📜

၃။ နိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

၄။ ဧဝံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေ ဟာရာဒယော နိဒ္ဒိသိတုံ ‘‘တတ္ထ သင်္ခေပတော’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဥဒ္ဒေသပါဌေ။ သင်္ခေပတော နေတ္တိ ကိတ္တိတာတိ သမာသတော နေတ္တိပ္ပကရဏံ ကထိတံ။ ဟာရနယမူလပဒါနဉှိ သရူပဒဿနံ ဥဒ္ဒေသပါဌေန ကတန္တိ။ ဧတ္ထ စ ဟာရနယာနံ –

သာမညတော ဝိသေသေန၊ ပဒတ္ထော လက္ခဏံ ကမော၊

ဧတ္တာဝတာ စ ဟေတွာဒီ၊ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဟိ ဝိညုနာ။

တေသု အဝိသေသတော ဝိသေသတော စ ဟာရနယာနံ အတ္ထော ဒဿိတော။ လက္ခဏာဒီသု ပန အဝိသေသတော သဗ္ဗေပိ ဟာရာ နယာ စ ယထာက္ကမံ ဗျဉ္ဇနတ္ထမုခေန နဝင်္ဂဿ သာသနဿ အတ္ထသံဝဏ္ဏနလက္ခဏာ။ ဝိသေသတော ပန တဿ တဿ ဟာရဿ နယဿ စ လက္ခဏံ နိဒ္ဒေသေ ဧဝ ကထယိဿာမ။ ကမာဒီနိ စ ယသ္မာ နေသံ လက္ခဏေသု ဉာတေသု ဝိညေယျာနိ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ တာနိပိ နိဒ္ဒေသတော ပရတော ပကာသယိဿာမ။

ဟာရသင်္ခေပေါ

၁။ ယာ ပန အဿာဒါဒီနဝတာတိအာဒိကာ နိဒ္ဒေသဂါထာ၊ တာသု အဿာဒါဒီနဝတာတိ အဿာဒေါ အာဒီနဝတာတိ ပဒဝိဘာဂေါ။ အာဒီနဝတာတိ စ အာဒီနဝေါ ဧဝ။ ကေစိ ‘‘အဿာဒါဒီနဝတော’’တိ ပဌန္တိ၊ တံ န သုန္ဒရံ။ တတ္ထ အဿာဒီယတီတိ အဿာဒေါ၊ သုခံ သောမနဿဉ္စ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘ယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ၊ အယံ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု အဿာဒေါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၆၆၊ သံ။ နိ။ ၃။၂၆)။ ယထာ စေတံ သုခံ သောမနဿံ၊ ဧဝံ ဣဋ္ဌာရမ္မဏမ္ပိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘သော တဒဿာဒေတိ တံ နိကာမေတီ’’တိ ‘‘ရူပံ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတိ၊ တံ အာရဗ္ဘ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၄)၊ ‘‘သံယောဇနီယေသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿိနော’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၅၃) စ ။ အဿာဒေတိ ဧတာယာတိ ဝါ အဿာဒေါ၊ တဏှာ။ တဏှာယ ဟိ ကာရဏဘူတာယ ပုဂ္ဂလော သုခမ္ပိ သုခါရမ္မဏမ္ပိ အဿာဒေတိ။ ယထာ စ တဏှာ၊ ဧဝံ ဝိပလ္လာသာပိ။ ဝိပလ္လာသဝသေန ဟိ သတ္တာ အနိဋ္ဌမ္ပိ အာရမ္မဏံ ဣဋ္ဌာကာရေန အဿာဒေန္တိ၊ ဧဝံ ဝေဒနာယ သဗ္ဗေသံ တေဘူမကသင်္ခါရာနံ တဏှာယ ဝိပလ္လာသာနဉ္စ အဿာဒဝိစာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကထံ ပန ဒုက္ခာဒုက္ခမသုခဝေဒနာနံ အဿာဒနီယတာတိ? ဝိပလ္လာသတော သုခပရိယာယသဗ္ဘာဝတော စ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ – ‘‘သုခါ ခေါ၊ အာဝုသော ဝိသာခ၊ ဝေဒနာ ဌိတိသုခါ ဝိပရိဏာမဒုက္ခာ။ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဌိတိဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမသုခါ၊ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ ဉာဏသုခါ အညာဏဒုက္ခာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၅)။ တတ္ထ ဝေဒနာယ အဋ္ဌသတပရိယာယဝသေန၊ တေဘူမကသင်္ခါရာနံ နိက္ခေပကဏ္ဍရူပကဏ္ဍဝသေန၊ တဏှာယ သံကိလေသဝတ္ထုဝိဘင်္ဂေ နိက္ခေပကဏ္ဍေ စ တဏှာနိဒ္ဒေသဝသေန၊ ဝိပလ္လာသာနံ သုခသညာဒိဝသေန ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတဝသေန စ ဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အာဒီနဝေါ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ တိဿောပိ ဝါ ဒုက္ခတာ။ အထ ဝါ သဗ္ဗေပိ တေဘူမကာ သင်္ခါရာ အာဒီနဝေါ။ အာဒီနံ အတိဝိယ ကပဏံ ဝါတိ ပဝတ္တတီတိ ဟိ အာဒီနဝေါ၊ ကပဏမနုဿော၊ ဧဝံသဘာဝါ စ တေဘူမကာ ဓမ္မာ အနိစ္စတာဒိယောဂေန။ ယတော တတ္ထ အာဒီနဝါနုပဿနာ အာရဒ္ဓဝိပဿကာနံ ယထာဘူတနယောတိ ဝုစ္စတိ။ တထာ စ ဝုတ္တံ – ‘‘ယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အယံ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု အာဒီနဝေါ’’တိ။ တသ္မာ အာဒီနဝေါ ဒုက္ခသစ္စနိဒ္ဒေသဘူတာနံ ဇာတိယာဒီနံ အနိစ္စတာဒီနံ ဒွါစတ္တာလီသာယ အာကာရာနဉ္စ ဝသေန ဝိဘဇိတွာ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗော။

နိဿရတိ ဧတေနာတိ နိဿရဏံ၊ အရိယမဂ္ဂေါ။ နိဿရတီတိ ဝါ နိဿရဏံ နိဗ္ဗာနံ။ ဥဘယမ္ပိ သာမညနိဒ္ဒေသေန ဧကသေသေန ဝါ ‘‘နိဿရဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပိ-သဒ္ဒေါ ပုရိမာနံ ပစ္ဆိမာနဉ္စ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တတ္ထ အရိယမဂ္ဂပက္ခေ သတိပဋ္ဌာနာဒီနံ သတ္တတ္တိံသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာနံ ကာယာနုပဿနာဒီနဉ္စ တဒန္တောဂဓဘေဒါနံ ဝသေန နိဿရဏံ ဝိဘဇိတွာ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။

နိဗ္ဗာနပက္ခေ ပန ကိဉ္စာပိ အသင်္ခတာယ ဓာတုယာ နိပ္ပရိယာယေန ဝိဘာဂေါ နတ္ထိ။ ပရိယာယေန ပန သောပါဒိသေသနိရုပါဒိသေသဘေဒေန။ ယတော ဝါ တံ နိဿဋံ၊ တေသံ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ (ပဋိ။ မ။ ၁။၃) ဒဿိတပ္ပဘေဒါနံ စက္ခာဒီနံ ဆန္နံ ဒွါရာနံ ရူပါဒီနံ ဆန္နံ အာရမ္မဏာနံ တံတံဒွါရပ္ပဝတ္တာနံ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝိညာဏဖဿဝေဒနာသညာစေတနာတဏှာဝိတက္ကဝိစာရာနံ ပထဝီဓာတုအာဒီနံ ဆန္နံ ဓာတူနံ ဒသန္နံ ကသိဏာယတနာနံ အသုဘာနံ ကေသာဒီနံ ဒွတ္တိံသာယ အာကာရာနံ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဒွါဒသန္နံ အာယတနာနံ အဋ္ဌာရသန္နံ ဓာတူနံ လောကိယာနံ ဣန္ဒြိယာနံ ကာမဓာတုအာဒီနံ တိဿန္နံ ဓာတူနံ ကာမဘဝါဒီနံ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ဘဝါနံ စတုန္နံ ဈာနာနံ အပ္ပမညာနံ အာရုပ္ပာနံ ဒွါဒသန္နံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒင်္ဂါနဉ္စာတိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ခတဓမ္မာနံ နိဿရဏဘာဝေန စ ဝိဘဇိတွာ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။

ဖလန္တိ ဒေသနာဖလံ။ ကိံ ပန တန္တိ? ယံ ဒေသနာယ နိပ္ဖာဒီယတိ။ နနု စ နိဗ္ဗာနာဓိဂမော ဘဂဝတော ဒေသနာယ နိပ္ဖာဒီယတိ။ နိဗ္ဗာနဉ္စ ‘‘နိဿရဏ’’န္တိ ဣမိနာ ဝုတ္တမေဝါတိ? သစ္စမေတံ၊ တဉ္စ ခေါ ပရမ္ပရာယ။ ဣဓ ပန ပစ္စက္ခတော ဒေသနာဖလံ အဓိပ္ပေတံ။ တံ ပန သုတမယဉာဏံ။ အတ္ထဓမ္မဝေဒါဒိအရိယမဂ္ဂဿ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပတ္တိဘူတာ ဆဗ္ဗိသုဒ္ဓိယော။ ယဉ္စ တသ္မိံ ခဏေ မဂ္ဂံ အနဘိသမ္ဘုဏန္တဿ ကာလန္တရေ တဒဓိဂမကာရဏဘူတံ သမ္ပတ္တိဘဝဟေတု စ သိယာ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ – ‘‘အတ္တာနုဒိဋ္ဌိံ ဦဟစ္စ၊ ဧဝံ မစ္စုတရော သိယာတိ (သု။ နိ။ ၁၁၂၅၊ ကထာ။ ၂၂၆၊ စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၄၄၊ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၈၊ နေတ္တိ။ ၅၊ ပေဋကော။ ၂၂) ဣဒံ ဖလ’’န္တိ၊ ‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ရက္ခတိ ဓမ္မစာရိန္တိ ဣဒံ ဖလ’’န္တိ (ဇာ။ ၁။၁၀။၁၀၂-၁၀၃၊ ၁။၁၅။၃၈၅) စ။ ဧတေန နယေန ဒေဝေသု စ မာနုသေသု စ အာယုဝဏ္ဏဗလသုခယသပရိဝါရအာဓိပတေယျသမ္ပတ္တိယော ဥပဓိသမ္ပတ္တိယော စက္ကဝတ္တိသိရီ ဒေဝရဇ္ဇသိရီ စတ္တာရိ သမ္ပတ္တိစက္ကာနိ သီလသမ္ပဒါ သမာဓိသမ္ပဒါ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ဆ အဘိညာ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သာဝကဗောဓိ ပစ္စေကဗောဓိ သမ္မာသမ္ဗောဓီတိ သဗ္ဗာပိ သမ္ပတ္တိယော ပုညသမ္ဘာရဟေတုကာ ဘဂဝတော ဒေသနာယ သာဓေတဗ္ဗတာယ ဖလန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဥပါယောတိ အရိယမဂ္ဂပဒဋ္ဌာနဘူတာ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပဒါ။ သာ ဟိ ပုရိမာ ပုရိမာ ပစ္ဆိမာယ ပစ္ဆိမာယ အဓိဂမူပါယဘာဝတော ပရမ္ပရာယ မဂ္ဂနိဗ္ဗာနာဓိဂမဿ စ ဟေတုဘာဝတော ဥပါယော။ ယာ စ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဖလာဓိဂမဿ ဥပါယပဋိပတ္တိ။ ကေစိ ပန ‘‘သဟ ဝိပဿနာယ မဂ္ဂေါ ဥပါယော’’တိ ဝဒန္တိ၊ တေသံ မတေန နိဿရဏန္တိ နိဗ္ဗာနမေဝ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဖလံ ဝိယ ဥပါယောပိ ပုဗ္ဗဘာဂေါတိ ဝုတ္တံ သိယာ၊ ယံ ပန ဝက္ခတိ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ…ပေ… ဝိသုဒ္ဓိယာတိ (ဓ။ ပ။ ၂၇၉၊ ထေရဂါ။ ၆၇၈) အယံ ဥပါယော’’တိ။ ဧတ္ထာပိ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပဒါ ဧဝ ဥဒါဟဋာတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ။ ယသ္မာ ပန ‘‘တေ ပဟာယ တရေ ဩဃန္တိ ဣဒံ နိဿရဏ’’န္တိ အရိယမဂ္ဂဿ နိဿရဏဘာဝံ ဝက္ခတိ။ အရိယမဂ္ဂေါ ဟိ ဩဃတရဏန္တိ။

အာဏတ္တီတိ အာဏာရဟဿ ဘဂဝတော ဝေနေယျဇနဿ ဟိတသိဒ္ဓိယာ ‘‘ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇာဟီ’’တိ ဝိဓာနံ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘သုညတော လောကံ အဝေက္ခဿု၊ မောဃရာဇာတိ (သု။ နိ။ ၁၁၂၅၊ ကထာ။ ၂၂၆၊ နေတ္တိ။ ၅၊ ပေဋကော။ ၂၂၊ စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၄၄၊ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၈) အာဏတ္တီ’’တိ။

ယောဂီနန္တိ စတုသစ္စကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနာယ ယုတ္တပ္ပယုတ္တာနံ ဝေနေယျာနံ၊ အတ္ထာယာတိ ဝစနသေသော။ ဒေသနာဟာရောတိ ဧတေသံ ယထာဝုတ္တာနံ အဿာဒါဒီနံ ဝိဘဇနလက္ခဏော သံဝဏ္ဏနာဝိသေသော ဒေသနာဟာရော နာမာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာဟ – ကိံ ပနေတေသံ အဿာဒါဒီနံ အနဝသေသာနံ ဝစနံ ဒေသနာဟာရော၊ ဥဒါဟု ဧကစ္စာနန္တိ? နိရဝသေသာနံယေဝ။ ယသ္မိဉှိ သုတ္တေ အဿာဒါဒီနဝနိဿရဏာနိ သရူပတော အာဂတာနိ၊ တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ယတ္ထ ပန ဧကဒေသေန အာဂတာနိ၊ န ဝါ သရူပေန။ တတ္ထ အနာဂတံ အတ္ထဝသေန နိဒ္ဓါရေတွာ ဟာရော ယောဇေတဗ္ဗော။ အယဉ္စ အတ္ထော ဒေသနာဟာရဝိဘင်္ဂေ အာဂမိဿတီတိ ဣဓ န ပပဉ္စိတော။

၂။ ယံ ပုစ္ဆိတန္တိ ယာ ပုစ္ဆာ၊ ဝိစိယမာနာတိ ဝစနသေသော။ ဝိဿဇ္ဇိတံ အနုဂီတီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ဝိဿဇ္ဇိတန္တိ ဝိဿဇ္ဇနာ၊ သာ ဧကံသဗျာကရဏာဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ ဗျာကရဏံ။ စ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ တေန ဂါထာယံ အဝုတ္တံ ပဒါဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ တာ ပန ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာ ကဿာတိ အာဟ ‘‘သုတ္တဿာ’’တိ။ ဧတေန သုတ္တေ အာဂတံ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနံ ဝိစေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ယာ စ အနုဂီတိတိ ဝုတ္တဿေဝ အတ္ထဿ ယာ အနု ပစ္ဆာ ဂီတိ အနုဂီတိ၊ သင်္ဂဟဂါထာ၊ ပုစ္ဆာယ ဝါ အနုရူပါ ဂီတိ။ ဧတေန ပုဗ္ဗာပရံ ဂဟိတံ။ ဗျာကရဏဿ ဟိ ပုစ္ဆာနုရူပတာ ဣဓ ပုဗ္ဗာပရံ အဓိပ္ပေတံ။ ယာ ‘‘ပုစ္ဆာနုသန္ဓီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပုရိမံ ‘‘သုတ္တဿာ’’တိ ပဒံ ပုဗ္ဗာပေက္ခန္တိ ပုန ‘‘သုတ္တဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေန သုတ္တဿ နိဿယဘူတေ အဿာဒါဒိကေ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ ဧတ္တာဝတာ ဝိစယဟာရဿ ဝိသယော နိရဝသေသေန ဒဿိတော ဟောတိ။ တထာ စ ဝက္ခတိ ဝိစယဟာရဝိဘင်္ဂေ ‘‘ပဒံ ဝိစိနတိ…ပေ… အနုဂီတိံ ဝိစိနတီ’’တိ။

တတ္ထ သုတ္တေ သဗ္ဗေသံ ပဒါနံ အနုပုဗ္ဗေန အတ္ထသော ဗျဉ္ဇနသော စ ဝိစယော ပဒဝိစယော။ ‘‘အယံ ပုစ္ဆာ အဒိဋ္ဌဇောတနာ ဒိဋ္ဌသံသန္ဒနာ ဝိမတိစ္ဆေဒနာ အနုမတိပုစ္ဆာ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ သတ္တာဓိဋ္ဌာနာ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနာ ဧကာဓိဋ္ဌာနာ အနေကာဓိဋ္ဌာနာ သမ္မုတိဝိသယာ ပရမတ္ထဝိသယာ အတီတဝိသယာ အနာဂတဝိသယာ ပစ္စုပ္ပန္နဝိသယာ’’တိအာဒိနာ ပုစ္ဆာဝိစယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘‘ဣဒံ ဝိဿဇ္ဇနံ ဧကံသဗျာကရဏံ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏံ ပဋိပုစ္ဆာဗျာကရဏံ ဌပနံ သာဝသေသံ နိရဝသေသံ သဥတ္တရံ အနုတ္တရံ လောကိယံ လောကုတ္တရ’’န္တိအာဒိနာ ဝိဿဇ္ဇနဝိစယော။

‘‘အယံ ပုစ္ဆာ ဣမိနာ သမေတိ၊ ဧတေန န သမေတီ’’တိ ပုစ္ဆိတတ္ထံ အာနေတွာ ဝိစယော ပုဗ္ဗေနာပရံ သံသန္ဒိတွာ စ ဝိစယော ပုဗ္ဗာပရဝိစယော။ ‘‘အယံ အနုဂီတိ ဝုတ္တတ္ထသင်္ဂဟာ အဝုတ္တတ္ထသင်္ဂဟာ တဒုဘယတ္ထသင်္ဂဟာ ကုသလတ္ထသင်္ဂဟာ အကုသလတ္ထသင်္ဂဟာ’’တိအာဒိနာ အနုဂီတိဝိစယော။ အဿာဒါဒီသု သုခဝေဒနာယ ‘‘ဣဋ္ဌာရမ္မဏာနုဘဝနလက္ခဏာ’’တိအာဒိနာ၊ တဏှာယ ‘‘အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏလက္ခဏာ’’တိအာဒိနာ၊ ဝိပလ္လာသာနံ ‘‘ဝိပရီတဂ္ဂဟဏလက္ခဏာ’’တိအာဒိနာ၊ အဝသိဋ္ဌာနံ တေဘူမကဓမ္မာနံ ‘‘ယထာသကလက္ခဏာ’’တိအာဒိနာ သဗ္ဗေသဉ္စ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ဒွါစတ္တာလီသာဓိကေ စ ဒုကသတေ လဗ္ဘမာနပဒဝသေန တံတံအဿာဒတ္ထဝိသေသနိဒ္ဓါရဏံ အဿာဒဝိစယော။

ဒုက္ခဝေဒနာယ ‘‘အနိဋ္ဌာနုဘဝနလက္ခဏာ’’တိအာဒိနာ၊ ဒုက္ခသစ္စာနံ ‘‘ပဋိသန္ဓိလက္ခဏာ’’တိအာဒိနာ၊ အနိစ္စတာဒီနံ အာဒိအန္တဝန္တတာယ အနိစ္စန္တိကတာယ စ ‘‘အနိစ္စာ’’တိအာဒိနာ သဗ္ဗေသဉ္စ လောကိယဓမ္မာနံ သံကိလေသဘာဂိယဟာနဘာဂိယတာဒိဝသေန အာဒီနဝဝုတ္တိယာ ဩကာရနိဒ္ဓါရဏေန အာဒီနဝဝိစယော။ နိဿရဏပဒေ အရိယမဂ္ဂဿ အာဂမနတော ကာယာနုပဿနာဒိပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပဒါဝိဘာဂဝိသေသနိဒ္ဓါရဏဝသေန နိဗ္ဗာနဿ ယထာဝုတ္တပရိယာယဝိဘာဂဝိသေသနိဒ္ဓါရဏဝသေနာတိ ဧဝံ နိဿရဏဝိစယော။ ဖလာဒီနံ တံတံသုတ္တဒေသနာယ သာဓေတဗ္ဗဖလဿ တဒုပါယဿ တတ္ထ တတ္ထ သုတ္တဝိဓိဝစနဿ စ ဝိဘာဂနိဒ္ဓါရဏဝသေန ဝိစယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ ပဒပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနပုဗ္ဗာပရာနုဂီတီနံ အဿာဒါဒီနဉ္စ ဝိသေသနိဒ္ဓါရဏဝသေနေဝ ဝိစယလက္ခဏော ‘‘ဝိစယော ဟာရော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၃။ သဗ္ဗေသန္တိ သောဠသန္နံ။ ဘူမီတိ ဗျဉ္ဇနံ သန္ဓာယာဟ။ ဗျဉ္ဇနဉှိ မူလပဒါနိ ဝိယ နယာနံ ဟာရာနံ ဘူမိ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ၊ တေသံ ဗျဉ္ဇနဝိစာရဘာဝတော။ ဝုတ္တဉှိ – ‘‘ဟာရာ ဗျဉ္ဇနဝိစယော’’တိ၊ ပေဋကေပိ ဟိ ဝုတ္တံ – ‘‘ယတ္ထ စ သဗ္ဗေ ဟာရာ၊ သမ္ပတမာနာ နယန္တိ သုတ္တတ္ထံ။ ဗျဉ္ဇနဝိဓိပုထုတ္တာ’’တိ။ ဂေါစရောတိ သုတ္တတ္ထော။ သုတ္တဿ ဟိ ပဒတ္ထုဒ္ဓါရဏမုခေန ဟာရယောဇနာ။ တေသံ ဗျဉ္ဇနတ္ထာနံ။ ယုတ္တာယုတ္တပရိက္ခာတိ ယုတ္တဿ စ အယုတ္တဿ စ ဥပပရိက္ခာ။ ‘‘ယုတ္တာယုတ္တိပရိက္ခာ’’တိပိ ပါဌော၊ ယုတ္တိအယုတ္တီနံ ဝိစာရဏာတိ အတ္ထော။ ကထံ ပန တေသံ ယုတ္တာယုတ္တဇာနနာ? စတူဟိ မဟာပဒေသေဟိ အဝိရုဇ္ဈနေန။ တတ္ထ ဗျဉ္ဇနဿ တာဝ သဘာဝနိရုတ္တိဘာဝေါ အဓိပ္ပေတတ္ထဝါစကဘာဝေါ စ ယုတ္တဘာဝေါ။ အတ္ထဿ ပန သုတ္တဝိနယဓမ္မတာဟိ အဝိလောမနံ ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ ဝိတ္ထာရော ပန ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဟာရော ယုတ္တီတိ နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဧဝံ သုတ္တေ ဗျဉ္ဇနတ္ထာနံ ယုတ္တာယုတ္တဘာဝဝိဘာဝနလက္ခဏော ယုတ္တိဟာရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၄။ ဓမ္မန္တိ ယံ ကိဉ္စိ သုတ္တာဂတံ ကုသလာဒိဓမ္မမာဟ။ တဿ ဓမ္မဿာတိ တဿ ယထာဝုတ္တဿ ကုသလာဒိဓမ္မဿ။ ယံ ပဒဋ္ဌာနန္တိ ယံ ကာရဏံ၊ ယောနိသောမနသိကာရာဒိ သုတ္တေ အာဂတံ ဝါ အနာဂတံ ဝါ သမ္ဘဝတော နိဒ္ဓါရေတွာ ကထေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဣတီတိ ဧဝံ၊ ဝုတ္တနယေနာတိ အတ္ထော။ ယာဝ သဗ္ဗဓမ္မာတိ ယတ္တကာ တသ္မိံ သုတ္တေ အာဂတာ ဓမ္မာ၊ တေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ယထာနုရူပံ ပဒဋ္ဌာနံ နိဒ္ဓါရေတွာ ကထေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော။ အထ ဝါ ယာဝ သဗ္ဗဓမ္မာတိ သုတ္တာဂတဿ ဓမ္မဿ ယံ ပဒဋ္ဌာနံ၊ တဿပိ ယံ ပဒဋ္ဌာနန္တိ သမ္ဘဝတော ယာဝ သဗ္ဗဓမ္မာ ပဒဋ္ဌာနဝိစာရဏာ ကာတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ဧသော ဟာရော ပဒဋ္ဌာနောတိ ဧဝံ သုတ္တေ အာဂတဓမ္မာနံ ပဒဋ္ဌာနဘူတာ ဓမ္မာ တေသဉ္စ ပဒဋ္ဌာနဘူတာတိ သမ္ဘဝတော ပဒဋ္ဌာနဘူတဓမ္မနိဒ္ဓါရဏလက္ခဏော ပဒဋ္ဌာနော နာမ ဟာရောတိ အတ္ထော။

၅။ ဝုတ္တမှိဧကဓမ္မေတိ ကုသလာဒီသု ခန္ဓာဒီသု ဝါ ယသ္မိံ ကိသ္မိဉ္စိ ဧကဓမ္မေ၊ သုတ္တေ သရူပတော နိဒ္ဓါရဏဝသေန ဝါ ကထိတေ။ ယေ ဓမ္မာ ဧကလက္ခဏာ ကေစီတိ ယေ ကေစိ ဓမ္မာ ကုသလာဒိဘာဝေန ရူပက္ခန္ဓာဒိဘာဝေန ဝါ တေန ဓမ္မေန သမာနလက္ခဏာ။ ဝုတ္တာ ဘဝန္တိ သဗ္ဗေတိ တေ သဗ္ဗေပိ ကုသလာဒိသဘာဝါ၊ ခန္ဓာဒိသဘာဝါ ဝါ ဓမ္မာ သုတ္တေ အဝုတ္တာပိ တာယ သမာနလက္ခဏတာယ ဝုတ္တာ ဘဝန္တိ အာနေတွာ သံဝဏ္ဏနာဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧတ္ထ စ ဧကလက္ခဏာတိ သမာနလက္ခဏာ ဝုတ္တာ။ တေန သဟစာရိတာ သမာနကိစ္စတာ သမာနဟေတုတာ သမာနဖလတာ သမာနာရမ္မဏတာတိ ဧဝမာဒီဟိ အဝုတ္တာနမ္ပိ ဝုတ္တာနံ ဝိယ နိဒ္ဓါရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သော ဟာရော လက္ခဏော နာမာတိ ဧဝံ သုတ္တေ အနာဂတေပိ ဓမ္မေ ဝုတ္တပ္ပကာရေန အာဂတေ ဝိယ နိဒ္ဓါရေတွာ ယာ သံဝဏ္ဏနာ၊ သော လက္ခဏော နာမ ဟာရောတိ အတ္ထော။

၆။ နေရုတ္တန္တိ နိရုတ္တံ၊ ပဒနိဗ္ဗစနန္တိ အတ္ထော။ အဓိပ္ပာယောတိ ဗုဒ္ဓါနံ သာဝကာနံ ဝါ တဿ သုတ္တဿ ဒေသကာနံ အဓိပ္ပာယော။ ဗျဉ္ဇနန္တိ ဗျဉ္ဇနေန၊ ကရဏေ ဟိ ဧတံ ပစ္စတ္တံ။ ကာမဉ္စ သဗ္ဗေ ဟာရာ ဗျဉ္ဇနဝိစယာ၊ အယံ ပန ဝိသေသတော ဗျဉ္ဇနဒွါရေနေဝ အတ္ထပရိယေသနာတိ ကတွာ ‘‘ဗျဉ္ဇန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ – ‘‘ဗျဉ္ဇနေန သုတ္တဿ နေရုတ္တဉ္စ အဓိပ္ပာယော စ နိဒါနဉ္စ ပုဗ္ဗာပရာနုသန္ဓိ စ ဂဝေသိတဗ္ဗာ’’တိ။ အထာတိ ပဒပူရဏမတ္တံ။ ဒေသနာနိဒါနန္တိ နိဒဒါတိ ဖလန္တိ နိဒါနံ၊ ကာရဏံ၊ ယေန ကာရဏေန ဒေသနာ ပဝတ္တာ၊ တံ ဒေသနာယ ပဝတ္တိနိမိတ္တန္တိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗာပရာနုသန္ဓီတိ ပုဗ္ဗေန စ အပရေန စ အနုသန္ဓိ။ ‘‘ပုဗ္ဗာပရေန သန္ဓီ’’တိပိ ပါဌော၊ သုတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂေန အပရဘာဂံ သံသန္ဒိတွာ ကထနန္တိ အတ္ထော။ သင်္ဂီတိဝသေန ဝါ ပုဗ္ဗာပရဘူတေဟိ သုတ္တန္တရေဟိ သံဝဏ္ဏိယမာနဿ သုတ္တဿ သံသန္ဒနံ ပုဗ္ဗာပရာနုသန္ဓိ။ ယဉ္စ ပုဗ္ဗပဒေန ပရပဒဿ သမ္ဗန္ဓနံ၊ အယမ္ပိ ပုဗ္ဗာပရာနုသန္ဓိ။ ဧသော ဟာရော စတုဗျူဟောတိ ဧဝံ နိဗ္ဗစနာဓိပ္ပာယာဒီနံ စတုန္နံ ဝိဘာဝနလက္ခဏော စတုဗျူဟော ဟာရော နာမာတိ အတ္ထော။

၇။ ဧကမှိ ပဒဋ္ဌာနေတိ ဧကသ္မိံ အာရမ္ဘဓာတုအာဒိကေ ပရက္ကမဓာတုအာဒီနံ ပဒဋ္ဌာနဘူတေ ဓမ္မေ ဒေသနာရုဠှေ သတိ။ ပရိယေသတိ သေသကံ ပဒဋ္ဌာနန္တိ တဿ ဝိသဘာဂတာယ အဂ္ဂဟဏေန ဝါ သေသကံ ပမာဒါဒီနံ အာသန္နကာရဏတ္တာ ပဒဋ္ဌာနဘူတံ ကောသဇ္ဇာဒိကံ ဓမ္မန္တရံ ပရိယေသတိ ပညာယ ဂဝေသတိ၊ ပရိယေသိတွာ စ သံဝဏ္ဏနာယ ယောဇေန္တော ဒေသနံ အာဝဋ္ဋတိ ပဋိပက္ခေတိ ဝီရိယာရမ္ဘာဒိမုခေန အာရဒ္ဓသုတ္တံ ဝုတ္တနယေန ပမာဒါဒိဝသေန နိဒ္ဒိသန္တော ဒေသနံ ပဋိပက္ခတော အာဝဋ္ဋေတိ နာမ။ အာဝဋ္ဋော နာမ သော ဟာရောတိ ဒေသနာယ ဂဟိတဓမ္မာနံ သဘာဂဝိသဘာဂဓမ္မဝသေန အာဝဋ္ဋနလက္ခဏော အာဝဋ္ဋော ဟာရော နာမာတိ အတ္ထော။

၈။ ဓမ္မန္တိ သဘာဝဓမ္မံ၊ တံ ကုသလာဒိဝသေန အနေကဝိဓံ။ ပဒဋ္ဌာနန္တိ ယသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတေ ဥတ္တရိ ဂုဏဝိသေသေ အဓိဂစ္ဆတိ၊ တံ ဝိသေသာဓိဂမနကာရဏံ။ ဘူမိန္တိ ပုထုဇ္ဇနဘူမိ ဒဿနဘူမီတိ ဧဝမာဒိကံ ဘူမိံ။ ဝိဘဇ္ဇတေတိ ဝိဘာဂေန ကထေတိ။ သာဓာရဏေတိ ဒဿနပဟာတဗ္ဗာဒိနာမဝသေန ဝါ ပုထုဇ္ဇနသောတာပန္နာဒိဝတ္ထုဝသေန ဝါ သာဓာရဏေ အဝိသိဋ္ဌေ သမာနေတိ အတ္ထော။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန အသာဓာရဏာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နေယျော ဝိဘတ္တီတိ ယထာဝုတ္တဓမ္မာဒီနံ ဝိဘဇနော အယံ ဟာရော ဝိဘတ္တီတိ ဉာတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ တသ္မာ သံကိလေသဓမ္မေ ဝေါဒါနဓမ္မေ စ သာဓာရဏာသာဓာရဏတော ပဒဋ္ဌာနတော ဘူမိတော စ ဝိဘဇနလက္ခဏော ‘‘ဝိဘတ္တိဟာရော’’တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၉။ နိဒ္ဒိဋ္ဌေတိ ကထိတေ သုတ္တေ အာဂတေ၊ သံဝဏ္ဏိတေ ဝါ။ ဘာဝိတေတိ ယထာ ဥပ္ပန္နသဒိသာ ဥပ္ပန္နာတိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဧဝံ ဘာဝိတသဒိသေ ဘာဝေတဗ္ဗေတိ အတ္ထော။ ပဟီနေတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ပရိဝတ္တတိ ပဋိပက္ခေတိ ဝုတ္တာနံ ဓမ္မာနံ ယေ ပဋိပက္ခာ၊ တေသံ ဝသေန ပရိဝတ္တေတီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိပက္ခတော ပရိဝတ္တနလက္ခဏော ‘‘ပရိဝတ္တနော ဟာရော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၁၀။ ဝိဝိဓာနိ ဧကသ္မိံယေဝ အတ္ထေ ဝစနာနိ ဝိဝစနာနိ၊ ဝိဝစနာနိ ဧဝ ဝေဝစနာနိ၊ ပရိယာယသဒ္ဒါတိ အတ္ထော။ တာနိ ဝေဝစနာနိ။ ဗဟူနီတိ အနေကာနိ။ တု-သဒ္ဒေါ အဝဓာရဏေ။ တေန ဗဟူ ဧဝ ပရိယာယသဒ္ဒါ ဝေဝစနဟာရယောဇနာယံ ကထေတဗ္ဗာ၊ န ကတိပယာတိ ဒဿေတိ ။ သုတ္တေ ဝုတ္တာနီတိ နဝဝိဓသုတ္တန္တသင်္ခါတေ တေပိဋကေ ဗုဒ္ဓဝစနေ ဘာသိတာနိ။ ဧတ္ထာပိ တု-သဒ္ဒဿ အတ္ထော အာနေတွာ ယောဇေတဗ္ဗော၊ တေန ပါဠိယံ အာဂတာနိယေဝ ဝေဝစနာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧကဓမ္မဿာတိ ဧကဿ ပဒတ္ထဿ။ ယော ဇာနာတိ သုတ္တဝိဒူတိ ယထာ ‘‘သပ္ပိဿ ဇာနာဟီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သပ္ပိနာ ဝိစာရေဟိ၊ သပ္ပိံ ဒေဟိ၊ ဒေထာ’’တိ ဝါ အာဏာပေတီတိ အတ္ထော၊ ဧဝံ ယော သုတ္တကောဝိဒေါ ဓမ္မကထိကော ဧကဿ အတ္ထဿ ဗဟူပိ ပရိယာယသဒ္ဒေ ဝိစာရေတိ ဝိဘာဝေတိ ယောဇေတီတိ အတ္ထော။ ဝေဝစနော နာမ သော ဟာရောတိ တဿ အတ္ထဿ ဝုတ္တပ္ပကာရပရိယာယသဒ္ဒယောဇနာလက္ခဏော ဝေဝစနဟာရော နာမ။ တသ္မာ ဧကသ္မိံ အတ္ထေ အနေကပရိယာယသဒ္ဒယောဇနာလက္ခဏော ‘‘ဝေဝစနဟာရော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၁၁။ ဓမ္မန္တိ ခန္ဓာဒိဓမ္မံ။ ပညတ္တီဟီတိ ပညာပနေဟိ ပကာရေဟိ ဉာပနေဟိ၊ အသင်္ကရတော ဝါ ဌပနေဟိ။ ဝိဝိဓာဟီတိ နိက္ခေပပ္ပဘဝါဒိဝသေန အနေကဝိဓာဟိ။ သော အာကာရောတိ ယော ဧကဿေဝတ္ထဿ နိက္ခေပပ္ပဘဝပညတ္တိအာဒိဝသေန အနေကာဟိ ပညတ္တီဟိ ပညာပနာကာရော။ ဉေယျော ပညတ္တိ နာမ ဟာရောတိ ပညတ္တိဟာရော နာမာတိ ဉာတဗ္ဗော။ တသ္မာ ဧကေကဿ ဓမ္မဿ အနေကာဟိ ပညတ္တီဟိ ပညာပေတဗ္ဗာကာရဝိဘာဝနလက္ခဏော ‘‘ပညတ္တိဟာရော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၁၂။ ပဋိစ္စုပ္ပာဒေါတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ။ ဣန္ဒြိယခန္ဓာတိ ဣန္ဒြိယာနိ စ ခန္ဓာ စ။ ဓာတုအာယတနာတိ ဓာတုယော စ အာယတနာနိ စ။ ဧတေဟီတိ ယော ဒွါဒသပဒိကော ပစ္စယာကာရော ယာနိ စ ဒွါဝီသတိန္ဒြိယာနိ ယေ စ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ယာ စ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော ယာနိ စ ဒွါဒသာယတနာနိ၊ ဧတေဟိ သုတ္တေ အာဂတပဒတ္ထမုခေန နိဒ္ဓါရိယမာနေဟိ။ ဩတရတိ ယောတိ ယော သံဝဏ္ဏနာနယော ဩဂါဟတိ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒါဒိကေ အနုပဝိသတီတိ အတ္ထော။ ဩတရဏော နာမ သော ဟာရောတိ ယော ယထာဝုတ္တော သံဝဏ္ဏနာဝိသေသော၊ သော ဩတရဏဟာရော နာမ။ စ-သဒ္ဒေန စေတ္ထ သုညတမုခါဒီနံ ဂါထာယံ အဝုတ္တာနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧဝံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒါဒိမုခေဟိ သုတ္တတ္ထဿ ဩတရဏလက္ခဏော ဩတရဏော ဟာရော နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၁၃။ ဝိဿဇ္ဇိတမှီတိ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ ဗျာကတေ။ ပဉှေတိ ဉာတုံ ဣစ္ဆိတေ အတ္ထေ။ ဂါထာယန္တိ ဂါထာရုဠှေ။ ဣဒဉ္စ ပုစ္ဆန္တာ ယေဘုယျေန ဂါထာဗန္ဓဝသေန ပုစ္ဆန္တီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ယမာရဗ္ဘာတိ သာ ပန ဂါထာ ယံ အတ္ထံ အာရဗ္ဘ အဓိကိစ္စ ပုစ္ဆိတာ၊ တဿ အတ္ထဿ။ သုဒ္ဓါသုဒ္ဓပရိက္ခာတိ ပဒံ သောဓိတံ၊ အာရမ္ဘော န သောဓိတော၊ ပဒဉ္စ သောဓိတံ အာရမ္ဘော စ သောဓိတောတိ ဧဝံ ပဒါဒီနံ သောဓိတာသောဓိတဘာဝဝိစာရော ။ ဟာရော သော သောဓနောနာမာတိ ယထာဝုတ္တဝိစာရော သောဓနော ဟာရော နာမ။ ဧဝံ သုတ္တေ ပဒပဒတ္ထပဉှာရမ္ဘာနံ သောဓနလက္ခဏော ‘‘သောဓနော ဟာရော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၁၄။ ဧကတ္တတာယာတိ ဧကဿ ဘာဝေါ ဧကတ္တံ၊ ဧကတ္တမေဝ ဧကတ္တတာ၊ တာယ ဧကတ္တတာယ။ ဧက-သဒ္ဒေါ စေတ္ထ သမာနသဒ္ဒပရိယာယော၊ တသ္မာ သာမညေနာတိ အတ္ထော။ ဝိသိဋ္ဌာ မတ္တာ ဝိမတ္တာ၊ ဝိမတ္တာဝ ဝေမတ္တံ၊ တဿ ဘာဝေါ ဝေမတ္တတာ၊ တာယ ဝေမတ္တတာယ၊ ဝိသေသေနာတိ အတ္ထော။ တေ န ဝိကပ္ပယိတဗ္ဗာတိ ယေ ဓမ္မာ ‘‘ဒုက္ခံ သမုဒယော’’တိအာဒိနာ သာမညေန၊ ‘‘ဇာတိ ဇရာ ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ’’တိအာဒိနာ ဝိသေသေန စ သုတ္တေ ဒေသိတာ၊ တေ ‘‘ကိမေတ္ထ သာမညံ၊ ကော ဝါ ဝိသေသော’’တိ ဧဝံ သာမညဝိသေသဝိကပ္ပနဝသေန န ဝိကပ္ပယိတဗ္ဗာ။ ကသ္မာ? သာမညဝိသေသကပ္ပနာယ ဝေါဟာရဘာဝေန အနဝဋ္ဌာနတော ကာလဒိသာဝိသေသာဒီနံ ဝိယ အပေက္ခာသိဒ္ဓိတော စ။ ယထာ ဟိ ‘‘အဇ္ဇ ဟိယျော သွေ’’တိ ဝုစ္စမာနာ ကာလဝိသေသာ အနဝဋ္ဌိတသဘာဝါ ‘‘ပုရိမာ ဒိသာ ပစ္ဆိမာ ဒိသာ’’တိ ဝုစ္စမာနာ ဒိသာဝိသေသာ စ၊ ဧဝံ သာမညဝိသေသာပိ။ တထာ ဟိ ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိ ဝုစ္စမာနံ ဇာတိအာဒိအပေက္ခာယ သာမညမ္ပိ သမာနံ သစ္စာပေက္ခာယ ဝိသေသော ဟောတိ။ ဧသ နယော သမုဒယာဒီသုပိ။ ဧသော ဟာရော အဓိဋ္ဌာနောတိ ဧဝံ သုတ္တာဂတာနံ ဓမ္မာနံ အဝိကပ္ပနဝသေန သာမညဝိသေသနိဒ္ဓါရဏလက္ခဏော အဓိဋ္ဌာနော ဟာရော နာမာတိ အတ္ထော။

၁၅။ ယေ ဓမ္မာတိ ယေ အဝိဇ္ဇာဒိကာ ပစ္စယဓမ္မာ။ ယံ ဓမ္မန္တိ ယံ သင်္ခါရာဒိကံ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မံ။ ဇနယန္တီတိ နိဗ္ဗတ္တေန္တိ။ ပစ္စယာတိ သဟဇာတပစ္စယဘာဝေန။ ပရမ္ပရတောတိ ပရမ္ပရပစ္စယဘာဝေန၊ အနုရူပသန္တာနဃဋနဝသေန ပစ္စယော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ ဥပနိဿယကောဋိ ဟိ ဣဓာဓိပ္ပေတာ။ ပုရိမသ္မိံ အဝသိဋ္ဌော ပစ္စယဘာဝေါ။ ဟေတုမဝကဍ္ဎယိတွာတိ တံ ယထာဝုတ္တပစ္စယသင်္ခါတံ ဇနကာဒိဘေဒဘိန္နံ ဟေတုံ အာကဍ္ဎိတွာ သုတ္တတော နိဒ္ဓါရေတွာ ယော သံဝဏ္ဏနာသင်္ခါတော၊ ဧသော ဟာရော ပရိက္ခာရောတိ ဧဝံ သုတ္တေ အာဂတဓမ္မာနံ ပရိက္ခာရသင်္ခါတေ ဟေတုပစ္စယေ နိဒ္ဓါရေတွာ သံဝဏ္ဏနလက္ခဏော ပရိက္ခာရော ဟာရောတိ အတ္ထော။

၁၆။ ယေ ဓမ္မာတိ ယေ သီလာဒိဓမ္မာ။ ယံမူလာတိ ယေသံ သမာဓိအာဒီနံ မူလဘူတာ၊ တေ တေသံ သမာဓိအာဒီနံ ပဒဋ္ဌာနဘာဝေန သမာရောပယိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေ စေကတ္ထာ ပကာသိတာ မုနိနာတိ ယေ စ ရာဂဝိရာဂါစေတောဝိမုတ္တိသေက္ခဖလကာမဓာတုသမတိက္ကမနာဒိသဒ္ဒါ အနာဂါမိဖလတ္ထတာယ ဧကတ္ထာ ဗုဒ္ဓမုနိနာ ပရိဒီပိတာ၊ တေ အညမညဝေဝစနဘာဝေန သမာရောပယိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမာရောပနဉ္စေတ္ထ သုတ္တေ ယထာရုတဝသေန နိဒ္ဓါရဏဝသေန ဝါ ဂယှမာနဿ သိက္ခတ္တယသင်္ခါတဿ သီလာဒိက္ခန္ဓတ္တယဿ ပရိယာယန္တရဝိဘာဝနမုခေန ဘာဝနာပါရိပူရိကထနံ၊ ဘာဝနာပါရိပူရီ စ ပဟာတဗ္ဗဿ ပဟာနေနာတိ ပဟာနသမာရောပနာပိ အတ္ထတော ဒဿိတာ ဧဝ ဟောတိ။ ဧသ သမာရောပနော ဟာရောတိ ဧသ သုတ္တေ အာဂတဓမ္မာနံ ပဒဋ္ဌာနဝေဝစနဘာဝနာပဟာနသမာရောပနဝိစာရဏလက္ခဏော သမာရောပနော နာမ ဟာရောတိ အတ္ထော။

နယသင်္ခေပေါ

၁၇။ ဧဝံ ဂါထာဗန္ဓဝသေန သောဠသပိ ဟာရေ နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ နယေ နိဒ္ဒိသိတုံ ‘‘တဏှဉ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တဏှဉ္စ အဝိဇ္ဇမ္ပိ စာတိ သုတ္တေ အာဂတံ အတ္ထတော နိဒ္ဓါရဏဝသေန ဝါ ဂဟိတံ တဏှံ အဝိဇ္ဇဉ္စ ယော နေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယော သံဝဏ္ဏနာဝိသေသော တံ နေတိ သံကိလေသပက္ခံ ပါပေတိ သံကိလေသဝသေန သုတ္တတ္ထံ ယောဇေတီတိ အဓိပ္ပာယော။ သမထေနာတိ သမာဓိနာ။ ဝိပဿနာယာတိ ပညာယ၊ ယော နေတိ ဝေါဒါနပက္ခံ ပါပေတိ၊ တထာ သုတ္တတ္ထံ ယောဇေတီတိ အဓိပ္ပာယော။ သစ္စေဟိ ယောဇယိတွာတိ နယန္တော စ တဏှာ စ အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝမူလကတ္တာ သမုဒယသစ္စံ၊ အဝသေသာ တေဘူမကဓမ္မာ ဒုက္ခသစ္စံ၊ သမထဝိပဿနာ မဂ္ဂသစ္စံ၊ တေန ပတ္တဗ္ဗာ အသင်္ခတဓာတု နိရောဓသစ္စန္တိ ဧဝံ ဣမေဟိ စတူဟိ သစ္စေဟိ ယောဇေတွာ။ အယံ နယော နန္ဒိယာဝဋ္ဋောတိ ယော တဏှာဝိဇ္ဇာဟိ သံကိလေသပက္ခဿ သုတ္တတ္ထဿ သမထဝိပဿနာဟိ ဝေါဒါနပက္ခဿ စတုသစ္စယောဇနမုခေန နယနလက္ခဏော သံဝဏ္ဏနာဝိသေသော၊ အယံ နန္ဒိယာဝဋ္ဋော နယော နာမာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ နယဿ ဘူမိ ဂါထာယံ ‘‘နယော’’တိ ဝုတ္တာ၊ တသ္မာ သံဝဏ္ဏနာဝိသေသောတိ ဝုတ္တံ။ န ဟိ အတ္ထနယော သံဝဏ္ဏနာ၊ စတုသစ္စပဋိဝေဓဿ အနုရူပေါ ပုဗ္ဗဘာဂေ အနုဂါဟဏနယော အတ္ထနယော။ တဿ ပန ယာ ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒီနံ ဝသေန တဏှာဒိမုခေန နယဘူမိရစနာ၊ တတ္ထ နယဝေါဟာရော။

၁၈။ အကုသလေတိ ဒွါဒသစိတ္တုပ္ပာဒသင်္ဂဟိတေ သဗ္ဗေပိ အကုသလေ ဓမ္မေ။ သမူလေဟီတိ အတ္တနော မူလေဟိ၊ လောဘဒေါသမောဟေဟီတိ အတ္ထော။ ကုသလေတိ သဗ္ဗေပိ စတုဘူမကေ ကုသလေ ဓမ္မေ။ ကုသလမူလေဟီတိ ကုသလေဟိ အလောဘာဒိမူလေဟိ ယော နေတိ။ နယန္တော စ ကုသလာကုသလံ မာယာမရီစိအာဒယော ဝိယ အဘူတံ န ဟောတီတိ ဘူတံ။ ပဋဃဋာဒယော ဝိယ န သမ္မုတိသစ္စမတ္တန္တိ တထံ။ အကုသလဿ ဣဋ္ဌဝိပါကတာဘာဝတော ကုသလဿ စ အနိဋ္ဌဝိပါကတာဘာဝတော ဝိပါကေ သတိ အဝိသံဝါဒကတ္တာ အဝိတထံ နေတိ။ ဧဝမေတေသံ တိဏ္ဏမ္ပိ ပဒါနံ ကုသလာကုသလဝိသေသနတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အထ ဝါ အကုသလမူလေဟိ အကုသလာနိ ကုသလမူလေဟိ စ ကုသလာနိ နယန္တော အယံ နယော ဘူတံ တထံ အဝိတထံ နေတိ၊ စတ္တာရိ သစ္စာနိ နိဒ္ဓါရေတွာ ယောဇေတီတိ အတ္ထော။ ဒုက္ခာဒီနိ ဟိ ဗာဓကာဒိဘာဝတော အညထာဘာဝါဘာဝေန ဘူတာနိ၊ သစ္စသဘာဝတ္တာ တထာနိ၊ အဝိသံဝါဒနတော အဝိတထာနိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ ‘‘စတ္တာရိမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာနိ အဝိတထာနိ အနညထာနီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၉၀)။ တိပုက္ခလံ တံ နယံ အာဟူတိ ယော အကုသလမူလေဟိ သံကိလေသပက္ခဿ ကုသလမူလေဟိ ဝေါဒါနပက္ခဿ သုတ္တတ္ထဿ စတုသစ္စယောဇနမုခေန နယနလက္ခဏော သံဝဏ္ဏနာဝိသေသော၊ တံ တိပုက္ခလံ နယန္တိ ဝဒန္တီတိ အတ္ထော။

၁၉။ ဝိပလ္လာသေဟီတိ အသုဘေ သုဘန္တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တေဟိ စတူဟိ ဝိပလ္လာသေဟိ။ ကိလေသေတိ ကိလိဿန္တိ ဝိဗာဓိယန္တီတိ ကိလေသာ၊ သံကိလိဋ္ဌဓမ္မာ၊ သံကိလေသပက္ခန္တိ အတ္ထော။ ကေစိ ‘‘သံကိလေသေ’’တိပိ ပဌန္တိ၊ ကိလေသသဟိတေတိ အတ္ထော။ ဣန္ဒြိယေဟီတိ သဒ္ဓါဒီဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ။ သဒ္ဓမ္မေတိ ပဋိပတ္တိပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မေ၊ ဝေါဒါနပက္ခန္တိ အတ္ထော။ ဧတံ နယန္တိ ယော သုဘသညာဒီဟိ ဝိပလ္လာသေဟိ သကလဿ သံကိလေသပက္ခဿ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒီဟိ ဝေါဒါနပက္ခဿ စတုသစ္စယောဇနဝသေန နယနလက္ခဏော သံဝဏ္ဏနာဝိသေသော၊ ဧတံ နယံ နယဝိဒူ သဒ္ဓမ္မနယကောဝိဒါ၊ အတ္ထနယကုသလာ ဧဝ ဝါ သီဟဝိက္ကီဠိတံ နယန္တိ ဝဒန္တီတိ အတ္ထော။

၂၀။ ဝေယျာကရဏေသူတိ တဿ တဿ အတ္ထနယဿ ယောဇနတ္ထံ ကတေသု သုတ္တဿ အတ္ထဝိဿဇ္ဇနေသူတိ အတ္ထော။ တေနေဝါဟ ‘‘တဟိံ တဟိ’’န္တိ။ ကုသလာကုသလာတိ ဝေါဒါနိယာ သံကိလေသိကာ စ တဿ တဿ နယဿ ဒိသာဘူတဓမ္မာ။ ဝုတ္တာတိ သုတ္တတော နိဒ္ဓါရေတွာ ကထိတာ။ မနသာ ဝေါလောကယတေတိ တေ ယထာဝုတ္တဓမ္မေ စိတ္တေနေဝ ‘‘အယံ ပဌမာ ဒိသာ အယံ ဒုတိယာ ဒိသာ’’တိအာဒိနာ တဿ တဿ နယဿ ဒိသာဘာဝေန ဥပပရိက္ခတိ၊ ဝိစာရေတီတိ အတ္ထော။ ‘‘ဩလောကယတေ တေ အဗဟီ’’တိပိ ပါဌော။ တတ္ထ တေတိ တေ ယထာဝုတ္တဓမ္မေ။ အဗဟီတိ အဗ္ဘန္တရံ၊ စိတ္တေ ဧဝါတိ အတ္ထော။ တံ ခု ဒိသာလောစနံ အာဟူတိ ဩလောကယတေတိ ဧတ္ထ ယဒေတံ ဩလောကနံ၊ တံ ဒိသာလောစနံ နာမ နယံ ဝဒန္တိ။ ခု-တိ စ နိပါတော အဝဓာရဏေ။ တေန ဩလောကနမေဝ အယံ နယော၊ န ကောစိ အတ္ထဝိသေသောတိ ဒဿေတိ။

၂၁။ ဩလောကေတွာတိ ပဌမာဒိဒိသာဘာဝေန ဥပပရိက္ခိတွာ။ ဒိသာလောစနေနာတိ ဒိသာလောစနနယေန ကရဏဘူတေန။ ယေန ဟိ ဝိဓိနာ တဿ တဿ အတ္ထနယဿ ယောဇနာယ ဒိသာ ဩလောကီယန္တိ၊ သော ဝိဓိ ဒိသာလောစနန္တိ ဧဝံ ဝါ ဧတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဥက္ခိပိယာတိ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ဒိသာဘူတဓမ္မေ သုတ္တတော နိဒ္ဓါရေတွာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဥက္ခိပိယ ယော သမာနေတီ’’တိပိ ပဌန္တိ၊ တဿတ္ထော – ‘‘ယော တေသံ ဒိသာဘူတဓမ္မာနံ သမာနယနံ ကရောတီ’’တိ။ ယန္တိ ဝါ ကိရိယာပရာမသနံ ။ သမာနေတီတိ သမံ၊ သမ္မာ ဝါ အာနေတိ တဿ တဿ နယဿ ယောဇနာဝသေန။ ကေ ပန အာနေတိ? သဗ္ဗေ ကုသလာကုသလေ တံတံနယဒိသာဘူတေ။ အယံ နယောတိ သမာနေတီတိ ဧတ္ထ ယဒေတံ တံတံနယဒိသာဘူတဓမ္မာနံ သမာနယနံ၊ အယံ အင်္ကုသော နာမ နယောတိ အတ္ထော။ ဧတဉ္စ ဒွယံ ‘‘ဝေါဟာရနယော၊ ကမ္မနယော’’တိ စ ဝုစ္စတိ။

၂၂။ ဧဝံ ဟာရေ နယေ စ နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ နေသံ ယောဇနက္ကမံ ဒဿေန္တော ‘‘သောဠသ ဟာရာ ပဌမ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပဌမံ သောဠသ ဟာရာ ‘‘ယောဇေတဗ္ဗာ’’တိ ဝစနသေသော။ ဟာရသံဝဏ္ဏနာ ပဌမံ ကာတဗ္ဗာ ဗျဉ္ဇနပရိယေဋ္ဌိဘာဝတောတိ အဓိပ္ပာယော။ ဒိသလောစနတောတိ ဒိသာလောစနေန၊ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ အင်္ကုသေန ဟီတိ ဟိ-သဒ္ဒေါ နိပါတမတ္တံ။ သေသံ ဥတ္တာနမေဝ။

ဒွါဒသပဒံ

၂၃။ ဣဒါနိ ယေသံ ဗျဉ္ဇနပဒါနံ အတ္ထပဒါနဉ္စ ဝသေန ဒွါဒသ ပဒါနိ သုတ္တန္တိ ဝုတ္တံ၊ တာနိ ပဒါနိ နိဒ္ဒိသိတုံ ‘‘အက္ခရံ ပဒ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အပရိယောသိတေ ပဒေ ဝဏ္ဏော အက္ခရံ ပရိယာယဝသေန အက္ခရဏတော အသဉ္စရဏတော။ န ဟိ ဝဏ္ဏဿ ပရိယာယော ဝိဇ္ဇတိ၊ အထ ဝဏ္ဏောတိ ကေနဋ္ဌေန ဝဏ္ဏော? အတ္ထသံဝဏ္ဏနဋ္ဌေန။ ဝဏ္ဏော ဧဝ ဟိ ဣတ္တရခဏတာယ အပရာပရဘာဝေန ပဝတ္တော ပဒါဒိဘာဝေန ဂယှမာနော ယထာသမ္ဗန္ဓံ တံ တံ အတ္ထံ ဝဒတိ ။ ဧကက္ခရံ ဝါ ပဒံ အက္ခရံ၊ ကေစိ ပန ‘‘မနသာ ဒေသနာဝါစာယ အက္ခရဏတော အက္ခရ’’န္တိ ဝဒန္တိ။

ပဒန္တိ ပဇ္ဇတိ အတ္ထော ဧတေနာတိ ပဒံ၊ တံ နာမပဒံ အာချာတပဒံ ဥပသဂ္ဂပဒံ နိပါတပဒန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ။ တတ္ထ ‘‘ဖဿော ဝေဒနာ စိတ္တ’’န္တိ ဧဝမာဒိကံ သတွပ္ပဓာနံ နာမပဒံ။ ‘‘ဖုသတိ ဝေဒယတိ ဝိဇာနာတီ’’တိ ဧဝမာဒိကံ ကိရိယာပဓာနံ အာချာတပဒံ။ ကိရိယာဝိသေသဂ္ဂဟဏနိမိတ္တံ ‘‘ပ’’ ဣတိ ဧဝမာဒိကံ ဥပသဂ္ဂပဒံ။ ကိရိယာယ သတွဿ စ သရူပဝိသေသပ္ပကာသနဟေတုဘူတံ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဧဝမာဒိကံ နိပါတပဒံ။

ဗျဉ္ဇနန္တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တံ ပဒါဘိဟိတံ အတ္ထံ ဗျဉ္ဇယတီတိ ဗျဉ္ဇနံ၊ ဝါကျံ။ တံ ပန အတ္ထတော ပဒသမုဒါယောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဒမတ္တသဝနေပိ ဟိ အဓိကာရာဒိဝသေန လဗ္ဘမာနေဟိ ပဒန္တရေဟိ အနုသန္ဓာနံ ကတွာဝ အတ္ထသမ္ပဋိပတ္တိ ဟောတီတိ ဝါကျမေဝ အတ္ထံ ဗျဉ္ဇယတိ။ နိရုတ္တီတိ အာကာရာဘိဟိတံ နိဗ္ဗစနံ နိရုတ္တိ။

နိဒ္ဒေသောတိ နိဗ္ဗစနဝိတ္ထာရော နိရဝသေသဒေသနတ္တာ နိဒ္ဒေသော။ ပဒေဟိ ဝါကျဿ ဝိဘာဂေါ အာကာရော။ ယဒိ ဧဝံ ပဒတော အာကာရဿ ကော ဝိသေသောတိ? အပရိယောသိတေ ဝါကျေ အဝိဘဇ္ဇမာနေ ဝါ တဒဝယဝေါ ပဒံ။ ဥစ္စာရဏဝသေန ပရိယောသိတေ ဝါကျေ ဝိဘဇ္ဇမာနေ ဝါ တဒဝယဝေါ အာကာရောတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ ဆဋ္ဌံ ဝစနံ ဆဋ္ဌဝစနံ။ အာကာရော ဆဋ္ဌဝစနံ ဧတဿာတိ အာကာရဆဋ္ဌဝစနံ၊ ဗျဉ္ဇနပဒံ။ ဧတ္ထ စ ဗျဉ္ဇနန္တိ ဣမဿ ပဒဿ အနန္တရံ ဝတ္တဗ္ဗံ အာကာရပဒံ နိဒ္ဒေသပဒါနန္တရံ ဝဒန္တေန ‘‘အာကာရဆဋ္ဌဝစန’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ပဒါနုပုဗ္ဗိကံ ပန ဣစ္ဆန္တေဟိ တံ ဗျဉ္ဇနပဒါနန္တရမေဝ ကာတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘အပရိမာဏာ ဗျဉ္ဇနာ အပရိမာဏာ အာကာရာတိ၊ ဗျဉ္ဇနေဟိ ဝိဝရတိ အာကာရေဟိ ဝိဘဇတီ’’တိ စ။ ကေစိ ပန ‘‘အာကာရပဒဗျဉ္ဇနနိရုတ္တိယော စ နိဒ္ဒေသော’’တိ ပဌန္တိ။ ဧတ္တာဝ ဗျဉ္ဇနံ သဗ္ဗန္တိ ယာနိမာနိ အက္ခရာဒီနိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ၊ ဧတ္တကမေဝ သဗ္ဗံ ဗျဉ္ဇနံ၊ ဧတေဟိ အသင်္ဂဟိတံ ဗျဉ္ဇနံ နာမ နတ္ထီတိ အတ္ထော။

၂၄။ သင်္ကာသနာတိ သံခိတ္တေန ကာသနာ။ ပကာသနာတိ ပဌမံ ကာသနာ၊ ကာသီယတိ ဒီပီယတီတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ ဟိ အတ္ထပဒဒွယေန အက္ခရပဒေဟိ ဝိဘာဝိယမာနော အတ္ထာကာရော ဂဟိတော။ ယသ္မာ အက္ခရေဟိ သုယျမာနေဟိ သုဏန္တာနံ ဝိသေသဝိဓာနဿ ကတတ္တာ ပဒပရိယောသာနေ ပဒတ္ထသမ္ပဋိပတ္တိ ဟောတိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘တတ္ထ ဘဂဝါ အက္ခရေဟိ သင်္ကာသေတိ ပဒေဟိ ပကာသေတီတိ၊ အက္ခရေဟိ ပဒေဟိ စ ဥဂ္ဃာဋေတီ’’တိ စ။

ဝိဝရဏာတိ ဝိတ္ထာရဏာ။ ဝိဘဇနာ စ ဥတ္တာနီကမ္မဉ္စ ပညတ္တိ စ ဝိဘဇနုတ္တာနီကမ္မပညတ္တိ။ တတ္ထ ဝိဘဇနာတိ ဝိဘာဂကရဏံ၊ ဥဘယေနာပိ နိဒ္ဒိသနမာဟ။ ဣဓ ပုရိမနယေနေဝ ဗျဉ္ဇနာကာရေဟိ နိဒ္ဒိသိယမာနော အတ္ထာကာရော ဒဿိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥတ္တာနီကမ္မံ ပါကဋကရဏံ။ ပကာရေဟိ ဉာပနံ ပညတ္တိ။ ဒွယေနာပိ ပဋိနိဒ္ဒိသနံ ကထေတိ။ ဧတ္ထာပိ နိရုတ္တိနိဒ္ဒေသသင်္ခါတေဟိ ဗျဉ္ဇနပဒေဟိ နိဒ္ဒိသိယမာနော အတ္ထာကာရော ဝုတ္တော၊ ယော ပဋိနိဒ္ဒိသီယတီတိ ဝုစ္စတိ။ ဧတေဟီတိ ဧတေဟိ ဧဝ သင်္ကာသနာဒိဝိနိမုတ္တဿ ဒေသနာတ္ထဿ အဘာဝတော။ အတ္ထောတိ သုတ္တတ္ထော။ ကမ္မန္တိ ဥဂ္ဃဋနာဒိကမ္မံ။ သုတ္တတ္ထေန ဟိ ဒေသနာယ ပဝတ္တိယမာနေန ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒိဝေနေယျာနံ စိတ္တသန္တာနဿ ပဗောဓနကိရိယာနိဗ္ဗတ္တိ။ သော စ သုတ္တတ္ထော သင်္ကာသနာဒိအာကာရောတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အတ္ထော ကမ္မဉ္စ နိဒ္ဒိဋ္ဌ’’န္တိ။

၂၅။ တီဏီတိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ၊ တယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နဝဟိ ပဒေဟီတိ နဝဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ ။ အတ္ထော သမာယုတ္တောတိ အတ္ထော သမ္မာ ယုတ္တော န ဝိနာ ဝတ္တတိ။ သဗ္ဗဿ ဟိ ဗုဒ္ဓဝစနဿ စတုသစ္စပ္ပကာသနတော အတ္ထနယာနဉ္စ စတုသစ္စယောဇနဝသေန ပဝတ္တနတော သဗ္ဗော ပါဠိအတ္ထော အတ္ထနယတ္တယသင်္ဂဟိတော သင်္ကာသနာဒိအာကာရဝိသေသဝုတ္တိ စာတိ။

၂၆။ ဣဒါနိ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌေ ဒေသနာဟာရာဒိကေ နေတ္တိပ္ပကရဏဿ ပဒတ္ထေ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ ဂဏနဝသေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒဿေန္တော ‘‘အတ္ထဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ စတုဗ္ဗီသာတိ သောဠသ ဟာရာ ဆ ဗျဉ္ဇနပဒါနိ ဒွေ ကမ္မနယာတိ ဧဝံ စတုဗ္ဗီသ။ ဥဘယန္တိ ဆ အတ္ထပဒါနိ တယော အတ္ထနယာတိ ဣဒံ နဝဝိဓံ ယထာဝုတ္တံ စတုဗ္ဗီသဝိဓဉ္စာတိ ဧတံ ဥဘယံ။ သင်္ကလယိတွာတိ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ။ ‘‘သင်္ခေပယတော’’တိပိ ပါဌော၊ ဧကတော ကရောန္တဿာတိ အတ္ထော။ ဧတ္တိကာတိ ဧတပ္ပမာဏာ၊ ဣတော ဝိနိမုတ္တော ကောစိ နေတ္တိပဒတ္ထာ နတ္ထီတိ အတ္ထော။

ဧဝံ တေတ္တိံသပဒတ္ထာယ နေတ္တိယာ သုတ္တဿ အတ္ထပရိယေသနာယ ယော ‘‘သောဠသ ဟာရာ ပဌမ’’န္တိ နယေဟိ ပဌမံ ဟာရာ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗာတိ ဟာရနယာနံ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော ဒဿိတော၊ သွာယံ ဟာရနယာနံ ဒေသနာက္ကမေနေဝ သိဒ္ဓါ။ ဧဝံ သိဒ္ဓေ သတိ အယံ အာရမ္ဘော ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ – သဗ္ဗေပိမေ ဟာရာ နယာ စ ဣမိနာ ဒဿိတက္ကမေနေဝ သုတ္တေသု သံဝဏ္ဏနာဝသေန ယောဇေတဗ္ဗာ၊ န ဥပ္ပဋိပါဋိယာတိ။

ကိံ ပနေတ္ထ ကာရဏံ၊ ယဒေတေ ဟာရာ နယာ စ ဣမိနာဝ ကမေန ဒေသိတာတိ? ယဒိပိ နာယမနုယောဂေါ ကတ္ထစိ အနုက္ကမေ နိဝိသတိ၊ အပိ စ ဓမ္မဒေသနာယ နိဿယဖလတဒုပါယသရီရဘူတာနံ အဿာဒါဒီနံ ဝိဘာဝနသဘာဝတ္တာ ပကတိယာ သဗ္ဗသုတ္တာနုရူပါတိ သုဝိညေယျဘာဝတော ပရေသဉ္စ သံဝဏ္ဏနာဝိသေသာနံ ဝိစယဟာရာဒီနံ ပတိဋ္ဌာဘာဝတော ပဌမံ ဒေသနာဟာရော ဒဿိတော။

ပဒပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနပုဗ္ဗာပရာနုဂီတီဟိ သဒ္ဓိံ ဒေသနာဟာရပဒတ္ထာနံ ပဝိစယသဘာဝတာယ တဿ အနန္တရံ ဝိစယော။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ပဒံ ဝိစိနတိ…ပေ… အာဏတ္တိံ ဝိစိနတိ အနုဂီတိံ ဝိစိနတီ’’တိ။

ဝိစယေန ဟာရေန ပဝိစိတာနံ အတ္ထာနံ ယုတ္တာယုတ္တိဝိစာရဏာ ယုတ္တာတိ ယုတ္တိဝိစာရဏဘာဝတော ဝိစယာနန္တရံ ယုတ္တိဟာရော ဝုတ္တော။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ – ‘‘ဝိစယေန ဟာရေန ဝိစိနိတွာ ယုတ္တိဟာရေန ယောဇေတဗ္ဗ’’န္တိ။

ယုတ္တာယုတ္တာနံယေဝ အတ္ထာနံ ဥပပတ္တိအနုရူပံ ကာရဏပရမ္ပရာယ နိဒ္ဓါရဏလက္ခဏံ ပဒဋ္ဌာနစိန္တနံ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ယုတ္တိဟာရာနန္တရံ ပဒဋ္ဌာနဟာရော ဒဿိတော။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ – ‘‘ယော ကောစိ ဥပနိဿယော ယော ကောစိ ပစ္စယော စ၊ သဗ္ဗော သော ပဒဋ္ဌာန’’န္တိ။

ယုတ္တာယုတ္တာနံ ကာရဏပရမ္ပရာယ ပရိဂ္ဂဟိတသဘာဝါနံယေဝ စ ဓမ္မာနံ အဝုတ္တာနမ္ပိ ဧကလက္ခဏတာယ ဂဟဏံ ကာတဗ္ဗန္တိ ဒဿနတ္ထံ ပဒဋ္ဌာနာနန္တရံ လက္ခဏော ဟာရော ဝုတ္တော။ တထာ ဟိ လက္ခဏဟာရဝိဘင်္ဂေ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိနာ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ ဒဿေတွာ ‘‘ဧဝံ ယေ ဓမ္မာ ဧကလက္ခဏာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

အတ္ထတော နိဒ္ဓါရိတာနမ္ပိ ဓမ္မာနံ နိဗ္ဗစနာဒီနိ ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ န သုတ္တေ သရူပတော အာဂတာနမေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ လက္ခဏာနန္တရံ စတုဗျူဟော ဝုတ္တော။ ဧဝဉှိ နိရဝသေသတော အတ္ထာဝဗောဓော ဟောတိ၊ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘ယဒါ ဟိ ဘိက္ခု အတ္ထဿ စ နာမံ ဇာနာတိ ဓမ္မဿ စ နာမံ ဇာနာတိ တထာ တထာ နံ အဘိနိရောပေတီ’’တိ အနဝသေသပရိယာဒါနံ ဝက္ခတိ။ တထာ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဂဗ္ဘမုပေတီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ယေ ဇရာမရဏေန အဋ္ဋိယိတုကာမာ ဘဝိဿန္တိ ၊ တေ ဘဝိဿန္တိ ဘောဇနေ မတ္တညုနော ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရာ’’တိအာဒိနာ သမ္မာပဋိပတ္တိံ အဓိပ္ပာယဘာဝေန ဝက္ခတိ။

နိဗ္ဗစနာဓိပ္ပာယနိဒါနဝစနေဟိ သဒ္ဓိံ သုတ္တေ ပဒတ္ထာနံ သုတ္တန္တရသံသန္ဒနသင်္ခါတေ ပုဗ္ဗာပရဝိစာရေ ဒဿိတေ တေသံ သဘာဂဝိသဘာဂဓမ္မန္တရာဝဋ္ဋနံ သုခေန သက္ကာ ဒဿေတုန္တိ စတုဗျူဟာနန္တရံ အာဝဋ္ဋော ဝုတ္တော။ တေနေဝ ဟိ ‘‘အာရမ္ဘထ နိက္ကမထာ’’တိ ဂါထာယံ အာရမ္ဘနိက္ကမနဗုဒ္ဓသာသနယောဂဓုနနေဟိ ဝီရိယသမာဓိပညိန္ဒြိယာနိ နိဒ္ဓါရေတွာ တဒနုယောဂဿ မူလံ ‘‘ပမာဒေါ’’တိ သုတ္တန္တရေ ဒဿိတော ပမာဒေါ အာဝဋ္ဋိတော။

သဘာဂဝိသဘာဂဓမ္မာဝဋ္ဋနေ နိယောဇိတေ သာဓာရဏာသာဓာရဏဝသေန သံကိလေသဝေါဒါနဓမ္မာနံ ပဒဋ္ဌာနတော ဘူမိတော စ ဝိဘာဂေါ သက္ကာ သုခေန ယောဇိတုန္တိ အာဝဋ္ဋာနန္တရံ ဝိဘတ္တိဟာရော ဝုတ္တော။ ယတော ဝိဘတ္တိဟာရဝိဘင်္ဂေ ‘‘ကတမေ ဓမ္မာ သာဓာရဏာ? ဒွေ ဓမ္မာ သာဓာရဏာ၊ နာမသာဓာရဏာ ဝတ္ထုသာဓာရဏာ စာ’’တိ အာရဘိတွာ ‘‘မိစ္ဆတ္တနိယတာနံ သတ္တာနံ အနိယတာနဉ္စ သတ္တာနံ ဒဿနပ္ပဟာတဗ္ဗာ ကိလေသာ သာဓာရဏာ၊ ပုထုဇ္ဇနဿ သောတာပန္နဿ စ ကာမရာဂဗျာပါဒါ သာဓာရဏာ’’တိအာဒိနာ သဘာဂဝိသဘာဂပရိယာယဝန္တေယေဝ ဓမ္မေ ဝိဘဇိဿတိ။

သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇဓမ္မာနံ သပ္ပဋိဘာဂါဘာဝတော တေသံ ဝိဘာဂေ ကတေ သုတ္တာဂတေ ဓမ္မေ အကသိရေန ပဋိပက္ခတော ပရိဝတ္တေတုံ သက္ကာတိ ဝိဘတ္တိအနန္တရံ ပရိဝတ္တနဟာရော ဝုတ္တော။ တထာ ဟိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဘဝတီ’’တိ ပဋိဝိဘတ္တသဘာဝေ ဧဝ ဓမ္မေ ပရိဝတ္တနဟာရဝိဘင်္ဂေ ဥဒါဟရိဿတိ။

ပဋိပက္ခတော ပရိဝတ္တိတာပိ ဓမ္မာ ပရိယာယဝစနေဟိ ဗောဓေတဗ္ဗာ၊ န သုတ္တေ အာဂတာယေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ ပရိဝတ္တနာနန္တရံ ဝေဝစနဟာရော ဝုတ္တော။

ဧဝံ တေ ဓမ္မာ ပရိယာယသဒ္ဒတောပိ ဝိဘာဝိတာ ဟောန္တီတိ ပရိယာယတော ပကာသိတာနံ ဓမ္မာနံ ပဘေဒတော ပညတ္တိဝသေန ဝိဘဇနံ သုခေန သက္ကာ ဉာတုန္တိ ဝေဝစနဟာရာနန္တရံ ပညတ္တိဟာရော ဝုတ္တော။ တထာ ဟိ သုတ္တေ အာဂတဓမ္မာနံ ပရိယာယပညတ္တိဝိဘာဂံ သုဗောဓနဉ္စ ပညတ္တိဟာရဝိဘင်္ဂေ ဝက္ခတိ။

ပဘာဝပရိညာဒိပညတ္တိဝိဘာဂမုခေန ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒသစ္စာဒိဓမ္မဝိဘာဂေ ကတေ သုတ္တေ အာဂတဓမ္မာနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒါဒိမုခေန အဝဓာရဏံ သက္ကာ ဒဿေတုန္တိ ပညတ္တိအနန္တရံ ဩတရဏော ဟာရော ဝုတ္တော။ တထာ ဟိ ‘‘ဥဒ္ဓံ အဓော’’တိ ဂါထံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ‘‘ဝိပ္ပမုတ္တော’’တိ ပဒေန အသေက္ခံ ဝိဇ္ဇံ နိဒ္ဓါရေတွာ ‘‘ဝိဇ္ဇုပ္ပာဒါ အဝိဇ္ဇာနိရောဓော’’တိအာဒိနာ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ ဥဒါဟရိဿတိ။

ဓာတာယတနာဒီသု ဩတာရိတာနံ သုတ္တေ ပဒတ္ထာနံ ပုစ္ဆာရမ္ဘဝိသောဓနံ သက္ကာ သုခေန သမ္ပာဒေတုန္တိ ဩတရဏာနန္တရံ သောဓနော ဟာရော ဝုတ္တော။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ – ‘‘ယတ္ထ ဧဝံ သုဒ္ဓါ အာရမ္ဘော၊ သော ပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဘဝတီ’’တိအာဒိ။

ဝိသောဓိတေသု သုတ္တေ ပဒပဒတ္ထေသု တတ္ထ လဗ္ဘမာနသာမညဝိသေသဘာဝေါ သုကရော ဟောတီတိ ဒဿေတုံ သောဓနာနန္တရံ အဓိဋ္ဌာနော ဟာရော ဒဿိတော။ သောဓနော ဟိ အဓိဋ္ဌာနဿ ဗဟူပကာရော၊ တတော ဧဝ ဟိ ‘‘ယထာ ယထာ ဝါ ပန ပုစ္ဆိတံ၊ တထာ တထာ ဝိဿဇ္ဇယိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝက္ခတိ။

သာမညဝိသေသဘူတေသု သာဓာရဏာသာဓာရဏေသု ဓမ္မေသု ပဝေဒိတေသု ပရိက္ခာရသင်္ခါတဿ သာဓာရဏာသာဓာရဏရူပဿ ပစ္စယဟေတုရာသိဿ ပဘေဒေါ သုဝိညေယျောတိ အဓိဋ္ဌာနာနန္တရံ ပရိက္ခာရော ဝုတ္တော ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘အသာဓာရဏလက္ခဏော ဟေတု၊ သာဓာရဏလက္ခဏော ပစ္စယော။ ယထာ ကိံ ဘဝေ၊ ယထာ အင်္ကုရဿ နိဗ္ဗတ္တိယာ ဗီဇံ အသာဓာရဏံ၊ ပထဝီ အာပေါ စ သာဓာရဏာ’’တိအာဒိ။

အသာဓာရဏေ သာဓာရဏေ စ ကာရဏေ ဒဿိတေ တဿ အတ္တနော ဖလေသု ကာရဏာကာရော တေသံ ဟေတုဖလာနံ ပဘေဒတော ဒေသနာကာရော ဘာဝေတဗ္ဗပဟာတဗ္ဗဓမ္မာနံ ဘာဝနာပဟာနာနိ စ နိဒ္ဓါရေတွာ ဝုစ္စမာနာနိ သမ္မာ သုတ္တဿ အတ္ထံ တထတ္တာဝဗောဓာယ သံဝတ္တန္တီတိ ပရိက္ခာရာနန္တရံ သမာရောပနော ဟာရော ဒဿိတောတိ။ ဣဒံ ဟာရာနံ အနုက္ကမကာရဏံ။

နယာနံ ပန ဝေနေယျတ္တယပ္ပယောဇိတတ္တာ အတ္ထနယတ္တယူပဒေသဿ တဒနုက္ကမေနေဝ နန္ဒိယာဝဋ္ဋာဒီနံ တိဏ္ဏံ အတ္ထနယာနံ ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒယော ဟိ တယော ဝေနေယျာ နန္ဒိယာဝဋ္ဋာဒယော ပယောဇေန္တိ။ တသ္မာ တေ ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသပဋိနိဒ္ဒေသာ ဝိယ ယထာက္ကမံ တေသံ ဥပကာရာယ သဝံတ္တန္တီတိ။ တထာ ဟိ နေသံ စတ္တာရော ဆ အဋ္ဌ စ မူလပဒါ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဣတရဿ ပန နယဒွယဿ အတ္ထနယတ္တယဿ ဘူမိယာ အာလောစနံ တဿ တတ္ထ သမာနယနဉ္စာတိ ဣမိနာ ကာရဏေန ဥဒ္ဒေသက္ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ န ဟိ သက္ကာ အနောလောကေတွာ သမာနေတုန္တိ။

ဧတပရမတာ စ ဟာရာနံ ဧတ္တကေဟိ ပကာရဝိသေသေဟိ အတ္ထနယတ္တယသဟိတေဟိ သုတ္တဿ အတ္ထော နိဒ္ဓါရိယမာနော ဝေနေယျာနံ အလမနုတ္တရာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ သမဓိဂမာယာတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒဿနဘူမိသမနုပ္ပတ္တိအတ္ထာ ဟိ နေတ္တိပ္ပကရဏဒေသနာတိ။ အထ ဝါ ဧတဒန္တောဂဓတ္တာ သဗ္ဗေသံ သုတ္တဿ သံဝဏ္ဏနာဝိသေသာနံ ဧတ္တာဝတာ ဟာရာနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယတ္တကာ ဟိ သုတ္တဿ သံဝဏ္ဏနာဝိသေသာ၊ သဗ္ဗေ တေ နေတ္တိဥပဒေသာယတ္တာတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။

တထာ ဟိ ယေ ကေစိ သုတ္တဿ သံဝဏ္ဏနာပကာရာ နိဒ္ဒိသီယန္တိ။ သေယျထိဒံ – သုတ္တဿ သမုဋ္ဌာနံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အဓိပ္ပာယော ဝိဘာဝေတဗ္ဗော၊ အနေကဓာ ပဒတ္ထော သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗော၊ ဝိဓိ အနုဝါဒေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ဝိရောဓော သမာဓာတဗ္ဗော၊ အနုသန္ဓိယာ အနုရူပံ နိဂမေတဗ္ဗန္တိ။ တထာ သုတ္တဿ ပယောဇနံ ပိဏ္ဍတ္ထော ပဒတ္ထော အနုသန္ဓိ စောဒနာ ပရိဟာရော စ အတ္ထံ ဝဒန္တေန ဝတ္တဗ္ဗာတိ။ တထာ ဥပေါဂ္ဃာဋပဒဝိဂ္ဂဟပဒတ္ထစာလနာပစ္စုပဋ္ဌာနာနိ ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ။

တထာ တိဿော ကထာ ဧကနာဠိကာ စတုရဿာ နိသိန္နဝတ္တိကာ။ တတ္ထ ပါဠိံ ဝတွာ ဧကေကပဒဿ အတ္ထကထနံ ဧကနာဠိကာ နာမ။

ပဋိပက္ခံ ဒဿေတွာ ပဋိပက္ခဿ ဥပမံ ဒဿေတွာ သပက္ခံ ဒဿေတွာ သပက္ခဿ ဥပမံ ဒဿေတွာ ကထနံ စတုရဿာ နာမ။

ဝိသဘာဂဓမ္မဝသေနေဝ ပရိယောသာနံ ဂန္တွာ ပုန သဘာဂဓမ္မဝသေနေဝ ပရိယောသာနဂမနံ နိသိန္နဝတ္တိကာ နာမ။

ဘေဒကထာယ တတွကထာယ ပရိယာယဝစနေဟိ စ သုတ္တံ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗန္တိ စ ဧဝမာဒယော။ တေသမ္ပိ ဧတ္ထေဝ အဝရောဓော၊ ယသ္မာ တေ ဣဓ ကတိပယဟာရသင်္ဂဟိတာတိ။

နယာနံ ပန ယသ္မာ ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒယော တယော ဧဝ ဝေနေယျာ သစ္စာဘိသမယဘာဂိနော တဒတ္ထာယ စ အတ္ထနယဒေသနာ၊ တသ္မာ သတိပိ သံကိလေသဝေါဒါနဓမ္မာနံ ယထာဝုတ္တမူလပဒဘေဒတော ဝဍ္ဎေတွာ ဝိဘဇိတဗ္ဗပ္ပကာရေ တထာ မူလပဒါနိ အဝဍ္ဎေတွာ ဝေနေယျတ္တယဝသေနေဝ ဧတပရမတာ ဝုတ္တာ။ နဝသု နဝသု ဧဝ ဟိ မူလပဒေသု သဗ္ဗေသံ သံကိလေသဝေါဒါနဓမ္မာနံ အန္တောဂဓဘာဝတော န တာနိ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာနိ ဝေနေယျတ္တယာဓိကာရတော န ဟာပေတဗ္ဗာနီတိ နယာနံ ဧတပရမတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ကမ္မနယာနံ ပန အာလောစနသမာနယနတော အညဿ ပကာရန္တရဿ အသမ္ဘဝတော ဧတပရမတာ။ ဟေတွာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဖလဘူမိဥပနိသာသဘာဂဝိသဘာဂလက္ခဏနယာဒယော ပရိဂ္ဂဟိတာ။ တေသု ဟေတူတိ ကာရဏံ၊ ယော ဓမ္မောတိပိ ဝုစ္စတိ၊ သော ပန ပစ္စယဘာဝေန ဧကဝိဓော။ ကာရကော သမ္ပာပကောတိ ဒုဝိဓော။ ပုန ကာရကော ဉာပကော သမ္ပာပကောတိ တိဝိဓော။ ဟေတုဟေတု ပစ္စယဟေတု ဥတ္တမဟေတု သာဓာရဏဟေတူတိ စတုဗ္ဗိဓော။ ပစ္စယဓမ္မော ကုသလော အကုသလော သဒ္ဒေါ အရိယမဂ္ဂေါတိ ပဉ္စဝိဓော။ တထာ သဘာဂဟေတု အသဘာဂဟေတု အဇ္ဈတ္တိကဟေတု ဗာဟိရဟေတု ဇနကဟေတု ပရိဂ္ဂါဟကဟေတု သာဓာရဏဟေတု အသာဓာရဏဟေတု သမနန္တရဟေတု ပရမ္ပရဟေတု သဟဇာတဟေတု အသဟဇာတဟေတု သာသဝဟေတု အနာသဝဟေတူတိအာဒိနာ အနေကဝိဓော စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဖလမ္ပိ ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝေန ဧကဝိဓံ။ အဓိဂန္တဗ္ဗတောပိ သမ္ပာပကဟေတုဝသေန ဖလပရိယာယော လဗ္ဘတီတိ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗအဓိဂန္တဗ္ဗဘာဝတော ဒုဝိဓံ။ ဉာပေတဗ္ဗနိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗပတ္တဗ္ဗတော တိဝိဓံ။ ပစ္စယုပ္ပန္နဝိပါကကိရိယာဝစနတ္ထနိဗ္ဗာနဝသေန ပဉ္စဝိဓံ။ သဘာဂဟေတုနိဗ္ဗတ္တံ အသဘာဂဟေတုနိဗ္ဗတ္တန္တိ ဧဝမာဒိဝသေန အနေကဝိဓဉ္စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ လောကိယံ လောကုတ္တရန္တိ။ တတ္ထ လောကုတ္တရံ စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ။ လောကိယဖလံ ဒုဝိဓံ ကာယိကံ မာနသဉ္စ ။ တတ္ထ ကာယိကံ ပဉ္စဒွါရိကံ၊ အဝသိဋ္ဌံ မာနသံ။ ယဉ္စ တာယ တာယ သုတ္တဒေသနာယ သာဓေတဗ္ဗံ၊ တဒပိ ဖလန္တိ။

ဘူမီတိ သာသဝဘူမိ အနာသဝဘူမိ သင်္ခတဘူမိ အသင်္ခတဘူမိ ဒဿနဘူမိ ဘာဝနာဘူမိ ပုထုဇ္ဇနဘူမိ သေက္ခဘူမိ အသေက္ခဘူမိ သာဝကဘူမိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘူမိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘူမိ ဈာနဘူမိ အသမာဟိတဘူမိ ပဋိပဇ္ဇမာနဘူမိ ပဋိပန္နဘူမိ ပဌမာဘူမိ ယာဝ စတုတ္ထီဘူမိ ကာမာဝစရဘူမိ ယာဝ လောကုတ္တရဘူမီတိ ဗဟုဝိဓာ။ တတ္ထ သာသဝဘူမိ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတာ ဓမ္မာ။ အနာသဝဘူမိ အပ္ပမာဏာ ဓမ္မာ။ သင်္ခတဘူမိ နိဗ္ဗာနဝဇ္ဇာ သဗ္ဗေ သဘာဝဓမ္မာ။ အသင်္ခတဘူမိ အပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ။ ဒဿနဘူမိ ပဌမမဂ္ဂဖလဓမ္မာ။ ဘာဝနာဘူမိ အဝသိဋ္ဌမဂ္ဂဖလဓမ္မာ။ ပုထုဇ္ဇနဘူမိ ဟီနမဇ္ဈိမာ ဓမ္မာ။ သေက္ခဘူမိ စတ္တာရော အရိယမဂ္ဂဓမ္မာ ဟေဋ္ဌိမာ စ တယော ဖလဓမ္မာ။ အသေက္ခဘူမိ အဂ္ဂဖလဓမ္မာ။ သာဝကပစ္စေကဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓဓမ္မာ သာဝကာဒိဘူမိယော။ ဈာနဘူမိ ဈာနဓမ္မာ။ အသမာဟိတဘူမိ ဈာနဝဇ္ဇိတာ ဓမ္မာ။ ပဋိပဇ္ဇမာနဘူမိ မဂ္ဂဓမ္မာ။ ပဋိပန္နဘူမိ ဖလဓမ္မာ။ ပဌမာဒိဘူမိယော သဟ ဖလေန စတ္တာရော မဂ္ဂါ အပရိယာပန္နာ ဓမ္မာ ‘‘ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ’’တိအာဒိဝစနတော။ ကာမာဝစရာဒိဘူမိယော ကာမာဝစရာဒိဓမ္မာ။ ယေ စ ဓမ္မာ တေသံ တေသံ ဟာရနယာနံ ပတိဋ္ဌာနဘာဝေန သုတ္တေသု နိဒ္ဓါရီယန္တိ၊ တေပိ ဘူမိယောတိ ဝိညာတဗ္ဗာ။

ဥပနိသာတိ ဗလဝကာရဏံ၊ ယော ဥပနိဿယပစ္စယောတိ ဝုစ္စတိ။ ယဉ္စ သန္ဓာယ သုတ္တေ ‘‘ဒုက္ခူပနိသာ သဒ္ဓါ သဒ္ဓူပနိသံ ‘သီလ’န္တိ ယာဝ ဝိမုတ္တူပနိသံ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အပိ စ ဥပနိသာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ သမယေ သိဒ္ဓန္တေ ဟဒယဘူတံ အဗ္ဘန္တရံ ဝုစ္စတိ။ ဣဓာပိ နေတ္တိဟဒယံ၊ ယံ သမ္မာ ပရိဂ္ဂဏှန္တာ ဓမ္မကထိကာ တသ္မိံ တသ္မိံ သုတ္တေ အာဂတဓမ္မမုခေန သဗ္ဗဟာရနယယောဇနာယ သမတ္ထာ ဟောန္တိ။ ကိံ ပနေတံ နေတ္တိဟဒယံ? ယဒိဒံ ဧတဿေဝ တေတ္တိံသဝိဓဿ ပကရဏပဒတ္ထသောဠသဿ အဋ္ဌဝီသတိဝိဓပဋ္ဌာနဝိဘင်္ဂသဟိတဿ ဝိသယော သဟ နိမိတ္တဝိဘာဂေန အသင်္ကရတော ဝဝတ္ထိတော။

သေယျထိဒံ – ဒေသနာဟာရဿ အဿာဒါဒယော ဝိသယော၊ တဿ အဿာဒါဒိဝိဘာဝနလက္ခဏတ္တာ။ တဿ အဿာဒေါ သုခံ သောမနဿန္တိ ဧဝမာဒိဝိဘာဂေါ၊ တဿ နိမိတ္တံ ဣဋ္ဌာရမ္မဏာဒိ၊ အယဉ္စ အတ္ထော ဒေသနာဟာရဝိစယဟာရနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာယံ ဝိတ္ထာရတော ပကာသိတော ဧဝ။ သုတ္တေ အာဂတဓမ္မဿ သဘာဂဝိသဘာဂဓမ္မာဝဋ္ဋနဝိသယော အာဝဋ္ဋဟာရော၊ တဒုဘယအာဝဋ္ဋနလက္ခဏတ္တာ။ သုတ္တေ အာဂတဓမ္မာနံ ပစ္စနီကဓမ္မဝိသယော ပရိဝတ္တနဟာရော၊ ပဋိပက္ခဓမ္မပရိဝတ္တနလက္ခဏတ္တာ။ ပဒဋ္ဌာနပရိက္ခာရေသု အာသန္နကာရဏံ ဥပနိဿယကာရဏဉ္စ ပဒဋ္ဌာနံ၊ ဟေတု ပရိက္ခာရောတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။

သဘာဂဝိသဘာဂဓမ္မာ စ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ အနုကူလပဋိကူလဓမ္မာ ယထာက္ကမံ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ – သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္မာသင်္ကပ္ပော သဘာဂေါ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော ဝိသဘာဂေါတိ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗံ သဘာဂဝိသဘာဂတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။

လက္ခဏန္တိ သဘာဝေါ။ သော ဟာရနယာနံ နိဒ္ဒေသေ ဝိဘာဝိတော ဧဝ။

ယံ ပနေတံ ဟေတုအာဒိဝိသေသဝိနိမုတ္တံ ဟာရနယာနံ ယောဇနာနိဗန္ဓနံ၊ သော နယော။ ယထာဟ – လက္ခဏဟာရေ ‘‘ဧဝံ ယေ ဓမ္မာ ဧကလက္ခဏာ ကိစ္စတော စ လက္ခဏတော စ သာမညတော စာ’’တိအာဒိ။ တထာ ဝိစယေန ဟာရေန ဝိစိနိတွာ ယုတ္တိဟာရေန ယောဇေတဗ္ဗာတိ။ တထာ သောဓနဟာရာဒီသု သုဒ္ဓါ အာရမ္ဘော ဟောတိ၊ သော ပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဘဝတီတိ ဧဝမာဒိ။ ဧကတ္တာဒယောပိ နယာ ဣဓ နယောတိ ဂဟေတဗ္ဗာ။

ဧဝံ ဟေတုဖလာဒီနိ ဥပဓာရေတွာ နေသံ ဝသေန တတ္ထ တတ္ထ သုတ္တေ လဗ္ဘမာနပဒတ္ထနိဒ္ဓါရဏမုခေန ယထာလက္ခဏံ ဧတေ ဟာရာ နယာ စ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဝိသေသတော ပန ပဒဋ္ဌာနပရိက္ခာရာ ဟေတုဝသေန။ ဒေသနာဝိစယစတုဗျူဟသမာရောပနာ ဟေတုဖလဝသေန။ တထာ ဝေဝစနပညတ္တိဩတရဏသောဓနာ ဖလဝသေနေဝါတိ ကေစိ။ ဝိဘတ္တိ ဟေတုဘူမိဝသေန။ ပရိဝတ္တော ဝိသဘာဂဝသေန။ အာဝဋ္ဋော သဘာဂဝိသဘာဂဝသေန။ လက္ခဏယုတ္တိအဓိဋ္ဌာနာ နယဝသေန ယောဇေတဗ္ဗာတိ။ ဧတ္တာဝတာ စ ယံ ဝုတ္တံ –

‘‘သာမညတော ဝိသေသေန၊ ပဒတ္ထော လက္ခဏံ ကမော၊

ဧတ္တာဝတာ စ ဟေတွာဒီ၊ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဟိ ဝိညုနာ’’တိ။

အယံ ဂါထာ ဝုတ္တတ္ထာ ဟောတိ။

နိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။