📜

၈။ သတိပဋ္ဌာနကထာ

သတိပဋ္ဌာနကထာဝဏ္ဏနာ

၃၄။ ဣဒါနိ သမသီသကထာနန္တရံ အတ္တနာ ဝုတ္တဿ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယဿ သာဓကေ သတ္တ အနုပဿနာဝိသေသေ ဒဿေန္တေန ကထိတာယ သုတ္တန္တပုဗ္ဗင်္ဂမာယ သတိပဋ္ဌာနကထာယ အပုဗ္ဗတ္ထာနုဝဏ္ဏနာ။ တတ္ထ သုတ္တန္တေ တာဝ စတ္တာရောတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ၊ တေန န တတော ဟေဋ္ဌာ၊ န ဥဒ္ဓန္တိ သတိပဋ္ဌာနပရိစ္ဆေဒံ ဒီပေတိ။ ဣမေတိ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗနိဒဿနံ။ ဘိက္ခဝေတိ ဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟကပုဂ္ဂလာလပနံ။ သတိပဋ္ဌာနာတိ တယော သတိပဋ္ဌာနာ သတိဂေါစရောပိ၊ တိဓာ ပဋိပန္နေသု သာဝကေသု သတ္ထုနော ပဋိဃာနုနယဝီတိဝတ္တတာပိ၊ သတိပိ။ ‘‘စတုန္နံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတိပဋ္ဌာနာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဒေသေဿာမီ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၄၀၈) ဟိ သတိဂေါစရော ‘‘သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တော။ တဿတ္ထော – ပတိဋ္ဌာတိ တသ္မိန္တိ ပဋ္ဌာနံ။ ကာ ပတိဋ္ဌာတိ? သတိ။ သတိယာ ပဋ္ဌာနံ သတိပဋ္ဌာနန္တိ။

‘‘တယော သတိပဋ္ဌာနာ ယဒရိယော သေဝတိ၊ ယဒရိယော သေဝမာနော သတ္ထာ ဂဏမနုသာသိတုမရဟတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၀၄၊ ၃၁၁) ဧတ္ထ တိဓာ ပဋိပန္နေသု သာဝကေသု သတ္ထုနော ပဋိဃာနုနယဝီတိဝတ္တတာ ‘‘သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တာ။ တဿတ္ထော – ပဋ္ဌပေတဗ္ဗတော ပဋ္ဌာနံ၊ ပဝတ္တယိတဗ္ဗတောတိ အတ္ထော။ ကေန ပဋ္ဌပေတဗ္ဗတောတိ? သတိယာ။ သတိယာ ပဋ္ဌာနံ သတိပဋ္ဌာနန္တိ။ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ပရိပူရေန္တီ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၁၄၇) ပန သတိယေဝ ‘‘သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တာ။ တဿတ္ထော – ပတိဋ္ဌာတီတိ ပဋ္ဌာနံ၊ ဥပဋ္ဌာတိ ဩက္ကန္ဒိတွာ ပက္ခန္ဒိတွာ ဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ သတိယေဝ ပဋ္ဌာနံ သတိပဋ္ဌာနံ။ အထ ဝါ သရဏဋ္ဌေန သတိ၊ ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဥပဋ္ဌာနံ။ ဣတိ သတိ စ သာ ဥပဋ္ဌာနဉ္စာတိပိ သတိပဋ္ဌာနံ။ ဣဒမိဓ အဓိပ္ပေတံ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ သတိပဋ္ဌာနာတိ ဗဟုဝစနံ ကတန္တိ? သတိဗဟုတ္တာ။ အာရမ္မဏဘေဒေန ဟိ ဗဟုကာ တာ သတိယောတိ။

ကတမေ စတ္တာရောတိ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ ဘိက္ခူတိ သံသာရေ ဘယံ ဣက္ခတီတိ ဘိက္ခု။ သေသပဒါနံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ပနေတ္ထ သုတမယဉာဏကထာယ မဂ္ဂသစ္စနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တာယေဝါတိ။

ကသ္မာ ပန ဘဂဝတာ စတ္တာရောဝ သတိပဋ္ဌာနာ ဝုတ္တာ အနူနာ အနဓိကာတိ? ဝေနေယျဟိတတ္တာ။ တဏှာစရိတဒိဋ္ဌိစရိတသမထယာနိကဝိပဿနာယာနိကေသု ဟိ မန္ဒတိက္ခဝသေန ဒွေဓာ ဒွေဓာ ပဝတ္တေသု မန္ဒဿ တဏှာစရိတဿ ဩဠာရိကံ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ တိက္ခဿ သုခုမံ ဝေဒနာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနံ။ ဒိဋ္ဌိစရိတဿာပိ မန္ဒဿ နာတိပ္ပဘေဒဂတံ စိတ္တာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ တိက္ခဿ အတိပ္ပဘေဒဂတံ ဓမ္မာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနံ။ သမထယာနိကဿ စ မန္ဒဿ အကိစ္ဆေန အဓိဂန္တဗ္ဗနိမိတ္တံ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ တိက္ခဿ ဩဠာရိကာရမ္မဏေ အသဏ္ဌဟနတော ဒုတိယံ။ ဝိပဿနာယာနိကဿပိ မန္ဒဿ နာတိပ္ပဘေဒဂတာရမ္မဏံ တတိယံ၊ တိက္ခဿ အတိပ္ပဘေဒဂတာရမ္မဏံ စတုတ္ထံ။ ဣတိ စတ္တာရောဝ ဝုတ္တာ အနူနာ အနဓိကာတိ။

သုဘသုခနိစ္စအတ္တဝိပလ္လာသပ္ပဟာနတ္ထံ ဝါ။ ကာယော ဟိ အသုဘော၊ တတ္ထ စ သုဘဝိပလ္လာသဝိပလ္လတ္ထာ သတ္တာ။ တေသံ တတ္ထ အသုဘဘာဝဒဿနေန တဿ ဝိပလ္လာသဿ ပဟာနတ္ထံ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာနံ ဝုတ္တံ။ သုခံ နိစ္စံ အတ္တာတိ ဂဟိတေသုပိ စ ဝေဒနာဒီသု ဝေဒနာ ဒုက္ခာ၊ စိတ္တံ အနိစ္စံ၊ ဓမ္မာ အနတ္တာ၊ တေသု စ သုခနိစ္စအတ္တဝိပလ္လာသဝိပလ္လတ္ထာ သတ္တာ။ တေသံ တတ္ထ ဒုက္ခာဒိဘာဝဒဿနေန တေသံ ဝိပလ္လာသာနံ ပဟာနတ္ထံ သေသာနိ တီဏိ ဝုတ္တာနီတိ ဧဝံ သုဘသုခနိစ္စအတ္တဝိပလ္လာသပ္ပဟာနတ္ထံ ဝါ စတ္တာရောဝ ဝုတ္တာ။ န ကေဝလဉ္စ ဝိပလ္လာသပ္ပဟာနတ္ထမေဝ၊ စတုရောဃယောဂါသဝဂန္ထဥပါဒါနအဂတိပ္ပဟာနတ္ထမ္ပိ စတုဗ္ဗိဓာဟာရပရိညတ္ထမ္ပိ စတ္တာရောဝ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၃၅။ (က) သုတ္တန္တနိဒ္ဒေသေ ပထဝီကာယန္တိ ဣမသ္မိံ ရူပကာယေ ပထဝီဓာတု။ သကလသရီရေ ပန ပထဝီဓာတူနံ ဗဟုကတ္တာ သဗ္ဗပထဝီဓာတုသင်္ဂဟတ္ထံ သမူဟတ္ထေန ကာယဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ အာပေါကာယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေသကာယာဒီနမ္ပိ ဗဟုကတ္တာ ကေသကာယာဒိဂဟဏံ ကတံ။ ဝက္ကာဒီနိ ပန ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ ကာယဂ္ဂဟဏံ နာရဟန္တီတိ တေသံ ဂဟဏံ န ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

(ခ) သုခံဝေဒနန္တိအာဒီသု သုခံ ဝေဒနန္တိ ကာယိကံ ဝါ စေတသိကံ ဝါ သုခံ ဝေဒနံ။ တထာ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ။ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနန္တိ ပန စေတသိကမေဝ ဥပေက္ခာဝေဒနံ။ သာမိသံ သုခံ ဝေဒနန္တိ ဆ ဂေဟသိတသောမနဿဝေဒနာ။ နိရာမိသံ သုခံ ဝေဒနန္တိ ဆ နေက္ခမ္မသိတသောမနဿဝေဒနာ ။ သာမိသံ ဒုက္ခံ ဝေဒနန္တိ ဆ ဂေဟသိတဒေါမနဿဝေဒနာ။ နိရာမိသံ ဒုက္ခံ ဝေဒနန္တိ ဆ နေက္ခမ္မသိတဒေါမနဿဝေဒနာ။ သာမိသံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနန္တိ ဆ ဂေဟသိတဥပေက္ခာဝေဒနာ။ နိရာမိသံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနန္တိ ဆ နေက္ခမ္မသိတဥပေက္ခာဝေဒနာ။

(ဂ) သရာဂံ စိတ္တန္တိအာဒီနိ ဉာဏကထာယံ ဝုတ္တတ္ထာနိ။

(ဃ) တဒဝသေသေ ဓမ္မေတိ တေဟိ ကာယဝေဒနာစိတ္တေဟိ အဝသေသေ တေဘူမကဓမ္မေ။ သဗ္ဗတ္ထ တေန ဉာဏေနာတိ တေန သတ္တဝိဓေန အနုပဿနာဉာဏေန။ ယာနိ ပနေတ္ထ အန္တရန္တရာ အဝုတ္တတ္ထာနိ၊ တာနိ ဟေဋ္ဌာ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တတ္ထာနေဝါတိ။

သတိပဋ္ဌာနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။