📜

နယသမုဋ္ဌာနဝါရဝဏ္ဏနာ

၇၉။ ‘‘ဝိသယဘေဒတော’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရတော ဝိဝရိတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ နယတောတိ နယဂ္ဂါဟတော။ န ဟိ ပဋိဝေဓဉာဏံ ဝိယ ဝိပဿနာဉာဏံ ပစ္စက္ခတော ပဝတ္တတီတိ။ အနုဗုဇ္ဈိယမာနောတိ အဘိသမယဉာဏဿ အနုရူပံ ဗုဇ္ဈိယမာနော။ ယထာ ဧကပဋိဝေဓေနေဝ မဂ္ဂဉာဏံ ပဝတ္တတိ၊ ဧဝံ တဒနုစ္ဆဝိကံ ဝိပဿနာဉာဏေန ဂယှမာနောတိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ နန္ဒိယာဝဋ္ဋာဒီနံ တိဏ္ဏံ အတ္ထနယဘာဝေါ သမတ္ထိတော ဟောတီတိ။ တထာ ဟိ အတ္ထဝိသေသသရူပတာယ တယော နယာ ‘‘သုတ္တတ္ထော’’တိ ဝုတ္တာ၊ ပဒတ္ထဝိစာရဘာဝေပိ ပန ဟာရာ ‘‘ဗျဉ္ဇနဝိစယော’’တိ။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ တယောတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပဋိဝိဇ္ဈန္တာနံ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧကမေကော သံကိလေသဝေါဒါနာနံ ဝိဘာဂတော ဒွိသင်္ဂဟောတိ ယောဇနာ။ စတုဆအဋ္ဌဒိသော စာတိ န ပစ္စေကံ တေ နန္ဒိယာဝဋ္ဋာဒယော စတုဆအဋ္ဌဒိသာ၊ အထ ခေါ ယထာက္ကမန္တိ။ ‘‘ဧဝ’’န္တိအာဒိ ယထာဝုတ္တဿ အတ္ထဿ နိဂမနံ။

တထာ စာတိ ယထာဝုတ္တဿ အတ္ထဿ ဥပစယေန သမတ္ထနာ။ ပုဗ္ဗာ ကောဋိ န ပညာယတီတိ ဧတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ပရတော ပဋ္ဌာနကထာယံ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ‘‘အန္ဓံ တမံ တဒါ ဟောတိ၊ ယံ လောဘော သဟတေ နရ’’န္တိအာဒိ (စူဠနိ။ ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တနိဒ္ဒေသ ၁၂၈) ဝစနတော ကာမတဏှာပိ ပဋိစ္ဆာဒနသဘာဝါ၊ ယတော ကာမစ္ဆန္ဒံ ‘‘နီဝရဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အဝိဇ္ဇာယ ပန ဘဝေသု အာဒီနဝပ္ပဋိစ္ဆာဒနံ သာတိသယန္တိ။ တထာ အဝိဇ္ဇာပိ သံယောဇနသဘာဝါ၊ ယတော သာ ဗဟိဒ္ဓါ သံယောဇနဘာဝေန ဝုတ္တာ။ ဧဝံ သန္တေပိ တဏှာယ ဗန္ဓနဋ္ဌော သာတိသယော အပေက္ခိတဘာဝတောတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘တထာပိ…ပေ… ဝုတ္တ’’န္တိ အာဟ။

‘‘သံယုတ္တာ’’တိ ပဒဿ သမ္ပယုတ္တာတိ အတ္ထောတိ အာဟ ‘‘မိဿိတာ’’တိ။ ‘‘အဝိဇ္ဇာဘိဘူတာ…ပေ… အဘိနိဝိသန္တာ’’တိ ဧတေန အဝိဇ္ဇာယ အယာထာဝဂဟဏဟေတုတံ ဒဿေတိ၊ တတော သော အဝိန္ဒိယံ ဝိန္ဒတီတိ အဝိဇ္ဇာတိ ဝုစ္စတိ။ ကိလိဿနံ ဥပတာပနန္တိ အာဟ ‘‘ကိလိဿနပ္ပယောဂံ အတ္တပရိတာပနပဋိပတ္တိ’’န္တိ။ အလ္လီယနံ သေဝနံ။

ဒုက္ခန္တိ…ပေ… ဇာနန္တီတိ အတ္တနာ အနုဘူယမာနံ တထာ တထာ ဥပဋ္ဌိတံ ကာယိကစေတသိကဒုက္ခံ၊ ဣတရမ္ပိ ဝါ ဧကဒေသံ ဇာနန္တိ။ တဏှာယပိ ဧသေဝ နယော။ သဘာဂဝိသဘာဂပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာကာရတော တတ္ထ တေသံ ဉာဏံ နတ္ထေဝါတိဒဿေန္တော ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခ’’န္တိအာဒိမာဟ။ ပဝတ္တိပဝတ္တိဟေတုမတ္တမ္ပီတိ ‘‘ပဝတ္တိ ပဝတ္တိဟေတူ’’တိ ဧတ္တကမ္ပိ။ ကာ ပန ကထာတိ ပစုရဇနသာဓာရဏေ လောကိယေပိ နာမ အတ္ထေ ယေသံ ဉာဏဿ ပဋိဃာတော၊ ပရမဂမ္ဘီရေ အရိယာနံ ဧဝ ဝိသယဘူတေ လောကုတ္တရေ နိဝတ္တိနိဝတ္တိဟေတုသင်္ခါတေ အတ္ထေ ကာ နာမ ကထာ၊ ဆိန္နာ ကထာတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌသမာပတ္တိပဘေဒဿ ကေဝလဿ သမထဿ တာဒိသေ ကာလေ ဗာဟိရကာနဉ္စ ဣဇ္ဈနတော ‘‘ဝိပဿနာဓိဋ္ဌာန’’န္တိ ဝိသေသိတံ။ ဝူပသမော သမုစ္ဆေဒေါ၊ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ စ။

‘‘သံသာရဿ အနုပစ္ဆေဒနတော’’တိ ဣဒံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ဒိဋ္ဌိဂတိကမတဒဿနံ။ သော ဟိ ပုတ္တမုခဒဿနေ အသတိ သံသာရော ဥစ္ဆိဇ္ဇေယျာတိ ဘာယတိ။ ယတော ဝုတ္တံ –

‘‘ဂဏ္ဍုပ္ပာဒေါ ကိကီ စေဝ၊ ကုန္တီ ဗြာဟ္မဏဓမ္မိကော၊

ဧတေ အဘယံ ဘာယန္တိ၊ သမ္မူဠှာ စတုရော ဇနာ’’တိ။ (သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၉၃၊ အ။ နိ။ ဋီ။ ၃။၅။၁၉၂)၊

တဒဘိညာတိ တံ ယထာဝုတ္တအန္တဒွယံ အဘိဇာနန္တိ ဂုဏံ အာရောပေတွာ ဇာနန္တီတိ တဒဘိညာ။ အတ္ထဘဉ္ဇနတော၊ ရောဂဂဏ္ဍသလ္လသဒိသတာယ အတ္တဘာဝသံကိလေသာနဉ္စ ရောဂဂဏ္ဍသလ္လတာ။

သက္ကာယဒဿနေတိ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌိဒဿနံ၊ သက္ကာယောဝ ဒဿနံ သက္ကာယဒဿနန္တိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသန္တိ ဒိဋ္ဌိစရိတာနံ။ အတ္တာဘိနိဝေသော ဗလဝါ။ တသ္မာ ယထာဥပဋ္ဌိတံ ရူပံ ‘‘အတ္တာ’’ဣစ္စေဝ ဂဏှန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ တထာ ဝေဒနာဒိံ။ တဏှာစရိတော ပန ယထာဥပဋ္ဌိတံ ရူပံ တဏှာဝတ္ထုံ ကတွာ အတ္တနိယာဘိနိဝေသေန အဘိနိဝိသန္တာ တဒညမေဝ အတ္တတော သမနုပဿန္တိ။ ဧဝံ ဝေဒနာဒီသု။ တေနာဟ ‘‘တဏှာစရိတာ’’တိအာဒိ။ ဝိဇ္ဇမာနေတိ ပရမတ္ထတော ဥပလဗ္ဘမာနေ။ ကာယေတိ သမူဟေ။ ဒိဋ္ဌိယာ ပရိကပ္ပိတော အတ္တာဒိ ဧဝ ပရမတ္ထတော နုပလဗ္ဘတိ၊ ဒိဋ္ဌိ ပန လဗ္ဘတေဝါတိ အာဟ ‘‘သတီ ဝါ ဝိဇ္ဇမာနာ’’တိ။

သက္ကာယဒဿနမုခေနာတိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိမုခေန။

ဥစ္ဆေဒသဿတန္တိ တံသဟစရဏတော ဥစ္ဆေဒသဿတဒိဋ္ဌိ ဝုတ္တာ။ ‘‘ဥစ္ဆေဒသဿတဝါဒါ’’တိပိ ပါဌော။

ကသိဏာယတနာနီတိ ကသိဏဇ္ဈာနာနိ။

တေဇေတွာတိ နိသာနေတွာ။

၈၁။ ဧတ္တာဝတာ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ ဘူမိရစနဝသေန သံကိလေသပက္ခော ဒဿိတောတိ အာဟ ‘‘တတ္ထ ဒိဋ္ဌိစရိတောတိအာဒိနာ ဝေါဒါနပက္ခံ ဒဿေတီ’’တိ။ ‘‘ယသ္မာ သလ္လေခေ တိဗ္ဗဂါရဝေါ’’တိ ဣမိနာ တတ္ထ တိဗ္ဗဂါရဝတ္တာ သံလေခါနုသန္တတဝုတ္တိနာ ဘဝတီတိ ဒဿေတိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ မိစ္ဆာဓိမောက္ခော သဒ္ဓါပတိရူပကော အဝတ္ထုသ္မိံ ပသာဒေါ။

ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန ဓမ္မမေဝ ဝိဘဇတီတိ အာဟ ‘‘သတ္တာပိ…ပေ… ဒဿေတီ’’တိ။

ယေ ဟိ ကေစီတိ ဧတ္ထ ဟိ-သဒ္ဒေါ နိပါတမတ္တံ။ ‘‘ဣမာဟိ ဧဝ စတူဟိ ပဋိပဒါဟီ’’တိပိ ပါဠိ။ ဒုက္ခာပဋိပဒါဒိဝိဘာဂေန မဂ္ဂေါ ဧဝ ဣဓ ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ပဋိပဒါ ဟိ မဂ္ဂေါ’’တိ စတုဒ္ဒိသာသင်္ခါတံ မဂ္ဂန္တိ စတုဒ္ဒိသာသင်္ခါတံ ပဝတ္တနုပါယံ။ ဒွေ ဒိသာ ဧတိဿာတိ ဒွိဒိသာ။ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿာတိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋနယဿ။

၈၂။ ဝိဝတ္တတိ ဝဋ္ဋံ ဧတ္ထာတိ ဝိဝတ္တံ၊ ဝိဝတ္တံ ဧဝ ဝိဝဋ္ဋံ၊ အသင်္ခတဓာတု၊ နိဗ္ဗုတိ ဧဝ ဝါ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နိဗ္ဗာန’’န္တိ။

‘‘ကတ္ထဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ ဝါ ပါဠိ။ ဥပစယေတိ ဥပစယာဝတ္ထာယန္တိ အတ္ထော။ ဒသန္နန္တိ လောဘာဒိကိလေသဝတ္ထူနံ။ ဝိပလ္လာသဟေတုဘာဝတောတိ သုဘသညာဒိဝိပလ္လာသဟေတုကဘာဝတော။ ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟဝသေန ဟိ အာဒီနဝေသု ဧဝ သံယောဇနိယေသု ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿိတာ။ န ဟိ ယထာဘူတဉာဏေ သတိ တထာ သမ္ဘဝေါ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဒသန္နံ…ပေ… ဘာဝတော’’တိ။ ဒသဝိဓကာရဏေတိ ဒသဝိဓေ ကာရဏေ၊ ဒသဝိဓဿ ဝါ ကာရဏေ။ အယောနိသောမနသိကာရပရိက္ခတာ ဓမ္မာ သုဘာရမ္မဏာဒယော။

တဗ္ဗိသယာ ကိလေသာတိ အာဟာရပရိညာပရိဗန္ဓဘူတာ ကိလေသာ။ ဝိညာဏဋ္ဌိတီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကာယေ ပဝတ္တမာနော ပဌမော ဝိပလ္လာသော ကာယသမုဒါယေ၊ ကာယေကဒေသေ စ ကဗဠီကာရေ အာဟာရေ ပဝတ္တော ဧဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပဌမေ အာဟာရေ ဝိသယဘူတေ ပဌမော ဝိပလ္လာသောပဝတ္တတီ’’တိ။ တထာ ဝေဒနာယံ ပဝတ္တမာနော ဒုတိယဝိပလ္လာသော တပ္ပစ္စယေ ဖဿာဟာရေ၊ စိတ္တေ ပဝတ္တမာနော တတိယဝိပလ္လာသော တပ္ပစ္စယေ မနောသဉ္စေတနာဟာရေ၊ ဓမ္မေသု ပဝတ္တမာနော စတုတ္ထဝိပလ္လာသော တပ္ပစ္စယေ ဝိညာဏာဟာရေ ပဝတ္တော ဧဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘စတုတ္ထေ အာဟာရေ စတုတ္ထော ဝိပလ္လာသော’’တိ။ တေနာဟ ‘‘သေသာဟာရေသုပိ ဧသေဝ နယော’’တိ။ အာဟာရသီသေန ဝါ အာဟာရပဋိဗဒ္ဓါ ဆန္ဒရာဂေါ ဂဟိတော။ ဝိညာဏဋ္ဌိတီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေနေဝါဟ ‘‘အာဟာရသီသေန တဗ္ဗိသယာ ကိလေသာ အဓိပ္ပေတာ’’တိ။ ပဌမေ အာဟာရေ ဝိသယဘူတေတိ စ ပဌမေ အာဟာရေ ဆန္ဒရာဂဿ ဝိသယဘာဝံ ပတ္တေ၊ တဗ္ဘာဝံ အနတိက္ကန္တေတိ အတ္ထော။ အပ္ပဟီနစ္ဆန္ဒရာဂဿ ဟိ တတ္ထ ဝိပလ္လာသာ သမ္ဘဝန္တိ၊ န ဣတရဿ။ တထာ ဒုတိယဝိပလ္လာသာဒီသု အပ္ပဟီနေသု။ ဣတရေ ဥပါဒါနာနိ ပဝတ္တန္တေဝ အပ္ပဟီနတ္တာတိ အာဟ ‘‘သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော’’တိ။ ယသ္မာ စ ဥပါဒါနာဒီသု အပ္ပဟီနေသုပိ ယောဂါဒယော ပဝတ္တန္တေဝ ယထာရဟံ တံသဘာဝတ္တာ၊ တဒေကဋ္ဌသဘာဝတော စ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ပါဠိယံ ‘‘ပဌမေ ဥပါဒါနေ ပဌမော ယောဂေါ’’တိအာဒိ။ တေနာဟ ‘‘သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော’’တိ။

၈၃။ အပရိဇာနန္တဿာတိ ဉာတပရိညာယ၊ တီရဏပရိညာယ၊ ပဟာနပရိညာယာတိ တီဟိ ပရိညာဟိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ အဇာနန္တဿ၊ တေသံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ အနဝဗုဇ္ဈန္တဿာတိ အတ္ထော။ တိဗ္ဗော ဗဟလော ဆန္ဒရာဂေါ ဟောတိ တဏှာစရိတဘာဝတောတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣတိ ဥပက္ကိလေသဿ ဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသဿ ဟေတုဘာဝတောတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ။ သုဘသုခသညာကာမုပါဒါနကာမဘဝယောဂအဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထကာမဘဝါသဝ- ကာမဘဝေါဃရာဂသလ္လဆန္ဒာဂတိဂမနာနိ တဏှာပက္ခိကတာယ၊ တဏှာသဘာဝတာယ စ တဏှာပဓာနာနိ။ သီလဗ္ဗတုပါဒါနဗျာပါဒကာယဂန္ထဒေါသသလ္လဒေါသာဂတိဂမနာနိ ပန တဏှာဘာဝေ ဘာဝတော ၊ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော တဏှာဝိသယတော၊ သဗ္ဗေသံ ဝါ တဏှာဝိသယတော တဏှာပဓာနတာ လဗ္ဘတေဝ။ ပစ္ဆိမကာနံ ဒိဋ္ဌိပဓာနတာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၈၄။ ကဗဠီကာရေ အာဟာရေတိ ကဗဠီကာရာဟာရဝိသယေ ဆန္ဒရာဂေ။ ‘‘အပ္ပဟီနေ’’တိအာဒိကံ ပရိယာယကထံ မုဉ္စိတွာ နိပ္ပရိယာယမေဝ ဒဿေန္တော ကဗဠီကာရာဟာရဿ ‘‘အသုဘသဘာဝတ္တာ၊ အသုဘသမုဋ္ဌာနတ္တာ စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ လဗ္ဘမာနေ ဟိ ဥဇုကေ အတ္ထေ ကိံ ပရိယာယကထာယာတိ။ ဆန္ဒရာဂေါ ဝါ တတ္ထ အတ္ထသိဒ္ဓါတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ အတ္ထော ဝုတ္တော။ န ဟိ တတ္ထ အသတိ ဆန္ဒရာဂေ ဝိပလ္လာသော သမ္ဘဝတိ။ ဒုက္ခသဘာဝတ္တာတိ သင်္ခါရဒုက္ခတာယ ဒုက္ခသဘာဝတ္တာ။ ဒုက္ခပစ္စယတ္တာတိ တိဝိဓဒုက္ခတာလက္ခဏဿ ဒုက္ခဿ ကာရဏတော။ ဝိညာဏေ နိစ္စသညိနော။ တထာ ဟိ သာတိ နာမ ဘိက္ခု ကေဝဋ္ဋပုတ္တော ‘‘တံယေဝ ဝိညာဏံ သန္ဓာဝတိ သံသရတီ’’တိ တတ္ထ နိစ္စာဘိနိဝေသံ သံဝေဒေသိ။ ယေဘုယျေန သင်္ခါရေသု အတ္တသညိတာ ဒိဋ္ဌိဂတိကာနံ ‘‘စေတနာ အတ္တာ’’တိအာဒိဒိဋ္ဌိပရိဒီပနေသု ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ဘဝဝိသုဒ္ဓီ’’တိ ပဒဿ အတ္ထဝစနံ ‘‘နိဗ္ဗုတိသုခ’’န္တိ။ ‘‘သီလဗ္ဗတေဟိ…ပေ… သုခန္တိ ဒဠှံ ဂဏှာတီ’’တိ ဣမိနာ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ ဣဓ ဘဝုပါဒါနန္တိ ဒဿေတိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘သီလဗ္ဗတုပါဒါနသင်္ခါတေန ဘဝုပါဒါနေနာ’’တိ။

ပစ္စယာ ဟောန္တိ ဥပနိဿယပစ္စယာဒိနာ။ ပဌမေ ယောဂေ ဌိတောတိ ပဌမေ ယောဂေ ပတိဋ္ဌိတော။ အပ္ပဟီနာ ဟိ ကိလေသာ ကမ္မဝဋ္ဋာဒီနံ ကာရဏဘူတာ တံသမင်္ဂိနော သတ္တဿ ပတိဋ္ဌာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ပရဿ အဘိဇ္ဈာယနံ ပရာဘိဇ္ဈာယနံ။ ဘဝပတ္ထနာယ ဘဝဒိဋ္ဌိဘဝရာဂဝသေန ပိယာယိတဿ ဝတ္ထုနော ဝိပရိဏာမညထာဘာဝေ ဒေါမနဿုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝရာဂ…ပေ… ပဒူသေန္တီ’’တိ။

ဂန္ထိတွာတိ ဂန္ထိံ ကတွာ။ ဒွိဓာဘူတံ ရဇ္ဇုအာဒိကေ ဝိယ ဂန္ထိကရဏဉှိ ဂန္ထနံ။ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တာ အာသဝါနံ ဥပ္ပတ္တိဟေတု ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပတ္တာ ဧကစ္စေ ကိလေသာ ဝိသေသတော အာသဝုပ္ပတ္တိဟေတု ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ အဋ္ဌကထာယံ ဥပ္ပဋိပါဋိဝစနံ။ တပ္ပဋိပက္ခေ ဝိသယေ ပတ္ထေတီတိ ယောဇနာ။ တဗ္ဗိသယဗဟုလေ ဘဝေ ပတ္ထေတီတိ ယထာ မာနုသကေဟိ ကာမေဟိ နိဗ္ဗိန္နရူပါ ဒေဝူပပတ္တိ။ တံသဘာဝတ္တာတိ ဒိဋ္ဌိသဘာဝတ္တာ။ အပရာပရန္တိ အညမညံ။ ဧကစ္စာ ဟိ ဒိဋ္ဌိ ဧကစ္စဿ ဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသဿ ကာရဏံ ဟောတိ၊ ယထာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဣတရာသံ။ အဘိနိဝိသန္တဿာတိ အဘိနိဝေသနဟေတု။ ‘‘အယောနိသောမနသိကာရတော…ပေ… အဝိဇ္ဇာသဝေါ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဣဒံ သစ္စာဘိနိဝေသဿ ဖလဘူတံ အဝိဇ္ဇာသဝံ ဒဿေတိ ဧကန္တဝဿိမေဃဝုဋ္ဌာနေန ဝိယ မဟောဃပ္ပဝတ္တိ။ အဝိဇ္ဇာသဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ ဝုဋ္ဌိဟေတုကမဟောဃသိဒ္ဓိယာ ဥပရိမေဃဝုဋ္ဌာနံ ဝိယ။

‘‘နန္ဒီရာဂသဟဂတာ’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၁၄) ဝိယ တဗ္ဘာဝတ္ထော သဟဂတသဒ္ဒေါတိ အာဟ ‘‘အနုသယ…ပေ… ဘူတာ ဝါ’’တိ။ စိတ္တဿ အဗ္ဘန္တရသင်္ခါတံ ဟဒယန္တိ ဝိပါကစိတ္တပ္ပဝတ္တိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဝိပါကဝဋ္ဋေပိ ကိလေသဝါသနာဟိတာ အတ္ထိ ကာစိ ဝိသေသမတ္တာ။

လောဘသဟဂတဿ ဝိညာဏဿ။ ဣတရဿ ဒေါသသဟဂတာဒိကဿ။ ဗျဉ္ဇနေန ဝိယ ဘောဇနဿ အာရမ္မဏဿ အဘိသင်္ခရဏံ ဝိသေသာပါဒနံ ဥပသေစနံ၊ နန္ဒီ သပ္ပီတိကတဏှာ ဥပသေစနံ ဧတဿာတိ နန္ဒူပသေစနံ ဥပသေစနဘူတာယပိ နန္ဒိယာ ရာဂသလ္လဥပနိသတော။ ဥပသိတ္တေ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ပါဠိယာ ‘‘ရာဂသလ္လေန နန္ဒူပသေစနေန ဝိညာဏေနာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ တမတ္ထံ ပါကဋံ ကာတုံ ‘‘ကေန ပန တံ နန္ဒူပသေစန’’န္တိ ပုစ္ဆတိ။

ရာဂသလ္လေနာတိ ဟေတုမှိ ကရဏဝစနန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ရာဂသလ္လေန ဟေတုဘူတေနာ’’တိ အာဟ။ ဥပနိဿယပစ္စယတ္ထော စေတ္ထ ဟေတွတ္ထော။ ဥပဂန္တဗ္ဗတော ဝိညာဏေနာတိ ဝိဘတ္တိံ ပရိဏာမေတွာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ‘‘ပတိဋ္ဌာဘာဝတော’’တိ ဣမိနာ ဝိညာဏဿ နိဿယာဒိပစ္စယတံ ဝဒတိ။ တေနာဟ ‘‘ရူပက္ခန္ဓံ နိဿာယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ ဧဝံ ဒုတိယာဒိဝိညာဏဋ္ဌိတီသုပိ နိဿယာဒိပစ္စယတာ ဝတ္တဗ္ဗာ ပတိဋ္ဌာဝစနတော။

၈၅။ ယဒိပိ အကုသလမူလာဒိကေ တိပုက္ခလဿ၊ တဏှာဒိကေ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ ဒိသာဘာဝေန ဝက္ခတိ၊ တထာပိ အညမညာနုပ္ပဝေသတော ဧကသ္မိံ နယေ သိဒ္ဓေ ဣတရေပိ သိဒ္ဓါ ဧဝ ဟောန္တီတိ ဣမဿ ဝိသေသဿ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အာဟာရာဒယော…ပေ… ဝဝတ္ထပေတု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဝက္ခမာနေ ဝါ အကုသလမူလတဏှာဒိကေ အာဒိသဒ္ဒေန သင်္ဂဟေတွာ ‘‘အာဟာရာဒယော’’တိ ဝဒန္တော ‘‘နယာန’’န္တိ ဗဟုဝစနမာဟ။ ဧကဿ အတ္ထဿာတိ ရာဂစရိတဿ ဥပက္ကိလေသတာသင်္ခါတဿ ဧကဿ ပယောဇနဿ။ ဗျဉ္ဇနတ္ထောပိ ဂဟိတော၊ န ဗျဉ္ဇနမေဝ ဂဟိတန္တိ သုတ္တပဒါနိ အညမညပရိယာယဝစနာနိ ယထာရဟံ တဏှာဝတ္ထူနံ တတ္ထ ကထိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘သဝတ္ထုကာ တဏှာ ဝုတ္တာ’’တိ။ ဒေါသဝတ္ထူနံ၊ ဒိဋ္ဌိဝတ္ထူနဉ္စ တတ္ထ ကထိတတ္တာ ‘‘သဝတ္ထုကော ဒေါသော၊ သဝတ္ထုကာ ဒိဋ္ဌိ စ ဝုတ္တာ’’တိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဝုတ္တနယာနုသာရေနာ’’တိ။

ဒုက္ခာကာရေန သဟ ဒုက္ခာကာရံ ဂဟေတွာတိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စေတန္တိ ယဒိ တံတံအနုပဿနာဗဟုလဿ ဝသေန ပုရိမာဟာရဒွယာဒီသု ဝိမောက္ခမုခဝိသေသနိဒ္ဓါရဏံ ကတံ၊ ဧတံ ဧဝမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ န အညထာ။ တတ္ထ ကာရဏံ ဝဒန္တော ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော – ယထာ အရိယမဂ္ဂါနံ ဩဓိသော ကိလေသပ္ပဇဟနတော ပဟာတဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု နိယမော အတ္ထိ၊ န ဧဝံ ဝိပဿနာယ ပရိညာပဟာနာနံ အနိစ္စန္တိကတ္တာတိ။

အပရေ ပနာဟု – ပုရိမေ အာဟာရဒွယေ ပရိကိလေသဘာဝေန၊ ဒုက္ခပစ္စယတ္တာ စ ဒုက္ခလက္ခဏံ သုပါကဋံ။ တတ္ထ ပုရိမေ ဝိညာဏဋ္ဌိတိဒွယဝိညာဏာဟာရေ တတိယဝိညာဏဋ္ဌိတိယံ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ မနောသဉ္စေတနာဟာရေ စတုတ္ထဝိညာဏဋ္ဌိတိယံ အနတ္တလက္ခဏံ သုပါကဋန္တိ တိဿန္နံ အနုပဿနာနံ ပဝတ္တိမုခတာယ တေဟိ အပ္ပဏိဟိတာဒိဝိမောက္ခမုခေဟိ ပရိညံ ဂစ္ဆန္တီတိ။ တထာ ဝိပလ္လာသာဒီသု ပုရိမဒွယံ ဒုက္ခာနုပဿနာယ ဥဇုဝိပစ္စနီကံ၊ ဣတရဒွယံ အနိစ္စာနတ္တာနုပဿနာနံ။ ဣတိ ပဝတ္တိမုခတာယ စ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ စ ဣမေ ဓမ္မာ ယထာရဟံ အပ္ပဏိဟိတာဒိဝိမောက္ခမုခေဟိ ပရိညေယျာ၊ ပဟာတဗ္ဗာ စ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ သုဘသုခသညာကာမုပါဒါနသီလဗ္ဗတုပါဒါနကာမယောဂဘဝယောဂအဘိဇ္ဈာကာယ ဂန္ထကာမာသဝကာမောဃ ဘဝေါဃ ရာဂသလ္လဆန္ဒအဂတိဂမနာနိ သုခဿာဒဝသေန ပဝတ္တနတော ဒုက္ခာနုပဿနာယ ပဋိပက္ခဘာဝတော ဗျာပါဒကာယဂန္ထဒေါသသလ္လဒေါသအဂတိဂမနာနိ ပဝတ္တိမုခတာယ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမုခေန ပဟာတဗ္ဗာနိ။ တတိယသညာဒယော နိစ္စာဘိနိဝေသတန္နိမိတ္တာဟိ အနိစ္စာနုပဿနာယ ပဋိပက္ခဘာဝတော အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခေန ပဟာတဗ္ဗာ။ စတုတ္ထသညာဒယော အတ္တာဘိနိဝေသတန္နိတ္တာဟိ အနတ္တာနုပဿနာယ ပဋိပက္ခဘာဝတော သုညတဝိမောက္ခမုခေန ပဟာတဗ္ဗာ။ တတ္ထ မာနသလ္လဘယအဂတိဂမနာနံ နိစ္စာဘိနိဝေသနိမိတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ န ဟိ အနိစ္စတော ပဿတော မာနဇပ္ပနံ၊ ဘယံ ဝါ သမ္ဘဝတိ။ အဝိဇ္ဇာယောဂါဒီနံ အတ္တာဘိနိဝေသနိမိတ္တတာ ပါကဋာ ဧဝါတိ။

၈၆။ အပ္ပမညာဝဇ္ဇာ ရူပါဝစရသမာပတ္တိယော ဒိဗ္ဗဝိဟာရာ ‘‘ဒေဝူပပတ္တိသံဝတ္တနိကကုသလသမာပတ္တိယော စာ’’တိ ကတွာ၊ သတိပိ တဗ္ဘာဝေ ပရဟိတပဋိပတ္တိတော၊ နိဒ္ဒေါသတာယ စ သေဋ္ဌာ ဝိဟာရာတိ စတဿော အပ္ပမညာ ဗြဟ္မဝိဟာရာ၊ စတဿော ဖလသမာပတ္တိယော အရိယဝိဟာရာ ‘‘အာရကာ ကိလေသေဟိ အရိယာနံ ဝိဟာရာ’’တိ။ စတဿော အာရုပ္ပသမာပတ္တိယော အာနေဉ္ဇဝိဟာရာ၊ သတိပိ ဒေဝူပပတ္တိသံဝတ္တနိကကုသလသမာပတ္တိဘာဝေ အာနေဉ္ဇသန္တတာဟိ လောကိယေသု သိခါပ္ပတ္တိတော။

အဓိကရဏဘေဒေနာတိ ဝတ္ထုဘေဒေန။

ယံ အဘိဏှံ န ပဝတ္တတိ၊ တံ အစ္ဆရိယန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘အန္ဓဿ…ပေ… ဥပ္ပဇ္ဇနက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အဓိတိဋ္ဌတိ သီလာဒိ ဧတေန သစ္စေန၊ ဧတ္ထ ဝါ သစ္စေ နိမိတ္တဘူတေ၊ အဓိဋ္ဌာနမတ္တမေဝ ဝါ တံ သစ္စန္တိ ဧဝံ ကရဏာဓိကရဏဘာဝတ္ထာ ပစ္စယဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ သမာနာဓိကရဏသမာသပက္ခေ။ တထာ အညပဒတ္ထသမာသပက္ခေ။ ဣတရသ္မိံ ပန သမာသေ ကရဏာဓိကရဏတ္ထာ ဧဝ၊ တေ စ ခေါ သီလာဒိဝသေန စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သုခန္တိ ဈာနဝိပဿနာမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနသုခံ။ လောကိယဝိပါကသုခမ္ပိ လဗ္ဘတေဝ။ ‘‘နာညတြ ဗောဇ္ဈာ…ပေ… ပါဏိန’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။ ၉၈) ဟိ ဣမာယ ဂါထာယ သင်္ဂဟိတာ အနတ္တပရိဟာရမုခေန သတ္တာနံ အဘယာ နိဗ္ဗာနသမ္ပတ္တိသုခါဝဟာ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဣဓ ‘‘သုခဘာဂိယာ’’တိ ဝုတ္တာတိ။ အနဝသေသပရိယာဒါနတောတိ ဖရဏဝသေန အနဝသေသဂ္ဂဟဏတော။

ပဌမဿ သတိပဋ္ဌာနဿ ပဌမပဋိပဒါဝသေန ပဝတ္တဿာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိနာ ယထာဝုတ္တပဋိပဒါသတိပဋ္ဌာနာနံ နာနန္တရိယကတံ ဥပမာယ ဝိဘာဝေတိ။ သတိပိ စ သဗ္ဗာဟိ ပဋိပဒါဟိ သဗ္ဗေသံ သတိပဋ္ဌာနာနံ နိယမာဘာဝေ နာနန္တရိကဘာဝေန ဒေသနာက္ကမေနေဝေတ္ထ နေသံ အယမနုက္ကမော ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အထ ဝါ ကာယဝေဒနာသု သုဘသုခသညာနံ ဒုဗ္ဗိနိဝေဌိယတာယ အသုဘဒုက္ခာနုပဿနာနံ ကိစ္စသိဒ္ဓိတော ပုရိမေန ပဋိပဒါဒွယေန ပုရိမံ သတိပဋ္ဌာနဒွယံ ယောဇိတံ တဒဘာဝတော။ ဣတရေန ဣတရံ။ တာနိ ဟိ ပုရိမေသု သတိပဋ္ဌာနေသု ကတကမ္မဿ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာနိ။ အထ ဝါ ယထာ တဏှာစရိတဒိဋ္ဌိစရိတာနံ မန္ဒတိက္ခပညာနံ ဝသေန စတဿော ပဋိပဒါ ယောဇိတာ၊ ဧဝံ စတ္တာရိ သတိပဋ္ဌာနာနိ သမ္ဘဝန္တီတိ ဒဿေတုံ ပဋိပဒါသတိပဋ္ဌာနာနံ အယမနုက္ကမော ကတော။

‘‘တထာ’’တိ ဣမိနာ ယထာ သမာနပဋိပက္ခတာယ ပဌမဿ သတိပဋ္ဌာနဿ ဘာဝနာ ပဌမဿ ဈာနဿ ဝိသေသာဝဟာ၊ ဧဝံ ပီတိသဟဂတာဒိသမာနတာယ ဒုတိယသတိပဋ္ဌာနာဒိဘာဝနာ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနံ ဝိသေသာဝဟာတိ ဣမမတ္ထံ ဥပသံဟရတိ။ ပီတိပဋိသံဝေဒနာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန သုခပဋိသံဝေဒနံ၊ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒနံ၊ ပဿမ္ဘနဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။ စိတ္တဿ အဘိပ္ပမောဒနဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ပဋိသံဝေဒနသမာဒဟနဝိမောစနာနမ္ပိ ဝသေန ပဝတ္တိယာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ အနိစ္စဝိရာဂါဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန နိရောဓပဋိနိဿဂ္ဂါ သင်္ဂယှန္တိ။

ရူပါဝစရသမာပတ္တီနန္တိ ဧတ္ထ ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ ပဌမဇ္ဈာနံ ပဌမဇ္ဈာနသမာပတ္တိယာ ပဂုဏဝသီဘာဝါပါဒနဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ န ဣတရာသံ။ ဣတရာသံ ပန အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန ပရမ္ပရာယ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဗျာပါဒဝိဟိံသာဝိတက္ကအရတိရာဂါ ဗျာပါဒဝိတက္ကာဒယော။ သုခေနာတိ အကိစ္ဆေန၊ အကသိရေနာတိ အတ္ထော။

ဒိဗ္ဗဝိဟာရာဒိကေ စတ္တာရော ဝိဟာရေ ပဒဋ္ဌာနံ ကတွာ နာနာသန္တာနေသု ဥပ္ပန္နာယ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာယ ယထာက္ကမံ အနုပ္ပန္နာကုသလာနုပ္ပာဒနာဒိဝသေန ပဝတ္တဝိသယံ သန္ဓာယ ပါဠိယံ ‘‘ပဌမော ဝိဟာရော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သမ္မပ္ပဓာနသဒိသဉှေတ္ထ သမ္မပ္ပဓာနံ ဝုတ္တံ။ အရိယဝိဟာရေ စ ဟေဋ္ဌိမေ နိဿာယ ဥပရိမဂ္ဂါဓိဂမာယ ဝါယမန္တဿ အယံ နယော လဗ္ဘတိ။ မဂ္ဂပရိယာပန္နဿေဝ ဝါ သမ္မပ္ပဓာနဿ နာနာသန္တာနိကဿ ယထာဝုတ္တဝိပဿနာဂမနေန တံတံကိစ္စာဒိကဿ ဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ သက္ကာ ဟိ ဝိပဿနာဂမနေန သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒိတိက္ခတာဝိသေသော ဝိယ ဝီရိယဿ ကိစ္စဝိသေသဝိသယော မဂ္ဂေါ ဝိညာတုံ။

တထာ သိခါပ္ပတ္တဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဒိဗ္ဗဝိဟာရံ နိဿာယ ဥပ္ပန္နံ ပဌမံ သမ္မပ္ပဓာနံ မာနပ္ပဟာနံ ဥက္ကံသေတိ၊ ဗြဟ္မဝိဟာရသန္နိဿယေ ဥပ္ပန္နံ ဒုတိယံ သမ္မပ္ပဓာနံ ကာမာလယသမုဂ္ဃာတံ၊ အရိယဝိဟာရသန္နိဿယေန ဥပ္ပန္နံ တတိယံ သမ္မပ္ပဓာနံ အဝိဇ္ဇာပဟာနံ၊ သန္တဝိမောက္ခသန္နိဿယေန ဥပ္ပန္နံ စတုတ္ထံ သမ္မပ္ပဓာနံ ဘဝူပသမံ ဥက္ကံသေတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ပဌမံ သမ္မပ္ပဓာန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ပဟီနမာနော န ဝိသံဝါဒေယျာတိ မာနပ္ပဟာနံ သစ္စာဓိဋ္ဌာနံ ဝဍ္ဎေတိ ဝိသံဝါဒနနိမိတ္တဿေဝ အဘာဝတော။ အပ္ပဟီနမာနော ဟိ မာနနိဿယေန ကိဉ္စိ ဝိသံဝါဒေယျ။ ကာမာလယေ၊ ဒိဋ္ဌာလယေ စ သမုဂ္ဃာဋိတေ စာဂပဋိပက္ခဿ အဝသရော ဧဝ နတ္ထီတိ အာလယသမုဂ္ဃာတော စာဂါဓိဋ္ဌာနံ ဝဍ္ဎေတိ။ အဝိဇ္ဇာယ သမုစ္ဆိန္နာယ ပညာဗုဒ္ဓိယာ ပရိဗန္ဓောဝ နတ္ထိ၊ ဘဝသင်္ခါရေသု ဩဿဋ္ဌေသု အဘဝူပသမဿ ဩကာသောဝ နတ္ထီတိ မာနပ္ပဟာနာဒယော သစ္စာဓိဋ္ဌာနာဒိကေ သံဝဍ္ဎေန္တီတိ ဒဿေတုံ ‘‘မာနပ္ပဟာန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

အဝိသံဝါဒနသီလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒဗဟုလော ဆန္ဒာဓိပတေယျံ သမာဓိံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ စာဂါဓိမုတ္တော နေက္ခမ္မဇ္ဈာသယော အကောသဇ္ဇဗဟုလတာယ ဝီရိယာဓိပတေယျံ၊ ဉာဏုတ္တရော စိတ္တံ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေန္တော စိတ္တာဓိပတေယျံ၊ ဝူပသန္တသဘာဝေါ ဥပသမဟေတုဘူတာယ ဝီမံသာယ ဝီမံသယတော ဝီမံသာဓိပတေယျံ သမာဓိံ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ သစ္စာဓိဋ္ဌာနာဒိပါရိသုဒ္ဓိဆန္ဒသမာဓိအာဒီနံ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘သစ္စာဓိဋ္ဌာနံ ဘာဝိတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ဓမ္မစ္ဆန္ဒဗဟုလော ဆန္ဒသမာဓိမှိ ဌိတော ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဆဠာရမ္မဏာပါတေ အနဝဇ္ဇသေဝီ ဟောတိ။ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝီရိယသမာဓိမှိ ဌိတော သံကိလေသပက္ခဿ သန္တပနဝသေနေဝ ပုညံ ပရိပူရေတိ။ စိတ္တံ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေန္တော စိတ္တသမာဓိမှိ ဌိတော ပညာယ ဥပကာရာနုပကာရကေ ဓမ္မေ ပရိဂ္ဂဏှန္တော ဗုဒ္ဓိံ ဖာတိံ ဂမိဿတိ။ ဝီမံသာသမာဓိမှိ ဌိတော ဓမ္မဝိစယဗဟုလော ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါဝဟမေဝ ပဋိပတ္တိံ ဗြူဟေတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဆန္ဒသမာဓိ ဘာဝိတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ဒူရာဒူရပစ္စတ္ထိကနိဝါရဏေ ဗဟူပကာရော ဣန္ဒြိယသံဝရော မေတ္တာယ ဝိသေသုပ္ပတ္တိဟေတုတော မေတ္တံ ဝဍ္ဎေတိ။ တပေန သံကိလေသဓမ္မေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော ဝီရိယာဓိကော ပရဒုက္ခာပနယနကာမတံ သာဟတ္ထိကံ ကရောတီတိ တပေါ ကရုဏံ သံဝဍ္ဎေတိ။ ပညာ ပရိယောဒါပိတာ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇဓမ္မေ ပရိဂ္ဂဏှန္တီ ပဟာသနိပါတတော မုဒိတံ ရက္ခန္တီ ပရိဗြူဟေတိ။ ဥပဓိနိဿဂ္ဂေါ ပက္ခန္ဒော နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရောဝ သမ္မဒေဝ သတ္တသင်္ခါရေသု ဥဒါသိနော ဟောတီတိ သော ဥပေက္ခာဝိဟာရံ ပရိဝဍ္ဎေတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဣန္ဒြိယသံဝရော ဘာဝိတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ယော ယဿ ဝိသေသပစ္စယော၊ သော တံ ပရိပူရေတီတိ ဝုတ္တော’’တိ။

၈၇။ ဒိသာဘာဝေနာတိ နယာနံ ဒိသာဘာဝေနာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အတ္ထောပိဿ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယေန စတုက္ကေန ယဿ ရာဂစရိတာဒိပုဂ္ဂလဿ ဝေါဒါနံ ဝိသုဒ္ဓိ။ ယထာ အပရိညာတာ၊ အပ္ပဟီနာ စ ပဌမာဟာရဝိပလ္လာသာဒယော ရာဂစရိတာဒီနံ ပုဂ္ဂလာနံ ဥပက္ကိလေသာ၊ ဧဝံ ပဌမပဋိပဒါဒယော ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ နေသံ ဝိသုဒ္ဓိယော ဟောန္တီတိ ဝုတ္တနယာနုသာရေန သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ အာဟ ‘‘ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝါ’’တိ။

အထ ဝါ ပုရိမာဟိ ဒွီဟိ ပဋိပဒါဟိ သိဇ္ဈမာနာ ဝိပဿနာ အတ္တနော ကိစ္စဝုတ္တိသင်္ခါတံ ပဝတ္တိဒုက္ခမ္ပိ သင်္ဂဏှန္တီ ဒုက္ခာနုပဿနာဗာဟုလ္လဝိသေသတော ဒုက္ခလက္ခဏံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တီ ‘‘အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ တတိယာယ ပဋိပဒါယ သိဇ္ဈမာနာ သုခပ္ပဝတ္တိကတာယ သမ္မဒေဝ သန္တတိဃနံ ဘိန္ဒိတွာ အနိစ္စလက္ခဏံ ဝိဘာဝေန္တီ ‘‘အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ စတုတ္ထာယ ပန ပဋိပဒါယ သိဇ္ဈမာနာ သုခပ္ပဝတ္တိကတာယ၊ ဝိသဒဉာဏတာယ စ သမူဟကိစ္စာရမ္မဏဃနံ ဘိန္ဒိတွာ သမ္မဒေဝ အနတ္တလက္ခဏံ ဝိဘာဝေန္တီ ‘‘သုညတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာ။

တထာ ကာယဝေဒနာနုပဿနာ ဝိသေသတော ဒုက္ခလက္ခဏံ ဝိဘာဝေန္တီ၊ စိတ္တာနုပဿနာ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ ဓမ္မာနုပဿနာ အနတ္တလက္ခဏန္တိ တာ ယထာက္ကမံ ‘‘အပ္ပဏိဟိတာဒိဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာ။

သပ္ပီတိကတာယ အဿာဒါနိ ပဌမဒုတိယဇ္ဈာနာနိ ဝိရဇ္ဇနဝသေန ဝိသေသတော ဒုက္ခတော ပဿန္တိယာ ဝိပဿနာယ ဝသေန ‘‘အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာနိ။ တတိယံ သန္တသုခတာယ ဗာဟိရကာနံ နိစ္စာဘိနိဝေသဝတ္ထုဘူတံ သဘာဝတော ‘‘အနိစ္စ’’န္တိ ပဿန္တိယာ ဝိပဿနာယ ဝသေန ‘‘အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ စတုတ္ထံ ဥပက္ကိလေသဝိဂမာဒီဟိ ပရိသုဒ္ဓံ သုသမာဟိတံ ယထာ ပရေသံ၊ ဧဝံ အတ္တနော စ ယထာဘူတသဘာဝါဝဗောဓဟေတုတာယ သမ္မဒေဝ ‘‘သုည’’န္တိ ပဿန္တိယာ ဝိပဿနာယ ဝသေန ‘‘သုညတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

ဧဝံ ဝိဟာရာနံ ဝိပဿနာဝသေနေဝ ဝိမောက္ခမုခတာ၊ တတ္ထ ‘‘ဒိဗ္ဗဗြဟ္မဝိဟာရာနံ သန္တသုခတာယ အဿာဒနီယတာ’’တိအာဒိနာ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမုခတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ အရိယဝိဟာရဿ ပညာဓိကတ္တာ ဝိသေသတော အနတ္တာနုပဿနာသန္နိဿယတာယ သုညတဝိမောက္ခတာ။ အာနေဉ္ဇဝိဟာရဿ သန္တဝိမောက္ခတာယ အနိစ္စလက္ခဏပ္ပဋိဝေဓဿ ဝိသေသပစ္စယသဘာဝတော အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။

တထာ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ သမ္မပ္ပဓာနာနံ သံကိလေသဝိသယတ္တာ ကိလေသဒုက္ခဝီတိက္ကမဿ ဒုက္ခာနုပဿနာဗာဟုလ္လတ္တာ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမုခတာ။ တတိယဿ အနုပ္ပန္နကုသလုပ္ပာဒနေန ဓမ္မာနံ ဥဒယဝယဝန္တတာဝိဘာဝနတော အနိစ္စလက္ခဏံ ပါကဋန္တိ အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခတာ။ စတုတ္ထဿ ဥပ္ပန္နာနံ ဌိတတ္တံ ဗျာပါရာပဇ္ဇနေန ဓမ္မာနံ အဝသဝတ္တိတာဒီပနတော အနတ္တလက္ခဏံ သုပါကဋန္တိ သုညတဝိမောက္ခမုခတာ။

မာနပ္ပဟာနာလယသမုဂ္ဃာတာနံ သဟာယတဏှာပဟာနတာယ တဏှာပဏိဓိဝိသောဓနတော အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမုခတာ။ အဝိဇ္ဇာပဟာနဿ ပညာကိစ္စာဓိကတာယ သုညတဝိမောက္ခမုခတာ။ ဘဝူပသမဿ သင်္ခါရနိမိတ္တပဋိပက္ခတာယ အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခတာ။

ပကတိယာ ဒုက္ခသဘာဝေ သင်္ခါရေ ဉာဏသစ္စေန အဝိသံဝါဒေန္တော ဒုက္ခတော ဧဝ ပဿတိ၊ စာဂါဓိဝိမုတ္တတာယ တဏှံ ဝိဒူရီကရောန္တော ရာဂပ္ပဏိဓိံ ဝိသောသေတီတိ ပုရိမံ အဓိဋ္ဌာနဒွယံ ‘‘အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣတရဿ ပန အဓိဋ္ဌာနဒွယဿ သုညတာနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခတာ ဝုတ္တနယာ ဧဝ။

ဆန္ဒာဓိပတေယျာ စိတ္တေကဂ္ဂတာ ဝိသေသတော ဓမ္မစ္ဆန္ဒဝတော နေက္ခမ္မဝိတက္ကဗဟုလဿ ဟောတိ၊ ဝီရိယာဓိပတေယျာ ပန ကာမဝိတက္ကာဒိကေ ဝိနောဒေန္တဿာတိ တဒုဘယံ နိဿာယ ပဝတ္တာ ဝိပဿနာ ဝိသေသတော ရာဂါဒိပ္ပဏိဓီနံ ဝိသောသနတော ‘‘အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ စိတ္တာဓိပတေယျံ ၊ ဝီမံသာဓိပတေယျဉ္စ နိဿာယ ပဝတ္တာ ယထာက္ကမံ အနိစ္စာနတ္တာနုပဿနာဗာဟုလ္လတော ‘‘အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခမုခံ၊ အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ စ ဝုတ္တာ။

အဘိဇ္ဈာဝိနယနော ဣန္ဒြိယသံဝရော၊ ကာမသင်္ကပ္ပာဒိဝိနောဒနော တပေါ စ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဏိဓိပဋိပက္ခတော အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခမုခံ၊ ဗုဒ္ဓိ အနတ္တာနုပဿနာနိမိတ္တံ၊ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ နိမိတ္တဂ္ဂါဟပဋိပက္ခောတိ တဒုဘယသန္နိဿယာ ဝိပဿနာ ယထာက္ကမံ ‘‘သုညတံ၊ အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာ။

အာသန္နပစ္စတ္ထိကရာဂံ ပဋိဗာဟန္တီ မေတ္တာ ရာဂပဏိဓိယာ ပဋိပက္ခော၊ ကရုဏာ ပရဒုက္ခာပနယနာကာရဝုတ္တိကာ ဒုက္ခသဟဂတာယ ဒုက္ခာနုပဿနာယ ဝိသေသပစ္စယောတိ တဒုဘယသန္နိဿယာ ဝိပဿနာ ‘‘အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ မုဒိတာ သတ္တာနံ မောဒဂ္ဂဟဏဗဟုလာ တဒနိစ္စတာဒဿနတော အနိစ္စာနုပဿနာယ ဝိသေသပစ္စယောတိ တန္နိဿယာ ဝိပဿနာ အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခမုခံ။ ဥပေက္ခာ ဉာဏကိစ္စာဓိကတာယ အနတ္တာနုပဿနာယ ဝိသေသပစ္စယောတိ တန္နိဿယာ ဝိပဿနာ ‘‘သုညတံ ဝိမောက္ခမုခ’’န္တိ ဝုတ္တာတိ ဧဝမေတ္ထ ပဝတ္တိအာကာရတော ဝိပဿတော နိဿယတော၊ ကိစ္စတော စ ဘိန္ဒိတွာ ဝိမောက္ခမုခါနိ ယောဇိတာနီတိ။

သမတိက္ကမနံ ပရိညာပဟာနဉ္စ။ သပရသန္တာနေတိ အတ္တနော၊ ပရေသဉ္စ သန္တာနေ၊ တေန ကာယိကော၊ ဝါစသိကော စ ဝိဟာရော ‘‘ဝိက္ကီဠိတ’’န္တိ ဝုတ္တောတိ ဒဿေတိ ‘‘ဝိဝိဓော ဟာရော’’တိ ကတွာ။ တဿ ပန ဝိဘာဝနာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ နယဿ ဘူမိဘာဝတော။ ယေန ပဋိပက္ခဘာဝေန။ တေသံ ပဋိပက္ခဘာဝေါတိ တေသံ အာဟာရာဒီနံ ပဋိပက္ခဘာဝေါ ပဟာတဗ္ဗဘာဝေါ ပဋိပဒါဒီနံ ပဋိပက္ခဘာဝေါ ပဟာယကဘာဝေါတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပဋိပဒါဂ္ဂဟဏေန ဝိပဿနာ ကထိတာ။ ဝိပဿနာ စ စတ္တာရော အာဟာရေ ပရိဇာနန္တီ တပ္ပဋိဗဒ္ဓဆန္ဒရာဂံ ပဇဟတီတိ ဥဇုကမေဝ တေသံ ပဋိပက္ခတာ၊ ဧဝံ ဈာနာဒီနမ္ပိ ဥပါဒါနာဒိပဋိပက္ခတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ တဒုပဒေသေန ဝိပဿနာယ ကထိတတ္တာ။ ဝိပလ္လာသသတိပဋ္ဌာနာနံ ပဋိပက္ခဘာဝေါ ပါကဋော ဧဝ။ န္တိ သီဟဝိက္ကီဠိတံ။ ဝီသတိယာ စတုက္ကေဟိ ဝိသဘာဂတော ဝိတ္ထာရေန ဝိဘတ္တန္တိ တီဟိ ပဒေဟိ သင်္ဂဟေတွာ ကထိကတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘သင်္ခေပေန ဒဿေန္တော’’တိ။

ဣန္ဒြိယာနန္တိ သဒ္ဓါဒိဣန္ဒြိယာနံ။ ဒသန္နံ စတုက္ကာနံ နိဒ္ဓါရဏာတိ ယောဇနာ။

၈၈။ နိဂ္ဂစ္ဆတီတိ နိက္ခမတိ။ တတော နိဒ္ဓါရေတွာ ဝုစ္စမာနော ဟိ နိဂ္ဂစ္ဆန္တော ဝိယ ဟောတီတိ။ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလေတိ ‘‘တဏှာစရိတော မန္ဒော’’တိအာဒိနာ (နေတ္တိ။ ၆) ဝုတ္တေ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလေ။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန စေတ္ထ ဓမ္မော ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဘူမိံ နိဒ္ဒိသိတွာ’’တိ။ တတော ဧဝါတိ ယထာဝုတ္တပုဂ္ဂလစတုက္ကတော ဧဝ။ ဣတရတ္ထာပီတိ ‘‘သုခါယ…ပေ… ပုဂ္ဂလာ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ သာဓာရဏာယာတိ ပဌမစတုတ္ထာဟိပိ ဝိမိဿာယ။ ယထာဝုတ္တာသူတိ ဒုတိယတတိယာသု။

ဟေဋ္ဌာတိ ဒေသနာဟာရဝိဘင်္ဂဝိစယဟာရသမ္ပာတဝဏ္ဏနာသု။

ဧသေဝ နယောတိ ကုသလမူလာဒိဒွါဒသတိကသင်္ဂဟော အနဝဇ္ဇပက္ခော။ ‘‘ဝေါဒါယတိ သုဇ္ဈတိ ဧတေနာတိ ဝေါဒါန’’န္တိ (နေတ္တိ။ အဋ္ဌ။ ၁၁) ဝံ နေတဗ္ဗတံ သန္ဓာယာဟ။

ယထာ ဟာရဥဒ္ဒေသော ကတော၊ ဧဝံ နယာနံ အကရဏေ ကာရဏံ၊ ပယောဇနဉ္စ ဝိဘာဝေတုကာမော ‘‘ကသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ နယေဟိ နယန္တရေဟိ။ သမ္ဘဝဒဿနတ္ထန္တိ ဥပပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ တတ္ထ သမ္ဘဝေါ အနုဒ္ဒေသက္ကမေန နိဒ္ဒိသနေ ကရဏံ ဒဿနံ ပယောဇနံ။ ယဒိ ဟိ ဣမေ နယာ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝသေန အသံကိဏ္ဏာ ဘဝေယျုံ၊ ဟာရာ ဝိယ ဥဒ္ဒေသာနုက္ကမေနေဝ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာ သိယုံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ဟာရာနံ ဥဒ္ဒေသာဝသာနေ ‘‘ဧတေ သောဠသ ဟာရာ ပကိတ္တိတာ အတ္ထတော အသံကိဏ္ဏာ’’တိ (နေတ္တိ။ ၁)။

ယသ္မာ ပနေတေ မူလပဒေဟိ မူလပဒန္တရနိဒ္ဓါရဏေန အညမညံ တေ နိဂ္ဂစ္ဆန္တိ၊ တသ္မာ ဧကသ္မိံ နိဒ္ဒိဋ္ဌေ ဣတရောပိ အတ္ထတော နိဒ္ဒိဋ္ဌောယေဝ နာမ ဟောတီတိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ဥဒ္ဒေသာနုက္ကမေန နိဒ္ဒေသော န ကတော’’တိ။

ဣဒါနိ တမေဝ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေတုံ ‘‘ပဌမနယတော ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တဏှာဒိဋ္ဌိစရိတဝသေန ဒွိဓာ ပုဂ္ဂလေ ဝိဘဇိတွာ တေသံ ဝသေန နန္ဒိယာဝဋ္ဋနယံ နီဟရိတွာ ပုန တေ ဧဝ တဏှာဒိဋ္ဌိစရိတေ စတုပ္ပဋိပဒါဝိဘာဂေန ဝိဘဇိတွာ သီဟဝိက္ကီဠိတဿ နယဿ သမ္ဘဝေါ ဒဿိတော၊ တေ ဧဝ စတုပ္ပဋိပဒါဘေဒဘိန္နေ ပုဂ္ဂလေ ပုန ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒိဝိဘာဂေန တိဓာ ဝိဘဇိတွာ တိပုက္ခလဿ နယဿ သမ္ဘဝေါ ဒဿိတော။ တံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပဌမနယတော…ပေ… နိဒ္ဒိဋ္ဌော’’တိ။

ယသ္မာ သုဘသုခသညာဟိ လောဘော၊ နိစ္စသညာယ ဒေါသော ‘‘ဣမိနာ မေ အနတ္ထော ကတော’’တိ အာဃာတုပ္ပတ္တိတော ၊ အတ္တသညာယ မောဟော ဂဟိတော ဟောတိ။ တထာ အသုဘသညာဒီဟိ အလောဘာဒယော၊ တသ္မာ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနဝသေန တတိယနယတော ဒုတိယနယဿ သမ္ဘဝေါ။ ယသ္မာ ပန လောဘေ သတိ သမ္ဘဝတော လောဘဂ္ဂဟဏေနေဝ ဒေါသော ဂယှတိ။ လောဘော စ တဏှာ၊ မောဟော အဝိဇ္ဇာ၊ တပ္ပဋိပက္ခတော အလောဘာဒေါသေဟိ သမထော ဂယှတိ၊ အမောဟေန ဝိပဿနာ၊ တသ္မာ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနဝသေနေဝ ဒုတိယနယတော ပဌမနယဿ သမ္ဘဝေါတိ ဣမံ ဝိသေသံ ဒီပေတုံ ဥဒ္ဒေသာနုက္ကမေန နိဒ္ဒေသော န ကတောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနဝသေန ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။

တေနေဝါတိ တတိယနယတော ဒုတိယနယဿ ဝိယ ဒုတိယနယတော ပဌမနယဿပိ သမ္ဘဝတော။ ဧဝံ ပါဠိယံ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနဝသေန အာဂတံ နိဿာယ အဋ္ဌကထာယံ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနဝသေနေဝ နယနိဂ္ဂမော နိဒ္ဓါရိတောတိ အယမေဝ ဝိသေသော။ ယဒိ ဧဝန္တိ ပါဠိယံ အာဂတပ္ပကာရတော အညေနပိ ပကာရေန နယာ နိဒ္ဓါရေတဗ္ဗာ၊ ဧဝံ သန္တေ ယထာ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနဝသေန ပဌမနယတော တတိယနယဿ၊ တတိယနယတော ဒုတိယနယဿ သမ္ဘဝေါ ဒဿိတော၊ ဧဝံ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနဝသေနေဝ ပဌမနယတော တတိယနယဒုတိယနယာနံ၊ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနဝသေနေဝ ဒုတိယနယတော တတိယနယဿ သမ္ဘဝေါ ဒီပေတဗ္ဗောတိ ဣမမတ္ထမာဟ ‘‘ဒွေ ဟုတွာ…ပေ… သိယာ’’တိ။

တတ္ထ နယောတိ ပစ္ဆာ ဝုတ္တဒုတိယနယော။ အတ္ထတောတိ အတ္ထာပတ္တိတော၊ အတ္ထတော လဗ္ဘမာနတ္တာ ဧဝ သရူပေန န ကထိတောတိ အတ္ထော။ ဣဒါနိ တံ အတ္ထာပတ္တိံ ဧကန္တိကံ ကတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အနုပ္ပဝေသော ဣစ္ဆိတော တံတံနယမူလပဒါနံ နယန္တရမူလပဒေသု သမဝရုဇ္ဈနတော။ တထာ ဟိ ‘‘ယတ္ထ သဗ္ဗော အကုသလပက္ခော သင်္ဂဟံ သမောသရဏံ ဂစ္ဆတိ၊ ယတ္ထ သဗ္ဗော ကုသလပက္ခော သင်္ဂဟံ သမောသရဏံ ဂစ္ဆတီ’’တိ (နေတ္တိ။ ၃) စ ဝုတ္တံ။ အယဉ္စ အတ္ထောတိ ‘‘နယာနံ အညမညအနုပ္ပဝေသော နိဂ္ဂမော’’တိ အယံ ဒုဝိဓော အတ္ထော။ ပိဋကာနံ အတ္ထကထနံ ပေဋကံ၊ သော ဧဝ ဥပဒေသောတိ ပေဋကောပဒေသော၊ ဥပဒေသဘူတာ ပရိယတ္တိသံဝဏ္ဏနာတိ အတ္ထော။

အာဒိတော ပဋ္ဌာယာတိ နယာနံ အညမညအနုပ္ပဝေသနိဂ္ဂမမတ္တမေဝ အဝိဘာဝေတွာ နယဝိစာရဿ ပဌမာဝယဝတော ပဘုတိ ဝိဘာဝနာ ဒီပနာ ပကာသနာ။

ဒေါသဒိဋ္ဌီတိ အပ္ပဿာဒတာဒိဒေါသဂါဟိကဒိဋ္ဌီ၊ ဒေါသဒဿိနောတိ အတ္ထော။ တေ ဟိ အသမူဟတာနုသယာ၊ ကာမေသု စ အာဒီနဝဒဿိနော။ ဣဒဉှိ နေသံ အင်္ဂဒွယံ အတ္တကိလမထာနုယောဂဿ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ နတ္ထိ အတ္ထောတိ ယော ရာဂါဘိဘူတေဟိ အန္ဓဗာလေဟိ ပရိကပ္ပိတော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကော ကာမေဟိ အတ္ထော၊ သော မဓုဗိန္ဒုဂိဒ္ဓဿ မဓုလိတ္တသတ္ထဓာရာဝလေဟနသဒိသော အပ္ပဿာဒေါ ဗဟုဒုက္ခော ဗဟုပါယာသော ဗဟုအာဒီနဝေါ သဝိဃာတော သပရိဠာဟော သမ္ပရာယိကော တထေဝါတိ သဗ္ဗဒါပိ ဝိညူဇာတိကဿ ကာမေဟိ ပယောဇနံ န ဝိဇ္ဇတိ။ အနဇ္ဈောသိတာတိ အနဘိဘူတာ ဝိဟရန္တိ။ တေန ဝုစ္စတိ သုခါ ပဋိပဒါတိ တေန မန္ဒကိလေသဘာဝေန တေသံ ပုဂ္ဂလာနံ အကိစ္ဆေန သိဇ္ဈမာနာ ဝိပဿနာ ပဋိပဒါ ‘‘သုခါ ပဋိပဒါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အဇ္ဈောသိတာတိ အဘိနိဝိဋ္ဌာ။ ဣမေ သဗ္ဗေ သတ္တာတိ ဣမေ တဏှာဒိဋ္ဌိစရိတဘာဝေန ဒွိဓာ ဝုတ္တာ အပရိမာဏပ္ပဘေဒါ သဗ္ဗေပိ ပဋိပဇ္ဇန္တာ သတ္တာ။

သုခေနပဋိနိဿဇ္ဇန္တီတိ ကိလေသေ အကိစ္ဆေန ပဇဟန္တိ။ ‘‘ဣမာ စတဿော ပဋိပဒါ’’တိအာဒိ ပဋိပဒါနံ ဧတ္တာဝတာယံ၊ ဝိသယဘာဝကိစ္စေသု စ ဗျဘိစာရာဘာဝဒဿနံ။ အယံ ပဋိပဒါတိ နိဂမနံ၊ အယံ ပဋိပဒါ ယာယ ဝသေန သီဟဝိက္ကီဠိတဿ နယဿ ဘူမိဒဿနတ္ထံ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ နိဒ္ဓါရိတာတိ အဓိပ္ပာယော။ စတုက္ကမဂ္ဂေန ကိလေသေ နိဒ္ဒိသတီတိ အနန္တရံ ဝက္ခမာနေန အာဟာရာဒိစတုက္ကမဂ္ဂေန ဒသဝတ္ထုကေ ကိလေသသမူဟေ နိဒ္ဒိသတိ။ စတုက္ကမဂ္ဂေန အရိယဓမ္မေသု နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာတိ တပ္ပဋိပက္ခေန ပဋိပဒါဒိစတုက္ကမဂ္ဂေန အရိယဓမ္မေသု ဗောဓိပက္ခိယေသု ဝိသယဘူတေသု နိဒ္ဓါရေတွာ ကထေတဗ္ဗာ။

ဣဒဉ္စ ပမာဏံ စတ္တာရော အာဟာရာတိ ဣမေသံ ဝိပလ္လာသာနံ ပဝတ္တိယာ ပမာဏံ၊ ယဒိဒံ စတ္တာရော အာဟာရာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယာဝဒေဝ စတ္တာရော အာဟာရာ ပရိညံ န ဂစ္ဆန္တိ၊ တာဝဒေဝ စတ္တာရော ဝိပလ္လာသေ ဝိဘဇန္တိ။ ယာဝဒေဝ စတ္တာရော ဝိပလ္လာသာ အပ္ပဟီနာ၊ တာဝဒေဝ စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ ပရိဗြူဟန္တီတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ယထာရဟံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘ဧဝံ ဣမာနိ သဗ္ဗာနိ ဒသ ပဒါနီ’’တိ။ ‘‘ယောဇေတဗ္ဗာနီ’’တိ စ ဝစနသေသော။

‘‘အဘိဇ္ဈာယ ဂန္ထတီ’’တိ ဣမိနာ အဘိဇ္ဈာယနမေဝ ဂန္ထနန္တိ ဒဿေတိ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ပပဉ္စေန္တောတိ ဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသံ ဝိတ္ထာရေန္တော။

ဝိပ္ပဋိသာရုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေါ ကိလေသာနံ အာသဝနန္တိ အာဟ ‘‘အာသဝန္တီ’’တိ။ ကိံ ဝိပ္ပဋိသာရာတိ တေန ကိလေသာနံ ဝီတိက္ကမဝတ္ထုံ ဝဒတိ။ ယသ္မာ အပ္ပဟီနာနုသယဿေဝ ဝိပ္ပဋိသာရာ၊ န ဣတရဿ၊ တသ္မာ ‘‘ယေ ဝိပ္ပဋိသာရာ၊ တေ အနုသယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပဒဒွယေနပိ ဖလူပစာရေန ကာရဏံ ဝုတ္တံ။

ပဌမေနပဒေနာတိ ယထာဝုတ္တေသု ဒသသု သုတ္တပဒေသု ပဌမေန ပဒေန။ ပဌမာယ ဒိသာယာတိ တဒတ္ထသင်္ခါတာယ သီဟဝိက္ကီဠိတဿ သံကိလေသပက္ခေ ပဌမာယ ဒိသာယ။

ဣတီတိ ဧဝံ၊ ဝုတ္တနယေနာတိ အတ္ထော။ ကုသလာကုသလာနန္တိ ယထာဝုတ္တအနဝဇ္ဇသာဝဇ္ဇဓမ္မာနံ။ ပက္ခပဋိပက္ခဝသေနာတိ ဝေါဒါနပက္ခတပ္ပဋိပက္ခဝသေန။ ယောဇနာတိ ပဌမဒိသာဒိဘာဝေန ယုတ္တေ ကတွာ မနသာနုပေက္ခနာ။ ‘‘မနသာ ဝေါလောကယတေ’’တိ (နေတ္တိ။ ၄) ဟိ ဝုတ္တံ။

တဿာတိ ဒိသာလောကနဿ။ သောတာပတ္တိဖလာဒီနံ ပရိယောသာနတာ ဣန္ဒြိယဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယေသဉှိ သဒ္ဓါဒီနံ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသေန သတိပဋ္ဌာနာဒီနိ သိဇ္ဈန္တိ၊ တေသံ ဝသေန သောတာပတ္တိဖလာဒီနံ ပရိယောသာနတာ။ တတ္ထ သောတာပတ္တိဖလေ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ သောတာပန္နော ဟိ သဒ္ဓါယ ပရိပူရိကာရီ။ သကဒါဂါမိဖလေ ဝီရိယိန္ဒြိယံ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ သကဒါဂါမီ ဟိ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဥပရိမဂ္ဂါဓိဂမာယ။ အနာဂါမိဖလေ သမာဓိန္ဒြိယံ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ အနာဂါမီ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရိကာရီ။ အဂ္ဂဖလေ အရဟတ္တေ သတိန္ဒြိယဉ္စ ပညိန္ဒြိယဉ္စ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ အရဟာ ဟိ သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တော၊ ပညာဝေပုလ္လပ္ပတ္တော စာတိ။

အပရေ ပနာဟု – သဒ္ဓါဗလေန သုဘသညာယ ပဟာနံ။ သဒ္ဒဟန္တော ဟိ ပဋိက္ကူလမနသိကာရေ ကမ္မံ ကရောတိ။ ဝီရိယဗလေန သုခသညာယ ပဟာနံ။ ဝီရိယဝါ ဟိ သုခဿာဒံ အဘိဘဝိတွာ ယောနိသောမနသိကာရမနုယုဉ္ဇတိ။ သမာဓိဗလေန နိစ္စသညာယ ပဟာနံ။ သမာဟိတော ဟိ သင်္ခါရာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော အနိစ္စသညံ ပဋိလဘတိ။ ပညာဗလေန အတ္တသညာယ ပဟာနံ။ ပညဝါ ဟိ သင်္ခါရာနံ အဝသဝတ္တိတံ သလ္လက္ခေန္တော အတ္တသုညတံ ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ သတိ ပန သဗ္ဗတ္ထာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ‘‘သတိံ စ ခွာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဗ္ဗတ္ထိကံ ဝဒါမီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၂၃၄၊ မိ။ ပ။ ၂။၁။၁၃)။ ဧဝံ စတုဝိပလ္လာသပ္ပဟာယီနံ စတုန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ ပါရိပူရိဋ္ဌာနံ စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ စတုဝိပလ္လာသမုခါနံ စတုန္နံ ဒိသာနံ ပရိယောသာနာနိ ဝုတ္တာနီတိ။

‘‘လောဘော အကုသလမူလ’’န္တိအာဒိ လောဘာဒီနံ ဟေတုဖလဘာဝေန သမ္ပယုတ္တတာယ ဒဿနံ။

တတ္ထ မနာပိကေနာတိ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တံ။ အမနာပိကေနာပိ ဟိ အာရမ္မဏေန ဝိပရိယေသဝသေန လောဘော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ မနာပိကေနာတိ ဝါ မနာပိကာကာရေန။ ဖဿဝေဒနူပဝိစာရရာဂဝိတက္ကပရိဠာဟာ သဟဇာတာပိ လဗ္ဘန္တိ၊ အသဟဇာတာပိ။ ‘‘ဥပ္ပာဒေါ’’တိ ဧတေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနသင်္ခါရဂ္ဂဟဏန္တိ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပာဒလက္ခဏဿေဝ ပန ဂဟဏေ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ န ဟိ ဥပ္ပာဒေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ရာဂဇပရိဠာဟဟေတုကတာ စ တေသံ ရာဂဿ တဏှာသဘာဝတ္တာ။ တဏှာ ဟိ ဒုက္ခဿ သမုဒယော၊ ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ၊ သဗ္ဗံ တံ ဒုက္ခန္တိ။ တထာ စ ဝုတ္တံ ‘‘တဏှာသဟဇာတဝေဒနာယ ပန လောဘော သဟဇာတာဒိပစ္စယေဟိ စ ပစ္စယော’’တိ။ ဧဝံ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ ဥပ္ပန္နလောဘသဟဂတသုခဝေဒနာယ ဥဒယော ဣဓ ‘‘ဥပ္ပာဒေါ သင်္ခတလက္ခဏ’’န္တိ ဝုတ္တော၊ တဿာ ဝိပရိဏာမော ‘‘ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာ’’တိ။ ဝိပရိဏာမာဝတ္ထာ စ ဥဒယာဝတ္ထံ ဝိနာ န ဟောတီတိ သာ တံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ ဝိယ ဝုတ္တာ ‘‘ဥပ္ပာဒံ…ပေ… ဒုက္ခတာ’’တိ။

ဒေါသော အကုသလမူလန္တိအာဒီသုပိ ဝုတ္တနယာနုသာရေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ပန ဝိသေသော – ဌိတဿ အညထတ္တံ နာမ ဇရာ၊ တံ နိဿာယ ဒေါမနဿဿ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဝုတ္တံ ‘‘ဌိတဿ…ပေ… ဒုက္ခဒုက္ခတာ’’တိ။ ဒေါသဇပရိဠာဟဟေတုကတာ ဇရာယ ဒေါသဗဟုလဿ ပုဂ္ဂလဿ နစိရေန ဇီရဏတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဝယောတိ သင်္ခါရာနံ နိရောဓော။ အနိစ္စတာဝသေန စ သင်္ခတဓမ္မာနံ သင်္ခါရဒုက္ခတာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝယ…ပေ… သင်္ခါရဒုက္ခတာ’’တိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁၅၊ ၄၅၊ ၇၆၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၁၀)။ မောဟဇပရိဠာဟဟေတုကတာ ဝယလက္ခဏဿ ယေဘုယျေန သမ္မောဟနိမိတ္တတ္တာ၊ မရဏဿ အဝိဇ္ဇာပစ္စယတ္တာ စ သံသာရပ္ပဝတ္တိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အလောဘာဒီနံ ပညာဒိပါရိပူရိဟေတုကတာ ယထာရဟံ ဥပနိဿယကောဋိသဟဇာတကောဋိယာ စ ပစ္စယဘာဝေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗေ ဟိ ကုသလာ ဓမ္မာ သဗ္ဗေသံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ယထာသမ္ဘဝံ ပစ္စယဝိသေသာ ဟောန္တိ ဧဝါတိ။ အဗျာပါဒဝိတက္ကသန္နိဿယော ဥပဝိစာရော အဗျာပါဒူပဝိစာရော။ အဝိဟိံသူပစာရေပိ ဧသေဝ နယော။

အယံ တိပုက္ခလော နာမ ဒုတိယော နယော သဒ္ဓိံ ဒိသာလောကနနယေန နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဝစနသေသော။ ‘‘ဣမေ စတ္တာရော’’တိအာဒိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေနေဝ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ ဘူမိဒဿနတ္ထံ အာရဒ္ဓံ။ ဣမေ ယထာဝုတ္တပဋိပဒါစတုက္ကဿ ဝသေန စတုဗ္ဗိဓာ။ ဝိသေသေနာတိ ဒိဋ္ဌိတဏှာသန္နိဿယတာဝိသေသေန။ ဒိဋ္ဌိစရိတော ဟိ တိက္ခပညော၊ မန္ဒပညော စ သုခါယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ စ ဒန္ဓာဘိညာယ စ နိယျာတီတိ ဒွိဓာ ဝုတ္တောတိ။ တထာ တဏှာစရိတော ဒုက္ခာယ ပဋိပဒါယ ခိပ္ပာဘိညာယ စ ဒန္ဓာဘိညာယ စ နိယျာတီတိ ဒွိဓာ ဝုတ္တောတိ ဒဿိတော စာယမတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဒွေ ဟောန္တိ ဒိဋ္ဌိစရိတော စ တဏှာစရိတော စာ’’တိ။

စတ္တာရောဟုတွာတိ သီဟဝိက္ကီဠိတဿ နယဿ ဘူမိဒဿနေ စတ္တာရော ဟုတွာ ဌိတာ၊ စတုပ္ပဋိပဒါဝသေန စတ္တာရော ကတွာ ဝုတ္တာတိ အတ္ထော။ တယော ဟောန္တီတိ တိပုက္ခလဿ နယဿ ဘူမိဒဿနေ ဥဂ္ဃဋိတညုအာဒိဝသေန တယော ဘဝန္တိ။ တယော ဟုတွာတိ တထာ တယော ဟုတွာ ဌိတာ တယော ကတွာ ကထိတာ။ ဒွေ ဟောန္တီတိ ဣဒါနိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ ဘူမိဒဿနေ ဒွေ ဘဝန္တိ။ အဇ္ဈောသာနန္တိ ဒိဋ္ဌိအဇ္ဈောသာနံ။ အဘိနိဝေသောတိ တဏှာဘိနိဝေသော။ အဟံကာရောတိ အဟံမာနော ‘‘အဟ’’န္တိ ဝါ ကရဏံ အဟံကာရော။ ဒိဋ္ဌိမာနမညနာနံ ဝသေန ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ သမနုပဿနာ မမံကာရော၊ မမာယနံ တဏှာဂ္ဂါဟော။

ဒသပဒါနိ ‘‘ပဌမာ ဒိသာ’’တိ ကာတဗ္ဗာနီတိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋဿ နယဿ ‘‘ပဌမာ ဒိသာ’’တိ ကရဏီယာနိ၊ ‘‘ပဌမာ ဒိသာ’’တိ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထော။ သံခိတ္တေန…ပေ… ပက္ခဿာတိ အနေကပ္ပဘေဒဿပိ ကဏှပက္ခဿ သံကိလေသပက္ခဿ အတ္ထံ သံခိတ္တေန သင်္ခေပေန ပဋိပက္ခေ ဝတ္တမာနေ ဝေါဒါနဓမ္မေ ဥဒ္ဒိဿ ဉာပေန္တိ ပကာသေန္တိ၊ ပဌမာ ကာတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ဒသ ပဒါနိ ဒုတိယကာနီတိ တဏှာဒိကာ ဒသ ကောဋ္ဌာသာ ‘‘ဒုတိယာ ဒိသာ’’တိ ကာတဗ္ဗာ။ ‘‘သံခိတ္တေန…ပေ… ကဏှပက္ခဿာ’’တိ အာနေတွာ ယောဇေတဗ္ဗံ။

ယောနိသောတိ ဥပါယသော။ ယောနိသော မနသိကာရော အနိစ္စာဒိဝသေန ပဌမမနသိကာရော။ ပညာတိ သုတစိန္တာမယီ ပညာ၊ ဈာနာဘိညာ စ။ နိဗ္ဗိဒါတိ နိဗ္ဗေဓဉာဏံ။ သောမနဿဓမ္မူပသဉှိတံ ပမောဒါဒိသဟဂတံ စေတသိကသုခံ။

ကုသလပက္ခေ စာတိ စ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော၊ တေန ဥဘယပက္ခတော သမုစ္စယဝသေန စတဿော ဒိသာ၊ န ပစ္စေကန္တိ ဒဿေတိ။

တေသန္တိ တဏှာဒီနံ၊ တဏှာယ၊ တဏှာပက္ခိကာနဉ္စာတိ အတ္ထော။ သတိပိ အနဝသေသတော ရာဂေ ပဟီယမာနေ အနဝသေသတော အဝိဇ္ဇာပိ ပဟီယတေဝ၊ ရာဂဿ ပန စေတောဝိမုတ္တိ ဥဇုပဋိပက္ခောတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ရာဂဝိရာဂါ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ အယဉ္စ အတ္ထော ‘‘အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိ’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၄၃၈) အာဂတပါဠိယာ အတ္ထဝဏ္ဏနာဝသေန ဝုတ္တာ၊ ဣဓ ပန ‘‘ရာဂဝိရာဂါ စေတောဝိမုတ္တိ သေက္ခဖလံ၊ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ပညာဝိမုတ္တိ အသေက္ခဖလ’’န္တိအာဒိနာ (နေတ္တိ။ ၅၁) ဝေဝစနသမာရောပနေ အာဂတတ္တာ ပုရိမာ အနာဂါမိဖလံ။ တဉှိ ကာမရာဂဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကတော သမာဓိပါရိပူရိယာဝ ဝိသေသတော ‘‘ရာဂဝိရာဂါ စေတောဝိမုတ္တီ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ပစ္ဆိမာ အရဟတ္တဖလံ တဏှာယ၊ အဝိဇ္ဇာယ စ အနဝသေသပ္ပဟာနတော၊ ပညာပါရိပူရိယာ စ ‘‘အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ပညာဝိမုတ္တီ’’တိ ဝုစ္စတိ။

တတ္ထာတိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋနယေ။ တေသူတိ ‘‘စတ္တာရိ ပဒါနီ’’တိ ဝုတ္တေသု တဏှာဒီသု စတူသု မူလပဒေသု။ ဣဓ သမောသရဏန္တိ သင်္ဂဟော ဝုတ္တော၊ သော စ သဘာဝတော၊ သဘာဂတော စ ဟောတီတိ တဏှာဒီနိ စတ္တာရိ ဒဿေတွာ ‘‘တေသု အဋ္ဌာရသ မူလပဒါနိ သမောသရန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သမထံ ဘဇန္တိ သဘာဝတော၊ သဘာဂတော စာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝိပဿနံ ဘဇန္တီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ နယာဓိဋ္ဌာနာနံ နယာဓိဋ္ဌာနေ အနုပ္ပဝေသော နယာနံ နယေသု အနုပ္ပဝေသော ဧဝ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တိပုက္ခလော…ပေ… အနုပ္ပဝိသန္တီ’’တိ။

အလောဘာမောဟပက္ခံ အဘဇာပေတွာ အဒေါသပက္ခံ ဘဇာပေတဗ္ဗဿ နန္ဒိယာဝဋ္ဋသီဟဝိက္ကီဠိတမူလပဒဿ အဘာဝတော အဒေါသော ဧကသုတ္တကောဋိယာ ဧကကောဝ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဒေါသော အဒေါသော ဧဝါ’’တိ။ ဒေါသော ဒေါသော ဧဝါတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ သမောသရန္တိ သဘာဂတော စ သဘာဝတော စ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။

ဘူမိ ဂေါစရောတိ စ မူလပဒါနိ ဧဝ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဧကေကံ နယံ အနုပ္ပဝိသတိ တံတံမူလပဒါနုပ္ပဝေသတော။ ကုသလေ ဝါ ဝိညာတေ အကုသလော ပဋိပက္ခော၊ အကုသလေ ဝါ ကုသလော ပဋိပက္ခော အနွေသိတဗ္ဗော သံဝဏ္ဏိယမာနသုတ္တပဒါနုရူပတော ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗော။ အနွေသနာ ဥပပရိက္ခာ ‘‘ဒိသာလောကန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ သော နယော နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗောတိ တထာ အနွေသိတွာ တေဟိ ဓမ္မေဟိ ဒိသာ ဝဝတ္ထပေတွာ သော သော နယော နိဒ္ဓါရေတွာ ယောဇေတဗ္ဗော။ ယထာ မူလပဒေသု မူလပဒါနံ အနုပ္ပဝေသော သံဝဏ္ဏိတော၊ ဣမိနာဝ နယေန မူလပဒတော မူလပဒါနံ နိဒ္ဓါရဏာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာ ဧကမှိ…ပေ… နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဧကေကသ္မိဉှီ’’တိအာဒိ ကာရဏဝစနံ။

တတ္ထ တတ္ထာတိ ဧကေကသ္မိံ နယေ။ ဧကသ္မိံ ဓမ္မေ ဝိညာတေတိ တဏှာဒိကေ ဧကသ္မိံ မူလပဒဓမ္မေ သရူပတော၊ နိဒ္ဓါရဏဝသေန ဝါ ဝိညာတေ။ သဗ္ဗေဓမ္မာ ဝိညာတာ ဟောန္တီတိ တဒညမူလပဒဘူတာ သဗ္ဗေ လောဘာဒယော ဝိညာတာ နယဿ ဘူမိစရဏာယောဂျတာယ ပကာသာ ပါကဋာ ဟောန္တိ ။ ‘‘ဣမေသ’’န္တိအာဒိ နယတ္တယဒိသာဘူတဓမ္မာနံ မတ္ထကပါပနေန တိဏ္ဏံ နယာနံ ကူဋဂ္ဂဟဏံ၊ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။

ပုန ‘‘ဣမေသူ’’တိအာဒိ ကမ္မနယဒွယဿ ဝိဘာဂဝိဘာဝနံ၊ တံ ဝိညေယျမေဝ။

နယသမုဋ္ဌာနဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။