📜

၇။ တိဿမေတ္တေယျသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၄၉။ သတ္တမေ တိဿမေတ္တေယျသုတ္တေ မေထုနမနုယုတ္တဿာတိ မေထုနဓမ္မံ သမာယုတ္တဿ။ ဣတီတိ ဧဝမာဟ။ အာယသ္မာတိ ပိယဝစနမေတံ။ တိဿောတိ နာမံ တဿ ထေရဿ။ သောပိ ဟိ တိဿောတိ နာမေန။ မေတ္တေယျောတိ ဂေါတ္တံ၊ ဂေါတ္တဝသေနေဝ ဧသ ပါကဋော အဟောသိ။ တသ္မာ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ (သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၈၂၁) ဝုတ္တံ – ‘‘တိဿမေတ္တေယျာ နာမ ဒွေ သဟာယာ’’တိ။ ဝိဃာတန္တိ ဥပဃာတံ။ ဗြူဟီတိ အာစိက္ခ။ မာရိသာတိ ပိယဝစနမေတံ၊ နိဒ္ဒုက္ခာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သုတွာန တဝ သာသနန္တိ တဝ ဝစနံ သုတွာ။ ဝိဝေကေ သိက္ခိဿာမသေတိ သဟာယံ အာရဗ္ဘ ဓမ္မဒေသနံ ယာစန္တော ဘဏတိ၊ သော ပန သိက္ခိတသိက္ခောယေဝ။

မေထုနဓမ္မော နာမာတိ ဣဒံ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဿ မေထုနဓမ္မဿ ဥပဒေသပဒံ။ အသဒ္ဓမ္မောတိ အသတံ နီစဇနာနံ ဓမ္မော။ ဂါမဓမ္မောတိ ဂါမဝါသီနံ သေဝနဓမ္မော။ ဝသလဓမ္မောတိ ဝသလာနံ ဓမ္မော၊ ကိလေသဝဿနတော ဝါ သယမေဝ ဝသလော ဓမ္မောတိ ဝသလဓမ္မော။ ဒုဋ္ဌုလ္လောတိ ဒုဋ္ဌော စ ကိလေသေဟိ ဒုဋ္ဌတ္တာ၊ ထူလော စ အနိပုဏဘာဝတောတိ ဒုဋ္ဌုလ္လော။ ယသ္မာ စ တဿ ဓမ္မဿ ပရိဝါရဘူတံ ဒဿနမ္ပိ ဂဟဏမ္ပိ အာမသနမ္ပိ ဖုသနမ္ပိ ဃဋ္ဋနမ္ပိ ဒုဋ္ဌုလ္လံ၊ တသ္မာပိ ဒုဋ္ဌုလ္လော သော မေထုနဓမ္မော။ ဩဒကန္တိကောတိ ဥဒကံ အဿ အန္တေ သုဒ္ဓတ္ထံ အာဒိယတီတိ ဥဒကန္တော၊ ဥဒကန္တောယေဝ ဩဒကန္တိကော။ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ကတ္တဗ္ဗတာယ ရဟဿော။ ဝိနယေ ပန ‘‘ဒုဋ္ဌုလ္လံ ဩဒကန္တိကံ ရဟဿ’’န္တိ (ပါရာ။ ၃၉) ပါဌော။ တတ္ထ တီသု ပဒေသု ယော သောတိ ပဒံ ပရိဝတ္တေတွာ ယံ တန္တိ ကတွာ ယောဇေတဗ္ဗံ ‘‘ယံ တံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ၊ သော မေထုနဓမ္မော၊ ယံ တံ ဩဒကန္တိကံ သော မေထုနဓမ္မော၊ ယံ တံ ရဟဿံ ၊ သော မေထုနဓမ္မော’’တိ။ ဣဓ ပန ‘‘ယော သော အသဒ္ဓမ္မော၊ သော မေထုနဓမ္မော…ပေ… ယော သော ရဟဿော၊ သော မေထုနဓမ္မော’’တိ ဧဝံ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒွယေန ဒွယေန သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော ဒွယံဒွယသမာပတ္တိ။ တတ္ထ ယောဇနာ – ယာ သာ ဒွယံဒွယသမာပတ္တိ၊ သော မေထုနဓမ္မော နာမာတိ။ ကိံကာရဏာ ဝုစ္စတိ မေထုနဓမ္မောတိ ကေန ကာရဏေန ကေန ပရိယာယေန မေထုနဓမ္မောတိ ကထီယတိ။ တံ ကာရဏံ ဒဿေန္တော ‘‘ဥဘိန္နံ ရတ္တာန’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥဘိန္နံ ရတ္တာနန္တိ ဒွိန္နံ ဣတ္ထိပုရိသာနံ ရာဂေန ရဉ္ဇိတာနံ။ သာရတ္တာနန္တိ ဝိသေသေန သုဋ္ဌု ရဉ္ဇိတာနံ။ အဝဿုတာနန္တိ ကိလေသေန တိန္တာနံ။ ပရိယုဋ္ဌိတာနန္တိ ကုသလာစာရံ ပရိယာဒိယိတွာ မဒ္ဒိတွာ ဌိတာနံ ‘‘မဂ္ဂေ စောရာ ပရိယုဋ္ဌိတာ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ပရိယာဒိန္နစိတ္တာနန္တိ ကုသလစိတ္တံ ပရိယာဒိယိတွာ ခေပေတွာ ဌိတစိတ္တာနံ။ ဥဘိန္နံ သဒိသာနန္တိ ဒွိန္နံ ကိလေသေန သဒိသာနံ။ ဓမ္မောတိ သဘာဝေါ။ တံ ကာရဏာတိ တေန ကာရဏေန။ တံ ဥပမာယ သာဓေန္တော ‘‘ဥဘော ကလဟကာရကာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥဘော ကလဟကာရကာတိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ကလဟကာရကာ ဒွေ။ မေထုနကာတိ ဝုစ္စန္တီတိ သဒိသာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဘဏ္ဍနကာရကာတိ တတ္ထ တတ္ထ ဂန္တွာ ဘဏ္ဍနံ ကရောန္တာ။ ဘဿကာရကာတိ ဝါစာကလဟံ ကရောန္တာ။ ဝိဝါဒကာရကာတိ နာနာဝစနံ ကရောန္တာ။ အဓိကရဏကာရကာတိ ဝိနိစ္ဆယပါပုဏနဝိသေသကာရဏံ ကရောန္တာ။ ဝါဒိနောတိ ဝါဒပဋိဝါဒိနော။ သလ္လာပကာတိ ဝါစံ ကထေန္တာ ဧဝမေဝန္တိ ဥပမာသံသန္ဒနံ။

ယုတ္တဿာတိ သညုတ္တဿ။ ပယုတ္တဿာတိ အာဒရေန ယုတ္တဿ။ အာယုတ္တဿာတိ ဝိသေသေန ယုတ္တဿ။ သမာယုတ္တဿာတိ ဧကတော ယုတ္တဿ။ တစ္စရိတဿာတိ တံစရိတံ ကရောန္တဿ။ တဗ္ဗဟုလဿာတိ တံဗဟုလံ ကရောန္တဿ။ တဂ္ဂရုကဿာတိ တံဂရုံ ကရောန္တဿ။ တန္နိန္နဿာတိ တသ္မိံ နတစိတ္တဿ။ တပ္ပောဏဿာတိ တသ္မိံ နတကာယဿ။ တပ္ပဗ္ဘာရဿာတိ တသ္မိံ အဘိမုခကာယဿ။ တဒဓိမုတ္တဿာတိ တသ္မိံ အဓိဟရိတဿ။ တဒဓိပတေယျဿာတိ တံ အဓိပတိံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ ပဝတ္တဿ။

ဝိဃာတန္တိ နိဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒေသဝစနံ။ ဝိဃာတန္တိ ပီဠနံ။ ဥပဃာတန္တိ သမီပံ ကတွာ ပီဠနံ။ ပီဠနန္တိ ဃဋ္ဋနံ။ ဃဋ္ဋနန္တိ ပီဠနံ။ သဗ္ဗံ အညမညဝေဝစနံ။ ဥပဒ္ဒဝန္တိ ဟိံသနံ။ ဥပသဂ္ဂန္တိ တတ္ထ တတ္ထ ဥပဂန္တွာ ပီဠနာကာရံ။ ဗြူဟီတိ ကထေဟိ။ အာစိက္ခာတိ ဝိဿဇ္ဇေဟိ။ ဒေသေဟီတိ ဒဿေဟိ။ ပညပေဟီတိ ဉာပေဟိ။ ပဋ္ဌပေဟီတိ ဌပေဟိ။ ဝိဝရာတိ ပါကဋံ ကရောဟိ။ ဝိဘဇာတိ ဘာဇေဟိ။ ဥတ္တာနီကရောဟီတိ တီရံ ပါပေဟိ။ ပကာသေဟီတိ ပါကဋံ ကရောဟိ။

တုယှံ ဝစနန္တိ တဝ ဝါစံ။ ဗျပ္ပထန္တိ ဝစနံ။ ဒေသနန္တိ အာစိက္ခနံ။ အနုသာသနန္တိ ဩဝါဒံ။ အနုသိဋ္ဌန္တိ အနုသာသနံ။ သုတွာတိ သောတေန သုတွာ။ သုဏိတွာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဥဂ္ဂဟေတွာတိ သမ္မာ ဂဟေတွာ။ ဥပဓာရယိတွာတိ အနာသေတွာ။ ဥပလက္ခယိတွာတိ သလ္လက္ခေတွာ။

၅၀။ မုဿတေ ဝါပိ သာသနန္တိ ပရိယတ္တိပဋိပတ္တိတော ဒုဝိဓမ္ပိ သာသနံ နဿတိ။ ဝါပီတိ ပဒပူရဏမတ္တံ။ ဧတံ တသ္မိံ အနရိယန္တိ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဧတံ အနရိယံ၊ ယဒိဒံ မိစ္ဆာပဋိပဒါ။ ဂါရဝါဓိဝစနန္တိ ဂုဏဝိသိဋ္ဌသဗ္ဗသတ္တုတ္တမဂရုဂါရဝါဓိဝစနံ။ တေနာဟု ပေါရာဏာ –

‘‘ဘဂဝါတိ ဝစနံ သေဋ္ဌံ၊ ဘဂဝါတိ ဝစနမုတ္တမံ၊

ဂရု ဂါရဝယုတ္တော သော၊ ဘဂဝါ တေန ဝုစ္စတီ’’တိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၄၂)၊

စတုဗ္ဗိဓံ ဝါ နာမံ အာဝတ္ထိကံ၊ လိင်္ဂိကံ၊ နေမိတ္တိကံ၊ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နန္တိ။ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ နာမ လောကိယဝေါဟာရေန ‘‘ယဒိစ္ဆက’’န္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဝစ္ဆော၊ ဒမ္မော၊ ဗလီဗဒ္ဓါတိ ဧဝမာဒိ အာဝတ္ထိကံ၊ ဒဏ္ဍီ၊ ဆတ္တီ၊ သိခီ၊ ကရီတိ ဧဝမာဒိ လိင်္ဂိကံ၊ တေဝိဇ္ဇော၊ ဆဠဘိညောတိ ဧဝမာဒိ နေမိတ္တိကံ၊ သိရိဝဍ္ဎကော၊ ဓနဝဍ္ဎကောတိ ဧဝမာဒိ ဝစနတ္ထံ အနပေက္ခိတွာ ပဝတ္တံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ။ ဣဒံ ပန ဘဂဝါတိ နာမံ နေမိတ္တိကံ၊ န မဟာမာယာယ၊ န သုဒ္ဓါဒနမဟာရာဇေန၊ န အသီတိယာ ဉာတိသဟဿေဟိ ကတံ၊ န သက္ကသန္တုသိတာဒီဟိ ဒေဝတာဝိသေသေဟိ ကတံ။ ဝက္ခတိ စ ‘‘ဘဂဝါတိ နေတံ နာမံ မာတရာ ကတံ…ပေ… ပဋိလာဘာ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ ယဒိဒံ ဘဂဝါ’’တိ (မဟာနိ။ ၈၄)။

‘‘ဘာဂျဝါ ဘဂ္ဂဝါ ယုတ္တော၊ ဘဂေဟိ စ ဝိဘတ္တဝါ၊

ဘတ္တဝါ ဝန္တဂမနော၊ ဘဝေသု ဘဂဝါ တတော’’တိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၄၄)၊

တတ္ထ –

‘‘ဝဏ္ဏာဂမော ဝဏ္ဏဝိပရိယာယော၊ ဒွေ စာပရေ ဝဏ္ဏဝိကာရနာသာ၊

ဓာတူနမတ္ထာတိသယေန ယောဂေါ၊ တဒုစ္စတေ ပဉ္စဝိဓံ နိရုတ္တိ’’န္တိ။ –

ဧဝံ ဝုတ္တနိရုတ္တိလက္ခဏံ ဂဟေတွာ ပဒသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ‘‘နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာန’’န္တိ ဧတ္ထ ရကာရာဂမော ဝိယ အဝိဇ္ဇမာနဿ အက္ခရဿ အာဂမော ဝဏ္ဏာဂမော နာမ။ ‘‘ဟိံသနာ၊ ဟိံသော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘သီဟော’’တိ ဝိယ ဝိဇ္ဇမာနက္ခရာနံ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေန ပရိဝတ္တနံ ဝဏ္ဏဝိပရိယာယော နာမ။ ‘‘နဝေ ဆန္နကေ ဒါနံ ဒိယျတီ’’တိ ဧတ္ထ အကာရဿ ဧကာရာပဇ္ဇနတာ ဝိယ အညက္ခရဿ အညက္ခရာပဇ္ဇနတာ ဝဏ္ဏဝိကာရော နာမ။ ‘‘ဇီဝနဿ မူတော ဇီဝနမူတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဇီမူတော’’တိ ဝကာရနကာရာနံ ဝိနာသော ဝိယ ဝိဇ္ဇမာနက္ခရဝိနာသော ဝဏ္ဏဝိနာသော နာမ။ ‘‘ဖရုသာဟိ ဝါစာဟိ ပကြုဗ္ဗမာနော အာသဇ္ဇ မံ တွံ ဝဒသိ ကုမာရာ’’တိ ဧတ္ထ ပကြုဗ္ဗမာနောတိ ပဒဿ အဘိဘဝမာနောတိ အတ္ထပဋိပါဒနံ ဝိယ တတ္ထ တတ္ထ ယထာယောဂံ ဝိသေသတ္ထယောဂေါ ဓာတူနံ အတ္ထာတိသယေန ယောဂေါ နာမ။

ဧဝံ နိရုတ္တိလက္ခဏံ ဂဟေတွာ သဒ္ဒနယေန ဝါ ပိသောဒရာဒိနိဿိတော ပတိဋ္ဌာနီတိ ပိသောဒရာဒိပက္ခေပလက္ခဏံ ဂဟေတွာ ယသ္မာ လောကိယလောကုတ္တရသုခါဘိနိဗ္ဗတ္တကံ ဒါနသီလာဒိပါရပ္ပတ္တံ ဘာဂျမဿ အတ္ထိ၊ တသ္မာ ‘‘ဘာဂျဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုစ္စတီတိ ဉာတဗ္ဗံ။

ယသ္မာ ပန လောဘဒေါသမောဟဝိပရီတမနသိကာရအဟိရိကာနောတ္တပ္ပကောဓူပနာဟမက္ခပဠာသဣဿာ- မစ္ဆရိယမာယာသာဌေယျထမ္ဘသာရမ္ဘမာနာတိမာနမဒပမာဒတဏှာအဝိဇ္ဇာတိဝိဓာကုသလမူလဒုစ္စရိတ- သံကိလေသမလဝိသမသညာဝိတက္ကပပဉ္စစတုဗ္ဗိဓဝိပရိယေသအာသဝဂန္ထဩဃယောဂအဂတိ- တဏှုပ္ပာဒုပါဒါနပဉ္စစေတောခီလဝိနိဗန္ဓနီဝရဏာဘိနန္ဒနဆဝိဝါဒမူလတဏှာကာယသတ္တာနုသယ- အဋ္ဌမိစ္ဆတ္တနဝတဏှာမူလကဒသာကုသလကမ္မပထဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတအဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတပ္ပဘေသဗ္ဗဒရထ- ပရိဠာဟကိလေသသတသဟဿာနိ၊ သင်္ခေပတော ဝါ ပဉ္စ ကိလေသခန္ဓအဘိသင်္ခါရဒေဝပုတ္တမစ္စုမာရေ အဘဉ္ဇိ၊ တသ္မာ ဘဂ္ဂတ္တာ ဧတေသံ ပရိဿယာနံ ‘‘ဘဂ္ဂဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အာဟ စေတ္ထ –

‘‘ဘဂ္ဂရာဂေါ ဘဂ္ဂဒေါသော၊ ဘဂ္ဂမောဟော အနာသဝေါ၊

ဘဂ္ဂါဿ ပါပကာ ဓမ္မာ၊ ဘဂဝါ တေန ဝုစ္စတီ’’တိ။ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၉၆၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၄၄)၊

ဘာဂျဝန္တတာယ စဿ သတပုညဇလက္ခဏဝရဿ ရူပကာယသမ္ပတ္တိ ဒီပိတာ ဟောတိ။ ဘဂ္ဂဒေါသတာယ ဓမ္မကာယသမ္ပတ္တိ။ တထာ လောကိယသရိက္ခကာနံ ဗဟုမတဘာဝေါ ၊ ဂဟဋ္ဌပဗ္ဗဇိတေဟိ အဘိဂမနီယတာ၊ အဘိဂတာနဉ္စ နေသံ ကာယစိတ္တဒုက္ခာပနယနေ ပဋိဗလဘာဝေါ၊ အာမိသဒါနဓမ္မဒါနေဟိ ဥပကာရိတာ၊ လောကိယလောကုတ္တရသုခေဟိ စ သညောဇနသမတ္ထတာ ဒီပိတာ ဟောတိ။

ယသ္မာ စ လောကေ ဣဿရိယဓမ္မယသသိရိကာမပယတ္တေသု ဆသု ဓမ္မေသု ဘဂသဒ္ဒေါ ပဝတ္တတိ၊ ပရမဉ္စဿ သကစိတ္တေ ဣဿရိယံ၊ အဏိမာလင်္ဃိမာဒိကံ ဝါ လောကိယသမ္မတံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ အတ္ထိ၊ တထာ လောကုတ္တရော ဓမ္မော၊ လောကတ္တယဗျာပကော ယထာဘုစ္စဂုဏာဓိဂတော အတိဝိယ ပရိသုဒ္ဓါ ယသော၊ ရူပကာယဒဿနဗျာဝဋဇနနယနပ္ပသာဒဇနနသမတ္ထာ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂသိရီ၊ ယံ ယံ ဧတေန ဣစ္ဆိတံ ပတ္ထိတံ အတ္တဟိတံ ပရဟိတံ ဝါ၊ တဿ တဿ တထေဝ အဘိနိပ္ဖန္နတ္တာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတတ္ထနိပ္ဖတ္တိသညိတော ကာမော၊ သဗ္ဗလောကဂရုဘာဝပ္ပတ္တိဟေတုဘူတော သမ္မာဝါယာမသင်္ခါတော ပယတ္တော စ အတ္ထိ၊ တသ္မာ ဣမေဟိ ဘဂေဟိ ယုတ္တတ္တာပိ ဘဂါ အဿ သန္တီတိ ဣမိနာ အတ္ထေန ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ယသ္မာ ပန ကုသလာဒီဟိ ဘေဒေဟိ သဗ္ဗဓမ္မေ၊ ခန္ဓာယတနဓာတုသစ္စဣန္ဒြိယပဋိစ္စသမုပ္ပာဒါဒီဟိ ဝါ ကုသလာဒိဓမ္မေ၊ ပီဠနသင်္ခတသန္တာပဝိပရိဏာမဋ္ဌေန ဝါ ဒုက္ခမရိယသစ္စံ၊ အာယူဟနနိဒါနသံယောဂပလိဗောဓဋ္ဌေန သမုဒယံ၊ နိဿရဏဝိဝေကာသင်္ခတအမတဋ္ဌေန နိရောဓံ၊ နိယျာနိကဟေတုဒဿနာဓိပတေယျဋ္ဌေန မဂ္ဂံ ဝိဘတ္တဝါ၊ ဝိဘဇိတွာ ဝိဝရိတွာ ဒေသိတဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဝိဘတ္တဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ယသ္မာ စ ဧသ ဒိဗ္ဗဗြဟ္မအရိယဝိဟာရေ ကာယစိတ္တဥပဓိဝိဝေကေ သုညတပ္ပဏိဟိတာနိမိတ္တဝိမောက္ခေ အညေ စ လောကိယလောကုတ္တရေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ ဘဇိ သေဝိ ဗဟုလမကာသိ၊ တသ္မာ ‘‘ဘတ္တဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ယသ္မာ ပန တီသု ဘဝေသု တဏှာသင်္ခါတံ ဂမနံ အနေန ဝန္တံ၊ တသ္မာ ‘‘ဘဝေသု ဝန္တဂမနော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဘဝသဒ္ဒတော ဘကာရံ ဂမနသဒ္ဒတော ဂကာရံ ဝန္တသဒ္ဒတော ဝကာရဉ္စ ဒီဃံ ကတွာ အာဒါယ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ယထာ လောကေ ‘‘မေဟနဿ ခဿ မာလာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘မေခလာ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ပုန အပရမ္ပိ ပရိယာယံ နိဒ္ဒိသန္တော ‘‘အပိ စ ဘဂ္ဂရာဂေါတိ ဘဂဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဘဂ္ဂေါ ရာဂေါ အဿာတိ ဘဂ္ဂရာဂေါ။ ဘဂ္ဂဒေါသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကဏ္ဍကောတိ ဝိနိဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန ကိလေသာ ဧဝ။ ဘဇီတိ ဥဒ္ဒေသဝသေန ဝိဘာဂံ ကတွာ ဘာဇေသိ။ ဝိဘဇီတိ နိဒ္ဒေသဝသေန ဝိဝိဓာ ဘာဇေသိ။ ပဝိဘဇီတိ ပဋိနိဒ္ဒေသဝသေန ပကာရေန ဝိဘဇိ။ ဥဂ္ဃဋိတညူနံ ဝသေန ဘဇိ။ ဝိပဉ္စိတညူနံ ဝသေန ဝိဘဇိ။ နေယျာနံ ဝသေန ပဝိဘဇိ။

ဓမ္မရတနန္တိ –

‘‘စိတ္တီကတံ မဟဂ္ဃဉ္စ၊ အတုလံ ဒုလ္လဘဒဿနံ၊

အနောမသတ္တပရိဘောဂံ၊ ရတနံ တေန ဝုစ္စတီ’’တိ။ (ခု။ ပါ။ အဋ္ဌ။ ၆။၃၊ ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၃) –

ဧဝံ ဝဏ္ဏိတံ ဓမ္မရတနံ တိဝိဓေန ဘာဇေသိ။ ဘဝါနံအန္တကရောတိ ကာမဘဝါဒီနံ နဝန္နံ ဘဝါနံ ပရိစ္ဆေဒံ ပရိယန္တံ ပရိဝဋုမံ ကာရကော။ ဘာဝိတကာယောတိ ဝဍ္ဎိတကာယော။ တထာ ဣတရေသုပိ။ ဘဇီတိ သေဝိ။ အရညဝနပတ္ထာနီတိ ဂါမဿ ဝါ နဂရဿ ဝါ ဣန္ဒခီလတော ဗဟိ အရညံ။ ဝနပတ္ထာနိ မနုဿူပစာရာတိက္ကန္တာနိ ဝနသဏ္ဍာနိ။ ပန္တာနီတိ ယတ္ထ မနုဿာ န ကသန္တိ န ဝပန္တိ ဒူရာနိ သေနာသနာနိ။ ကေစိ ပန ‘‘ဝနပတ္တာနီတိ ယသ္မာ ယတ္ထ ဗျဂ္ဃာဒယော အတ္ထိ၊ တံ ဝနံ တေ ပါလယန္တိ ရက္ခန္တိ၊ တသ္မာ တေဟိ ရက္ခိတတ္တာ ဝနပတ္တာနီ’’တိ ဝဒန္တိ။ သေနာသနာနီတိ သေတိ စေဝ အာသတိ စ ဧတ္ထာတိ သေနာသနာနိ။ အပ္ပသဒ္ဒါနီတိ ဝစနသဒ္ဒေန အပ္ပသဒ္ဒါနိ။ အပ္ပနိဂ္ဃောသာနီတိ ဂါမနဂရနိဂ္ဃောသသဒ္ဒေန အပ္ပနိဂ္ဃောသာနိ။ ဝိဇနဝါတာနီတိ အန္တောသဉ္စရဏဇနဿ သရီရဝါတေန ဝိရဟိတာနိ။ ‘‘ဝိဇနဝါဒါနီ’’တိပိ ပါဌော၊ ‘‘အန္တောဇနဝါဒေန ဝိရဟိတာနီ’’တိ အတ္ထော။ ‘‘ဝိဇနပါတာနီ’’တိပိ ပါဌော၊ ‘‘ဇနသဉ္စာရဝိရဟိတာနီ’’တိ အတ္ထော။ မနုဿရာဟဿေယျကာနီတိ မနုဿာနံ ရဟဿကရဏဋ္ဌာနာနိ။ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပာနီတိ ဝိဝေကာနုရူပါနိ။ ဘာဂီ ဝါတိ ‘‘ဘာဂေါ စီဝရာဒိကောဋ္ဌာသော အဿ အတ္ထီ’’တိ ဘာဂီ။ ‘‘ပဋိလာဘဝသေန အတ္ထရသာဒိဘာဂေါ အဿ အတ္ထီ’’တိ ဘာဂီ။ အတ္ထရသဿာတိ ဟေတုဖလသမ္ပတ္တိသင်္ခါတဿ အတ္ထရသဿ။ ဓမ္မရသဿာတိ ဟေတုသမ္ပတ္တိသင်္ခါတဿ ဓမ္မရသဿ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဟေတုဖလေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဟေတုမှိ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၂၀)။ ဝိမုတ္တိရသဿာတိ ဖလသမ္ပတ္တိသင်္ခါတဿ ဝိမုတ္တိရသဿ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘ကိစ္စသမ္ပတ္တိအတ္ထေန၊ ရသော နာမ ပဝုစ္စတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၂ မာတိကာဝဏ္ဏနာ၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၈)။

စတုန္နံဈာနာနန္တိ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ စတုန္နံ ဈာနာနံ။ စတုန္နံ အပ္ပမညာနန္တိ မေတ္တာဒီနံ ဖရဏပ္ပမာဏဝိရဟိတာနံ စတုန္နံ ဗြဟ္မဝိဟာရာနံ။ စတုန္နံ အရူပသမာပတ္တီနန္တိ အာကာသာနဉ္စာယတနာဒီနံ စတုန္နံ အရူပဇ္ဈာနာနံ။ အဋ္ဌန္နံ ဝိမောက္ခာနန္တိ ‘‘ရူပီ ရူပါနိ ပဿတီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၂၄၈) နယေန ဝုတ္တာနံ အာရမ္မဏဝိမုတ္တာနံ အဋ္ဌန္နံ ဝိမောက္ခာနံ။ အဘိဘာယတနာနန္တိ ဧတ္ထ အဘိဘူတာနိ အာယတနာနိ ဧတေသံ ဈာနာနန္တိ အဘိဘာယတနာနိ၊ ဈာနာနိ။ အာယတနာနီတိ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန အာယတနသင်္ခါတာနိ ကသိဏာရမ္မဏာနိ။ ဉာဏုတ္တရိကော ဟိ ပုဂ္ဂလော ဝိသဒဉာဏောတိ ကိံ ဧတ္ထ အာရမ္မဏေ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ န မယိ စိတ္တေကဂ္ဂတာကရဏေ ဘာရော အတ္ထီတိ တာနိ အာရမ္မဏာနိ အဘိဘဝိတွာ သမာပဇ္ဇတိ။ သဟ နိမိတ္တုပ္ပာဒေနေဝေတ္ထ အပ္ပနံ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဥပ္ပာဒိတာနိ ဈာနာနိ အဘိဘာယတနာနီတိ ဝုစ္စန္တိ၊ တေသံ အဋ္ဌန္နံ အဘိဘာယတနာနံ။ နဝန္နံ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီနန္တိ ပုဗ္ဗံ ပုဗ္ဗံ အနု အနုပုဗ္ဗံ၊ အနုပုဗ္ဗံ ဝိဟရိတဗ္ဗတော သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တိ၊ အနုပဋိပါဋိယာ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော၊ တာသံ နဝန္နံ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီနံ။ ဒသန္နံ သညာဘာဝနာနန္တိ ဂိရိမာနန္ဒသုတ္တေ (အ။ နိ။ ၁၀။၆၀) အာဂတာနံ အနိစ္စသညာဒီနံ ဒသန္နံ သညာဘာဝနာနံ။ ဒသန္နံ ကသိဏသမာပတ္တီနန္တိ သကလဋ္ဌေန ကသိဏသင်္ခါတာနံ ပထဝီကသိဏဇ္ဈာနာဒီနံ ဒသန္နံ ဈာနာနံ။ အာနာပါနဿတိသမာဓိဿာတိ အာနာပါနဿတိသမ္ပယုတ္တသမာဓိဿ ။ အသုဘသမာပတ္တိယာတိ အသုဘဇ္ဈာနသမာပတ္တိယာ။ ဒသန္နံ တထာဂတဗလာနန္တိ ဒသဗလဗလာနံ ဒသန္နံ။ စတုန္နံ ဝေသာရဇ္ဇာနန္တိ ဝိသာရဒဘာဝါနံ စတုန္နံ ဝေသာရဇ္ဇာနံ။ စတုန္နံ ပဋိသမ္ဘိဒါနန္တိ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏာနံ စတုန္နံ။ ဆန္နံ အဘိညာဏာနန္တိ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒီနံ ဆန္နံ အဘိညာဏာနံ။ ဆန္နံ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနန္တိ ‘‘သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တီ’’တိအာဒိနာ (စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၅၊ နေတ္တိ။ ၁၅) နယေန ဥပရိ အာဂတာနံ ဆန္နံ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနံ။

တတ္ထ စီဝရာဒယော ဘာဂျသမ္ပတ္တိဝသေန ဝုတ္တာ။ အတ္ထရသတိကော ပဋိဝေဓဝသေန ဝုတ္တော။ အဓိသီလတိကော ပဋိပတ္တိဝသေန။ ဈာနတ္တိကော ရူပါရူပဇ္ဈာနဝသေန။ ဝိမောက္ခတ္တိကော သမာပတ္တိဝသေန။ သညာစတုက္ကော ဥပစာရပ္ပနာဝသေန။ သတိပဋ္ဌာနာဒယော သတ္တတိံသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မဝသေန။ တထာဂတဗလာနန္တိအာဒယော အာဝေဏိကဓမ္မဝသေန ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဣတော ပရံ ဘဂဝါတိ နေတံ နာမန္တိအာဒိ ‘‘အတ္ထမနုဂတာ အယံ ပညတ္တီ’’တိ ဉာပနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သမဏာ ပဗ္ဗဇ္ဇုပဂတာ။ ဗြာဟ္မဏာ ဘောဝါဒိနော သမိတပါပဗာဟိတပါပါ ဝါ။ ဒေဝတာ သက္ကာဒယော ဗြဟ္မာနော စ။ ဝိမောက္ခန္တိကန္တိ ဝိမောက္ခော အရဟတ္တမဂ္ဂေါ၊ ဝိမောက္ခဿ အန္တော အရဟတ္တဖလံ၊ တသ္မိံ ဝိမောက္ခန္တေ ဘဝံ ဝိမောက္ခန္တိကံ နာမံ။ သဗ္ဗညုဘာဝေါ ဟိ အရဟတ္တမဂ္ဂေန သိဇ္ဈတိ၊ အရဟတ္တဖလာဓိဂမေန သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ တသ္မာ သဗ္ဗညုဘာဝေါ ဝိမောက္ခန္တေ ဘဝေါ ဟောတိ။ တံ နေမိတ္တိကမ္ပိ နာမံ ဝိမောက္ခန္တေ ဘဝံ နာမ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဝိမောက္ခန္တိကမေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာန’’န္တိ။ ဗောဓိယာ မူလေ သဟ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ပဋိလာဘာတိ မဟာဗောဓိရုက္ခမူလေ ယထာဝုတ္တက္ခဏေ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ပဋိလာဘေန သဟ။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တီတိ အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သဗ္ဗဓမ္မသစ္ဆိကိရိယာယ ဝါ ဇာတာ ပညတ္တိ။ ယဒိဒံ ဘဂဝါတိ ယာ အယံ ဘဂဝါတိ ပညတ္တိ။

ဒွီဟိ ကာရဏေဟီတိ ဒွီဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ။ ပရိယတ္တိသာသနန္တိ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။ ပဋိပတ္တီတိ ပဋိပဇ္ဇတိ ဧတာယာတိ ပဋိပတ္တိ။ ယံ တဿ ပရိယာပုဋန္တိ တေန ပုဂ္ဂလေန ယံ ပရိယာပုဋံ သဇ္ဈာယိတံ ကရဏတ္ထေ သာမိဝစနံ။ ‘‘ပရိယာပုဋ္ဋ’’န္တိပိ ပါဌော။ သုတ္တန္တိ ဥဘတောဝိဘင်္ဂနိဒ္ဒေသခန္ဓကပရိဝါရာ၊ သုတ္တနိပါတေ မင်္ဂလသုတ္တ- (ခု။ ပါ။ ၅။၁ အာဒယော၊ သု။ နိ။ ၂၆၁ အာဒယော) ရတနသုတ္တ- (ခု။ ပါ။ ၆။၁ အာဒယော) တုဝဋကသုတ္တာနိ (သု။ နိ။ ၉၂၁ အာဒယော)၊ အညမ္ပိ စ သုတ္တနာမကံ တထာဂတဝစနံ သုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂေယျန္တိ သဗ္ဗမ္ပိ သဂါထကံ သုတ္တံ ဂေယျန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ဝိသေသေန သံယုတ္တကေ သကလောပိ သဂါထာဝဂ္ဂေါ။ ဝေယျာကရဏန္တိ သကလံ အဘိဓမ္မပိဋကံ နိဂ္ဂါထကံ သုတ္တံ၊ ယဉ္စ အညမ္ပိ အဋ္ဌဟိ အင်္ဂေဟိ အသင်္ဂဟိတံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ၊ တံ ‘‘ဝေယျာကရဏ’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂါထာတိ ဓမ္မပဒံ၊ ထေရဂါထာ၊ ထေရီဂါထာ၊ သုတ္တနိပါတေ နောသုတ္တနာမိကာ သုဒ္ဓိကဂါထာ စ ‘‘ဂါထာ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥဒါနန္တိ သောမနဿဉာဏမယိကဂါထာပဋိသံယုတ္တာ ဒွေအသီတိ သုတ္တန္တာ ‘‘ဥဒါန’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣတိဝုတ္တကန္တိ ‘‘ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာ (ဣတိဝု။ ၁ အာဒယော) ဒသုတ္တရသတသုတ္တန္တာ ‘‘ဣတိဝုတ္တက’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဇာတကန္တိ အပဏ္ဏကဇာတကာဒီနိ (ဇာ။ ၁။၁။၁) ပဏ္ဏာသာဓိကာနိ ပဉ္စဇာတကသတာနိ ‘‘ဇာတက’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဗ္ဘုတဓမ္မန္တိ ‘‘စတ္တာရောမေ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတဓမ္မာ အာနန္ဒေ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၀၉၊ အ။ နိ။ ၄။၁၂၉) သဗ္ဗေပိ အစ္ဆရိယအဗ္ဘုတဓမ္မပဋိသံယုတ္တာ သုတ္တန္တာ ‘‘အဗ္ဘုတဓမ္မ’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝေဒလ္လန္တိ စူဠဝေဒလ္လ- (မ။ နိ။ ၁။၄၆၀ အာဒယော) မဟာဝေဒလ္လ- (မ။ နိ။ ၁။၄၄၉ အာဒယော) သမ္မာဒိဋ္ဌိ- (မ။ နိ။ ၁။၈၉ အာဒယော) သက္ကပဉှ- (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၄၄ အာဒယော) သင်္ခါရဘာဇနိယမဟာပုဏ္ဏမသုတ္တာဒယော (မ။ နိ။ ၃။၈၅ အာဒယော) သဗ္ဗေပိ ဝေဒဉ္စ တုဋ္ဌိဉ္စ လဒ္ဓါ လဒ္ဓါ ပုစ္ဆိတသုတ္တန္တာ ‘‘ဝေဒလ္လ’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ပရိယတ္တိသာသနန္တိ ဣဒံ ဝုတ္တပ္ပကာရံ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗဋ္ဌေန ပရိယတ္တိ၊ အနုသာသနဋ္ဌေန သာသနန္တိ ကတွာ ပရိယတ္တိသာသနံ။ တမ္ပိ မုဿတီတိ တမ္ပိ ပရိယတ္တိသာသနံ နဿတိ။ သမ္မုဿတီတိ အာဒိတော နဿတိ။ ပရိဗာဟိရော ဟောတီတိ ပရမ္မုခေါ ဟောတိ။

ကတမံ ပဋိပတ္တိသာသနန္တိ လောကုတ္တရဓမ္မတော ပုဗ္ဗဘာဂေါ တဒတ္ထံ ပဋိပဇ္ဇီယတီတိ ပဋိပတ္တိ။ သာသီယန္တိ ဧတ္ထ ဝေနေယျာတိ သာသနံ။ သမ္မာပဋိပဒါတိအာဒယော ဝုတ္တနယာ ဧဝ။

ပါဏမ္ပိ ဟနတီတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယမ္ပိ ဃာတေတိ။ အဒိန္နမ္ပိ အာဒိယတီတိ ပရပရိဂ္ဂဟိတမ္ပိ ဝတ္ထုံ ဂဏှာတိ။ သန္ဓိမ္ပိ ဆိန္ဒတီတိ ဃရသန္ဓိမ္ပိ ဆိန္ဒတိ။ နိလ္လောပမ္ပိ ဟရတီတိ ဂါမေ ပဟရိတွာ မဟာဝိလောပမ္ပိ ကရောတိ။ ဧကာဂါရိကမ္ပိကရောတီတိ ပဏ္ဏာသမတ္တေဟိပိ သဋ္ဌိမတ္တေဟိပိ ပရိဝါရေတွာ ဇီဝဂ္ဂါဟံ ဂဟေတွာပိ ဓနံ အာဟရာပေတိ။ ပရိပန္ထေပိ တိဋ္ဌတီတိ ပန္ထဒူဟနကမ္မံ ကရောတိ။ ပရဒါရမ္ပိ ဂစ္ဆတီတိ ပရဒါရေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇတိ။ မုသာပိ ဘဏတီတိ အတ္ထဘဉ္ဇနကံ မုသာပိ ဝဒတိ။ အနရိယဓမ္မောတိ အနရိယသဘာဝေါ။

၅၁။ ဧကော ပုဗ္ဗေ စရိတွာနာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာသင်္ခါတေန ဝါ ဂဏာဝဝဿဂ္ဂဋ္ဌေန ဝါ ပုဗ္ဗေ လောကေ ဝိဟရိတွာ။ ယာနံ ဘန္တံဝ တံ လောကေ၊ ဟီနမာဟု ပုထုဇ္ဇနန္တိ တံ ဝိဗ္ဘန္တကံ ပုဂ္ဂလံ ယထာ ဟတ္ထိယာနာဒိယာနံ အဒန္တံ ဝိသမမ္ပိ အာရောဟတိ၊ အာရောဟနကမ္ပိ ဘဉ္ဇတိ၊ ပပါတေပိ ပပတတိ၊ ဧဝံ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝိသမာရောဟနေန နိရယာဒီသု၊ အတ္ထဘဉ္ဇနေန ဇာတိပပါတာဒီသု ပပတနေန စ ယာနံ ဘန္တံဝ ဟီနံ ပုထုဇ္ဇနဉ္စ အာဟူတိ။

ပဗ္ဗဇ္ဇာသင်္ခါတေန ဝါတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာကောဋ္ဌာသေန ဝါ ‘‘ပဗ္ဗဇိတော သမဏော’’တိ ဂဏနာရောပနေန ဝါ။ ဂဏာဝဝဿဂ္ဂဋ္ဌေန ဝါတိ ဂဏသင်္ဂဏိကာရာမတံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဝဿဂ္ဂဋ္ဌေန ဝါ။

ဧကောပဋိက္ကမတီတိ ဧကကောဝ ဂါမတော နိဝတ္တတိ။ ယော နိသေဝတီတိ နိဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒေသပဒံ။ အပရေန သမယေနာတိ အညသ္မိံ ကာလေ အပရဘာဂေ။ ဗုဒ္ဓန္တိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓံ။ ဓမ္မန္တိ သွာက္ခာတတာဒိဂုဏယုတ္တံ ဓမ္မံ။ သင်္ဃန္တိ သုပ္ပဋိပန္နတာဒိဂုဏယုတ္တံ သင်္ဃံ။ သိက္ခန္တိ အဓိသီလာဒိသိက္ခိတဗ္ဗံ သိက္ခံ။ ပစ္စက္ခာယာတိ ဗုဒ္ဓါဒိံ ပဋိက္ခိပိတွာ။ ဟီနာယာတိ ဟီနတ္ထာယ ဂိဟိဘာဝါယ။ အာဝတ္တိတွာတိ နိဝတ္တိတွာ။ သေဝတိ ဧကဝါရံ သေဝတိ။ နိသေဝတိ အနေကဝိဓေန သေဝတိ။ သံသေဝတိ အလ္လီယိတွာ သေဝတိ။ ပဋိသေဝတိ ပုနပ္ပုနံ သေဝတိ။

ဘန္တန္တိ ဝိဗ္ဘန္တံ။ အဒန္တန္တိ ဒန္တဘာဝံ အနုပနီတံ။ အကာရိတန္တိ သုသိက္ခိတကိရိယံ အသိက္ခာပိတံ။ အဝိနီတန္တိ န ဝိနီတံ အာစာရသမ္ပတ္တိယာ အသိက္ခိတံ။ ဥပ္ပထံ ဂဏှာတီတိ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ယာနံ အဒန္တာတိယုတ္တံ ဘန္တံ ဝိသမမဂ္ဂံ ဥပေတိ။ ဝိသမံ ခါဏုမ္ပိ ပါသာဏမ္ပိ အဘိရုဟတီတိ ဝိသမံ ဟုတွာ ဌိတံ ခရခါဏုမ္ပိ တထာ ပဗ္ဗတပါသာဏမ္ပိ အာရောဟတိ။ ယာနမ္ပိ အာရောဟနကမ္ပိ ဘဉ္ဇတီတိ ဝယှာဒိယာနံ အာရောဟန္တဿ ပါဇေန္တဿ ဟတ္ထပါဒါဒိမ္ပိ ဘိန္ဒတိ။ ပပါတေပိ ပပတတီတိ ဧကတောစ္ဆိန္နပဗ္ဘာရပပါတေပိ ပါတေတိ။ သော ဝိဗ္ဘန္တကောတိ သော ပဋိက္ကန္တကော။ ဘန္တယာနပဋိဘာဂေါတိ အနဝဋ္ဌိတယာနသဒိသော။ ဥပ္ပထံ ဂဏှာတီတိ ကုသလကမ္မပထတော ပဋိက္ကမိတွာ အပါယပထဘူတံ ဥပ္ပထံ မိစ္ဆာမဂ္ဂံ ဥပေတိ။ ဝိသမံ ကာယကမ္မံ အဘိရုဟတီတိ သမဿ ပဋိပက္ခံ ကာယဒုစ္စရိတသင်္ခါတံ ဝိသမံ ကာယကမ္မံ အာရောဟတိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ နိရယေ အတ္တာနံ ဘဉ္ဇတီတိ နိရဿာဒသင်္ခါတေ နိရယေ အတ္တဘာဝံ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ကရောတိ။ မနုဿလောကေ အတ္တာနံ ဘဉ္ဇတီတိ ဝိဝိဓကမ္မကာရဏဝသေန ဘဉ္ဇတိ။ ဒေဝလောကေ အတ္တာနံ ဘဉ္ဇတီတိ ပိယဝိပ္ပယောဂါဒိဒုက္ခဝသေန။ ဇာတိပပါတမ္ပိ ပပတတီတိ ဇာတိပပါတေပိ ပါတေတိ။ ဇရာပပါတာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ မနုဿလောကေတိ ဣဓ အဓိပ္ပေတလောကမေဝ ဒဿေတိ။

ပုထုဇ္ဇနာတိ နိဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒေသပဒံ။ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနာတိ –

ပုထူနံ ဇနနာဒီဟိ၊ ကာရဏေဟိ ပုထုဇ္ဇနော၊

ပုထုဇ္ဇနန္တောဂဓတ္တာ၊ ပုထုဝါယံ ဇနော ဣတိ။

သော ဟိ ပုထူနံ နာနပ္ပကာရာနံ ကိလေသာဒီနံ ဇနနာဒီဟိပိ ကာရဏေဟိ ပုထုဇ္ဇနော။ တံ ဝိဘာဂတော ဒဿေတုံ ‘‘ပုထု ကိလေသေ ဇနေန္တီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဗဟူနံ နာနပ္ပကာရာနံ သက္ကာယဒိဋ္ဌီနံ အဝိဟတတ္တာ ဝါ တာ ဇနေန္တိ၊ တာဟိ ဇနိတာတိ ဝါ ပုထုဇ္ဇနာ။ အဝိဟတမေဝတ္ထံ ဇနသဒ္ဒေါ ဝဒတိ။ ပုထု သတ္ထာရာနံ မုခုလ္လောကိကာတိ ဧတ္ထ ပုထူ နာနာဇနာ သတ္ထုပဋိညာ ဧတေသန္တိ ပုထုဇ္ဇနာတိ ဝစနတ္ထော။ ပုထု သဗ္ဗဂတီဟိ အဝုဋ္ဌိတာတိ ဧတ္ထ ဇနေတဗ္ဗာ ဇနယန္တိ ဧတ္ထာတိ ဇနာ၊ ဂတိယော။ ပုထူ ဇနာ ဧတေသန္တိ ပုထုဇ္ဇနာ။ ဣတော ပရေ ဇာယန္တိ ဧတေဟီတိ ဇနာ၊ အဘိသင်္ခါရာဒယော။ တေ ဧတေသံ ဝိဇ္ဇန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ။ အဘိသင်္ခရဏာဒိအတ္ထော ဧဝ ဝါ ဇနသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နာနာသန္တာပေဟိ သန္တပန္တီတိ ရာဂဂ္ဂိအာဒယော သန္တာပါ။ တေ ဧဝ ဝါ သဗ္ဗေပိ ဝါ ကိလေသာ ပရိဠာဟာ။ ပုထုပဉ္စသု ကာမဂုဏေသူတိ ဧတ္ထ ဇာယတီတိ ဇနော၊ ရာဂေါ ဂေဓောတိ ဧဝမာဒိကော၊ ပုထု ဇနော ဧတေသန္တိ ပုထုဇ္ဇနာ။ ပုထု ဇာတာ ရတ္တာတိ ဧဝံ ရာဂါဒိအတ္ထော ဧဝ ဝါ ဇနသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပလိဗုဒ္ဓါတိ သမ္ဗဒ္ဓါ။ အာဝုတာတိ အာဝရိတာ။ နိဝုတာတိ ဝါရိတာ။ ဩဝုတာတိ ဥပရိတော ပိဟိတာ။ ပိဟိတာတိ ဟေဋ္ဌာဘာဂေန ပိဟိတာ။ ပဋိစ္ဆန္နာတိ အပါကဋာ။ ပဋိကုဇ္ဇိတာတိ အဓောမုခဂတာ။

အထ ဝါ ပုထူနံ ဝါ ဂဏနပထမတီတာနံ အရိယဓမ္မပရမ္မုခါနံ နီစဓမ္မသမာစာရာနံ ဇနာနံ အန္တောဂဓတ္တာပိ ပုထုဇ္ဇနာ။ ပုထု ဝါ အယံ ဝိသုံယေဝ သင်္ခံ ဂတော၊ ဝိသံသဋ္ဌော သီလသုတာဒိဂုဏယုတ္တေဟိ အရိယေဟိ ဇနောတိပိ ပုထုဇ္ဇနော။

ဧဝံ ယေ တေ –

‘‘ဒုဝေ ပုထုဇ္ဇနာ ဝုတ္တာ၊ ဗုဒ္ဓေနာဒိစ္စဗန္ဓုနာ၊

အန္ဓော ပုထုဇ္ဇနော ဧကော၊ ကလျာဏေကော ပုထုဇ္ဇနော’’တိ။ –

ဒွေဝ ပုထုဇ္ဇနာ ဝုတ္တာ၊ တေသု အန္ဓပုထုဇ္ဇနော ဝုတ္တော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၅၂။ ယသော ကိတ္တိ စာတိ လာဘသက္ကာရော ပသံသာ စ။ ပုဗ္ဗေတိ ပဗ္ဗဇိတဘာဝေ။ ဟာယတေ ဝါပိ တဿ သာတိ တဿ ဝိဗ္ဘန္တကဿ သတော သော စ ယသော သာ စ ကိတ္တိ ဟာယတိ။ ဧတမ္ပိ ဒိသွာတိ ဧတမ္ပိ ပုဗ္ဗေ ယသကိတ္တီနံ လာဘံ ပစ္ဆာ စ ဟာနိံ ဒိသွာ။ သိက္ခေထ မေထုနံ ဝိပ္ပဟာတဝေတိ တိဿော သိက္ခာယော သိက္ခေထ။ ကိံ ကာရဏာ? မေထုနံ ဝိပ္ပဟာတဝေ၊ မေထုနပ္ပဟာနတ္ထာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ကိတ္တိဝဏ္ဏဂတောတိ ဘဂဝါ ကိတ္တိဝဏ္ဏော၊ ကိတ္တိသဒ္ဒဉ္စေဝ ဂုဏဉ္စ ဥက္ခိပိတွာ ဝဒန္တော ဟောတီတိ အတ္ထော။ စိတ္တံ နာနာနယေန ကထနံ အဿ အတ္ထီတိ စိတ္တကထီ။ ကလျာဏပဋိဘာနောတိ သုန္ဒရပညော။

ဟာယတီတိ နိဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒေသပဒံ။ ပရိဟာယတီတိ သမန္တတော ဟာယတိ။ ပရိဓံသတီတိ အဓောပထဝိံ ပတတိ။ ပရိပတတီတိ သမန္တတော အပဂစ္ဆတိ။ အန္တရဓာယတီတိ အဒဿနံ ယာတိ။ ဝိပ္ပလုဇ္ဇတီတိ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ။

ခုဒ္ဒကော သီလက္ခန္ဓောတိ ထုလ္လစ္စယာဒိ။ မဟန္တော သီလက္ခန္ဓောတိ ပါရာဇိကသံင်္ဃာဒိသေသော။

မေထုနဓမ္မဿ ပဟာနာယာတိ တဒင်္ဂါဒိပဟာနေန ပဇဟနတ္ထာယ။ ဝူပသမာယာတိ မလာနံ ဝူပသမနတ္ထာယ။ ပဋိနိဿဂ္ဂါယာတိ ပက္ခန္ဒနပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂတ္ထာယ။ ပဋိပဿဒ္ဓိယာတိ ပဋိပဿဒ္ဓိသင်္ခါတဿ ဖလဿ အတ္ထာယ။

၅၃။ ယော ဟိ မေထုနံ န ဝိပ္ပဇဟတိ သင်္ကပ္ပေဟိ…ပေ… တထာဝိဓော။ တတ္ထ ပရေတောတိ သမန္နာဂတော။ ပရေသံ နိဂ္ဃောသန္တိ ဥပဇ္ဈာယာဒီနံ နိန္ဒာဝစနံ။ မင်္ကု ဟောတီတိ ဒုမ္မနော ဟောတိ။

ကာမသင်္ကပ္ပေနာတိ ကာမပဋိသံယုတ္တေန ဝိတက္ကေန။ ဥပရိဋ္ဌေပိ ဧသေဝ နယော။ ဖုဋ္ဌောတိ ဝိတက္ကေဟိ ဖုသိတော။ ပရေတောတိ အပရိဟီနော။ သမောဟိတောတိ သမ္မာ ဩဟိတော အန္တော ပဝိဋ္ဌော။ ကပဏော ဝိယာတိ ဒုဂ္ဂတမနုဿော ဝိယ။ မန္ဒော ဝိယာတိ အညာဏီ ဝိယ။ မောမူဟော ဝိယာတိ သမ္မောဟဘူတော ဝိယ။ ဈာယတီတိ စိန္တေတိ။ ပဇ္ဈာယတီတိ ဘုသံ စိန္တေတိ။ နိဇ္ဈာယတီတိ အနေကဝိဓေန စိန္တေတိ။ အပဇ္ဈာယတီတိ တတော အပဂန္တွာ စိန္တေတိ။ ဥလူကောတိ ဥလူကသကုဏော။ ရုက္ခသာခါယန္တိ ရုက္ခေ ဥဋ္ဌိတသာခါယ၊ ဝိဋပေ ဝါ။ မူသိကံ မဂယမာနောတိ မူသိကံ ဂဝေသမာနော၊ ‘‘မဂ္ဂယမာနော’’တိပိ ပဌန္တိ။ ကောတ္ထူတိ သိင်္ဂါလော။ ဗိဠာရောတိ ဗဗ္ဗု။ သန္ဓိသမလသင်္ကဋိရေတိ ဒွိန္နံ ဃရာနံ အန္တရေ စ ဥဒကနိဒ္ဓမနစိက္ခလ္လကစဝရနိက္ခိပနဋ္ဌာနေ စ ထဏ္ဍိလေ စ။ ဝဟစ္ဆိန္နောတိ ပိဋ္ဌိဂီဝမံသစ္ဆိန္နော။ ဣတော ပရာ ဂါထာ ပါကဋသမ္ဗန္ဓာ ဧဝ။

၅၄။ တာသု သတ္ထာနီတိ ကာယဒုစ္စရိတာဒီနိ။ တာနိ ဟိ အတ္တနော ပရေသဉ္စ ဆေဒနဋ္ဌေန ‘‘သတ္ထာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ တေသု ဝါယံ ဝိသေသေန တာဝ အာဒိတော မုသာဝစနသတ္ထာနေဝ ကရောတိ၊ ‘‘ဣမိနာ ကာရဏေနာဟံ ဝိဗ္ဘန္တော’’တိ ဘဏန္တော။ တေနေဝါဟ – ‘‘ဧသ ခွဿ မဟာဂေဓော၊ မောသဝဇ္ဇံ ပဂါဟတီ’’တိ။ တတ္ထ ဧသ ခွဿာတိ ဧသ ခေါ အဿ။ မဟာဂေဓောတိ မဟာဗန္ဓနံ။ ကတမောတိ စေ? ယဒိဒံ မောသဝဇ္ဇံ ပဂါဟတိ၊ သွာယံ မုသာဝါဒဇ္ဈောဂါဟော ‘‘မဟာဂေဓော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တီဏိ သတ္ထာနီတိ တယော ဆေဒကာ။ ကာယဒုစ္စရိတံ ကာယသတ္ထံ။ ဝစီသတ္ထာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တံ ဝိဘာဂတော ဒဿေတုံ ‘‘တိဝိဓံ ကာယဒုစ္စရိတံ ကာယသတ္ထ’’န္တိ အာဟ။ သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသတီတိ ဇာနန္တော တုစ္ဆံ ဝါစံ ဘာသတိ။ အဘိရတော အဟံ ဘန္တေ အဟောသိံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ သာသနေ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ အနဘိရတိဝိရဟိတော အဟံ အာသိံ။ မာတာ မေ ပေါသေတဗ္ဗာတိ မာတာ မယာ ပေါသေတဗ္ဗာ။ တေနမှိ ဝိဗ္ဘန္တောတိ ဘဏတီတိ တေန ကာရဏေန ပဋိက္ကန္တော အသ္မီတိပိ ကထေတိ။ ပိတာ မေ ပေါသေတဗ္ဗောတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဧသော တဿ မဟာဂေဓောတိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ ဧသော မဟာဗန္ဓော။ မဟာဝနန္တိ မဟန္တံ ဒုဋ္ဌဝနံ။ ဂဟနန္တိ ဒုရတိက္ကမံ။ ကန္တာရောတိ စောရကန္တာရာဒိသဒိသော။ ဝိသမောတိ ကဏ္ဋကဝိသမော။ ကုဋိလောတိ ဝင်္ကကဋကသဒိသော။ ပင်္ကောတိ ပလ္လလသဒိသော။ ပလိပေါတိ ကဒ္ဒမသဒိသော။ ပလိဗောဓောတိ မဟာဒုက္ခော။ မဟာဗန္ဓနန္တိ မဟန္တံ ဒုမောစယဗန္ဓနံ။ ယဒိဒံ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါတိ ယော အယံ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ။

သဘဂ္ဂတော ဝါတိ သဘာယံ ဌိတော ဝါ။ ပရိသဂ္ဂတော ဝါတိ ဂါမပရိသာယံ ဌိတော ဝါ။ ဉာတိမဇ္ဈဂတော ဝါတိ ဒါယာဒါနံ မဇ္ဈေ ဌိတော ဝါ။ ပူဂမဇ္ဈဂတော ဝါတိ သေနီနံ မဇ္ဈေ ဌိတော ဝါ။ ရာဇကုလမဇ္ဈဂတော ဝါတိ ရာဇကုလဿ မဇ္ဈေ မဟာဝိနိစ္ဆယေ ဌိတော ဝါ။ အဘိနီတောတိ ပုစ္ဆနတ္ထာယ နီတော။ သက္ခိပုဋ္ဌောတိ သက္ခိံ ကတွာ ပုစ္ဆိတော။ ဧဟမ္ဘော ပုရိသာတိ အာလပနမေတံ။ အတ္တဟေတု ဝါ ပရဟေတု ဝါတိ အတ္တနော ဝါ ပရဿ ဝါ ဟတ္ထပါဒါဒိဟေတု ဝါ ဓနဟေတု ဝါ။ အာမိသကိဉ္စိက္ခဟေတု ဝါတိ ဧတ္ထ အာမိသန္တိ လာဘော အဓိပ္ပေတော။ ကိဉ္စိက္ခန္တိ ယံ ဝါ တံ ဝါ အပ္ပမတ္တကံ၊ အန္တမသော တိတ္တိရဝဋ္ဋကသပ္ပိပိဏ္ဍနဝနီတပိဏ္ဍာဒိမတ္တကဿပိ လာဘဿ ဟေတူတိ အတ္ထော။ သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသတီတိ ဇာနန္တောယေဝ မုသာဝါဒံ ကရောတိ။

ပုန အညံ ပရိယာယံ ဒဿေန္တော ‘‘အပိ စ တီဟာကာရေဟိ မုသာဝါဒေါ ဟောတိ၊ ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တီဟာကာရေဟီတိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒဿ အင်္ဂဘူတေဟိ တီဟိ ကာရဏေဟိ။ ပုဗ္ဗေဝဿဟောတီတိ ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ အဿ ပုဂ္ဂလဿ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ။ ဘဏန္တဿ ဟောတီတိ ဘဏမာနဿ ဟောတိ။ ဘဏိတဿ ဟောတီတိ ဘဏိတေ အဿ ဟောတိ။ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ တသ္မိံ ဝုတ္တေ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဘဏိတဿာတိ ဝုတ္တဝတော နိဋ္ဌိတဝစနဿ ဟောတီတိ။ ယော ဧဝံ ပုဗ္ဗဘာဂေပိ ဇာနာတိ၊ ဘဏန္တောပိ ဇာနာတိ၊ ပစ္ဆာပိ ဇာနာတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒန္တော မုသာဝါဒကမ္မုနာ ဗဇ္ဈတီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော ဒဿိတော။ ကိဉ္စာပိ ဒဿိတော၊ အထ ခေါ အယမေတ္ထ ဝိသေသော – ပုစ္ဆာ တာဝ ဟောတိ၊ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ ပုဗ္ဗဘာဂေါ အတ္ထိ၊ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ ပစ္ဆာဘာဂေါ နတ္ထိ။ ဝုတ္တမတ္တမေဝ ဟိ ကောစိ ပမုဿတိ ကိံ တဿ မုသာဝါဒေါ ဟောတိ၊ န ဟောတီတိ? သာ ဧဝံ အဋ္ဌကထာသု ဝိဿဇ္ဇိတာ – ပုဗ္ဗဘာဂေ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ စ၊ ဘဏန္တဿ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ စ ဇာနတော ပစ္ဆာဘာဂေ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ န သက္ကာ န ဘဝိတုံ၊ သစေပိ န ဟောတိ၊ မုသာဝါဒေါယေဝ။ ပုရိမမေဝ ဟိ အင်္ဂဒွယံ ပမာဏံ။ ယဿာပိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ အာဘောဂေါ နတ္ထိ၊ ဘဏန္တော ပန ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ ဇာနာတိ။ ဘဏိတေပိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ ဇာနာတိ။ သော မုသာဝါဒေန န ကာရေတဗ္ဗော။ ပုဗ္ဗဘာဂေါ ဟိ ပမာဏတရော။ တသ္မိံ အသတိ ဒဝါ ဘဏိတံ ဝါ၊ ရဝါ ဘဏိတံ ဝါ ဟောတီတိ။

ဧတ္ထ စ တံဉာဏတာ စ ဉာဏသမောဓာနဉ္စ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗံ။ တံဉာဏတာ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗာတိ ယေန စိတ္တေန ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ ဇာနာတိ၊ တေနေဝ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ စ၊ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ စ ဇာနာတီတိ ဧဝံ ဧကစိတ္တေနေဝ တီသု ခဏေသု ဇာနာတီတိ အယံ တံဉာဏတာ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗာ။ န ဟိ သက္ကာ တေနေဝ စိတ္တေန တံ စိတ္တံ ဇာနိတုံ၊ ယထာ န သက္ကာ တေနေဝ အသိနာ သော အသိ ဆိန္ဒိတုန္တိ။ ပုရိမံ ပုရိမံ ပန စိတ္တံ ပစ္ဆိမဿ ပစ္ဆိမဿ စိတ္တဿ တထာ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဟုတွာ နိရုဇ္ဈတိ။ တေနေတံ ဝုစ္စတိ –

‘‘ပမာဏံ ပုဗ္ဗဘာဂေါဝ၊ တသ္မိံ သတိ န ဟေဿတိ၊

သေသဒွယန္တိ နတ္ထေတ၊ မိတိ ဝါစာ တိဝင်္ဂိကာ’’တိ။ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၀၀)၊

ဉာဏသမောဓာနံ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗန္တိ ဧတာနိ တီဏိ စိတ္တာနိ ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ န ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ဣဒဉှိ စိတ္တံ နာမ –

‘‘အနိရုဒ္ဓမှိ ပဌမေ၊ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပစ္ဆိမံ၊

နိရန္တရုပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဧကံ ဝိယ ပကာသတီ’’တိ။ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၀၀)၊

ဣတော ပရံ ပန ယွာယံ အဇာနံယေဝ ‘‘ဇာနာမီ’’တိအာဒိနာ နယေန သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏတိ၊ ယသ္မာ သော ‘‘ဣဒံ အဘူတ’’န္တိ ဧဝံဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ၊ တဿ ဟိ အတ္ထေဝ အယံ လဒ္ဓိ။ တထာ ‘‘ဣဒံ အဘူတ’’န္တိ ဧဝမဿ ခမတိ စေဝ ရုစ္စတိ စ။ ဧဝမဿ သညာ၊ ဧဝံသဘာဝမေဝ စဿ စိတ္တံ ‘‘ဣဒံ အဘူတ’’န္တိ။ ယဒါ ပန မုသာ ဝတ္တုကာမော ဟောတိ၊ တဒါ တံ ဒိဋ္ဌိံ ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ သဟ ခန္တိံ ဝါ ဒိဋ္ဌိခန္တီဟိ သဒ္ဓိံ ရုစိံ ဝါ ဒိဋ္ဌိခန္တိရုစီဟိ သဒ္ဓိံ သညံ ဝါ ဒိဋ္ဌိခန္တိရုစိသညာဟိ သဒ္ဓိံ ဘာဝံ ဝါ ဝိနိဓာယ နိက္ခိပိတွာ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အဘူတံ ကတွာ ဘဏတိ။ တသ္မာ တေသမ္ပိဝသေန အင်္ဂဘေဒံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိ စ စတူဟာကာရေဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ဧတ္ထ စ ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိန္တိ ဗလဝဓမ္မဝိနိဓာနဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ဝိနိဓာယ ခန္တိန္တိအာဒီနိ တတော ဒုဗ္ဗလဒုဗ္ဗလာနံ ဝိနိဓာနဝသေန။ ဝိနိဓာယ သညန္တိ ဣဒံ ပနေတ္ထ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလဓမ္မဝိနိဓာနဝသေန။ သညာမတ္တမ္ပိ နာမ အဝိနိဓာယ သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

၅၅။ မန္ဒောဝ ပရိကိဿတီတိ ပါဏဝဓာဒီနိ ကရောန္တော တတောနိဒါနဉ္စ ဒုက္ခမနုဘောန္တော ဘောဂပရိယေသနာရက္ခဏာနိ စ ကရောန္တော မောမူဟော ဝိယ ပရိကိလိဿတိ။

တမေနံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ကာရေန္တီတိ န ရာဇာနော ကရောန္တိ၊ ရာဇာဓီနပုရိသာ နာနာဝိဓာနိ ကမ္မကာရဏာနိ ကရောန္တိ။ ကသာဟိပိတာဠေန္တီတိ ကသာဒဏ္ဍကေဟိပိ ဝိတဇ္ဇေန္တိ။ ဝေတ္တေဟီတိ ဝေတ္တလတာဟိ။ အဒ္ဓဒဏ္ဍကေဟီတိ မုဂ္ဂရေဟိ၊ ပဟာရသာဓနတ္ထံ ဝါ စတုဟတ္ထဒဏ္ဍံ ဒွေဓာ ဆေတွာ ဂဟိတဒဏ္ဍကေဟိ။ ဗိလင်္ဂထာလိကန္တိ ကဉ္ဇိယဥက္ခလိကကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ သီသကပါလံ ဥပ္ပာဋေတွာ တတ္တံ အယောဂုဠံ သဏ္ဍာသေန ဂဟေတွာ တတ္ထ ပက္ခိပန္တိ၊ တေန မတ္ထလုင်္ဂံ ပက္ကုဋ္ဌိတွာ ဥပရိ ဥတ္တရတိ။ သင်္ခမုဏ္ဍိကန္တိ သင်္ခမုဏ္ဍကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ ဥတ္တရောဋ္ဌဥဘတောကဏ္ဏစူဠိကဂလဝါဋကပရိစ္ဆေဒေန စမ္မံ ဆိန္ဒိတွာ သဗ္ဗကေသေ ဧကတော ဂဏ္ဌိံ ကတွာ ဒဏ္ဍကေန ဝေဌေတွာ ဥပ္ပာဋေန္တိ၊ သဟ ကေသေဟိ စမ္မံ ဥဋ္ဌဟတိ။ တတော သီသကဋာဟံ ထူလသက္ခရာဟိ ဃံသိတွာ ဓောဝန္တာ သင်္ခဝဏ္ဏံ ကရောန္တိ။ ရာဟုမုခန္တိ ရာဟုမုခကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ သင်္ကုနာ မုခံ ဝိဝရိတွာ အန္တောမုခေ ဒီပံ ဇာလေန္တိ၊ ကဏ္ဏစူဠိကာဟိ ဝါ ပဋ္ဌာယ မုခံ နိခါဒနေန ခနန္တိ၊ လောဟိတံ ပဂ္ဃရိတွာ မုခံ ပူရေတိ။

ဇောတိမာလိကန္တိ သကလသရီရံ တေလပိလောတိကာယ ဝေဌေတွာ အာလိမ္ပေန္တိ။ ဟတ္ထပဇ္ဇောတိကန္တိ ဟတ္ထေ တေလပိလောတိကာယ ဝေဌေတွာ ဒီပံ ဝိယ ပဇ္ဇာလေန္တိ။ ဧရကဝတ္တိကန္တိ ဧရကဝတ္တကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ ဟေဋ္ဌာဂီဝတော ပဋ္ဌာယ စမ္မဝဋ္ဋေ ကန္တိတွာ ဂေါပ္ဖကေ ပါတေန္တိ။ အထ နံ ယောတ္တေဟိ ဗန္ဓိတွာ ကဍ္ဎန္တိ။ သော အတ္တနော စမ္မဝဋ္ဋေ အက္ကမိတွာ အက္ကမိတွာ ပတတိ။ စိရကဝါသိကန္တိ စိရကဝါသိကကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ တထေဝ စမ္မဝဋ္ဋေ ကန္တိတွာ ကဋိယံ ဌပေန္တိ၊ ကဋိတော ပဋ္ဌာယ ကန္တိတွာ ဂေါပ္ဖကေသု ဌပေန္တိ၊ ဥပရိမေဟိ ဟေဋ္ဌိမသရီရံ စိရကနိဝါသနနိဝတ္ထံ ဝိယ ဟောတိ။ ဧဏေယျကန္တိ ဧဏေယျကကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ ဥဘောသု ကပ္ပရေသု စ ဥဘောသု ဇဏ္ဏုကေသု စ အယဝလယာနိ ဒတွာ အယသူလာနိ ကောဋ္ဋေန္တိ၊ သော စတူဟိ အယသူလေဟိ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌဟတိ။ အထ နံ ပရိဝါရေတွာ အဂ္ဂိံ ကရောန္တိ။ ‘‘ဧဏေယျကော ဇောတိပရိဂ္ဂဟော ယထာ’’တိ အာဂတဋ္ဌာနေပိ ဣဒမေဝ ဝုတ္တံ။ တံ သန္ဓိတော သန္ဓိတော သူလာနိ အပနေတွာ စတူဟိ အဋ္ဌိကောဋီဟိယေဝ ဌပေန္တိ။ ဧဝရူပါ ကမ္မကာရဏာ နာမ နတ္ထိ။

ဗဠိသမံသိကန္တိ ဥဘတောမုခေဟိ ဗဠိသေဟိ ပဟရိတွာ စမ္မမံသနှာရူနိ ဥပ္ပာဋေန္တိ။ ကဟာပဏိကန္တိ သကလသရီရံ တိဏှာဟိ ဝါသီဟိ ကောဋိတော ပဋ္ဌာယ ကဟာပဏမတ္တံ ကဟာပဏမတ္တံ ပါတေန္တာ ကောဋ္ဋေန္တိ။ ခါရာပတစ္ဆိကန္တိ သရီရံ တတ္ထ တတ္ထ အာဝုဓေဟိ ပဟရိတွာ ကောစ္ဆေဟိ ခါရံ ဃံသေန္တိ၊ စမ္မမံသနှာရူနိ ပဂ္ဃရိတွာ ပသဝန္တိ၊ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာဝ တိဋ္ဌတိ။ ပလိဃပရိဝတ္တိကန္တိ ဧကေန ပဿေန နိပဇ္ဇာပေတွာ ကဏ္ဏစ္ဆိဒ္ဒေန အယသူလံ ကောဋ္ဋေတွာ ပထဝိယာ ဧကာဗဒ္ဓံ ကရောန္တိ။ အထ နံ ပါဒေ ဂဟေတွာ အာဝိဉ္ဆန္တိ။ ပလာလပီဌကန္တိ ဆေကာ ကာရဏိကာ ဆဝိစမ္မံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ နိသဒပေါတကာဟိ အဋ္ဌီနိ ဆိန္ဒိတွာ ကေသေသု ဂဟေတွာ ဥက္ခိပန္တိ၊ မံသရာသိယေဝ ဟောတိ။ အထ နံ ကေသေဟေဝ ပရိယောနန္ဓိတွာ ဂဏှန္တိ၊ ပလာလပီဌံ ဝိယ ကတွာ ပလိဝေဌေန္တိ။ သုနခေဟိပီတိ ကတိပယာနိ ဒိဝသာနိ အာဟာရံ အဒတွာ ဆာတသုနခေဟိ ခါဒါပေန္တိ။ တေ မုဟုတ္တေန အဋ္ဌိသင်္ခလိကမေဝ ကရောန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ကိဿတီတိ ဧဝမ္ပိ ဝိဃာတံ ပါပုဏာတိ။ ပရိကိဿတီတိ သဗ္ဗဘာဂေန ဝိဃာတံ ပါပုဏာတိ။ ပရိကိလိဿတီတိ ဥပတာပံ ပါပုဏာတိ။

ပုန အညံ ကာရဏံ ဒဿေန္တော ‘‘အထ ဝါ ကာမတဏှာယ အဘိဘူတော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကာမတဏှာယာတိ ပဉ္စကာမဂုဏိကလောဘေန။ အဘိဘူတောတိ တေန မဒ္ဒိတော။ ပရိယာဒိန္နစိတ္တောတိ ကုသလာစာရံ ခေပေတွာ ဂဟိတစိတ္တော။ ဘောဂေ ပရိယေသန္တောတိ ဓနံ ဂဝေသမာနော။ နာဝါယ မဟာသမုဒ္ဒံ ပက္ခန္ဒတီတိ တရဏီသင်္ခါတာယ နာဝါယ မဟန္တံ လောဏသာဂရံ ပဝိသတိ။ သီတဿ ပုရက္ခတောတိ သီတံ ပုရတော ကတွာ။ ဥဏှဿ ပုရက္ခတောတိ ဥဏှံ ပုရတော ကတွာ။ ဍံသာတိ ပိင်္ဂလမက္ခိကာ။ မကသာတိ မကသာ ဧဝ။ ပီဠိယမာနောတိ ဍံသာဒိသမ္ဖဿေဟိ ဝိဟေသိယမာနော။ ခုပ္ပိပါသာယ မိယျမာနောတိ ခုဒ္ဒါပိပါသာယ မရမာနော။ တိဂုမ္ဗံ ဂစ္ဆတီတိအာဒီနိ မူလပဒံ ဂစ္ဆတီတိပရိယောသာနာနိ စတုဝီသတိ ပဒါနိ ရဋ္ဌနာမေန ဝုတ္တာနိ။ မရုကန္တာရံဂစ္ဆတီတိ ဝါလုကကန္တာရံ တာရကသညာယ ဂစ္ဆတိ ။ ဇဏ္ဏုပထန္တိ ဇာဏူဟိ ဂန္တဗ္ဗမဂ္ဂံ။ အဇပထန္တိ အဇေဟိ ဂန္တဗ္ဗမဂ္ဂံ။ မေဏ္ဍပထေပိ ဧသေဝ နယော။

သင်္ကုပထန္တိ ခါဏုကေ ကောဋ္ဋေတွာ တေဟိ ဥဂ္ဂမိတဗ္ဗံ ခါဏုမဂ္ဂံ၊ တံ ဂစ္ဆန္တော ပဗ္ဗတပါဒေ ဌတွာ အယသိင်္ဃာဋကံ ယောတ္တေန ဗန္ဓိတွာ ဥဒ္ဓံ ခိပိတွာ ပဗ္ဗတေ လဂ္ဂါပေတွာ ယောတ္တေနာရုယှ ဝဇိရဂ္ဂေန လောဟဒဏ္ဍေန ပဗ္ဗတံ ဝိဇ္ဈိတွာ ခါဏုကံ ကောဋ္ဋေတွာ တတ္ထ ဌတွာ သိင်္ဃာဋကံ အာကဍ္ဎိတွာ ပုန ဥပရိ လဂ္ဂါပေတွာ တတ္ထ ဌိတော စမ္မယောတ္တံ ဩလမ္ဗေတွာ တံ အာဒါယ ဩတရိတွာ ဟေဋ္ဌိမခါဏုကေ ဗန္ဓိတွာ ဝါမဟတ္ထေန ယောတ္တံ ဂဟေတွာ ဒက္ခိဏဟတ္ထေန မုဂ္ဂရံ အာဒါယ ယောတ္တံ ပဟရိတွာ ခါဏုကံ နီဟရိတွာ ပုန အဘိရုဟတိ။ ဧတေနုပါယေန ပဗ္ဗတမတ္ထကံ အဘိရုယှ ပရတော ဩတရန္တော ပုရိမနယေနေဝ ပဌမံ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ခါဏုကံ ကောဋ္ဋေတွာ စမ္မပသိဗ္ဗကေ ယောတ္တံ ဗန္ဓိတွာ ခါဏုကေ ဝေဌေတွာ သယံ အန္တောပသိဗ္ဗကေ နိသီဒိတွာ မက္ကဋကာနံ သုတ္တဝိဿဇ္ဇနာကာရေန ယောတ္တံ ဝိနိဝေဌေတွာ ဩတရတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ခါဏုကေ ကောဋ္ဋေတွာ တေဟိ ဥဂ္ဂမိတဗ္ဗံ ခါဏုမဂ္ဂ’’န္တိ။ ဆတ္တပထန္တိ စမ္မဆတ္တေန ဝါတံ ဂါဟာပေတွာ သကုဏေဟိ ဝိယ ဩတရိတဗ္ဗံ မဂ္ဂံ။ ဝံသပထန္တိ ဝေဏုဂုမ္ဗဆေဒနသတ္ထေန ဆိန္ဒိတွာ ရုက္ခံ ဖရသုနာ ကောဋ္ဋေတွာ မဂ္ဂံ ကရောန္တော ဝေဠုဝနေ နိဿေဏိံ ကတွာ ဝေဠုဂုမ္ဗေ အာရုယှ ဝေဠုံ ဆိန္ဒိတွာ အပရဿ ဝေဠုဂုမ္ဗဿ ဥပရိ ပါတေတွာ ဝေဠုဂုမ္ဗမတ္ထကေနေဝ ဂန္တဗ္ဗံ မဂ္ဂံ သန္ဓာယ ‘‘ဝံသပထံ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဂဝေသန္တော န ဝိန္ဒတိ၊ အလာဘမူလကမ္ပိ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ အဝိန္ဒနမူလကမ္ပိ ကာယိကစေတသိကံ ဒုက္ခံ ပဋိလဘတိ။

လဒ္ဓါတိ လဘိတွာ။ အာရက္ခမူလကန္တိ ရက္ခဏမူလကမ္ပိ။ ကိန္တိ မေ ဘောဂေတိ ကေန ဥပါယေန မမ ဘောဂေ။ နေဝ ရာဇာနော ဟရေယျုံ…ပေ… န အပ္ပိယာ ဒါယာဒါ ဟရေယျုန္တိ။ ဂေါပယတောတိ မဉ္ဇူသာဒီဟိ ဂေါပယန္တဿ။ ဝိပ္ပလုဇ္ဇန္တီတိ ဝိနဿန္တိ။

၅၆။ ဧတမာဒီနဝံဉတွာ၊ မုနိ ပုဗ္ဗာပရေ ဣဓာတိ ဧတံ ‘‘ယသော ကိတ္တိ စ ယာ ပုဗ္ဗေ၊ ဟာယတေ ဝါပိ တဿ သာ’’တိ ဣတော ပဘုတိ ဝုတ္တေ ပုဗ္ဗာပရေ ဣဓ ဣမသ္မိံ သာသနေ ပုဗ္ဗတော အပရေ သမဏဘာဝတော ဝိဗ္ဘန္တကဘာဝေ အာဒီနဝံ မုနိ ဉတွာ။

ဒဠှံ ကရေယျာတိ နိဒ္ဒေသပဒဿ ဥဒ္ဒေသပဒံ။ ထိရံ ကရေယျာတိ အသိထိလံ ကရေယျ။ ဒဠှံ သမာဒါနော အဿာတိ ထိရပဋိညော ဘဝေယျ။ အဝဋ္ဌိတသမာဒါနောတိ သန္နိဋ္ဌာနပဋိညော။

၅၇။ ဧတံအရိယာနမုတ္တမန္တိ ယဒိဒံ ဝိဝေကစရိယာ၊ ဧတံ ဗုဒ္ဓါဒီနံ အရိယာနံ ဥတ္တမံ။ တသ္မာ ဝိဝေကံယေဝ သိက္ခေထာတိ အဓိပ္ပာယော။ န တေန သေဋ္ဌော မညေထာတိ တေန စ ဝိဝေကေန အတ္တာနံ ‘‘သေဋ္ဌော အဟ’’န္တိ န မညေယျ၊ တေန မာနထဒ္ဓါ န ဘဝေယျာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဥန္နတိန္တိ ဥဿာပနံ။ ဥန္နမန္တိ ဥဂ္ဂန္တွာ ပဋ္ဌပနံ။ မာနန္တိ အဟံကာရံ။ ထာမန္တိ ဗလက္ကာရံ။ ထမ္ဘန္တိ ထဒ္ဓကရဏံ။ ထဒ္ဓါတိ အမဒ္ဒဝေါ။ ပတ္ထဒ္ဓါတိ ဝိသေသေန အမဒ္ဒဝေါ။ ပဂ္ဂဟိတသိရောတိ ဥဋ္ဌိတသီသော။ သာမန္တာတိ န အာရကာ။ အာသန္နေတိ န ဒူရေ။ အဝိဒူရေတိ သမီပေ။ ဥပကဋ္ဌေတိ သန္တိကေ။

၅၈။ ရိတ္တဿာတိ ဝိဝိတ္တဿ၊ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ဝိရဟိတဿ။ ဩဃတိဏ္ဏဿ ပိဟယန္တိ၊ ကာမေသု ဂဓိတာ ပဇာတိ ဝတ္ထုကာမေသု လဂ္ဂါ သတ္တာ တဿ စတုရောဃတိဏ္ဏဿ ပိဟယန္တိ ဣဏာယိကာ ဝိယ အာဏဏျဿာတိ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေသိ။

ရိတ္တဿာတိ သဗ္ဗကိလေသေဟိ တုစ္ဆဿ။ ဝိဝိတ္တဿာတိ သုညဿ။ ပဝိဝိတ္တဿာတိ ဧကကဿ။ ဣဒါနိ ယေဟိ ရိတ္တော ဟောတိ၊ တေ ဒဿေန္တော ‘‘ကာယဒုစ္စရိတေန ရိတ္တဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကိလေသပဋိပါဋိယာ မဂ္ဂပဋိပါဋိယာတိ ဒွိဓာ ရိတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကိလေသပဋိပါဋိယာ တာဝ ရာဂေါ မောဟော ထမ္ဘော သာရမ္ဘော မာနော မဒေါတိ၊ ဣမေဟိ ဆဟိ ကိလေသေဟိ အရဟတ္တမဂ္ဂေန ရိတ္တော ဟောတိ၊ ဒေါသော ကောဓော ဥပနာဟော ပမာဒေါတိ၊ ဣမေဟိ စတူဟိ ကိလေသေဟိ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ရိတ္တော ဟောတိ၊ အတိမာနော မက္ခော ပဠာသော ဣဿာ မစ္ဆရိယံ မာယာ သာဌေယျန္တိ၊ ဣမေဟိ သတ္တဟိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ရိတ္တော ဟောတိ။

မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ ပန သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန အတိမာနော မက္ခော ပဠာသော ဣဿာ မစ္ဆရိယံ မာယာ သာဌေယျန္တိ၊ ဣမေဟိ သတ္တဟိ ရိတ္တော ဟောတိ၊ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ဒေါသော ကောဓော ဥပနာဟော ပမာဒေါတိ၊ ဣမေဟိ စတူဟိ ရိတ္တော ဟောတိ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂေန ရာဂေါ မောဟော ထမ္ဘော သာရမ္ဘော မာနော မဒေါတိ၊ ဣမေဟိ ဆဟိ ရိတ္တော ဟောတိ။ တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ သဗ္ဗကိလေသေဟီတိအာဒိနာ နယေန အဝသေသာပိ ယထာယောဂံ ယောဇေတဗ္ဗာ။

ဝတ္ထုကာမေပရိဇာနိတွာတိ တေဘူမကေ ဝတ္ထုကာမေ ဉာတတီရဏပရိညာဟိ သမာပနဝသေန ဇာနိတွာ။ ကိလေသကာမေ ပဟာယာတိ ဆန္ဒာဒယော ကိလေသကာမေ ပဟာနပရိညာယ ဇဟိတွာ။ ဗျန္တိံ ကရိတွာတိ ဝိဂတန္တံ ဝိဂတကောဋိံ ကရိတွာ။

ကာမောဃံတိဏ္ဏဿာတိ အနာဂါမိမဂ္ဂေန အဝသာနသင်္ခါတံ ကာမောဃံ တရိတွာ ဌိတဿ။ ဘဝေါဃန္တိ အရဟတ္တမဂ္ဂေန။ ဒိဋ္ဌောဃန္တိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန။ အဝိဇ္ဇောဃန္တိ အရဟတ္တမဂ္ဂေန။ သဗ္ဗံ သံသာရပထန္တိ သဗ္ဗခန္ဓဓာတုအာယတနပဋိပါဋိသင်္ခါတံ ပထံ အရဟတ္တမဂ္ဂေနေဝ တရိတွာ ဌိတဿ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ဥတ္တိဏ္ဏဿ။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေန နိတ္တိဏ္ဏဿ။ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ကာမဓာတုံ အတိက္ကန္တဿ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေန သဗ္ဗဘဝံ သမတိက္ကန္တဿ။ ဖလသမာပတ္တိဝသေန ဝီတိဝတ္တဿ။ ပါရံဂတဿာတိအာဒီနိ နိဗ္ဗာနဝသေန ဝုတ္တာနိ။ ယထာ ဣဏာယိကာ အာဏဏျန္တိ ပဝဍ္ဎကဣဏံ အာဒါယ ဝိစရန္တာ အာဏဏျံ။ ပတ္ထေန္တီတိ ပတ္ထနံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ အာဗာဓိကာ အာရောဂျန္တိ ပိတ္တာဒိရောဂါတုရော ဘေသဇ္ဇကိရိယာယ တံရောဂဝူပသမနတ္ထံ အာရောဂျံ။ ယထာ ဗန္ဓနဗဒ္ဓါတိ နက္ခတ္တဒိဝသေ ဗန္ဓနာဂါရေ ဗဒ္ဓပုရိသာ။ ယထာ ဒါသာ ဘုဇိဿန္တိ ယသ္မာ ဘုဇိဿာ ပုရိသာ ယံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တံ ကရောန္တိ၊ န နံ ကောစိ ဗလက္ကာရေန တတော နိဝတ္တေတိ၊ တသ္မာ ဒါသာ ဘုဇိဿဘာဝံ ပတ္ထေန္တိ။ ယထာ ကန္တာရဒ္ဓါနပက္ခန္ဒာတိ ယသ္မာ ဗလဝန္တော ပုရိသာ ဟတ္ထဘာရံ ဂဟေတွာ သဇ္ဇာဝုဓာ သပရိဝါရာ ကန္တာရံ ပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ တေ စောရာ ဒူရတောဝ ဒိသွာ ပလာယန္တိ။ တေ သောတ္ထိနာ ကန္တာရံ နိတ္ထရိတွာ ခေမန္တံ ပတွာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ကန္တာရပက္ခန္ဒာ ခေမန္တဘူမိံ ပတ္ထေန္တိ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ တိဿော သောတာပတ္တိဖလံ ပတွာ ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ သစ္ဆာကာသိ။

သဒ္ဓမ္မပဇ္ဇောတိကာယ မဟာနိဒ္ဒေသဋ္ဌကထာယ

တိဿမေတ္တေယျသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။