📜

နယသမုဋ္ဌာနဝါရဝဏ္ဏနာ

၇၉။ ဧဝံ နာနာသုတ္တဝသေန ဧကသုတ္တဝသေန စ ဟာရဝိစာရံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ နယဝိစာရံ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထ ကတမံ နယသမုဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ယထာ ‘‘တတ္ထ ကတမော ဒေသနာဟာရော၊ အဿာဒါဒီနဝတာတိ ဂါထာ။ အယံ ဒေသနာဟာရော ကိံ ဒေသယတီ’’တိအာဒိနာ ဟာရနိဒ္ဒေသော အာရဒ္ဓါ၊ ဧဝံ ‘‘တတ္ထ ကတမော နန္ဒိယာဝဋ္ဋော၊ တဏှဉ္စ အဝိဇ္ဇမ္ပိ စာတိ ဂါထာ၊ အယံ နန္ဒိယာဝဋ္ဋော ကိံ နယတီ’’တိအာဒိနာ အနာရဘိတွာ သမုဋ္ဌာနမုခေန အာရဒ္ဓန္တိ? ဝုစ္စတေ – ဟာရနယာနံ ဝိသယဘေဒတော။ ယထာ ဟိ ဟာရာ ဗျဉ္ဇနမုခေန သုတ္တဿ အတ္ထသံဝဏ္ဏနာ၊ န ဧဝံ နယာ။ နယာ ပန နာနာသုတ္တတော နိဒ္ဓါရိတေဟိ တဏှာဝိဇ္ဇာဒီဟိ မူလပဒေဟိ စတုသစ္စယောဇနာယ နယတော အနုဗုဇ္ဈိယမာနော ဒုက္ခာဒိအတ္ထော။ သော ဟိ မဂ္ဂဉာဏံ နယတိ သမ္ပာပေတီတိ နယော။ ပဋိဝိဇ္ဈန္တာနံ ပန ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒီနံ တိဏ္ဏံ ဝေနေယျာနံ ဝသေန မူလပဒဝိဘာဂတော တိဓာ ဝိဘတ္တာ။ ဧကမေကော စေတ္ထ ယတော နေတိ၊ ယဉ္စ နေတိ၊ တေသံ သံကိလေသဝေါဒါနာနံ ဝိဘာဂတော ဒွိသင်္ဂဟော စတုဆအဋ္ဌဒိသော စာတိ ဘိန္နော ဟာရနယာနံ ဝိသယော။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ – ‘‘ဟာရာ ဗျဉ္ဇနဝိစယော၊ သုတ္တဿ နယာ တယော စ သုတ္တတ္ထော’’တိ (နေတ္တိ။ သင်္ဂဟဝါရ)။ ဧဝံ ဝိသိဋ္ဌဝိသယတ္တာ ဟာရနယာနံ ဟာရေဟိ အညထာ နယေ နိဒ္ဒိသန္တော ‘‘တတ္ထ ကတမံ နယသမုဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိမာဟ။

တတ္ထာယံ ဝစနတ္ထော – သမုဋ္ဌဟန္တိ ဧတေနာတိ သမုဋ္ဌာနံ။ ကေ သမုဋ္ဌဟန္တိ? နယာ။ နယာနံ သမုဋ္ဌာနံ နယသမုဋ္ဌာနံ။ ကိံ ပန တံ? တံတံမူလပဒေဟိ စတုသစ္စယောဇနာ။ သာ ဟိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋာဒီနံ နယာနံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတာယ သမုဋ္ဌာနံ ဘူမီတိ စ ဝုစ္စတိ။ တထာ စ ဝက္ခတိ – ‘‘အယံ ဝုစ္စတိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ ဘူမီ’’တိ (နေတ္တိ။ ၈၁)။ ပုဗ္ဗာ ကောဋိ န ပညာယတိ အဝိဇ္ဇာယ စ ဘဝတဏှာယ စာတိအာဒိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ ဘူမိဒဿနံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗာ ကောဋိ န ပညာယတီတိ အသုကဿ နာမ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော၊ အသုကဿ ဝါ စက္ကဝတ္တိနော ကာလေ အဝိဇ္ဇာ ဘဝတဏှာ စ ဥပ္ပန္နာ။ တတော ပုဗ္ဗေ နာဟောသီတိ ဧဝံ အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာနံ န ကာစိ ပုရိမာ မရိယာဒါ ဥပလဗ္ဘတိ။ ကသ္မာ? အနမတဂ္ဂတ္တာ သံသာရဿ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘အနမတဂ္ဂေါယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သံသာရော၊ ပုဗ္ဗာ ကောဋိ န ပညာယတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂၄၊ ကထာ။ ၇၅) ဝိတ္ထာရော။ တတ္ထာတိ အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာသု။ ယဒိပိ အဝိဇ္ဇာယ သံယောဇနဘာဝေါ၊ တဏှာယ စ နီဝရဏဘာဝေါ ပါဠိယံ ဝုတ္တော၊ တထာပိ အဝိဇ္ဇာယ ပဋိစ္ဆာဒိတာဒီနဝေဟိ ဘဝေဟိ တဏှာ သံယောဇေတီတိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အဝိဇ္ဇာနီဝရဏံ တဏှာသံယောဇန’’န္တိ ဝုတ္တံ။

အဝိဇ္ဇာသံယုတ္တာတိ အဝိဇ္ဇာယ မိဿိတာ၊ အဝိဇ္ဇာယ ဝါ အဘိနိဝေသဝတ္ထူသု ဗဒ္ဓါ။ အဝိဇ္ဇာပက္ခေန ဝိစရန္တီတိ အဝိဇ္ဇာပက္ခေန အဝိဇ္ဇာသဟာယေန ဒွါဒသဝိဓေန ဝိပလ္လာသေန အဘိနိဝေသဝတ္ထုဘူတေ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တန္တိ။ တေ ဝုစ္စန္တိ ဒိဋ္ဌိစရိတာတိ တေ အဝိဇ္ဇာဘိဘူတာ ရူပါဒီနိ နိစ္စာဒိတော အဘိနိဝိသန္တာ ဒိဋ္ဌိစရိတာတိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဒိဋ္ဌိစရိတာ နာမာတိ အတ္ထော။ တဏှာပက္ခေနာတိ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတေန။ ဒိဋ္ဌိဝိစရိတေ တဏှာဝိစရိတေ စ ပဋိပတ္တိယာ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဒိဋ္ဌိစရိတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အတ္တကိလမထာနုယောဂန္တိ အတ္တနော ကာယဿ ကိလိဿနပယောဂံ အတ္တပရိတာပနပဋိပတ္တိံ။ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂန္တိ ကာမသုခဿ အလ္လီယနပယောဂံ ကာမေသု ပါတဗျတံ။

ယဒိပိ ဗာဟိရကာ ‘‘ဒုက္ခံ တဏှာ’’တိ စ ဇာနန္တိ ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ၊ ဧတ္တကံ ဒုက္ခ’’န္တိ၊ ‘‘အယံ တဏှာ၊ အယံ တဿာ ဝိရာဂေါ’’တိ ပရိညေယျပဟာတဗ္ဗဘာဝေန ပန န ဇာနန္တိ၊ ဣတိ ပဝတ္တိပဝတ္တိဟေတုမတ္တမ္ပိ န ဇာနန္တိ။ ကာ ပန ကထာ နိဝတ္တိနိဝတ္တိဟေတူသူတိ အာဟ – ‘‘ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ နတ္ထိ သစ္စဝဝတ္ထာန’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ သစ္စပ္ပကာသနာတိ သစ္စဒေသနာ။ သမထဝိပဿနာကောသလ္လန္တိ သမထဝိပဿနာသု ဘာဝနာကောသလ္လံ၊ တာသု ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာသဝနမနသိကာရကောသလ္လံ ဝါ။ ဝိပဿနာဓိဋ္ဌာနဉ္စေတ္ထ သမထံ အဓိပ္ပေတံ။ ဥပသမသုခပ္ပတ္တီတိ ကိလေသာနံ ဝူပသမသုခါဓိဂမော။ ဝိပရီတစေတာတိ မိစ္ဆာဘိနိဝိဋ္ဌစေတာ။ နတ္ထိ သုခေန သုခန္တိ ယံ အနဝဇ္ဇပစ္စယပရိဘောဂသုခေန ကာယံ စိတ္တဉ္စ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဒရထံ ကတွာ အရိယေဟိ ပတ္တဗ္ဗံ ဥပသမသုခံ၊ တံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုက္ခေနာတိ ကာယခေဒနဒုက္ခေန။

သော လောကံ ဝဍ္ဎယတီတိ သော ကာမေ ပဋိသေဝေန္တော အတ္တဘာဝသင်္ခါတံ လောကံ ဝဍ္ဎေတိ ပီနေတိ။ ပုတ္တနတ္တုပရမ္ပရာယ ဝါ သံသာရဿ အနုပစ္ဆေဒနတော သတ္တလောကံ ဝဍ္ဎေတိ။ ဗဟုံ ပုညံ ပသဝတီတိ အတ္တနော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သန္တပ္ပနေန ပုတ္တမုခဒဿနေန စ ဗဟုံ ပုညံ ဥပ္ပာဒေတိ။ အဘိနိဝေသဿ နာတိဒဠှတာယ ဧဝံသညီ။ ဒဠှတာယ ဧဝံဒိဋ္ဌီ ဒုက္ခေန သုခံ ပတ္ထယမာနာ အတ္တကိလမထာနုယောဂမနုယုတ္တာ ကာမေသု ပုညသညီ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂမနုယုတ္တာ စ ဝိဟရန္တီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။

တဒဘိညာ သန္တာတိ တထာသညိနော သမာနာ။ ရောဂမေဝ ဝဍ္ဎယန္တီတိ အတ္တဘာဝရောဂမေဝ ကိလေသရောဂမေဝ ဝါ အပရာပရံ ဝဍ္ဎေန္တိ။ ဂဏ္ဍသလ္လေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ရောဂါဘိတုန္နာတိ ယထာဝုတ္တရောဂဗျာဓိတာ။ ဂဏ္ဍပဋိပီဠိတာတိ ယထာဝုတ္တဂဏ္ဍဗာဓိတာ။ သလ္လာနုဝိဒ္ဓါတိ ယထာဝုတ္တသလ္လေန အနုပဝိဋ္ဌာ။ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇာနီတိ ဥပပဇ္ဇနစဝနာနိ။ ဥဂ္ဃာတနိဂ္ဃာတန္တိ ဥစ္စာဝစဘာဝံ။ ရောဂဂဏ္ဍသလ္လဘေသဇ္ဇန္တိ ယထာဝုတ္တရောဂါဒိတိကိစ္ဆနံ၊ သမထဝိပဿနံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ တေနေဝါဟ – ‘‘သမထဝိပဿနာ ရောဂနိဂ္ဃာတကဘေသဇ္ဇ’’န္တိ။ တတ္ထ ရောဂနိဂ္ဃာတကန္တိ ရောဂဝူပသမနံ။ ‘‘သံကိလေသော ဒုက္ခ’’န္တိအာဒိနာ သစ္စာနိ တေသံ ပရိညေယျာဒိဘာဝေန ကထေတိ။

တတ္ထ သံကိလေသော ဒုက္ခန္တိ အတ္တကိလမထာနုယောဂကာမသုခလ္လိကာနုယောဂသံကိလေသဝန္တော၊ တေဟိ ဝါ သံကိလိဿမာနော ရူပါရူပကာယော ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ။ တဒဘိသင်္ဂေါ တဏှာတိ တတ္ထ အဘိသင်္ဂေါ အာသင်္ဂေါတိ လဒ္ဓနာမာ တဏှာ။

၈၀။ ဣဒါနိ ဒိဋ္ဌိစရိတတဏှာစရိတာနံ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဒဿနေ ပဝတ္တိဘေဒံ ဒဿေတုံ ‘‘ဒိဋ္ဌိစရိတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌိစရိတာ ရူပံ အတ္တတော ဥပဂစ္ဆန္တီတိ ဒိဋ္ဌိစရိတာ ဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသဿ ဗလဝဘာဝတော ရူပံ ‘‘အတ္တာ’’တိ ဂဏှန္တိ။ တေသဉှိ အတ္တာဘိနိဝေသော ဗလဝါ၊ န တထာ အတ္တနိယာဘိနိဝေသော။ ဧသ နယော ဝေဒနန္တိအာဒီသုပိ။ တဏှာစရိတာ ရူပဝန္တံ အတ္တာနန္တိ တဏှာစရိတာ တဏှာဘိနိဝေသဿ ဗလဝဘာဝတော ရူပံ အတ္တနော ကိဉ္စနပလိဗောဓဘာဝေ ဌပေတွာ အဝသေသံ ဝေဒနာဒိံ ‘‘အတ္တာ’’တိ ဂဏှန္တိ။ အတ္တနိ ဝါ ရူပန္တိ အတ္တာဓာရံ ဝါ ရူပံ။ ရူပသ္မိံ ဝါအတ္တာနန္တိ ရူပါဓာရံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနာဝန္တန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတေသဉှိ အတ္တနိယာဘိနိဝေသော ဗလဝါ၊ န တထာ အတ္တာဘိနိဝေသော။ တသ္မာ ယထာလဒ္ဓံ အတ္တနိယန္တိ ကပ္ပေတွာ တဒညံ ‘‘အတ္တာ’’တိ ဂဏှန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဝီသတိဝတ္ထုကာ သက္ကာယဒိဋ္ဌီတိ အယံ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဧကေကသ္မိံ စတုန္နံ စတုန္နံ ဂါဟာနံ ဝသေန ဝီသတိဝတ္ထုကာ သတိ ဝိဇ္ဇမာနေ ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတေ ကာယေ၊ သတီ ဝါ ဝိဇ္ဇမာနာ တတ္ထ ဒိဋ္ဌီတိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ။

လောကုတ္တရာ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိ ပဌမမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ။ အနွာယိကာတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ အနုဂါမိနော။ ယဒါ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ပဇဟနဝသေန ပဝတ္တာ၊ တဒါ တဿာ အနုဂုဏဘာဝေန ပဝတ္တမာနကာတိ အတ္ထော။ ကေ ပန တေတိ? အာဟ ‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပော’’တိအာဒိ။ ‘‘တေ တယော ခန္ဓာ’’တိအာဒိနာ အရိယမဂ္ဂတော ခန္ဓမုခေန သမထဝိပဿနာ နိဒ္ဓါရေတိ။ ‘‘တတ္ထ သက္ကာယော’’တိအာဒိ စတုသစ္စနိဒ္ဓါရဏံ။ တံ သဗ္ဗံ သုဝိညေယျမေဝ။

ပုန ‘‘တတ္ထ ယေ ရူပံ အတ္တတော ဥပဂစ္ဆန္တီ’’တိအာဒိနာ သက္ကာယဒဿနမုခေန ဥစ္ဆေဒါဒိအန္တဒွယံ၊ မဇ္ဈိမဉ္စ ပဋိပဒံ နိဒ္ဓါရေတိ။ တတ္ထ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ဥစ္ဆေဒဝါဒိနောတိ ဣမေ ရူပါဒိကေ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အတ္တတော ဥပဂစ္ဆန္တာ ရူပါဒီနံ အနိစ္စဘာဝတော ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ အတ္တာ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာတိ ဧဝံ အဘိနိဝိသနတော ‘‘ဥစ္ဆေဒဝါဒိနော’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သဿတဝါဒိနောတိ ဣမေ ‘‘ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာန’’န္တိအာဒိနာ ရူပါဒိဝိနိမုတ္တော အညော ကောစိ အတ္တာတိ ဥပဂစ္ဆန္တာ ‘‘သော နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော’’တိ အဘိနိဝိသနတော ‘‘သဿတဝါဒိနော’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ‘‘ဥစ္ဆေဒသဿတဝါဒါ ဥဘော အန္တာ၊ အယံ သံသာရပဝတ္တီ’’တိအာဒိ သစ္စနိဒ္ဓါရဏံ၊ တံ သုဝိညေယျံ။

ဥစ္ဆေဒသဿတံ သမာသတော ဝီသတိဝတ္ထုကာ သက္ကာယဒိဋ္ဌီတိ အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ အတ္တာ နိစ္စောတိ စ အာဒိပ္ပဝတ္တနတော ဥစ္ဆေဒသဿတဒဿနံ သင်္ခေပတော ဝီသတိဝတ္ထုကာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဧဝ ဟောတိ။ သဗ္ဗောပိ ဟိ အတ္တဝါဒေါ သက္ကာယဒိဋ္ဌိအန္တောဂဓော ဧဝါတိ။ ဝိတ္ထာရတော ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနီတိ ဥစ္ဆေဒသဿတဒဿနံ ဝိတ္ထာရေန ဗြဟ္မဇာလေ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၈ အာဒယော) အာဂတာနိ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ။ တေသန္တိ ဧဝံ သင်္ခေပဝိတ္ထာရဝန္တာနံ ဥစ္ဆေဒသဿတဒဿနာနံ။ ပဋိပက္ခောတိ ပဟာယကပဋိပက္ခော။ တေစတ္တာလီသံ ဗောဓိပက္ခိယာ ဓမ္မာတိ အနိစ္စသညာ ဒုက္ခသညာ အနတ္တသညာ ပဟာနသညာ ဝိရာဂသညာ နိရောဓသညာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ…ပေ… အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါတိ ဧတေ တေစတ္တာလီသံ ဗောဓိပက္ခိယာ ဓမ္မာ။

ဧဝံ ဝိပဿနာဝသေန ပဋိပက္ခံ ဒဿေတွာ ပုန သမထဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ ဒသ စ ကသိဏာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ မောဟဇာလန္တိ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ မောဟဇာလဟေတုကတ္တာ မောဟဇာလဉ္စ။ အနာဒိအနိဓနပ္ပဝတ္တန္တိ ပုရိမာယ ကောဋိယာ အဘာဝတော အနာဒိ။ အသတိ ပဋိပက္ခာဓိဂမေ သန္တာနဝသေန အနုပစ္ဆေဒေန ပဝတ္တနတော အနိဓနပ္ပဝတ္တံ။ ယသ္မာ ပန မောဟဇာလဟေတုကာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ မောဟဇာလေ ပဒါလိတေ ပဒါလိတာနိ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ – ‘‘တေစတ္တာလီသံ ဗောဓိပက္ခိယာ ဓမ္မာ ဉာဏဝဇိရံ မောဟဇာလပ္ပဒါလန’’န္တိ။

တတ္ထ ဉာဏဝဇိရန္တိ ဝဇိရူပမဉာဏံ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော သမာပဇ္ဇိတွာ တေဇေတွာ တိက္ခသဘာဝံ အာပါဒိတံ ဝိပဿနာဉာဏံ မဂ္ဂဉာဏဉ္စ ဉာဏဝဇိရံ။ ဣဒမေဝ ဟိ ဉာဏံ ဘဂဝတော ပဝတ္တံ ‘‘မဟာဝဇိရဉာဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တံ ပန သသမ္ဘာရံ ကတွာ ဒဿေန္တော ‘‘တေစတ္တာလီသံ ဗောဓိပက္ခိယာ ဓမ္မာ’’တိ အာဟ။ မောဟဇာလပ္ပဒါလနန္တိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန မဂ္ဂက္ခဏေ သမုစ္ဆေဒဝသေန အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာနံ ပဒါလနံ။ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နေသု ရူပါဒီသု သကအတ္တဘာဝါဒီသု စ သံသိဗ္ဗနဝသေန ပဝတ္တနတော ဇာလံ ဘဝတဏှာ။ တဿာ ဟိ တဏှာ ဇာလိနီ သိဗ္ဗိနီ ဇာလန္တိ စ အဓိဝစနန္တိ။ ဧဝံ အတ္တကိလမထာနုယောဂကာမသုခလ္လိကာနုယောဂဒိဋ္ဌိတဏှာဘိနိဝေသသဿတုစ္ဆေဒါနံ နိဒ္ဓါရဏဝသေန မောဟဇာလပရိယာယဝိသေသတော အဝိဇ္ဇာတဏှာ ဝိဘဇိတွာ ယထာနုသန္ဓိနာ သံကိလေသပက္ခံ နိဂမေန္တော ‘‘တေန ဝုစ္စတိ ပုဗ္ဗာ ကောဋိ န ပညာယတိ အဝိဇ္ဇာယ စ ဘဝတဏှာယ စာ’’တိ အာဟ။

၈၁။ ‘‘တတ္ထဒိဋ္ဌိစရိတော’’တိအာဒိနာ ဝေါဒါနပက္ခံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ သလ္လေခါနုသန္တတဝုတ္တီတိ အနုပဒ္ဒုတသလ္လေခဝုတ္တိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ သလ္လေခေ တိဗ္ဗဂါရဝေါ။ ဒိဋ္ဌိစရိတော ဟိ တပေါဇိဂုစ္ဆာဒိနာ အနုပါယေနပိ ယေဘုယျေန ကိလေသာနံ သလ္လေခနာဓိပ္ပာယေန စရတိ၊ တသ္မာ သော သာသနေ ပဗ္ဗဇိတော ဓုတဓမ္မဝသေန သလ္လေခပဋိပဒံ ပူရေတိ။ သိက္ခာနုသန္တတဝုတ္တီတိ အစ္ဆိဒ္ဒစတုပါရိသုဒ္ဓိသီလဝုတ္တိ။ ဒိဋ္ဌိယာ သဝိသယေ ပညာသဒိသီ ပဝတ္တီတိ သော ဝိသုဇ္ဈမာနော ပညာဓိကော ဟောတီတိ အာဟ – ‘‘ဒိဋ္ဌိစရိတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမန္တော ဓမ္မာနုသာရီ ဘဝတီ’’တိ။ တဏှာဝသေန မိစ္ဆာဝိမောက္ခော ဟောတီတိ တဏှာစရိတော ဝိသုဇ္ဈမာနော သဒ္ဓါဓိကောဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ – ‘‘တဏှာစရိတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမန္တော သဒ္ဓါနုသာရီ ဘဝတီ’’တိ။ ဒိဋ္ဌိစရိတော သုခါယ ပဋိပဒါယာတိအာဒိ ပဋိပဒါနိဒ္ဒေသော ဟေဋ္ဌာ ဒေသနာဟာရဝိဘင်္ဂေ (နေတ္တိ။ ၅ အာဒယော) အာဂတော ဧဝ၊ အတ္ထောပိ တတ္ထ သဗ္ဗပ္ပကာရတော ဝုတ္တော ဧဝ။

အပုဗ္ဗပဒေသု ပန ဝိဝေစိယမာနောတိ ဝိမောစိယမာနော။ ပဋိနိဿရတီတိ နိယျာတိ ဝိမုစ္စတီတိ အတ္ထော။ ဒန္ဓဉ္စ ဓမ္မံ အာဇာနာတီတိ တဏှာစရိတဿ မန္ဒပညဿ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တိက္ခပညော ပန ခိပ္ပံ ဓမ္မံ အာဇာနာတီတိ။ ‘‘သတ္တာပိ ဒုဝိဓာ’’တိအာဒိနာ ဣန္ဒြိယဝိဘာဂေန ပုန ပဋိပဒါဝိဘာဂံ ဒဿေတိ၊ တံ သုဝိညေယျံ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစီ’’တိအာဒိနာ တာသံ ပဋိပဒါနံ နိယျာနေ တီသုပိ ကာလေသု ဧကန္တိကဘာဝံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ဣမာဟိ ဧဝ စတူဟိ ပဋိပဒါဟီတိ ဣမာဟိ ဧဝ စတူဟိ ပဋိပဒါဟိ၊ တဗ္ဗိနိမုတ္တာယ အညာယ ပဋိပဒါယ အဘာဝတော။ စတုက္ကမဂ္ဂန္တိ ပဋိပဒါစတုက္ကံ၊ ပဋိပဒါ ဟိ မဂ္ဂေါတိ။ အထ ဝါ စတုက္ကမဂ္ဂန္တိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ စတုဒ္ဒိသာသင်္ခါတံ မဂ္ဂံ။ တာ ပန စတဿော ဒိသာ ဒိသာလောစနနယေ အာဂမိဿန္တိ။ ကိမတ္ထံ ပန စတုက္ကမဂ္ဂံ ပညပေန္တီတိ အာဟ ‘‘အဗုဓဇနသေဝိတာယာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အဗုဓဇနသေဝိတာယာတိ အပဏ္ဍိတဇနသေဝိတာယ။ ဗာလကန္တာယာတိ ဗာလဇနကာမိတာယ။ ရတ္တဝါသိနိယာတိ ရတ္တေသု ရာဂါဘိဘူတေသု ဝသတီတိ ရတ္တဝါသိနီ၊ တဿာ။ နန္ဒိယာတိ တတြ တတြာဘိနန္ဒနဋ္ဌေန နန္ဒီသင်္ခါတာယ။ အဝဋ္ဋနတ္ထန္တိ သမုစ္ဆိန္ဒနတ္ထံ။ အယံ ဝုစ္စတိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ ဘူမီတိ အယံ တဏှာဝိဇ္ဇာနံ ဝသေန သံကိလေသပက္ခေ ဒွေ ဒိသာ သမထဝိပဿနာနံ ဝသေန ဝေါဒါနပက္ခေပိ ဒွေ ဒိသာ စတုသစ္စယောဇနာ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ သမုဋ္ဌာနတာယ ဘူမီတိ။

၈၂။ ဧဝံ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ ဘူမိံ နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ တဿ ဒိသာဘူတဓမ္မေ နိဒ္ဒိသန္တေန ယသ္မာ စဿ ဒိသာဘူတဓမ္မေသု ဝုတ္တေသု ဒိသာလောစနနယော ဝုတ္တောယေဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဝေယျာကရဏေသု ဟိ ယေ ကုသလာကုသလာ’’တိ ဒိသာလောစနလက္ခဏံ ဧကဒေသေန ပစ္စာမသိတွာ ‘‘တေ ဒုဝိဓာ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ တေတိ ဒိသာဘူတဓမ္မာ။ ဒုဝိဓာတိ ‘‘ဣမေ သံကိလေသဓမ္မာ၊ ဣမေ ဝေါဒါနဓမ္မာ’’တိ ဧဝံ ဒုဝိဓေန။ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗာတိ ဥပပတ္တိတော ပရိတော ဣက္ခိတဗ္ဗာ၊ ဓမ္မယုတ္တိတော တံတံဒိသာဘာဝေန ပေက္ခိတဗ္ဗာ အာလောစိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။

ယံ ပကာရံ သန္ဓာယ ‘‘ဒုဝိဓာ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ဒဿေတိ ‘‘လောကဝဋ္ဋာနုသာရီ စ လောကဝိဝဋ္ဋာနုသာရီ စာ’’တိ။ တဿတ္ထော – လောကော ဧဝ ဝဋ္ဋံ လောကဝဋ္ဋံ။ လောကဝဋ္ဋဘာဝေန အနုသရတိ ပဝတ္တတီတိ လောကဝဋ္ဋာနုသာရီ၊ သံကိလေသဓမ္မောတိ အတ္ထော။ လောကဿ၊ လောကတော ဝါ ဝိဝဋ္ဋံ လောကဝိဝဋ္ဋံ၊ နိဗ္ဗာနံ။ တံ အနုသရတိ အနုလောမနဝသေန ဂစ္ဆတီတိ လောကဝိဝဋ္ဋာနုသာရီ၊ ဝေါဒါနဓမ္မောတိ အတ္ထော။ တေနေဝါဟ – ‘‘ဝဋ္ဋံ နာမ သံသာရော၊ ဝိဝဋ္ဋံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။

တံကထံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ တံ ကထံ ကေန ပကာရေန ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ စေ? ဥပစယေန။ ယထာ ကတံ ကမ္မံ ဖလဒါနသမတ္ထံ ဟောတိ၊ တထာ ကတံ ဥပစိတန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ဥပစိတဘာဝေ ကမ္မံ နာမ ဟောတိ၊ ဝိပါကဝဋ္ဋဿ ကာရဏံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ စတူဟိ ဝိပလ္လာသေဟိ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာ၊ ဒသန္နမ္ပိ ကိလေသာနံ ဝိပလ္လာသဟေတုဘာဝတော။ တေ ကတ္ထ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ တေ ပန ဝိပလ္လာသာ ကတ္ထ ပဿိတဗ္ဗာတိ အာဟ – ‘‘ဒသ ဝတ္ထုကေ ကိလေသပုဉ္ဇေ’’တိ။ ဒသဝိဓကာရဏေ ကိလေသသမူဟေတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ကိလေသာပိ ကိလေသဝတ္ထု၊ ကိလေသာနံ ပစ္စယဓမ္မာပိ ကိလေသဝတ္ထု။ တေသု ကာရဏဘာဝေန ပုရိမသိဒ္ဓါ ကိလေသာ ပရတော ပရေသံ ကိလေသာနံ ပစ္စယဘာဝတော ကိလေသာပိ ကိလေသဝတ္ထု။ အယောနိသောမနသိကာရော၊ အယောနိသောမနသိကာရပရိက္ခတာ စ ဓမ္မာ ကိလေသုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝတော ကိလေသပ္ပစ္စယာပိ ကိလေသဝတ္ထူတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

စတ္တာရောအာဟာရာတိ ဧတ္ထ အာဟာရသီသေန တဗ္ဗိသယာ ကိလေသာပိ အဓိပ္ပေတာ။ စတဿော ဝိညာဏဋ္ဌိတိယောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘ပဌမေ အာဟာရေ’’တိအာဒိနာ ဒသဝတ္ထုကေ ကိလေသပုဉ္ဇေ ပုရိမံ ပုရိမံ ပစ္ဆိမဿ ပစ္ဆိမဿ ကာရဏန္တိ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ပဌမေ အာဟာရေတိ ဝိသယဘူတေ ပဌမေ အာဟာရေ ပဌမော ဝိပလ္လာသော ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ သေသာဟာရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပဌမေ ဝိပလ္လာသေတိ ပဌမေ ဝိပလ္လာသေ အပ္ပဟီနေ သတိ ပဌမံ ဥပါဒါနံ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ နိဒ္ဒေသေယေဝ ကထယိဿာမ။

၈၃။ ဣဒါနိ ဒသဝတ္ထုကံ ကိလေသပုဉ္ဇံ တဏှာဝိဇ္ဇာဝသေန ဒွေ ကောဋ္ဌာသေ ကရောန္တော ‘‘ယော စ ကဗဠီကာရော အာဟာရော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကဗဠီကာရာဟာရံ ဖဿာဟာရဉ္စ အပရိဇာနန္တဿ တဏှာစရိတဿ ယထာက္ကမံ ကာယဝေဒနာသု တိဗ္ဗော ဆန္ဒရာဂေါ ဟောတိ၊ ဣတိ ဥပက္ကိလေသဿ ဆန္ဒရာဂဿ ဟေတုဘာဝတော ယော စ ကဗဠီကာရော အာဟာရော၊ ယော စ ဖဿော အာဟာရော၊ ဣမေ တဏှာစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ ဥပက္ကိလေသာတိ ဝုတ္တာ။ တထာ မနောသဉ္စေတနာဟာရံ ဝိညာဏာဟာရဉ္စ အပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌိစရိတော တေသု အတ္တသညီ နိစ္စသညီ စ ဟောတီတိ ဝုတ္တနယေနေဝ တေ ဒိဋ္ဌိစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ ဥပက္ကိလေသာတိ ဝုတ္တာ။ တထာ ပုရိမကာ ဒွေ ဝိပလ္လာသာ ပုရိမကာနိ ဧဝ စ ဒွေ ဒွေဥပါဒါနယောဂဂန္ထာသဝဩဃသလ္လဝိညာဏဋ္ဌိတိအဂတိဂမနာနိ တဏှာပဓာနတ္တာ တဏှာသဘာဝတ္တာ တဏှာဝိသယတ္တာ စ တဏှာစရိတဿ ဥပက္ကိလေသာတိ ဝုတ္တာ။ ပစ္ဆိမကာနိ ပန တာနိ ဒိဋ္ဌိပဓာနတ္တာ ဒိဋ္ဌိသဘာဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိဝိသယတ္တာ စ ဒိဋ္ဌိစရိတဿ ဥပက္ကိလေသာတိ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

၈၄။ ကဗဠီကာရေ အာဟာရေ ‘‘အသုဘေ သုဘ’’န္တိ ဝိပလ္လာသောတိ စတူသု အာဟာရေသု ကဗဠီကာရေ အာဟာရေ စတူသု စ ဝိပလ္လာသေသု ‘‘အသုဘေ သုဘ’’န္တိ ဝိပလ္လာသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော ကဗဠီကာရာဟာရဿ အသုဘသဘာဝတ္တာ အသုဘသမုဋ္ဌာနတ္တာ စ။ တထာ ဖဿာဟာရဿ ဒုက္ခသဘာဝတ္တာ ဒုက္ခပစ္စယတ္တာ စ ဝိသေသတော တတ္ထ ‘‘ဒုက္ခေ သုခ’’န္တိ ဝိပလ္လာသော။ တထာ ယေဘုယျေန သတ္တာ ဝိညာဏေ နိစ္စသညိနော၊ သင်္ခါရေသု စ အတ္တသညိနော၊ စေတနာပဓာနာ စ သင်္ခါရာတိ ဝုတ္တံ – ‘‘ဝိညာဏေ အာဟာရေ…ပေ… အတ္တာတိ ဝိပလ္လာသော’’တိ။ ပဌမေ ဝိပလ္လာသေ ဌိတော ကာမေ ဥပါဒိယတီတိ ‘‘အသုဘေ သုဘ’’န္တိ ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟီ ကိလေသကာမေန ဝတ္ထုကာမေ ဒဠှံ ဂဏှာတိ ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ကာမုပါဒါနန္တိ ယံ တထာ ကာမာနံ ဂဟဏံ၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ကာမုပါဒါနံ။ ‘‘ဒုက္ခေ သုခ’’န္တိ ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟီ ‘‘သီလဗ္ဗတေဟိ အနာဂတေ ဘဝဝိသုဒ္ဓီတိ တံ နိဗ္ဗုတိသုခ’’န္တိ ဒဠှံ ဂဏှာတိ။ ‘‘အနိစ္စေ နိစ္စ’’န္တိ ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟီ ‘‘သဗ္ဗေ ဘဝါ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ’’တိ သံသာရာဘိနန္ဒိနိံ ဘဝဒိဋ္ဌိံ ဒဠှံ ဂဏှာတိ။ ‘‘အနတ္တနိ အတ္တာ’’တိ ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟီ ‘‘အသတိ အတ္တနိ ကဿိဒံ ကမ္မဖလံ၊ တသ္မာ သော ကရောတိ၊ သော ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ အတ္တဒိဋ္ဌိံ ဒဠှံ ဂဏှာတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘ဒုတိယေ ဝိပလ္လာသေ ဌိတော’’တိအာဒိနာ။

အယံ ဝုစ္စတိ ကာမယောဂေါတိ ယေန ကာမရာဂသင်္ခါတေန ကာမုပါဒါနေန ဝတ္ထုကာမေဟိ သဟ သတ္တော သံယောဇီယတိ၊ အယံ ကာမရာဂေါ ‘‘ကာမယောဂေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဘဝယောဂေါတိ ယတော သီလဗ္ဗတုပါဒါနသင်္ခါတေန ဘဝုပါဒါနေန ဘဝေန သဟ သတ္တော သံယောဇီယတိ၊ အယံ ဘဝရာဂေါ ‘‘ဘဝယောဂေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဒိဋ္ဌိယောဂေါတိ ယာယ အဟေတုကဒိဋ္ဌိအာဒိသင်္ခါတာယ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိအာဒိအဝသိဋ္ဌဒိဋ္ဌိယာ စ သတ္တော ဒုက္ခေန သဟ သံယောဇီယတိ၊ အယံ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ‘‘ဒိဋ္ဌိယောဂေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ အဝိဇ္ဇာယောဂေါတိ ယာယ အတ္တဝါဒုပါဒါနေန သကလဝဋ္ဋဒုက္ခေန စ သဟ သတ္တော သံယောဇီယတိ၊ အယံ အဝိဇ္ဇာ ‘‘အဝိဇ္ဇာယောဂေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ယသ္မာ ပန ကာမယောဂါဒယော အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထာဒီနံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘ပဌမေ ယောဂေ ဌိတော အဘိဇ္ဈာယ ကာယံ ဂန္ထတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဘိဇ္ဈာယ ကာယံ ဂန္ထတီတိ ပရာဘိဇ္ဈာယနလက္ခဏာယ အဘိဇ္ဈာယ နာမကာယံ ဂန္ထတိ ဃဋ္ဋေတီတိ အတ္ထော။ တထာ ဘဝပတ္ထနာယ အပ္ပဟီနတ္တာ ဘဝဒိဋ္ဌိဘဝရာဂဝသေန အာဃာတဝတ္ထူသု သတ္တာ စိတ္တာနိ ပဒူသေန္တီတိ အာဟ – ‘‘ဒုတိယေ ယောဂေ ဌိတော ဗျာပါဒေန ကာယံ ဂန္ထတီ’’တိ။ တထာ ဒိဋ္ဌိဝသေန အဝိဇ္ဇာဝသေန စ သီလဗ္ဗတေဟိ သုဇ္ဈတိ၊ ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ စ အဘိနိဝိသတီတိ အာဟ – ‘‘တတိယေ…ပေ… ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသေန ကာယံ ဂန္ထတီ’’တိ။

တဿာတိ တဿ အဘိဇ္ဈာဒီဟိ သမန္နာဂတဿ ပုဂ္ဂလဿ။ ဧဝံ ဂန္ထိတာတိ ဧဝံ အဘိဇ္ဈာယနာဒိဝသေန နာမကာယံ ဂန္ထိတွာ ဌိတာ။ အာသဝန္တီတိ အာသဝဘာဝေန ပဝတ္တန္တိ။ ကုတော စ ဝုစ္စတိ အာသဝန္တီတိ ကုတော ပန ဟေတုတော တေ ကိလေသာ အာသဝန္တီတိ အာသဝဟေတုံ ပုစ္ဆတိ။ ယသ္မာ ပန ကိလေသာ ကုသလပ္ပဝတ္တိံ နိဝါရေတွာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တာ၊ မဂ္ဂေန အသမုစ္ဆိန္နာ ဧဝ ဝါ အာသဝါနံ ဥပ္ပတ္တိဟေတု ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘အနုသယတော ဝါ ပရိယုဋ္ဌာနတော ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထေန ကာမာသဝေါတိ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထေန သိဒ္ဓေန ကာမရာဂသဘာဝတ္တာ ကာမာသဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ကတ္ထစိဒေဝ ဝိသယေ ဒေါမနဿိတော တပ္ပဋိပက္ခေ ဝိသယေ တဗ္ဗိသယဗဟုလေ စ ဘဝေ ပတ္ထေတီတိ အာဟ – ‘‘ဗျာပါဒကာယဂန္ထေန ဘဝါသဝေါ’’တိ။ ပရာမာသကာယဂန္ထေန ဒိဋ္ဌာသဝေါတိ သီလဗ္ဗတပရာမာသကာယဂန္ထေန သိဒ္ဓေန တံသဘာဝတ္တာ အပရာပရံ ဝါ ဒိဋ္ဌိယော ဂန္ထေန္တဿ ဒိဋ္ဌာသဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသကာယဂန္ထေန အဝိဇ္ဇာသဝေါတိ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ အဘိနိဝိသန္တဿ အယောနိသောမနသိကာရတော အနေကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဒ္ဓိံ အဝိဇ္ဇာသဝေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သဗ္ဗေသံ ဝါ အကုသလဓမ္မာနံ အဝိဇ္ဇာပုဗ္ဗင်္ဂမတ္တာ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသကာယဂန္ထေန သိဒ္ဓေန တဿ ဟေတုဘူတော အဝိဇ္ဇာသဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။

ယသ္မာ ပန အာသဝါ ဧဝ ပရိဗုဒ္ဓါ ဝဋ္ဋသ္မိံ ဩဟနန္တိ ဩသာဒေန္တီတိ ‘‘ဩဃာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ – ‘‘တဿ ဣမေ စတ္တာရော အာသဝါ’’တိအာဒိ။

အနုသယသဟဂတာတိ အနုသယဘာဝံ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ ဂတာ ပဝတ္တာ၊ အနုသယဘူတာ ဝါ။ အဇ္ဈာသယန္တိ စိတ္တံ။ အနုပဝိဋ္ဌာတိ ဩဂါဠှာ။ ဟဒယံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌန္တီတိ စိတ္တဿ အဗ္ဘန္တရသင်္ခါတံ ဟဒယံ အာဟန္တွာ တိဋ္ဌန္တိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ အဋ္ဌသာလိနိယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၅) ‘‘အဗ္ဘန္တရဋ္ဌေန ဟဒယ’’န္တိ။ တေန ဝုစ္စန္တိ သလ္လာတိ ယသ္မာ အဇ္ဈာသယံ အနုပဝိဋ္ဌာ ဟဒယံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌန္တိ၊ တေန ဝုစ္စန္တိ ‘‘သလ္လာ’’တိ။ ပီဠာဇနနံ ဒုရုဒ္ဓရဏတာ စ သလ္လဋ္ဌော။ ‘‘ဧသော မေ အတ္တာ’’တိ ဂဟဏမုခေန ‘‘ဧသောဟမသ္မီ’’တိ ဂဟဏံ ဟောတီတိ ဒိဋ္ဌိံ နိဿာယပိ မာနံ ဇပ္ပေန္တီတိ အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌောဃေန မာနသလ္လော’’တိ။

ပရိယာဒိန္နန္တိ အညဿ ဩကာသံ အဒတွာ သမန္တတော ဂဟိတံ။ စတူသု ဓမ္မေသု သဏ္ဌဟတီတိ အာရမ္မဏပစ္စယတာယ အာရမ္မဏဘူတေသု စတူသု ဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌဟတိ။ တာနိ သရူပတော ဒဿေတိ ‘‘ရူပေ ဝေဒနာယ သညာယ သင်္ခါရေသူ’’တိ။ နန္ဒူပသေစနေနာတိ လောဘသဟဂတဿ သမ္ပယုတ္တာ နန္ဒီ သဟဇာတကောဋိယာ ၊ ဣတရဿ ဥပနိဿယကောဋိယာ ဥပသေစနန္တိ နန္ဒူပသေစနံ၊ တေန နန္ဒူပသေစနေန။ ကေန ပန တံ နန္ဒူပသေစနန္တိ အာဟ – ‘‘ရာဂသလ္လေန နန္ဒူပသေစနေန ဝိညာဏေနာ’’တိ။

တတ္ထ ရာဂသလ္လေနာတိ ရာဂသလ္လေန ဟေတုဘူတေန နန္ဒူပသေစနေန ဝိညာဏေနာတိ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ကရဏဝစနံ။ ရူပူပဂါ ဝိညာဏဋ္ဌိတီတိ ရူပမေဝ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ဥပဂန္တဗ္ဗတော၊ ဝိညာဏဿ ပတိဋ္ဌာဘာဝတော စ ရူပူပဂါ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထာတိ ဌိတိ။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝသ္မိဉှိ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏံ ရူပက္ခန္ဓံ နိဿာယ တိဋ္ဌတိ။ ဒေါသသလ္လေနာတိ သဟဇာတေန ဒေါသသလ္လေန။ ယဒါ ဝေဒနူပဂါ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ဝုစ္စတိ၊ တဒါ ဥပနိဿယကောဋိယာဝ နန္ဒိယာ ဥပသိတ္တံ ဝိညာဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနာပိ ဒေါမနဿဝေဒနာဝ။ ယဒါ စ ဥပနိဿယပစ္စယဘူတေန ဒေါသသလ္လေန ဝေဒနူပဂါ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ဝုစ္စတိ၊ တဒါ သဟဇာတကောဋိယာ၊ ဥပနိဿယကောဋိယာ ဝါ နန္ဒိယာ ဥပသိတ္တံ ဝိညာဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနာ ပန တိဿောပိ တိဿန္နံ ဝေဒနာနံ အာရမ္မဏူပနိဿယဘာဝတော။ တတ္ထ ပဌမနယော ဒေါမနဿာရမ္မဏဿ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏဿ ဝသေန ဝုတ္တော။ ဒုတိယော သဗ္ဗဝေဒနာရမ္မဏဿ ဝသေနာပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

မာနသလ္လေနာတိ မာနသလ္လေန သဟဇာတေန၊ ဥပနိဿယဘူတေန ဝါ။ မောဟသလ္လေနာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ စ အနာဒိမတိသံသာရေ ဣတ္ထိပုရိသာ ရူပါဘိရာမာတိ ရာဂသလ္လဝသေန ပဌမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ယောဇိတာ။ သဗ္ဗာယပိ ဝေဒနာယ ဒုက္ခပရိယာယသဗ္ဘာဝတော ဒုက္ခာယ စ ဒေါသော အနုသေတီတိ ဒေါသသလ္လဝသေန ဒုတိယာ၊ သညာဝသေန ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မညနာ ဟောတီတိ မာနသလ္လဝသေန တတိယာ၊ သင်္ခါရေသု သမူဟဃနံ ဒုဗ္ဗိနိဗ္ဘောဂန္တိ မောဟသလ္လဝသေန စတုတ္ထီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ယောဇိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဥပတ္ထဒ္ဓန္တိ ဩလုဗ္ဘာရမ္မဏဘူတာဟိ ဝိညာဏဋ္ဌိတီဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ။ တဉ္စ ကမ္မန္တိ ယံ ‘‘စေတနာ စေတသိက’’န္တိ ပုဗ္ဗေ (နေတ္တိ။ ၈၂) ဝုတ္တံ။ ဣမေ စ ကိလေသာတိ ဣမေ စ ဒသဝတ္ထုကာ ကိလေသာ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

၈၅။ ဣဒါနိ အာဟာရာဒယော နယာနံ သံကိလေသပက္ခေ ဒိသာဘာဝေန ဝဝတ္ထပေတုံ ‘‘ဣမာ စတဿော ဒိသာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ၊ တံ ဥတ္တာနမေဝ။ ပုန ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိအာဒိ အာဟာရာဒီသုယေဝ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ ဥပက္ကိလေသာ၊ တံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဒသန္နံ သုတ္တာနန္တိ ဧကဒေသေသု သမုဒါယဝေါဟာရေန ဝုတ္တံ။ သမုဒါယေသု ဟိ ပဝတ္တာ သမညာ အဝယဝေသုပိ ဒိဿတိ ၊ ‘‘ယထာ ပဋော ဒဍ္ဎော၊ သမုဒ္ဒေါ ဒိဋ္ဌော’’တိ စ။ ဧကော အတ္ထောတိ ဧကဿ အတ္ထဿ နိပ္ဖာဒနတော ဝုတ္တံ။ ဗျဉ္ဇနမေဝ နာနန္တိ ဧတ္ထ ဗျဉ္ဇနဂ္ဂဟဏေန ဗျဉ္ဇနတ္ထောပိ ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဒသဟိပိ သုတ္တပဒေဟိ သဝတ္ထုကာ တဏှာ ဝုတ္တာ။ တဏှာ စ ရာဂစရိတံ ပုဂ္ဂလံ ခိပ္ပံ ဒူသေတီတိ အာဟ – ‘‘ဣမေ ရာဂစရိတဿ ပုဂ္ဂလဿ ဥပက္ကိလေသာ’’တိ။ ယထာ စ ပဌမဒိသာဘာဝေန ဝုတ္တဓမ္မာ ရာဂစရိတဿ ဥပက္ကိလေသာ၊ ဧဝံ ဒုတိယဒိသာဘာဝေန ဝုတ္တဓမ္မာ ဒေါသစရိတဿ။ တတိယစတုတ္ထဒိသာဘာဝေန ဝုတ္တဓမ္မာ ယထာက္ကမံ ဒိဋ္ဌိစရိတဿ မန္ဒဿ တိက္ခဿ စ ဥပက္ကိလေသာ ဝုတ္တာ။ တေသံ ဥပက္ကိလေသဘာဝေါ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

အာဟာရဝိပလ္လာသာဒယော ယဒိပိ သဗ္ဗေဟိ တီဟိ ဝိမောက္ခမုခေဟိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ယထာရဟံ ပရိညေယျာ ပဟာတဗ္ဗာ စ။ ယဿ ပန ဒုက္ခာနုပဿနာ ပုရိမေ အာဟာရဒွယေ ဒုက္ခာကာရေန ဗဟုလံ ပဝတ္တတိ၊ တဿ ဝသေန ယော စ ကဗဠီကာရော အာဟာရော၊ ယော စ ဖဿော အာဟာရော၊ ဣမေ အပ္ပဏိဟိတေန ဝိမောက္ခမုခေန ပရိညံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ။ ဧသ နယော သေသေသု။ ဧဝဉ္စေတံ၊ န အညထာ။ န ဟိ အရိယမဂ္ဂါနံ ဝိယ ပဟာတဗ္ဗေသု ဝိမောက္ခမုခါနံ ပရိညေယျပဟာတဗ္ဗေသု ကောစိ နိယမော သမ္ဘဝတိ။ ဣတိ သဗ္ဗေ လောကဝဋ္ဋာနုသာရိနော ဓမ္မာ နိယျန္တိ၊ တေ လောကာ တီဟိ ဝိမောက္ခမုခေဟီတိ နိဂမနံ။ တဿတ္ထော – ဣတိ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရာ သဗ္ဗေ အာဟာရာဒယော လောကသင်္ခါတဝဋ္ဋာနုသာရိနော ဓမ္မာ တေ လောကဘူတာ ဝဋ္ဋတော နိယျန္တိ အနိစ္စာနုပဿနာဒီဟိ တီဟိ ဝိမောက္ခမုခေဟီတိ။

၈၆။ ဧဝံ သံကိလေသပက္ခေ ဒိသာဘူတဓမ္မေ နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ ဝေါဒါနပက္ခေ ဒိသာဘူတဓမ္မေ ဒဿေတုံ ‘‘စတဿော ပဋိပဒါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဒိဗ္ဗဗြဟ္မအရိယအာနေဉ္ဇဝိဟာရောတိ စတ္တာရော ဝိဟာရာ။ မာနပ္ပဟာနအာလယသမုဂ္ဃာတအဝိဇ္ဇာပဟာနဘဝူပသမာ စတ္တာရော အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ။ သစ္စာဓိဋ္ဌာနာဒီနိ စတ္တာရိ အဓိဋ္ဌာနာနိ။ ဆန္ဒသမာဓိဘာဝနာဒယော စတဿော သမာဓိဘာဝနာ။ ဣန္ဒြိယသံဝရော တပသင်္ခါတော ပုညဓမ္မော ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနာ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂသင်္ခါတံ နိဗ္ဗာနဉ္စာတိ စတ္တာရော သုခဘာဂိယာ ဓမ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ပဌမာ ပဋိပဒါတိအာဒိ ပဋိပဒါသတိပဋ္ဌာနာဒီနံ အဘေဒသန္ဒဿနံ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ဝိသုံ ဂဟဏံ ကတန္တိ? ဒသဝတ္ထုကဿ ကိလေသပုဉ္ဇဿ ပဋိပက္ခဘာဝဒဿနတ္ထံ ပဋိပဒါဒိဒသကနိဒ္ဒေသော။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ – ‘‘စတ္တာရော အာဟာရာ တေသံ ပဋိပက္ခော စတဿော ပဋိပဒါ’’တိအာဒိ (နေတ္တိ။ ၈၇)။ ကိဉ္စာပိ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု ‘‘ဣဒံ နာမ သတိပဋ္ဌာနံ ဣမာယ ဧဝ ပဋိပဒါယ ဣဇ္ဈတီ’’တိ နိယမော နတ္ထိ၊ တထာပိ ပဌမာယ ပဋိပဒါယ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာနံ သမ္ဘဝတီတိ သမ္ဘဝဝသေန ဧဝံ ဝုတ္တံ – ‘‘ပဌမာ ပဋိပဒါ၊ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ။ ယသ္မာ ပန အာဟာရဝိပလ္လာသာဒီနံ ဝိယ ပဋိပဒါသတိပဋ္ဌာနာဒီနံ အတ္ထတော နာနတ္တံ နတ္ထိ။ သတိပဋ္ဌာနာနိယေဝ ဟိ တထာ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာနိ ဒုက္ခာပဋိပဒါဒန္ဓာဘိညာဒိနာမကာနိ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ယထာ သံကိလေသပက္ခေ ‘‘ပဌမေ အာဟာရေ ပဌမော ဝိပလ္လာသော’’တိအာဒိနာ အဓိကရဏဘေဒေန ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ အဓိကရဏဘေဒံ အကတွာ ‘‘ပဌမာ ပဋိပဒါ၊ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။

အန္ဓဿ ပဗ္ဗတာရောဟနံ ဝိယ ကဒါစိဒေဝ ဥပ္ပဇ္ဇနကံ အစ္ဆရိယံ၊ အစ္ဆရာယောဂ္ဂံ အစ္ဆရိယန္တိ ပေါရာဏာ။ အဘူတပုဗ္ဗံ ဘူတန္တိ အဗ္ဘုတံ။ ဥဘယမ္ပေတံ ဝိမှယာဝဟဿ အဓိဝစနံ။ န ဟိ မာနပ္ပဟာနာဒိတော အညံ ဒုရဘိသမ္ဘဝတရံ ဝိမှနီယဉ္စ ဥပလဗ္ဘတီတိ အဓိတိဋ္ဌတိ ဧတေန၊ ဧတ္ထ ဝါ အဓိဋ္ဌာနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ အဓိဋ္ဌာနံ။ သစ္စဉ္စ တံ အဓိဋ္ဌာနဉ္စ၊ သစ္စဿ ဝါ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သစ္စံ အဓိဋ္ဌာနံ ဧတဿာတိ ဝါ သစ္စာဓိဋ္ဌာနံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သမာဓိ ဧဝ ဘာဝေတဗ္ဗတာယ သမာဓိဘာဝနာ။ သုခံ ဘဇတီတိ သုခဘာဂိယော၊ သုခဘာဂဿ ဝါ သုခကောဋ္ဌာသဿ ဟိတောတိ သုခဘာဂိယော။ ဧကဿပိ သတ္တဿ အသုဘဘာဝနာဒယော ဝိယ ဧကဒေသေ အဝတ္တိတွာ အနဝသေသပရိယာဒါနတော နတ္ထိ ဧတိဿာ ပမာဏန္တိ အပ္ပမညာ။

ပဌမာ ပဋိပဒါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာနံ ပရိပူရေတီတိ ပဌမာယ ပဋိပဒါယ ဘာဝနာဗဟုလီကာရော ပဌမဿ သတိပဋ္ဌာနဿ ဘာဝနာပါရိပူရီတိ အတ္ထော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထာ ဟိ အရိယမဂ္ဂေ ဘာဝိတေ သတိပဋ္ဌာနာဒယော ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ သဗ္ဗေပိ ဘာဝိတာ ဧဝ ဟောန္တိ၊ ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ကာယာနုပဿနာယ ကာမရာဂဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာဝတော ‘‘ပဌမော သတိပဋ္ဌာနော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ကာမပဋိပက္ခံ ပဌမံ ဈာနံ ပရိပူရေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ပီတိပဋိသံဝေဒနာဒိဝသေန ပဝတ္တမာနံ ဒုတိယံ သတိပဋ္ဌာနံ၊ သပ္ပီတိကဿ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ စိတ္တဿ အဘိပ္ပမောဒနဝသေန ပဝတ္တမာနံ တတိယံ သတိပဋ္ဌာနံ ဥက္ကံသဂတသုခဿ တတိယဇ္ဈာနဿ အနိစ္စဝိရာဂါဒိဝသေန ပဝတ္တိယာ သင်္ခါရေသု ဥပေက္ခကံ စတုတ္ထံ သတိပဋ္ဌာနံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဘာဝတော စတုတ္ထဇ္ဈာနဿ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။

ယသ္မာ ပန ရူပါဝစရပဌမဇ္ဈာနံ ရူပါဝစရသမာပတ္တီနံ၊ ဒုတိယဇ္ဈာနံ ဗျာပါဒဝိတက္ကာဒိဒူရီဘာဝေန ဗြဟ္မဝိဟာရာနံ၊ တတိယဇ္ဈာနံ ပီတိဝိရာဂေန သုခေန ဝိပဿနာယ အဓိဋ္ဌာနဘူတံ အရိယဝိဟာရာနံ၊ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိအာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ အာနေဉ္ဇဝိဟာရာနံ ဝိသေသတော ပစ္စယော ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ ပဌမံ ဝိဟာရံ ပရိပူရေတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣတိ ယော ယဿ ဝိသေသပစ္စယော၊ သော တံ ပရိပူရေတီတိ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၈၇။ ဣဒါနိ ပဋိပဒါဒယော ဝေါဒါနပက္ခေ ဒိသာဘာဝေန ဝဝတ္ထပေတုံ ‘‘တတ္ထ ဣမာ စတဿော ဒိသာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ သုဝိညေယျမေဝ။ ပုန ‘‘ပဌမာ ပဋိပဒါ’’တိအာဒိ ပဋိပဒါစတုက္ကာဒီသု ယေန ယဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝေါဒါနံ၊ တံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ အာရဒ္ဓံ။ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ ယဒိပိ တီသု ဝိမောက္ခမုခေသု ‘‘ဣဒံ နာမ ဝိမောက္ခမုခံ ဣမာယ ဧဝ ပဋိပဒါယ ဣဇ္ဈတီ’’တိ နိယမော နတ္ထိ။ ယေသံ ပန ပုဂ္ဂလာနံ ပုရိမာဟိ ဒွီဟိ ပဋိပဒါဟိ အပ္ပဏိဟိတေန ဝိမောက္ခမုခေန အရိယမဂ္ဂါဓိဂမော။ တထာ ယဿ တတိယာယ ပဋိပဒါယ သုညတဝိမောက္ခမုခေန၊ ယဿ စ စတုတ္ထာယ ပဋိပဒါယ အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခေန အရိယမဂ္ဂါဓိဂမော၊ တေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ဝသေန အယံ ပဋိပဒါဝိမောက္ခမုခသံသန္ဒနာ။ သတိပဋ္ဌာနာဒီဟိ ဝိမောက္ခမုခသံသန္ဒနာယပိ ဧသေဝ နယော။

တေသံ ဝိက္ကီဠိတန္တိ တေသံ အသန္တာသနဇဝပရက္ကမာဒိဝိသေသယောဂေန သီဟာနံ ဗုဒ္ဓါနံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဗုဒ္ဓသာဝကာနဉ္စ ဝိက္ကီဠိတံ ဝိဟရဏံ။ ယဒိဒံ အာဟာရာဒိကိလေသဝတ္ထုသမတိက္ကမနမုခေန သပရသန္တာနေ ပဋိပဒါဒိသမ္ပာဒနာ။ ဣဒါနိ အာဟာရာဒီနံ ပဋိပဒါဒီဟိ ယေန သမတိက္ကမနံ၊ တံ နေသံ ပဋိပက္ခဘာဝံ ဒဿေန္တော ‘‘စတ္တာရော အာဟာရာ တေသံ ပဋိပက္ခော စတဿောပဋိပဒါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တေသံ ပဋိပက္ခဘာဝေါ ပဟာတဗ္ဗဘာဝေါ ပဟာယကဘာဝေါ စ အာဟာရဝိညာဏဋ္ဌိတီနဉ္စေတ္ထ ပဟာတဗ္ဗဘာဝေါ တပ္ပဋိဗန္ဓဆန္ဒရာဂဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တတ္ထ ‘‘ဝိက္ကီဠိတံ ဘာဝနာ သစ္ဆိကိရိယာ စာ’’တိအာဒိ တဿာယံ သင်္ခေပတ္ထော – တေသံ ဝိက္ကီဠိတန္တိ ဧတ္ထ ယဒေတံ ဝိက္ကီဠိတံ နာမ ဘာဝေတဗ္ဗာနံ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာနံ ဘာဝနာ၊ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာနံ ဖလနိဗ္ဗာနာနံ သစ္ဆိကိရိယာ စ။ တထာ ပဟာတဗ္ဗဿ ဒသဝတ္ထုကဿ ကိလေသပုဉ္ဇဿ တဒင်္ဂါဒိဝသေန ပဟာနံ ဗျန္တီကိရိယာ အနဝသေသနန္တိ။ ဣဒါနိ တံ သင်္ခေပေန ဒဿေန္တော ‘‘ဣန္ဒြိယာဓိဋ္ဌာနံ ဝိက္ကီဠိတံ ဝိပရိယာသာနဓိဋ္ဌာန’’န္တိ အာဟ။

ဣန္ဒြိယာဓိဋ္ဌာနန္တိ ဣန္ဒြိယာနံ ပဝတ္တနံ ဘာဝနာ သစ္ဆိကိရိယာ စ။ ဝိပရိယာသာနဓိဋ္ဌာနန္တိ ဝိပလ္လာသာနံ အပဝတ္တနံ ပဟာနံ အနုပ္ပာဒနံ။ ဣန္ဒြိယာနိ သဒ္ဓမ္မဂေါစရောတိ ဣန္ဒြိယာနိ စေတ္ထ သဒ္ဓမ္မဿ ဂေါစရဘူတာနိ ပဝတ္တိဟေတူတိ အဓိပ္ပေတာနိ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒီနီတိ အတ္ထော။ ဝိပရိယာသာ ကိလေသဂေါစရောတိ ဝိပလ္လာသာ သံကိလေသပက္ခဿ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ ပဝတ္တိဟေတူတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ သီဟဝိက္ကီဠိတဿ နယဿ ဘူမီတိ ယာယံ ‘‘စတ္တာရော အာဟာရာ’’တိအာဒိနာ သံကိလေသပက္ခေ ဒသန္နံ စတုက္ကာနံ၊ ‘‘စတဿော ပဋိပဒါ’’တိအာဒိနာ ဝေါဒါနပက္ခေပိ ဒသန္နံ စတုက္ကာနံ တဏှာစရိတာဒီနံ ဥပက္ကိလေသဝေါဒါနဝိဘာဝနာမုခေန နိဒ္ဓါရဏာ၊ အယံ သီဟဝိက္ကီဠိတဿ နယဿ ဘူမိ နာမ။

၈၈။ ဣဒါနိ ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒိပုဂ္ဂလတ္တယဝသေန တိပုက္ခလနယဿ ဘူမိံ ဝိဘာဝေတုကာမော ယသ္မာ ပန နယာနံ အညမညာနုပ္ပဝေသဿ ဣစ္ဆိတတ္တာ သီဟဝိက္ကီဠိတနယတော တိပုက္ခလနယော နိဂ္ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ ပဋိပဒါဝိဘာဂတော စတ္တာရော ပုဂ္ဂလေ သီဟဝိက္ကီဠိတနယဿ ဘူမိံ နိဒ္ဒိသိတွာ တတော ဧဝ ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒိပုဂ္ဂလတ္တယေ နိဒ္ဓါရေတုံ ‘‘တတ္ထ ယေ ဒုက္ခာယ ပဋိပဒါယာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဣမေ ဒွေ ပုဂ္ဂလာတိ ဣမေ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ ပဋိပဒါနံ ဝသေန ဒွေ ပုဂ္ဂလာ။ ဧသ နယော ဣတရတ္ထာပိ။ ပုန ‘‘တတ္ထ ယေ ဒုက္ခာယ ပဋိပဒါယာ’’တိအာဒိ ယထာဝုတ္တပုဂ္ဂလစတုက္ကတော ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒိပုဂ္ဂလတ္တယံ နိဒ္ဓါရေတုံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယော သာဓာရဏာယာတိ ဒုက္ခာပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ၊ သုခါပဋိပဒါယ ဒန္ဓာဘိညာယ စ နိယျာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကထံ ပန ပဋိပဒါဒွယံ ဧကဿ သမ္ဘဝတီတိ? နယိဒမေဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿ ဧကသ္မိံ ဒွေ ပဋိပဒါ သမ္ဘဝန္တီတိ။ ယထာဝုတ္တာသု ပန ဒွီသု ပဋိပဒါသု ယော ယာယ ကာယစိ နိယျာတိ၊ အယံ ဝိပဉ္စိတညူတိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပာယော။ ယသ္မာ ပန အဋ္ဌသာလိနိယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၃၅၀) ပဋိပဒါ စလတိ န စလတီတိ ဝိစာရဏာယံ ‘‘စလတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ဧကဿပိ ပုဂ္ဂလဿ ဈာနန္တရမဂ္ဂန္တရေသု ပဋိပဒါဘေဒေါ ဣစ္ဆိတောဝါတိ။

‘‘တတ္ထ ဘဂဝါ’’တိအာဒိနာ ဒေသနာဝိဘာဂေဟိပိ တမေဝ ပုဂ္ဂလဝိဘာဂံ ဝိဘာဝေတိ။ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ တတ္ထ အဓိစိတ္တန္တိ အဓိစိတ္တသိက္ခဉ္စာတိ စ-သဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော။ တေန အဓိစိတ္တသိက္ခဉ္စ အဓိပညာသိက္ခဉ္စ ဝိပဉ္စိတညုဿ ပညပေတီတိ အတ္ထော။ အဓိသီလန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ အဓိသီလသိက္ခံ အဓိစိတ္တသိက္ခံ အဓိပညာသိက္ခဉ္စာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။

စတ္တာရိ ဟုတွာ တီဏိ ဘဝန္တီတိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ၊ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ ဟုတွာ တယော ပုဂ္ဂလာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။

အယံသံကိလေသောတိ အယံ အကုသလမူလာဒိဒွါဒသတ္တိကသင်္ဂဟော သံကိလိဿတိ ဧတေနာတိ သံကိလေသောတိ ကတွာ။ ဣဒံ ဝေါဒါနန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။

တီဏိ ဟုတွာ ဒွေ ဘဝန္တီတိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋနယဿ ဒိသာဘူတဓမ္မဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တေနေဝါဟ – ‘‘တဏှာ စ အဝိဇ္ဇာ စာ’’တိအာဒိ၊ တံ သဗ္ဗံ သုဝိညေယျမေဝ။

ကသ္မာ ပနေတ္ထ နယာနံ ဥဒ္ဒေသာနုက္ကမေန နိဒ္ဒေသော န ကတောတိ? နယာနံ နယေဟိ သမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ။ ပဌမနယတော ဟိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနဝသေန တတိယနယဿ၊ တတိယနယတော စ ဒုတိယနယဿ သမ္ဘဝေါတိ ဣမဿ ဝိသေသဿ ဒဿနတ္ထံ ပဌမနယာနန္တရံ တတိယနယော၊ တတိယနယာနန္တရဉ္စ ဒုတိယနယော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနဝသေန ပန တတိယနယတော ဒုတိယနယော၊ ဒုတိယနယတော ပဌမနယောပိ သမ္ဘဝတီတိ ဣမဿ ဝိသေသဿ ဒဿနတ္ထံ အန္တေ ‘‘တဏှာ စ အဝိဇ္ဇာ စာ’’တိအာဒိနာ ပဌမနယဿ ဘူမိ ဒဿိတာ။ တေနေဝ ဟိ ‘‘စတ္တာရိ ဟုတွာ တီဏိ ဘဝန္တိ၊ တီဏိ ဟုတွာ ဒွေ ဘဝန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘ဒွေ ဟုတွာ စတ္တာရိ ဘဝန္တိ၊ ဒွေ ဟုတွာ တီဏိ ဘဝန္တိ၊ တီဏိ ဟုတွာ စတ္တာရိ ဘဝန္တီ’’တိ အယမ္ပိ နယော ဝတ္တဗ္ဗော သိယာတိ? သစ္စမေတံ၊ အယံ ပန နယော အတ္ထတော ဒဿိတော ဧဝါတိ ကတွာ န ဝုတ္တော။ ယသ္မာ တိဏ္ဏံ အတ္ထနယာနံ အညမညံ အနုပ္ပဝေသော ဣစ္ဆိတော၊ သတိ စ အနုပ္ပဝေသေ တတော ဝိနိဂ္ဂမောပိ သမ္ဘဝတိ ဧဝါတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော ပေဋကောပဒေသေန ဝိဘာဝေတဗ္ဗော။

တတ္ထာယံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဝိဘာဝနာ – စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ တဏှာစရိတော ဒုဝိဓော မုဒိန္ဒြိယော တိက္ခိန္ဒြိယော စ။ တထာ ဒိဋ္ဌိစရိတောတိ။ တတ္ထ တဏှာစရိတော မုဒိန္ဒြိယော ဒုက္ခာယ ပဋိပဒါယ ဒန္ဓာဘိညာယ နိယျာတိ၊ တိက္ခိန္ဒြိယော ဒုက္ခာယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ နိယျာတိ၊ ဒိဋ္ဌိစရိတော ပန မုဒိန္ဒြိယော သုခါယ ပဋိပဒါယ ဒန္ဓာဘိညာယ နိယျာတိ၊ တိက္ခိန္ဒြိယော သုခါယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ နိယျာတိ။ ဣတိ ဣမာသု ပဋိပဒါသု ယထာရဟံ ဌိတေဟိ တဏှာစရိတဒိဋ္ဌိစရိတေဟိ စတ္တာရော အာဟာရာ တပ္ပဋိဗန္ဓဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ဘာဝေတွာ စတ္တာရော ဝိပလ္လာသာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ သဗ္ဗော ယထာဝုတ္တနယော အနုဂန္တဗ္ဗော။

တတ္ထာယံ ပါဠိ – တတ္ထ ယေ ဒိဋ္ဌိစရိတာ သတ္တာ၊ တေ ကာမေသု ဒေါသဒိဋ္ဌီ၊ န စ ယေ ကာမေသု အနုသယာ သမူဟတာ၊ တေ အတ္တကိလမထာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ သတ္ထာ ဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ ‘‘ကာမေဟိ နတ္ထိ အတ္ထော’’တိ၊ တေ စ ပုဗ္ဗေယေဝ ကာမေဟိ အနတ္ထိကာ ၊ ဣတိ ကာမေ အပ္ပကသိရေန ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ၊ တေ စေတသိကေန ဒုက္ခေန အနဇ္ဈောသိတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သုခါ ပဋိပဒါ’’တိ။ ယေ ပန တဏှာစရိတာ သတ္တာ၊ တေ ကာမေသု အဇ္ဈောသိတာ၊ တေသံ သတ္ထာ ဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဘိက္ခု ‘‘ကာမေဟိ နတ္ထိ အတ္ထော’’တိ၊ တေ ပိယရူပံ ဒုက္ခေန ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ’’တိ။ ဣတိ ဣမေ သဗ္ဗေ သတ္တာ ဒွီသု ပဋိပဒါသု သမောသရဏံ ဂစ္ဆန္တိ ဒုက္ခာယဉ္စ သုခါယဉ္စ။

တတ္ထ ယေ ဒိဋ္ဌိစရိတာ သတ္တာ၊ တေ ဒွိဓာ တိက္ခိန္ဒြိယာ စ မုဒိန္ဒြိယာ စ။ တတ္ထ ယေ ဒိဋ္ဌိစရိတာ သတ္တာ တိက္ခိန္ဒြိယာ၊ တေ သုခေန ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ၊ ခိပ္ပဉ္စ အဘိသမေန္တိ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘သုခါ ပဋိပဒါ ခိပ္ပာဘိညာ’’တိ။ တတ္ထ ယေ ဒိဋ္ဌိစရိတာ သတ္တာ မုဒိန္ဒြိယာ ပဌမံ တိက္ခိန္ဒြိယံ ဥပါဒါယ ဒန္ဓတရံ အဘိသမေန္တိ၊ တေ သုခေန ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ၊ ဒန္ဓဉ္စ အဘိသမေန္တိ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘သုခါ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ’’တိ။ တတ္ထ တဏှာစရိတာ သတ္တာ ဒုဝိဓာ တိက္ခိန္ဒြိယာ စ မုဒိန္ဒြိယာ စ။ တတ္ထ ယေ တဏှာစရိတာ သတ္တာ တိက္ခိန္ဒြိယာ၊ တေ ဒုက္ခေန ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ၊ ခိပ္ပဉ္စ အဘိသမေန္တိ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ခိပ္ပာဘိညာ’’တိ။ တတ္ထ ယေ တဏှာစရိတာ သတ္တာ မုဒိန္ဒြိယာ ပဌမံ တိက္ခိန္ဒြိယံ ဥပါဒါယ ဒန္ဓတရံ အဘိသမေန္တိ၊ တေ ဒုက္ခေန ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ၊ ဒန္ဓဉ္စ အဘိသမေန္တိ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ’’တိ။ ဣမာ စတဿော ပဋိပဒါယော အပဉ္စမာ အဆဋ္ဌာ။ ယေ ဟိ ကေစိ နိဗ္ဗုတာ နိဗ္ဗာယန္တိ နိဗ္ဗာယိဿန္တိ ဝါ ဣမာဟိ စတူဟိ ပဋိပဒါဟိ အနညာဟိ၊ အယံ ပဋိပဒါ စတုက္ကမဂ္ဂေန ကိလေသေ နိဒ္ဒိသတိ။ ယာ စတုက္ကမဂ္ဂေန အရိယဓမ္မေသု နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာ၊ အယံ ဝုစ္စတိ သီဟဝိက္ကီဠိတော နာမ နယော။

တတြိမေ စတ္တာရော အာဟာရာ၊ စတ္တာရော ဝိပလ္လာသာ ဥပါဒါနာ ယောဂါ ဂန္ထာ အာသဝါ ဩဃာ သလ္လာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော အဂတိဂမနာနီတိ ဧဝံ ဣမာနိ သဗ္ဗာနိ ဒသ ပဒါနိ။ အယံ သုတ္တဿ သံသန္ဒနာ။

စတ္တာရော အာဟာရာ၊ တတ္ထ ယော စ ကဗဠီကာရော အာဟာရော၊ ယော စ ဖဿော အာဟာရော၊ ဣမေ တဏှာစရိတေန ပဟာတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယော စ မနောသဉ္စေတနာဟာရော၊ ယော စ ဝိညာဏာဟာရော၊ ဣမေ ဒိဋ္ဌိစရိတေန ပဟာတဗ္ဗာ။

တတ္ထ ပဌမော အာဟာရော ပဌမော ဝိပလ္လာသော၊ ဒုတိယော အာဟာရော ဒုတိယော ဝိပလ္လာသော၊ တတိယော အာဟာရော တတိယော ဝိပလ္လာသော၊ စတုတ္ထော အာဟာရော စတုတ္ထော ဝိပလ္လာသော၊ ဣမေ စတ္တာရော ဝိပလ္လာသာ အပဉ္စမာ အဆဋ္ဌာ။ ဣဒဉ္စ ပမာဏာ စတ္တာရော အာဟာရာ။

တတ္ထ ပဌမေ ဝိပလ္လာသေ ဌိတော ကာမေ ဥပါဒိယတိ၊ ဣဒံ ကာမုပါဒါနံ။ ဒုတိယေ ဝိပလ္လာသေ ဌိတော အနာဂတံ ဘဝံ ဥပါဒိယတိ၊ ဣဒံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ။ တတိယေ ဝိပလ္လာသေ ဌိတော ဝိပရီတဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယတိ၊ ဣဒံ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။ စတုတ္ထေ ဝိပလ္လာသေ ဌိတော ခန္ဓေ အတ္တတော ဥပါဒိယတိ၊ ဣဒံ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။

တတ္ထ ကာမုပါဒါနေ ဌိတော ကာမေ အဘိဇ္ဈာယ ဂန္ထတိ၊ အယံ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထော။ သီလဗ္ဗတုပါဒါနေ ဌိတော ဗျာပါဒံ ဂန္ထတိ၊ အယံ ဗျာပါဒကာယဂန္ထော။ ဒိဋ္ဌုပါဒါနေ ဌိတော ပရာမာသံ ဂန္ထတိ၊ အယံ ပရာမာသကာယဂန္ထော။ အတ္တဝါဒုပါဒါနေ ဌိတော ပပဉ္စေန္တော ဂန္ထတိ၊ အယံ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသကာယဂန္ထော။

တဿ ဂန္ထဂန္ထိတာ ကိလေသာ အာသဝန္တိ။ ကိံ ပန ဝုစ္စတိ အာသဝန္တီတိ? ဝိပ္ပဋိသာရာ။ ယေ ဝိပ္ပဋိသာရာ၊ တေ အနုသယာ။ တတ္ထ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထေန ကာမာသဝေါ၊ ဗျာပါဒကာယဂန္ထေန ဘဝါသဝေါ၊ ပရာမာသကာယဂန္ထေန ဒိဋ္ဌာသဝေါ၊ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသကာယဂန္ထေန အဝိဇ္ဇာသဝေါ။

တေ စတ္တာရော အာသဝါ ဝေပုလ္လံ ဂတာ ဩဃာ ဟောန္တိ၊ တေန ဝုစ္စန္တိ ‘‘ဩဃာ’’တိ။ တတ္ထ ကာမာသဝေါ ကာမောဃော၊ ဘဝါသဝေါ ဘဝေါဃော၊ အဝိဇ္ဇာသဝေါ အဝိဇ္ဇောဃော၊ ဒိဋ္ဌာသဝေါ ဒိဋ္ဌောဃော။

တေ စတ္တာရော ဩဃာ အာသယမနုပဝိဋ္ဌာ အနုသယသဟဂတာ ဝုစ္စန္တိ သလ္လာတိ ဟဒယမာဟစ္စ တိဋ္ဌန္တိ။ တတ္ထ ကာမောဃော ရာဂသလ္လံ၊ ဘဝေါဃော ဒေါသသလ္လံ၊ အဝိဇ္ဇောဃော မောဟသလ္လံ၊ ဒိဋ္ဌောဃော ဒိဋ္ဌိသလ္လံ။

ဣမေဟိ စတူဟိ သလ္လေဟိ ပရိယာဒိန္နံ ဝိညာဏံ စတူသု ဓမ္မေသု တိဋ္ဌတိ ရူပေ ဝေဒနာယ သညာယ သင်္ခါရေသု။ ဣမာ စတဿော ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော။ တတ္ထ ရာဂသလ္လေန နန္ဒူပသေစနံ ရူပူပဂံ ဝိညာဏံ တိဋ္ဌတိ။ ဒေါသသလ္လေန ဝေဒနူပဂံ။ မောဟသလ္လေန သညူပဂံ။ ဒိဋ္ဌိသလ္လေန နန္ဒူပသေစနံ သင်္ခါရူပဂံ ဝိညာဏံ တိဋ္ဌတိ။

စတူဟိ ဝိညာဏဋ္ဌိတီဟိ စတုဗ္ဗိဓံ အဂတိံ ဂစ္ဆန္တိ ဆန္ဒာ ဒေါသာ ဘယာ မောဟာ။ ရာဂေန ဆန္ဒာ အဂတိံ ဂစ္ဆတိ၊ ဒေါသေန ဒေါသာ အဂတိံ ဂစ္ဆတိ၊ မောဟေန မောဟာ အဂတိံ ဂစ္ဆတိ၊ ဒိဋ္ဌိယာ ဘယာ အဂတိံ ဂစ္ဆတိ၊ ဣတိ ဣမာနိ စ ကမ္မာနိ ဣမေ စ ကိလေသာ အယံ သံသာရဟေတု။

တတ္ထိမာ စတဿော ဒိသာ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ‘‘အသုဘေ သုဘ’’န္တိ ဝိပလ္လာသော ကာမုပါဒါနံ ကာမယောဂေါ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထော ကာမာသဝေါ ကာမောဃော ရာဂသလ္လံ ရူပူပဂါ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ဆန္ဒာ အဂတိဂမနံ၊ အယံ ပဌမာ ဒိသာ။

ဖဿော အာဟာရော ‘‘ဒုက္ခေ သုခ’’န္တိ ဝိပလ္လာသော သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ ဘဝယောဂေါ ဗျာပါဒကာယဂန္ထော ဘဝါသဝေါ ဘဝေါဃော ဒေါသသလ္လံ ဝေဒနူပဂါ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ဒေါသာ အဂတိဂမနံ၊ အယံ ဒုတိယာ ဒိသာ။

မနောသဉ္စေတနာဟာရော ‘‘အနတ္တနိ အတ္တာ’’တိ ဝိပလ္လာသော ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ ဒိဋ္ဌိယောဂေါ ပရာမာသကာယဂန္ထော ဒိဋ္ဌာသဝေါ ဒိဋ္ဌောဃော ဒိဋ္ဌိသလ္လံ သညူပဂါ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ဘယာ အဂတိဂမနံ၊ အယံ တတိယာ ဒိသာ။

ဝိညာဏာဟာရော ‘‘အနိစ္စေ နိစ္စ’’န္တိ ဝိပလ္လာသော အတ္တဝါဒုပါဒါနံ အဝိဇ္ဇာယောဂေါ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသောကာယဂန္ထော အဝိဇ္ဇာသဝေါ အဝိဇ္ဇောဃော မောဟသလ္လံ သင်္ခါရူပဂါ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ မောဟာ အဂတိဂမနံ၊ အယံ စတုတ္ထီ ဒိသာ။ ဣတိ ဣမေသံ ဒသန္နံ သုတ္တာနံ ပဌမေန ပဒေန ပဌမာယ ဒိသာယ အာလောကနံ၊ ဒုတိယေန ပဒေန ဒုတိယာယ ဒိသာယ၊ တတိယေန ပဒေန တတိယာယ ဒိသာယ၊ စတုတ္ထေန ပဒေန စတုတ္ထိယာ ဒိသာယ အာလောကနံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဒိသာ အာလောကနာ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗေ ကိလေသာ စတူသု ပဒေသု ပက္ခိပိတဗ္ဗာ။ အယံ အကုသလပက္ခော။

စတဿော ပဋိပဒါ၊ စတ္တာရိ ဈာနာနိ၊ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ၊ စတ္တာရော ဝိဟာရာ ဒိဗ္ဗော ဗြဟ္မာ အရိယော အာနေဉ္ဇော၊ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ၊ စတ္တာရော အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ၊ စတ္တာရော အဓိဋ္ဌာနာ၊ စတ္တာရော သမာဓယော ဆန္ဒသမာဓိ ဝီရိယသမာဓိ စိတ္တသမာဓိ ဝီမံသာသမာဓိ၊ စတ္တာရော ဓမ္မာ သုခဘာဂိယာ နာညတြ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ နာညတြ တပသာ နာညတြ ဣန္ဒြိယသံဝရာ နာညတြ သဗ္ဗနိဿဂ္ဂါ၊ စတ္တာရိ အပ္ပမာဏာနိ။

တတ္ထ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ဘာဝိယမာနာ ဗဟုလီကရိယမာနာ ပဌမံ ဈာနံ ပရိပူရေတိ၊ ပဌမံ ဈာနံ ပရိပုဏ္ဏံ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာနံ ပရိပူရေတိ၊ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာနံ ပရိပုဏ္ဏံ ပဌမံ ဝိဟာရံ ပရိပူရေတိ၊ ပဌမော ဝိဟာရော ပရိပုဏ္ဏော ပဌမံ သမ္မပ္ပဓာနံ ပရိပူရေတိ၊ ပဌမံ သမ္မပ္ပဓာနံ ပရိပုဏ္ဏံ ပဌမံ အစ္ဆရိယံ အဗ္ဘုတံ ဓမ္မံ ပရိပူရေတိ၊ ပဌမော အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော ပရိပုဏ္ဏော ပဌမံ အဓိဋ္ဌာနံ ပရိပူရေတိ၊ ပဌမံ အဓိဋ္ဌာနံ ပရိပုဏ္ဏံ ဆန္ဒသမာဓိံ ပရိပူရေတိ၊ ဆန္ဒသမာဓိ ပရိပုဏ္ဏော ဣန္ဒြိယသံဝရံ ပရိပူရေတိ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရော ပရိပုဏ္ဏော ပဌမံ အပ္ပမာဏံ ပရိပူရေတိ။ ဧဝံ ယာဝ သဗ္ဗနိဿဂ္ဂါ စတုတ္ထံ အပ္ပမာဏံ ပရိပူရေတိ။

တတ္ထ ပဌမာ စ ပဋိပဒါ ပဌမဉ္စ ဈာနံ ပဌမဉ္စ သတိပဋ္ဌာနံ ဒိဗ္ဗော စ ဝိဟာရော ပဌမဉ္စ သမ္မပ္ပဓာနံ ပဌမော စ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော သစ္စာဓိဋ္ဌာနဉ္စ ဆန္ဒသမာဓိ စ ဣန္ဒြိယသံဝရော စ မေတ္တာ စ အပ္ပမာဏံ။ အယံ ပဌမာ ဒိသာ။

ဒုတိယာ စ ပဋိပဒါ ခိပ္ပာဘိညာ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ သတိပဋ္ဌာနံ ဗြဟ္မာ စ ဝိဟာရော ဒုတိယဉ္စ သမ္မပ္ပဓာနံ ဒုတိယော စ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော စာဂါဓိဋ္ဌာနဉ္စ စိတ္တသမာဓိ စ တပေါ စ ကရုဏာ စ အပ္ပမာဏံ။ အယံ ဒုတိယာ ဒိသာ။

တတိယာ စ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ တတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ သတိပဋ္ဌာနံ အရိယော စ ဝိဟာရော တတိယဉ္စ သမ္မပ္ပဓာနံ တတိယော စ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော သစ္စာဓိဋ္ဌာနဉ္စ ဝီရိယသမာဓိ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ စ မုဒိတာ စ အပ္ပမာဏံ။ အယံ တတိယာ ဒိသာ။

စတုတ္ထီ စ ပဋိပဒါ ခိပ္ပာဘိညာ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ သတိပဋ္ဌာနံ အာနေဉ္ဇော စ ဝိဟာရော စတုတ္ထဉ္စ သမ္မပ္ပဓာနံ စတုတ္ထော စ အစ္ဆရိယော အဗ္ဘုတော ဓမ္မော ဥပသမာဓိဋ္ဌာနဉ္စ ဝီမံသာသမာဓိ စ သဗ္ဗနိဿဂ္ဂေါ စ ဥပေက္ခာ စ အပ္ပမာဏံ။ အယံ စတုတ္ထီ ဒိသာ။ ဣမာသံ စတုန္နံ ဒိသာနံ ယာ အာလောကနာ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဒိသာလောစနော နာမ နယော။

တတ္ထာယံ ယောဇနာ – စတ္တာရော စ အာဟာရာ၊ စတဿော စ ပဋိပဒါ၊ စတ္တာရော စ ဝိပလ္လာသာ၊ စတ္တာရော စ သတိပဋ္ဌာနာ၊ စတ္တာရိ စ ဥပါဒါနာနိ၊ စတ္တာရိ စ ဈာနာနိ၊ စတ္တာရော စ ယောဂါ၊ စတ္တာရော စ ဝိဟာရာ၊ စတ္တာရော စ ဂန္ထာ၊ စတ္တာရော စ သမ္မပ္ပဓာနာ၊ စတ္တာရော စ အာသဝါ၊ စတ္တာရော စ အစ္ဆရိယာ အဗ္ဘုတာ ဓမ္မာ၊ စတ္တာရော စ ဩဃာ၊ စတ္တာရိ စ အဓိဋ္ဌာနာနိ၊ စတ္တာရိ စ သလ္လာနိ၊ စတ္တာရော စ သမာဓယော၊ စတဿော စ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော၊ စတ္တာရော စ သုခဘာဂိယာ ဓမ္မာ၊ စတ္တာရိ စ အဂတိဂမနာနိ စတ္တာရိ စ အပ္ပမာဏာနိ။ ဣတိ ကုသလာကုသလာနံ ပက္ခပဋိပက္ခဝသေန ယောဇနာ။ အယံ သီဟဝိက္ကီဠိတေ ဒိသာလောစနော နယော။

တဿ စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ ပရိယောသာနံ၊ တတ္ထ ပဌမာယ ဒိသာယ သောတာပတ္တိဖလံ ပရိယောသာနံ၊ ဒုတိယာယ သကဒါဂါမိဖလံ၊ တတိယာယ အနာဂါမိဖလံ၊ စတုတ္ထိယာ အရဟတ္တဖလံ ပရိယောသာနန္တိ။

တတ္ထ ကတမော တိပုက္ခလနယော? ပဋိပဒါဝိဘာဂေန စတူသု ပုဂ္ဂလေသု ယော သုခါယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ နိယျာတိ၊ အယံ ဥဂ္ဃဋိတညူ။ ယော သုခါယ ဝါ ပဋိပဒါယ၊ ဒန္ဓာဘိညာယ၊ ဒုက္ခာယ ဝါ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ နိယျာတိ၊ အယံ ဝိပဉ္စိတညူ။ ယော ဒုက္ခာယ ပဋိပဒါယ ဒန္ဓာဘိညာယ နိယျာတိ၊ အယံ နေယျော။ ဣတိ စတ္တာရော ဟုတွာ တယော ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဥဂ္ဃဋိတညုဿ သမထပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဝိပဿနာ သပ္ပာယာ ။ နေယျဿ ဝိပဿနာပုဗ္ဗင်္ဂမော သမထော၊ ဝိပဉ္စိတညုဿ သမထဝိပဿနာ ယုဂနဒ္ဓါ။ ဥဂ္ဃဋိတညုဿ မုဒုကာ ဒေသနာ၊ နေယျဿ တိက္ခာ ဒေသနာ၊ ဝိပဉ္စိတညုဿ တိက္ခမုဒုကာ ဒေသနာ။

ဥဂ္ဃဋိတညုဿ အဓိပညာသိက္ခာ၊ ဝိပဉ္စိတညုဿ အဓိစိတ္တသိက္ခာ စ အဓိပညာသိက္ခာ စ၊ နေယျဿ အဓိသီလသိက္ခာ စ အဓိစိတ္တသိက္ခာ စ အဓိပညာသိက္ခာ စ။ ဣတိ ဣမေသံ ပုဂ္ဂလာနံ စတူဟိ ပဋိပဒါဟိ နိယျာနံ။

တတ္ထာယံ သံကိလေသပက္ခော၊ တီဏိ အကုသလမူလာနိ၊ တယော ဖဿာ၊ တိဿော ဝေဒနာ၊ တယော ဥပဝိစာရာ၊ တယော ကိလေသာ၊ တယော ဝိတက္ကာ၊ တယော ပရိဠာဟာ၊ တီဏိ သင်္ခတလက္ခဏာနိ၊ တိဿော ဒုက္ခတာ။

တီဏိ အကုသလမူလာနီတိ လောဘော အကုသလမူလံ၊ ဒေါသော အကုသလမူလံ၊ မောဟော အကုသလမူလံ။ တယော ဖဿာတိ သုခဝေဒနီယော ဖဿော၊ ဒုက္ခဝေဒနီယော ဖဿော၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနီယော ဖဿော။ တိဿော ဝေဒနာတိ သုခါ ဝေဒနာ၊ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။ တယော ဥပဝိစာရာတိ သောမနဿူပဝိစာရော၊ ဒေါမနဿူပဝိစာရော၊ ဥပေက္ခူပဝိစာရော။ တယော ကိလေသာတိ လောဘော၊ ဒေါသော၊ မောဟော။ တယော ဝိတက္ကာတိ ကာမဝိတက္ကော၊ ဗျာပါဒဝိတက္ကော၊ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ တယော ပရိဠာဟာတိ ရာဂဇော၊ ဒေါသဇော၊ မောဟဇော။ တီဏိ သင်္ခတလက္ခဏာနီတိ ဥပ္ပာဒေါ၊ ဌိတိ၊ ဝယော။ တိဿော ဒုက္ခတာတိ ဒုက္ခဒုက္ခတာ၊ ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာ၊ သင်္ခါရဒုက္ခတာ။

တတ္ထ လောဘော အကုသလမူလံ မနာပိကေန အာရမ္မဏေန သမုဋ္ဌဟတိ။ တဒေဝ မနာပိကာရမ္မဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခဝေဒနီယော ဖဿော၊ သုခဝေဒနီယံ ဖဿံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခါ ဝေဒနာ၊ သုခံ ဝေဒနံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောမနဿူပဝိစာရော၊ သောမနဿူပဝိစာရံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ရာဂေါ၊ ရာဂံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဝိတက္ကော၊ ကာမဝိတက္ကံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ရာဂဇော ပရိဠာဟော၊ ရာဂဇံ ပရိဠာဟံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပာဒေါ သင်္ခတလက္ခဏံ၊ ဥပ္ပာဒံ သင်္ခတလက္ခဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာ။

ဒေါသော အကုသလမူလံ အမနာပိကေန အာရမ္မဏေန သမုဋ္ဌဟတိ။ တဒေဝ အမနာပိကာရမ္မဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒုက္ခဝေဒနီယော ဖဿော၊ ဒုက္ခဝေဒနီယံ ဖဿံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ၊ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒေါမနဿူပဝိစာရော၊ ဒေါမနဿူပဝိစာရံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒေါသော၊ ဒေါသံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗျာပါဒဝိတက္ကော၊ ဗျာပါဒဝိတက္ကံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒေါသဇော ပရိဠာဟော၊ ဒေါသဇံ ပရိဠာဟံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဌိတဿ အညထတ္တံ သင်္ခတလက္ခဏံ၊ ဌိတဿ အညထတ္တံ သင်္ခတလက္ခဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒုက္ခဒုက္ခတာ။

မောဟော အကုသလမူလံ ဥပေက္ခာဌာနိယံ အာရမ္မဏေန သမုဋ္ဌဟတိ။ တဒေဝ ဥပေက္ခာဌာနိယံ အာရမ္မဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဒုက္ခမသုခဝေဒနီယော ဖဿော၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနီယံ ဖဿံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပေက္ခူပဝိစာရော၊ ဥပေက္ခူပဝိစာရံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မောဟော၊ မောဟံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော၊ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မောဟဇော ပရိဠာဟော၊ မောဟဇံ ပရိဠာဟံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝယော သင်္ခတလက္ခဏံ၊ ဝယံ သင်္ခတလက္ခဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သင်္ခါရဒုက္ခတာ။ ဣတိ အယံ တီဟိ အာကာရေဟိ ကိလေသာနံ နိဒ္ဒေသော။ ယော ကောစိ အကုသလပက္ခော၊ သဗ္ဗော သော တီသု အကုသလမူလေသု သမောသရတီတိ။

တတ္ထ ကတမော ကုသလပက္ခော? တီဏိ ကုသလမူလာနိ အလောဘော၊ အဒေါသော၊ အမောဟော။ တိဿော ပညာ သုတမယီ၊ စိန္တာမယီ၊ ဘာဝနာမယီ။ တယော သမာဓီ သဝိတက္ကသဝိစာရော၊ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော၊ အဝိတက္ကအဝိစာရော။ တိဿော သိက္ခာ အဓိသီလသိက္ခာ၊ အဓိစိတ္တသိက္ခာ ၊ အဓိပညာသိက္ခာ။ တီဏိ နိမိတ္တာနိ သမထနိမိတ္တံ၊ ပဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ ဥပေက္ခာနိမိတ္တံ။ တယော ဝိတက္ကာ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော၊ အဗျာပါဒဝိတက္ကော၊ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ တီဏိ ဣန္ဒြိယာနိ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ၊ အညိန္ဒြိယံ၊ အညာတာဝိန္ဒြိယံ။ တယော ဥပဝိစာရာ နေက္ခမ္မူပဝိစာရော၊ အဗျာပါဒူပဝိစာရော၊ အဝိဟိံသူပဝိစာရော တိဿော ဧသနာ ကာမေသနာ၊ ဘဝေသနာ၊ ဗြဟ္မစရိယေသနာ။ တယော ခန္ဓာ သီလက္ခန္ဓော၊ သမာဓိက္ခန္ဓော၊ ပညာက္ခန္ဓော။

တတ္ထ အလောဘော ကုသလမူလံ သုတမယိပညံ ပရိပူရေတိ။ သုတမယိ ပညာ ပရိပုဏ္ဏာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ သမာဓိံ ပရိပူရေတိ၊ သဝိတက္ကသဝိစာရော သမာဓိ ပရိပုဏ္ဏော အဓိသီလသိက္ခံ ပရိပူရေတိ၊ အဓိသီလသိက္ခာ ပရိပုဏ္ဏာ သမထနိမိတ္တံ ပရိပူရေတိ၊ သမထနိမိတ္တံ ပရိပုဏ္ဏံ နေက္ခမ္မဝိတက္ကံ ပရိပူရေတိ၊ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော ပရိပုဏ္ဏော အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ၊ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ ပရိပုဏ္ဏံ နေက္ခမ္မသိတူပဝိစာရံ ပရိပူရေတိ၊ နေက္ခမ္မူပဝိစာရံ ပရိပုဏ္ဏော ကာမေသနံ ပဇဟတိ။ ကာမေသနပ္ပဟာနံ သီလက္ခန္ဓံ ပရိပူရေတိ။

အဒေါသော ကုသလမူလံ စိန္တာမယိပညံ ပရိပူရေတိ၊ စိန္တာမယိပညာ ပရိပုဏ္ဏာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ သမာဓိံ ပရိပူရေတိ၊ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော သမာဓိ ပရိပုဏ္ဏော အဓိစိတ္တသိက္ခံ ပရိပူရေတိ၊ အဓိစိတ္တသိက္ခာ ပရိပုဏ္ဏာ ဥပေက္ခာနိမိတ္တံ ပရိပူရေတိ၊ ဥပေက္ခာနိမိတ္တံ ပရိပုဏ္ဏံ အဗျာပါဒဝိတက္ကံ ပရိပူရေတိ၊ အဗျာပါဒဝိတက္ကော ပရိပုဏ္ဏော အညိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ၊ အညိန္ဒြိယံ ပရိပုဏ္ဏံ အဗျာပါဒူပဝိစာရံ ပရိပူရေတိ၊ အဗျာပါဒူပဝိစာရော ပရိပုဏ္ဏော ဘဝေသနံ ပဇဟတိ၊ ဘဝေသနပ္ပဟာနံ သမာဓိက္ခန္ဓံ ပရိပူရေတိ။

အမောဟော ကုသလမူလံ ဘာဝနာမယိပညံ ပရိပူရေတိ၊ ဘာဝနာမယိပညာ ပရိပုဏ္ဏာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ သမာဓိံ ပရိပူရေတိ၊ အဝိတက္ကအဝိစာရော သမာဓိ ပရိပုဏ္ဏော အဓိပညာသိက္ခံ ပရိပူရေတိ၊ အဓိပညာသိက္ခာ ပရိပုဏ္ဏာ ပဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ပရိပူရေတိ၊ ပဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ပရိပုဏ္ဏံ အဝိဟိံသာဝိတက္ကံ ပရိပူရေတိ၊ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော ပရိပုဏ္ဏော အညာတာဝိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ၊ အညာတာဝိန္ဒြိယံ ပရိပုဏ္ဏံ အဝိဟိံသူပဝိစာရံ ပရိပူရေတိ၊ အဝိဟိံသူပဝိစာရော ပရိပုဏ္ဏော ဗြဟ္မစရိယေသနံ ပရိပူရေတိ၊ ဗြဟ္မစရိယေသနာ ပရိပုဏ္ဏာ ပညာက္ခန္ဓံ ပရိပူရေတိ။

ဣတိ ဣမေ တယော ဓမ္မာ အကုသလပက္ခိကာ ကုသလပက္ခိကာ စ တိကနိဒ္ဒေသေဟိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ တိပုက္ခလနယဿ ဒိသာ နာမ။ တဿ ပရိယောသာနံ တယော ဝိမောက္ခာ အပ္ပဏိဟိတော သုညတော အနိမိတ္တော၊ အယံ တိပုက္ခလော နာမ ဒုတိယော နယော။

တတ္ထ ယေ ဣမေ တယော ပုဂ္ဂလာ ဥဂ္ဃဋိတညူ ဝိပဉ္စိတညူ နေယျောတိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ သုခါယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ၊ သုခါယ ပဋိပဒါယ ဒန္ဓာဘိညာယ စ နိယျန္တိ၊ ဒွေယေဝ ပုဂ္ဂလာ ဒုက္ခာယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ၊ ဒုက္ခာယ ပဋိပဒါယ ဒန္ဓာဘိညာယ စ နိယျန္တိ၊ ဣမေ စတ္တာရော။ တေ ဝိသေသေန ဒွေ ဟောန္တိ ဒိဋ္ဌိစရိတော စ တဏှာစရိတော စ။ ဣမေ စတ္တာရော ဟုတွာ တယော ဟောန္တိ၊ တယော ဟုတွာ ဒွေ ဟောန္တိ။ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ အယံ သံကိလေသော – အဝိဇ္ဇာ စ တဏှာ စ အဟိရီကဉ္စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ အသတိ စ အသမ္ပဇညဉ္စ နီဝရဏာနိ စ သံယောဇနာနိ စ အဇ္ဈောသာနဉ္စ အဘိနိဝေသော စ အဟံကာရော စ မမံကာရော စ အဿဒ္ဓိယဉ္စ ဒေါဝစဿတာ စ ကောသဇ္ဇဉ္စ အယောနိသောမနသိကာရော စ ဝိစိကိစ္ဆာ စ အဝိဇ္ဇာ စ အသဒ္ဓမ္မဿဝနဉ္စ အသမာပတ္တိ စ။

တတ္ထ အဝိဇ္ဇာ စ အဟိရီကဉ္စ အသတိ စ နီဝရဏာနိ စ အဇ္ဈောသာနဉ္စ အဟံကာရော စ အဿဒ္ဓိယဉ္စ ကောသဇ္ဇဉ္စ ဝိစိကိစ္ဆာ စ အသဒ္ဓမ္မဿဝနဉ္စ၊ အယံ ဧကာ ဒိသာ။

တဏှာ စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ အသမ္ပဇညဉ္စ သံယောဇနာနိ စ အဘိနိဝေသော စ မမံကာရော စ ဒေါဝစဿတာ စ အယောနိသောမနသိကာရော စ အဝိဇ္ဇာ စ အသမာပတ္တိ စ၊ အယံ ဒုတိယာ ဒိသာ။ ဒသန္နံ ဒုကာနံ ဒသ ပဒါနိ ပဌမာ ဒိသာတိ ကာတဗ္ဗာနိ။ သံခိတ္တေန အတ္ထံ ဉာပေန္တိ ပဋိပက္ခေ ကဏှပက္ခဿ ဒသန္နံ ဒုကာနံ ဒသ ပဒါနိ ဒုတိယကာနိ၊ အယံ ဒုတိယာ ဒိသာ။

တတ္ထ ကတမော ကုသလပက္ခော? သမထော စ ဝိပဿနာ စ ဝိဇ္ဇာ စ စရဏဉ္စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ အဟံကာရပ္ပဟာနဉ္စ မမံကာရပ္ပဟာနဉ္စ သမ္မာဝါယာမော စ ယောနိသောမနသိကာရော စ သမ္မာသတိ စ သမ္မာသမာဓိ စ ပညာ စ နိဗ္ဗိဒါ စ သမာပတ္တိ စ သဒ္ဓမ္မဿဝနဉ္စ သောမနဿဉ္စ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ စ။

ဒသန္နံ ဒုကာနံ သမထာဒီနိ သောမနဿပရိယောသာနာနိ ပဌမာနိ ဒသ ပဒါနိ ပဌမာ ဒိသာ၊ ဝိပဿနာဒီနိ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိပရိယောသာနာနိ ဒုတိယာနိ ဒသ ပဒါနိ ဒုတိယာ ဒိသာ။ ဣတိ အကုသလပက္ခေ ကုသလပက္ခေ စ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ စတဿော ဒိသာ။

တာသု ကုသလပက္ခေ သမထာဒီဟိ အကုသလပက္ခေ တဏှာဒယော ပဟာနံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေသံ ပဟာနာ ရာဂဝိရာဂါ စေတောဝိမုတ္တိ၊ ကုသလပက္ခေ ဝိပဿနာဒီဟိ အကုသလပက္ခေ အဝိဇ္ဇာဒယော ပဟာနံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေသံ ပဟာနာ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ပညာဝိမုတ္တိ။ ဣတိ ဣမာ ဒွေ ဝိမုတ္တိယော နန္ဒိယာဝဋ္ဋနယေ ပရိယောသာနံ။

တတ္ထ တဏှာ အဝိဇ္ဇာ သမထော ဝိပဿနာတိ စတ္တာရိ ပဒါနိ၊ တေသု အဋ္ဌာရသ မူလပဒါနိ သမောသရန္တိ။ ကထံ? သမထော စ အလောဘော စ အဒေါသော စ အသုဘသညာ စ ဒုက္ခသညာ စာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ ပဒါနိ သမထံ ဘဇန္တိ၊ ဝိပဿနာ စ အမောဟော စ အနိစ္စသညာ စ အနတ္တသညာ စာတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ ဝိပဿနံ ဘဇန္တိ။ ဧဝံ နဝ ပဒါနိ ကုသလာနိ ဒွီသု ပဒေသု သမောသရန္တိ။ တဏှာ စ လောဘော စ ဒေါသော စ သုဘသညာ စ သုခသညာ စာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ ပဒါနိ တဏှံ ဘဇန္တိ၊ အဝိဇ္ဇာ စ မောဟော စ နိစ္စသညာ စ အတ္တသညာ စာတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ အဝိဇ္ဇံ ဘဇန္တိ။ ဧဝံ နဝ ပဒါနိ အကုသလာနိ ဒွီသု ပဒေသု သမောသရန္တိ။ ဣတိ တိပုက္ခလော စ သီဟဝိက္ကီဠိတော စ နန္ဒိယာဝဋ္ဋနယံ အနုပ္ပဝိသန္တိ။

ကထံ တိပုက္ခလေ နယေ ဣတရေ ဒွေ နယာ အနုပ္ပဝိသန္တိ? ဝိပဿနာ စ အမောဟော စ အနိစ္စသညာ စ အနတ္တသညာ စာတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ အမောဟော၊ သမထော စ အလောဘော စ အသုဘသညာ စ ဒုက္ခသညာ စာတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ အလောဘော၊ အဒေါသော အဒေါသော ဧဝ။ ဧဝံ နဝ ပဒါနိ ကုသလာနိ တီသု ပဒေသု သမောသရန္တိ။ တဏှာ စ လောဘော စ သုဘသညာ စ သုခသညာ စာတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ လောဘော၊ အဝိဇ္ဇာ စ မောဟော စ နိစ္စသညာ စ အတ္တသညာ စာတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ မောဟော၊ ဒေါသော ဒေါသော ဧဝ။ ဧဝံ နဝ ပဒါနိ အကုသလာနိ တီသု ပဒေသု သမောသရန္တိ။ ဣတိ တိပုက္ခလေ နယေ ဣတရေ ဒွေ နယာ အနုပ္ပဝိသန္တိ။

ကထံ စတူသု ပဒေသု အဋ္ဌာရသ မူလပဒါနိ သမောသရန္တိ? တဏှာ စ သုဘသညာ စ၊ အယံ ပဌမော ဝိပလ္လာသော။ လောဘော စ သုခသညာ စ၊ အယံ ဒုတိယော ဝိပလ္လာသော။ အဝိဇ္ဇာ စ နိစ္စသညာ စ၊ အယံ တတိယော ဝိပလ္လာသော။ မောဟော စ အတ္တသညာ စ၊ အယံ စတုတ္ထော ဝိပလ္လာသော။ ဣတိ နဝ ပဒါနိ အကုသလာနိ စတူသု ပဒေသု သမောသရန္တိ။ သမထော စ အသုဘသညာ စ ပဌမံ သတိပဋ္ဌာနံ၊ အလောဘော စ ဒုက္ခသညာ စ ဒုတိယံ သတိပဋ္ဌာနံ၊ ဝိပဿနာ စ အနိစ္စသညာ စ တတိယံ သတိပဋ္ဌာနံ၊ အမောဟော စ အနတ္တသညာ စ စတုတ္ထံ သတိပဋ္ဌာနံ။ ဣတိ နဝ ပဒါနိ ကုသလာနိ စတူသု ပဒေသု သမောသရန္တိ။ ဧဝံ သီဟဝိက္ကီဠိတနယေ ဣတရေ ဒွေ နယာ အနုပ္ပဝိသန္တိ။ တိဏ္ဏဉှိ နယာနံ ယာ ဘူမိယော ဂေါစရော၊ သော ဧကေကံ နယံ အနုပ္ပဝိသတိ။ တသ္မာ ဧကေကဿ နယဿ အကုသလေ ဝါ ဓမ္မေ ဝိညာတေ ကုသလေ ဝါ ပဋိပက္ခော အနွေသိတဗ္ဗော။ ပဋိပက္ခံ အနွေသိတွာ သော နယော နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗော။ တမှိ နယေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေ ယထာ ဧကမှိ နယေ ဣတရေသံ နယာနံ မူလပဒါနိ အနုပ္ပဝိဋ္ဌာနိ၊ တတော တတော နီဟရိတွာ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနိ။ ဧကေကသ္မိဉှိ နယေ အဋ္ဌာရသ မူလပဒါနိ အနုပ္ပဝိဋ္ဌာနိ။

တတ္ထ ဧကေကသ္မိံ ဓမ္မေ ဝိညာတေ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ ဝိညာတာ ဟောန္တိ။ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ နယာနံ သီဟဝိက္ကီဠိတဿ နယဿ စတ္တာရိ ဖလာနိ ပရိယောသာနံ ပဌမာယ ဒိသာယ ပဌမံ ဖလံ၊ ဒုတိယာယ ဒိသာယ ဒုတိယံ ဖလံ၊ တတိယာယ ဒိသာယ တတိယံ ဖလံ၊ စတုတ္ထာယ ဒိသာယ စတုတ္ထံ ဖလံ ပရိယောသာနံ။

တိပုက္ခလဿ နယဿ တယော ဝိမောက္ခာ ပရိယောသာနံ ပဌမာယ ဒိသာယ အပ္ပဏိဟိတော၊ ဒုတိယာယ သုညတော၊ တတိယာယ အနိမိတ္တော ဝိမောက္ခော ပရိယောသာနံ။

နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ ဒွေ ဝိမုတ္တိယော ပရိယောသာနံ ပဌမာယ ဒိသာယ တဏှာဝိရာဂါ စေတောဝိမုတ္တိ၊ ဒုတိယာယ ဒိသာယ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ပညာဝိမုတ္တိ ပရိယောသာနံ။ ဣမေသု တီသု နယေသု ယာ အဋ္ဌာရသန္နံ ပဒါနံ အာလောစနာ၊ အယံ ဒိသာလောစနော နယော။ ယာ အာလောကေတွာ ကုသလပက္ခေ အကုသလပက္ခေ စ ‘‘အယံ ဓမ္မော ဣမံ ဓမ္မံ ဘဇတီ’’တိ ဇာနန္တေန သမ္မာ ယောဇနာ၊ အယံ အင်္ကုသော နယောတိ ဣမေ ပဉ္စ နယာ။

နယသမုဋ္ဌာနဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။