📜

၃။ ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၁၅။ ဒုဋ္ဌဋ္ဌကေ ပဌမဂါထာယံ တာဝ တတ္ထ ဝဒန္တီတိ ဘဂဝန္တံ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ ဥပဝဒန္တိ။ ဒုဋ္ဌမနာပိ ဧကေ၊ အထောပိ ဝေ သစ္စမနာတိ ဧကစ္စေ ဒုဋ္ဌစိတ္တာ၊ ဧကစ္စေ တထသညိနောပိ ဟုတွာ တိတ္ထိယာ တုဋ္ဌစိတ္တာ၊ ယေ တေသံ သုတွာ သဒ္ဒဟိံသု၊ တေ သစ္စမနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝါဒဉ္စ ဇာတန္တိ ဧတံ အက္ကောသဝါဒံ ဥပ္ပန္နံ။ မုနိ နော ဥပေတီတိ အကာရကတာယ စ အကုပ္ပနတာယ စ ဗုဒ္ဓမုနိ န ဥပေတိ။ တသ္မာ မုနီ နတ္ထိ ခိလော ကုဟိဉ္စီတိ တေန ကာရဏေန အယံ မုနိ၊ ရာဂါဒိခိလေဟိ နတ္ထိ ခိလော ကုဟိဉ္စီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဒုဋ္ဌမနာတိ ဥပ္ပန္နေဟိ ဒေါသေဟိ ဒူသိတစိတ္တာ။ ဝိရုဒ္ဓမနာတိ တေဟိ ကိလေသေဟိ ကုသလဿ ဒွါရံ အဒတွာ အာဝရိတစိတ္တာ။ ပဋိဝိရုဒ္ဓမနာတိ ဥပသဂ္ဂဝသေန ပဒံ ဝဍ္ဎိတံ။ အာဟတမနာတိ ပဋိဃေန အာဟတံ စိတ္တံ ဧတေသန္တိ အာဟတမနာ။ ပစ္စာဟတမနာတိ ဥပသဂ္ဂဝသေနေဝ။ အာဃာတိတမနာတိ ဝိဟိံသာဝသေန အာဃာတိတံ မနံ ဧတေသန္တိ အာဃာတိတမနာ။ ပစ္စာဃာတိတမနာတိ ဥပသဂ္ဂဝသေနေဝ။ အထ ဝါ ‘‘ကောဓဝသေန ဒုဋ္ဌမနာ၊ ဥပနာဟဝသေန ပဒုဋ္ဌမနာ၊ မက္ခဝသေန ဝိရုဒ္ဓမနာ၊ ပဠာသဝသေန ပဋိဝိရုဒ္ဓမနာ၊ ဒေါသဝသေန အာဟတပစ္စာဟတမနာ၊ ဗျာပါဒဝသေန အာဃာတိတပစ္စာဃာတိတမနာ။ ပစ္စယာနံ အလာဘေန ဒုဋ္ဌမနာ ပဒုဋ္ဌမနာ၊ အယသေန ဝိရုဒ္ဓမနာ ပဋိဝိရုဒ္ဓမနာ၊ ဂရဟေန အာဟတပစ္စာဟတမနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာသမင်္ဂီဘာဝေန အာဃာတိတပစ္စာဃာတိတမနာ’’တိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ဧကေ ဝဏ္ဏယန္တိ။ ဥပဝဒန္တီတိ ဂရဟံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ အဘူတေနာတိ အသံဝိဇ္ဇမာနေန။

သဒ္ဒဟန္တာတိ ပသာဒဝသေန သဒ္ဓံ ဥပ္ပာဒေန္တာ။ ဩကပ္ပေန္တာတိ ဂုဏဝသေန ဩတရိတွာ အဝကပ္ပယန္တာ။ အဓိမုစ္စန္တာတိ သမ္ပသာဒနဝသေန သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ တေသံ ကထံ အဓိဝါသေန္တာ။ သစ္စမနာတိ တစ္ဆမနာ။ သစ္စသညိနောတိ တစ္ဆသညိနော။ တထမနာတိ အဝိပရီတမနာ။ ဘူတမနာတိ ဘူတတ္ထမနာ။ ယာထာဝမနာတိ နိစ္စလမနာ။ အဝိပရီတမနာတိ နိစ္ဆယမနာ။ တတ္ထ ‘‘သစ္စမနာ သစ္စသညိနော’’တိ သစ္စဝါဒိဂုဏံ၊ ‘‘တထမနာ တထသညိနော’’တိ သစ္စသဒ္ဓါဂုဏံ၊ ‘‘ဘူတမနာ ဘူတသညိနော’’တိ ဌိတဂုဏံ၊ ‘‘ယာထာဝမနာ ယာထာဝသညိနော’’တိ ပစ္စယိကဂုဏံ၊ ‘‘အဝိပရီတမနာ အဝိပရီတသညိနော’’တိ အဝိသံဝါဒဂုဏံ ကထိတန္တိ ဉာတဗ္ဗံ။

ပရတောဃောသောတိ အညေသံ သန္တိကာ ဥပ္ပန္နသဒ္ဒေါ။ အက္ကောသောတိ ဇာတိအာဒီသု ဒသသု အက္ကောသေသု အညတရော။ ယော ဝါဒံ ဥပေတီတိ ယော ပုဂ္ဂလော ဥပဝါဒံ ဥပဂစ္ဆတိ။ ကာရကော ဝါတိ ကတဒေါသော ဝါ။ ကာရကတာယာတိ ဒေါသဿ ကတဘာဝေန ဝုစ္စမာနောတိ ကထိယမာနော။ ဥပဝဒိယမာနောတိ ဒေါသံ ဥပဝဇ္ဇမာနော။ ကုပ္ပတီတိ ကောပံ ကရောတိ။

ခီလဇာတတာပိနတ္ထီတိ စိတ္တဗန္ဓဘာဝစိတ္တကစဝရဘာဝသင်္ခါတံ ပဋိဃခိလံ ဇာတံ အဿာတိ ခိလဇာတော၊ တဿ ဘာဝေါ ခိလဇာတတာ၊ တာပိ နတ္ထိ န သန္တိ။ ပဉ္စပိ စေတောခိလာတိ ကာမေ အဝီတရာဂေါ၊ ကာယေ အဝီတရာဂေါ၊ ရူပေ အဝီတရာဂေါ၊ ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ၊ အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓာယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ ‘‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ၊ ဒေဝညတရော ဝါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၈၆) ဧဝရူပါ ပဉ္စပိ စိတ္တဿ ဗန္ဓဘာဝကစဝရဘာဝသင်္ခါတာ စေတောခိလာ နတ္ထိ။

၁၆။ ဣမဉ္စ ဂါထံ ဝတွာ ဘဂဝါ အာနန္ဒတ္ထေရံ ပုစ္ဆိ – ‘‘ဧဝံ ခုံသေတွာ ဝမ္ဘေတွာ ဝုစ္စမာနာ ဘိက္ခူ၊ အာနန္ဒ၊ ကိံ ဝဒန္တီ’’တိ၊ ‘‘န ကိဉ္စိ ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘န၊ အာနန္ဒ၊ ‘အဟံ သီလဝါ’တိ သဗ္ဗတ္ထ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗံ။ လောကေ ဟိ နာဘာသမာနံ ဇာနန္တိ၊ မိဿံ ဗာလေဟိ ပဏ္ဍိတ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၄၁) ဝတွာ ‘‘ဘိက္ခူ၊ အာနန္ဒ၊ တေ မနုဿေ ဧဝံ ပဋိစောဒေန္တူ’’တိ ဓမ္မဒေသနတ္ထာယ ‘‘အဘူတဝါဒီ နိရယံ ဥပေတီ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၃၀၆၊ ဥဒါ။ ၃၈၊ ဣတိဝု။ ၄၈၊ သု။ နိ။ ၆၆၆) ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ။ ထေရော တံ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဘိက္ခူ အာဟ – ‘‘မနုဿာ တုမှေဟိ ဣမာယ ဂါထာယ ပဋိစောဒေတဗ္ဗာ’’တိ။ ဘိက္ခူ တထာ အကံသု။ ပဏ္ဍိတမနုဿာ တုဏှီ အဟေသုံ။ ရာဇာပိ ရာဇပုရိသေ သဗ္ဗတ္ထ ပေသေတွာ ယေသံ ဓုတ္တာနံ လဉ္ဇံ ဒတွာ တိတ္ထိယာ တံ မာရာပေသုံ၊ တေ ဂဟေတွာ နိဂ္ဂယှ တံ ပဝတ္တိံ ဉတွာ တိတ္ထိယေ ပရိဘာသိ။ မနုဿာပိ တိတ္ထိယေ ဒိသွာ လေဍ္ဍုနာ ဟနန္တိ၊ ပံသုနာ ဩကိရန္တိ ‘‘ဘဂဝတော အယသံ ဥပ္ပာဒေသု’’န္တိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော တံ ဒိသွာ ဘဂဝတော အာရောစေသိ၊ ဘဂဝါ ထေရဿ ဣမံ ဂါထမဘာသိ ‘‘သကဉှိ ဒိဋ္ဌိံ…ပေ… ဝဒေယျာ’’တိ။

တဿ အတ္ထော – ယာယံ ဒိဋ္ဌိ တိတ္ထိယဇနဿ ‘‘သုန္ဒရိံ မာရေတွာ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ အဝဏ္ဏံ ပကာသေတွာ ဧတေနုပါယေန လဒ္ဓံ သက္ကာရံ သာဒိယိဿာမာ’’တိ သော တံ ဒိဋ္ဌိံ ကထံ အတိက္ကမေယျ? အထ ခေါ သော အယသော တမေဝ တိတ္ထိယဇနံ ပစ္စာဂတော တံ ဒိဋ္ဌိံ အစ္စေတုံ အသက္ကောန္တံ။ ယော ဝါ သဿတာဒိဝါဒီ၊ သောပိ သကံ ဒိဋ္ဌိံ ကထမစ္စယေယျ၊ တေန ဒိဋ္ဌိဆန္ဒေန အနုနီတော တာယ စ ဒိဋ္ဌိရုစိယာ နိဝိဋ္ဌော၊ အပိ စ ခေါ ပန သယံ သမတ္တာနိ ပကုဗ္ဗမာနော အတ္တနာဝ ပရိပုဏ္ဏာနိ တာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ကရောန္တော ယထာ ဇာနေယျ၊ တထေဝ ဝဒေယျာတိ။

အဝဏ္ဏံပကာသယိတွာတိ အဂုဏံ ပါကဋံ ကတွာ။ သက္ကာရန္တိ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ သက္ကစ္စကရဏံ။ သမ္မာနန္တိ စိတ္တေန ဗဟုမာနနံ။ ပစ္စာဟရိဿာမာတိ ဧတံ လာဘာဒိံ နိဗ္ဗတ္တေဿာမ။ ဧဝံဒိဋ္ဌိကာတိ ဧဝံလဒ္ဓိကာ။ ယထာ တံ ‘‘လာဘာဒိံ နိဗ္ဗတ္တေဿာမာ’’တိ ဧဝံ အယံ လဒ္ဓိ တေသံ အတ္ထိ၊ တထာ ‘‘အတ္ထိ မေ ဝုတ္တပ္ပကာရော ဓမ္မော’’တိ ဧတေသံ ခမတိ စေဝ ရုစ္စတိ စ၊ ဧဝံသဘာဝမေဝ ဝါ တေသံ စိတ္တံ ‘‘အတ္ထိ မေ စိတ္တ’’န္တိ။ တဒါ တေသံ ဒိဋ္ဌိ ဝါ၊ ဒိဋ္ဌိယာ သဟ ခန္တိ ဝါ၊ ဒိဋ္ဌိခန္တီဟိ သဒ္ဓိံ ရုစိ ဝါ၊ ဒိဋ္ဌိခန္တိရုစီဟိ သဒ္ဓိံ လဒ္ဓိ ဝါ၊ ဒိဋ္ဌိခန္တိရုစိလဒ္ဓီဟိ သဒ္ဓိံ အဇ္ဈာသယော ဝါ၊ ဒိဋ္ဌိခန္တိရုစိလဒ္ဓိအဇ္ဈာသယေဟိ သဒ္ဓိံ အဓိပ္ပာယော ဝါ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဧဝံဒိဋ္ဌိကာ…ပေ… ဧဝံအဓိပ္ပာယာ’’တိ အာဟ။ သကံ ဒိဋ္ဌိန္တိ အတ္တနော ဒဿနံ။ သကံ ခန္တိန္တိ အတ္တနော သဟနံ။ သကံ ရုစိန္တိ အတ္တနော ရုစိံ။ သကံ လဒ္ဓိန္တိ အတ္တနော လဒ္ဓိံ။ သကံ အဇ္ဈာသယန္တိ အတ္တနော အဇ္ဈာသယံ။ သကံ အဓိပ္ပာယန္တိ အတ္တနော ဘာဝံ။ အတိက္ကမိတုန္တိ သမတိက္ကမိတုံ။ အထ ခေါ သွေဝ အယသောတိ သော ဧဝ အယသော ဧကံသေန။ တေ ပစ္စာဂတောတိ တေသံ ပတိအာဂတော။ တေတိ သာမိအတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ။

အထ ဝါတိ အတ္ထန္တရဒဿနံ။ သဿတောတိ နိစ္စော ဓုဝေါ။ လောကောတိ အတ္တဘာဝေါ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ၊ မောဃမညန္တိ ဣဒံ ဧဝ တစ္ဆံ တထံ၊ အညံ တုစ္ဆံ။ သမတ္တာတိ သမ္ပုဏ္ဏာ။ သမာဒိန္နာတိ သမ္မာ အာဒိန္နာ။ ဂဟိတာတိ ဥပဂန္တွာ ဂဟိတာ။

ပရာမဋ္ဌာတိ သဗ္ဗာကာရေန ပရာမသိတွာ ဂဟိတာ။ အဘိနိဝိဋ္ဌာတိ ဝိသေသေန လဒ္ဓပ္ပတိဋ္ဌာ။ အသဿတောတိ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

အန္တဝါတိ သအန္တော။ အနန္တဝါတိ ဝုဒ္ဓိအနန္တဝါ။ တံ ဇီဝန္တိ သော ဇီဝေါ၊ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော ကတော။ ဇီဝေါတိ စ အတ္တာယေဝ။ တထာဂတောတိ သတ္တော၊ ‘‘အရဟ’’န္တိ ဧကေ။ ပရံ မရဏာတိ မရဏတော ဥဒ္ဓံ၊ ပရလောကေတိ အတ္ထော။ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ မရဏတော ဥဒ္ဓံ န ဟောတိ။ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ မရဏတော ဥဒ္ဓံ ဟောတိ စ န ဟောတိ စ။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဥစ္ဆေဒဝသေန နေဝ ဟောတိ၊ တက္ကိကဝသေန န န ဟောတိ။

သကာယဒိဋ္ဌိယာတိအာဒယော ကရဏဝစနံ။ အလ္လီနောတိ ဧကီဘူတော။

သယံ သမတ္တံ ကရောတီတိ အတ္တနာ ဦနဘာဝံ မောစေတွာ သမ္မာ အတ္တံ သမတ္တံ ကရောတိ။ ပရိပုဏ္ဏန္တိ အတိရေကဒေါသံ မောစေတွာ သမ္ပုဏ္ဏံ။ အနောမန္တိ ဟီနဒေါသံ မောစေတွာ အလာမကံ။ အဂ္ဂန္တိ အာဒိံ။ သေဋ္ဌန္တိ ပဓာနံ နိဒ္ဒေါသံ။ ဝိသေသန္တိ ဇေဋ္ဌကံ ။ ပါမောက္ခန္တိ အဓိကံ။ ဥတ္တမန္တိ ဝိသေသံ န ဟေဋ္ဌိမံ။ ပဝရံ ကရောတီတိ အတိရေကေန ဥတ္တမံ ကရောတိ။ အထ ဝါ ‘‘အာသယဒေါသမောစနေန အဂ္ဂံ၊ သံကိလေသဒေါသမောစနေန သေဋ္ဌံ၊ ဥပက္ကိလေသဒေါသမောစနေန ဝိသေသံ၊ ပမတ္တဒေါသမောစနေန ပါမောက္ခံ၊ မဇ္ဈိမဒေါသမောစနေန ဥတ္တမံ၊ ဥတ္တမမဇ္ဈိမဒေါသမောစနေန ပဝရံ ကရောတီ’’တိ ဧဝမေကေ ဝဏ္ဏယန္တိ။ အယံ သတ္ထာ သဗ္ဗညူတိ အယံ အမှာကံ သတ္ထာ သဗ္ဗဇာနနဝသေန သဗ္ဗညူ။ အယံ ဓမ္မော သွာက္ခာတောတိ အယံ အမှာကံ ဓမ္မော သုဋ္ဌု အက္ခာတော။ အယံ ဂဏော သုပ္ပဋိပန္နောတိ အယံ အမှာကံ ဂဏော သုဋ္ဌု ပဋိပန္နော။ အယံ ဒိဋ္ဌိ ဘဒ္ဒိကာတိ အယံ အမှာကံ လဒ္ဓိ သုန္ဒရာ။ အယံ ပဋိပဒါ သုပညတ္တာတိ အယံ အမှာကံ ပုဗ္ဗဘာဂါ အတ္တန္တ ပါဒိပဋိပဒါ သုဋ္ဌု ပညတ္တာ။ အယံ မဂ္ဂေါ နိယျာနိကောတိ အယံ အမှာကံ နိယျာမောက္ကန္တိကော မဂ္ဂေါ နိယျာနိကောတိ သယံ သမတ္တံ ကရောတိ။

ကထေယျ ‘‘သဿတော လောကော’’တိ။ ဘဏေယျ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ။ ဒီပေယျ ‘‘အန္တဝါ လောကော’’တိ။ ဝေါဟရေယျ နာနာဝိဓေန ဂဏှာပေယျ ‘‘ဟောတိ စ န စ ဟောတီ’’တိ။

၁၇။ အထ ရာဇာ သတ္တာဟစ္စယေန တံ ကုဏပံ ဆဍ္ဍာပေတွာ သာယနှသမယံ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ အာဟ – ‘‘နနု၊ ဘန္တေ၊ ဤဒိသေ အယသေ ဥပ္ပန္နေ မယှမ္ပိ အာရောစေတဗ္ဗံ သိယာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ ‘‘န၊ မဟာရာဇ၊ ‘အဟံ သီလဝါ ဂုဏသမ္ပန္နော’တိ ပရေသံ အာရောစေတုံ အရိယာနံ ပဋိရူပ’’န္တိ ဝတွာ တဿာ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ ‘‘ယော အတ္တနော သီလဝတာနီတိ အဝသေသဂါထာယော အဘာသိ။

တတ္ထ သီလဝတာနီတိ ပါတိမောက္ခာဒီနိ သီလာနိ၊ အာရညိကာဒီနိ ဓုတင်္ဂဝတာနိ စ။ အနာနုပုဋ္ဌောတိ အပုစ္ဆိတော။ ပါဝါတိ ဝဒတိ။ အနရိယဓမ္မံ ကုသလာ တမာဟု၊ ယော အာတုမာနံ သယမေဝ ပါဝါတိ ယော ဧဝံ အတ္တာနံ သယမေဝ ဝဒတိ၊ တဿ တံ ဝါဒံ ‘‘အနရိယဓမ္မော ဧသော’’တိ ကုသလာ ဧဝံ ကထေန္တိ။

အတ္ထိ သီလဉ္စေဝ ဝတဉ္စာတိ သီလနဋ္ဌေန သီလဉ္စေဝ အတ္ထိ၊ သမာဒါနဋ္ဌေန ဝတဉ္စ အတ္ထိ၊ ဝတံ န သီလန္တိ ဝုတ္တတ္ထေန ဝတံ အတ္ထိ၊ တံ န သီလံ။ ကတမန္တိ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ။ ဣဓ ဘိက္ခု သီလဝါတိအာဒယော ဝုတ္တနယာ ဧဝ။ သံဝရဋ္ဌေနာတိ သံဝရဏဋ္ဌေန၊ ဝီတိက္ကမဒွါရံ ပိဒဟနဋ္ဌေန။ သမာဒါနဋ္ဌေနာတိ တံ တံ သိက္ခာပဒံ သမ္မာ အာဒါနဋ္ဌေန။ အာရညိကင်္ဂန္တိ အရညေ နိဝါသော သီလံ အဿာတိ အာရညိကော၊ တဿ အင်္ဂံ အာရညိကင်္ဂံ။ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂန္တိ ဘိက္ခာသင်္ခါတာနံ ပရအာမိသပိဏ္ဍာနံ ပါတော ပိဏ္ဍပါတော၊ ပရေဟိ ဒိန္နာနံ ပိဏ္ဍာနံ ပတ္တေ နိပတနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တံ ပိဏ္ဍပါတံ ဥဉ္ဆတိ တံ တံ ကုလံ ဥပသင်္ကမန္တော ဂဝေသတီတိ ပိဏ္ဍပါတိကော၊ ပိဏ္ဍာယ ဝါ ပတိတုံ ဝတမေတဿာတိ ပိဏ္ဍပါတီ။ ပတိတုန္တိ စရိတုံ။ ပိဏ္ဍပါတီ ဧဝ ပိဏ္ဍပါတိကော၊ တဿ အင်္ဂံ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ။ အင်္ဂန္တိ ကာရဏံ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ ယေန သမာဒါနေန သော ပိဏ္ဍပါတိကော ဟောတိ၊ တဿေတံ အဓိဝစနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတေနေဝ နယေန ရထိကာသုသာနသင်္ကာရကူဋာဒီနံ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပံသူနံ ဥပရိ ဌိတတ္တာ အဗ္ဘုဂ္ဂတဋ္ဌေန တေသု ပံသုကူလမိဝါတိ ပံသုကူလံ။ အထ ဝါ ပံသု ဝိယ ကုစ္ဆိတဘာဝံ ဥလတီတိ ပံသုကူလံ၊ ကုစ္ဆိတဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ လဒ္ဓနိဗ္ဗစနဿ ပံသုကူလဿ ဓာရဏံ ပံသုကူလံ၊ ပံသုကူလံ သီလမဿာတိ ပံသုကူလိကော၊ ပံသုကူလိကဿ အင်္ဂံ ပံသုကူလိကင်္ဂံ။ သင်္ဃာဋိဥတ္တရာသင်္ဂအန္တရဝါသကသင်္ခါတံ တိစီဝရံ သီလမဿာတိ တေစီဝရိကော၊ တေစီဝရိကဿ အင်္ဂံ တေစီဝရိကင်္ဂံ။ သပဒါနစာရိကင်္ဂန္တိ ဒါနံ ဝုစ္စတိ အဝခဏ္ဍနံ၊ အပေတံ ဒါနတော အပဒါနံ၊ အနဝခဏ္ဍနန္တိ အတ္ထော။ သဟ အပဒါနေန သပဒါနံ၊ အဝခဏ္ဍနဝိရဟိတံ၊ အနုဃရန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သပဒါနံ စရိတုံ ဣဒမဿ သီလန္တိ သပဒါနစာရီ၊ သပဒါနစာရီယေဝ သပဒါနစာရိကော၊ တဿ အင်္ဂံ သပဒါနစာရိကင်္ဂံ။ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂန္တိ ခလူတိ ပဋိသေဓနတ္ထေ နိပါတော။ ပဝါရိတေန သတာ ပစ္ဆာ လဒ္ဓံ ဘတ္တံ ပစ္ဆာဘတ္တံ နာမ၊ တဿ ပစ္ဆာဘတ္တဿ ဘောဇနံ ပစ္ဆာဘတ္တဘောဇနံ၊ တသ္မိံ ပစ္ဆာဘတ္တဘောဇနေ ပစ္ဆာဘတ္တသညံ ကတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ သီလမဿာတိ ပစ္ဆာဘတ္တိကော၊ န ပစ္ဆာဘတ္တိကော ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကော၊ သမာဒါနဝသေန ပဋိက္ခိတ္တာတိရိတ္တဘောဇနဿေတံ နာမံ၊ တဿ အင်္ဂံ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂံ ။ နေသဇ္ဇိကင်္ဂန္တိ သယနံ ပဋိက္ခိပိတွာ နိသဇ္ဇာယ ဝိဟရိတုံ သီလမဿာတိ နေသဇ္ဇိကော၊ တဿ အင်္ဂံ နေသဇ္ဇိကင်္ဂံ။ ယထာသန္ထတိကင်္ဂန္တိ ယဒေဝ သန္ထတံ ယထာသန္ထတံ၊ ‘‘ဣဒံ တုယှံ ပါပုဏာတီ’’တိ ဧဝံ ပဌမံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌသေနာသနဿေတံ အဓိဝစနံ။ တသ္မိံ ယထာသန္ထတေ ဝိဟရိတုံ သီလမဿာတိ ယထာသန္ထတိကော၊ တဿ အင်္ဂံ ယထာသန္ထတိကင်္ဂံ။ သဗ္ဗာနေဝ ပနေတာနိ တေန တေန သမာဒါနေန ဓုတကိလေသတ္တာ ဓုတဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါနိ၊ ကိလေသဓုနနတော ဝါ ဓုတန္တိ လဒ္ဓဝေါဟာရံ ဉာဏံ အင်္ဂံ ဧတေသန္တိ ဓုတင်္ဂါနိ။ အထ ဝါ ဓုတာနိ စ တာနိ ပဋိပက္ခာနံ ဓုနနတော အင်္ဂါနိ စ ပဋိပတ္တိယာတိပိ ဓုတင်္ဂါနိ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ အတ္ထတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ သဗ္ဗာနေဝ စေတာနိ သမာဒါနစေတနာလက္ခဏာနိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –

‘‘ယော သမာဒိယတိ၊ သော ပုဂ္ဂလော။ ယေန သမာဒိယတိ၊ စိတ္တစေတသိကာ ဧတေ ဓမ္မာ။ ယာ သမာဒါနစေတနာ၊ တံ ဓုတင်္ဂံ။ ယံ ပဋိက္ခိပတိ၊ တံ ဝတ္ထု’’န္တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၃)။

သဗ္ဗာနေဝ စ လောလုပ္ပဝိဒ္ဓံသနရသာနိ၊ နိလ္လောလုပ္ပဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာနိ၊ အပ္ပိစ္ဆတာဒိအရိယဓမ္မပဒဋ္ဌာနာနိ။ ဧဝမေတ္ထ လက္ခဏာဒီဟိ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဝီရိယသမာဒါနမ္ပီတိ ဝီရိယဂ္ဂဟဏမ္ပိ။ ကာမန္တိ ဧကံသတ္ထေ နိပါတော။ တစော စ နှာရု စာတိ ဆဝိ စ နှာရုဝလ္လိယော စ။ အဋ္ဌိ စာတိ သဗ္ဗာ အဋ္ဌိယော စ။ အဝသိဿတူတိ တိဋ္ဌတု။ ဥပသုဿတု မံသလောဟိတန္တိ သဗ္ဗံ မံသဉ္စ လောဟိတဉ္စ သုက္ခတု။ ‘‘တစော’’တိ ဧကံ အင်္ဂံ၊ ‘‘နှာရူ’’တိ ဧကံ၊ ‘‘အဋ္ဌီ’’တိ ဧကံ၊ ‘‘ဥပသုဿတု မံသလောဟိတ’’န္တိ ဧကံ အင်္ဂံ။ ယံ တန္တိ ဥပရိ ဝတ္တဗ္ဗပဒေန သမ္ဗန္ဓော။ ပုရိသထာမေနာတိ ပုရိသဿ ကာယိကေန ဗလေန၊ ဗလေနာတိ ဉာဏဗလေန။ ဝီရိယေနာတိ စေတသိကဉာဏဝီရိယတေဇေန။ ပရက္ကမေနာတိ ပရံ ပရံ ဌာနံ အက္ကမနေန ဥဿာဟပ္ပတ္တဝီရိယေန။ ပတ္တဗ္ဗန္တိ ယံ တံ ပါပုဏိတဗ္ဗံ။ န တံ အပါပုဏိတွာတိ တံ ပတ္တဗ္ဗံ အပ္ပတွာ။ ဝီရိယဿ သဏ္ဌာနံ ဘဝိဿတီတိ ဝုတ္တပ္ပကာရဿ ဝီရိယဿ သိထိလတ္တံ ဩသီဒနံ န ဘဝိဿတိ။ ‘‘ပဋ္ဌာန’’န္တိပိ ပါဌော၊ အယမေဝတ္ထော။ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ စိတ္တံ ဥဿာဟံ ဂဏှာပေတိ။ ပဒဟတီတိ ပတိဋ္ဌာပေတိ။

နာသိဿန္တိ န ခါဒိဿာမိ န ဘုဉ္ဇိဿာမိ။ န ပိဝိဿာမီတိ ယာဂုပါနာဒီနိ န ပိဝိဿာမိ။ ဝိဟာရတော န နိက္ခမေတိ သေနာသနတော ဗဟိ န နိက္ခမေယျံ။ နပိ ပဿံ နိပါတေဿန္တိ ပဿံ မဉ္စေ ဝါ ပီဌေ ဝါ ဘူမိယံ ဝါ ကဋသန္ထရကေ ဝါ ပါတနံ ဌပနံ န ကရိဿာမိ။ တဏှာသလ္လေ အနူဟတေတိ တဏှာသင်္ခါတေ ကဏ္ဍေ အနုဒ္ဓဋေ၊ အဝိဂတေတိ အတ္ထော။

ဣမံ ပလ္လင်္ကန္တိ သမန္တတော အာဘုဇိတံ ဦရုဗဒ္ဓါသနံ။ န ဘိန္ဒိဿာမီတိ န ဝိဇဟိဿာမိ။ ယာဝ မေ န အနုပါဒါယာတိ စတူဟိ ဥပါဒါနေဟိ ဂဟဏံ အဂ္ဂဟေတွာ။ အာသဝေဟီတိ ကာမာသဝါဒီဟိ စတူဟိ အာသဝေဟိ။ ဝိမုစ္စိဿတီတိ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိယာ န မုစ္စိဿတိ။ န တာဝါဟံ ဣမမှာ အာသနာ ဝုဋ္ဌဟိဿာမီတိ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ ရုက္ခမူလာ နိက္ခမိဿာမီတိ ဩကာသဝသေန ဝုတ္တာ။ ဣမသ္မိညေဝ ပုဗ္ဗဏှသမယံ အရိယဓမ္မံ အာဟရိဿာမီတိ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ ဂိမှေတိ ကာလဝသေန ဝုတ္တာ။ ပုရိမေ ဝယောခန္ဓေတိအာဒယော ဝယဝသေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ အာသနာ န ဝုဋ္ဌဟိဿာမီတိ နိသိန္နာသနာ န ဥဋ္ဌဟိဿာမိ။ အဍ္ဎယောဂါတိ နိကုဏ္ဍဂေဟာ။ ပါသာဒါတိ ဒီဃပါသာဒါ။ ဟမ္မိယာတိ မုဏ္ဍစ္ဆဒနဂေဟာ။ ဂုဟာယာတိ ပံသုဂုဟာယ။ လေဏာတိ မရိယာဒဆိန္နစ္ဆိဒ္ဒါ ပဗ္ဗတလေဏာ။ ကုဋိယာတိ ဥလ္လိတ္တာဒိကုဋိယာ။ ကူဋာဂါရာတိ ကဏ္ဏိကံ အာရောပေတွာ ကတဂေဟတော။ အဋ္ဋာတိ ဒွါရဋ္ဋာလကာ။ မာဠာတိ ဝဋ္ဋဂေဟာ။ ဥဒ္ဒဏ္ဍော နာမ ဧကော ပတိဿယဝိသေသော။ ‘‘တိဆဒနဂေဟော’’တိပိ ဧကေ။ ဥပဋ္ဌာနသာလာတိ သန္နိပါတသာလာ ဘောဇနသာလာ ဝါ။ မဏ္ဍပါဒယော ပါကဋာယေဝ။ အရိယဓမ္မန္တိ အနဝဇ္ဇဓမ္မံ၊ အရိယာနံ ဝါ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကာနံ ဓမ္မံ။ အာဟရိဿာမီတိ မမ စိတ္တသမီပံ အာနယိဿာမိ သီလေန။ သမာဟရိဿာမီတိ ဝိသေသေန အာနယိဿာမိ သမာဓိနာ။ အဓိဂစ္ဆိဿာမီတိ ပဋိလာဘဝသေန ဂမိဿာမိ တဒင်္ဂေန။ ဖဿယိဿာမီတိ ဖုသိဿာမိ မဂ္ဂေန။ သစ္ဆိကရိဿာမီတိ ပစ္စက္ခံ ကရိဿာမိ ဖလေန။ အထ ဝါ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန အာဟရိဿာမိ။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေန သမာဟရိဿာမိ၊ အနာဂါမိမဂ္ဂေန အဓိဂစ္ဆိဿာမိ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂေန ဖဿယိဿာမိ၊ ပစ္စဝေက္ခဏေန သစ္ဆိကရိဿာမိ။ ဒွီသုပိ နယေသု ဖဿယိဿာမီတိ နာမကာယေန နိဗ္ဗာနံ ဖုသိဿာမီတိ အတ္ထော။

အပုဋ္ဌောတိ မူလပဒံ၊ တဿ အပုစ္ဆိတောတိ အတ္ထော။ အပုစ္ဆိတောတိ အဇာနာပိတော။ အယာစိတောတိ အနာယာစိတော။ အနဇ္ဈေသိတောတိ အနာဏာပိတော ၊ ‘‘န ဣစ္ဆိတော’’တိ ဧကေ။ အပသာဒိတောတိ န ပသာဒါပိတော။ ပါဝဒတီတိ ကထယတိ။ အဟမသ္မီတိ အဟံ အသ္မိ ဘဝါမိ။ ဇာတိယာ ဝါတိ ခတ္တိယဗြာဟ္မဏဇာတိယာ ဝါ။ ဂေါတ္တေန ဝါတိ ဂေါတမာဒိဂေါတ္တေန ဝါ။ ကောလပုတ္တိယေန ဝါတိ ကုလပုတ္တဘာဝေန ဝါ။ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါတိ သရီရသုန္ဒရတာယ ဝါ။ ဓနေန ဝါတိ ဓနသမ္ပတ္တိယာ ဝါ။ အဇ္ဈေနေန ဝါတိ အဇ္ဈာယကရဏေန ဝါ။ ကမ္မာယတနေန ဝါတိ ကမ္မမေဝ ကမ္မာယတနံ၊ တေန ကမ္မာယတနေန၊ ကသိဂေါရက္ခကမ္မာဒိနာ ဝါ။ သိပ္ပာယတနေန ဝါတိ ဓနုသိပ္ပာဒိနာ ဝါ။ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါတိ အဋ္ဌာရသဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါ။ သုတေန ဝါတိ ဗဟုဿုတဂုဏေန ဝါ။ ပဋိဘာနေန ဝါတိ ကာရဏာကာရဏပဋိဘာနသင်္ခါတဉာဏေန ဝါ။ အညတရညတရေန ဝါ ဝတ္ထုနာတိ ဇာတိအာဒီနံ ဧကေကေန ဝတ္ထုနာ ဝါ။

ဥစ္စာ ကုလာတိ ခတ္တိယဗြာဟ္မဏကုလာ၊ ဧတေန ဇာတိဂေါတ္တမဟတ္တံ ဒီပေတိ။ မဟာဘောဂကုလာတိ ဂဟပတိမဟာသာလကုလာ၊ ဧတေန အဍ္ဎမဟတ္တံ ဒီပေတိ။ ဥဠာရဘောဂကုလာတိ အဝသေသဝေဿာဒိကုလာ၊ ဧတေန ပဟူတဇာတရူပရဇတာဒိံ ဒီပေတိ။ စဏ္ဍာလာပိ ဟိ ဥဠာရဘောဂါ ဟောန္တိ။ ဉာတောတိ ပါကဋော။ ယဿဿီတိ ပရိဝါရသမ္ပန္နော။ သုတ္တန္တိကောတိ သုတ္တန္တေ နိယုတ္တော။ ဝိနယဓရောတိ ဝိနယပိဋကဓရော။ ဓမ္မကထိကောတိ အာဘိဓမ္မိကော။ အာရညိကောတိအာဒယော ဓုတင်္ဂပုဗ္ဗင်္ဂမပဋိပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီတိအာဒယော ရူပါရူပအဋ္ဌသမာပတ္တိယော ဒဿေတွာ ပဋိဝေဓဒဿနဝသေန ဝုတ္တာ။ ပါဝဒတီတိ မူလပဒံ။ ကထေတီတိ ‘‘ပိဋကာစရိယောသ္မီ’’တိ ကထယတိ။ ဘဏတီတိ ‘‘ဓုတင်္ဂိကောမှီ’’တိ ပါကဋံ ကရောတိ။ ဒီပယတီတိ ‘‘ရူပဇ္ဈာနံ လာဘီမှီ’’တိ ပရိဒီပယတိ။ ဝေါဟရတီတိ ‘‘အရူပဇ္ဈာနံ လာဘီမှီ’’တိ ဝါကျဘေဒံ ကရောတိ။

ခန္ဓကုသလာတိ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု သလက္ခဏသာမညလက္ခဏေသု ဆေကာ၊ ဉာတတီရဏပဟာနဝသေန ကုသလာတိ အတ္ထော။ ဓာတုအာယတနပဋိစ္စသမုပ္ပာဒါဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ နိဗ္ဗာနကုသလာတိ နိဗ္ဗာနေ ဆေကာ။ အနရိယာနန္တိ န အရိယာနံ။ ဧသော ဓမ္မောတိ ဧသော သဘာဝေါ။ ဗာလာနန္တိ အပဏ္ဍိတာနံ။ အသပ္ပုရိသာနန္တိ န သောဘနပုရိသာနံ။ အတ္တာတိ အတ္တာနံ။

၁၈။ သန္တောတိ ရာဂါဒိကိလေသူပသမေန သန္တော။ တထာ အဘိနိဗ္ဗုတတ္တော။ ဣတိ’ဟန္တိ သီလေသု အကတ္ထမာနောတိ ‘‘အဟမသ္မိ သီလသမ္ပန္နော’’တိအာဒိနာ နယေန ဣတိ သီလေသု အကတ္ထမာနော၊ သီလနိမိတ္တံ အတ္တုပနာယိကံ ဝါစံ အဘာသမာနောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တမရိယဓမ္မံ ကုသလာ ဝဒန္တီတိ တဿ တံ အကတ္ထနံ ‘‘အရိယဓမ္မော ဧသော’’တိ ဗုဒ္ဓါဒယော ခန္ဓာဒိကုသလာ ဝဒန္တိ။ ယဿုဿဒါ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စိ လောကေတိ ယဿ ခီဏာသဝဿ ရာဂါဒယော သတ္တုဿဒါ ကုဟိဉ္စိ လောကေ နတ္ထိ။ တဿ တံ အကတ္ထနံ ‘‘အရိယဓမ္မော ဧသော’’တိ ဧဝံ ကုသလာ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

သန္တောတိ မူလပဒံ။ ရာဂဿ သမိတတ္တာတိ ရဉ္ဇနလက္ခဏဿ ရာဂဿ သမိတဘာဝေန။ ဒေါသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဝိဇ္ဈာတတ္တာတိ သဗ္ဗပရိဠာဟာနံ ဈာပိတတ္တာ။ နိဗ္ဗုတတ္တာတိ သဗ္ဗသန္တာပါနံ နိဗ္ဗာပိတဘာဝေန။ ဝိဂတတ္တာတိ သဗ္ဗာကုသလာဘိသင်္ခါရာနံ ဝိဂတဘာဝေန ဒူရဘာဝေန။ ပဋိပဿဒ္ဓတ္တာတိ သဗ္ဗာကာရေန အဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကဘာဝေန။ သတ္တန္နံဓမ္မာနံ ဘိန္နတ္တာ ဘိက္ခူတိ ဥပရိ ဝတ္တဗ္ဗာနံ သတ္တဓမ္မာနံ ဘိန္ဒိတွာ ဌိတဘာဝေန ဘိက္ခု။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာသီလဗ္ဗတပရာမာသောတိ ဣမေ တယော ကိလေသာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ဘိန္နာ၊ ရာဂေါ ဒေါသောတိ ဣမေ ဒွေ ကိလေသာ ဩဠာရိကာ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေန ဘိန္နာ၊ တေ ဧဝ အဏုသဟဂတာ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ဘိန္နာ၊ မောဟော မာနောတိ ဣမေ ဒွေ ကိလေသာ အရဟတ္တမဂ္ဂေန ဘိန္နာ။ အဝသေသေ ကိလေသေ ဒဿေတုံ ‘‘ဘိန္နာဿ ဟောန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ အာဟ။ သံကိလေသိကာတိ ကိလေသပစ္စယာ။ ပေါနောဘဝိကာတိ ပုနဗ္ဘဝဒါယိကာ။ သဒရာတိ ကိလေသဒရထာ ဧတ္ထ သန္တီတိ သဒရာ။ ‘‘သဒ္ဒရာ’’တိပိ ပါဌော၊ သဟဒရထာတိ အတ္ထော။ ဒုက္ခဝိပါကာတိ ဖလကာလေ ဒုက္ခဒါယိကာ။ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာတိ အနာဂတေ ဇာတိဇရာမရဏဿ ပစ္စယာ။

ပဇ္ဇေနကတေန အတ္တနာတိ ဂါထာယ အယံ ပိဏ္ဍတ္ထော – ယော အတ္တနာ ဘာဝိတေန မဂ္ဂေန ပရိနိဗ္ဗာနံ ဂတော၊ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနံ ပတ္တော၊ ပရိနိဗ္ဗာနဂတတ္တာ ဧဝ စ ဝိတိဏ္ဏကင်္ခေါ၊ ဝိပတ္တိသမ္ပတ္တိဟာနိဝုဒ္ဓိဥစ္ဆေဒသဿတအပုညပုညပ္ပဘေဒံ ဘဝဉ္စ ဝိဘဝဉ္စ ဝိပ္ပဟာယ မဂ္ဂဝါသံ ဝုသိတဝါ ခီဏပုနဗ္ဘဝေါတိ ဧတေသံ ထုတိဝစနာနံ အရဟော သော ဘိက္ခူတိ။

ဣတိဟန္တိ၊ ဣဒဟန္တီတိ ဒုဝိဓော ပါဌော။ ဣတီတိ ပဒသန္ဓိအာဒယော သန္ဓာယ ‘‘ဣဒဟ’’န္တိ ပါဌံ န ရောစေန္တိ။ တတ္ထ ဣတီတိ ယံ ဝုတ္တံ။ ပဒသန္ဓီတိ ပဒါနံ သန္ဓိ ပဒသန္ဓိ၊ ပဒဃဋနန္တိ အတ္ထော။ ပဒသံသဂ္ဂေါတိ ပဒါနံ ဧကီဘာဝေါ။ ပဒပါရိပူရီတိ ပဒါနံ ပရိပူရဏံ ဒွိန္နံ ပဒါနံ ဧကီဘာဝေါ။ အက္ခရသမဝါယောတိ ဧကီဘူတောပိ အပရိပုဏ္ဏောပိ ဟောတိ၊ အယံ န ဧဝံ။ အက္ခရာနံ သမဝါယော သန္နိပါတော ဟောတီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အက္ခရသမဝါယော’’တိ အာဟ။ ဗျဉ္ဇနသိလိဋ္ဌတာတိ ဗျဉ္ဇနသမုစ္စယော ပဒမီတိ ဝုတ္တာနံ ဗျဉ္ဇနာနံ အတ္ထဗျဉ္ဇနာနံ အတ္ထဗျတ္တိကာရဏာနံ ဝါ မဓုရဘာဝတ္တာ ပါဌဿ မုဒုဘာဝေါ။ ပဒါနုပုဗ္ဗတာမေတန္တိ ပဒါနံ အနုပုဗ္ဗဘာဝေါ ပဒါနုပုဗ္ဗတာ၊ ပဒပဋိပါဋိဘာဝေါတိ အတ္ထော။ မေတန္တိ ဧတံ။ ကတမန္တိ စေ? ဣတီတိ ဣဒံ။ မေတန္တိ ဧတ္ထ မ-ကာရော ပဒသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တော။ ကတ္ထီ ဟောတီတိ ‘‘အဟမသ္မိ သီလသမ္ပန္နော’’တိ အတ္တာနံ ဥက္ကံသေတွာ ကထနသီလော ဟောတိ။ ကတ္ထတီတိ ဝုတ္တနယေန ကထယတိ။ ဝိကတ္ထတီတိ ဝိဝိဓာ ကထယတိ။ ကတ္ထနာတိ ကထနာ။ အာရတောတိ ဒူရတော ရတော။ ဝိရတောတိ ဌာနသင်္ကန္တိဝသေန ဝိဂတဘာဝေန ရတော။ ပဋိဝိရတောတိ တတော နိဝတ္တိတွာ သဗ္ဗာကာရေန ဝိယုတ္တော ဟုတွာ ရတော။ တတ္ထ ပိသာစံ ဝိယ ဒိသွာ ပလာတော အာရတော။ ဟတ္ထိမှိ မဒ္ဒန္တေ ဝိယ ပရိဓာဝိတွာ ဂတော ဝိရတော။ ယောဓသမ္ပဟာရံ ဝိယ ပေါထေတွာ မဒ္ဒေတွာ ဂတော ပဋိဝိရတော။

ခီဏာသဝဿာတိ ခီဏကိလေသာသဝဿ။ ကမ္မုဿဒေါတိ ပုညာဘိသင်္ခါရအပုညာဘိသင်္ခါရအာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရသင်္ခါတာနံ ကမ္မာနံ ဥဿဒေါ ဥဿန္နတာ။ ယဿိမေတိ ယဿ ခီဏာသဝဿ ဣမေ ဥဿဒါ။

၁၉။ ဧဝံ ခီဏာသဝပဋိပတ္တိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဒိဋ္ဌိဂတိကာနံ တိတ္ထိယာနံ ပဋိပတ္တိဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပကပ္ပိတာ သင်္ခတာ’’တိ။ တတ္ထ ပကပ္ပိတာတိ ပရိကပ္ပိတာ။ သင်္ခတာတိ ပစ္စယာဘိသင်္ခတာ။ ယဿာတိ ယဿ ကဿစိ ဒိဋ္ဌိဂတိကဿ။ ဓမ္မာတိ ဒိဋ္ဌိယော။ ပုရက္ခတာတိ ပုရတော ကတာ။ သန္တီတိ သံဝိဇ္ဇန္တိ။ အဝီဝဒါတာတိ အဝေါဒါတာ။ ယဒတ္တနိ ပဿတိ အာနိသံသံ၊ တံ နိဿိတော ကုပ္ပပဋိစ္စသန္တိန္တိ ယဿေတေ ဒိဋ္ဌိဓမ္မာ ‘ပုရက္ခတာ အဝေါဒါတာ သန္တိ၊ သော ဧဝံဝိဓော ယသ္မာ အတ္တနိ တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စ သက္ကာရာဒိံ၊ သမ္ပရာယိကဉ္စ ဂတိဝိသေသာဒိံ အာနိသံသံ သမ္ပဿတိ၊ တသ္မာ တဉ္စ အာနိသံသံ၊ တဉ္စ ကုပ္ပတာယ စ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတာယ စ သမ္မုတိသန္တိတာယ စ ကုပ္ပပဋိစ္စသန္တိသင်္ခါတံ ဒိဋ္ဌိံ နိဿိတော စ ဟောတိ။ သော တံ နိဿိတတ္တာ အတ္တာနံ ဝါ ဥက္ကံသေယျ၊ ပရေ ဝါ ဝမ္ဘေယျ အဘူတေဟိပိ ဂုဏဒေါသေဟိ။

သင်္ခတာတိ မူလပဒံ။ သင်္ခတာတိ ပစ္စယေဟိ သမာဂန္တွာ ကတာ။ ဥပသဂ္ဂဝသေန ပဒံ ဝဍ္ဎိတံ။ အဘိသင်္ခတာတိ ပစ္စယေဟိ အဘိကတာ။ သဏ္ဌပိတာတိ ပစ္စယဝသေနေဝ သမ္မာ ဌပိတာ။ အနိစ္စာတိ ဟုတွာ အဘာဝေန။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာတိ ဝတ္ထာရမ္မဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နာ။ ခယဓမ္မာတိ ကမေန ခယသဘာဝါ။ ဝယဓမ္မာတိ ပဝတ္တိဝသေန ပရိဟာယနသဘာဝါ။ ဝိရာဂဓမ္မာတိ အနိဝတ္တီ ဟုတွာ ဝိဂစ္ဆနသဘာဝါ။ နိရောဓဓမ္မာတိ နိရုဇ္ဈနသဘာဝါ၊ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မာ ဟုတွာ နိရုဇ္ဈနသဘာဝါတိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌိဂတိကဿာတိ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိယော ဂဟေတွာ ဌိတပုဂ္ဂလဿ။

ပုရေက္ခာရာတိ ပုရေ ကတာ။ တဏှာဓဇောတိ ဥဿာပိတဋ္ဌေန တဏှာဓဇော၊ တဏှာပဋာကာ အဿ အတ္ထီတိ တဏှာဓဇော။ ပုရေစာရိကဋ္ဌေန တဏှာ ဧဝ ကေတု အဿာတိ တဏှာကေတု။ တဏှာဓိပတေယျောတိ ဆန္ဒာဓိပတိဝသေန၊ တဏှာ အဓိပတိတော အာဂတာတိ ဝါ တဏှာဓိပတေယျော၊ တဏှာဓိပတိ ဝါ ဧတဿ အတ္ထီတိ တဏှာဓိပတေယျော။ ဒိဋ္ဌိဓဇာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဝေါဒါတာတိ အပရိသုဒ္ဓါ။ သံကိလိဋ္ဌာတိ သယံ ကိလိဋ္ဌာ။ သံကိလေသိကာတိ တပနီယာ။

ဒွေ အာနိသံသေ ပဿတီတိ ဒွေ ဂုဏေ ဒက္ခတိ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စ အာနိသံသန္တိ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ ပစ္စက္ခဓမ္မာနိသံသဉ္စ။ သမ္ပရာယိကန္တိ ပရလောကေ ပတ္တဗ္ဗံ အာနိသံသဉ္စ။ ယံဒိဋ္ဌိကော သတ္ထာ ဟောတီတိ သတ္ထာ ယထာလဒ္ဓိကော ဘဝတိ။ တံဒိဋ္ဌိကာ သာဝကာ ဟောန္တီတိ တဿ ဝစနံ သုဏန္တာ သာဝကာပိ တထာလဒ္ဓိကာ ဟောန္တိ။ သက္ကရောန္တီတိ သက္ကာရပ္ပတ္တံ ကရောန္တိ။ ဂရုံ ကရောန္တီတိ ဂရုကာရပ္ပတ္တံ ကရောန္တိ။ မာနေန္တီတိ မနသာ ပိယာယန္တိ။ ပူဇေန္တီတိ စတုပစ္စယာဘိဟာရပူဇာယ ပူဇေန္တိ။ အပစိတိံ ကရောန္တီတိ အပစိတိပ္ပတ္တံ ကရောန္တိ။ တတ္ထ ယဿ စတ္တာရော ပစ္စယေ သက္ကရိတွာ သုအဘိသင်္ခတေ ပဏီတေ ကတွာ ဒေန္တိ၊ သော သက္ကတော။ ယသ္မိံ ဂရုဘာဝံ ပဋ္ဌပေတွာ ဒေန္တိ၊ သော ဂရုကတော။ ယံ မနသာ ပိယာယန္တိ၊ သော မာနိတော။ ယဿ သဗ္ဗမ္ပေတံ ကရောန္တိ၊ သော ပူဇိတော။ ယဿ အဘိဝါဒနပစ္စုပဋ္ဌာနအဉ္ဇလိကမ္မာဒိဝသေန ပရမနိပစ္စကာရံ ကရောန္တိ၊ သော အပစိတော။ ကေစိ ‘‘သက္ကရောန္တိ ကာယေန၊ ဂရုံ ကရောန္တိ ဝါစာယ၊ မာနေန္တိ စိတ္တေန၊ ပူဇေန္တိ လာဘေနာ’’တိ ဝဏ္ဏယန္တိ။ အလံ နာဂတ္တာယ ဝါတိ နာဂဘာဝါယ နာဂရာဇဘာဝါယ ဝါ အလံ ပရိယတ္တံ။ သုပဏ္ဏတ္တာယ ဝါတိ သုပဏ္ဏရာဇဘာဝါယ။ ယက္ခတ္တာယ ဝါတိ ယက္ခသေနာပတိဘာဝါယ။ အသုရတ္တာယဝါတိ အသုရဘာဝါယ။ ဂန္ဓဗ္ဗတ္တာယ ဝါတိ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝဃဋေ နိဗ္ဗတ္တဘာဝါယ။ မဟာရာဇတ္တာယ ဝါတိ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ အညတရဘာဝါယ။ ဣန္ဒတ္တာယ ဝါတိ သက္ကဘာဝါယ။ ဗြဟ္မတ္တာယ ဝါတိ ဗြဟ္မကာယိကာဒီနံ အညတရဘာဝါယ။ ဒေဝတ္တာယ ဝါတိ သမ္မုတိဒေဝါဒီနံ အညတရဘာဝါယ။ သုဒ္ဓိယာတိ ပရိသုဒ္ဓဘာဝါယ အလံ ပရိယတ္တံ။ ဝိသုဒ္ဓိယာတိ သဗ္ဗမလရဟိတအစ္စန္တပရိသုဒ္ဓဘာဝါယ။ ပရိသုဒ္ဓိယာတိ သဗ္ဗာကာရေန ပရိသုဒ္ဓဘာဝါယ။

တတ္ထ တိရစ္ဆာနယောနိယံ အဓိပစ္စတ္တံ သုဒ္ဓိယာ။ ဒေဝလောကေ အဓိပစ္စတ္တံ ဝိသုဒ္ဓိယာ။ ဗြဟ္မလောကေ အဓိပစ္စတ္တံ ပရိသုဒ္ဓိယာ။ စတုရာသီတိကပ္ပသဟဿာနိ အတိက္ကမိတွာ မုစ္စနတ္ထံ မုတ္တိယာ။ အန္တရာယာဘာဝေန မုစ္စနတ္ထံ ဝိမုတ္တိယာ။ သဗ္ဗာကာရေန မုတ္တိယာ ပရိမုတ္တိယာ။ သုဇ္ဈန္တီတိ တသ္မိံ သမယေ ပဗ္ဗဇိတဘာဝေန သုဒ္ဓိံ ပါပုဏန္တိ။ ဝိသုဇ္ဈန္တီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဂဟေတွာ ပဋိပတ္တိယာ ယုတ္တဘာဝေန ဝိဝိဓေန သုဇ္ဈန္တိ။ ပရိသုဇ္ဈန္တီတိ နိပ္ဖတ္တိံ ပါပေတွာ သဗ္ဗာကာရေန သုဇ္ဈန္တိ။ မုစ္စန္တိ တေသံ သမယန္တရဓမ္မေန။ ဝိမုစ္စန္တိ ဧတဿ သတ္ထုနော ဩဝါဒေန။ ပရိမုစ္စန္တိ ဧတဿ သတ္ထုနော အနုသာသနေန။ သုဇ္ဈိဿာမီတိအာဒယော အနာဂတဝသေန ဝုတ္တာ။ အာယတိံ ဖလပါဋိကင်္ခီတိ အနာဂတေ ဝိပါကဖလမာကင်္ခမာနော။ ဣဒံ ဒိဋ္ဌိဂတိကာနံ ဣစ္ဆာမတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိဂတဉှိ ဣဇ္ဈမာနံ နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ နိပ္ဖာဒေတိ။

အစ္စန္တသန္တီတိ အတိအန္တနိဿရဏသန္တိ။ တဒင်္ဂသန္တီတိ ပဌမဇ္ဈာနာဒိဂုဏင်္ဂေန နီဝရဏာဒိအဂုဏင်္ဂံ သမေတီတိ ဈာနံ တဒင်္ဂသန္တိ။ သမ္မုတိသန္တီတိ သမာဟာရဝသေန ဒိဋ္ဌိသန္တိ။ တာ ဝိဘာဂတော ဒဿေတုံ ‘‘ကတမာ အစ္စန္တသန္တီ’’တိအာဒိမာဟ။ အမတံနိဗ္ဗာနန္တိ ဧဝမာဒယော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာယေဝ။ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ နီဝရဏာ သန္တာ ဟောန္တီတိ ဧဝမာဒယော အန္တော အပ္ပနာယံ အတိသယဝသေန ဝုတ္တာ။ အပိ စ သမ္မုတိသန္တိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ၊ သန္တီတိ ဣတရေ ဒွေ သန္တိယော ပဋိက္ခိပိတွာ သမ္မုတိသန္တိမေဝ ဒီပေတိ။ ကုပ္ပသန္တိန္တိ ဝိပါကဇနကဝသေန ပရိဝတ္တနဝသေန စလသန္တိံ ။ ပကုပ္ပသန္တိန္တိ ဝိသေသေန စလသန္တိံ။ ဧရိတသန္တိန္တိ ကမ္ပနသန္တိံ။ သမေရိတသန္တိန္တိ ဝိသေသေန ကမ္ပိတသန္တိံ။ စလိတသန္တိန္တိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဃဋ္ဋိတသန္တိန္တိ ပီဠိတသန္တိံ။ သန္တိံ နိဿိတောတိ ဒိဋ္ဌိသင်္ခါတံ သန္တိံ နိဿိတော။ အဿိတောတိ အာသိတော ဝိသေသေန နိဿိတော။ အလ္လီနောတိ ဧကီဘူတော။

၂၀။ ဧဝံ နိဿိတေ တာဝ ‘‘ဒိဋ္ဌီနိဝေသာ…ပေ… အာဒိယတီ စ ဓမ္မ’’န္တိ တတ္ထ ဒိဋ္ဌီနိဝေသာတိ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသသင်္ခါတာနိ ဒိဋ္ဌိနိဝေသနာနိ။ န ဟိ သွာတိဝတ္တာတိ သုခေန အတိဝတ္တိတဗ္ဗာ န ဟောန္တိ။ ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတန္တိ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတေသု တံ တံ သမုဂ္ဂဟိတံ အဘိနိဝိဋ္ဌဓမ္မံ နိစ္ဆိနိတွာ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိနိဝေသာ န ဟိ သွာတိဝတ္တာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တသ္မာ နရော တေသု နိဝေသနေသု၊ နိရဿတီ အာဒိယတီ စ ဓမ္မန္တိ ယသ္မာ န ဟိ သွာတိဝတ္တာ၊ တသ္မာ နရော တေသုယေဝ ဒိဋ္ဌိနိဝေသနေသု အဇသီလဂေါသီလကုက္ကုရသီလပဉ္စာတပမရုပ္ပပါတဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနကဏ္ဋကာပဿယာဒိဘေဒံ သတ္ထာရံ ဓမ္မက္ခာနံ ဂဏာဒိဘေဒဉ္စ တံ တံ ဓမ္မံ နိရဿတိ စ အာဒိယတိ စ ဇဟတိ စ ဂဏှာတိ စ ဝနမက္ကဋော ဝိယ တံ တံ သာခန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဧဝံ နိရဿန္တော စ အာဒိယန္တော စ အနဝဋ္ဌိတစိတ္တတ္တာ အသန္တေဟိပိ ဂုဏဒေါသေဟိ အတ္တနော ဝါ ပရဿ ဝါ ယသာယသံ ဥပ္ပာဒေယျ။ ဒုရတိဝတ္တာတိ အတိက္ကမိတုံ ဒုက္ခာ။ ဒုတ္တရာတိ ဒုဥတ္တရာ။ ဒုပ္ပတရာ ဒုဿမတိက္ကမာ ဒုဗ္ဗိနိဝတ္တာတိ ဥပသဂ္ဂေန ဝဍ္ဎိတာ။

နိစ္ဆိနိတွာတိ သဿတဝသေန နိစ္ဆယံ ကတွာ။ ဝိနိစ္ဆိနိတွာတိ အတ္တဝသေန နာနာဝိဓေန ဝိနိစ္ဆယံ ကတွာ။ ဝိစိနိတွာတိ ပရိယေသိတွာ။ ပဝိစိနိတွာတိ အတ္တနိယဝသေန သဗ္ဗာကာရေန ပရိယေသိတွာ။ ‘‘နိစိနိတွာ ဝိစ္စိနိတွာ’’တိပိ ပါဌော။ ဩဓိဂ္ဂါဟောတိ အဝဓိယိတွာ ဂါဟော။ ဗိလဂ္ဂါဟောတိ ကောဋ္ဌာသဝသေန ဂါဟော ‘‘ဗိလသော ဝိဘဇိတွာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၈၊ မ။ နိ။ ၁။၁၁၁) ဝိယ။ ဝရဂ္ဂါဟောတိ ဥတ္တမဂါဟော။ ကောဋ္ဌာသဂ္ဂါဟောတိ အဝယဝဝသေန ဂါဟော။ ဥစ္စယဂ္ဂါဟောတိ ရာသိဝသေန ဂါဟော။ သမုစ္စယဂ္ဂါဟောတိ ကောဋ္ဌာသဝသေန ရာသိဝသေန စ ဂါဟော။ ဣဒံ သစ္စန္တိ ဣဒမေဝ သဘာဝံ။ တစ္ဆန္တိ တထဘာဝံ အဝိပရီတသဘာဝံ။ တထန္တိ ဝိပရိဏာမရဟိတံ။ ဘူတန္တိ ဝိဇ္ဇမာနံ။ ယာထာဝန္တိ ယထာသဘာဝံ။ အဝိပရီတန္တိ န ဝိပရီတံ။

နိရဿတီတိ နိအဿတိ ဝိက္ခိပတိ။ ပရဝိစ္ဆိန္ဒနာယ ဝါတိ ပရေဟိ ဝိဿဇ္ဇာပနေန။ အနဘိသမ္ဘုဏန္တော ဝါတိ အသမ္ပာပုဏန္တော ဝါ အသက္ကောန္တော ဝါ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ပရော ဝိစ္ဆိန္ဒေတီတိ အညော ဝိယောဂံ ကရောတိ။ နတ္ထေတ္ထာတိ နတ္ထိ ဧတ္ထ။ သီလံ အနဘိသမ္ဘုဏန္တောတိ သီလံ အသမ္ပာဒေန္တော။ သီလံ နိရဿတီတိ သီလံ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဣတော ပရေသုပိ ဧသေဝ နယော။

၂၁။ ယော ပနာယံ သဗ္ဗဒိဋ္ဌိဂတာဒိဒေါသဓုနနာယ ပညာယ သမန္နာဂတတ္တာ ဓောနော၊ တဿ ဓောနဿ ဟိ…ပေ… အနူပယော သော။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ဓောနဓမ္မသမန္နာဂမာ ဓောနဿ ဓုတသဗ္ဗပါပဿ အရဟတော ကတ္ထစိ လောကေ တေသု တေသု ဘဝေသု သံကပ္ပနာ ဒိဋ္ဌိ နတ္ထိ။ သော တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ အဘာဝါ၊ ယာယ စ အတ္တနာ ကတံ ပါပကမ္မံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တာ တိတ္ထိယာ မာယာယ ဝါ မာနေန ဝါ ဧဝံ အဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တမ္ပိ မာယဉ္စ မာနဉ္စ ပဟာယ ဓောနော ရာဂါဒီနံ ဒေါသာနံ ကေနဂစ္ဆေယျ၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ သမ္ပရာယေ ဝါ နိရယာဒီသု ဂတိဝိသေသေသု ကေန သင်္ခံ ဂစ္ဆေယျ၊ အနူပယော သော၊ သော ဟိ တဏှာဒိဋ္ဌိဥပယာနံ ဒွိန္နံ အဘာဝေန အနူပယောတိ။

ကိံ ကာရဏာတိ ကေန ကာရဏေန။ ဓောနာ ဝုစ္စတိ ပညာတိ ဓောနာ ဣတိ ကိံကာရဏာ ပညာ ကထီယတိ။ တာယ ပညာယ ကာယဒုစ္စရိတန္တိ တာယ ဝုတ္တပ္ပကာရာယ ပညာယ ကာယတော ပဝတ္တံ ဒုဋ္ဌု ကိလေသပူတိကတ္တာ ဝါ စရိတန္တိ ကာယဒုစ္စရိတံ။ ဓူတဉ္စ ဓောတဉ္စာတိ ကမ္ပိတဉ္စ ဓောဝိတဉ္စ။ သန္ဓောတဉ္စာတိ သမ္မာ ဓောဝိတဉ္စ။ နိဒ္ဓါတဉ္စာတိ ဝိသေသေန သုဋ္ဌု နိဒ္ဓါတဉ္စ။ ရာဂေါ ဓုတော စာတိအာဒယော စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ ဝသေန ယောဇေတဗ္ဗာ။

သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဓုတာ စာတိ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကမ္ပိတာ စလိတာ ဓောဝိတာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတီ’’တိ သုတ္တံ (အ။ နိ။ ၁၀။၁၀၆၊ ဒီ။ နိ။ ၃။၃၆၀) ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ သမ္မာဉာဏေနာတိ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဉာဏေန၊ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေန ဝါ။ မိစ္ဆာဉာဏန္တိ ဝိပရီတဉာဏံ အယာထာဝဉာဏံ၊ ပါပကိရိယာသု ဥပစိန္တာဝသေန ပါပံ ကတွာ ‘‘သုကတံ မယာ’’တိ ပစ္စဝေက္ခဏာကာရေန စ ဥပ္ပန္နော မောဟော။ သမ္မာဝိမုတ္တိယာ မိစ္ဆာဝိမုတ္တီတိ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိယာ ဝိပရီတာ အယာထာဝဝိမုတ္တိယေဝ စေတောဝိမုတ္တိသညိတာ။

အရဟာ ဣမေဟိ ဓောနေယျေဟိ ဓမ္မေဟီတိ ရာဂါဒီဟိ ကိလေသေဟိ ဒူရေ ဌိတော အရဟာ ဣမေဟိ ဝုတ္တပ္ပကာရေဟိ ကိလေသဓောဝနေဟိ ဓမ္မေဟိ ဥပေတော ဟောတိ။ ဓောနောတိ ဓောနော ပုဂ္ဂလော၊ တေနေဝ ‘‘သော ဓုတရာဂေါ’’တိအာဒယော အာဟ။

မာယာ ဝုစ္စတိ ဝဉ္စနိကာစရိယာတိ ဝဉ္စနကိရိယံ ဝဉ္စနကရဏံ အဿာ အတ္ထီတိ ဝဉ္စနိကာစရိယာ။ တဿ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတူတိ တေသံ ဒုစ္စရိတာနံ အပ္ပကာသနကာရဏာ။ ပါပိကံ ဣစ္ဆံ ပဏိဒဟတီတိ လာမကံ ပတ္ထနံ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ ‘‘မာ မံ ဇညာ’’တိ ဣစ္ဆတီတိ ‘‘မယှံ ကတံ ပါပံ ပရေ မာ ဇာနိံသူ’’တိ ပစ္စာသီသတိ။ သင်္ကပ္ပေတီတိ ဝိတက္ကံ ဥပ္ပာဒေတိ။ ဝါစံ ဘာသတီတိ ဇာနံယေဝ ပဏ္ဏတ္တိံ ဝီတိက္ကမန္တော ဘိက္ခု ဘာရိယံ ကရောတိ။ ‘‘အမှာကံ ဝီတိက္ကမဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဥပသန္တော ဝိယ ဘာသတိ။ ကာယေန ပရက္ကမတီတိ ‘‘မယာ ကတံ ဣဒံ ပါပကမ္မံ မာ ကေစိ ဇာနိံသူ’’တိ ကာယေန ဝတ္တံ ကရောတိ။ ဝိဇ္ဇမာနဒေါသပဋိစ္ဆာဒနတော စက္ခုမောဟနမာယာ အဿာတိ မာယာဝီ၊ မာယာဝိနော ဘာဝေါ မာယာဝိတာ။ ကတွာ ပါပံ ပုန ပဋိစ္ဆာဒနတော အတိစ္စ အဿရတိ ဧတာယ သတ္တောတိ အစ္စသရာ။ ကာယဝါစာကိရိယာဟိ အညထာ ဒဿနတော ဝဉ္စေတီတိ ဝဉ္စနာ။ ဧတာယ သတ္တာ နိကရောန္တီတိ နိကတိ၊ မိစ္ဆာ ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ ‘‘နာဟံ ဧဝံ ကရောမီ’’တိ ပါပါနံ ဝိက္ခိပနတော နိကိရဏာ။ ‘‘နာဟံ ဧဝံ ကရောမီ’’တိ ပရိဝဇ္ဇနတော ပရိဟရဏာ။ ကာယာဒီဟိ သံဟရဏတော ဂူဟနာ။ သမဘာဂေန ဂူဟနာ ပရိဂူဟနာ။ တိဏပဏ္ဏေဟိ ဝိယ ဂူထံ ကာယဝစီကမ္မေဟိ ပါပံ ဆာဒေတီတိ ဆာဒနာ။ သဗ္ဗတော ဘာဂေန ဆာဒနာ ပရိစ္ဆာဒနာ။ န ဥတ္တာနိံ ကတွာ ဒဿေတီတိ အနုတ္တာနိကမ္မံ။ န ပါကဋံ ကတွာ ဒဿေတီတိ အနာဝိကမ္မံ။ သုဋ္ဌု ဆာဒနာ ဝေါစ္ဆာဒနာ။ ကတပဋိစ္ဆာဒနဝသေန ပုနပိ ပါပဿ ကရဏတော ပါပကိရိယာ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ကတပဋိစ္ဆာဒနလက္ခဏာ မာယာ နာမ ဝုစ္စတိ၊ ယာယ သမန္နာဂတော ပုဂ္ဂလော ဘသ္မပဋိစ္ဆန္နော ဝိယ အင်္ဂါရော၊ ဥဒကပဋိစ္ဆန္နော ဝိယ ခါဏု၊ ပိလောတိကပလိဝေဌိတံ ဝိယ စ သတ္ထံ ဟောတိ။

ဧကဝိဓေနမာနောတိ ဧကပရိစ္ဆေဒေန ဧကကောဋ္ဌာသေန မာနော။ ယာ စိတ္တဿ ဥန္နတီတိ ယာ စိတ္တဿ အဗ္ဘုဿာပနာ၊ အယံ မာနောတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ပုဂ္ဂလံ အနာမသိတွာ နိဗ္ဗတ္တိတမာနောဝ ဝုတ္တော။

အတ္တုက္ကံသနမာနောတိ အတ္တာနံ ဥပရိ ဌပနမာနော။ ပရဝမ္ဘနမာနောတိ ပရေ လာမကကရဏမာနော။ ဣမေ ဒွေ မာနာ ယေဘုယျေန တထာ ပဝတ္တာကာရဝသေန ဝုတ္တာ။

‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနောတိ ဇာတိအာဒီနိ နိဿာယ ‘‘အဟမသ္မိ သေယျော’’တိ ဥပ္ပန္နော မာနော။ သဒိသမာနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမိမေပိ တယော မာနာ ပုဂ္ဂလဝိသေသံ အနိဿာယ တထာ ပဝတ္တာကာရဝသေန ဝုတ္တာ။ တေသု ဧကေကော တိဏ္ဏမ္ပိ သေယျသဒိသဟီနာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနော သေယျဿေဝ ယာထာဝမာနော၊ သေသာနံ အယာထာဝမာနော။ ‘‘သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ မာနော သဒိသဿေဝ ယာထာဝမာနော၊ သေသာနံ အယာထာဝမာနော။ ‘‘ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ မာနော ဟီနဿေဝ ယာထာဝမာနော၊ သေသာနံ အယာထာဝမာနော။

စတုဗ္ဗိဓေန မာနော လောကဓမ္မဝသေန ဝုတ္တော။ ပဉ္စဝိဓေန မာနော ပဉ္စကာမဂုဏဝသေန ဝုတ္တော။ ဆဗ္ဗိဓေန မာနော စက္ခာဒိသမ္ပတ္တိဝသေန ဝုတ္တော။ တတ္ထ မာနံ ဇနေတီတိ မာနံ ဥပ္ပာဒေတိ။

သတ္တဝိဓေန မာနနိဒ္ဒေသေ မာနောတိ ဥန္နမော။ အတိမာနောတိ ‘‘ဇာတိအာဒီဟိ မယာ သဒိသော နတ္ထီ’’တိ အတိက္ကမိတွာ မညနဝသေန ဥပ္ပန္နော မာနော။ မာနာတိမာနောတိ ‘‘အယံ ပုဗ္ဗေ မယာ သဒိသော၊ ဣဒါနိ အဟံ သေဋ္ဌော၊ အယံ ဟီနတရော’’တိ ဥပ္ပန္နော မာနော။ အယံ ဘာရာတိဘာရော ဝိယ ပုရိမံ သဒိသမာနံ ဥပါဒါယ မာနာတိမာနော နာမာတိ ဒဿေတုံ ‘‘မာနာတိမာနော’’တိ အာဟ။ ဩမာနောတိ ဟီနမာနော။ ယော ‘‘ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ မာနော နာမ ဝုတ္တော၊ အယံ ဩမာနော နာမ။ အပိ စေတ္ထ ‘‘တွံ ဇာတိမာ၊ ကာကဇာတိ ဝိယ တေ ဇာတိ။ တွံ ဂေါတ္တဝါ၊ စဏ္ဍာလဂေါတ္တံ ဝိယ တေ ဂေါတ္တံ။ တုယှံ သရော အတ္ထိ၊ ကာကသရော ဝိယ တေ သရော’’တိ ဧဝံ အတ္တာနံ ဟေဋ္ဌာ ကတွာ ပဝတ္တနဝသေန အယံ ‘‘ဩမာနော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အဓိမာနောတိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ အပ္ပတွာ ပတ္တသညိဿ၊ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ကတ္တဗ္ဗေ ကိစ္စေ အကတေယေဝ ကတသညိဿ၊ စတုသစ္စဓမ္မေ အနဓိဂတေ အဓိဂတသညိဿ ၊ အရဟတ္တေ အသစ္ဆိကတေ သစ္ဆိကတသညိဿ ဥပ္ပန္နော အဓိဂတမာနော အဓိမာနော နာမ။ အယံ ပန ကဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ကဿ န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ? အရိယသာဝကဿ တာဝ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော ဟိ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပဟီနကိလေသာဝသိဋ္ဌကိလေသပစ္စဝေက္ခဏေန သဉ္ဇာတသောမနဿော အရိယဂုဏပဋိဝေဓေ နိက္ကင်္ခေါ၊ တသ္မာ သောတာပန္နာဒီနံ ‘‘အဟံ သကဒါဂါမီ’’တိအာဒိဝသေန မာနော န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဒုဿီလဿ စ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော ဟိ အရိယဂုဏာဓိဂမေ နိရာသောဝ။ သီလဝတောပိ ပရိစ္စတ္တကမ္မဋ္ဌာနဿ နိဒ္ဒါရာမတာဒိမနုယုတ္တဿ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ ၊ ပရိသုဒ္ဓသီလဿ ပန ကမ္မဋ္ဌာနေ အပ္ပမတ္တဿ နာမရူပံ ဝဝတ္ထပေတွာ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေန ဝိတိဏ္ဏကင်္ခဿ တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာ သင်္ခါရေ သမ္မသန္တဿ အာရဒ္ဓဝိပဿကဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဥပ္ပန္နေ စ သုဒ္ဓသမထလာဘီ သုဒ္ဓဝိပဿနာလာဘီ ဝါ အန္တရာ ဌပေတိ။ သော ဟိ ဒသပိ ဝဿာနိ ဝီသမ္ပိ ဝဿာနိ တိံသမ္ပိ ဝဿာနိ အသီတိပိ ဝဿာနိ ကိလေသသမုဒါစာရံ အပဿန္တော ‘‘အဟံ သောတာပန္နော’’တိ ဝါ ‘‘သကဒါဂါမီ’’တိ ဝါ ‘‘အနာဂါမီ’’တိ ဝါ မညတိ၊ သမထဝိပဿနာလာဘီ ပန အရဟတ္တေယေဝ ဌပေတိ။ တဿ ဟိ သမာဓိဗလေန ကိလေသာ ဝိက္ခမ္ဘိတာ၊ ဝိပဿနာဗလေန သင်္ခါရာ သုပရိဂ္ဂဟိတာ၊ တသ္မာ သဋ္ဌိပိ ဝဿာနိ အသီတိပိ ဝဿာနိ ဝဿသတမ္ပိ ကိလေသာ န သမုဒါစရန္တိ၊ ခီဏာသဝဿေဝ စိတ္တာစာရော ဟောတိ။ သော ဧဝံ ဒီဃရတ္တံ ကိလေသသမုဒါစာရံ အပဿန္တော အန္တရာ အဋ္ဌတွာဝ ‘‘အရဟာ အဟ’’န္တိ မညတိ။

အသ္မိမာနောတိ ရူပေ အသ္မီတိအာဒိနာ နယေန ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ‘‘အဟံ ရူပါဒယော’’တိ ဥပ္ပန္နော မာနော။ မိစ္ဆာမာနောတိ ပါပကေဟိ ကမ္မာယတနသိပ္ပာယတနဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနသုတပဋိဘာနသီလဗ္ဗတေဟိ၊ ပါပိကာယ စ ဒိဋ္ဌိယာ ဥပ္ပန္နော မာနော။ တတ္ထ ပါပကံ ကမ္မာယတနံ နာမ ကေဝဋ္ဋမစ္ဆဗန္ဓနေသာဒါနံ ကမ္မံ။ ပါပကံ သိပ္ပာယတနံ နာမ မစ္ဆဇာလခိပကုမီနကရဏေသု စေဝ ပါသဩဍ္ဍနသူလာရောပနာဒီသု စ ဆေကတာ။ ပါပကံ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနံ နာမ ယာ ကာစိ ပရူပဃာတဝိဇ္ဇာ။ ပါပကံ သုတံ နာမ ဘာရတယုဒ္ဓသီတာဟရဏာဒိပဋိသံယုတ္တံ။ ပါပကံ ပဋိဘာနံ နာမ ဒုဗ္ဘာသိတယုတ္တံ ကပ္ပနာဋကဝိလပ္ပနာဒိပဋိဘာနံ ။ ပါပကံ သီလံ နာမ အဇသီလံ ဂေါသီလံ။ ဝတမ္ပိ အဇဝတဂေါဝတမေဝ။ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပန ဒွါသဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဂတေသု ယာကာစိ ဒိဋ္ဌိ။ အဋ္ဌဝိဓမာနော ဥတ္တာနတ္ထောယေဝ။

နဝဝိဓေန မာနနိဒ္ဒေသေ သေယျဿ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိအာဒယော နဝ မာနာ ပုဂ္ဂလံ နိဿာယ ဝုတ္တာ။ ဧတ္ထ ပန သေယျဿ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနော ရာဇာနဉ္စေဝ ပဗ္ဗဇိတာနဉ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ရာဇာ ဟိ ‘‘ရဋ္ဌေန ဝါ ဓနဝါဟနေဟိ ဝါ ကော မယာ သဒိသော အတ္ထီ’’တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။ ပဗ္ဗဇိတောပိ ‘‘သီလဓုတင်္ဂါဒီဟိ ကော မယာ သဒိသော အတ္ထီ’’တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။

သေယျဿ ‘‘သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ မာနောပိ ဧတေသံယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ရာဇာ ဟိ ‘‘ရဋ္ဌေန ဝါ ဓနဝါဟနေဟိ ဝါ အညရာဇူဟိ သဒ္ဓိံ မယှံ ကိံ နာနာကရဏ’’န္တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။ ပဗ္ဗဇိတောပိ ‘‘သီလဓုတင်္ဂါဒီဟိ အညေန ဘိက္ခုနာ မယှံ ကိံ နာနာကရဏ’’န္တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။

သေယျဿ ‘‘ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ မာနောပိ ဧတေသံယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဿ ဟိ ရညော ရဋ္ဌံ ဝါ ဓနဝါဟနာဒီနိ ဝါ နာတိသမ္ပန္နာနိ ဟောန္တိ၊ သော ‘‘မယှံ ရာဇာတိ ဝေါဟာရသုခမတ္တကမေဝ၊ ကိံ ရာဇာ နာမ အဟ’’န္တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။ ပဗ္ဗဇိတောပိ အပ္ပလာဘသက္ကာရော ‘‘အဟံ ဓမ္မကထိကော၊ ဗဟုဿုတော၊ မဟာထေရောတိ ကထာမတ္တမေဝ၊ ကိံ ဓမ္မကထိကော နာမာဟံ၊ ကိံ ဗဟုဿုတော နာမာဟံ၊ ကိံ မဟာထေရော နာမာဟံ၊ ယဿ မေ လာဘသက္ကာရော နတ္ထီ’’တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။

သဒိသဿ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနာဒယော အမစ္စာဒီနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အမစ္စော ဝါ ဟိ ရဋ္ဌိယော ဝါ ‘‘ဘောဂယာနဝါဟနာဒီဟိ ကော မယာ သဒိသော အညော ရာဇပုရိသော အတ္ထီ’’တိ ဝါ၊ ‘‘မယှံ အညေဟိ သဒ္ဓိံ ကိံ နာနာကရဏ’’န္တိ ဝါ၊ ‘‘အမစ္စောတိ နာမမေဝ မယှံ၊ ဃာသစ္ဆာဒနမတ္တမ္ပိ မေ နတ္ထိ၊ ကိံ အမစ္စော နာမာဟ’’န္တိ ဝါ ဧတေ မာနေ ကရောတိ။

ဟီနဿ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနာဒယော ဒါသာဒီနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဒါသော ဟိ ‘‘မာတိတော ဝါ ပိတိတော ဝါ ကော မယာ သဒိသော အညော ဒါသော နာမ အတ္ထိ၊ အညေ ဇီဝိတုံ အသက္ကောန္တာ ကုစ္ဆိဟေတု ဒါသာ နာမ ဇာတာ၊ အဟံ ပန ပဝေဏီအာဂတတ္တာ သေယျော’’တိ ဝါ၊ ‘‘ပဝေဏီအာဂတဘာဝေန ဥဘတောသုဒ္ဓိကဒါသတ္တေန အသုကဒါသေန နာမ သဒ္ဓိံ ကိ မယှံ နာနာကရဏ’’န္တိ ဝါ၊ ‘‘ကုစ္ဆိဝသေနာဟံ ဒါသဗျံ ဥပဂတော၊ မာတာပိတုကောဋိယာ ပန မေ ဒါသဋ္ဌာနံ နတ္ထိ ၊ ကိံ ဒါသော နာမ အဟ’’န္တိ ဝါ ဧတေ မာနေ ကရောတိ။ ယထာ စ ဒါသော၊ ဧဝံ ပုက္ကုသစဏ္ဍာလာဒယောပိ ဧတေ မာနေ ကရောန္တိယေဝ။

ဧတ္ထ စ သေယျဿ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ ဥပ္ပန္နမာနောဝ ယာထာဝမာနော၊ ဣတရေ ဒွေ အယာထာဝမာနာ။ တထာ သဒိသဿ ‘‘သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ၊ ဟီနဿ ‘‘ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ ဥပ္ပန္နမာနောဝ ယာထာဝမာနော၊ ဣတရေ ဒွေ အယာထာဝမာနာ။ တတ္ထ ယာထာဝမာနာ အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္ဈာ၊ အယာထာဝမာနာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဝဇ္ဈာ။

ဧတ္ထ စ သေယျဿ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနော ဥတ္တမဿ ဥတ္တမဋ္ဌေန ‘‘အဟံ သေယျော’’တိ ဧဝံ ဥပ္ပန္နမာနော၊ သေယျဿ ‘‘သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ မာနော ဥတ္တမဿ သမဋ္ဌေန ‘‘အဟံ သဒိသော’’တိ ဧဝံ ဥပ္ပန္နမာနော။ သေယျဿ ‘‘ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ မာနော ဥတ္တမဿ လာမကဋ္ဌေန ‘‘အဟံ ဟီနော’’တိ ဧဝံ ဥပ္ပန္နမာနော။ ဧဝံ သေယျမာနော သဒိသမာနော ဟီနမာနောတိ ဣမေ တယော မာနာ သေယျဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ သဒိသဿာပိ အဟံ သေယျော၊ သဒိသော၊ ဟီနောတိ တယော မာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဟီနဿာပိ အဟံ ဟီနော၊ သဒိသော၊ သေယျောတိ တယော မာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။

ဒသဝိဓမာနနိဒ္ဒေသေ ဣဓေကစ္စော မာနံ ဇနေတီတိ ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော မာနံ ဇနယတိ။ ဇာတိယာ ဝါတိ ခတ္တိယဘာဝါဒိဇာတိသမ္ပတ္တိယာ ဝါ။ ဂေါတ္တေန ဝါတိ ဂေါတမဂေါတ္တာဒိနာ ဥက္ကဋ္ဌဂေါတ္တေန ဝါ။ ကောလပုတ္တိယေန ဝါတိ မဟာကုလဘာဝေန ဝါ။ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါတိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နသရီရတာယ ဝါ။ သရီရဉှိ ‘‘ပေါက္ခရ’’န္တိ ဝုစ္စတိ၊ တဿ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိယာ အဘိရူပဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ ဓနေန ဝါတိ ဓနသမ္ပန္နဘာဝေန ဝါ၊ မယှံ နိဓာနဂတဿ ဓနဿ ပမာဏံ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ အဇ္ဈေနေန ဝါတိ အဇ္ဈာယနဝသေန ဝါ။ ကမ္မာယတနေန ဝါတိ ‘‘အဝသေသာ သတ္တာ ဆိန္နပက္ခကာကသဒိသာ၊ အဟံ ပန မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ’’တိ ဝါ၊ ‘‘အဟံ ယံ ယံ ကမ္မံ ကရောမိ၊ တံ တံ သမိဇ္ဈတီ’’တိ ဝါ ဧဝမာဒိနယပ္ပဝတ္တေန ကမ္မာယတနေန ဝါ။ သိပ္ပာယတနေန ဝါတိ ‘‘အဝသေသာ သတ္တာ နိသိပ္ပာ၊ အဟံ သိပ္ပဝါ’’တိ ဧဝမာဒိနယပ္ပဝတ္တေန သိပ္ပာယတနေန ဝါ။ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါတိ ဣဒံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ သုတေန ဝါတိ ‘‘အဝသေသာ သတ္တာ အပ္ပဿုတာ၊ အဟံ ပန ဗဟုဿုတော’’တိ ဧဝမာဒိသုတေန ဝါ။ ပဋိဘာနေန ဝါတိ ‘‘အဝသေသာ သတ္တာ အပ္ပဋိဘာနာ၊ မယှံ ပန ပဋိဘာနပ္ပမာဏံ နတ္ထီ’’တိ ဧဝမာဒိပဋိဘာနေန ဝါ။ အညတရညတရေန ဝါ ဝတ္ထုနာတိ အဝုတ္တေန အညေန ဝတ္ထုနာ ဝါ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနောတိ မာနကရဏဝသေန မာနော။ မညနာ မညိတတ္တန္တိ အာကာရဘာဝနိဒ္ဒေသော။ ဥဿိတဋ္ဌေန ဥန္နတိ။ ယဿုပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ပုဂ္ဂလံ ဥန္နာမေတိ ဥက္ခိပိတွာ ဌပေတီတိ ဥန္နာမော။ သမုဿိတဋ္ဌေန ဓဇော။ ဥက္ခိပနဋ္ဌေန စိတ္တံ သမ္ပဂ္ဂဏှာတီတိ သမ္ပဂ္ဂါဟော။ ကေတု ဝုစ္စတိ ဗဟူသု ဓဇေသု အစ္စုဂ္ဂတဓဇော ။ မာနောပိ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော အပရာပရေ ဥပါဒါယ အစ္စုဂ္ဂတဋ္ဌေန ကေတု ဝိယာတိ ကေတု၊ တံ ကေတုံ ဣစ္ဆတီတိ ကေတုကမျံ၊ တဿ ဘာဝေါ ကေတုကမျတာ။ သာ ပန စိတ္တဿ၊ န အတ္တနော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကေတုကမျတာ စိတ္တဿာ’’တိ။ မာနသမ္ပယုတ္တဉှိ စိတ္တံ ကေတုံ ဣစ္ဆတိ၊ တဿ ဘာဝေါ၊ ကေတုသင်္ခါတော မာနောတိ။ ဓောနော မာယဉ္စ မာနဉ္စ ပဟာယ ပဇဟိတွာ ယော သော ဓောနော အရဟာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဝိနောဒနဗျန္တိကရဏာဒိဝသေန ကိလေသေ ပဇဟိတွာ ဌိတော၊ သော တေန ရာဂါဒိနာ ကိလေသေန ဂစ္ဆေယျ။

နေရယိကောတိ ဝါတိ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တကသတ္တောတိ ဝါ။ တိရစ္ဆာနယောနိကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သော ဟေတု နတ္ထီတိ ယေန ဇနကဟေတုနာ ဂတိယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တေယျ၊ သော ဟေတု နတ္ထိ။ ပစ္စယောတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ကာရဏန္တိ ဌာနံ။ ကာရဏဉှိ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယ အတ္တနော ဖလဿ ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ ယေန ဟေတုနာ ယေန ပစ္စယေန ဂတိယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တေယျ၊ တံ ကာရဏံ နတ္ထိ။

၂၂။ ယော ပန နေသံ ဒွိန္နံ ဥပယာနံ ဘာဝေန ဥပယော ဟောတိ၊ သော ဥပယော ဟိ…ပေ… ဒိဋ္ဌိမိဓေဝ သဗ္ဗန္တိ။ တတ္ထ ဥပယောတိ တဏှာဒိဋ္ဌိနိဿိတော။ ဓမ္မေသု ဥပေတိ ဝါဒန္တိ ‘‘ရတ္တော’’တိ ဝါ ‘‘ဒုဋ္ဌော’’တိ ဝါ ဧဝံ တေသု တေသု ဓမ္မေသု ဥပေတိ ဝါဒံ။ အနူပယံ ကေန ကထံ ဝဒေယျာတိ တဏှာဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနေန ပန အနူပယံ ခီဏာသဝံ ကေန ရာဂေန ဝါ ဒေါသေန ဝါ ကထံ ‘‘ရတ္တော’’တိ ဝါ ‘‘ဒုဋ္ဌော’’တိ ဝါ ဝဒေယျ။ ဧဝံ အနုပဝဇ္ဇော စ သော ကိံ တိတ္ထိယာ ဝိယ ကတပဋိစ္ဆာဒကော ဘဝိဿတီတိ အဓိပ္ပာယော။ အတ္တာ နိရတ္တာ န ဟိ တဿ အတ္ထီတိ တဿ ဟိ အတ္တဒိဋ္ဌိ ဝါ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ ဝါ နတ္ထိ၊ ဂဟဏမုဉ္စနံ ဝါပိ အတ္တနိရတ္တသညိတံ နတ္ထိ။ ကိံ ကာရဏာ နတ္ထီတိ စေ? အဓောသိ သော ဒိဋ္ဌိမိဓေဝ သဗ္ဗန္တိ။ ယသ္မာ သော ဣဓေဝ အတ္တဘာဝေ ဉာဏမ္ဗုနာ သဗ္ဗဒိဋ္ဌိဂတံ အဓောသိ ပဇဟိ ဝိနောဒေသီတိ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေသိ။ တံ သုတွာ ရာဇာ အတ္တမနော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပက္ကာမီတိ။

ရတ္တောတိ ဝါတိ ရာဂေန ရတ္တောတိ ဝါ။ ဒုဋ္ဌောတိ ဝါတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေ အဘိသင်္ခါရာ အပ္ပဟီနာတိ ယေ ပုညာပုညအာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာ၊ တေ အပ္ပဟီနာ။ အဘိသင်္ခါရာနံ အပ္ပဟီနတ္တာတိ တေသံ ဝုတ္တပ္ပကာရာနံ ကမ္မာဘိသင်္ခါရာနံ န ပဟီနဘာဝေန။ ဂတိယာ ဝါဒံ ဥပေတီတိ ပဉ္စန္နံ ဂတီနံ အညတရာယ ကထနံ ဥပဂစ္ဆတိ။ တေနေဝါဟ – ‘‘နေရယိကောတိ ဝါ…ပေ… ဝါဒံ ဥပေတိ ဥပဂစ္ဆတီ’’တိ။ ဝဒေယျာတိ ကထေယျ။ ဂဟိတံ နတ္ထီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ နတ္ထိ။ မုဉ္စိတဗ္ဗံ နတ္ထီတိ မုဉ္စိတွာ ဌိတတ္တာ မောစေတဗ္ဗံ နတ္ထိ။

ယဿတ္ထိဂဟိတန္တိ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ ‘‘အဟံ မမာ’’တိ ဂဟိတံ အတ္ထိ။ တဿတ္ထိ မုဉ္စိတဗ္ဗန္တိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ မောစေတဗ္ဗံ အတ္ထိ။ ဥပရိ ပဒါနိ ပရိဝတ္တေတွာ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ဂဟဏံ မုဉ္စနာ သမတိက္ကန္တောတိ ဂဟဏမောစနာ အရဟာ အတိက္ကန္တော။ ဗုဒ္ဓိပရိဟာနိဝီတိဝတ္တောတိ ဝဍ္ဎိဉ္စ ပရိဟာနိဉ္စ အတိက္ကမိတွာ ပဝတ္တော။ သော ဝုဋ္ဌဝါသောတိအာဒိံ ကတွာ ဉာဏဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎာနီတိ ပရိယောသာနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ အဓောသီတိ ကန္တေသိ။ ဓုနိ သန္ဓုနိ နိဒ္ဓုနီတိ ဥပသဂ္ဂေန ပဒံ ဝဍ္ဎိတံ။

သဒ္ဓမ္မပ္ပဇ္ဇောတိကာယ မဟာနိဒ္ဒေသဋ္ဌကထာယ

ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။