မူလ > သုတ္တပိဋက > ခုဒ္ဒကနိကာယ > ဇာတကပါဠိ-၂

THA Vol 2
VRI Vol 2
MMR Vol 2

Misc. Paragraph

၂၂။ မဟာနိပါတော

ဒသဝရကထာ

‘‘မာ ¶ ¶ ¶ ပဏ္ဍိစ္စယံ [ပဏ္ဍိတိယံ (သီ။)၊ ပဏ္ဍိစ္စိယံ (ပီ။)] ဝိဘာဝယ၊ ဗာလမတော ဘဝ သဗ္ဗပါဏိနံ၊

သဗ္ဗော တံ ဇနော ဩစိနာယတု၊ ဧဝံ တဝ အတ္ထော ဘဝိဿတိ’’။

‘‘ကရောမိ တေ တံ ဝစနံ၊ ယံ မံ ဘဏသိ ဒေဝတေ၊

အတ္ထကာမာသိ မေ အမ္မ၊ ဟိတကာမာသိ ဒေဝတေ’’။

‘‘ကိံ နု သန္တရမာနောဝ၊ ကာသုံ ခဏသိ သာရထိ၊

ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ၊ ကိံ ကာသုယာ ကရိဿသိ’’။

‘‘ရညော မူဂေါ စ ပက္ခော စ၊ ပုတ္တော ဇာတော အစေတသော၊

သောမှိ ရညာ သမဇ္ဈိဋ္ဌော၊ ပုတ္တံ မေ နိခဏံ ဝနေ’’။

‘‘န ဗဓိရော န မူဂေါသ္မိ၊ န ပက္ခော န စ ဝီကလော [နပိ ပင်္ဂုလော (သီ။ ပီ။)၊ န စ ပိင်္ဂလော (သျာ။)]၊

အဓမ္မံ သာရထိ ကယိရာ၊ မံ စေ တွံ နိခဏံ ဝနေ’’။

‘‘ဦရူ ဗာဟုံ [ဗာဟူ (သီ။ က။)] စ မေ ပဿ၊ ဘာသိတဉ္စ သုဏောဟိ မေ၊

အဓမ္မံ သာရထိ ကယိရာ၊ မံ စေ တွံ နိခဏံ ဝနေ’’။

‘‘ဒေဝတာ နုသိ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ အဒု [အာဒု (သီ။)၊ အာဒူ (သျာ။)] သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ၊

ကော ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ပုတ္တော၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ’’။

‘‘နမှိ ဒေဝေါ န ဂန္ဓဗ္ဗော၊ နာပိ သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ၊

ကာသိရညော အဟံ ပုတ္တော၊ ယံ ကာသုယာ နိခညသိ [နိဃညသိ (သီ။ ပီ။)၊ နိခဉ္ဆသိ (?)]။

‘‘တဿ ¶ ရညော အဟံ ပုတ္တော၊ ယံ တွံ သမ္မူပဇီဝသိ [သမုပဇီဝသိ (သီ။ ပီ။)]၊

အဓမ္မံ သာရထိ ကယိရာ၊ မံ စေ တွံ နိခဏံ ဝနေ။

‘‘ယဿ ရုက္ခဿ ဆာယာယ၊ နိသီဒေယျ သယေယျ ဝါ၊

န တဿ သာခံ ဘဉ္ဇေယျ၊ မိတ္တဒုဗ္ဘော [မိတ္တဒူဘော (သီ။ ပီ။)] ဟိ ပါပကော။

‘‘ယထာ ¶ ရုက္ခော တထာ ရာဇာ၊ ယထာ သာခါ တထာ အဟံ၊

ယထာ ဆာယူပဂေါ ပေါသော၊ ဧဝံ တွမသိ သာရထိ၊

အဓမ္မံ သာရထိ ကယိရာ၊ မံ စေ တွံ နိခဏံ ဝနေ။

‘‘ပဟူတဘက္ခော ¶ [ဗဟုတ္တဘက္ခော (က။)] ဘဝတိ၊ ဝိပ္ပဝုဋ္ဌော [ဝိပ္ပဝုတ္ထော (သီ။ ပီ။)၊ ဝိပ္ပမုတ္တော (က။)] သကံ [သကာ (သီ။ ပီ။)] ဃရာ၊

ဗဟူ နံ ဥပဇီဝန္တိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘ယံ ယံ ဇနပဒံ ယာတိ၊ နိဂမေ ရာဇဓာနိယော၊

သဗ္ဗတ္ထ ပူဇိတော ဟောတိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘နာဿ စောရာ ပသာဟန္တိ [ပသဟန္တိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊ နာတိမညန္တိ ခတ္တိယာ [နာတိမညေတိ ခတ္တိယော (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

သဗ္ဗေ အမိတ္တေ တရတိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘အက္ကုဒ္ဓါ သဃရံ ဧတိ၊ သဘာယံ [သဘာယ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပဋိနန္ဒိတော၊

ဉာတီနံ ဥတ္တမော ဟောတိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘သက္ကတွာ သက္ကတော ဟောတိ၊ ဂရု ဟောတိ သဂါရဝေါ [ဂရုကော ဟောတိ ဂါရဝေါ (က။)]၊

ဝဏ္ဏကိတ္တိဘတော ဟောတိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘ပူဇကော လဘတေ ပူဇံ၊ ဝန္ဒကော ပဋိဝန္ဒနံ၊

ယသော ကိတ္တိဉ္စ ပပ္ပောတိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘အဂ္ဂိ ယထာ ပဇ္ဇလတိ၊ ဒေဝတာဝ ဝိရောစတိ၊

သိရိယာ ¶ အဇဟိတော ဟောတိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘ဂါဝေါ တဿ ပဇာယန္တိ၊ ခေတ္တေ ဝုတ္တံ ဝိရူဟတိ၊

ဝုတ္တာနံ ဖလမသ္နာတိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘ဒရိတော ပဗ္ဗတာတော ဝါ၊ ရုက္ခတော ပတိတော နရော၊

စုတော ပတိဋ္ဌံ လဘတိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ။

‘‘ဝိရူဠှမူလသန္တာနံ၊ နိဂြောဓမိဝ မာလုတော၊

အမိတ္တာ နပ္ပသာဟန္တိ၊ ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ’’။

‘‘ဧဟိ တံ ပဋိနေဿာမိ၊ ရာဇပုတ္တ သကံ ဃရံ၊

ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ကိံ အရညေ ကရိဿသိ’’။

‘‘အလံ ¶ မေ တေန ရဇ္ဇေန၊ ဉာတကေဟိ [ဉာတကေန (သျာ။ က။)] ဓနေန ဝါ၊

ယံ မေ အဓမ္မစရိယာယ၊ ရဇ္ဇံ လဗ္ဘေထ သာရထိ’’။

‘‘ပုဏ္ဏပတ္တံ မံ လာဘေဟိ [ပလာဘေဟိ (သီ။ ပီ။)]၊ ရာဇပုတ္တ ဣတော ဂတော၊

ပိတာ မာတာ စ မေ ဒဇ္ဇုံ၊ ရာဇပုတ္တ တယီ ဂတေ။

‘‘ဩရောဓာ စ ကုမာရာ စ၊ ဝေသိယာနာ စ ဗြာဟ္မဏာ၊

တေပိ အတ္တမနာ ဒဇ္ဇုံ၊ ရာဇပုတ္တ တယီ ဂတေ။

‘‘ဟတ္ထာရောဟာ [ဟတ္ထာရူဟာ (သီ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ] အနီကဋ္ဌာ၊ ရထိကာ ပတ္တိကာရကာ၊

တေပိ အတ္တမနာ ဒဇ္ဇုံ [တေပိ ဒဇ္ဇုံ ပတီတာမေ (သီ။ ပီ။)]၊ ရာဇပုတ္တ တယီ ဂတေ။

‘‘ဗဟုဓညာ ¶ ဇာနပဒါ [ဗဟူ ဇာနပဒါ စညေ (သီ။)၊ ဗဟူ ဇနပဒါ စညေ (ပီ။)]၊ နေဂမာ စ သမာဂတာ၊

ဥပါယနာနိ မေ ဒဇ္ဇုံ၊ ရာဇပုတ္တ တယီ ဂတေ’’။

‘‘ပိတု မာတု စဟံ စတ္တော၊ ရဋ္ဌဿ နိဂမဿ စ၊

အထော ¶ သဗ္ဗကုမာရာနံ၊ နတ္ထိ မယှံ သကံ ဃရံ။

‘‘အနုညာတော အဟံ မတျာ၊ သဉ္စတ္တော ပိတရာ မဟံ၊

ဧကောရညေ ပဗ္ဗဇိတော၊ န ကာမေ အဘိပတ္ထယေ။

‘‘အပိ အတရမာနာနံ၊ ဖလာသာဝ သမိဇ္ဈတိ၊

ဝိပက္ကဗြဟ္မစရိယောသ္မိ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ သာရထိ။

‘‘အပိ အတရမာနာနံ၊ သမ္မဒတ္ထော ဝိပစ္စတိ၊

ဝိပက္ကဗြဟ္မစရိယောသ္မိ၊ နိက္ခန္တော အကုတောဘယော’’။

‘‘ဧဝံ ဝဂ္ဂုကထော သန္တော၊ ဝိသဋ္ဌဝစနော စသိ [စ သော (သျာ။ က။)]၊

ကသ္မာ ပိတု စ မာတုစ္စ၊ သန္တိကေ န ဘဏီ တဒါ’’။

‘‘နာဟံ အသန္ဓိတာ [အသတ္ထိတာ (သီ။)] ပက္ခော၊ န ဗဓိရော အသောတတာ၊

နာဟံ အဇိဝှတာ မူဂေါ၊ မာ မံ မူဂမဓာရယိ [မူဂေါ အဓာရယိ (သီ။)]။

‘‘ပုရိမံ သရာမဟံ ဇာတိံ၊ ယတ္ထ ရဇ္ဇမကာရယိံ၊

ကာရယိတွာ တဟိံ ရဇ္ဇံ၊ ပါပတ္ထံ နိရယံ ဘုသံ။

‘‘ဝီသတိဉ္စေဝ ¶ ဝဿာနိ၊ တဟိံ ရဇ္ဇမကာရယိံ၊

အသီတိဝဿသဟဿာနိ၊ နိရယမှိ အပစ္စိသံ [အပစ္စသိံ (သျာ။)၊ အပစ္စယိံ (ပီ။)]။

‘‘တဿ ရဇ္ဇဿဟံ ဘီတော၊ မာ မံ ရဇ္ဇာဘိသေစယုံ [ရဇ္ဇေဘိသေစယုံ (သျာ။ က။)]၊

တသ္မာ ပိတု စ မာတုစ္စ၊ သန္တိကေ န ဘဏိံ တဒါ။

‘‘ဥစ္ဆင်္ဂေ မံ နိသာဒေတွာ၊ ပိတာ အတ္ထာနုသာသတိ၊

ဧကံ ဟနထ ဗန္ဓထ၊ ဧကံ ခါရာပတစ္ဆိကံ [ခရာပတိစ္ဆကံ (သျာ။)၊ ခရာပဋိစ္ဆကံ (က။)]၊

ဧကံ သူလသ္မိံ ဥပ္ပေထ [အပ္ပေထ (သီ။)၊ ဥဗ္ဗေထ (သျာ။)၊ အစ္စေထ (ပီ။)]၊ ဣစ္စဿ မနုသာသတိ။

‘‘တာယာဟံ ¶ [တဿာဟံ (သီ။ ပီ။)] ဖရုသံ သုတွာ၊ ဝါစာယော သမုဒီရိတာ၊

အမူဂေါ မူဂဝဏ္ဏေန၊ အပက္ခော ပက္ခသမ္မတော၊

သကေ မုတ္တကရီသသ္မိံ၊ အစ္ဆာဟံ သမ္ပရိပ္လုတော။

‘‘ကသိရဉ္စ ပရိတ္တဉ္စ၊ တဉ္စ ဒုက္ခေန သံယုတံ၊

ကောမံ [ကော တံ (သီ။ ပီ။)] ဇီဝိတမာဂမ္မ၊ ဝေရံ ကယိရာထ ကေနစိ။

‘‘ပညာယ စ အလာဘေန၊ ဓမ္မဿ စ အဒဿနာ၊

ကောမံ [ကော တံ (သီ။ ပီ။)] ဇီဝိတမာဂမ္မ၊ ဝေရံ ကယိရာထ ကေနစိ။

‘‘အပိ ¶ အတရမာနာနံ၊ ဖလာသာဝ သမိဇ္ဈတိ၊

ဝိပက္ကဗြဟ္မစရိယောသ္မိ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ သာရထိ။

‘‘အပိ အတရမာနာနံ၊ သမ္မဒတ္ထော ဝိပစ္စတိ၊

ဝိပက္ကဗြဟ္မစရိယောသ္မိ၊ နိက္ခန္တော အကုတောဘယော’’။

‘‘အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ရာဇပုတ္တ တဝန္တိကေ၊

အဝှာယဿု [အဝှယဿု (သီ။ ပီ။)] မံ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာ မမ ရုစ္စတိ’’။

‘‘ရထံ နိယျာဒယိတွာန၊ အနဏော ဧဟိ သာရထိ၊

အနဏဿ ဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ဧတံ ဣသီဟိ ဝဏ္ဏိတံ’’။

‘‘ယဒေဝ တျာဟံ ဝစနံ၊ အကရံ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ၊

တဒေဝ မေ တွံ ဝစနံ၊ ယာစိတော ကတ္တုမရဟသိ။

‘‘ဣဓေဝ ¶ တာဝ အစ္ဆဿု၊ ယာဝ ရာဇာနမာနယေ၊

အပ္ပေဝ တေ ပိတာ ဒိသွာ၊ ပတီတော သုမနော သိယာ’’။

‘‘ကရောမိ တေတံ ဝစနံ၊ ယံ မံ ဘဏသိ သာရထိ၊

အဟမ္ပိ ¶ ဒဋ္ဌုကာမောသ္မိ၊ ပိတရံ မေ ဣဓာဂတံ။

‘‘ဧဟိ သမ္မ နိဝတ္တဿု၊ ကုသလံ ဝဇ္ဇာသိ ဉာတိနံ၊

မာတရံ ပိတရံ မယှံ၊ ဝုတ္တော ဝဇ္ဇာသိ ဝန္ဒနံ’’။

တဿ ပါဒေ ဂဟေတွာန၊ ကတွာ စ နံ ပဒက္ခိဏံ၊

သာရထိ ရထမာရုယှ၊ ရာဇဒွါရံ ဥပါဂမိ။

‘‘သုညံ မာတာ ရထံ ဒိသွာ၊ ဧကံ သာရထိမာဂတံ၊

အဿုပုဏ္ဏေဟိ နေတ္တေဟိ၊ ရောဒန္တီ နံ ဥဒိက္ခတိ။

‘‘အယံ သော သာရထိ ဧတိ၊ နိဟန္တွာ မမ အတြဇံ၊

နိဟတော နူန မေ ပုတ္တော၊ ပထဗျာ ဘူမိဝဍ္ဎနော။

‘‘အမိတ္တာ နူန နန္ဒန္တိ၊ ပတီတာ နူန ဝေရိနော၊

အာဂတံ သာရထိံ ဒိသွာ၊ နိဟန္တွာ မမ အတြဇံ။

‘‘သုညံ မာတာ ရထံ ဒိသွာ၊ ဧကံ သာရထိမာဂတံ၊

အဿုပုဏ္ဏေဟိ နေတ္တေဟိ၊ ရောဒန္တီ ပရိပုစ္ဆိ နံ [ရောဒန္တီ ပရိပုစ္ဆတိ (သီ။ ပီ။)၊ ရောဒန္တီ နံ ပရိပုစ္ဆတိ (သျာ။)]။

‘‘ကိန္နု မူဂေါ ကိံ နု ပက္ခော၊ ကိန္နု သော ဝိလပီ တဒါ၊

နိဟညမာနော ဘူမိယာ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ သာရထိ။

‘‘ကထံ ဟတ္ထေဟိ ပါဒေဟိ၊ မူဂပက္ခော ဝိဝဇ္ဇယိ၊

နိဟညမာနော ဘူမိယာ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’။

‘‘အက္ခေယျံ ¶ [အက္ခိဿံ (သီ။ ပီ။)] တေ အဟံ အယျေ၊ ဒဇ္ဇာသိ အဘယံ မမ၊

ယံ မေ သုတံ ဝါ ဒိဋ္ဌံ ဝါ၊ ရာဇပုတ္တဿ သန္တိကေ’’။

‘‘အဘယံ သမ္မ တေ ဒမ္မိ၊ အဘီတော ဘဏ သာရထိ၊

ယံ ¶ တေ သုတံ ဝါ ဒိဋ္ဌံ ဝါ၊ ရာဇပုတ္တဿ သန္တိကေ’’။

‘‘န သော မူဂေါ န သော ပက္ခော၊ ဝိသဋ္ဌဝစနော စ သော၊

ရဇ္ဇဿ ကိရ သော ဘီတော၊ အကရာ [အကရီ (သီ။ ပီ။)] အာလယေ ဗဟူ။

‘‘ပုရိမံ ¶ သရတိ သော ဇာတိံ၊ ယတ္ထ ရဇ္ဇမကာရယိ၊

ကာရယိတွာ တဟိံ ရဇ္ဇံ၊ ပါပတ္ထ နိရယံ ဘုသံ။

‘‘ဝီသတိဉ္စေဝ ဝဿာနိ၊ တဟိံ ရဇ္ဇမကာရယိ၊

အသီတိဝဿသဟဿာနိ၊ နိရယမှိ အပစ္စိ သော။

‘‘တဿ ရဇ္ဇဿ သော ဘီတော၊ မာ မံ ရဇ္ဇာဘိသေစယုံ၊

တသ္မာ ပိတု စ မာတုစ္စ၊ သန္တိကေ န ဘဏီ တဒါ။

‘‘အင်္ဂပစ္စင်္ဂသမ္ပန္နော၊ အာရောဟပရိဏာဟဝါ၊

ဝိသဋ္ဌဝစနော ပညော၊ မဂ္ဂေ သဂ္ဂဿ တိဋ္ဌတိ။

‘‘သစေ တွံ ဒဋ္ဌုကာမာသိ၊ ရာဇပုတ္တံ [ရာဇပုတ္တိ (သီ။)] တဝတြဇံ၊

ဧဟိ တံ ပါပယိဿာမိ၊ ယတ္ထ သမ္မတိ တေမိယော’’။

‘‘ယောဇယန္တု ရထေ အဿေ၊ ကစ္ဆံ နာဂါန [နာဂါနိ (သျာ။ က။)] ဗန္ဓထ၊

ဥဒီရယန္တု သင်္ခပဏဝါ၊ ဝါဒန္တု [ဝဒန္တု (သီ။)၊ နဒန္တု (သျာ။ က။)၊ ဝဒတံ (ပီ။)] ဧကပေါက္ခရာ။

‘‘ဝါဒန္တု [နဒန္တု (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဘေရီ သန္နဒ္ဓါ၊ ဝဂ္ဂူ ဝါဒန္တု ဒုန္ဒုဘီ၊

နေဂမာ စ မံ အနွေန္တု၊ ဂစ္ဆံ ပုတ္တနိဝေဒကော [နိဝါဒကော (သျာ။ က။)]။

‘‘ဩရောဓာ စ ကုမာရာ စ၊ ဝေသိယာနာ စ ဗြာဟ္မဏာ၊

ခိပ္ပံ ယာနာနိ ယောဇေန္တု၊ ဂစ္ဆံ ပုတ္တနိဝေဒကော [နိဝါဒကော (သျာ။ က။)]။

‘‘ဟတ္ထာရောဟာ အနီကဋ္ဌာ၊ ရထိကာ ပတ္တိကာရကာ၊

ခိပ္ပံ ¶ ယာနာနိ ယောဇေန္တု၊ ဂစ္ဆံ ပုတ္တနိဝေဒကော [နိဝါဒကော (သျာ။ က။)]။

‘‘သမာဂတာ ဇာနပဒါ၊ နေဂမာ စ သမာဂတာ၊

ခိပ္ပံ ယာနာနိ ယောဇေန္တု၊ ဂစ္ဆံ ပုတ္တနိဝေဒကော’’ [နိဝါဒကော (သျာ။ က။)]။

‘‘အဿေ စ သာရထီ ယုတ္တေ၊ သိန္ဓဝေ သီဃဝါဟနေ၊

ရာဇဒွါရံ ဥပါဂစ္ဆုံ၊ ယုတ္တာ ဒေဝ ဣမေ ဟယာ’’။

‘‘ထူလာ ဇဝေန ဟာယန္တိ၊ ကိသာ ဟာယန္တိ ထာမုနာ၊

ကိသေ ထူလေ ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ သံသဋ္ဌာ ယောဇိတာ ဟယာ’’။

‘‘တတော ¶ ¶ ရာဇာ တရမာနော၊ ယုတ္တမာရုယှ သန္ဒနံ၊

ဣတ္ထာဂါရံ အဇ္ဈဘာသိ [အဘာသထ (က။)]၊ သဗ္ဗာဝ အနုယာထ မံ။

‘‘ဝါလဗီဇနိမုဏှီသံ၊ ခဂ္ဂံ ဆတ္တဉ္စ ပဏ္ဍရံ၊

ဥပါဓိ ရထမာရုယှ [ဥပါဒိရထမာရုယှ (သီ။)၊ ဥပါဓီ ရထမာရုယှ (သျာ။)]၊ သုဝဏ္ဏေဟိ အလင်္ကတာ။

‘‘တတော သ [စ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ရာဇာ ပါယာသိ၊ ပုရက္ခတွာန သာရထိံ၊

ခိပ္ပမေဝ ဥပါဂစ္ဆိ၊ ယတ္ထ သမ္မတိ တေမိယော။

‘‘တဉ္စ ဒိသွာန အာယန္တံ၊ ဇလန္တမိဝ တေဇသာ၊

ခတ္တသင်္ဃပရိဗျူဠှံ [ပရိဗ္ဗူဠှံ (သီ။)]၊ တေမိယော ဧတဒဗြဝိ’’။

‘‘ကစ္စိ နု တာတ ကုသလံ၊ ကစ္စိ တာတ အနာမယံ၊

သဗ္ဗာ စ [ကစ္စိန္နု (သီ။ ပီ။)] ရာဇကညာယော၊ အရောဂါ မယှ မာတရော’’။

‘‘ကုသလဉ္စေဝ မေ ပုတ္တ၊ အထော ပုတ္တ အနာမယံ၊

သဗ္ဗာ စ ရာဇကညာယော၊ အရောဂါ တုယှ မာတရော’’။

‘‘ကစ္စိ အမဇ္ဇပေါ [ကစ္စိဿ’မဇ္ဇပေါ (သီ။ ပီ။)] တာတ၊ ကစ္စိ တေ သုရမပ္ပိယံ၊

ကစ္စိ ¶ သစ္စေ စ ဓမ္မေ စ၊ ဒါနေ တေ ရမတေ မနော’’။

‘‘အမဇ္ဇပေါ အဟံ ပုတ္တ၊ အထော မေ သုရမပ္ပိယံ၊

အထော သစ္စေ စ ဓမ္မေ စ၊ ဒါနေ မေ ရမတေ မနော’’။

‘‘ကစ္စိ အရောဂံ ယောဂ္ဂံ တေ၊ ကစ္စိ ဝဟတိ ဝါဟနံ၊

ကစ္စိ တေ ဗျာဓယော နတ္ထိ၊ သရီရဿုပတာပနာ’’။

‘‘အထော အရောဂံ ယောဂ္ဂံ မေ၊ အထော ဝဟတိ ဝါဟနံ၊

အထော မေ ဗျာဓယော နတ္ထိ၊ သရီရဿုပတာပနာ’’ [သရီရဿုပတာပိယာ (သျာ။ က။)]။

‘‘ကစ္စိ အန္တာ စ တေ ဖီတာ၊ မဇ္ဈေ စ ဗဟလာ တဝ၊

ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ ကောသဉ္စ၊ ကစ္စိ တေ ပဋိသန္ထတံ’’ [ပဋိသဏ္ဌိတံ (သျာ။ က။)]။

‘‘အထော အန္တာ စ မေ ဖီတာ၊ မဇ္ဈေ စ ဗဟလာ မမ၊

ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ ကောသဉ္စ၊ သဗ္ဗံ မေ ပဋိသန္ထတံ’’။

‘‘သွာဂတံ ¶ တေ မဟာရာဇ၊ အထော တေ အဒုရာဂတံ၊

ပတိဋ္ဌပေန္တု [ပတိဋ္ဌာပေန္တု (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပလ္လင်္ကံ၊ ယတ္ထ ရာဇာ နိသက္ကတိ’’။

‘‘ဣဓေဝ တေ နိသီဒဿု [နိသိန္နဿ (သီ။ သျာ။ ပီ။)၊ နိသိန္နဿု (က။)]၊ နိယတေ ပဏ္ဏသန္ထရေ၊

ဧတ္တော ဥဒကမာဒါယ၊ ပါဒေ ပက္ခာလယဿု [ပက္ခာလယန္တု (သီ။)၊ ပက္ခာလယန္တိ (ပီ။)] တေ’’။

‘‘ဣဒမ္ပိ ပဏ္ဏကံ မယှံ၊ ရန္ဓံ ရာဇ အလောဏကံ၊

ပရိဘုဉ္ဇ မဟာရာဇ၊ ပါဟုနော မေသိဓာဂတော’’ [အာဂတော (သီ။ သျာ။)]။

‘‘န ¶ စာဟံ [န ဝါဟံ (က။)] ပဏ္ဏံ ဘုဉ္ဇာမိ၊ န ဟေတံ မယှ ဘောဇနံ၊

သာလီနံ ဩဒနံ ဘုဉ္ဇေ၊ သုစိံ မံသူပသေစနံ’’။

‘‘အစ္ဆေရကံ မံ ပဋိဘာတိ၊ ဧကကမ္ပိ ရဟောဂတံ၊

ဧဒိသံ ¶ ဘုဉ္ဇမာနာနံ၊ ကေန ဝဏ္ဏော ပသီဒတိ’’။

‘‘ဧကော ရာဇ နိပဇ္ဇာမိ၊ နိယတေ ပဏ္ဏသန္ထရေ၊

တာယ မေ ဧကသေယျာယ၊ ရာဇ ဝဏ္ဏော ပသီဒတိ။

‘‘န စ နေတ္တိံသဗန္ဓာ [နေတ္တိသဗဒ္ဓါ (သီ။ ပီ။)] မေ၊ ရာဇရက္ခာ ဥပဋ္ဌိတာ၊

တာယ မေ သုခသေယျာယ၊ ရာဇ ဝဏ္ဏော ပသီဒတိ။

‘‘အတီတံ နာနုသောစာမိ၊ နပ္ပဇပ္ပာမိနာဂတံ [နပ္ပဇပ္ပာမ’နာဂတံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

ပစ္စုပ္ပန္နေန ယာပေမိ၊ တေန ဝဏ္ဏော ပသီဒတိ။

‘‘အနာဂတပ္ပဇပ္ပာယ၊ အတီတဿာနုသောစနာ၊

ဧတေန ဗာလာ သုဿန္တိ၊ နဠောဝ ဟရိတော လုတော’’။

‘‘ဟတ္ထာနီကံ ရထာနီကံ၊ အဿေ ပတ္တီ စ ဝမ္မိနော၊

နိဝေသနာနိ ရမ္မာနိ၊ အဟံ ပုတ္တ ဒဒါမိ တေ။

‘‘ဣတ္ထာဂါရမ္ပိ တေ ဒမ္မိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတံ၊

တာ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇဿု [တာသု ပုတ္တေ ပဋိပဇ္ဇ (က။)]၊ တွံ နော ရာဇာ ဘဝိဿသိ။

‘‘ကုသလာ နစ္စဂီတဿ၊ သိက္ခိတာ စာတုရိတ္ထိယော [စတုရိတ္ထိယော (သီ။ ပီ။)]၊

ကာမေ တံ ရမယိဿန္တိ၊ ကိံ အရညေ ကရိဿသိ။

‘‘ပဋိရာဇူဟိ ¶ တေ ကညာ၊ အာနယိဿံ အလင်္ကတာ၊

တာသု ပုတ္တေ ဇနေတွာန၊ အထ ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိဿသိ။

‘‘ယုဝါ စ ဒဟရော စာသိ [စာပိ (သျာ။ က။)]၊ ပဌမုပ္ပတ္တိကော [ပဌမုပ္ပတ္တိတော (သီ။ ပီ။)] သုသု၊

ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ကိံ အရညေ ကရိဿသိ’’။

‘‘ယုဝါ စရေ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ဗြဟ္မစာရီ ယုဝါ သိယာ၊

ဒဟရဿ ¶ ဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ဧတံ ဣသီဟိ ဝဏ္ဏိတံ။

‘‘ယုဝါ စရေ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ဗြဟ္မစာရီ ယုဝါ သိယာ၊

ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ၊ နာဟံ ရဇ္ဇေန မတ္ထိကော။

‘‘ပဿာမိ ဝေါဟံ ဒဟရံ၊ အမ္မ တာတ ဝဒန္တရံ [ဝဒံ နရံ (သီ။)]၊

ကိစ္ဆာလဒ္ဓံ ပိယံ ပုတ္တံ၊ အပ္ပတွာဝ ဇရံ မတံ။

‘‘ပဿာမိ ဝေါဟံ ဒဟရိံ၊ ကုမာရိံ စာရုဒဿနိံ၊

နဝဝံသကဠီရံဝ၊ ပလုဂ္ဂံ ဇီဝိတက္ခယံ [ဇီဝိတက္ခယေ (သီ။ ပီ။)]။

‘‘ဒဟရာပိ ¶ ဟိ မိယျန္တိ၊ နရာ စ အထ နာရိယော၊

တတ္ထ ကော ဝိဿသေ ပေါသော၊ ဒဟရောမှီတိ ဇီဝိတေ။

‘‘ယဿ ရတျာ ဝိဝသာနေ၊ အာယု အပ္ပတရံ သိယာ၊

အပ္ပောဒကေဝ မစ္ဆာနံ၊ ကိံ နု ကောမာရကံ [ကောမာရတံ (က။)] တဟိံ။

‘‘နိစ္စမဗ္ဘာဟတော လောကော၊ နိစ္စဉ္စ ပရိဝါရိတော၊

အမောဃာသု ဝဇန္တီသု၊ ကိံ မံ ရဇ္ဇေဘိသိဉ္စသိ’’ [ရဇ္ဇေန သိဉ္စသိ (သီ။ ပီ။)]။

‘‘ကေန မဗ္ဘာဟတော လောကော၊ ကေန စ ပရိဝါရိတော၊

ကာယော အမောဃာ ဂစ္ဆန္တိ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’။

‘‘မစ္စုနာဗ္ဘာဟတော လောကော၊ ဇရာယ ပရိဝါရိတော၊

ရတျော အမောဃာ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ ခတ္တိယ။

‘‘ယထာပိ တန္တေ ဝိတတေ [ဝိတန္တေ (သျာ။ က။)]၊ ယံ ယဒေဝူပဝိယျတိ [ယံ ယံ ဒေဝူပဝိယျတိ (သီ။ ပီ။)]၊

အပ္ပကံ ဟောတိ ဝေတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ မစ္စာန ဇီဝိတံ။

‘‘ယထာ ¶ ဝါရိဝဟော ပူရော၊ ဂစ္ဆံ နုပနိဝတ္တတိ [န ပရိဝတ္တတိ (သျာ။)၊ နုပရိဝတ္တတိ (က။)]၊

ဧဝမာယု ¶ မနုဿာနံ၊ ဂစ္ဆံ နုပနိဝတ္တတိ။

‘‘ယထာ ဝါရိဝဟော ပူရော၊ ဝဟေ ရုက္ခေပကူလဇေ၊

ဧဝံ ဇရာမရဏေန၊ ဝုယှန္တေ သဗ္ဗပါဏိနော’’။

‘‘ဟတ္ထာနီကံ ရထာနီကံ၊ အဿေ ပတ္တီ စ ဝမ္မိနော၊

နိဝေသနာနိ ရမ္မာနိ၊ အဟံ ပုတ္တ ဒဒါမိ တေ။

‘‘ဣတ္ထာဂါရမ္ပိ တေ ဒမ္မိ၊ သဗ္ဗာလင်္ကာရဘူသိတံ၊

တာ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇဿု၊ တွံ နော ရာဇာ ဘဝိဿသိ။

‘‘ကုသလာ နစ္စဂီတဿ၊ သိက္ခိတာ စာတုရိတ္ထိယော၊

ကာမေ တံ ရမယိဿန္တိ၊ ကိံ အရညေ ကရိဿသိ။

‘‘ပဋိရာဇူဟိ တေ ကညာ၊ အာနယိဿံ အလင်္ကတာ၊

တာသု ပုတ္တေ ဇနေတွာန၊ အထ ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိဿသိ။

‘‘ယုဝါ စ ဒဟရော စာသိ၊ ပဌမုပ္ပတ္တိကော သုသု၊

ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ကိံ အရညေ ကရိဿသိ။

‘‘ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ ကောသဉ္စ၊ ဝါဟနာနိ ဗလာနိ စ၊

နိဝေသနာနိ ရမ္မာနိ၊ အဟံ ပုတ္တ ဒဒါမိ တေ။

‘‘ဂေါမဏ္ဍလပရိဗျူဠှော၊ ဒါသိသင်္ဃပုရက္ခတော၊

ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ကိံ အရညေ ကရိဿသိ’’။

‘‘ကိံ ¶ ဓနေန ယံ ခီယေထ [ကိံ ဓနေန ယံ ဇီယေထ (သီ။)၊ ကိံ မံ ဓနေန ကီယေထ (သျာ။ က။)]၊ ကိံ ဘရိယာယ မရိဿတိ၊

ကိံ ယောဗ္ဗနေန ဇိဏ္ဏေန [စိဏ္ဏေန (သီ။ ပီ။)၊ ဝဏ္ဏေန (က။)]၊ ယံ ဇရာယာဘိဘုယျတိ [ယံ ဇရာ အဘိဟေဿတိ (သီ။ ပီ။)]။

‘‘တတ္ထ ကာ နန္ဒိ ကာ ခိဍ္ဍာ၊ ကာ ရတိ ကာ ဓနေသနာ၊

ကိံ ¶ မေ ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ၊ ရာဇ မုတ္တောသ္မိ ဗန္ဓနာ။

‘‘ယောဟံ [သောဟံ (သီ။ ပီ။)] ဧဝံ ပဇာနာမိ၊ မစ္စု မေ နပ္ပမဇ္ဇတိ၊

အန္တကေနာဓိပန္နဿ၊ ကာ ရတီ ကာ ဓနေသနာ။

‘‘ဖလာနမိဝ ¶ ပက္ကာနံ၊ နိစ္စံ ပတနတော ဘယံ၊

ဧဝံ ဇာတာန မစ္စာနံ၊ နိစ္စံ မရဏတော ဘယံ။

‘‘သာယမေကေ န ဒိဿန္တိ၊ ပါတော ဒိဋ္ဌာ ဗဟူ ဇနာ၊

ပါတော ဧကေ န ဒိဿန္တိ၊ သာယံ ဒိဋ္ဌာ ဗဟူ ဇနာ။

‘‘အဇ္ဇေဝ ကိစ္စံ အာတပ္ပံ၊ ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ၊

န ဟိ နော သင်္ကရံ [သင်္ဂရံ (သီ။ ပီ။) မ။ နိ။ ၃။၂၇၂] တေန၊ မဟာသေနေန မစ္စုနာ။

‘‘စောရာ ဓနဿ ပတ္ထေန္တိ၊ ရာဇမုတ္တောသ္မိ ဗန္ဓနာ၊

ဧဟိ ရာဇ နိဝတ္တဿု၊ နာဟံ ရဇ္ဇေန မတ္ထိကော’’တိ။

‘‘ကောယံ မဇ္ဈေ သမုဒ္ဒသ္မိံ၊ အပဿံ တီရမာယုဟေ၊

ကံ [ကိံ (သျာ။ က။)] တွံ အတ္ထဝသံ ဉတွာ၊ ဧဝံ ဝါယမသေ ဘုသံ’’။

‘‘နိသမ္မ ဝတ္တံ လောကဿ၊ ဝါယာမဿ စ ဒေဝတေ၊

တသ္မာ မဇ္ဈေ သမုဒ္ဒသ္မိံ၊ အပဿံ တီရမာယုဟေ’’။

‘‘ဂမ္ဘီရေ အပ္ပမေယျသ္မိံ၊ တီရံ ယဿ န ဒိဿတိ၊

မောဃော တေ ပုရိသဝါယာမော၊ အပ္ပတွာဝ မရိဿသိ’’။

‘‘အနဏော ¶ ဉာတိနံ ဟောတိ၊ ဒေဝါနံ ပိတုနဉ္စ [ပိတုနော စ (သီ။ ပီ။)] သော၊

ကရံ ပုရိသကိစ္စာနိ၊ န စ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ’’။

‘‘အပါရဏေယျံ ယံ ကမ္မံ၊ အဖလံ ကိလမထုဒ္ဒယံ၊

တတ္ထ ကော ဝါယမေနတ္ထော၊ မစ္စု ယဿာဘိနိပ္ပတံ’’ [ယဿာဘိနိပ္ဖတံ (သျာ။)]။

‘‘အပါရဏေယျမစ္စန္တံ ¶ ၊ ယော ဝိဒိတွာန ဒေဝတေ၊

န ရက္ခေ အတ္တနော ပါဏံ၊ ဇညာ သော ယဒိ ဟာပယေ။

‘‘အဓိပ္ပာယဖလံ ဧကေ၊ အသ္မိံ လောကသ္မိ ဒေဝတေ၊

ပယောဇယန္တိ ကမ္မာနိ၊ တာနိ ဣဇ္ဈန္တိ ဝါ န ဝါ။

‘‘သန္ဒိဋ္ဌိကံ ¶ ကမ္မဖလံ၊ နနု ပဿသိ ဒေဝတေ၊

သန္နာ အညေ တရာမဟံ၊ တဉ္စ ပဿာမိ သန္တိကေ။

‘‘သော အဟံ ဝါယမိဿာမိ၊ ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ၊

ဂစ္ဆံ ပါရံ သမုဒ္ဒဿ၊ ကဿံ [ကာသံ (သီ။ ပီ။)] ပုရိသကာရိယံ’’။

‘‘ယော တွံ ဧဝံ ဂတေ ဩဃေ၊ အပ္ပမေယျေ မဟဏ္ဏဝေ၊

ဓမ္မဝါယာမသမ္ပန္နော၊ ကမ္မုနာ နာဝသီဒသိ၊

သော တွံ တတ္ထေဝ ဂစ္ဆာဟိ၊ ယတ္ထ တေ နိရတော မနော’’။

‘‘အာသီသေထေဝ ¶ [အာသိံသေထေဝ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပုရိသော၊ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော၊

ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ၊ ယထာ ဣစ္ဆိံ တထာ အဟု။

‘‘အာသီသေထေဝ ပုရိသော၊ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော၊

ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ၊ ဥဒကာ ထလမုဗ္ဘတံ။

‘‘ဝါယမေထေဝ ပုရိသော၊ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော၊

ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ၊ ယထာ ဣစ္ဆိံ တထာ အဟု။

‘‘ဝါယမေထေဝ ပုရိသော၊ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော၊

ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ၊ ဥဒကာ ထလမုဗ္ဘတံ။

‘‘ဒုက္ခူပနီတောပိ နရော သပညော၊ အာသံ န ဆိန္ဒေယျ သုခါဂမာယ၊

ဗဟူ ဟိ ဖဿာ အဟိတာ ဟိတာ စ၊ အဝိတက္ကိတာ မစ္စုမုပဗ္ဗဇန္တိ [မစ္စုမုပ္ပဇ္ဇန္တိ (သျာ။)]။

‘‘အစိန္တိတမ္ပိ ဘဝတိ၊ စိန္တိတမ္ပိ ဝိနဿတိ၊

န ဟိ စိန္တာမယာ ဘောဂါ၊ ဣတ္ထိယာ ပုရိသဿ ဝါ’’။

‘‘အပေါရာဏံ [အပုရာဏံ (သီ။ ပီ။)] ဝတ ဘော ရာဇာ၊ သဗ္ဗဘုမ္မော ဒိသမ္ပတိ၊

နာဇ္ဇ နစ္စေ [န စ နစ္စေ (က။)] နိသာမေတိ၊ န ဂီတေ ကုရုတေ မနော။

‘‘န မိဂေ [မဂေ (က။)] နပိ ဥယျာနေ၊ နပိ ဟံသေ ဥဒိက္ခတိ၊

မူဂေါဝ တုဏှိမာသီနော၊ န အတ္ထမနုသာသတိ’’။

‘‘သုခကာမာ ¶ ¶ ရဟောသီလာ၊ ဝဓဗန္ဓာ ဥပါရတာ [ဥပါရုတာ (သျာ။ က။)]၊

ကဿ [ကေသံ (သီ။ ပီ။)] နု အဇ္ဇ အာရာမေ၊ ဒဟရာ ဝုဒ္ဓါ စ အစ္ဆရေ။

‘‘အတိက္ကန္တဝနထာ ¶ ဓီရာ၊ နမော တေသံ မဟေသိနံ၊

ယေ ဥဿုကမှိ လောကမှိ၊ ဝိဟရန္တိ မနုဿုကာ။

‘‘တေ ဆေတွာ မစ္စုနော ဇာလံ၊ တတံ [တန္တံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)၊ တံ တံ (က။)] မာယာဝိနော ဒဠံ၊

ဆိန္နာလယတ္တာ [သန္တာလယန္တာ (သျာ။ က။)] ဂစ္ဆန္တိ၊ ကော တေသံ ဂတိမာပယေ’’ [နေသံ ဂတိ ပါပယေ (က။)]။

‘‘ကဒါဟံ မိထိလံ [မိဓိလံ (က။)] ဖီတံ၊ ဝိဘတ္တံ ဘာဂသော မိတံ၊

ပဟာယ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ တံ ကုဒါဿု [ကဒါဿု (သီ။ ပီ။)၊ ကဒါသု (သျာ။)] ဘဝိဿတိ။

‘‘ကဒါဟံ မိထိလံ ဖီတံ၊ ဝိသာလံ သဗ္ဗတောပဘံ၊