📜
၉။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကံ
ကဿပဂေါတ္တဘိက္ခုဝတ္ထုကထာ
၃၈၀။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ ¶ ¶ – ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေတိ ဂဂ္ဂရာနာမိကာယ ဣတ္ထိယာ ကာရိတပေါက္ခရဏိယာ တီရေ။ တန္တိဗဒ္ဓါတိ တသ္မိံ အာဝါသေ ကတ္တဗ္ဗတာတန္တိပဋိဗဒ္ဓါ။ ဥဿုက္ကမ္ပိ အကာသိ ယာဂုယာတိအာဒီသု မနုဿေဟိ အာဂန္တုကေသု အာဂတေသု ¶ အာစိက္ခေယျာထာတိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေယေဝ ဥဿုက္ကံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ န အဝုတ္တဋ္ဌာနေ။ ဂစ္ဆ တွံ ဘိက္ခူတိ သတ္ထာ တဿ ဘိက္ခုနော တတ္ထေဝ သေနာသနံ သပ္ပာယန္တိ အဒ္ဒသ၊ တေနေဝမာဟ။
၃၈၂။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တီတိအာဒီနံ ပရတော ပါဠိယံယေဝ နာနာကရဏံ အာဂမိဿတိ။
၃၈၅။ အညတြာပိ ဓမ္မာ ကမ္မံ ကရောန္တီတိ အညတြာပိ ဓမ္မံ ကမ္မံ ကရောန္တိ၊ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဘူတေန ဝတ္ထုနာ ကတံ ဓမ္မေန ကတံ နာမ ဟောတိ၊ တထာ န ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ အညတြာပိ ဝိနယာ ကမ္မံ၊ အညတြာပိ သတ္ထုသာသနာ ကမ္မန္တိ ဧတေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ ပန ဝိနယောတိ စောဒနာ စ သာရဏာ စ။ သတ္ထုသာသနန္တိ ဉတ္တိသမ္ပဒါ အနုဿာဝနသမ္ပဒါ စ၊ တာဟိ ဝိနာ ကမ္မံ ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ ပဋိကုဋ္ဌကတန္တိ ပဋိကုဋ္ဌဉ္စေဝ ကတဉ္စ၊ ယံ အညေသု ပဋိက္ကောသန္တေသု ကတံ တံ ပဋိကုဋ္ဌဉ္စေဝ ဟောတိ ကတဉ္စ၊ တာဒိသမ္ပိ ကမ္မံ ကရောန္တီတိ အတ္ထော။
၃၈၇။ ဆယိမာနိ ဘိက္ခဝေ ကမ္မာနိ အဓမ္မကမ္မန္တိအာဒီသု ပန ‘‘ဓမ္မော’’တိ ပါဠိယာ အဓိဝစနံ။ တသ္မာ ယံ ယထာဝုတ္တာယ ပါဠိယာ န ကရိယတိ၊ တံ အဓမ္မကမ္မန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန ပါဠိယံယေဝ အာဂတော။ သော စ ခေါ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မာနံယေဝ ဝသေန။ ယသ္မာ ပန ဉတ္တိကမ္မေ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထေသု ဝိယ ဟာပနံ ဝါ အညထာ ကရဏံ ဝါ နတ္ထိ၊ အပလောကနကမ္မဉ္စ သာဝေတွာဝ ကရိယတိ၊ တသ္မာ တာနိ ပါဠိယံ န ဒဿိတာနိ၊ တေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကမ္မာနံ ဝိနိစ္ဆယံ ပရတော ဝဏ္ဏယိဿာမ။
စတုဝဂ္ဂကရဏာဒိကထာ
၃၈၈။ ဣဒါနိ ¶ ¶ ယဒိဒံ ဆဋ္ဌံ ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ နာမ၊ တံ ယေဟိ သင်္ဃေဟိ ကာတဗ္ဗံ၊ တေသံ ပဘေဒံ ဒဿေတုံ ‘‘ပဉ္စ သင်္ဃာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကမ္မပ္ပတ္တောတိ ကမ္မံ ပတ္တော၊ ကမ္မယုတ္တော ကမ္မာရဟော၊ န ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကာတုံ နာရဟတီတိ အတ္ထော။
၃၈၉။ စတုဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ ဘိက္ခဝေ ကမ္မံ ဘိက္ခုနိစတုတ္ထောတိအာဒိ ပရိသတော ကမ္မဝိပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဥက္ခိတ္တကဂ္ဂဟဏေန ကမ္မနာနာသံဝါသကော ဂဟိတော၊ နာနာသံဝါသကဂ္ဂဟဏေန လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကော။ နာနာသီမာယ ဌိတစတုတ္ထောတိ သီမန္တရိကာယ ဝါ ဗဟိသီမာယ ဝါ ဟတ္ထပါသေ ဌိတေနာပိ သဒ္ဓိံ စတုဝဂ္ဂေါ ဟုတွာတိ အတ္ထော။
၃၉၃။ ပါရိဝါသိကစတုတ္ထောတိအာဒိ ¶ ပရိဝါသာဒိကမ္မာနံယေဝ ပရိသတော ဝိပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ၊ တေသံ ဝိနိစ္ဆယံ ပရတော ဝဏ္ဏယိဿာမ။
၃၉၄။ ဧကစ္စဿ ဘိက္ခဝေ သင်္ဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ ရုဟတီတိအာဒိ ပဋိကုဋ္ဌကတကမ္မဿ ကုပ္ပာကုပ္ပဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပကတတ္တဿာတိ အဝိပန္နသီလဿ ပါရာဇိကံ အနဇ္ဈာပန္နဿ။ အာနန္တရိကဿာတိ အတ္တနော အနန္တရံ နိသိန္နဿ။
ဒွေနိဿာရဏာဒိကထာ
၃၉၅။ ဒွေမာ ဘိက္ခဝေ နိဿာရဏာတိအာဒိ ဝတ္ထုတော ကမ္မာနံ ကုပ္ပာကုပ္ပဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံ၊ တဉ္စေ သင်္ဃော နိဿာရေတိ၊ သုနိဿာရိတော’’တိ ဣဒံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မေန ဟိ ဝိဟာရတော နိဿာရေန္တိ၊ တသ္မာ တံ ‘‘နိဿာရဏာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ တဉ္စေသ ယသ္မာ ကုလဒူသကော န ဟောတိ၊ တသ္မာ အာဝေဏိကေန လက္ခဏေန အပ္ပတ္တော။ ယသ္မာ ပနဿ အာကင်္ခမာနော သင်္ဃော ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရေယျာတိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ သုနိဿာရိတော ဟောတိ။ တဉ္စေ သင်္ဃော နိဿာရေတီတိ သစေ သင်္ဃော တဇ္ဇနီယကမ္မာဒိဝသေန နိဿာရေတိ၊ သော ယသ္မာ တတ္ထ ‘‘တိဏ္ဏံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခူနံ အာကင်္ခမာနော သင်္ဃော တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရေယျ – ဧကော ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သင်္ဃေ အဓိကရဏကာရကော၊ ဧကော ဗာလော ¶ ဟောတိ အဗျတ္တော အာပတ္တိဗဟုလော အနပဒါနော၊ ဧကော ဂိဟိသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ အနနုလောမိကေဟိ ¶ ဂိဟိသံသဂ္ဂေဟီ’’တိ (စူဠဝ။ ၃၉၅) ဧဝံ ဧကေကေနပိ အင်္ဂေန နိဿာရဏာ အနုညာတာ၊ တသ္မာ သုနိဿာရိတော။
၃၉၆။ ဩသာရဏာတိ ပဝေသနာ။ တတ္ထ တဉ္စေ သင်္ဃော ဩသာရေတီတိ ဥပသမ္ပဒကမ္မဝသေန ပဝေသေတိ။ ဒေါသာရိတောတိ ဒုဩသာရိတော။ သဟဿက္ခတ္တုမ္ပိ ဥပသမ္ပာဒိတော အနုပသမ္ပန္နောဝ ဟောတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ စ သာတိသာရာ၊ တထာ သေသော ကာရကသင်္ဃော၊ န ကောစိ အာပတ္တိတော မုစ္စတိ။ ဣတိ ဣမေ ဧကာဒသ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလာ ဒေါသာရိတာ။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယော ပန ဒွတ္တိံသ သုဩသာရိတာ၊ ဥပသမ္ပာဒိတာ ဥပသမ္ပန္နာဝ ဟောန္တိ၊ န တေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ပန ကာရကသင်္ဃော စ သာတိသာရာ၊ န ကောစိ အာပတ္တိတော မုစ္စတိ။
၃၉၇။ ဣဓ ပန ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိအာဒိ အဘူတဝတ္ထုဝသေန အဓမ္မကမ္မံ၊ ဘူတဝတ္ထုဝသေန ဓမ္မကမ္မဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပဋိနိဿဇ္ဇိတာတိ ပဋိနိဿဇ္ဇိတဗ္ဗာ။
ဥပါလိပုစ္ဆာကထာ
၄၀၀။ ဥပါလိပဉှေသုပိ ဝတ္ထုဝသေနေဝ ¶ ဓမ္မာဓမ္မကမ္မံ ဝိဘတ္တံ။ တတ္ထ ဒွေ နယာ – ဧကမူလကော စ ဒွိမူလကော စ။ ဧကမူလကော ဥတ္တာနောယေဝ။ ဒွိမူလကေ ယထာ သတိဝိနယော အမူဠှဝိနယေန သဒ္ဓိံ ဧကာ ပုစ္ဆာ ကတာ၊ ဧဝံ အမူဠှဝိနယာဒယောပိ တဿပါပိယျသိကာဒီဟိ။ အဝသာနေ ပန ဥပသမ္ပဒါရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတီတိ ဧကမေဝ ပဒံ ဟောတိ။ ပရတော ဘိက္ခူနမ္ပိ သတိဝိနယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကေကေန သဒ္ဓိံ သေသပဒါနိ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။
တဇ္ဇနီယကမ္မကထာ
၄၀၇။ ဣဓ ပန ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကောတိအာဒိ ‘‘အဓမ္မေနဝဂ္ဂံ၊ အဓမ္မေနသမဂ္ဂံ၊ ဓမ္မေနဝဂ္ဂံ၊ ဓမ္မပတိရူပကေနဝဂ္ဂံ၊ ဓမ္မပတိရူပကေနသမဂ္ဂ’’န္တိ ဣမေသံ ဝသေန စက္ကံ ဗန္ဓိတွာ တဇ္ဇနီယာဒီသု သတ္တသု ကမ္မေသု ပဋိပဿဒ္ဓီသု စ ¶ ဝိပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အနပဒါနောတိ အပဒါနဝိရဟိတော။ အပဒါနံ ဝုစ္စတိ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ အာပတ္တိပရိစ္ဆေဒဝိရဟိတောတိ အတ္ထော။ တတော ပရံ ပဋိကုဋ္ဌကတကမ္မပ္ပဘေဒံ ဒဿေတုံ သာယေဝ ပါဠိ ‘‘အကတံ ကမ္မ’’န္တိအာဒီဟိ သံသန္ဒိတွာ ¶ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ န ကိဉ္စိ ပါဠိအနုသာရေန န သက္ကာ ဝိဒိတုံ၊ တသ္မာ ဝဏ္ဏနံ န ဝိတ္ထာရယိမှာတိ။
စမ္ပေယျက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။