📜

၁။ သင်္ဂဟဝါရဝဏ္ဏနာ

ယန္တိ အနိယမတ္ထော သဗ္ဗနာမသဒ္ဒေါ ကမ္မသာဓနဝသေန ဝုတ္တော။ အတ္ထာဝဗောဓနတ္ထော သဒ္ဒပ္ပယောဂေါ အတ္ထပရာဓီနော ကေဝလော အတ္ထပဒတ္ထကော ၊ သော ပဒတ္ထဝိပရိယေသကာရိနာ ဣတိ-သဒ္ဒေန ပရဘူတေန သဒ္ဒပဒတ္ထကော ဇာယတီတိ အာဟ ‘‘ယန္တိ အနိယမတော ဥပယောဂနိဒ္ဒေသော’’တိ။ လောကောတိ ကတ္တုနိဒ္ဒေသောတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဧဝံ ‘‘ယ’’န္တိအာဒီနံ ဂါထာပဒါနံ ကမ္မကတ္တုကိရိယာကတ္တုဝိသေသနာဒိဒဿနဝသေန အတ္ထံ ဝတွာ ဣဒါနိ အဝယဝဇောတနဝသေန ပဒတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘လောကိယန္တိ ဧတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ လောကသဒ္ဒေါ ဣဓ သာမတ္ထိယတော သတ္တလောကဝစနော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေနာဟ ‘‘ပူဇနကိရိယာယောဂျဘူတတာဝသေနာ’’တိ။ သာသနန္တရဓာနတော ပရံ ပူဇနာ အညဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေန ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ယထေတရဟိ ဝိပဿီအာဒိသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ။ ‘‘ဒီပင်္ကရော’’တိအာဒိနာ ယဒိပိ ဗုဒ္ဓဝံသဒေသနာယံ (ဗု။ ဝံ။ ၂။၇၅) ဘဂဝတာဝ ဝုတ္တံ၊ သုမေဓပဏ္ဍိတတ္တဘာဝေန ပန ပဝတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ယထာဟ ဘဂဝါ သုမေဓဘူတော’’တိ။

ပရိညာက္ကမေနာတိ ဉာတပရိညာဒိပဋိပါဋိယာ။ လက္ခဏာဝဗောဓပ္ပဋိပတ္တိယာတိ ဝိပဿနာယ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သုညတမုခါဒီဟီ’’တိ။ တထာ စ ဝုတ္တန္တိ ဝိညူဟိ ဝေဒနီယတာယ ဧဝ သာသနဝရဿ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –

‘‘ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော၊ အဟမနုသာသာမိ၊ အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ၊ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော န စိရဿေဝ သာမညေဝ ဥဿတိ၊ သာမံ ဒက္ခိတီ’’တိအာဒိ (မ။ နိ။ ၂။၂၈၁)။

ယံ-သဒ္ဒေါ သာသနဝိသယော၊ လောကပါလသဒ္ဒေါ သတ္ထုဝိသယောပိ လောကံ ပတိ ဂုဏီဘူတောတိ ‘‘တဿာ’’တိ ပဋိနိဒ္ဒေသဿ ကထံ သတ္ထုဝိသယတာတိ စောဒနံ မနသိကတွာ အာဟ ‘‘သလောကပါလောတိ စေတ္ထာ’’တိအာဒိ၊ ဂုဏီဘူတောပိ လောကပါလသဒ္ဒေါ ပဓာနဘူတော ဝိယ ပဋိနိဒ္ဒေသံ အရဟတိ။ အညော ဟိ သဒ္ဒက္ကမော၊ အညော အတ္ထက္ကမောတိ။

ဓမ္မဂါရဝေန ဘဂဝါ ဓမ္မံ ပူဇေန္တော ဝေနေယျဗန္ဓဝေ အစိန္တေတွာ သမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနဓမ္မပစ္စဝေက္ခဏာဟိ သတ္တသတ္တာဟံ ဝီတိနာမေသီတိ အာဟ ‘‘ဘဂဝတော…ပေ… ဒီပေတဗ္ဗာ’’တိ။ တတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန သာဝကေဟိ ဓမ္မဿဝနဿ၊ တေသံ ပစ္စုဂ္ဂမနာဒီနဉ္စ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဣစ္စဿာတိ ဣတိ အဿ၊ ဧဝံ ဘဂဝတော အဝိပရီတအနန္တရာယိကနိယျာနိကဓမ္မဒေသနာယ သဗ္ဗညုတာနာဝရဏဘာဝဒီပနေနာတိ အတ္ထော။ တေနာတိ စတုဝေသာရဇ္ဇယောဂေန။ တဒဝိနာဘာဝိနာ ဒသဗလ…ပေ… ပကာသိတာ ဟောတိ။ အာဝေဏိကဗုဒ္ဓဓမ္မာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန တီသု ကာလေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏာနိ၊ စတုသစ္စဉာဏာနိ၊ စတုပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏာနိ၊ ပဉ္စဂတိပရိစ္ဆေဒကဉာဏာနိ၊ ဆ အဘိညာဉာဏာနိ၊ သတ္တ အရိယဓနာနိ၊ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ အဋ္ဌ ဝိဇ္ဇာ၊ အဋ္ဌသု ပရိသာသု အကမ္ပနဉာဏာနိ၊ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ၊ နဝ သမာဓိစရိယာ၊ နဝ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာ၊ ဒသ နာထကရဏာ ဓမ္မာ၊ ဒသ အရိယဝါသာ၊ ဒွါဒသ ဓမ္မစက္ကာကာရာ၊ တေရသ ဓုတဓမ္မာ၊ စုဒ္ဒသ ဗုဒ္ဓဉာဏာနိ၊ ပန္နရသ စရဏဓမ္မာ၊ သောဠသ ဉာဏစရိယာ၊ သောဠသ အာနာပါနဿတီ၊ ဧကူနဝီသတိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏာနိ၊ စတုဝီသတိ ပစ္စယဝိဘာဝနဉာဏာနိ၊ စတုစတ္တာရီသ ဉာဏဝတ္ထူနိ၊ သတ္တသတ္တတိ ဉာဏဝတ္ထူနိ၊ စတုဝီသတိကောဋိသတသဟဿသမာပတ္တိသဉ္စာရိမဟာဝဇိရဉာဏံ၊ အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနပဝိစယဒေသနာကာရပ္ပဝတ္တဉာဏာနိ စာတိ ဧဝမာဒီနံ ဘဂဝတော ဂုဏဝိသေသာနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

အပရော နယော – ဂုဏဝိသိဋ္ဌတံ ဒီပေတိ၊ သာ စ ဂုဏဝိသိဋ္ဌတာ မဟာကရုဏာမဟာပညာဟိ ဝေဒိတဗ္ဗာ တာဟိ သတ္ထုသမ္ပတ္တိသိဒ္ဓိတော။ တတ္ထ မဟာကရုဏာယ ပဝတ္တိဘေဒေါ ‘‘ဗဟုကေဟိ အာကာရေဟိ ပဿန္တာနံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ သတ္တေသု မဟာကရုဏာ ဩက္ကမတီ’’တိအာဒိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၁၇) ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ မဟာပညာယ ပန ပဝတ္တိဘေဒေါ ဝုတ္တော ဧဝ။ တတ္ထ ကရုဏာယ ဘဂဝတော စရဏသမ္ပတ္တိ၊ ပညာယ ဝိဇ္ဇာသမ္ပတ္တိ။ ကရုဏာယ သတ္တာဓိပတိတာ၊ ပညာယ ဓမ္မာဓိပတိတာ။ ကရုဏာယ လောကနာထတာ၊ ပညာယ အတ္တနာထတာ။ ကရုဏာယ ပုဗ္ဗကာရိတာ၊ ပညာယ ကတညုတာ။ ကရုဏာယ အပရန္တပတာ၊ ပညာယ အနတ္တန္တပတာ။ ကရုဏာယ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မသိဒ္ဓိ၊ ပညာယ ဗုဒ္ဓဘာဝသိဒ္ဓိ။ ကရုဏာယ ပရေသံ တာရဏံ၊ ပညာယ သယံ တာရဏံ။ ကရုဏာယ သဗ္ဗသတ္တေသု အနုဂ္ဂဟစိတ္တတာ၊ ပညာယ သဗ္ဗဓမ္မေသု ဝိရတ္တစိတ္တတာ ပကာသိတာ ဟောတီတိ အနဝသေသတော ပရဟိတပဋိပတ္တိယာ၊ အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိယာ စ ပါရိပူရီ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တီသုပိ အဝတ္ထာသူတိ ဟေတုဖလသတ္တူပကာရာဝတ္ထာသု။

အဘိသမယော ပဋိဝေဓသာသနဿ၊ မနသိကရဏံ ပဋိပတ္တိသာသနဿ၊ သဝနာဒီဟိ ပရိစယကရဏံ ပရိယတ္တိသာသနဿာတိ တိဏ္ဏမ္ပိ ဝသေန ယောဇေတဗ္ဗော။ တေနာဟ ‘‘ယထာရဟ’’န္တိ။ ‘‘သက္ကစ္စံ ဓမ္မဒေသနေနာ’’တိ ဣမိနာ ဣဓ ‘‘သာသန’’န္တိ ဝုတ္တဿ တိဝိဓဿာပိ သဒ္ဓမ္မဿ အဝိသေသေန ဒေသနာပူဇံ ဝတွာ ထောမနာပူဇနဿ ဝသေန တံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေန္တော ‘‘အရိယံ၊ ဝေါ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘ထောမနေနာ’’တိ ပဒေနာပိ ‘‘သက္ကစ္စ’’န္တိ ပဒံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ပူဇနာဒွယဿာပိ ဝါ ဝသေန ဣဓာပိ ပဒယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အရိယဘာဝါဒယောတိ အရိယသေဋ္ဌအဂ္ဂဘာဝါဒယော။ နိယျာနာဒယောတိ နိယျာနဟေတုဒဿနာဒယော။ သွာက္ခာတတာဒယောတိ သွာက္ခာတသန္ဒိဋ္ဌိကတာဒယော။

ဣဒါနိ အရိယသင်္ဃဂုဏာနမ္ပိ ဣမာယ ဂါထာယ ပကာသိတဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဗာလျာဒိသမတိက္ကမနတောတိ ဗာလအဗျတ္တဘာဝါဒိသမတိက္ကမနတော။

ဉာဏဝိသေသော သုတစိန္တာဘာဝနာမယဉာဏာနိ။ သောတဗ္ဗမနသိကာတဗ္ဗပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာဝတ္ထာ အဝတ္ထာဘေဒေါ။ ဥဘယန္တိ ဗျဉ္ဇနပဒံ၊ အတ္ထပဒဉ္စ။ ဥဘယထာတိ ကရဏကမ္မသာဓနဝသေန ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာတိ ဉာတဗ္ဗတ္တာ။

‘‘အယဉ္စ ဂါထာ’’တိအာဒိ ကေသဉ္စိ ဝါဒေါ။ တထာ ဟိ အပရေ ‘‘ထေရေနေဝါယံ ဂါထာ ဘာသိတာ’’တိ ဝဒန္တိ။ အတ္တူပနာယိကာပိ ဟိ ကဒါစိ ဓမ္မဒေသနာ ဟောတိ ဧဝ ယထာ ‘‘ဒသဗလသမန္နာဂတော ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတော စတုဝေသာရဇ္ဇဝိသာရဒေါ’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၁-၂၂)။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘ကတမေ သောဠသ ဟာရာ’’တိအာဒိဝစနံ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။

ယထာဝုတ္တအတ္ထမုခေနေဝါတိ မူလပဒသင်္ခါတအတ္ထုဒ္ဓါရေနေဝ။ ပရတော အာဂမိဿတီတိ နိဒ္ဒေသဝါရဿ ပရိယောသာနေ အာဂမိဿတိ ‘‘တီဏိ စ နယာ အနူနာ’’တိအာဒိနာ (နေတ္တိ။ ၄ ဒွါဒသပဒ)။

ဝုစ္စတီတိ ကတ္တရိ ကမ္မနိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘ဝဒတီ’’တိ။ အထ ဝါ ဝုစ္စတီတိ ကမ္မကတ္တုနိဒ္ဒေသောယံ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ဟာရာ၊ နယာ စာတိ ဥဘယံ ပရိဂ္ဂဟိတံ သံဝဏ္ဏကေန သဗ္ဗထာ ဂဟိတဉ္စေ၊ ဝုစ္စတိ သုတ္တံ၊ သယမေဝ သုတ္တံ သံဝဏ္ဏေတီတိ ၊ ဧတေန ဟာရနယေသု ဝသီဘာဝေန သုတ္တသံဝဏ္ဏနာယ သုကရတံ ဒဿေတိ။

ပကာရန္တရေနာတိ ပုဗ္ဗေ ‘‘သာသန’’န္တိ ဝုတ္တမတ္ထံ ‘‘ဒေသနာ၊ ဒေသိတ’’န္တိ တတော အညေန ပကာရေန။ နိယမေတွာတိ တဿ ဧကန္တတော ဝိညေယျတံ အဝဓာရေတွာ။ ဝိညေယျတာ ဝိသိဋ္ဌေသု ဒေသနာဒေသိတေသု ဝိညေယျပဒေ လဗ္ဘမာနာ ဝိဇာနနကိရိယာ။

ဒေသနာဒေသိတာနိ စ ယာဝဒေဝ ဝိဇာနနတ္ထာနီတိ ဝိဇာနနံ ပဓာနန္တိ တမေဝ နိဒ္ဓါရေန္တော ‘‘တတြာတိ တသ္မိံ ဝိဇာနနေ’’တိ အာဟ။

ဧတ္ထာဟာတိ နဝင်္ဂသာသနနဝဝိဓသုတ္တန္တာတိ ဧတသ္မိံ အတ္ထဝစနေ အာဟ စောဒကော။ တဿာယံ အဓိပ္ပာယော – နဝဟိ အင်္ဂေဟိ ဝဝတ္ထိတေဟိ အညမညသင်္ကရရဟိတေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ တထာ စ သတိ အသုတ္တသဘာဝါနေဝ ဂေယျင်္ဂါဒီနီတိ နဝဝိဓသုတ္တန္တဝစနံ ဝိရုဇ္ဈေယျ။ အထ သုတ္တသဘာဝါနိ ဂေယျင်္ဂါဒီနိ၊ ဧဝံ သတိ ‘‘သုတ္တ’’န္တိ ဝိသုံ သုတ္တင်္ဂံ န သိယာ၊ ဧဝံ သန္တေ အဋ္ဌင်္ဂသာသနံ အာပဇ္ဇတီတိ။ တေနာဟ ‘‘ကထံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဂေယျင်္ဂါဒီသု ကတိပယာနမ္ပိ သုတ္တဘာဝေ ယထာဝုတ္တဒေါသာနတိဝတ္တိ၊ ပဂေဝ သဗ္ဗေသန္တိ ဒဿေတိ ‘‘ယဉ္စာ’’တိအာဒိနာ။ သင်္ဂဟေသူတိ အဋ္ဌကထာသု။ ပေါရာဏဋ္ဌကထာနဉှိ သင်္ခေပဘူတာ ဣဒါနိ အဋ္ဌကထာ ‘‘သင်္ဂဟာ’’တိ ဝုတ္တာ။ သုတ္တံ နာမ သဂါထကံ ဝါ သိယာ၊ နိဂ္ဂါထကံ ဝါတိ အင်္ဂဒွယေနေဝ တဒုဘယင်္ဂံ ကတန္တိ ဝိသုံ သုတ္တင်္ဂဿ အသမ္ဘဝေါ တဒုဘယဝိနိမုတ္တဿ သုတ္တဿ အဘာဝတော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သုတ္တင်္ဂမေဝ န သိယာ’’တိ။ အထာပိ ကထဉ္စိ။ သိယာတိ ဝက္ခမာနံ သာမညဝိဓိံ သန္ဓာယာဟ။ ဧဝမ္ပိ အယံ ဒေါသောတိ ဒဿေန္တော ‘‘မင်္ဂလသုတ္တာဒီန’’န္တိအာဒိမာဟ။

တဗ္ဘာဝနိမိတ္တန္တိ ဂေယျင်္ဂဘာဝနိမိတ္တံ။ ဝေယျာကရဏဿ တဗ္ဘာဝနိမိတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ စောဒကော ‘‘ဂါထာဝိရဟေ’’တိ ဝစနံ အဂ္ဂဏှန္တော ‘‘ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနံ ဗျာကရဏ’’န္တိ ဝစနမတ္တမေဝ ဂဟေတွာ ‘‘ဧဝံ သန္တေ’’တိအာဒိနာ စောဒေတိ။ ဣတရော ပန ဩကာသဝိဓိတော အနောကာသော ဝိဓိ ဗလဝါတိ ဉာယံ ဂါထာဝိရဟိတံယေဝ ဝေယျာကရဏန္တိ၊ ဣဓာဓိပ္ပေတန္တိ စ ဒဿေန္တော ‘‘နာပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ ပရိဟရတိ။ တထာ ဟီတိ တေနေဝ ကာရဏေန၊ သတိပိ သညန္တရနိမိတ္တယောဂေ အနောကာသသညာနံ ဗလဝဘာဝေနေဝါတိ အတ္ထော။

သင်္ဂဟဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။