ။ အထ နံ ပုရောဟိတော အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှိတွာ အာဟ – ‘‘ရဇ္ဇံ တေ၊ ဒေဝ၊ ပါပုဏာတီ’’တိ။ ‘‘ကိံ အပုတ္တကံ ရာဇကုလ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ၊ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ သာဓူ’’တိ။ အထ နံ တေ တတ္ထေဝ အဘိသိဉ္စိတွာ ရထံ အာရောပေတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန နဂရံ ပဝေသေသုံ။ သော နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပါသာဒံ အဘိရူဟိ။ သော ယသမဟန္တတာယ သောဏကကုမာရံ န သရိ။

သောပိ တသ္မိံ နဂရံ ပဝိဋ္ဌေ ပစ္ဆာ အာဂန္တွာ သိလာပဋ္ဋေ နိသီဒိ။ အထဿ ပုရတော ဗန္ဓနာ ပဝုတ္တံ သာလရုက္ခတော ပဏ္ဍုပလာသံ ပတိ။ သော တံ ဒိသွာဝ ‘‘ယထေဝေတံ၊ တထာ မမပိ သရီရံ ဇရံ ပတွာ ပတိဿတီ’’တိ အနိစ္စာဒိဝသေန ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ ပစ္စေကဗောဓိံ ပါပုဏိ။ တံခဏညေဝဿ ဂိဟိလိင်္ဂံ အန္တရဓာယိ၊ ပဗ္ဗဇိတလိင်္ဂံ ပါတုရဟောသိ။ သော ‘‘နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ ဥဒါနံ ဥဒါနေန္တော နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရံ အဂမာသိ။ မဟာသတ္တောပိ စတ္တာလီသမတ္တာနံ သံဝစ္ဆရာနံ အစ္စယေန သရိတွာ ‘‘ကဟံ နု ခေါ မေ သဟာယော သောဏကော’’တိ သောဏကံ ပုနပ္ပုနံ သရန္တောပိ ‘‘မယာ သုတော ဝါ ဒိဋ္ဌော ဝါ’’တိ ဝတ္တာရံ အလဘိတွာ အလင်္ကတမဟာတလေ ရာဇပလ္လင်္ကေ နိသိန္နော ဂန္ဓဗ္ဗနာဋကနစ္စဂီတာဒီဟိ ပရိဝုတော သမ္ပတ္တိမနုဘဝန္တော ‘‘ယော မေ ကဿစိ သန္တိကေ သုတွာ ‘အသုကဋ္ဌာနေ နာမ သောဏကော ဝသတီ’တိ အာစိက္ခိဿတိ၊ တဿ သတံ ဒဿာမိ၊ ယော မေ သာမံ ဒိသွာ အာရောစေဿတိ၊ တဿ သဟဿ’’န္တိ ဧကံ ဥဒါနံ အဘိသင်္ခရိတွာ ဂီတဝသေန ဥဒါနေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ကဿ သုတွာ သတံ ဒမ္မိ၊ သဟဿံ ဒိဋ္ဌ သောဏကံ၊

ကော မေ သောဏကမက္ခာတိ၊ သဟာယံ ပံသုကီဠိတ’’န္တိ။

အထဿ မုခတော လုဉ္စန္တီ ဝိယ ဂဟေတွာ ဧကာ နာဋကီတ္ထီ တံ ဂါယိ။ အထညာ အထညာတိ ‘‘အမှာကံ ရညော ပိယဂီတ’’န္တိ သဗ္ဗာ ဩရောဓာ ဂါယိံသု။ အနုက္ကမေန နဂရဝါသိနောပိ ဇာနပဒါပိ တမေဝ ဂီတံ ဂါယိံသု။ ရာဇာပိ ပုနပ္ပုနံ တမေဝ ဂီတံ ဂါယတိ။ ပဏ္ဏာသမတ္တာနံ သံဝစ္ဆရာနံ အစ္စယေန ပနဿ ဗဟူ ပုတ္တဓီတရော အဟေသုံ၊ ဇေဋ္ဌပုတ္တော ဒီဃာဝုကုမာရော နာမ အဟောသိ။ တဒါ သောဏကပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ‘‘အရိန္ဒမရာဇာ မံ ဒဋ္ဌုကာမော၊ အဟံ တတ္ထ ဂန္တွာ ကာမေသု အာဒီနဝံ နေက္ခမ္မေ စာနိသံသံ ကထေတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇနာကာရံ ကရောမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဣဒ္ဓိယာ အာကာသေနာဂန္တွာ ဥယျာနေ နိသီဒိ။ တဒါ ဧကော သတ္တဝဿိကော ပဉ္စစူဠကကုမာရကော မာတရာ ပဟိတော ဂန္တွာ ဥယျာနဝနေ ဒါရူနိ ဥဒ္ဓရန္တော ပုနပ္ပုနံ တမေဝ ဂီတံ ဂါယိ။ အထ နံ သော ပက္ကောသိတွာ ‘‘ကုမာရက၊ တွံ အညံ အဂါယိတွာ ဧကမေဝ ဂီတံ ဂါယသိ၊ ကိံ အညံ န ဇာနာသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဇာနာမိ၊ ဘန္တေ၊ အမှာကံ ပန ရညော ဣဒမေဝ ပိယံ၊ တေန နံ ပုန္နပ္ပုနံ ဂါယာမီ’’တိ။ ‘‘ဧတဿ ပန တေ ဂီတဿ ပဋိဂီတံ ဂါယန္တော ကောစိ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော၊ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘အဟံ တံ သိက္ခာပေဿာမိ၊ သက္ခိဿသိ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ပဋိဂီတံ ဂါယိတု’’န္တိ။ ‘‘အာမ၊ ဘန္တေ’’တိ။ အထဿ သော ပဋိဂီတံ အာစိက္ခန္တော ‘‘မယှံ သုတွာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဥဂ္ဂဏှာပေတွာ စ ပန တံ ဥယျောဇေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ၊ ကုမာရက၊ ဣမံ ပဋိဂီတံ ရညာ သဒ္ဓိံ ဂါယာဟိ၊ ရာဇာ တေ မဟန္တံ ဣဿရိယံ ဒဿတိ၊ ကိံ တေ ဒါရူဟိ၊ ဝေဂေန ယာဟီ’’တိ။

သော ‘‘သာဓူ’’တိ တံ ပဋိဂီတံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဝန္ဒိတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ယာဝါဟံ ရာဇာနံ အာနေမိ၊ တာဝ ဣဓေဝ ဟောထာ’’တိ ဝတွာ ဝေဂေန မာတု သန္တိကံ ဂန္တွာ၊ ‘‘အမ္မ၊ ခိပ္ပံ မံ နှာပေတွာ အလင်္ကရောထ၊ အဇ္ဇ တံ ဒလိဒ္ဒဘာဝတော မောစေဿာမီ’’တိ ဝတွာ နှာတမဏ္ဍိတော ရာဇဒွါရံ ဂန္တွာ ‘‘အယျ ဒေါဝါရိက၊ ‘ဧကော ဒါရကော တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိဂီတံ ဂါယိဿာမီတိ အာဂန္တွာ ဒွါရေ ဌိတော’တိ ရညော အရောစေဟီ’’တိ အာဟ။ သော ဝေဂေန ဂန္တွာ ရညော အာရောစေသိ။ ရာဇာ ‘‘အာဂစ္ဆတူ’’တိ ပက္ကောသာပေတွာ၊ ‘‘တာတ၊ တွံ မယာ သဒ္ဓိံ ပဋိဂီတံ ဂါယိဿသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ၊ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဂါယဿူ’’တိ။ ‘‘ဒေဝ၊ ဣမသ္မိံ ဌာနေ န ဂါယာမိ၊ နဂရေ ပန ဘေရိံ စရာပေတွာ မဟာဇနံ သန္နိပါတာပေထ၊ မဟာဇနမဇ္ဈေ ဂါယိဿာမီ’’တိ။ ရာဇာ တထာ ကာရေတွာ အလင်္ကတမဏ္ဍပေ ပလ္လင်္ကမဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ တဿာနုရူပံ အာသနံ ဒါပေတွာ ‘‘ဣဒါနိ တဝ ဂီတံ ဂါယဿူ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဒေဝ၊ တုမှေ တာဝ ဂါယထ၊ အထာဟံ ပဋိဂီတံ ဂါယိဿာမီ’’တိ။ တတော ရာဇာ ပဌမံ ဂါယန္တော ဂါထမာဟ –

၁။

‘‘ကဿ သုတွာ သတံ ဒမ္မိ၊ သဟဿံ ဒိဋ္ဌ သောဏကံ၊

သော မေ သောဏကမက္ခာတိ၊ သဟာယံ ပံသုကီဠိတ’’န္တိ။

တတ္ထ သုတွာတိ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ နာမ တေ ပိယသဟာယော သောဏကော ဝသတီ’’တိ တဿ ဝသနဋ္ဌာနံ သုတွာ အာရောစေန္တဿ ကဿ သတံ ဒမ္မိ။ ဒိဋ္ဌာတိ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ နာမ မယာ ဒိဋ္ဌော’’တိ ဒိသွာ အာရောစေန္တဿ ကဿ သဟဿံ ဒမ္မီတိ။

ဧဝံ ရညာ ပဌမံ ဥဒါနဂါထာယ ဂီတာယ ပဉ္စစူဠကဒါရကေန ပဋိဂီတဘာဝံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ ဟုတွာ ဒီယဍ္ဎဂါထာ အဘာသိ –

၂။

‘‘အထဗြဝီ မာဏဝကော၊ ဒဟရော ပဉ္စစူဠကော၊

မယှံ သုတွာ သတံ ဒေဟိ၊ သဟဿံ ဒိဋ္ဌ သောဏကံ၊

အဟံ တေ သောဏကက္ခိဿံ၊ သဟာယံ ပံသုကီဠိတ’’န္တိ။

တေန ဝုတ္တဂါထာယ ပန အယမတ္ထော – မဟာရာဇ၊ ယံ တွံ ‘‘သုတွာ အာရောစေန္တဿ သတံ ဒမ္မီ’’တိ ဝဒသိ၊ တမ္ပိ မမေဝ ဒေဟိ၊ ယံ ‘‘ဒိသွာ အာရောစေန္တဿ သဟဿံ ဒမ္မီ’’တိ ဝဒသိ၊ တမ္ပိ မယှမေဝ ဒေဟိ၊ အဟံ တေ ပိယသဟာယံ ဣဒါနေဝ ပစ္စက္ခတောဝ ‘‘အယံ သောဏကော’’တိ အာစိက္ခိဿန္တိ။

ဣတော ပရံ သုဝိညေယျာ သမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ –

၃။

‘‘ကတမသ္မိံ သော ဇနပဒေ၊ ရဋ္ဌေသု နိဂမေသု စ၊

ကတ္ထ သောဏကမဒ္ဒက္ခိ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။

၄။

‘‘တဝေဝ ဒေဝ ဝိဇိတေ၊ တဝေဝုယျာနဘူမိယံ၊

ဥဇုဝံသာ မဟာသာလာ၊ နီလောဘာသာ မနောရမာ။

၅။

‘‘တိဋ္ဌန္တိ မေဃသမာနာ၊ ရမ္မာ အညောညနိဿိတာ၊

တေသံ မူလမှိ သောဏကော၊ ဈာယတီ အနုပါဒနော၊

ဥပါဒါနေသု လောကေသု၊ ဍယှမာနေသု နိဗ္ဗုတော။

၆။

‘‘တတော စ ရာဇာ ပါယာသိ၊ သေနာယ စတုရင်္ဂိယာ၊

ကာရာပေတွာ သမံ မဂ္ဂံ၊ အဂမာ ယေန သောဏကော။

၇။

‘‘ဥယျာနဘူမိံ ဂန္တွာန၊ ဝိစရန္တော ဗြဟာဝနေ၊

အာသီနံ သောဏကံ ဒက္ခိ၊ ဍယှမာနေသု နိဗ္ဗုတ’’န္တိ။

တတ္ထ ဥဇုဝံသာတိ ဥဇုက္ခန္ဓာ။ မဟာသာလာတိ မဟာရုက္ခာ။ မေဃသမာနာတိ နီလမေဃသဒိသာ။ ရမ္မာတိ ရမဏီယာ။ အညောညနိဿိတာတိ သာခါဟိ သာခံ၊ မူလေန မူလံ သံသိဗ္ဗိတွာ ဌိတာ။ တေသန္တိ တေသံ ဧဝရူပါနံ တဝ ဥယျာနဝနေ သာလာနံ ဟေဋ္ဌာ။ ဈာယတီတိ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနအာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနသင်္ခါတေဟိ ဈာနေဟိ ဈာယတိ။ အနုပါဒနောတိ ကာမုပါဒါနာဒိဝိရဟိတော။ ဍယှမာနေသူတိ ဧကာဒသဟိ အဂ္ဂီဟိ ဍယှမာနေသု သတ္တေသု။ နိဗ္ဗုတောတိ တေ အဂ္ဂီ နိဗ္ဗာပေတွာ သီတလေန ဟဒယေန ဈာယမာနော တဝ ဥယျာနေ မင်္ဂလသာလရုက္ခမူလေ သိလာပဋ္ဋေ နိသိန္နော ဧသ တေ သဟာယော ကဉ္စနပဋိမာ ဝိယ သောဘမာနော ပဋိမာနေတီတိ။ တတော စာတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တတော သော အရိန္ဒမော ရာဇာ တဿ ဝစနံ သုတွာဝ ‘‘သောဏကပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ပဿိဿာမီ’’တိ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ပါယာသိ နိက္ခမိ။ ဝိစရန္တောတိ ဥဇုကမေဝ အဂန္တွာ တသ္မိံ မဟန္တေ ဝနသဏ္ဍေ ဝိစရန္တော တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တံ အာသီနံ အဒ္ဒက္ခိ။

သော တံ အဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ အတ္တနော ကိလေသာဘိရတတ္တာ တံ ‘‘ကပဏော’’တိ မညမာနော ဣမံ ဂါထမာဟ –

၈။

‘‘ကပဏော ဝတယံ ဘိက္ခု၊ မုဏ္ဍော သင်္ဃာဋိပါရုတော၊

အမာတိကော အပိတိကော၊ ရုက္ခမူလသ္မိ ဈာယတီ’’တိ။

တတ္ထ ဈာယတီတိ နိမ္မာတိကော နိပ္ပိတိကော ကာရုညပ္ပတ္တော ဈာယတိ။

၉။

‘‘ဣမံ ဝါကျံ နိသာမေတွာ၊ သောဏကော ဧတဒဗြဝိ၊

န ရာဇ ကပဏော ဟောတိ၊ ဓမ္မံ ကာယေန ဖဿယံ။

၁၀။

‘‘ယော စ ဓမ္မံ နိရံကတွာ၊ အဓမ္မမနုဝတ္တတိ၊

သ ရာဇ ကပဏော ဟောတိ၊ ပါပေါ ပါပပရာယဏော’’တိ။

တတ္ထ ဣမန္တိ တဿ ကိလေသာဘိရတဿ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အရောစေန္တဿ ဣမံ ပဗ္ဗဇ္ဇာဂရဟဝစနံ သုတွာ။ ဧတဒဗြဝီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဂုဏံ ပကာသေန္တော ဧတံ အဗြဝိ။ ဖဿယန္တိ ဖဿယန္တော ယေန အရိယမဂ္ဂဓမ္မော နာမကာယေန ဖဿိတော၊ သော ကပဏော နာမ န ဟောတီတိ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။ နိရံကတွာတိ အတ္တဘာဝတော နီဟရိတွာ။ ပါပေါ ပါပပရာယဏောတိ သယံ ပါပါနံ ကရဏေန ပါပေါ၊ အညေသမ္ပိ ကရောန္တာနံ ပတိဋ္ဌာဘာဝေန ပါပပရာယဏောတိ။

ဧဝံ သော ဗောဓိသတ္တံ ဂရဟိ။ သော အတ္တနော ဂရဟိတဘာဝံ အဇာနန္တော ဝိယ ဟုတွာ နာမဂေါတ္တံ ကထေတွာ တေန သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကရောန္တော ဂါထမာဟ –

၁၁။

‘‘အရိန္ဒမောတိ မေ နာမံ၊ ကာသိရာဇာတိ မံ ဝိဒူ၊

ကစ္စိ ဘောတော သုခဿေယျာ၊ ဣဓ ပတ္တဿ သောဏကာ’’တိ။

တတ္ထ ကစ္စီတိ အမှာကံ တာဝ န ကိဉ္စိ အဖာသုကံ၊ ဘောတော ပန ကစ္စိ ဣဓ ပတ္တဿ ဣမသ္မိံ ဥယျာနေ ဝသတော သုခဝိဟာရောတိ ပုစ္ဆတိ။

အထ နံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၊ ‘‘မဟာရာဇ၊ န ကေဝလံ ဣဓ၊ အညတြာပိ ဝသန္တဿ မေ အသုခံ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ တဿ သမဏဘဒြဂါထာယော နာမ အာရဘိ –

၁၂။

‘‘သဒါပိ ဘဒြမဓနဿ၊ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော၊

န တေသံ ကောဋ္ဌေ ဩပေန္တိ၊ န ကုမ္ဘိံ န ကဠောပိယံ၊

ပရနိဋ္ဌိတမေသာနာ၊ တေန ယာပေန္တိ သုဗ္ဗတာ။

၁၃။

‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဘဒြမဓနဿ၊ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော၊

အနဝဇ္ဇပိဏ္ဍော ဘောတ္တဗ္ဗော၊ န စ ကောစူပရောဓတိ။

၁၄။

‘‘တတိယမ္ပိ ဘဒြမဓနဿ၊ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော၊

နိဗ္ဗုတော ပိဏ္ဍော ဘောတ္တဗ္ဗော၊ န စ ကောစူပရောဓတိ။

၁၅။

‘‘စတုတ္ထမ္ပိ ဘဒြမဓနဿ၊ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော၊

မုတ္တဿ ရဋ္ဌေ စရတော၊ သင်္ဂေါ ယဿ န ဝိဇ္ဇတိ။

၁၆။

‘‘ပဉ္စမမ္ပိ ဘဒြမဓနဿ၊ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော၊

နဂရမှိ ဍယှမာနမှိ၊ နာဿ ကိဉ္စိ အဍယှထ။

၁၇။

‘‘ဆဋ္ဌမ္ပိ ဘဒြမဓနဿ၊ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော၊

ရဋ္ဌေ ဝိလုမ္ပမာနမှိ၊ နာဿ ကိဉ္စိ အဟီရထ။

၁၈။

‘‘သတ္တမမ္ပိ ဘဒြမဓနဿ၊ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော၊

စောရေဟိ ရက္ခိတံ မဂ္ဂံ၊ ယေ စညေ ပရိပန္ထိကာ၊

ပတ္တစီဝရမာဒါယ၊ သောတ္ထိံ ဂစ္ဆတိ သုဗ္ဗတော။

၁၉။

‘‘အဋ္ဌမမ္ပိ ဘဒြမဓနဿ၊ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော၊

ယံ ယံ ဒိသံ ပက္ကမတိ၊ အနပေက္ခောဝ ဂစ္ဆတီ’’တိ။

တတ္ထ အနာဂါရဿာတိ၊ မဟာရာဇ၊ ဃရာဝါသံ ပဟာယ အနာဂါရိယဘာဝံ ပတ္တဿ အဓနဿ အကိဉ္စနဿ ဘိက္ခုနော သဗ္ဗကာလံ ဘဒြမေဝ။ န တေသန္တိ၊ မဟာရာဇ၊ တေသံ အဓနာနံ ဘိက္ခူနံ န ကောဋ္ဌာဂါရေ ဓနဓညာနိ ဩပေန္တိ၊ န ကုမ္ဘိယံ၊ န ပစ္ဆိယံ၊ တေ ပန သုဗ္ဗတာ ပရနိဋ္ဌိတံ ပရေသံ ဃရေ ပက္ကံ အာဟာရံ သင်္ဃာဋိံ ပါရုပိတွာ ကပါလမာဒါယ ဃရပဋိပါဋိယာ ဧသာနာ ပရိယေသန္တာ တေန တတော လဒ္ဓေန ပိဏ္ဍေန တံ အာဟာရံ နဝန္နံ ပါဋိကုလျာနံ ဝသေန ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဇီဝိတဝုတ္တိံ ယာပေန္တိ။

အနဝဇ္ဇပိဏ္ဍော ဘောတ္တဗ္ဗောတိ ဝေဇ္ဇကမ္မာဒိကာယ အနေသနာယ ဝါ ကုဟနာ လပနာ နေမိတ္တိကတာ နိပ္ပေသိကတာ လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနတာတိ ဧဝရူပေန မိစ္ဆာဇီဝေန ဝါ ဥပ္ပာဒိတာ စတ္တာရော ပစ္စယာ၊ ဓမ္မေန ဥပ္ပာဒိတာပိ အပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘုတ္တာ သာဝဇ္ဇပိဏ္ဍော နာမ။ အနေသနံ ပန ပဟာယ မိစ္ဆာဇီဝံ ဝဇ္ဇေတွာ ဓမ္မေန သမေန ဥပ္ပာဒိတာ ‘‘ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော စီဝရံ ပဋိသေဝါမီ’’တိ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘုတ္တာ အနဝဇ္ဇပိဏ္ဍော နာမ။ ယေန ဧဝရူပေါ အနဝဇ္ဇပိဏ္ဍော ဘောတ္တဗ္ဗော ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော၊ ယဉ္စ ဧဝရူပံ အနဝဇ္ဇံ ပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ ပစ္စယေ နိဿာယ ကောစိ အပ္ပမတ္တကောပိ ကိလေသော န ဥပရောဓတိ န ပီဠေတိ၊ တဿ ဒုတိယမ္ပိ ဘဒြံ အဓနဿ အနာဂါရဿ ဘိက္ခုနော။

နိဗ္ဗုတောတိ ပုထုဇ္ဇနဘိက္ခုနော ဓမ္မေန ဥပ္ပန္နပိဏ္ဍောပိ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိယမာနော နိဗ္ဗုတပိဏ္ဍော နာမ၊ ဧကန္တတော ပန ခီဏာသဝဿ ပိဏ္ဍောဝ နိဗ္ဗုတပိဏ္ဍော နာမ။ ကိံကာရဏာ? သော ဟိ ထေယျပရိဘောဂေါ၊ ဣဏပရိဘောဂေါ ၊ ဒါယဇ္ဇပရိဘောဂေါ၊ သာမိပရိဘောဂေါတိ ဣမေသု စတူသု ပရိဘောဂေသု သာမိပရိဘောဂဝသေန တံ ဘုဉ္ဇတိ၊ တဏှာဒါသဗျံ အတီတော သာမီ ဟုတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ န တံ တပ္ပစ္စယာ ကောစိ အပ္ပမတ္တကောပိ ကိလေသော ဥပရောဓတိ။

မုတ္တဿ ရဋ္ဌေ စရတောတိ ဥပဋ္ဌာကကုလာဒီသု အလဂ္ဂမာနသဿ ဆိန္နဝလာဟကဿ ဝိယ ရာဟုမုခါ ပမုတ္တဿ ဝိမလစန္ဒမဏ္ဍလဿ ဝိယ စ ယဿ ဂါမနိဂမာဒီသု စရန္တဿ ရာဂသင်္ဂါဒီသု ဧကောပိ သင်္ဂေါ နတ္ထိ။ ဧကစ္စော ဟိ ကုလေဟိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ သဟသောကီ သဟနန္ဒီ၊ ဧကစ္စော မာတာပိတူသုပိ အလဂ္ဂမာနသော ဝိစရတိ ကောရုနဂရဂါမဝါသီ ဒဟရော ဝိယ၊ ဧဝရူပဿ ပုထုဇ္ဇနဿပိ ဘဒြမေဝ ။

နာဿ ကိဉ္စီတိ ယော ဟိ ဗဟုပရိက္ခာရော ဟောတိ၊ သော ‘‘မာ မေ စောရာ ပရိက္ခာရေ ဟရိံသူ’’တိ အတိရေကာနိ စ စီဝရာဒီနိ အန္တောနဂရေ ဥပဋ္ဌာကကုလေ နိက္ခိပတိ၊ အထ နဂရမှိ ဍယှမာနေ ‘‘အသုကကုလေ နာမ အဂ္ဂိ ဥဋ္ဌိတော’’တိ သုတွာ သောစတိ ကိလမတိ၊ ဧဝရူပဿ ဘဒြံ နာမ နတ္ထိ။ ယော ပန၊ မဟာရာဇ၊ သကုဏဝတ္တံ ပူရေတိ၊ ကာယပဋိဗဒ္ဓပရိက္ခာရောဝ ဟောတိ၊ တဿ တာဒိသဿ န ကိဉ္စိ အဍယှထ၊ တေနဿ ပဉ္စမမ္ပိ ဘဒြမေဝ။

ဝိလုမ္ပမာနမှီတိ ဝိလုပ္ပမာနမှိ၊ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ အဟီရထာတိ ယထာ ပဗ္ဗတဂဟနာဒီဟိ နိက္ခမိတွာ ရဋ္ဌံ ဝိလုမ္ပမာနေသု စောရေသု ဗဟုပရိက္ခာရဿ အန္တောဂါမေ ဌပိတံ ဝိလုမ္ပတိ ဟရတိ၊ တထာ ယဿ အဓနဿ ကာယပဋိဗဒ္ဓပရိက္ခာရဿ န ကိဉ္စိ အဟီရထ တဿ ဆဋ္ဌမ္ပိ ဘဒြမေဝ။

ယေ စညေ ပရိပန္ထိကာတိ ယေ စ အညေပိ တေသု တေသု ဌာနေသု သုင်္ကဂဟဏတ္ထာယ ဌပိတာ ပရိပန္ထိကာ၊ တေဟိ စ ရက္ခိတံ။ ပတ္တစီဝရန္တိ စောရာနံ အနုပကာရံ သုင်္ကိကာနံ အသုင်္ကာရဟံ မတ္တိကာပတ္တဉ္စေဝ ကတဒဠှီကမ္မပရိဘဏ္ဍံ ပံသုကူလစီဝရဉ္စ အပ္ပဂ္ဃာနိ ကာယဗန္ဓနပရိဿာဝနသူစိဝါသိပတ္တတ္ထဝိကာနိ စာတိ သဗ္ဗေပိ အဋ္ဌ ပရိက္ခာရေ ကာယပဋိဗဒ္ဓေ ကတွာ မဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော ကေနစိ အဝိဟေဌိယမာနော သောတ္ထိံ ဂစ္ဆတိ။ သုဗ္ဗတောတိ လောဘနီယာနိ ဟိ စီဝရာဒီနိ ဒိသွာ စောရာ ဟရန္တိ၊ သုင်္ကိကာပိ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧတဿ ဟတ္ထေ’’တိ ပတ္တတ္ထဝိကာဒီနိ သောဓေန္တိ၊ သုဗ္ဗတော ပန သလ္လဟုကဝုတ္တိ တေသံ ပဿန္တာနညေဝ သောတ္ထိံ ဂစ္ဆတိ၊ တေနဿ သတ္တမမ္ပိ ဘဒြမေဝ။

အနပေက္ခောဝ ဂစ္ဆတီတိ ကာယပဋိဗဒ္ဓတော အတိရေကဿ ဝိဟာရေ ပဋိသာမိတဿ ကဿစိ ပရိက္ခာရဿ အဘာဝါ ဝသနဋ္ဌာနံ နိဝတ္တိတွာပိ န ဩလောကေတိ။ ယံ ယံ ဒိသံ ဂန္တုကာမော ဟောတိ၊ တံ တံ ဂစ္ဆန္တော အနပေက္ခောဝ ဂစ္ဆတိ အနုရာဓပုရာ နိက္ခမိတွာ ထူပါရာမေ ပဗ္ဗဇိတာနံ ဒွိန္နံ ကုလပုတ္တာနံ ဝုဍ္ဎတရော ဝိယ။

ဣတိ သောဏကပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အဋ္ဌ သမဏဘဒြကာနိ ကထေသိ။ တတော ဥတ္တရိံ ပန သတမ္ပိ သဟဿမ္ပိ အပရိမာဏာနိ သမဏဘဒြကာနိ ဧသ ကထေတုံ သမတ္ထောယေဝ။ ရာဇာ ပန ကာမာဘိရတတ္တာ တဿ ကထံ ပစ္ဆိန္ဒိတွာ ‘‘မယှံ သမဏဘဒြကေဟိ အတ္ထော နတ္ထီ’’တိ အတ္တနော ကာမာဓိမုတ္တတံ ပကာသေန္တော အာဟ –

၂၀။

‘‘ဗဟူနိ သမဏဘဒြာနိ၊ ယေ တွံ ဘိက္ခု ပသံသသိ၊

အဟဉ္စ ဂိဒ္ဓါ ကာမေသု၊ ကထံ ကာဟာမိ သောဏက။

၂၁။

‘‘ပိယာ မေ မာနုသာ ကာမာ၊ အထော ဒိဗျာပိ မေ ပိယာ၊

အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန၊ ဥဘော လောကေ လဘာမသေ’’တိ။

တတ္ထ ဝဏ္ဏေနာတိ ကာရဏေန။

အထ နံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အာဟ –

၂၂။

‘‘ကာမေ ဂိဒ္ဓါ ကာမရတာ၊ ကာမေသု အဓိမုစ္စိတာ၊

နရာ ပါပါနိ ကတွာန၊ ဥပပဇ္ဇန္တိ ဒုဂ္ဂတိံ။

၂၃။

‘‘ယေ စ ကာမေ ပဟန္တွာန၊ နိက္ခန္တာ အကုတောဘယာ၊

ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတာ၊ န တေ ဂစ္ဆန္တိ ဒုဂ္ဂတိံ။

၂၄။

‘‘ဥပမံ တေ ကရိဿာမိ၊ တံ သုဏောဟိ အရိန္ဒမ၊

ဥပမာယ မိဓေကစ္စေ၊ အတ္ထံ ဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ။

၂၅။

‘‘ဂင်္ဂါယ ကုဏပံ ဒိသွာ၊ ဝုယှမာနံ မဟဏ္ဏဝေ၊

ဝါယသော သမစိန္တေသိ၊ အပ္ပပညော အစေတသော။

၂၆။

‘‘ယာနဉ္စ ဝတိဒံ လဒ္ဓံ၊ ဘက္ခော စာယံ အနပ္ပကော၊

တတ္ထ ရတ္တိံ တတ္ထ ဒိဝါ၊ တတ္ထေဝ နိရတော မနော။

၂၇။

‘‘ခါဒံ နာဂဿ မံသာနိ၊ ပိဝံ ဘာဂီရထောဒကံ၊

သမ္ပဿံ ဝနစေတျာနိ၊ န ပလေတ္ထ ဝိဟင်္ဂမော။

၂၈။

‘‘တဉ္စ ဩတရဏီ ဂင်္ဂါ၊ ပမတ္တံ ကုဏပေ ရတံ၊

သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈဂါဟာသိ၊ အဂတီ ယတ္ထ ပက္ခိနံ။

၂၉။

‘‘သော စ ဘက္ခပရိက္ခီဏော၊ ဥဒပတွာ ဝိဟင်္ဂမော၊

န ပစ္ဆတော န ပုရတော၊ နုတ္တရံ နောပိ ဒက္ခိဏံ။

၃၀။

‘‘ဒီပံ သော နဇ္ဈဂါဂဉ္ဆိ၊ အဂတီ ယတ္ထ ပက္ခိနံ၊

သော စ တတ္ထေဝ ပါပတ္ထ၊ ယထာ ဒုဗ္ဗလကော တထာ။

၃၁။

‘‘တဉ္စ သာမုဒ္ဒိကာ မစ္ဆာ၊ ကုမ္ဘီလာ မကရာ သုသူ၊

ပသယှကာရာ ခါဒိံသု၊ ဖန္ဒမာနံ ဝိပက္ခကံ။

၃၂။

‘‘ဧဝမေဝ တုဝံ ရာဇ၊ ယေ စညေ ကာမဘောဂိနော၊

ဂိဒ္ဓါ စေ န ဝမိဿန္တိ၊ ကာကပညာဝ တေ ဝိဒူ။

၃၃။

‘‘ဧသာ တေ ဥပမာ ရာဇ၊ အတ္ထသန္ဒဿနီ ကတာ၊

တွဉ္စ ပညာယသေ တေန၊ ယဒိ ကာဟသိ ဝါ န ဝါ’’တိ။

တတ္ထ ပါပါနီတိ၊ မဟာရာဇ၊ တွံ ကာမဂိဒ္ဓါ၊ နရာ စ ကာမေ နိဿာယ ကာယဒုစ္စရိတာဒီနိ ပါပါနိ ကတွာ ယတ္ထ သုပိနန္တေပိ ဒိဗ္ဗာ စ မာနုသိကာ စ ကာမာ န လဗ္ဘန္တိ၊ တံ ဒုဂ္ဂတိံ ဥပပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ပဟန္တွာနာတိ ခေဠပိဏ္ဍံ ဝိယ ပဟာယ။ အကုတောဘယာတိ ရာဂါဒီသု ကုတောစိ အနာဂတဘယာ။ ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတာတိ ဧကောဒိဘာဝံ ဧကဝိဟာရိကတံ အဓိဂတာ။ န တေတိ တေ ဧဝရူပါ ပဗ္ဗဇိတာ ဒုဂ္ဂတိံ န ဂစ္ဆန္တိ။

ဥပမံ တေတိ၊ မဟာရာဇ၊ ဒိဗ္ဗမာနုသကေ ကာမေ ပတ္ထေန္တဿ ဟတ္ထိကုဏပေ ပဋိဗဒ္ဓကာကသဒိသဿ တဝ ဧကံ ဥပမံ ကရိဿာမိ၊ တံ သုဏောဟီတိ အတ္ထော။ ကုဏပန္တိ ဟတ္ထိကဠေဝရံ။ မဟဏ္ဏဝေတိ ဂမ္ဘီရပုထုလေ ဥဒကေ ။ ဧကော ကိရ မဟာဝါရဏော ဂင်္ဂါတီရေ စရန္တော ဂင်္ဂါယံ ပတိတွာ ဥတ္တရိတုံ အသက္ကေန္တော တတ္ထေဝ မတော ဂင်္ဂါယ ဝုယှိ၊ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ ဝါယသောတိ အာကာသေန ဂစ္ဆန္တော ဧကော ကာကော။ ယာနဉ္စ ဝတိဒန္တိ သော ဧဝံ စိန္တေတွာ တတ္ထ နိလီယိတွာ ‘‘ဣဒံ မယာ ဟတ္ထိယာနံ လဒ္ဓံ၊ ဧတ္ထ နိလီနော သုခံ စရိဿာမိ၊ အယမေဝ စ မေ အနပ္ပကော ဘက္ခော ဘဝိဿတိ၊ ဣဒါနိ မယာ အညတ္ထ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနမကာသိ။ တတ္ထ ရတ္တိန္တိ တတ္ထ ရတ္တိဉ္စ ဒိဝါ စ တတ္ထေဝ မနော အဘိရတော အဟောသိ။ န ပလေတ္ထာတိ န ဥပ္ပတိတွာ ပက္ကာမိ။

ဩတရဏီတိ သမုဒ္ဒါဘိမုခီ ဩတရမာနာ။ ‘‘ဩဟာရိဏီ’’တိပိ ပါဌော၊ သာ သမုဒ္ဒါဘိမုခီ အဝဟာရိဏီတိ အတ္ထော။ အဂတီ ယတ္ထာတိ သမုဒ္ဒမဇ္ဈံ သန္ဓာယာဟ။ ဘက္ခပရိက္ခီဏောတိ ပရိက္ခီဏဘက္ခော။ ဥဒပတွာတိ ခီဏေ စမ္မေ စ မံသေ စ အဋ္ဌိသင်္ဃာတော ဦမိဝေဂေန ဘိန္နော ဥဒကေ နိမုဇ္ဇိ။ အထ သော ကာကော ဥဒကေ ပတိဋ္ဌာတုံ အသက္ကောန္တော ဥပ္ပတိ၊ ဧဝံ ဥပ္ပတိတွာတိ အတ္ထော။ အဂတီ ယတ္ထ ပက္ခိနန္တိ ယသ္မိံ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ပက္ခီနံ အဂတိ၊ တတ္ထ သော ဧဝံ ဥပ္ပတိတော ပစ္ဆိမံ ဒိသံ ဂန္တွာ တတ္ထ ပတိဋ္ဌံ အလဘိတွာ ပုရတ္ထိမံ၊ တတော ဥတ္တရံ၊ တတော ဒက္ခိဏန္တိ စတဿောပိ ဒိသာ ဂန္တွာ အတ္တနော ပတိဋ္ဌာနံ န အဇ္ဈဂါ နာဂဉ္ဆီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဝါယသော ဧဝံ ဥပ္ပတိတွာ ပစ္ဆိမာဒီသု ဧကေကံ ဒိသံ အာဂဉ္ဆိ၊ ဒီပံ ပန နဇ္ဈာဂမာတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပါပတ္ထာတိ ပပတိတော။ ယထာ ဒုဗ္ဗလကောတိ ယထာ ဒုဗ္ဗလကော ပတေယျ၊ တထေဝ ပတိတော။ သုသူတိ သုသုနာမကာ စဏ္ဍမစ္ဆာ။ ပသယှကာရာတိ အနိစ္ဆမာနကံယေဝ ဗလက္ကာရေန။ ဝိပက္ခကန္တိ ဝိဒ္ဓသ္တပက္ခကံ။

ဂိဒ္ဓါ စေ န ဝမိဿန္တီတိ ယဒိ ဂိဒ္ဓါ ဟုတွာ ကာမေ န ဝမိဿန္တိ၊ န ဆဍ္ဍေဿန္တိ။ ကာကပညာဝ တေတိ ကာကဿ သမာနပညာ ဣတိ တေ ဗုဒ္ဓါဒယော ပဏ္ဍိတာ ဝိဒူ ဝိဒန္တိ၊ ဇာနန္တီတိ အတ္ထော။ အတ္ထသန္ဒဿနီတိ အတ္ထပ္ပကာသိကာ။ တွဉ္စ ပညာယသေတိ တွဉ္စ ပညာယိဿသိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ၊ မယာ ဟိတကာမေန တဝ ဩဝါဒေါ ဒိန္နော၊ တံ ပန တွံ ယဒိ ကာဟသိ၊ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိဿသိ၊ ယဒိ န ကာဟသိ၊ ကာမပင်္ကေ နိမုဂ္ဂေါ ဇီဝိတပရိယောသာနေ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တိဿသီတိ ဧဝံ တွမေဝ တေန ကာရဏေန ဝါ အကာရဏေန ဝါ သဂ္ဂေ ဝါ နိရယေ ဝါ ပညာယိဿသိ။ အဟံ ပန သဗ္ဗဘဝေဟိ မုတ္တော အပ္ပဋိသန္ဓိကောတိ။

ဣမံ ပန ဩဝါဒံ ဒေန္တေန ပစ္စေကဗုဒ္ဓေန နဒီ ဒဿိတာ၊ တာယ ဝုယှမာနံ ဟတ္ထိကုဏပံ ဒဿိတံ၊ ကုဏပခါဒကော ကာကော ဒဿိတော၊ တဿ ကုဏပံ ခါဒိတွာ ပါနီယပိဝနကာလော ဒဿိတော၊ ရမဏီယဝနသဏ္ဍဒဿနကာလော ဒဿိတော၊ ကုဏပဿ နဒိယာ ဝုယှမာနဿ သမုဒ္ဒပဝေသော ဒဿိတော၊ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ကာကဿ ဟတ္ထိကုဏပေ ပတိဋ္ဌံ အလဘိတွာ ဝိနာသံ ပတ္တကာလော ဒဿိတော။ တတ္ထ နဒီ ဝိယ အနမတဂ္ဂေါ သံသာရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ နဒိယာ ဝုယှမာနံ ဟတ္ထိကုဏပံ ဝိယ သံသာရေ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ၊ ကာကော ဝိယ ဗာလပုထုဇ္ဇနော၊ ကာကဿ ကုဏပံ ခါဒိတွာ ပါနီယပိဝနကာလော ဝိယ ပုထုဇ္ဇနဿ ကာမဂုဏေ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ သောမနဿိကကာလော၊ ကာကဿ ကုဏပေ လဂ္ဂဿေဝ ရမဏီယဝနသဏ္ဍဒဿနံ ဝိယ ပုထုဇ္ဇနဿ ကာမဂုဏေသု လဂ္ဂဿေဝ သဝနဝသေန အဋ္ဌတိံသာရမ္မဏဒဿနံ၊ ကုဏပေ သမုဒ္ဒံ ပဝိဋ္ဌေ ကာကဿ ပတိဋ္ဌံ လဘိတုံ အသက္ကောန္တဿ ဝိနာသံ ပတ္တကာလော ဝိယ ဗာလပုထုဇ္ဇနဿ ကာမဂုဏဂိဒ္ဓဿ ပါပပရာယဏဿ ကုသလဓမ္မေ ပတိဋ္ဌံ လဘိတုံ အသက္ကောန္တဿ မဟာနိရယေ မဟာဝိနာသပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။

ဧဝမဿ သော ဣမာယ ဥပမာယ ဩဝါဒံ ဒတွာ ဣဒါနိ တမေဝ ဩဝါဒံ ထိရံ ကတွာ ပတိဋ္ဌပေတုံ ဂါထမာဟ –

၃၄။

‘‘ဧကဝါစမ္ပိ ဒွိဝါစံ၊ ဘဏေယျ အနုကမ္ပကော၊

တတုတ္တရိံ န ဘာသေယျ၊ ဒါသောဝယျဿ သန္တိကေ’’တိ။

တတ္ထ န ဘာသေယျာတိ ဝစနံ အဂ္ဂဏှန္တဿ ဟိ တတော ဥတ္တရိံ ဘာသမာနော သာမိကဿ သန္တိကေ ဒါသော ဝိယ ဟောတိ။ ဒါသော ဟိ သာမိကေ ကထံ ဂဏှန္တေပိ အဂ္ဂဏှန္တေပိ ကထေတိယေဝ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တတုတ္တရိံ န ဘာသေယျာ’’တိ။

၃၅။

‘‘ဣဒံ ဝတွာန ပက္ကာမိ၊ သောဏကော အမိတဗုဒ္ဓိမာ၊

ဝေဟာသေ အန္တလိက္ခသ္မိံ၊ အနုသာသိတွာန ခတ္တိယ’’န္တိ။ –

အယံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ။

တတ္ထ ဣဒံ ဝတွာနာတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အမိတာယ လောကုတ္တရဗုဒ္ဓိယာ အမိတဗုဒ္ဓိမာ ဣဒံ ဝတွာ ဣဒ္ဓိယာ ဥပ္ပတိတွာ ‘‘သစေ ပဗ္ဗဇိဿသိ၊ တဝေဝ၊ နော စေ ပဗ္ဗဇိဿသိ၊ တဝေဝ၊ ဒိန္နော တေ မယာ ဩဝါဒေါ၊ အပ္ပမတ္တော ဟောဟီ’’တိ ဧဝံ အနုသာသိတွာန ခတ္တိယံ ပက္ကာမိ။

ဗောဓိသတ္တောပိ တံ အာကာသေန ဂစ္ဆန္တံ ယာဝ ဒဿနပထာ ဩလောကေန္တော ဌတွာ တသ္မိံ စက္ခုပထေ အတိက္ကန္တေ သံဝေဂံ ပဋိလဘိတွာ စိန္တေသိ – ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော ဟီနဇစ္စော သမာနော အသမ္ဘိန္နေ ခတ္တိယဝံသေ ဇာတဿ မမ မတ္ထကေ အတ္တနော ပါဒရဇံ ဩကိရန္တော အာကာသံ ဥပ္ပတိတွာ ဂတော၊ မယာပိ အဇ္ဇေဝ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော ရဇ္ဇံ နိယျာဒေတွာ ပဗ္ဗဇိတုကာမော ဂါထာဒွယမာဟ –

၃၆။

‘‘ကော နုမေ ရာဇကတ္တာရော၊ သုဒ္ဒါ ဝေယျတ္တမာဂတာ၊

ရဇ္ဇံ နိယျာဒယိဿာမိ၊ နာဟံ ရဇ္ဇေန မတ္ထိကော။

၃၇။

‘‘အဇ္ဇေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ၊

မာဟံ ကာကောဝ ဒုမ္မေဓော၊ ကာမာနံ ဝသမနွဂ’’န္တိ။

တတ္ထ ကော နုမေတိ ကုဟိံ နု ဣမေ။ ရာဇကတ္တာရောတိ ယေ ရာဇာရဟံ အဘိသိဉ္စိတွာ ရာဇာနံ ကရောန္တိ။ သုဒ္ဒါ ဝေယျတ္တမာဂတာတိ သုဒ္ဒါ စ ယေ စ အညေ ဗျတ္တဘာဝံ အာဂတာ မုခမင်္ဂလိကာ။ ရဇ္ဇေန မတ္ထိကောတိ ရဇ္ဇေန အတ္ထိကော။ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေတိ မရဏံ အဇ္ဇ ဝါ သုဝေ ဝါတိ ဣဒံ ကော ဇာနိတုံ သမတ္ထော။

ဧဝံ ရဇ္ဇံ နိယျာဒေန္တဿ သုတွာ အမစ္စာ အာဟံသု –

၃၈။

‘‘အတ္ထိ တေ ဒဟရော ပုတ္တော၊ ဒီဃာဝု ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော၊

တံ ရဇ္ဇေ အဘိသိဉ္စဿု၊ သော နော ရာဇာ ဘဝိဿတီ’’တိ။

တတော ပရံ ရညာ ဝုတ္တဂါထမာဒိံ ကတွာ ဥဒါနသမ္ဗန္ဓဂါထာ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ –

၃၉။

‘‘ခိပ္ပံ ကုမာရမာနေထ၊ ဒီဃာဝုံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနံ၊

တံ ရဇ္ဇေ အဘိသိဉ္စိဿံ၊ သော ဝေါ ရာဇာ ဘဝိဿတိ။

၄၀။

‘‘တတော ကုမာရမာနေသုံ၊ ဒီဃာဝုံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနံ၊

တံ ဒိသွာ အာလပီ ရာဇာ၊ ဧကပုတ္တံ မနောရမံ။

၄၁။

‘‘သဋ္ဌိ ဂါမသဟဿာနိ၊ ပရိပုဏ္ဏာနိ သဗ္ဗသော၊

တေ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇသု၊ ရဇ္ဇံ နိယျာဒယာမိ တေ။

၄၂။

‘‘အဇ္ဇေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ၊

မာဟံ ကာကော ဝ ဒုမ္မေဓော၊ ကာမာနံ ဝသမနွဂံ။

၄၃။

‘‘သဋ္ဌိ နာဂသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ၊

သုဝဏ္ဏကစ္ဆာ မာတင်္ဂါ၊ ဟေမကပ္ပနဝါသသာ။

၄၄။

‘‘အာရူဠှာ ဂါမဏီယေဘိ၊ တောမရင်္ကုသပါဏိဘိ၊

တေ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇဿု၊ ရဇ္ဇံ နိယျာဒယာမိ တေ။

၄၅။

‘‘အဇ္ဇေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ၊

မာဟံ ကာကောဝ ဒုမ္မေဓော၊ ကာမာနံ ဝသမနွဂံ။

၄၆။

‘‘သဋ္ဌိ အဿသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ၊

အာဇာနီယာဝ ဇာတိယာ၊ သိန္ဓဝါ သီဃဝါဟိနော။

၄၇။

‘‘အာရူဠှာ ဂါမဏီယေဘိ၊ ဣလ္လိယာစာပဓာရိဘိ၊

တေ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇဿု၊ ရဇ္ဇံ နိယျာဒယာမိ တေ။

၄၈။

‘‘အဇ္ဇေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ၊

မာဟံ ကာကောဝ ဒုမ္မေဓော၊ ကာမာနံ ဝသမနွဂံ။

၄၉။

‘‘သဋ္ဌိ ရထသဟဿာနိ၊ သန္နဒ္ဓါ ဥဿိတဒ္ဓဇာ၊

ဒီပါ အထောပိ ဝေယျဂ္ဃာ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ။

၅၀။

‘‘အာရူဠှာ ဂါမဏီယေဘိ၊ စာပဟတ္ထေဟိ ဝမ္မိဘိ၊

တေ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇဿု၊ ရဇ္ဇံ နိယျာဒယာမိ တေ။

၅၁။

‘‘အဇ္ဇေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ၊

မာဟံ ကာကောဝ ဒုမ္မေဓော၊ ကာမာနံ ဝသမနွဂံ။

၅၂။

‘‘သဋ္ဌိ ဓေနုသဟဿာနိ၊ ရောဟညာ ပုင်္ဂဝူသဘာ၊

တာ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇဿု၊ ရဇ္ဇံ နိယျာဒယာမိ တေ။

၅၃။

‘‘အဇ္ဇေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ၊

မာဟံ ကာကောဝ ဒုမ္မေဓော၊ ကာမာနံ ဝသမနွဂံ။

၅၄။

‘‘သောဠသိတ္ထိသဟဿာနိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာ၊

ဝိစိတြဝတ္ထာဘရဏာ၊ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ၊

တာ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇဿု၊ ရဇ္ဇံ နိယျာဒယာမိ တေ။

၅၅။

‘‘အဇ္ဇေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ၊

မာဟံ ကာကောဝ ဒုမ္မေဓော၊ ကာမာနံ ဝသမနွဂံ။

၅၆။

‘‘ဒဟရဿေဝ မေ တာတ၊ မာတာ မတာတိ မေ သုတံ၊

တယာ ဝိနာ အဟံ တာတ၊ ဇီဝိတုမ္ပိ န ဥဿဟေ။

၅၇။

‘‘ယထာ အာရညကံ နာဂံ၊ ပေါတော အနွေတိ ပစ္ဆတော၊

ဇေဿန္တံ ဂိရိဒုဂ္ဂေသု၊ သမေသု ဝိသမေသု စ။

၅၈။

‘‘ဧဝံ တံ အနုဂစ္ဆာမိ၊ ပတ္တမာဒါယ ပစ္ဆတော၊

သုဘရော တေ ဘဝိဿာမိ၊ န တေ ဟေဿာမိ ဒုဗ္ဘရော။

၅၉။

‘‘ယထာ သာမုဒ္ဒိကံ နာဝံ၊ ဝါဏိဇာနံ ဓနေသိနံ၊

ဝေါဟာရော တတ္ထ ဂဏှေယျ၊ ဝါဏိဇာ ဗျသနီ သိယာ။

၆၀။

‘‘ဧဝမေဝါယံ ပုတ္တကလိ၊ အန္တရာယကရော မမ၊

ဣမံ ကုမာရံ ပါပေထ၊ ပါသာဒံ ရတိဝဍ္ဎနံ။

၆၁။

‘‘တတ္ထ ကမ္ဗုသဟတ္ထာယော၊ ယထာ သက္ကံဝ အစ္ဆရာ၊

တာ နံ တတ္ထ ရမေဿန္တိ၊ တာဟိ စေသော ရမိဿတိ။

၆၂။

‘‘တတော ကုမာရံ ပါပေသုံ၊ ပါသာဒံ ရတိဝဍ္ဎနံ၊

တံ ဒိသွာ အဝစုံ ကညာ၊ ဒီဃာဝုံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနံ။

၆၃။

‘‘ဒေဝတာနုသိ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ အဒု သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ၊

ကော ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ပုတ္တော၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ။

၆၄။

‘‘နမှိ ဒေဝေါ န ဂန္ဓဗ္ဗော၊ နာပိ သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ၊

ကာသိရညော အဟံ ပုတ္တော၊ ဒီဃာဝု ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော၊

မမံ ဘရထ ဘဒ္ဒံ ဝေါ၊ အဟံ ဘတ္တာ ဘဝါမိ ဝေါ။

၆၅။

‘‘တံ တတ္ထ အဝစုံ ကညာ၊ ဒီဃာဝုံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနံ၊

ကုဟိံ ရာဇာ အနုပ္ပတ္တော၊ ဣတော ရာဇာ ကုဟိံ ဂတော။

၆၆။

‘‘ပင်္ကံ ရာဇာ အတိက္ကန္တော၊ ထလေ ရာဇာ ပတိဋ္ဌိတော၊

အကဏ္ဍကံ အဂဟနံ၊ ပဋိပန္နော မဟာပထံ။

၆၇။

‘‘အဟဉ္စ ပဋိပန္နောသ္မိ၊ မဂ္ဂံ ဒုဂ္ဂတိဂါမိနံ၊

သကဏ္ဋကံ သဂဟနံ၊ ယေန ဂစ္ဆန္တိ ဒုဂ္ဂတိံ။

၆၈။

‘‘တဿ တေ သွာဂတံ ရာဇ၊ သီဟဿေဝ ဂိရိဗ္ဗဇံ၊

အနုသာသ မဟာရာဇ၊ တွံ နော သဗ္ဗာသမိဿရော’’တိ။

တတ္ထ ခိပ္ပန္တိ တေန ဟိ နံ သီဃံ အာနေထ။ အာလပီတိ ‘‘သဋ္ဌိ ဂါမသဟဿာနီ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တော အာလပိ။ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတာတိ တေ နာဂါ သဗ္ဗေဟိ သီသူပဂါဒီဟိ အလင်္ကာရေဟိ ဘူသိတာ။ ဟေမကပ္ပနဝါသသာတိ သုဝဏ္ဏခစိတေန ကပ္ပနေန ပဋိစ္ဆန္နသရီရာ။ ဂါမဏီယေဘီတိ ဟတ္ထာစရိယေဟိ။ အာဇာနီယာဝါတိ ကာရဏာကာရဏဝိဇာနနကာ ဝ။ ဇာတိယာတိ သိန္ဓဝဇာတိယာ သိန္ဓုရဋ္ဌေ သိန္ဓုနဒီတီရေ ဇာတာ။ ဂါမဏီယေဘီတိ အဿာစရိယေဟိ။ ဣလ္လိယာ စာပဓာရိဘီတိ ဣလ္လိယာဝုဓဉ္စ စာပါဝုဓဉ္စ ဓာရေန္တေဟိ။ ဒီပါ အထောပိ ဝေယျဂ္ဃာတိ ဒီပိစမ္မဗျဂ္ဃစမ္မပရိဝါရာ။ ဂါမဏီယေဘီတိ ရထိကေဟိ။ ဝမ္မိဘီတိ သန္နဒ္ဓဝမ္မေဟိ။ ရောဟညာတိ ရတ္တဝဏ္ဏာ။ ပုင်္ဂဝူသဘာတိ ဥသဘသင်္ခါတေန ဇေဋ္ဌကပုင်္ဂဝေန သမန္နာဂတာ။

ဒဟရဿေဝ မေ၊ တာတာတိ အထ နံ ကုမာရော၊ တာတ၊ မမ ဒဟရဿေဝ သတော မာတာ မတာ ဣတိ မယာ သုတံ၊ သောဟံ တယာ ဝိနာ ဇီဝိတုံ န သက္ခိဿာမီတိ အာဟ။ ပေါတောတိ တရုဏပေါတကော။ ဇေဿန္တန္တိ ဝိစရန္တံ။ သာမုဒ္ဒိကန္တိ သမုဒ္ဒေ ဝိစရန္တံ။ ဓနေသိနန္တိ ဓနံ ပရိယေသန္တာနံ။ ဝေါဟာရောတိ ဝိစိတြဝေါဟာရော ဟေဋ္ဌာကဍ္ဎနကော ဝါဠမစ္ဆော ဝါ ဥဒကရက္ခသော ဝါ အာဝဋ္ဋော ဝါ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ သမုဒ္ဒေ။ ဝါဏိဇာ ဗျသနီ သိယာတိ အထ တေ ဝါဏိဇာ ဗျသနပ္ပတ္တာ ဘဝေယျုံ။ ‘‘သိယျုန္တိ’’ပိ ပါဌော ။ ပုတ္တကလီတိ ပုတ္တလာမကော ပုတ္တကာဠကဏ္ဏီ။ ကုမာရော ပုန ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ န ဝိသဟိ။ အထ ရာဇာ အမစ္စေ အာဏာပေန္တော ‘‘ဣမ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကမ္ဗုသဟတ္ထာယောတိ ကမ္ဗုသံ ဝုစ္စတိ သုဝဏ္ဏံ၊ သုဝဏ္ဏာဘရဏဘူသိတဟတ္ထာယောတိ အတ္ထော။ ယထာတိ ယထာ ဣစ္ဆန္တိ၊ တထာ ကရောန္တိ။

ဧဝံ ဝတွာ မဟာသတ္တော တတ္ထေဝ တံ အဘိသိဉ္စာပေတွာ နဂရံ ပါဟေသိ။ သယံ ပန ဧကကောဝ ဥယျာနာ နိက္ခမိတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ရမဏီယေ ဘူမိဘာဂေ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေသိ။ မဟာဇနောပိ ကုမာရံ ဗာရာဏသိံ ပဝေသေသိ။ သော နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပါသာဒံ အဘိရုဟိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ‘‘တတော’’တိအာဒိမာဟ။ တံ ဒိသွာ အဝစုံ ကညာတိ တံ မဟန္တေန ပရိဝါရေန သိရိသောဘဂ္ဂေန အာဂတံ ဒိသွာ ‘‘အသုကော နာမေသော’’တိ အဇာနန္တိယောဝ တာ နာဋကိတ္ထိယော ဂန္တွာ အဝေါစုံ။ မမံ ဘရထာတိ မမံ ဣစ္ဆထ။ ပင်္ကန္တိ ရာဂါဒိကိလေသပင်္ကံ။ ထလေတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ အကဏ္ဋကန္တိ ရာဂကဏ္ဋကာဒိဝိရဟိတံ။ တေဟေဝ ဂဟနေဟိ အဂဟနံ။ မဟာပထန္တိ သဂ္ဂမောက္ခဂါမိနံ မဟာမဂ္ဂံ ပဋိပန္နော။ ယေနာတိ ယေန မိစ္ဆာမဂ္ဂေန ဒုဂ္ဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တံ အဟံ ပဋိပန္နောတိ ဝဒတိ။ တတော တာ စိန္တေသုံ – ‘‘ရာဇာ တာဝ အမှေ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတော၊ အယမ္ပိ ကာမေသု ဝိရတ္တစိတ္တရူပေါ၊ သစေ နံ နာဘိရမေဿာမ၊ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇေယျ၊ အဘိရမနာကာရမဿ ကရိဿာမာ’’တိ။ အထ နံ အဘိနန္ဒန္တိယော ဩသာနဂါထမာဟံသု။ တတ္ထ ဂိရိဗ္ဗဇန္တိ သီဟပေါတကာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ ကဉ္စနဂုဟံ ကေသရသီဟဿ အာဂတံ ဝိယ တဿ တဝ အာဂတံ သုအာဂတံ။ တွံ နောတိ တွံ သဗ္ဗာသမ္ပိ အမှာကံ ဣဿရော၊ သာမီတိ။

ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သဗ္ဗာ တူရိယာနိ ပဂ္ဂဏှိံသု၊ နာနပ္ပကာရာနိ နစ္စဂီတာနိ ပဝတ္တိံသု ။ ယသော မဟာ အဟောသိ၊ သော ယသမဒမတ္တော ပိတရံ န သရိ၊ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတွာ ယထာကမ္မံ ဂတော။ ဗောဓိသတ္တောပိ ဈာနာဘိညာ နိဗ္ဗတ္တေတွာ အာယုပရိယောသာနေ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။

သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဒါနေဝ၊ ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ပရိနိဗ္ဗာယိ၊ ပုတ္တော ရာဟုလကုမာရော အဟောသိ ၊ သေသပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ၊ အရိန္ဒမရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။

သောဏကဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။

[၅၃၀] ၂။ သံကိစ္စဇာတကဝဏ္ဏနာ

ဒိသွာ နိသိန္နံ ရာဇာနန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇီဝကမ္ဗဝနေ ဝိဟရန္တော အဇာတသတ္တုဿ ပိတုဃာတကမ္မံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ဟိ ဒေဝဒတ္တံ နိဿာယ တဿ ဝစနေန ပိတရံ ဃာတာပေတွာ ဒေဝဒတ္တဿ သင်္ဃဘေဒါဝသာနေ ဘိန္နပရိသဿ ရောဂေ ဥပ္ပန္နေ ‘‘တထာဂတံ ခမာပေဿာမီ’’တိ မဉ္စသိဝိကာယ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တဿ ဇေတဝနဒွါရေ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌဘာဝံ သုတွာ ‘‘ဒေဝဒတ္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပဋိပက္ခော ဟုတွာ ပထဝိံ ပဝိသိတွာ အဝီစိပရာယဏော ဇာတော၊ မယာပိ တံ နိဿာယ ပိတာ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဃာတိတော၊ အဟမ္ပိ နု ခေါ ပထဝိံ ပဝိသိဿာမီ’’တိ ဘီတော ရဇ္ဇသိရိယာ စိတ္တဿာဒံ န လဘိ၊ ‘‘ထောကံ နိဒ္ဒါယိဿာမီ’’တိ နိဒ္ဒံ ဥပဂတမတ္တောဝ နဝယောဇနဗဟလာယံ အယမဟာပထဝိယံ ပါတေတွာ အယသူလေဟိ ကောဋ္ဋိယမာနော ဝိယ သုနခေဟိ လုဉ္ဇိတွာ ခဇ္ဇမာနော ဝိယ ဘေရဝရဝေန ဝိရဝန္တော ဥဋ္ဌာတိ။

အထေကဒိဝသံ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ အမစ္စဂဏပရိဝုတော အတ္တနော ယသံ ဩလောကေတွာ ‘‘မမ ပိတု ယသော ဣတော မဟန္တတရော၊ တထာရူပံ နာမ အဟံ ဓမ္မရာဇာနံ ဒေဝဒတ္တံ နိဿာယ ဃာတေသိ’’န္တိ စိန္တေသိ။ တဿေဝံ စိန္တေန္တဿေဝ ကာယေ ဍာဟော ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ သကလသရီရံ သေဒတိန္တံ အဟောသိ။ တတော ‘‘ကော နု ခေါ မေ ဣမံ ဘယံ ဝိနောဒေတုံ သက္ခိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဌပေတွာ ဒသဗလံ အညော နတ္ထီ’’တိ ဉတွာ ‘‘အဟံ တထာဂတဿ မဟာပရာဓော၊ ကော နု ခေါ မံ နေတွာ ဒဿေဿတီ’’တိ စိန္တေန္တော ‘‘န အညော ကောစိ အညတြ ဇီဝကာ’’တိ သလ္လက္ခေတွာ တဿ ဂဟေတွာ ဂမနူပါယံ ကရောန္တော ‘‘ရမဏီယာ ဝတ၊ ဘော၊ ဒေါသိနာ ရတ္တီ’’တိ ဥဒါနံ ဥဒါနေတွာ ‘‘ကံ နု ခွဇ္ဇ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ပယိရုပါသေယျာမီ’’တိ ဝတွာ ပူရဏသာဝကာဒီဟိ ပူရဏာဒီနံ ဂုဏေ ကထိတေ တေသံ ဝစနံ အနာဒိယိတွာ ဇီဝကံ ပဋိပုစ္ဆိတွာ တေန တထာဂတဿ ဂုဏံ ကထေတွာ ‘‘တံ ဒေဝေါ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသတူ’’တိ ဝုတ္တော ဟတ္ထိယာနာနိ ကပ္ပာပေတွာ ဇီဝကမ္ဗဝနံ ဂန္တွာ တထာဂတံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ တထာဂတေန ကတပဋိသန္ထာရော သန္ဒိဋ္ဌိကံ သာမညဖလံ ပုစ္ဆိတွာ တထာဂတဿ မဓုရံ သာမညဖလဓမ္မဒေသနံ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၅၀ အာဒယော) သုတွာ သုတ္တပရိယောသာနေ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဝေဒိတွာ တထာဂတံ ခမာပေတွာ ပက္ကာမိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ဒါနံ ဒေန္တော သီလံ ရက္ခန္တော တထာဂတေန သဒ္ဓိံ သံသဂ္ဂံ ကတွာ မဓုရဓမ္မကထံ သုဏန္တော ကလျာဏမိတ္တသံသဂ္ဂေန ပဟီနဘယော ဝိဂတလောမဟံသော ဟုတွာ စိတ္တဿာဒံ ပဋိလဘိတွာ သုခေန စတ္တာရော ဣရိယာပထေ ကပ္ပေသိ။

အထေကဒိဝသံ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ – ‘‘အာဝုသော၊ အဇာတသတ္တု ပိတုဃာတကမ္မံ ကတွာ ဘယပ္ပတ္တော အဟောသိ၊ ရဇ္ဇသိရိံ နိဿာယ စိတ္တဿာဒံ အလဘန္တော သဗ္ဗဣရိယာပထေသု ဒုက္ခံ အနုဘောတိ၊ သော ဒါနိ တထာဂတံ အာဂမ္မ ကလျာဏမိတ္တသံသဂ္ဂေန ဝိဂတဘယော ဣဿရိယသုခံ အနုဘောတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဒါနေဝ၊ ပုဗ္ဗေပေသ ပိတုဃာတကမ္မံ ကတွာ မံ နိဿာယ သုခံ သယီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။

အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တော ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရံ နာမ ပုတ္တံ ပဋိလဘိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ပုရောဟိတဿ ဂေဟေ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ၊ ဇာတဿေဝဿ ‘‘သံကိစ္စကုမာရော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ တေ ဥဘောပိ ရာဇနိဝေသနေ ဧကတောဝ ဝဍ္ဎိံသု။ အညမညံ သဟာယကာ ဟုတွာ ဝယပ္ပတ္တာ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပာနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပစ္စာဂမိံသု။ အထ ရာဇာ ပုတ္တဿ ဥပရဇ္ဇံ အဒါသိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ဥပရာဇဿေဝ သန္တိကေ အဟောသိ။ အထေကဒိဝသံ ဥပရာဇာ ပိတု ဥယျာနကီဠံ ဂစ္ဆန္တဿ မဟန္တံ ယသံ ဒိသွာ တသ္မိံ လောဘံ ဥပ္ပာဒေတွာ ‘‘မယှံ ပိတာ မမ ဘာတိကသဒိသော၊ သစေ ဧတဿ မရဏံ ဩလောကေဿာမိ၊ မဟလ္လကကာလေ ရဇ္ဇံ လဘိဿာမိ၊ တဒါ လဒ္ဓေနပိ ရဇ္ဇေန ကော အတ္ထော၊ ပိတရံ မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဗောဓိသတ္တော၊ ‘‘သမ္မ၊ ပိတုဃာတကမ္မံ နာမ ဘာရိယံ၊ နိရယမဂ္ဂေါ၊ န သက္ကာ ဧတံ ကာတုံ၊ မာ ကရီ’’တိ ပဋိဗာဟိ။ သော ပုနပ္ပုနမ္ပိ ကထေတွာ ယာဝတတိယံ တေန ပဋိဗာဟိတော ပါဒမူလိကေဟိ သဒ္ဓိံ မန္တေသိ။ တေပိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ရညော မာရဏူပါယံ ဝီမံသိံသု။ ဗောဓိသတ္တော တံ ပဝတ္တိံ ဉတွာ ‘‘နာဟံ ဧတေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဘဝိဿာမီ’’တိ မာတာပိတရော အနာပုစ္ဆိတွာဝ အဂ္ဂဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဝနမူလဖလာဟာရော ဝိဟာသိ။

ရာဇကုမာရောပိ တသ္မိံ ဂတေ ပိတရံ မာရာပေတွာ မဟန္တံ ယသံ အနုဘဝိ။ ‘‘သံကိစ္စကုမာရော ကိရ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ သုတွာ ဗဟူ ကုလပုတ္တာ နိက္ခမိတွာ တဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိံသု။ သော မဟတာ ဣသိဂဏေန ပရိဝုတော တတ္ထ ဝသိ။ သဗ္ဗေပိ သမာပတ္တိလာဘိနောယေဝ။ ရာဇာပိ ပိတရံ မာရေတွာ အပ္ပမတ္တကံယေဝ ကာလံ ရဇ္ဇသုခံ အနုဘဝိတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဘီတော စိတ္တဿာဒံ အလဘန္တော နိရယေ ကမ္မကရဏပ္ပတ္တော ဝိယ အဟောသိ။ သော ဗောဓိသတ္တံ အနုဿရိတွာ ‘‘သဟာယော မေ ‘ပိတုဃာတကမ္မံ ဘာရိယံ၊ မာ ကရီ’တိ ပဋိသေဓေတွာ မံ အတ္တနော ကထံ ဂါဟာပေတုံ အသက္ကောန္တော အတ္တာနံ နိဒ္ဒေါသံ ကတွာ ပလာယိ။ သစေ သော ဣဓ အဘဝိဿ ၊ န မေ ပိတုဃာတကမ္မံ ကာတုံ အဒဿ၊ ဣဒမ္ပိ မေ ဘယံ ဟရေယျ၊ ကဟံ နု ခေါ သော ဧတရဟိ ဝိဟရတိ။ သစေ တဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ဇာနေယျံ၊ ပက္ကောသာပေယျံ၊ ကော နု ခေါ မေ တဿ ဝသနဋ္ဌာနံ အာရောစေယျာ’’တိ စိန္တေသိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ အန္တေပုရေ စ ရာဇသဘာယဉ္စ ဗောဓိသတ္တဿေဝ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။

ဧဝံ အဒ္ဓါနေ ဂတေ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ရာဇာ မံ သရတိ၊ မယာ တတ္ထ ဂန္တွာ တဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ တံ နိဗ္ဘယံ ကတွာ အာဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပဏ္ဏာသ ဝဿာနိ ဟိမဝန္တေ ဝသိတွာ ပဉ္စသတတာပသပရိဝုတော အာကာသေနာဂန္တွာ ဒါယပဿေ နာမ ဥယျာနေ ဩတရိတွာ ဣသိဂဏပရိဝုတော သိလာပဋ္ဋေ နိသီဒိ။ ဥယျာနပါလော တံ ဒိသွာ ‘‘ဘန္တေ၊ ဂဏသတ္ထာ ကောနာမော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သံကိစ္စပဏ္ဍိတော နာမာ’’တိ စ သုတွာ သယမ္ပိ သဉ္ဇာနိတွာ ‘‘ဘန္တေ၊ ယာဝါဟံ ရာဇာနံ အာနေမိ၊ တာဝ ဣဓေဝ ဟောထ၊ အမှာကံ ရာဇာ တုမှေ ဒဋ္ဌုကာမော’’တိ ဝတွာ ဝေဂေန ရာဇကုလံ ဂန္တွာ တဿ အာဂတဘာဝံ ရညော အာရောစေသိ။ ရာဇာ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တကံ ဥပဟာရံ ကတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ အာဟ –

၆၉။

‘‘ဒိသွာ နိသိန္နံ ရာဇာနံ၊ ဗြဟ္မဒတ္တံ ရထေသဘံ၊

အထဿ ပဋိဝေဒေသိ၊ ယဿာသိ အနုကမ္ပကော။

၇၀။

‘‘သံကိစ္စာယံ အနုပ္ပတ္တော၊ ဣသီနံ သာဓုသမ္မတော၊

တရမာနရူပေါ နိယျာဟိ၊ ခိပ္ပံ ပဿ မဟေသိနံ။

၇၁။

‘‘တတော စ ရာဇာ တရမာနော၊ ယုတ္တမာရုယှ သန္ဒနံ၊

မိတ္တာမစ္စပရိဗျူဠှော၊ အဂမာသိ ရထေသဘော။

၇၂။

‘‘နိက္ခိပ္ပ ပဉ္စ ကကုဓာနိ၊ ကာသီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော၊

ဝါလဗီဇနိမုဏှီသံ၊ ခဂ္ဂံ ဆတ္တဉ္စုပါဟနံ။

၇၃။

‘‘ဩရုယှ ရာဇာ ယာနမှာ၊ ဌပယိတွာ ပဋိစ္ဆဒံ၊

အာသီနံ ဒါယပဿသ္မိံ၊ သံကိစ္စမုပသင်္ကမိ။

၇၄။

‘‘ဥပသင်္ကမိတွာ သော ရာဇာ၊ သမ္မောဒိ ဣသိနာ သဟ၊

တံ ကထံ ဝီတိသာရေတွာ၊ ဧကမန္တံ ဥပါဝိသိ။

၇၅။

‘‘ဧကမန္တံ နိသိန္နောဝ၊ အထ ကာလံ အမညထ၊

တတော ပါပါနိ ကမ္မာနိ၊ ပုစ္ဆိတုံ ပဋိပဇ္ဇထ။

၇၆။

‘‘ဣသိံ ပုစ္ဆာမ သံကိစ္စံ၊ ဣသီနံ သာဓုသမ္မတံ၊

အာသီနံ ဒါယပဿသ္မိံ၊ ဣသိသင်္ဃပုရက္ခတံ။

၇၇။

‘‘ကံ ဂတိံ ပေစ္စ ဂစ္ဆန္တိ၊ နရာ ဓမ္မာတိစာရိနော၊

အတိစိဏ္ဏော မယာ ဓမ္မော၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။

တတ္ထ ဒိသွာတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သော ဥယျာနပါလော ရာဇာနံ ရာဇသဘာယံ နိသိန္နံ ဒိသွာ အထဿ ပဋိဝေဒေသိ၊ ‘‘ယဿာသီ’’တိ ဝဒန္တော အာရောစေသီတိ အတ္ထော။ ယဿာသီတိ၊ မဟာရာဇ၊ ယဿ တွံ အနုကမ္ပကော မုဒုစိတ္တော အဟောသိ၊ ယဿ အဘိဏှံ ဝဏ္ဏံ ပယိရုဒါဟာသိ၊ သော အယံ သံကိစ္စော ဣသီနံ အန္တရေ သာဓု လဒ္ဓကောတိ သမ္မတော အနုပ္ပတ္တော တဝ ဥယျာနေ သိလာပဋ္ဋေ ဣသိဂဏပရိဝုတော ကဉ္စနပဋိမာ ဝိယ နိသိန္နော။ တရမာနရူပေါတိ၊ မဟာရာဇ၊ ပဗ္ဗဇိတာ နာမ ကုလေ ဝါ ဂဏေ ဝါ အလဂ္ဂါ တုမှာကံ ဂစ္ဆန္တာနညေဝ ပက္ကမေယျုံ၊ တသ္မာ တရမာနရူပေါ ခိပ္ပံ နိယျာဟိ၊ မဟန္တာနံ သီလာဒိဂုဏာနံ ဧသိတတ္တာ ပဿ မဟေသိနံ။

တတောတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သော ရာဇာ တဿ ဝစနံ သုတွာ တတော တဿ ဝစနတော အနန္တရမေဝ။ နိက္ခိပ္ပာတိ နိက္ခိပိတွာ တဿ ကိရ ဥယျာနဒွါရံ ပတွာဝ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပဗ္ဗဇိတာ နာမ ဂရုဋ္ဌာနိယာ၊ သံကိစ္စတာပသဿ သန္တိကံ ဥဒ္ဓတဝေသေန ဂန္တုံ အယုတ္တ’’န္တိ။ သော မဏိစိတ္တသုဝဏ္ဏဒဏ္ဍံ ဝါလဗီဇနိံ၊ ကဉ္စနမယံ ဥဏှီသပဋ္ဋံ၊ သုပရိက္ခိတ္တံ မင်္ဂလခဂ္ဂံ၊ သေတစ္ဆတ္တံ ၊ သောဝဏ္ဏပါဒုကာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ ရာဇကကုဓဘဏ္ဍာနိ အပနေသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နိက္ခိပ္ပာ’’တိ။ ပဋိစ္ဆဒန္တိ တမေဝ ရာဇကကုဓဘဏ္ဍံ ဌပယိတွာ ဘဏ္ဍာဂါရိကဿ ဟတ္ထေ ဒတွာ။ ဒါယပဿသ္မိန္တိ ဧဝံနာမကေ ဥယျာနေ။ အထ ကာလံ အမညထာတိ အထ သော ဣဒါနိ မေ ပဉှံ ပုစ္ဆိတုံ ကာလောတိ ဇာနိ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ယထာကာလ’’န္တိ အာဂတံ၊ တဿ ကာလာနုရူပေန ပဉှပုစ္ဆနံ အမညထာတိ အတ္ထော။ ပဋိပဇ္ဇထာတိ ပဋိပဇ္ဇိ။ ပေစ္စာတိ ပဋိဂန္တွာ၊ ပရလောကဿ ဝါ နာမေတံ၊ တသ္မာ ပရလောကေတိ အတ္ထော။ မယာတိ၊ ဘန္တေ၊ မယာ သုစရိတဓမ္မော အတိစိဏ္ဏော ပိတုဃာတကမ္မံ ကတံ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ၊ ကံ ဂတိံ ပိတုဃာတကာ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကတရသ္မိံ နိရယေ ပစ္စန္တီတိ ပုစ္ဆတိ။

တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘တေန ဟိ၊ မဟာရာဇ၊ သုဏောဟီ’’တိ ဝတွာ ဩဝါဒံ တာဝ အဒါသိ။ သတ္ထာ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော အာဟ –

၇၈။

‘‘ဣသီ အဝစ သံကိစ္စော၊ ကာသီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနံ၊

အာသီနံ ဒါယပဿသ္မိံ၊ မဟာရာဇ သုဏောဟိ မေ။

၇၉။

‘‘ဥပ္ပထေန ဝဇန္တဿ၊ ယော မဂ္ဂမနုသာသတိ၊

တဿ စေ ဝစနံ ကယိရာ၊ နာဿ မဂ္ဂေယျ ကဏ္ဋကော။

၈၀။

‘‘အဓမ္မံ ပဋိပန္နဿ၊ ယော ဓမ္မမနုသာသတိ၊

တဿ စေ ဝစနံ ကယိရာ၊ န သော ဂစ္ဆေယျ ဒုဂ္ဂတိ’’န္တိ။

တတ္ထ ဥပ္ပထေနာတိ စောရေဟိ ပရိယုဋ္ဌိတမဂ္ဂေန။ မဂ္ဂမနုသာသတီတိ ခေမမဂ္ဂံ အက္ခာတိ။ နာဿ မဂ္ဂေယျ ကဏ္ဋကောတိ တဿ ဩဝါဒကရဿ ပုရိသဿ မုခံ စောရကဏ္ဋကော န ပဿေယျ။ ယော ဓမ္မန္တိ ယော သုစရိတဓမ္မံ။ န သောတိ သော ပုရိသော နိရယာဒိဘေဒံ ဒုဂ္ဂတိံ န ဂစ္ဆေယျ။ ဥပ္ပထသဒိသော ဟိ၊ မဟာရာဇ၊ အဓမ္မော၊ ခေမမဂ္ဂသဒိသော သုစရိတဓမ္မော၊ တွံ ပန ပုဗ္ဗေ ‘‘ပိတရံ ဃာတေတွာ ရာဇာ ဟောမီ’’တိ မယှံ ကထေတွာ မယာ ပဋိဗာဟိတော မမ ဝစနံ အကတွာ ပိတရံ ဃာတေတွာ ဣဒါနိ သောစသိ၊ ပဏ္ဍိတာနံ ဩဝါဒံ အကရောန္တော နာမ စောရမဂ္ဂပဋိပန္နော ဝိယ မဟာဗျသနံ ပါပုဏာတီတိ။

ဧဝမဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ ဥပရိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော အာဟ –

၈၁။

‘‘ဓမ္မော ပထော မဟာရာဇ၊ အဓမ္မော ပန ဥပ္ပထော၊

အဓမ္မော နိရယံ နေတိ၊ ဓမ္မော ပါပေတိ သုဂ္ဂတိံ။

၈၂။

‘‘အဓမ္မစာရိနော ရာဇ၊ နရာ ဝိသမဇီဝိနော၊

ယံ ဂတိံ ပေစ္စ ဂစ္ဆန္တိ၊ နိရယေ တေ သုဏောဟိ မေ။

၈၃။

‘‘သဉ္ဇီဝေါ ကာဠသုတ္တော စ၊ သင်္ဃာတော ဒွေ စ ရောရုဝါ၊

အထာပရော မဟာဝီစိ၊ တာပနော စ ပတာပနော။

၈၄။

‘‘ဣစ္စေတေ အဋ္ဌ နိရယာ၊ အက္ခာတာ ဒုရတိက္ကမာ၊

အာကိဏ္ဏာ လုဒ္ဒကမ္မေဟိ၊ ပစ္စေကာ သောဠသုဿဒါ။

၈၅။

‘‘ကဒရိယတာပနာ ဃောရာ၊ အစ္စိမန္တော မဟဗ္ဘယာ၊

လောမဟံသနရူပါ စ၊ ဘေသ္မာ ပဋိဘယာ ဒုခါ။

၈၆။

‘‘စတုက္ကဏ္ဏာ စတုဒွါရာ၊ ဝိဘတ္တာ ဘာဂသော မိတာ၊

အယောပါကာရပရိယန္တာ၊ အယသာ ပဋိကုဇ္ဇိတာ။

၈၇။

‘‘တေသံ အယောမယာ ဘူမိ၊ ဇလိတာ တေဇသာ ယုတာ၊

သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဖုဋာ တိဋ္ဌန္တိ သဗ္ဗဒါ။

၈၈။

‘‘ဧတေ ပတန္တိ နိရယေ၊ ဥဒ္ဓံပါဒါ အဝံသိရာ၊

ဣသီနံ အတိဝတ္တာရော၊ သညတာနံ တပဿိနံ။

၈၉။

‘‘တေ ဘူနဟုနော ပစ္စန္တိ၊ မစ္ဆာ ဗိလကတာ ယထာ၊

သံဝစ္ဆရေ အသင်္ခေယျေ၊ နရာ ကိဗ္ဗိသကာရိနော။

၉၀။

‘‘ဍယှမာနေန ဂတ္တေန၊ နိစ္စံ သန္တရဗာဟိရံ၊

နိရယာ နာဓိဂစ္ဆန္တိ၊ ဒွါရံ နိက္ခမနေသိနော။

၉၁။

‘‘ပုရတ္ထိမေန ဓာဝန္တိ၊ တတော ဓာဝန္တိ ပစ္ဆတော၊

ဥတ္တရေနပိ ဓာဝန္တိ၊ တတော ဓာဝန္တိ ဒက္ခိဏံ၊

ယံ ယဉှိ ဒွါရံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တံ တဒေဝ ပိဓီယရေ။

၉၂။

‘‘ဗဟူနိ ဝဿသဟဿာနိ၊ ဇနာ နိရယဂါမိနော၊

ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒန္တိ၊ ပတွာ ဒုက္ခံ အနပ္ပကံ။

၉၃။

‘‘အာသီဝိသံဝ ကုပိတံ၊ တေဇဿိံ ဒုရတိက္ကမံ၊

န သာဓုရူပေ အာသီဒေ၊ သညတာနံ တပဿိနံ။

၉၄။

‘‘အတိကာယော မဟိဿာသော၊ အဇ္ဇုနော ကေကကာဓိပေါ၊

သဟဿဗာဟု ဥစ္ဆိန္နော၊ ဣသိမာသဇ္ဇ ဂေါတမံ။

၉၅။

‘‘အရဇံ ရဇသာ ဝစ္ဆံ၊ ကိသံ အဝကိရိယ ဒဏ္ဍကီ၊

တာလောဝ မူလတော ဆိန္နော၊ သ ရာဇာ ဝိဘဝင်္ဂတော။

၉၆။

‘‘ဥပဟစ္စ မနံ မဇ္ဈော၊ မာတင်္ဂသ္မိံ ယသဿိနေ၊

သပါရိသဇ္ဇော ဥစ္ဆိန္နော၊ မဇ္ဈာရညံ တဒါ အဟု။

၉၇။

‘‘ကဏှဒီပါယနာသဇ္ဇ၊ ဣသိံ အန္ဓကဝေဏ္ဍယော၊

အညောညံ မုသလာ ဟန္တွာ၊ သမ္ပတ္တာ ယမသာဓနံ။

၉၈။

‘‘အထာယံ ဣသိနာ သတ္တော၊ အန္တလိက္ခစရော ပုရေ၊

ပါဝေက္ခိ ပထဝိံ စေစ္စော၊ ဟီနတ္တော ပတ္တပရိယာယံ။

၉၉။

‘‘တသ္မာ ဟိ ဆန္ဒာဂမနံ၊ နပ္ပသံသန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊

အဒုဋ္ဌစိတ္တော ဘာသေယျ၊ ဂိရံ သစ္စူပသံဟိတံ။

၁၀၀။

‘‘မနသာ စေ ပဒုဋ္ဌေန၊ ယော နရော ပေက္ခတေ မုနိံ၊

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ၊ ဂန္တာ သော နိရယံ အဓော။

၁၀၁။

‘‘ယေ ဝုဍ္ဎေ ပရိဘာသန္တိ၊ ဖရုသူပက္ကမာ ဇနာ၊

အနပစ္စာ အဒါယာဒါ၊ တာလဝတ္ထု ဘဝန္တိ တေ။

၁၀၂။

‘‘ယော စ ပဗ္ဗဇိတံ ဟန္တိ၊ ကတကိစ္စံ မဟေသိနံ၊

သ ကာဠသုတ္တေ နိရယေ၊ စိရရတ္တာယ ပစ္စတိ။

၁၀၃။

‘‘ယော စ ရာဇာ အဓမ္မဋ္ဌော၊ ရဋ္ဌဝိဒ္ဓံသနော မဂေါ၊

တာပယိတွာ ဇနပဒံ၊ တာပနေ ပေစ္စ ပစ္စတိ။

၁၀၄။

‘‘သော စ ဝဿသဟဿာနိ၊ သတံ ဒိဗ္ဗာနိ ပစ္စတိ၊

အစ္စိသင်္ဃပရေတော သော၊ ဒုက္ခံ ဝေဒေတိ ဝေဒနံ။

၁၀၅။

‘‘တဿ အဂ္ဂိသိခါ ကာယာ၊ နိစ္ဆရန္တိ ပဘဿရာ၊

တေဇောဘက္ခဿ ဂတ္တာနိ၊ လောမေဟိ စ နခေဟိ စ။

၁၀၆။

‘‘ဍယှမာနေန ဂတ္တေန၊ နိစ္စံ သန္တရဗာဟိရံ၊

ဒုက္ခာဘိတုန္နော နဒတိ၊ နာဂေါ တုတ္တဋ္ဋိတော ယထာ။

၁၀၇။

‘‘ယော လောဘာ ပိတရံ ဟန္တိ၊ ဒေါသာ ဝါ ပုရိသာဓမော၊

သ ကာဠသုတ္တေ နိရယေ၊ စိရရတ္တာယ ပစ္စတိ။

၁၀၈။

‘‘သ တာဒိသော ပစ္စတိ လောဟကုမ္ဘိယံ၊ ပက္ကဉ္စ သတ္တီဟိ ဟနန္တိ နိတ္တစံ၊

အန္ဓံ ကရိတွာ မုတ္တကရီသဘက္ခံ၊ ခါရေ နိမုဇ္ဇန္တိ တထာဝိဓံ နရံ။

၁၀၉။

‘‘တတ္တံ ပက္ကုထိတမယောဂုဠဉ္စ၊ ဒီဃေ စ ဖာလေ စိရရတ္တတာပိတေ၊

ဝိက္ခမ္ဘမာဒါယ ဝိဗန္ဓရဇ္ဇုဘိ၊ ဝိဝဋေ မုခေ သမ္ပဝိသန္တိ ရက္ခသာ။

၁၁၀။

‘‘သာမာ စ သောဏာ သဗလာ စ ဂိဇ္ဈာ၊ ကာကောလသင်္ဃာ စ ဒိဇာ အယောမုခါ၊

သင်္ဂမ္မ ခါဒန္တိ ဝိပ္ဖန္ဒမာနံ၊ ဇိဝှံ ဝိဘဇ္ဇ ဝိဃာသံ သလောဟိတံ။

၁၁၁။

‘‘တံ ဒဍ္ဎတာလံ ပရိဘိန္နဂတ္တံ၊ နိပ္ပောထယန္တာ အနုဝိစရန္တိ ရက္ခသာ၊

ရတီ ဟိ တေသံ ဒုခိနော ပနီတရေ၊ ဧတာဒိသသ္မိံ နိရယေ ဝသန္တိ၊

ယေ ကေစိ လောကေ ဣဓ ပေတ္တိဃာတိနော။

၁၁၂။

‘‘ပုတ္တော စ မာတရံ ဟန္တွာ၊ ဣတော ဂန္တွာ ယမက္ခယံ၊

ဘုသမာပဇ္ဇတေ ဒုက္ခံ၊ အတ္တကမ္မဖလူပဂေါ။

၁၁၃။

‘‘အမနုဿာ အတိဗလာ၊ ဟန္တာရံ ဇနယန္တိယာ၊

အယောမယေဟိ ဝါလေဟိ၊ ပီဠယန္တိ ပုနပ္ပုနံ။

၁၁၄။

‘‘တမဿဝံ သကာ ဂတ္တာ၊ ရုဓိရံ အတ္တသမ္ဘဝံ၊

တမ္ဗလောဟဝိလီနံဝ၊ တတ္တံ ပါယေန္တိ မတ္တိဃံ။

၁၁၅။

‘‘ဇိဂုစ္ဆံ ကုဏပံ ပူတိံ၊ ဒုဂ္ဂန္ဓံ ဂူထကဒ္ဒမံ၊

ပုဗ္ဗလောဟိတသင်္ကာသံ၊ ရဟဒမောဂယှ တိဋ္ဌတိ။

၁၁၆။

‘‘တမေနံ ကိမယော တတ္ထ၊ အတိကာယာ အယောမုခါ၊

ဆဝိံ ဘေတွာန ခါဒန္တိ၊ သံဂိဒ္ဓါ မံသလောဟိတေ။

၁၁၇။

‘‘သော စ တံ နိရယံ ပတ္တော၊ နိမုဂ္ဂေါ သတပေါရိသံ၊

ပူတိကံ ကုဏပံ ဝါတိ၊ သမန္တာ သတယောဇနံ။

၁၁၈။

‘‘စက္ခုမာပိ ဟိ စက္ခူဟိ၊ တေန ဂန္ဓေန ဇီယတိ၊

ဧတာဒိသံ ဗြဟ္မဒတ္တ၊ မာတုဃော လဘတေ ဒုခံ။

၁၁၉။

‘‘ခုရဓာရမနုက္ကမ္မ၊ တိက္ခံ ဒုရဘိသမ္ဘဝံ၊

ပတန္တိ ဂဗ္ဘပါတိယော၊ ဒုဂ္ဂံ ဝေတရဏိံ နဒိံ။

၁၂၀။

‘‘အယောမယာ သိမ္ဗလိယော၊ သောဠသင်္ဂုလကဏ္ဋကာ၊

ဥဘတော အဘိလမ္ဗန္တိ၊ ဒုဂ္ဂံ ဝေတရဏိံ နဒိံ။

၁၂၁။

‘‘တေ အစ္စိမန္တော တိဋ္ဌန္တိ၊ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာဝ အာရကာ၊

အာဒိတ္တာ ဇာတဝေဒေန၊ ဥဒ္ဓံ ယောဇနမုဂ္ဂတာ။

၁၂၂။

‘‘ဧတေ ဝဇန္တိ နိရယေ၊ တတ္တေ တိခိဏကဏ္ဋကေ၊

နာရိယော စ အတိစာရာ၊ နရာ စ ပရဒါရဂူ။

၁၂၃။

‘‘တေ ပတန္တိ အဓောက္ခန္ဓာ၊ ဝိဝတ္တာ ဝိဟတာ ပုထူ၊

သယန္တိ ဝိနိဝိဒ္ဓင်္ဂါ၊ ဒီဃံ ဇဂ္ဂန္တိ သဗ္ဗဒါ။

၁၂၄။

‘‘တတော ရတျာ ဝိဝသာနေ၊ မဟတိံ ပဗ္ဗတူပမံ၊

လောဟကုမ္ဘိံ ပဝဇ္ဇန္တိ၊ တတ္တံ အဂ္ဂိသမူဒကံ။

၁၂၅။

‘‘ဧဝံ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ၊ ဒုဿီလာ မောဟပါရုတာ၊

အနုဘောန္တိ သကံ ကမ္မံ၊ ပုဗ္ဗေ ဒုက္ကဋမတ္တနော။

၁၂၆။

‘‘ယာ စ ဘရိယာ ဓနက္ကီတာ၊ သာမိကံ အတိမညတိ၊

သဿုံ ဝါ သသုရံ ဝါပိ၊ ဇေဋ္ဌံ ဝါပိ နနန္ဒရံ။

၁၂၇။

‘‘တဿာ ဝင်္ကေန ဇိဝှဂ္ဂံ၊ နိဗ္ဗဟန္တိ သဗန္ဓနံ၊

သ ဗျာမမတ္တံ ကိမိနံ၊ ဇိဝှံ ပဿတိ အတ္တနိ၊

ဝိညာပေတုံ န သက္ကောတိ၊ တာပနေ ပေစ္စ ပစ္စတိ။

၁၂၈။

‘‘ဩရဗ္ဘိကာ သူကရိကာ၊ မစ္ဆိကာ မိဂဗန္ဓကာ၊

စောရာ ဂေါဃာတကာ လုဒ္ဒါ၊ အဝဏ္ဏေ ဝဏ္ဏကာရကာ။

၁၂၉။

‘‘သတ္တီဟိ လောဟကူဋေဟိ၊ နေတ္တိံသေဟိ ဥသူဟိ စ၊

ဟညမာနာ ခါရနဒိံ၊ ပပတန္တိ အဝံသိရာ။

၁၃၀။

‘‘သာယံ ပါတော ကူဋကာရီ၊ အယောကူဋေဟိ ဟညတိ၊

တတော ဝန္တံ ဒုရတ္တာနံ၊ ပရေသံ ဘုဉ္ဇရေ သဒါ။

၁၃၁။

‘‘ဓင်္ကာ ဘေရဏ္ဍကာ ဂိဇ္ဈာ၊ ကာကောလာ စ အယောမုခါ၊

ဝိပ္ဖန္ဒမာနံ ခါဒန္တိ၊ နရံ ကိဗ္ဗိသကာရကံ။

၁၃၂။

‘‘ယေ မိဂေန မိဂံ ဟန္တိ၊ ပက္ခိံ ဝါ ပန ပက္ခိနာ၊

အသန္တော ရဇသာ ဆန္နာ၊ ဂန္တာ တေ နိရယုဿဒ’’န္တိ။

တတ္ထ ဓမ္မော ပထောတိ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မော ခေမော အပ္ပဋိဘယော သုဂတိမဂ္ဂေါ။ ဝိသမဇီဝိနောတိ အဓမ္မေန ကပ္ပိတဇီဝိကာ။ နိရယေ တေတိ တေ ဧတေသံ နိဗ္ဗတ္တနိရယေ ကထေမိ။ သုဏောဟိ မေတိ မဟာသတ္တော ရညာ ပိတုဃာတကာနံ နိဗ္ဗတ္တနိရယံ ပုစ္ဆိတောပိ ပထမံ တံ အဒဿေတွာ အဋ္ဌ မဟာနိရယေ သောဠသ စ ဥဿဒနိရယေ ဒဿေတုံ ဧဝမာဟ။ ကိံကာရဏာ? ပဌမဉှိ တသ္မိံ ဒဿိယမာနေ ရာဇာ ဖလိတေန ဟဒယေန တတ္ထေဝ မရေယျ၊ ဣမေသု ပန နိရယေသု ပစ္စမာနသတ္တေ ဒိသွာ ဒိဋ္ဌာနုဂတိကော ဟုတွာ ‘‘အဟံ ဝိယ အညေပိ ဗဟူ ပါပကမ္မိနော အတ္ထိ၊ အဟံ ဧတေသံ အန္တရေ ပစ္စိဿာမီ’’တိ သဉ္ဇာတုပတ္ထမ္ဘော အရောဂေါ ဘဝိဿတီတိ တေ ပန နိရယေ ဒဿေန္တော မဟာသတ္တော ပဌမံ ဣဒ္ဓိဗလေန ပထဝိံ ဒွိဓာ ကတွာ ပစ္ဆာ ဒဿေသိ။

တေသံ ဝစနတ္ထော – နိရယပါလေဟိ ပဇ္ဇလိတာနိ နာနာဝုဓာနိ ဂဟေတွာ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ဆိန္နာ ဟီရံ ဟီရံ ကတာ နေရယိကသတ္တာ ပုနပ္ပုနံ သဉ္ဇီဝန္တိ ဧတ္ထာတိ သဉ္ဇီဝေါ။ နိရယပါလာ ပုနပ္ပုနံ နဒန္တာ ဝဂ္ဂန္တာ ပဇ္ဇလိတာနိ နာနာဝုဓာနိ ဂဟေတွာ ဇလိတာယ လောဟပထဝိယံ နေရယိကေ သတ္တေ အပရာပရံ အနုဗန္ဓိတွာ ပဟရိတွာ ဇလိတပထဝိယံ ပတိတေ ဇလိတကာဠသုတ္တံ ပါတေတွာ ဇလိတဖရသုံ ဂဟေတွာ သယံ ဥန္နဒန္တာ မဟန္တေန အဋ္ဋဿရေန ဝိရဝန္တေ အဋ္ဌံသေ သောဠသံသေ ကရောန္တာ ဧတ္ထ တစ္ဆန္တီတိ ကာဠသုတ္တော။ မဟန္တာ ဇလိတအယပဗ္ဗတာ ဃာတေန္တိ ဧတ္ထာတိ သင်္ဃာတော။ တတ္ထ ကိရ သတ္တေ နဝယောဇနာယ ဇလိတာယ အယပထဝိယာ ယာဝ ကဋိတော ပဝေသေတွာ နိစ္စလေ ကရောန္တိ။ အထ ပုရတ္ထိမတော ဇလိတော အယပဗ္ဗတော သမုဋ္ဌာယ အသနိ ဝိယ ဝိရဝန္တော အာဂန္တွာ တေ သတ္တေ သဏှကရဏိယံ တိလေ ပိသန္တော ဝိယ ဂန္တွာ ပစ္ဆိမဒိသာယ တိဋ္ဌတိ၊ ပစ္ဆိမဒိသတော သမုဋ္ဌိတောပိ တထေဝ ဂန္တွာ ပုရတ္ထိမဒိသာယ တိဋ္ဌတိ။ ဒွေ ပန ဧကတော သမာဂန္တွာ ဥစ္ဆုယန္တေ ဥစ္ဆုခဏ္ဍာနိ ဝိယ ပီဠေန္တိ။ ဧဝံ တတ္ထ ဗဟူနိ ဝဿသတသဟဿာနိ ဒုက္ခံ အနုဘောန္တိ။

ဒွေ စ ရောရုဝါတိ ဇာလရောရုဝေါ၊ ဓူမရောရုဝေါ စာတိ ဒွေ။ တတ္ထ ဇာလရောရုဝေါ ကပ္ပေန သဏ္ဌိတာဟိ ရတ္တလောဟဇာလာဟိ ပုဏ္ဏော၊ ဓူမရောရုဝေါ ခါရဓူမေန ပုဏ္ဏော။ တေသု ဇာလရောရုဝေ ပစ္စန္တာနံ နဝဟိ ဝဏ္ဏမုခေဟိ ဇာလာ ပဝိသိတွာ သရီရံ ဒဟန္တိ၊ ဓူမရောရုဝေ ပစ္စန္တာနံ နဝဟိ ဝဏမုခေဟိ ခါရဓူမော ပဝိသိတွာ ပိဋ္ဌံ ဝိယ သရီရံ သေဒေတိ။ ဥဘယတ္ထပိ ပစ္စန္တာ သတ္တာ မဟာဝိရဝံ ဝိရဝန္တီတိ ဒွေပိ ‘‘ရောရုဝါ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဇာလာနံ ဝါ ပစ္စနသတ္တာနံ ဝါ တေသံ ဒုက္ခဿ ဝါ ဝီစိ အန္တရံ နတ္ထိ ဧတ္ထာတိ အဝီစိ၊ မဟန္တော အဝီစိ မဟာဝီစိ။ တတ္ထ ဟိ ပုရတ္ထိမာဒီဟိ ဘိတ္တီဟိ ဇာလာ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပစ္ဆိမာဒီသု ပဋိဟညတိ၊ တာ စ ဘိတ္တိယော ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ပုရတော ယောဇနသတံ ဂဏှာတိ။ ဟေဋ္ဌာ ဥဋ္ဌိတာ ဇာလာ ဥပရိ ပဋိဟညတိ၊ ဥပရိ ဥဋ္ဌိတာ ဟေဋ္ဌာ ပဋိဟညတိ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ဇာလာနံ ဝီစိ နာမ နတ္ထိ။ တဿ ပန အန္တော ယောဇနသတံ ဌာနံ ခီရဝလ္လိပိဋ္ဌဿ ပူရိတနာဠိ ဝိယ သတ္တေဟိ နိရန္တရံ ပူရိတံ စတူဟိ ဣရိယာပထေဟိ ပစ္စန္တာနံ သတ္တာနံ ပမာဏံ နတ္ထိ၊ န စ အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ၊ သကဋ္ဌာနေယေဝ ပစ္စန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ သတ္တာနံ ဝီစိ နာမ နတ္ထိ။ ယထာ ပန ဇိဝှဂ္ဂေ ဆ မဓုဗိန္ဒူနိ သတ္တမဿ တမ္ဗလောဟဗိန္ဒုနော အနုဒဟနဗလဝတာယ အဗ္ဗောဟာရိကာနိ ဟောန္တိ၊ တထာ တတ္ထ အနုဒဟနဗလဝတာယ သေသာ ဆ အကုသလဝိပါကုပေက္ခာ အဗ္ဗောဟာရိကာ ဟောန္တိ၊ ဒုက္ခမေဝ နိရန္တရံ ပညာယတိ။ ဧဝမေတ္ထ ဒုက္ခဿ ဝီစိ နာမ နတ္ထိ။ သွာယံ သဟ ဘိတ္တီဟိ ဝိက္ခမ္ဘတော အဋ္ဌာရသာဓိကတိယောဇနသတော၊ အာဝဋ္ဋတော ပန စတုပဏ္ဏာသာဓိကနဝယောဇနသတော၊ သဟ ဥဿဒေဟိ ဒသ ယောဇနသဟဿာနိ။ ဧဝမဿ မဟန္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

နိစ္စလေ သတ္တေ တပတီတိ တာပနော။ အတိဝိယ တာပေတီတိ ပတာပနော။ တတ္ထ တာပနသ္မိံ တာဝ သတ္တေ တာလက္ခန္ဓပ္ပမာဏေ ဇလိတအယသူလေ နိသီဒါပေန္တိ။ တတော ဟေဋ္ဌာ ပထဝီ ဇလတိ၊ သူလာနိ ဇလန္တိ၊ သတ္တာ ဇလန္တိ။ ဧဝံ သော နိရယော နိစ္စလေ သတ္တေ တပတိ။ ဣတရသ္မိံ ပန နိဗ္ဗတ္တသတ္တေ ဇလန္တေဟိ အာဝုဓေဟိ ပဟရိတွာ ဇလိတံ အယပဗ္ဗတံ အာရောပေန္တိ။ တေသံ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဌိတကာလေ ကမ္မပစ္စယော ဝါတော ပဟရတိ။ တေ တတ္ထ သဏ္ဌာတုံ အသက္ကောန္တာ ဥဒ္ဓံပါဒါ အဓောသိရာ ပတန္တိ။ အထ ဟေဋ္ဌာ အယပထဝိတော ဇလိတာနိ အယသူလာနိ ဥဋ္ဌဟန္တိ။ တေ တာနိ မတ္ထကေနေဝ ပဟရိတွာ တေသု ဝိနိဝိဒ္ဓသရီရာ ဇလန္တာ ပစ္စန္တိ။ ဧဝမေသ အတိဝိယ တာပေတီတိ။

ဗောဓိသတ္တော ပန ဧတေ နိရယေ ဒဿေန္တော ပဌမံ သဉ္ဇီဝံ ဒဿေတွာ တတ္ထ ပစ္စန္တေ နေရယိကသတ္တေ ဒိသွာ မဟာဇနဿ မဟာဘယေ ဥပ္ပန္နေ တံ အန္တရဓာပေတွာ ပုန ပထဝိံ ဒွိဓာ ကတွာ ကာဠသုတ္တံ ဒဿေသိ၊ တတ္ထပိ ပစ္စမာနေ သတ္တေ ဒိသွာ မဟာဇနဿ မဟာဘယေ ဥပ္ပန္နေ တမ္ပိ အန္တရဓာပေသီတိ ဧဝံ ပဋိပါဋိယာ ဒဿေသိ။ တတော ရာဇာနံ အာမန္တေတွာ၊ ‘‘မဟာရာဇ၊ တယာ ဣမေသု အဋ္ဌသု မဟာနိရယေသု ပစ္စမာနေ သတ္တေ ဒိသွာ အပ္ပမာဒံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ ပုန တေသညေဝ မဟာနိရယာနံ ကိစ္စံ ကထေတုံ ‘‘ဣစ္စေတေ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အက္ခာတာတိ မယာ စ တုယှံ ကထိတာ၊ ပေါရာဏကေဟိ စ ကထိတာယေဝ။ အာကိဏ္ဏာတိ ပရိပုဏ္ဏာ။ ပစ္စေကာ သောဠသုဿဒါတိ ဧတေသံ နိရယာနံ ဧကေကဿ စတူသု ဒွါရေသု ဧကေကသ္မိံ စတ္တာရော စတ္တာရော ကတွာ သောဠသ သောဠသ ဥဿဒနိရယာတိ သဗ္ဗေပိ သတံ အဋ္ဌဝီသတိ စ ဥဿဒနိရယာ အဋ္ဌ စ မဟာနိရယာတိ ဆတ္တိံသနိရယသတံ။ ကဒရိယတာပနာတိ သဗ္ဗေတေ ကဒရိယာနံ တာပနာ။ ဗလဝဒုက္ခတာယ ဃောရာ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနံ အစ္စီနံ အတ္ထိတာယ အစ္စိမန္တော။ ဘယဿ မဟန္တတာယ မဟဗ္ဘယာ။ ဒိဋ္ဌမတ္တာ ဝါ သုတမတ္တာ ဝါ လောမာနိ ဟံသန္တီတိ လောမဟံသနရူပါ စ။ ဘီသနတာယ ဘေသ္မာ။ ဘယဇနနတာယ ပဋိဘယာ။ သုခါဘာဝေန ဒုခါ။ စတုက္ကဏ္ဏာတိ သဗ္ဗေပိ စတုရဿမဉ္ဇူသသဒိသာ။ ဝိဘတ္တာတိ စတုဒွါရဝသေန ဝိဘတ္တာ။ ဘာဂသော မိတာတိ ဒွါရဝီထီနံ ဝသေန ကောဋ္ဌာသေ ဌပေတွာ မိတာ။ အယသာ ပဋိကုဇ္ဇိတာတိ သဗ္ဗေပိ နဝယောဇနိကေန အယကပါလေန ပဋိစ္ဆန္နာ။ ဖုဋာ တိဋ္ဌန္တီတိ သဗ္ဗေပိ ဧတ္တကံ ဌာနံ အနုဖရိတွာ တိဋ္ဌန္တိ။

ဥဒ္ဓံပါဒါ အဝံသိရာတိ ဧဝံ တေသု တေသု နိရယေသု သမ္ပရိဝတ္တိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပတမာနေ သန္ဓာယာဟ။ အတိဝတ္တာရောတိ ဖရုသဝါစာဟိ အတိက္ကမိတွာ ဝတ္တာရော။ မဟာနိရယေသု ကိရ ယေဘုယျေန ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေသု ကတာပရာဓာဝ ပစ္စန္တိ၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ တေ ဘူနဟုနောတိ တေ ဣသီနံ အတိဝတ္တာရော အတ္တနော ဝုဍ္ဎိယာ ဟတတ္တာ ဘူနဟုနော ကောဋ္ဌာသကတာ မစ္ဆာ ဝိယ ပစ္စန္တိ။ အသင်္ခေယျေတိ ဂဏေတုံ အသက္ကုဏေယျေ။ ကိဗ္ဗိသကာရိနောတိ ဒါရုဏကမ္မကာရိနော။ နိက္ခမနေသိနောတိ နိရယာ နိက္ခမနံ ဧသန္တာပိ ဂဝေသန္တာပိ နိက္ခမနဒွါရံ နာဓိဂစ္ဆန္တိ။ ပုရတ္ထိမေနာတိ ယဒါ တံ ဒွါရံ အပါရုတံ ဟောတိ၊ အထ တဒဘိမုခါ ဓာဝန္တိ၊ တေသံ တတ္ထ ဆဝိအာဒီနိ ဈာယန္တိ။ ဒွါရသမီပံ ပတ္တာနဉ္စ တေသံ တံ ပိဓီယတိ၊ ပစ္ဆိမဒွါရံ အပါရုတံ ဝိယ ခါယတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ န သာဓုရူပေတိ ဝုတ္တပ္ပကာရံ သပ္ပံ ဝိယ သာဓုရူပေ ဣသယော န အာသီဒေ၊ န ဖရုသဝစနေန ကာယကမ္မေန ဝါ ဃဋ္ဋေန္တော ဥပဂစ္ဆေယျ။ ကိံကာရဏာ? သညတာနံ တပဿီနံ အာသာဒိတတ္တာ အဋ္ဌသု မဟာနိရယေသု မဟာဒုက္ခဿ အနုဘဝိတဗ္ဗတ္တာ။

ဣဒါနိ ယေ ရာဇာနော တထာရူပေ အာသာဒေတွာ တံ ဒုက္ခံ ပတ္တာ၊ တေ ဒဿေတုံ ‘‘အတိကာယော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အတိကာယောတိ ဗလသမ္ပန္နော မဟာကာယော။ မဟိဿာသောတိ မဟာဓနုဂ္ဂဟော။ ကေကကာဓိပေါတိ ကေကကရဋ္ဌာဓိပတိ။ သဟဿဗာဟူတိ ပဉ္စဟိ ဓနုဂ္ဂဟသတေဟိ ဗာဟုသဟဿေန အာရောပေတဗ္ဗံ ဓနုံ အာရောပနသမတ္ထတာယ သဟဿဗာဟု။ ဝိဘဝင်္ဂတောတိ ဝိနာသံ ပတ္တော။ ဝတ္ထူနိ ပန သရဘင်္ဂဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၁၇။၅၀ အာဒယော) ဝိတ္ထာရိတာနိ။ ဥပဟစ္စ မနန္တိ အတ္တနော စိတ္တံ ပဒူသေတွာ။ မာတင်္ဂသ္မိန္တိ မာတင်္ဂပဏ္ဍိတေ။ ဝတ္ထု မာတင်္ဂဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၅။၁ အာဒယော) ဝဏ္ဏိတံ။ ကဏှဒီပါယနာသဇ္ဇာတိ ကဏှဒီပါယနံ အာသဇ္ဇ။ ယမသာဓနန္တိ နိရယပါလကရညော အာဏာပဝတ္တဋ္ဌာနံ။ ဝတ္ထု ဃဋပဏ္ဍိတဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၀။၁၆၅ အာဒယော) ဝိတ္ထာရိတံ ။ ဣသိနာတိ ကပိလတာပသေန။ ပါဝေက္ခီတိ ပဝိဋ္ဌော။ စေစ္စောတိ စေတိယရာဇာ။ ဟီနတ္တောတိ ပရိဟီနတ္တဘာဝေါ အန္တရဟိတဣဒ္ဓိ။ ပတ္တပရိယာယန္တိ ပရိယာယံ မရဏကာလံ ပတွာ။ ဝတ္ထု စေတိယဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၈။၄၅ အာဒယော) ကထိတံ။

တသ္မာဟီတိ ယသ္မာ စိတ္တဝသိကော ဟုတွာ ဣသီသု အပရဇ္ဈိတွာ အဋ္ဌသု မဟာနိရယေသု ပစ္စတိ၊ တသ္မာ ဟိ။ ဆန္ဒာဂမနန္တိ ဆန္ဒာဒိစတုဗ္ဗိဓမ္ပိ အဂတိဂမနံ။ ပဒုဋ္ဌေနာတိ ကုဒ္ဓေန။ ဂန္တာ သော နိရယံ အဓောတိ သော တေန အဓောဂမနိယေန ကမ္မေန အဓောနိရယမေဝ ဂစ္ဆတိ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘နိရယုဿဒ’’န္တိ လိခိတံ၊ တဿ ဥဿဒနိရယံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ဝုဍ္ဎေတိ ဝယောဝုဍ္ဎေ စ ဂုဏဝုဍ္ဎေ စ။ အနပစ္စာတိ ဘဝန္တရေပိ အပစ္စံ ဝါ ဒါယာဒံ ဝါ န လဘန္တီတိ အတ္ထော။ တာလဝတ္ထူတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မေပိ ဆိန္နမူလတာလော ဝိယ မဟာဝိနာသံ ပတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ယော စ ပဗ္ဗဇိတံ ဟန္တီတိ ယော ဗာလဇနော သမဏံ ဟနတိ။ စိရရတ္တာယာတိ စိရံ ကာလံ။

ဧဝံ မဟာသတ္တော ဣသိဝိဟေဌကာနံ ပစ္စနနိရယေ ဒဿေတွာ ဥပရိ အဓမ္မိကရာဇူနံ ပစ္စနနိရယေ ဒဿေန္တော ‘‘ယော စာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ရဋ္ဌဝိဒ္ဓံသနောတိ ဆန္ဒာဒိဝသေန ဂန္တွာ ရဋ္ဌဿ ဝိဒ္ဓံသနော။ အစ္စိသင်္ဃပရေတောတိ အစ္စိသမူဟပရိက္ခိတ္တော။ တေဇောဘက္ခဿာတိ အဂ္ဂိမေဝ ခါဒန္တဿ။ ဂတ္တာနီတိ တိဂါဝုတေ သရီရေ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ။ လောမေဟိ စ နခေဟိ စာတိ ဧတေဟိ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗာနိ ဧကဇာလာနိ ဟောန္တိ။ တုတ္တဋ္ဋီတောတိ အာနေဉ္ဇကာရဏံ ကာရိယမာနော တုတ္တေဟိ ဝိဒ္ဓါ နာဂေါ ယထာ နဒတိ။

ဧဝံ မဟာသတ္တော အဓမ္မိကရာဇူနံ ပစ္စနနိရယေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပိတုဃာတကာဒီနံ ပစ္စနနိရယေ ဒဿေတုံ ‘‘ယော လောဘာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ လောဘာတိ ယသဓနလောဘေန။ ဒေါသာ ဝါတိ ဒုဋ္ဌစိတ္တတာယ ဝါ။ နိတ္တစန္တိ လောဟကုမ္ဘိယံ ဗဟူနိ ဝသသဟဿာနိ ပက္ကံ နီဟရိတွာ တိဂါဝုတမဿ သရီရံ နိတ္တစံ ကတွာ ဇလိတာယ လောဟပထဝိယံ ပါတေတွာ တိဏှေဟိ အယသူလေဟိ ကောဋ္ဋေတွာ စုဏဝိစုဏ္ဏံ ကရောန္တိ။ အန္ဓံ ကရိတွာတိ၊ မဟာရာဇ၊ တံ ပိတုဃာတကံ နိရယပါလာ ဇလိတလောဟပထဝိယံ ဥတ္တာနံ ပါတေတွာ ဇလိတေဟိ အယသူလေဟိ အက္ခီနိ ဘိန္ဒိတွာ အန္ဓံ ကရိတွာ မုခေ ဥဏှံ မုတ္တကရီသံ ပက္ခိပိတွာ ပလာလပီဌံ ဝိယ နံ ပရိဝတ္တေတွာ ကပ္ပေန သဏ္ဌိတေ ခါရေ လောဟဥဒကေ နိမုဇ္ဇာပေန္တိ။ တတ္တံ ပက္ကုထိတမယောဂုဠဉ္စာတိ ပုန ပက္ကုထိတံ ဂူထကလလဉ္စေဝ ဇလိတအယောဂုဠဉ္စ ခါဒါပေန္တိ။ သော ပန တံ အာဟရိယမာနံ ဒိသွာ မုခံ ပိဓေတိ။ အထဿ ဒီဃေ စိရတာပိတေ ဇလမာနေ ဖာလေ အာဒါယ မုခံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ဝိဝရိတွာ ရဇ္ဇုဗဒ္ဓံ အယဗလိသံ ခိပိတွာ ဇိဝှံ နီဟရိတွာ တသ္မိံ ဝိဝဋေ မုခေ တံ အယောဂုဠံ သမ္ပဝိသန္တိ ပက္ခိပန္တိ။ ရက္ခသာတိ နိရယပါလာ။

သာမာ စာတိ၊ မဟာရာဇ၊ တဿ ပိတုဃာတကဿ ဇိဝှံ ဗလိသေန နိက္ကဍ္ဎိတွာ အယသင်္ကူဟိ ပထဝိယံ နီဟတံ ဇိဝှံ သာမာ သောဏာ သဗလဝဏ္ဏာ သုနခါ စ လောဟတုဏ္ဍာ ဂိဇ္ဈာ စ ကာကောလသင်္ဃာ စ အညေ စ နာနပ္ပကာရာ သကုဏာ သမာဂန္တွာ အာဝုဓေဟိ ဆိန္ဒန္တာ ဝိယ ဝိဘဇ္ဇ ကာကပဒါကာရေန ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဝိပ္ဖန္ဒမာနံ သလောဟိတံ ဝိဃာသံ ခါဒန္တာ ဝိယ သတ္တေ ဘက္ခယန္တီတိ အတ္ထော။ တံ ဒဍ္ဎတာလန္တိ တံ ပိတုဃာတကံ ဈာယမာနတာလံ ဝိယ ဇလိတသရီရံ။ ပရိဘိန္နဂတ္တန္တိ တတ္ထ တတ္ထ ပရိဘိန္နဂတ္တံ။ နိပ္ပောထယန္တာတိ ဇလိတေဟိ အယမုဂ္ဂရေဟိ ပဟရန္တာ။ ရတီ ဟိ တေသန္တိ တေသံ နိရယပါလာနံ သာ ရတိ ကီဠာ ဟောတိ။ ဒုခိနော ပနီတရေတိ ဣတရေ ပန နေရယိကသတ္တာ ဒုက္ခိတာ ဟောန္တိ။ ပေတ္တိဃာတိနောတိ ပိတုဃာတကာ။ ဣတိ ဣမံ ပိတုဃာတကာနံ ပစ္စနနိရယံ ဒိသွာ ရာဇာ ဘီတတသိတော အဟောသိ။

အထ နံ မဟာသတ္တော သမဿာသေတွာ မာတုဃာတကာနံ ပစ္စနနိရယံ ဒဿေသိ။ ယမက္ခယန္တိ ယမနိဝေသနံ၊ နိရယန္တိ အတ္ထော။ အတ္တကမ္မဖလူပဂေါတိ အတ္တနော ကမ္မဖလေန ဥပဂတော။ အမနုဿာတိ နိရယပါလာ။ ဟန္တာရံ ဇနယန္တိယာတိ မာတုဃာတကံ။ ဝါလေဟီတိ အယမကစိဝါလေဟိ ဝေဌေတွာ အယယန္တေန ပီဠယန္တိ။ တန္တိ တံ မာတုဃာတကံ။ ပါယေန္တီတိ တဿ ပီဠိယမာနဿ ရုဟိရံ ဂဠိတွာ အယကပလ္လံ ပူရေတိ။ အထ နံ ယန္တတော နီဟရန္တိ၊ တာဝဒေဝဿ သရီရံ ပါကတိကံ ဟောတိ။ တံ ပထဝိယံ ဥတ္တာနံ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဝိလီနံ တမ္ဗလောဟံ ဝိယ ပက္ကုထိတံ လောဟိတံ ပါယေန္တိ။ ဩဂယှ တိဋ္ဌတီတိ တံ ဗဟူနိ ဝဿသဟဿာနိ အယယန္တေဟိ ပီဠေတွာ ဇေဂုစ္ဆေ ဒုဂ္ဂန္ဓေ ပဋိကူလေ မဟန္တေ ဂူထကလလအာဝါဋေ ခိပန္တိ၊ သော တံ ရဟဒံ ဩဂယှ ဩဂါဟိတွာ တိဋ္ဌတိ။ အတိကာယာတိ ဧကဒေါဏိကနာဝပ္ပမာဏသရီရာ။ အယောမုခါတိ အယသူစိမုခါ။ ဆဝိံ ဘေတွာနာတိ ဆဝိမာဒိံ ကတွာ ယာဝ အဋ္ဌိမ္ပိ ဘေတွာ အဋ္ဌိမိဉ္ဇမ္ပိ ခါဒန္တိ။ သံဂိဒ္ဓါတိ ဂဓိတာ မုစ္ဆိတာ။ န ကေဝလဉ္စ ခါဒန္တေဝ၊ အဓောမဂ္ဂါဒီဟိ ပန ပဝိသိတွာ မုခါဒီဟိ နိက္ခမန္တိ၊ ဝါမပဿာဒီဟိ ပဝိသိတွာ ဒက္ခိဏပဿာဒီဟိ နိက္ခမန္တိ၊ သကလမ္ပိ သရီရံ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒံ ကရောန္တိ၊ သော တတ္ထ အတိဒုက္ခပရေတော ဝိရဝန္တော ပစ္စတိ။ သော စာတိ သော မာတုဃာတကော စ တံ သတပေါရိသံ နိရယံ ပတ္တော သသီသကော နိမုဂ္ဂေါဝ ဟောတိ၊ တဉ္စ ကုဏပံ သမန္တာ ယောဇနသတံ ပူတိကံ ဟုတွာ ဝါယတိ။ မာတုဃောတိ မာတုဃာတကော။

ဧဝံ မဟာသတ္တော မာတုဃာတကာနံ ပစ္စနနိရယံ ဒဿေတွာ ပုန ဂဗ္ဘပါတကာနံ ပစ္စနနိရယံ ဒဿေန္တော ဂါထမာဟ။ ခုရဓာရမနုက္ကမ္မာတိ ခုရဓာရနိရယံ အတိက္ကမိတွာ။ တတ္ထ ကိရ နိရယပါလာ မဟန္တမဟန္တေ ခုရေ ဥပရိ ဓာရေ ကတွာ သန္ထရန္တိ၊ တတော ယာဟိ ဂဗ္ဘပါတနခရဘေသဇ္ဇာနိ ပိဝိတွာ ဂဗ္ဘာ ပါတိတာ၊ တာ ဂဗ္ဘပါတိနိယော ဣတ္ထိယော ဇလိတေဟိ အာဝုဓေဟိ ပေါထေန္တာ အနုဗန္ဓန္တိ၊ တာ တိခိဏခုရဓာရာသု ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကာ ဟုတွာ ပုနပ္ပုနံ ဥဋ္ဌာယ တံ ဒုရဘိသမ္ဘဝံ ခုရဓာရနိရယံ အက္ကမန္တိယော အတိက္ကမိတွာ နိရယပါလေဟိ အနုဗဒ္ဓါ ဒုဂ္ဂံ ဒုရတိက္ကမံ ဝိသမံ ဝေတရဏိံ နဒိံ ပတန္တိ။ တတ္ထ ကမ္မကာရဏံ နိမိဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၄၂၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။

ဧဝံ ဂဗ္ဘပါတိနီနံ နိရယံ ဒဿေတွာ မဟာသတ္တော ယတ္ထ ပရဒါရိကာ စ အတိစာရိနိယော စ ပတန္တာ ပစ္စန္တိ၊ တံ ကဏ္ဋကသိမ္ဗလိနိရယံ ဒဿေန္တော ‘‘အယောမယာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥဘတော အဘိလမ္ဗန္တီတိ ဝေတရဏိယာ ဥဘောသု တီရေသု တာသံ သိမ္ဗလီနံ သာခါ ဩလမ္ဗန္တိ။ တေ အစ္စိမန္တောတိ တေ ပဇ္ဇလိတသရီရာ သတ္တာ အစ္စိမန္တော ဟုတွာ တိဋ္ဌန္တိ။ ယောဇနန္တိ တိဂါဝုတံ တေသံ သရီရံ၊ တတော ဥဋ္ဌိတဇာလာယ ပန သဒ္ဓိံ ယောဇနဥဗ္ဗေဓာ ဟောန္တိ။ ဧတေ ဝဇန္တီတိ တေ ပရဒါရိကာ သတ္တာ နာနာဝိဓေဟိ အာဝုဓေဟိ ကောဋ္ဋိယမာနာ ဧတေ သိမ္ဗလိနိရယေ အဘိရုဟန္တိ။ တေ ပတန္တီတိ တေ ဗဟူနိ ဝဿသဟဿာနိ ရုက္ခဝိဋပေသု လဂ္ဂါ ဈာယိတွာ ပုန နိရယပါလေဟိ အာဝုဓေဟိ ဝိဟတာ ဝိဝတ္တာ ဟုတွာ ပရိဝတ္တိတွာ အဓောသီသကာ ပတန္တိ။ ပုထူတိ ဗဟူ။ ဝိနိဝိဒ္ဓင်္ဂါတိ တေသံ တတော ပတနကာလေ ဟေဋ္ဌာ အယပထဝိတော သူလာနိ ဥဋ္ဌဟိတွာ တေသံ မတ္ထကံ ပဋိစ္ဆန္တိ၊ တာနိ တေသံ အဓောမဂ္ဂေန နိက္ခမန္တိ၊ တေ ဧဝံ သူလေသု ဝိဒ္ဓသရီရာ စိရရတ္တာ သယန္တိ။ ဒီဃန္တိ သုပိနေပိ နိဒ္ဒံ အလဘန္တာ ဒီဃရတ္တံ ဇဂ္ဂန္တီတိ အတ္ထော။ ရတျာ ဝိဝသာနေတိ ရတ္တီနံ အစ္စယေန၊ စိရကာလာတိက္ကမေနာတိ အတ္ထော ။ ပဝဇ္ဇန္တီတိ သဋ္ဌိယောဇနိကံ ဇလိတံ လောဟကုမ္ဘိံ ကပ္ပေန သဏ္ဌိတံ ဇလိတတမ္ဗလောဟရသပုဏ္ဏံ လောဟကုမ္ဘိံ နိရယပါလေဟိ ခိတ္တာ ပစ္စန္တိ။ ဒုဿီလာတိ ပရဒါရိကာ။

ဧဝံ မဟာသတ္တော ပရဒါရိကအတိစာရိကာနံ ပစ္စနသိမ္ဗလိနိရယံ ဒဿေတွာ ဣတော ပရံ သာမိကဝတ္တသဿုသသုရဝတ္တာဒီနိ အပူရေန္တီနံ ပစ္စနဋ္ဌာနံ ပကာသေန္တော ‘‘ယာ စာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အတိမညတီတိ ဘိသဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၄။၇၈ အာဒယော) ဝုတ္တံ သာမိကဝတ္တံ အကရောန္တီ အတိက္ကမိတွာ မညတိ။ ဇေဋ္ဌံ ဝါတိ သာမိကဿ ဇေဋ္ဌဘာတရံ။ နနန္ဒရန္တိ သာမိကဿ ဘဂိနိံ။ ဧတေသမ္ပိ ဟိ အညတရဿ ဟတ္ထပါဒပိဋ္ဌိပရိကမ္မနှာပနဘောဇနာဒိဘေဒံ ဝတ္တံ အပူရေန္တီ တေသု ဟိရောတ္တပ္ပံ အနုပဋ္ဌပေန္တီ တေ အတိမညတိ နာမ၊ သာပိ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဝင်္ကေနာတိ တဿာ သာမိကဝတ္တာဒီနံ အပရိပူရိကာယ သာမိကာဒယော အက္ကောသိတွာ ပရိဘာသိတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တာယ လောဟပထဝိယံ နိပဇ္ဇာပေတွာ အယသင်္ကုနာ မုခံ ဝိဝရိတွာ ဗလိသေန ဇိဝှဂ္ဂံ နိဗ္ဗဟန္တိ၊ ရဇ္ဇုဗန္ဓနေန သဗန္ဓနံ ကဍ္ဎန္တိ။ ကိမိနန္တိ ကိမိဘရိတံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ၊ သော နေရယိကသတ္တော ဧဝံ နိက္ကဍ္ဎိတံ အတ္တနော ဗျာမေန ဗျာမမတ္တံ ဇိဝှံ အာဝုဓေဟိ ကောဋ္ဋိတကောဋ္ဋိတဋ္ဌာနေ သဉ္ဇာတေဟိ မဟာဒေါဏိပ္ပမာဏေဟိ ကိမီဟိ ဘရိတံ ပဿတိ။ ဝိညာပေတုံ န သက္ကောတီတိ နိရယပါလေ ယာစိတုကာမောပိ ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ န သက္ကောတိ။ တာပနေတိ ဧဝံ သာ တတ္ထ ဗဟူနိ ဝဿသဟဿာနိ ပစ္စိတွာ ပုန တာပနမဟာနိရယေ ပစ္စတိ။

ဧဝံ မဟာသတ္တော သာမိကဝတ္တသဿုသသုရဝတ္တာဒီနိ အပူရေန္တီနံ ပစ္စနနိရယံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သူကရိကာဒီနံ ပစ္စနနိရယေ ဒဿေန္တော ‘‘ဩရဗ္ဘိကာ’’တိအာဒိမာဟ ။ တတ္ထ အဝဏ္ဏေ ဝဏ္ဏကာရကာတိ ပေသုညကာရကာ။ ခါရနဒိန္တိ ဧတေ ဩရဗ္ဘိကာဒယော ဧတေဟိ သတ္တိအာဒီဟိ ဟညမာနာ ဝေတရဏိံ နဒိံ ပတန္တီတိ အတ္ထော။ သေသာနိ ဩရဗ္ဘိကာဒီနံ ပစ္စနဋ္ဌာနာနိ နိမိဇာတကေ အာဝိ ဘဝိဿန္တိ။ ကုဋကာရီတိ ကူဋဝိနိစ္ဆယဿ စေဝ တုလာကူဋာဒီနဉ္စ ကာရကေ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကူဋဝိနိစ္ဆယကူဋဋ္ဋကာရကကူဋအဂ္ဃာပနိကာနံ ပစ္စနနိရယာ နိမိဇာတကေ အာဝိ ဘဝိဿန္တိ။ ဝန္တန္တိ ဝမိတကံ။ ဒုရတ္တာနန္တိ ဒုဂ္ဂတတ္တဘာဝါနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ၊ တေ ဒုရတ္တဘာဝါ သတ္တာ အယကူဋေဟိ မတ္ထကေ ဘိဇ္ဇမာနေ ဝမန္တိ၊ တတော တံ ဝန္တံ ဇလိတအယကပလ္လေဟိ တေသု ဧကစ္စာနံ မုခေ ခိပန္တိ ၊ ဣတိ တေ ပရေသံ ဝန္တံ ဘုဉ္ဇန္တိ နာမ။ ဘေရဏ္ဍကာတိ သိင်္ဂါလာ။ ဝိပ္ဖန္ဒမာနန္တိ အဓောမုခံ နိပဇ္ဇာပိတံ နိက္ကဍ္ဎိတဇိဝှံ ဣတော စိတော စ ဝိပ္ဖန္ဒမာနံ။ မိဂေနာတိ ဩကစာရကမိဂေန။ ပက္ခိနာတိ တထာရူပေနေဝ။ ဂန္တာ တေတိ ဂန္တာရော တေ။ နိရယုဿဒန္တိ ဥဿဒနိရယံ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘နိရယံ အဓော’’တိ လိခိတံ။ အယံ ပန နိရယော နိမိဇာတကေ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ။

ဣတိ မဟာသတ္တော ဧတ္တကေ နိရယေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဒေဝလောကဝိဝရဏံ ကတွာ ရညော ဒေဝလောကေ ဒဿေန္တော အာဟ –

၁၃၃။

‘‘သန္တော စ ဥဒ္ဓံ ဂစ္ဆန္တိ၊ သုစိဏ္ဏေနိဓ ကမ္မုနာ၊

သုစိဏ္ဏဿ ဖလံ ပဿ၊ သဣန္ဒာ ဒေဝါ သဗြဟ္မကာ။

၁၃၄။

‘‘တံ တံ ဗြူမိ မဟာရာဇ၊ ဓမ္မံ ရဋ္ဌပတီ စရ၊

တထာ ရာဇ စရာဟိ ဓမ္မံ၊ ယထာ တံ သုစိဏ္ဏံ နာနုတပ္ပေယျ ပစ္ဆာ’’တိ။

တတ္ထ သန္တောတိ ကာယာဒီဟိ ဥပသန္တာ။ ဥဒ္ဓန္တိ ဒေဝလောကံ။ သဣန္ဒာတိ တတ္ထ တတ္ထ ဣန္ဒေဟိ သဒ္ဓိံ။ မဟာသတ္တော ဟိဿ စာတုမဟာရာဇာဒိကေ ဒေဝေ ဒဿေန္တော၊ ‘‘မဟာရာဇ၊ စာတုမဟာရာဇိကေ ဒေဝေ ပဿ၊ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ပဿ၊ တာဝတိံသေ ပဿ၊ သက္ကံ ပဿာ’’တိ ဧဝံ သဗ္ဗေပိ သဣန္ဒကေ သဗြဟ္မကေ စ ဒေဝေ ဒဿေန္တော ‘‘ဣဒမ္ပိ သုစိဏ္ဏဿ ဖလံ ဣဒမ္ပိ ဖလ’’န္တိ ဒဿေသိ။ တံ တံ ဗြူမီတိ တသ္မာ တံ ဘဏာမိ။ ဓမ္မန္တိ ဣတော ပဋ္ဌာယ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ပဉ္စ ဝေရာနိ ပဟာယ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောဟီတိ။ ယထာ တံ သုစိဏ္ဏံ နာနုတပ္ပေယျာတိ ယထာ တံ ဒါနာဒိပုညကမ္မံ သုစိဏ္ဏံ ပိတုဃာတကမ္မပစ္စယံ ဝိပ္ပဋိသာရံ ပဋိစ္ဆာဒေတုံ သမတ္ထတာယ တံ နာနုတပ္ပေယျ၊ တထာ တံ သုစိဏ္ဏံ စရ၊ ဗဟုံ ပုညံ ကရောဟီတိ အတ္ထော။

သော မဟာသတ္တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ တတော ပဋ္ဌာယ အဿာသံ ပဋိလဘိ။ ဗောဓိသတ္တော ပန ကိဉ္စိ ကာလံ တတ္ထ ဝသိတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနညေဝ ဂတော။

သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဒါနေဝ၊ ပုဗ္ဗေပေသ မယာ အဿာသိတောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ ရာဇာ အဇာတသတ္တု အဟောသိ၊ ဣသိဂဏော ဗုဒ္ဓပရိသာ၊ သံကိစ္စပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။

သံကိစ္စဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။

ဇာတကုဒ္ဒါနံ –

အထ သဋ္ဌိနိပါတမှိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသိတံ၊

ဇာတကသဝှယနော ပဝရော၊ သောဏကအရိန္ဒမသဝှယနော၊

တထာ ဝုတ္တရထေသဘကိစ္စဝရောတိ။

သဋ္ဌိနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။