📜

၁၁။ ကလဟဝိဝါဒသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၉၇။ ဧကာဒသမေ ကလဟဝိဝါဒသုတ္တနိဒ္ဒေသေ ကုတောပဟူတာ ကလဟာ ဝိဝါဒါတိ ကလဟော စ တဿ ပုဗ္ဗဘာဂေါ ဝိဝါဒေါ စာတိ ဣမေ ကုတော ဇာတာ။ ပရိဒေဝသောကာ သဟမစ္ဆရာ စာတိ ပရိဒေဝသောကာ စ သဟမစ္ဆရာ စ ကုတော ပဟူတာ။ မာနာတိမာနာ သဟပေသုဏာ စာတိ မာနာ စ အတိမာနာ စ ပေသုဏာ စ ကုတော ပဟူတာ။ တေတိ တေ သဗ္ဗေပိ အဋ္ဌ ကိလေသဓမ္မာ။ တဒိင်္ဃ ဗျူဟီတိ တံ မယာ ပုစ္ဆိတမတ္ထံ ဗြူဟိ၊ ယာစာမိ တံ အဟန္တိ။ ယာစနတ္ထော ဟိ ဣင်္ဃာတိ နိပါတော။

ဧကေန အာကာရေနာတိ ဧကေန ကာရဏေန။ အပရေန အာကာရေနာတိ အပရေန ကာရဏေန။ အာဂါရိကာ ဒဏ္ဍပသုတာတိ ဂဟပတိနော ဝိဟေသမာနာ။ ပဗ္ဗဇိတာ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တာတိ အနဂါရိကာ သတ္တသု အာပတ္တိက္ခန္ဓေသု အညတရံ အာပဇ္ဇမာနာ။

ကုတောပဟူတာတိ ကုတောဘူတာ။ ကုတောဇာတာတိ ကုတော ပဋိလဒ္ဓဘာဝါ။ ကုတောသဉ္ဇာတာတိ ဥပသဂ္ဂေန ပဒံ ဝဍ္ဎိတံ။ ကုတောနိဗ္ဗတ္တာတိ ကုတော နိဗ္ဗတ္တလက္ခဏံ ပတ္တာ။ ဥပသဂ္ဂေန ပဒံ ဝဍ္ဎေတွာ ‘‘ကုတောအဘိနိဗ္ဗတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကုတောပါတုဘူတာတိ ကုတောပါကဋီဘူတာ။ ကိံ နိဒါနာတိအာဒီသု အတ္တနော ဖလံ နိဒေတီတိ နိဒါနံ။ ဧတသ္မာ ဖလံ သမုဒေတီတိ သမုဒယော။ ဧတသ္မာ ဖလံ ဇာယတီတိ ဇာတိ။ ဧတသ္မာ ဖလံ ပဘဝတီတိ ပဘဝေါ။ မူလံ ပုစ္ဆတီတိ ကလဟဿ ကာရဏံ ပုစ္ဆတိ။ ကာရဏဉှိ ပတိဋ္ဌဋ္ဌေန မူလံ။ အတ္တနော ဖလနိပ္ဖာဒနတ္ထံ ဟိနောတိ ပဝတ္တတီတိ ဟေတု။ ‘‘ဟန္ဒ နံ ဂဏှထာ’’တိ ဒဿေန္တံ ဝိယ အတ္တနော ဖလံ နိဒေတီတိ နိဒါနံ။ ဧတသ္မာ ဖလံ သမ္ဘဝတီတိ သမ္ဘဝေါ။ ပဘဝတိ ဖလံ ဧတသ္မာတိ ပဘဝေါ။ သမုဋ္ဌာတိ ဧတ္ထ ဖလံ၊ ဧတေန ဝါ သမုဋ္ဌာတီတိ သမုဋ္ဌာနံ။ အတ္တနော ဖလံ အာဟရတီတိ အာဟာရော။ အပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဋ္ဌေန အတ္တနော ဖလံ အာရမေတီတိ အာရမ္မဏံ။ ဧတံ ပဋိစ္စ အပဋိက္ခိပိတွာ ဖလံ ဧတိ ပဝတ္တတီတိ ပစ္စယော။ ဧတသ္မာ ဖလံ သမုဒေတီတိ သမုဒယောတိ ဧဝမေတေသံ ပဒါနံ ဝစနတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တံ သန္ဓာယ ‘‘ကလဟဿ စ ဝိဝါဒဿ စ မူလံ ပုစ္ဆတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဒေသနာ ဝုတ္တာ။

၉၈။ ပိယပ္ပဟူတာတိ ပိယဝတ္ထုတော ဇာတာ။ မစ္ဆေရယုတ္တာ ကလဟာ ဝိဝါဒါတိ ဣမိနာ ကလဟဝိဝါဒါဒီနံ န ကေဝလံ ပိယဝတ္ထုမေဝ၊ မစ္ဆရိယမ္ပိ ပစ္စယံ ဒဿေတိ။ ကလဟဝိဝါဒသီသေန စေတ္ထ သဗ္ဗေပိ တေ ဓမ္မာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ စ ဧတေသံ မစ္ဆရိယံ၊ တထာ ပေသုဏာနဉ္စ ဝိဝါဒံ။ တေနာဟ ‘‘ဝိဝါဒဇာတေသု စ ပေသုဏာနီ’’တိ။ ဣမိဿာ ဂါထာယ နိဒ္ဒေသော ဥတ္တာနတ္ထောယေဝ။

၉၉။ ပိယာ သု လောကသ္မိံ ကုတောနိဒါနာ၊ ယေ စာပိ လောဘာ ဝိစရန္တိ လောကေတိ ‘‘ပိယပ္ပဟူတာ ကလဟာ’’တိ ယေ ဧတ္ထ ဝုတ္တာ၊ တေ ပိယာ လောကသ္မိံ ကုတောနိဒါနာ၊ န ကေဝလဉ္စ ပိယာ၊ ယေ စာပိ ခတ္တိယာဒယော လောကေ ဝိစရန္တိ လောဘဟေတု လောဘေနာဘိဘူတာ ဝိစရန္တိ၊ တေသံ သော လောဘော စ ကုတောနိဒါနောတိ ဒွေ အတ္ထေ ဧကာယ ပုစ္ဆာယ ပုစ္ဆတိ။ ကုတောနိဒါနာတိ စေတ္ထ ကိံနိဒါနာ ကိံဟေတုကာတိ ပစ္စတ္တဝစနဿ တောအာဒေသော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သမာသေ စဿ လောပါဘာဝေါ။ အထ ဝါ နိဒါနာတိ ဇာတာ၊ ဥပ္ပန္နာတိ အတ္ထော။ တသ္မာ ကုတော ဇာတာ ကုတော ဥပ္ပန္နာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အာသာ စ နိဋ္ဌာ စာတိ အာသာ စ တဿာ အာသာယ သမိဒ္ဓိ စ။ ယေ သမ္ပရာယာယ နရဿ ဟောန္တီတိ ယေ နရဿ သမ္ပရာယာယ ဟောန္တိ၊ ပရာယနာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧကာ ဧဝါယမ္ပိ ပုစ္ဆာ။

ဒီပါ ဟောန္တီတိ ပတိဋ္ဌာ ဘဝန္တိ။ သရဏာ ဟောန္တီတိ ဒုက္ခနာသနာ ဟောန္တိ။ နိဋ္ဌာပရာယနာ ဟောန္တီတိ သမိဒ္ဓိပရာယနာ ဟောန္တိ။

၁၀၀။ ဆန္ဒာနိဒါနာနီတိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိဆန္ဒနိဒါနာနိ။ ယေ စာပိ လောဘာ ဝိစရန္တီတိ ယေ စာပိ ခတ္တိယာဒယော လောဘာ ဝိစရန္တိ၊ တေသံ လောဘောပိ ဆန္ဒနိဒါနောတိ ဒွေပိ အတ္ထေ ဧကတော ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဣတောနိဒါနာတိ ဆန္ဒနိဒါနာ ဧဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဣတောနိဒါနာ’’တိ ဟိ ဆန္ဒံ သန္ဓာယာဟ။ ဆန္ဒနိဒါနာ ဟိ လောဘာဒယော။ ‘‘ဣတောနိဒါနာ’’တိ သဒ္ဒသိဒ္ဓိ စေတ္ထ ‘‘ကုတောနိဒါနာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာသာယ သမိဒ္ဓိ ဝုစ္စတိ နိဋ္ဌာတိ အဇ္ဈာသယနိဗ္ဗတ္တိပဋိလာဘော ကထီယတိ။

၁၀၁။ ဝိနိစ္ဆယာတိ တဏှာဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယာ။ ယေ စာပိ ဓမ္မာ သမဏေန ဝုတ္တာတိ ယေ စ အညေပိ ကောဓာဒီဟိ သမ္ပယုတ္တာ၊ တထာရူပါ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဗုဒ္ဓသမဏေန ဝုတ္တာ၊ တေ ကုတောပဟူတာတိ။

အညဇာတိကာတိ အညသဘာဝါ။ အညဝိဟိတကာတိ အညေနာကာရေန ဌိတာ။ သမိတပါပေနာတိ နိဗ္ဗာပိတပါပေန။ ဗာဟိတပါပဓမ္မေနာတိ ပဟီနလာမကဓမ္မေန။ ဘိန္နကိလေသမူလေနာတိ ကိလေသမူလာနိ ဘိန္ဒိတွာ ဌိတေန။ သဗ္ဗာကုသလမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တေနာတိ ဒွါဒသအကုသလဗန္ဓနံ မောစေတွာ ဌိတေန။ ဝုတ္တာတိ ကထိတာ။ ပဝုတ္တာတိ ပကာရေန ကထိတာ။

၁၀၂။ တမူပနိဿာယ ပဟောတိ ဆန္ဒောတိ တံ သုခဒုက္ခဝေဒနံ တဒုဘယဝတ္ထုသင်္ခါတံ သာတာသာတံ ဥပနိဿာယ သံယောဂဝိယောဂပတ္ထနာဝသေန ဆန္ဒော ပဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာ ‘‘ဆန္ဒော နု လောကသ္မိံ ကုတောနိဒါနော’’တိ အယံ ပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ ရူပေသု ဒိသွာ ဝိဘဝံ ဘဝဉ္စာတိ ရူပေသု ဝယဉ္စ ဥပ္ပာဒဉ္စ ဒိသွာ။ ဝိနိစ္ဆယံ ကုဗ္ဗတိ ဇန္တု လောကေတိ အပါယာဒိကေ လောကေ အယံ ဇန္တု ဘောဂါဓိဂမတ္ထံ တဏှာဝိနိစ္ဆယံ ‘‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပန္နော’’တိအာဒိနာ နယေန ဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယဉ္စ ကုရုတေ။ ဧတ္တာဝတာ ‘‘ဝိနိစ္ဆယာ စာပိ ကုတောပဘူတာ’’တိ အယံ ပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။

သာတာသာတံ နိဿာယာတိ မဓုရဉ္စ အမဓုရဉ္စ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌန္တိ ဣဋ္ဌာရမ္မဏဉ္စ အနိဋ္ဌာရမ္မဏဉ္စ။

သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂန္တိ ဧတ္ထ သုရာတိ ပိဋ္ဌသုရာ ပူဝသုရာ ဩဒနသုရာ ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တာ သမ္ဘာရသံယုတ္တာတိ ပဉ္စ သုရာ။ မေရယန္တိ ပုပ္ဖာသဝေါ ဖလာသဝေါ မဓွာသဝေါ ဂုဠာသဝေါ သမ္ဘာရသံယုတ္တောတိ ပဉ္စ အာသဝါ။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ မဒကရဏဝသေန မဇ္ဇံ။ ပမာဒဋ္ဌာနန္တိ ပမာဒကာရဏံ၊ ယာယ စေတနာယ တံ မဇ္ဇံ ပိဝတိ၊ တဿေတံ အဓိဝစနံ။ အနုယောဂန္တိ တံ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂံ အနုအာယောဂံ ပုနပ္ပုနံ ကရဏံ။ ယသ္မာ စ ပန တံ အနုယုတ္တဿ မေ ဥပ္ပန္နာ စေဝ ဘောဂါ ပရိဟာယန္တိ၊ အနုပ္ပန္နာ စ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘မေ ဘောဂါ ပရိက္ခယံ ခီဏဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဇာနာတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။ ဝိကာလဝိသိခါစရိယာနုယောဂန္တိ အဝေလာယ ဝိသိခါသု စရိယာနုယုတ္တံ။ သမဇ္ဇာဘိစရဏန္တိ နစ္စာဒိဒဿနဝသေန သမဇ္ဇာဘိဂမနံ။ အာလသျာနုယောဂန္တိ ကာယာလသိယတာယ ယုတ္တပ္ပယုတ္တတံ။ အပါယမုခါနိ န သေဝတီတိ ဘောဂါနံ ဝိနာသဒွါရာနိ န သေဝတိ။

ကသိယာ ဝါတိ ကသိကမ္မေန ဝါ။ ဝဏိဇ္ဇာယ ဝါတိ ဓမ္မိကဝဏိဇ္ဇကမ္မေန ဝါ။ ဂေါရက္ခေန ဝါတိ ဂေါပါလကမ္မေန ဝါ။ ဣဿတ္ထေန ဝါတိ ဓနုသိပ္ပေန ဝါ။ ရာဇပေါရိသေန ဝါတိ ရာဇသေဝကကမ္မေန ဝါ။ သိပ္ပညတရေန ဝါတိ ကုမ္ဘကာရာဒိသိပ္ပာနံ အညတရေန ဝါ။ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ပယောဂံ ကရောတိ။ စက္ခုသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ ဇာနာတီတိ သသမ္ဘာရစက္ခုသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ ဇာနာတိ။ ‘‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပန္နော’’တိ ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ။ စက္ခုသ္မိံ အန္တရဟိတေတိ တသ္မိံ ဝိနဋ္ဌေ။ အတ္တာမေ အန္တရဟိတောတိ ‘‘မမ အတ္တာ ဝိနဋ္ဌော’’တိ ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ။ ဝိဂတော မေ အတ္တာတိ ဝီတိက္ကန္တော မမ အတ္တာ။ သောတသ္မိန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

၁၀၃။ ဧတေပိ ဓမ္မာ ဒွယမေဝ သန္တေတိ ဧတေ ကောဓာဒယော ဓမ္မာ သာတာသာတဒွယေ သန္တေ ဧဝ ဟောန္တိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ တတိယပဉှောပိ ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ ဣဒါနိ ယော ဧဝံ ဝိဿဇ္ဇိတေသု ဧတေသု ပဉှေသု ကထံကထီ ဘဝေယျ၊ တဿ ကထံကထာပဟာနူပါယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကထံကထီ ဉာဏပထာယ သိက္ခေ’’တိ၊ ဉာဏဒဿနဉာဏာဓိဂမနတ္ထံ တိဿော သိက္ခာ သိက္ခေယျာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကိံကာရဏာ? ဉတွာ ပဝုတ္တာ သမဏေန ဓမ္မာ။ ဗုဒ္ဓသမဏေန ဟိ ဉတွာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ၊ နတ္ထိ တဿ ဓမ္မေသု အညာဏံ၊ အတ္တနော ပန ဉာဏာနုဘာဝေန တေ အဇာနန္တော န ဇာနေယျ၊ န ဒေသနာဒေါသေန။ တသ္မာ ကထံကထီ ဉာဏပထာယ သိက္ခေ၊ ဉတွာ ပဝုတ္တာ သမဏေန ဓမ္မာတိ။

ပက္ခေပဗန္ဓနေန ဝါ ဗဒ္ဓါတိ နာဂရိကဗန္ဓေန ဗဒ္ဓါ။ ပရိက္ခေပဗန္ဓနေန ဝါတိ ဝတိပရိက္ခေပဗန္ဓနေန ဝါ။ ဂါမဗန္ဓနေနာတိအာဒီသု တသ္မာ တသ္မာ ဌာနတော နိက္ခမိတုံ အလဘန္တော ဂါမဗန္ဓနာဒီဟိ ဗဒ္ဓါ နာမ ဟောတိ။ တဿ ဗန္ဓနဿ မောက္ခတ္ထာယာတိ ဧတဿ ဝုတ္တပ္ပကာရဿ ဗန္ဓနဿ မောစနတ္ထံ။

ဉာဏမ္ပိ ဉာဏပထောတိ ပုရေ ဥပ္ပန္နံ ဉာဏံ အပရာပရုပ္ပန္နဿ ဉာဏမ္ပိ ဉာဏဿ သဉ္စရဏမဂ္ဂေါတိ ဉာဏမ္ပိ ဉာဏပထော။ ဉာဏဿ အာရမ္မဏမ္ပိ ဉာဏပထောတိ ဉာဏဿ ပစ္စယောပိ တံ အာလမ္ဗိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဉာဏပထော။ ဉာဏသဟဘုနောပိ ဓမ္မာ ဉာဏပထောတိ ဉာဏေန သဟုပ္ပန္နာ အဝသေသာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာပိ ဉာဏပထော။ ဣဒါနိ ဥပမာယ သာဓေန္တော ‘‘ယထာ အရိယမဂ္ဂေါ အရိယပထော’’တိအာဒိမာဟ။

ကထံကထီပုဂ္ဂလောတိ ဝိစိကိစ္ဆာဝန္တော ပုဂ္ဂလော။ သကင်္ခေါတိ သဒွေဠှကော။ သဝိလေခေါတိ စိတ္တရာဇိဝန္တော။ သဒွေဠှကောတိ ကင်္ခါဝန္တော။ သဝိစိကိစ္ဆောတိ သန္ဒေဟဝန္တော။ ဉာဏာဓိဂမာယာတိ ဉာဏပဋိလာဘတ္ထာယ။ ဉာဏဖုသနာယာတိ ဉာဏပဋိဝိဇ္ဈနတ္ထာယ။ အထ ဝါ ဉာဏဝိန္ဒနတ္ထာယ။ ဉာဏသစ္ဆိကိရိယာယာတိ ဉာဏဿ ပစ္စက္ခကရဏတ္ထာယ။ သနိဒါနာဟန္တိ အဟံ သနိဒါနံ သပစ္စယံ ကတွာ ဓမ္မဒေသနံ ကရောမိ။ သပ္ပာဋိဟာရိယန္တိ နိယျာနိကံ ကတွာ။ နော အပ္ပာဋိဟာရိယန္တိ အနိယျာနိကံ အကတွာ ဓမ္မဒေသနံ ကရောမိ။

၁၀၄။ သာတံ အသာတဉ္စ ကုတောနိဒါနာတိ ဧတ္ထ သာတာသာတန္တိ သုခဒုက္ခဝေဒနာ ဧဝ အဓိပ္ပေတာ ။ န ဘဝန္တိ ဟေတေတိ န ဘဝန္တိ ဧတေ။ ဝိဘဝံ ဘဝဉ္စာပိ ယမေတမတ္ထံ၊ ဧတံ မေ ပဗြူဟိ ယတောနိဒါနန္တိ သာတာသာတာနံ ဝိဘဝံ ဘဝဉ္စ ဧတမ္ပိ ယံ အတ္ထံ။ လိင်္ဂဗျတ္တယော ဧတ္ထ ကတော။ ဣဒံ ပန ဝုတ္တံ ဟောတိ – သာတာသာတာနံ ဝိဘဝေါ ဘဝေါ စာတိ ယော ဧသ အတ္ထော၊ ဧတံ မေ ပဗြူဟိ ယတောနိဒါနန္တိ။ ဧတ္ထ စ သာတာသာတာနံ ဝိဘဝဘဝဝတ္ထုကာ ဝိဘဝဘဝဒိဋ္ဌိယော ဧဝ ဝိဘဝဘဝါတိ အတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ဟိ ဣမဿ ပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနပက္ခေ ‘‘ဘဝဒိဋ္ဌိပိ ဖဿနိဒါနာ၊ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိပိ ဖဿနိဒါနာ’’တိ ဥပရိ နိဒ္ဒေသေ (မဟာနိ။ ၁၀၅) ဝက္ခတိ။ ဣမာယ ဂါထာယ နိဒ္ဒေသေ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။

၁၀၅။ ဣတောနိဒါနန္တိ ဖဿနိဒါနံ။ ဣမာယပိ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။

၁၀၆။ ကိသ္မိံဝိဘူတေ န ဖုသန္တိ ဖဿာတိ ကိသ္မိံ ဝီတိဝတ္တေ စက္ခုသမ္ဖဿာဒယော ပဉ္စ ဖဿာ န ဖုသန္တိ။ ဣမာယပိ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။

၁၀၇။ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ ပဋိစ္စာတိ သမ္ပယုတ္တကနာမဉ္စ ဝတ္ထာရမ္မဏရူပဉ္စ ပဋိစ္စ။ ရူပေ ဝိဘူတေ န ဖုသန္တိ ဖဿာတိ ရူပေ ဝီတိဝတ္တေ ပဉ္စ ဖဿာ န ဖုသန္တိ။

တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿောတိ စက္ခုရူပဝိညာဏာနံ တိဏ္ဏန္နံ သင်္ဂတိယာ ဖဿော ဇာယတိ။ စက္ခု စ ရူပါ စ ရူပသ္မိန္တိ ပသာဒစက္ခုဉ္စ ရူပါရမ္မဏာနိ စ ရူပဘာဂေ ရူပကောဋ္ဌာသေ ကတွာ။ စက္ခုသမ္ဖဿံ ဌပေတွာတိ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိယာ ဥပ္ပန္နဖဿံ မုဉ္စိတွာ။ သမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ နာမသ္မိန္တိ အဝသေသာ ဝေဒနာဒယော ဖဿေန သဟဇာတာ ဓမ္မာ နာမဘာဂေ။ သောတဉ္စ ပဋိစ္စာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

စတူဟာကာရေဟိ ရူပံ ဝိဘူတံ ဟောတီတိ စတူဟိ ကာရဏေဟိ ရူပံ ဝီတိဝတ္တံ ဟောတိ။ ဉာတဝိဘူတေနာတိ ပါကဋံ ကတွာ ဝီတိဝတ္တေန။ တီရဏဝိဘူတေနာတိ အနိစ္စာဒိတော တီရယိတွာ ဝီတိဝတ္တေန။ ပဟာနဝိဘူတေနာတိ ဆန္ဒရာဂပဟာနတော ဝီတိဝတ္တေန။ သမတိက္ကမဝိဘူတေနာတိ စတုန္နံ အရူပသမာပတ္တီနံ ပဋိလာဘဝသေန ဝီတိဝတ္တေန။

၁၀၈။ ကထံ သမေတဿာတိ ကထံ ပဋိပန္နဿ။ ဝိဘောတိ ရူပန္တိ ရူပံ ဝိဘဝတိ၊ န ဘဝေယျ ဝါ။ သုခံ ဒုခဉ္စာတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌရူပမေဝ ပုစ္ဆတိ။

ဇာနေယျာမာတိ ဇာနိဿာမ။ အာဇာနေယျာမာတိ ဝိသေသေန ဇာနိဿာမ။ ဝိဇာနေယျာမာတိ အနေကဝိဓေန ဇာနိဿာမ။ ပဋိဝိဇာနေယျာမာတိ သမ္မာ ဇာနိဿာမ။ ပဋိဝိဇ္ဈေယျာမာတိ စိတ္တေန ဗုဇ္ဈိဿာမ။

၁၀၉။ န သညသညီတိ ယထာ သမေတဿ ဝိဘောတိ ရူပံ၊ သော ပကတိသညာယ သညီပိ န ဟောတိ။ န ဝိသညသညီတိ ဝိသညာယပိ ဝိရူပါယ သညာယ ဝိသညီ န ဟောတိ ဥမ္မတ္တကော ဝါ ခိတ္တစိတ္တော ဝါ။ နောပိ အသညီတိ သညာဝိရဟိတောပိ န ဟောတိ နိရောဓသမာပန္နော ဝါ အသညသတ္တော ဝါ။ န ဝိဘူတသညီတိ ‘‘သဗ္ဗသော ရူပသညာန’’န္တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၅၀၈) နယေန သမတိက္ကန္တသညီပိ န ဟောတိ အရူပဇ္ဈာနလာဘီ။ ဧဝံ သမေတဿ ဝိဘောတိ ရူပန္တိ ဧတသ္မိံ သညသညိတာဒိဘာဝေ အဋ္ဌတွာ ယဒေတံ ဝုတ္တံ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ…ပေ… အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိပဋိလာဘတ္ထာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတီ’’တိ၊ ဧဝံ သမေတဿ အရူပမဂ္ဂသမင်္ဂိနော ဝိဘောတိ ရူပံ။ သညာနိဒါနာ ဟိ ပပဉ္စသင်္ခါတိ ဧဝံ ပဋိပန္နဿာပိ စ ယာ သညာ၊ တံနိဒါနာ တဏှာဒိဋ္ဌိပပဉ္စာဿ အပ္ပဟီနာဝ ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။

အသညိနော ဝုစ္စန္တိ နိရောဓသမာပန္နာတိ သညာဝေဒနာ နိရောဓေတွာ နိရောဓသမာပန္နာ သညာဘာဝေန အသညိနောတိ ကထီယန္တိ။ အသညသတ္တာတိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သညာဘာဝေန အသညဘဝေ နိဗ္ဗတ္တာ။

သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေတိ တတ္ထ သောတိ သော ဘိက္ခု။ ဧဝန္တိ စတုတ္ထဇ္ဈာနက္ကမနိဒဿနမေတံ၊ ဣမိနာ ကမေန စတုတ္ထဇ္ဈာနံ ပဋိလဘိတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သမာဟိတေတိ ဣမိနာ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိနာ သမာဟိတေ။ ပရိသုဒ္ဓေတိအာဒီသု ပန ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓေ။ ပရိသုဒ္ဓတ္တာယေဝ ပရိယောဒါတေ၊ ပဘဿရေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သုခါဒီနံ ပစ္စယာနံ ဃာတေန ဝိဟတရာဂါဒိအင်္ဂဏတ္တာ အနင်္ဂဏေ။ အနင်္ဂဏတ္တာ ဧဝ စ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ။ အင်္ဂဏေန ဟိ စိတ္တံ ဥပက္ကိလိဿတိ။ သုဘာဝိတတ္တာ မုဒုဘူတေ၊ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝသေ ဝတ္တမာနဉှိ စိတ္တံ မုဒူတိ ဝုစ္စတိ။ မုဒုတ္တာယေဝ စ ကမ္မနိယေ၊ ကမ္မက္ခမေ ကမ္မယောဂ္ဂေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မုဒု ဟိ စိတ္တံ ကမ္မနိယံ ဟောတိ သုဒ္ဓန္တမိဝ သုဝဏ္ဏံ။ တဒုဘယမ္ပိ စ သုဘာဝိတတ္တာယေဝ။ ယထာဟ ‘‘နာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ၊ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ကမ္မနိယံ ဟောတိ ယထယိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စိတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁။၂၂)။

ဧတေသု ဟိ ပရိသုဒ္ဓဘာဝါဒီသု ဌိတတ္တာ ဌိတေ။ ဌိတတ္တာယေဝ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အစလေ နိရိဉ္ဇနေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မုဒုကမ္မညဘာဝေန ဝါ အတ္တနော ဝသေ ဌိတတ္တာ ဌိတေ။ သဒ္ဓါဒီဟိ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ။ သဒ္ဓါပရိဂ္ဂဟိတဉှိ စိတ္တံ အဿဒ္ဓိယေန န ဣဉ္ဇတိ၊ ဝီရိယပရိဂ္ဂဟိတံ ကောသဇ္ဇေန န ဣဉ္ဇတိ၊ သတိပရိဂ္ဂဟိတံ ပမာဒေန န ဣဉ္ဇတိ၊ သမာဓိပရိဂ္ဂဟိတံ ဥဒ္ဓစ္စေန န ဣဉ္ဇတိ၊ ပညာပရိဂ္ဂဟိတံ အဝိဇ္ဇာယ န ဣဉ္ဇတိ၊ ဩဘာသဂတံ ကိလေသန္ဓကာရေန န ဣဉ္ဇတိ။ ဣမေဟိ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိဂ္ဂဟိတုံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ စိတ္တံ အဘိနီဟာရက္ခမံ ဟောတိ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိပဋိလာဘတ္ထာယ။

အပရော နယော – စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိနာ သမာဟိတေ။ နီဝရဏဒူရီဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓေ။ ဝိတက္ကာဒိသမတိက္ကမေန ပရိယောဒါတေ။ ဈာနပဋိလာဘပစ္စနိကာနံ ပါပကာနံ ဣစ္ဆာဝစရာနဉ္စ အဘာဝေန အနင်္ဂဏေ။ ဣစ္ဆာဝစရာနန္တိ ဣစ္ဆာယ အဝစရာနံ၊ ဣစ္ဆာဝသေန ဩတိဏ္ဏာနံ ပဝတ္တာနံ နာနပ္ပကာရာနံ ကောပအပ္ပစ္စယာနန္တိ အတ္ထော။ အဘိဇ္ဈာဒီနံ စိတ္တူပက္ကိလေသာနံ ဝိဂမေန ဝိဂတူပက္ကိလေသေ။ ဥဘယမ္ပိ စေတံ အင်္ဂဏသုတ္တဝတ္ထသုတ္တာနုသာရေနေဝ (မ။ နိ။ ၁။၅၇ အာဒယော၊ ၇၀ အာဒယော) ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝသိပ္ပတ္တိယာ မုဒုဘူတေ။ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝူပဂမနေန ကမ္မနိယေ။ ဘာဝနာပါရိပူရိယာ ပဏီတဘာဝူပဂမေန ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ၊ ယထာ အာနေဉ္ဇဘာဝံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဌိတေတိ အတ္ထော။ ဧဝမ္ပိ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂမေန စိတ္တံ အဘိနီဟာရက္ခမံ ဟောတိ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိပဋိလာဘတ္ထာယ ပါဒကံ ပဒဋ္ဌာနဘူတံ။

အာရုပ္ပမဂ္ဂသမင်္ဂီတိ အရူပသမာပတ္တိယာ ဂမနမဂ္ဂေန အပရိဟီနော။ ပပဉ္စာယေဝ ပပဉ္စသင်္ခါတိ တဏှာဒိပပဉ္စာယေဝ ပပဉ္စသင်္ခါ။

၁၁၀။ ဧတ္တာဝတဂ္ဂံ နု ဝဒန္တိ ဟေကေ၊ ယက္ခဿ သုဒ္ဓိံ ဣဓ ပဏ္ဍိတာသေ။ ဥဒါဟု အညမ္ပိ ဝဒန္တိ ဧတ္တောတိ ဧတ္တာဝတာ နု ဣဓ ပဏ္ဍိတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ အဂ္ဂံ သုဒ္ဓိံ သတ္တဿ ဝဒန္တိ၊ ဥဒါဟု အညမ္ပိ ဧတ္တော အရူပသမာပတ္တိတော အဓိကဉ္စ ဝဒန္တီတိ ပုစ္ဆတိ။

ဧတ္တော အရူပသမာပတ္တိတောတိ ဧတသ္မာ အရူပသမာပတ္တိတော။

၁၁၁။ ဧတ္တာဝတဂ္ဂမ္ပိ ဝဒန္တိ ဟေကေတိ ဧကေ သဿတဝါဒါ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပဏ္ဍိတမာနိနော ဧတ္တာဝတာပိ အဂ္ဂံ သုဒ္ဓိံ ဝဒန္တိ။ တေသံ ပနေကေ သမယံ ဝဒန္တီတိ တေသညေဝ ဧကေ ဥစ္ဆေဒဝါဒါ သမယံ ဥစ္ဆေဒံ ဝဒန္တိ။ အနုပါဒိသေသေ ကုသလာဝဒါနာတိ အနုပါဒိသေသေ ကုသလဝါဒါ သမာနာ။

ဘဝတဇ္ဇိတာတိ ဘဝတော ဘီတာ။ ဝိဘဝံ အဘိနန္ဒန္တီတိ ဥစ္ဆေဒံ ပဋိစ္စ တုဿန္တိ။ တေ သတ္တဿ သမန္တိ တေ ဥစ္ဆေဒဝါဒိနော ပုဂ္ဂလဿ သမံ အနုပ္ပတ္တိံ ဝဒန္တိ။ ဥပသမန္တိ အတီဝ သမံ။ ဝူပသမန္တိ သန္တံ။ နိရောဓန္တိ အနုပ္ပာဒံ။ ပဋိပဿဒ္ဓိန္တိ အပုနုပ္ပတ္တိံ။

၁၁၂။ ဧတေ စ ဉတွာ ဥပနိဿိတာတိ ဧတေ စ ဒိဋ္ဌိဂတိကေ သဿတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယော နိဿိတာတိ ဉတွာ။ ဉတွာ မုနီ နိဿယေ သော ဝီမံသီတိ နိဿယေ စ ဉတွာ သော ဝီမံသီ ပဏ္ဍိတော ဗုဒ္ဓမုနိ။ ဉတွာ ဝိမုတ္တောတိ ဒုက္ခာနိစ္စာဒိတော ဓမ္မေ ဉတွာ ဝိမုတ္တော။ ဘဝါဘဝါယ န သမေတီတိ ပုနပ္ပုနံ ဥပပတ္တိယာ န သမာဂစ္ဆတိ။ အပရာမသန္တိ အပရာမသန္တော။ ပရာမာသံ နာပဇ္ဇန္တောတိ အတ္ထော။

သဒ္ဓမ္မပ္ပဇ္ဇောတိကာယ မဟာနိဒ္ဒေသဋ္ဌကထာယ

ကလဟဝိဝါဒသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။