📜

၄။ သမထက္ခန္ဓကံ

သမ္မုခါဝိနယကထာ

၁၈၆-၁၈၇။ သမထက္ခန္ဓကေ – ‘‘အဓမ္မဝါဒီ ပုဂ္ဂလော’’တိအာဒီနိ ဆ မာတိကာပဒါနိ နိက္ခိပိတွာ ‘‘အဓမ္မဝါဒီ ပုဂ္ဂလော ဓမ္မဝါဒိံ ပုဂ္ဂလံ သညာပေတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝိတ္ထာရော ဝုတ္တော။ တတ္ထ သညာပေတီတိ ကာရဏပတိရူပကာနိ ဝတွာ ပရိတောသေတွာ ဇာနာပေတိ။ နိဇ္ဈာပေတီတိ ယထာ သော တံ အတ္ထံ နိဇ္ဈာယတိ၊ ဩလောကေတိ၊ ဧဝံ ကရောတိ။ ပေက္ခတိ အနုပေက္ခတီတိ ယထာ သော တံ အတ္ထံ ပေက္ခတိ စေဝ ပုနပ္ပုနဉ္စ ပေက္ခတိ၊ ဧဝံ ကရောတိ။ ဒဿေတိ အနုဒဿေတီတိ တေသညေဝ ပရိယာယဝစနာနိ။ အဓမ္မေန ဝူပသမ္မတီတိ ယသ္မာ သော အဓမ္မမေဝ ‘‘အယံ ဓမ္မော’’တိအာဒိနာ နယေန မောဟေတွာ ဒဿေတိ၊ တသ္မာ အဓမ္မေန ဝူပသမ္မတိ နာမ။

၁၈၈။ ဓမ္မေန ဝူပသမ္မတီတိ ယသ္မာ ဓမ္မဝါဒီ ဓမ္မမေဝ ‘‘အယံ ဓမ္မော’’တိအာဒိနာ နယေန အမောဟေတွာ ဒဿေတိ၊ တသ္မာ ဓမ္မေန ဝူပသမ္မတိ နာမ။

သမ္မုခါဝိနယကထာ နိဋ္ဌိတာ။

သတိဝိနယကထာ

၁၉၅။ ပဉ္စိမာနိဘိက္ခဝေ ဓမ္မိကာနိ သတိဝိနယဿ ဒါနာနီတိ ဧတ္ထ သုဒ္ဓဿ အနာပတ္တိကဿ ဒါနံ ဧကံ၊ အနုဝဒိတဿ ဒါနံ ဧကံ၊ ယာစိတဿ ဒါနံ ဧကံ၊ သင်္ဃေန ဒါနံ ဧကံ၊ ဓမ္မေန သမဂ္ဂဒါနံ ဧကန္တိ ဧဝံ ပဉ္စ။ ဧတာနိ ပန ဧကေကအင်္ဂဝသေန န လဗ္ဘန္တိ၊ တသ္မာ ဒေသနာမတ္တမေဝေတံ၊ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတံ ပန သတိဝိနယဒါနံ ဓမ္မိကန္တိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ တတ္ထ စ အနုဝဒန္တီတိ စောဒေန္တိ။ သေသံ ဥတ္တာနမေဝ။ အယံ ပန သတိဝိနယော ခီဏာသဝဿေဝ ဒါတဗ္ဗော န အညဿ၊ အန္တမသော အနာဂါမိနောပိ။ သော စ ခေါ အညေန စောဒိယမာနဿေဝ၊ န အစောဒိယမာနဿ။ ဒိန္နေ စ ပန တသ္မိံ စောဒကဿ ကထာ န ရုဟတိ။ စောဒေန္တောပိ ‘‘အယံ ခီဏာသဝေါ သတိဝိနယလဒ္ဓါ၊ ကော တုယှံ ကထံ ဂဟေဿတီ’’တိ အပသာဒေတဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ။

သတိဝိနယကထာ နိဋ္ဌိတာ။

အမူဠှဝိနယကထာ

၁၉၆။ ဘာသိတပရိက္ကန္တန္တိ ဝါစာယ ဘာသိတံ ကာယေန ပရိက္ကန္တံ၊ ပရိက္ကမိတွာ ကတန္တိ အတ္ထော။ သရတာယသ္မာ ဧဝရူပိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတာတိ ဧတ္ထ သရတု အာယသ္မာ ဧဝရူပိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတာ၊ အာယသ္မာ ဧဝရူပိယာ အာပတ္တိယာတိ အယမတ္ထော။ အာပဇ္ဇိတွာတိ ဝါ ပါဌော၊ တဿတ္ထော – ပဌမံ အာပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ တံ အာပတ္တိံ သရတု အာယသ္မာတိ။

အမူဠှဝိနယကထာ နိဋ္ဌိတာ။

ယေဘုယျသိကာကထာ

၂၀၂။ ယေဘုယျသိကာယ ဝူပသမေတုန္တိ ဧတ္ထ ယဿာ ကိရိယာယ ဓမ္မဝါဒိနော ဗဟုတရာ၊ ဧသာ ယေဘုယျသိကာ နာမ။

၂၀၄။ အဓမ္မိကသလာကဂ္ဂါဟေသု ဩရမတ္တကန္တိ ပရိတ္တံ အပ္ပမတ္တကံ ဘဏ္ဍနမတ္တမေဝ။ န စ ဂတိဂတန္တိ ဒွေ တယော အာဝါသေ န ဂတံ၊ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဝါ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ အဝိနိစ္ဆိတံ။ န စ သရိတသာရိတန္တိ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ သယံ သရိတံ ဝါ အညေဟိ သာရိတံ ဝါ န ဟောတိ။ ဇာနာတီတိ သလာကံ ဂါဟေန္တော ဇာနာတိ ‘‘အဓမ္မဝါဒီ ဗဟုတရာ’’တိ။ အပ္ပေဝ နာမာတိ ဣမိနာ နီဟာရေန သလာကာယ ဂါဟိယမာနာယ ‘‘အပိ နာမ အဓမ္မဝါဒိနော ဗဟုတရာ အဿူ’’တိ အယမဿ အဇ္ဈာသယော ဟောတိ။ အပရေသုပိ ဒွီသု ဧသေဝ နယော။

အဓမ္မေနဂဏှန္တီတိ အဓမ္မဝါဒိနော ‘‘ဧဝံ မယံ ဗဟူ ဘဝိဿာမာ’’တိ ဒွေ ဒွေ သလာကာယော ဂဏှန္တိ။ ဝဂ္ဂါ ဂဏှန္တီတိ ဒွေ ဓမ္မဝါဒိနော ဧကံ ဓမ္မဝါဒိသလာကံ ဂဏှန္တိ ‘‘ဧဝံ ဓမ္မဝါဒိနော န ဗဟူ ဘဝိဿန္တီ’’တိ မညမာနာ။ န စ ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဂဏှန္တီတိ ဓမ္မဝါဒိနော ဟုတွာ ‘‘ဗလဝပက္ခံ ဘဇိဿာမာ’’တိ အဓမ္မဝါဒိသလာကံ ဂဏှန္တိ။ ဓမ္မိကသလာကဂ္ဂါဟေသု အယမေဝတ္ထော ပရိဝတ္တေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ သလာကံ ဂါဟေတွာ သစေ ဗဟုတရာ ဓမ္မဝါဒိနော ဟောန္တိ၊ ယထာ တေ ဝဒန္တိ၊ ဧဝံ တံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ယေဘုယျသိကာယ ဝူပသန္တံ ဟောတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ ဝိတ္ထာရော ပန ပရတောပိ အာဂမိဿတိ။

ယေဘုယျသိကာကထာ နိဋ္ဌိတာ။

တဿပါပိယသိကာကထာ

၂၀၇။ အသုစီတိ အသုစီဟိ ကာယဝစီကမ္မေဟိ သမန္နာဂတော။ အလဇ္ဇီတိ သဉ္စိစ္စ အာပဇ္ဇနာဒိနာ အလဇ္ဇိလက္ခဏေန သမန္နာဂတော။ သာနုဝါဒေါတိ သဥပဝါဒေါ။ ဣတိ ဣမေသဉ္စ တိဏ္ဏံ အင်္ဂါနံ ဝသေန တီဏိ ကရဏာနိ၊ သင်္ဃေန ကရဏံ၊ ဓမ္မေန သမဂ္ဂေန ကရဏန္တိ ဣမာနိ စ ဒွေတိ ပဉ္စ တဿပါပိယသိကာကမ္မဿ ကရဏာနိ နာမ ဟောန္တိ။ သေသမေတ္ထ တဇ္ဇနီယာဒီသု ဝုတ္တနယမေဝ။ အယံ ပနေတ္ထ ဝစနတ္ထော – ဣဒဉှိ ယော ပါပုဿန္နတာယ ပါပိယော ပုဂ္ဂလော၊ တဿ ကတ္တဗ္ဗတော ‘‘တဿပါပိယသိကာကမ္မ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။

တဿပါပိယသိကာကထာ နိဋ္ဌိတာ။

တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာ

၂၁၂။ ကက္ခဠတ္တာယ ဝါဠတ္တာယာတိ ကက္ခဠဘာဝါယ စေဝ ဝါဠဘာဝါယ စ။ ဘေဒါယာတိ သင်္ဃဘေဒါယ။ သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈန္တိ ကဿစိ ဆန္ဒံ အနာဟရိတွာ ဂိလာနေပိ တတ္ထေဝ အာနေတွာ ဧကတော သန္နိပတိတဗ္ဗံ။ တိဏဝတ္ထာရကေန ဝူပသမေယျာတိ ဧတ္ထ ဣဒံ ကမ္မံ တိဏဝတ္ထာရကသဒိသတ္တာ ‘‘တိဏဝတ္ထာရကော’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဂူထံ ဝါ မုတ္တံ ဝါ ဃဋ္ဋိယမာနံ ဒုဂ္ဂန္ဓတာယ ဗာဓတိ၊ တိဏေဟိ အဝတ္ထရိတွာ သုပ္ပဋိစ္ဆာဒိတဿ ပနဿ သော ဂန္ဓော န ဗာဓတိ၊ ဧဝမေဝ ယံ အဓိကရဏံ မူလာနုမူလံ ဂန္တွာ ဝူပသမိယမာနံ ကက္ခဠတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ ဘေဒါယ သံဝတ္တတိ၊ တံ ဣမိနာ ကမ္မေန ဝူပသန္တံ ဂူထံ ဝိယ တိဏဝတ္ထာရကေန ပဋိစ္ဆန္နံ သုဝူပသန္တံ ဟောတီတိ ဣဒံ ကမ္မံ တိဏဝတ္ထာရကသဒိသတ္တာ ‘‘တိဏဝတ္ထာရကော’’တိ ဝုတ္တံ။

၂၁၃။ ထုလ္လဝဇ္ဇန္တိ ပါရာဇိကဉ္စေဝ သင်္ဃာဒိသေသဉ္စ။ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တန္တိ ဂိဟီနံ ဟီနေန ခုံသနဝမ္ဘနဓမ္မိကပဋိဿဝေသု အာပန္နံ အာပတ္တိံ။

၂၁၄။ ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ တေ ဘိက္ခူ တာဟိ အာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌိတာ ဟောန္တီတိ ဧဝံ တိဏဝတ္ထာရကကမ္မဝါစာယ ကတာယ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ယတ္တကာ တတ္ထ သန္နိပတိတာ အန္တမသော သုတ္တာပိ သမာပန္နာပိ အညဝိဟိတာပိ သဗ္ဗေ တေ ဘိက္ခူ ယာဝ ဥပသမ္ပဒမဏ္ဍလတော ပဋ္ဌာယ ထုလ္လဝဇ္ဇဉ္စ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တဉ္စ ဌပေတွာ အဝသေသာ အာပတ္တိယော အာပန္နာ၊ သဗ္ဗာဟိ တာဟိ အာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌိတာ ဟောန္တိ။ ယေ ပန ‘‘န မေတံ ခမတီ’’တိ အညမညံ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကရောန္တိ၊ တေဟိ ဝါ သဒ္ဓိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာပိ တတ္ထ အနာဂတာ၊ အာဂန္တွာ ဝါ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ၊ တေ အာပတ္တီဟိ န ဝုဋ္ဌဟန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဌပေတွာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ဌပေတွာ ယေ န တတ္ထ ဟောန္တီ’’တိ။

တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။

အဓိကရဏကထာ

၂၁၅။ ဘိက္ခုနီနံ အနုပခဇ္ဇာတိ ဘိက္ခုနီနံ အန္တော ပဝိသိတွာ။ ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒီနံ ဝစနတ္ထော ဒုဋ္ဌဒေါသဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တောယေဝ။ ဝိပစ္စတာယ ဝေါဟာရောတိ စိတ္တဒုက္ခတ္ထံ ဝေါဟာရော၊ ဖရုသဝစနန္တိ အတ္ထော။ ယော တတ္ထ အနုဝါဒေါတိ ယော တေသု အနုဝဒန္တေသု ဥပဝါဒေါ။ အနုဝဒနာတိ အာကာရနိဒဿနမေတံ၊ ဥပဝဒနာတိ အတ္ထော။ အနုလ္လပနာ အနုဘဏနာတိ ဥဘယံ အနုဝဒနဝေဝစနမတ္တမေဝ။ အနုသမ္ပဝင်္ကတာတိ ပုနပ္ပုနံ ကာယစိတ္တဝါစာဟိ တတ္ထေဝ သမ္ပဝင်္ကတာ၊ အနုဝဒနဘာဝေါတိ အတ္ထော။ အဗ္ဘုဿဟနတာတိ ‘‘ကသ္မာ ဧဝံ န ဥပဝဒိဿာမိ၊ ဥပဝဒိဿာမိယေဝါ’’တိ ဥဿာဟံ ကတွာ အနုဝဒနာ။ အနုဗလပ္ပဒါနန္တိ ပုရိမဝစနဿ ကာရဏံ ဒဿေတွာ ပစ္ဆိမဝစနေန ဗလပ္ပဒါနံ။

ကိစ္စယတာကရဏီယတာတိ ဧတ္ထ ကိစ္စမေဝ ကိစ္စယံ၊ ကိစ္စယဿ ဘာဝေါ ကိစ္စယတာ၊ ကရဏီယဿ ဘာဝေါ ကရဏီယတာ၊ ဥဘယမ္ပေတံ သင်္ဃကမ္မဿေဝ အဓိဝစနံ။ အပလောကနကမ္မန္တိအာဒိ ပန တဿေဝ ပဘေဒဝစနံ။ တတ္ထ အပလောကနကမ္မံ နာမ သီမဋ္ဌကသင်္ဃံ သောဓေတွာ ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒံ အာဟရိတွာ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာ တိက္ခတ္တုံ သာဝေတွာ ကတ္တဗ္ဗကမ္မံ။ ဉတ္တိကမ္မံ နာမ ဝုတ္တနယေနေဝ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာ ဧကာယ ဉတ္တိယာ ကတ္တဗ္ဗကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ နာမ ဝုတ္တနယေနေဝ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာ ဧကာယ ဉတ္တိယာ ဧကာယ စ အနုဿာဝနာယာတိ ဧဝံ ဉတ္တိဒုတိယာယ အနုဿာဝနာယ ကတ္တဗ္ဗကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မံ နာမ ဝုတ္တနယေနေဝ သမဂ္ဂဿ သင်္ဃဿ အနုမတိယာ ဧကာယ ဉတ္တိယာ တီဟိ စ အနုဿာဝနာဟီတိ ဧဝံ ဉတ္တိစတုတ္ထာဟိ တီဟိ အနုဿာဝနာဟိ ကတ္တဗ္ဗကမ္မံ။

တတ္ထ အပလောကနကမ္မံ အပလောကေတွာဝ ကာတဗ္ဗံ၊ ဉတ္တိကမ္မာဒိဝသေန န ကာတဗ္ဗံ။ ဉတ္တိကမ္မမ္ပိ ဧကံ ဉတ္တိံ ဌပေတွာဝ ကာတဗ္ဗံ၊ အပလောကနကမ္မာဒိဝသေန န ကာတဗ္ဗံ။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ပန အပလောကေတွာ ကတ္တဗ္ဗမ္ပိ အတ္ထိ၊ အကတ္တဗ္ဗမ္ပိ အတ္ထိ။ တတ္ထ သီမာသမ္မုတိ သီမာသမူဟနနံ ကထိနဒါနံ ကထိနုဗ္ဘာရော ကုဋိဝတ္ထုဒေသနာ ဝိဟာရဝတ္ထုဒေသနာတိ ဣမာနိ ဆ ကမ္မာနိ ဂရုကာနိ၊ အပလောကေတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋန္တိ။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစံ သာဝေတွာဝ ကာတဗ္ဗာနိ။ အဝသေသာ တေရသ သမ္မုတိယော သေနာသနဂ္ဂါဟကမတကစီဝရဒါနာဒိသမ္မုတိယော စာတိ ဧဝရူပါနိ လဟုကကမ္မာနိ အပလောကေတွာပိ ကာတုံ ဝဋ္ဋန္တိ။ ဉတ္တိကမ္မဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မဝသေန ပန န ကာတဗ္ဗမေဝ။ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မံ ဉတ္တိဉ္စ တိဿော စ ကမ္မဝါစာယော သာဝေတွာဝ ကာတဗ္ဗံ၊ အပလောကနကမ္မာဒိဝသေန န ကာတဗ္ဗန္တိ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။

ဝိတ္ထာရတော ပန ဣမာနိ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ‘‘ကတိဟာကာရေဟိ ဝိပဇ္ဇန္တီ’’တိအာဒိနာ နယေန ပရိဝါရာဝသာနေ ကမ္မဝဂ္ဂေ ဧတေသံ ဝိနိစ္ဆယော အာဂတောယေဝ။ ယံ ပန တတ္ထ အနုတ္တာနံ၊ တံ ကမ္မဝဂ္ဂေယေဝ ဝဏ္ဏယိဿာမ။ ဧဝဉှိ သတိ န အဋ္ဌာနေ ဝဏ္ဏနာ ဘဝိဿတိ၊ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ စ တဿ တဿ ကမ္မဿ ဝိညာတတ္တာ သုဝိညေယျော ဘဝိဿတိ။

၂၁၆။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ ကိံ မူလန္တိအာဒီနိ ပါဠိဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

၂၂၀။ ‘‘ဝိဝါဒါဓိကရဏံသိယာ ကုသလ’’န္တိအာဒီသု ယေန ဝိဝဒန္တိ၊ သော စိတ္တုပ္ပာဒေါ ဝိဝါဒေါ၊ သမထေဟိ စ အဓိကရဏီယတာယ အဓိကရဏန္တိ ဧဝမာဒိနာ နယေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

၂၂၂။ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတံ၊ နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလန္တိ ဧတ္ထ သန္ဓာယ ဘာသိတဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယသ္မိဉှိ ပထဝိခဏနာဒိကေ အာပတ္တာဓိကရဏေ ကုသလစိတ္တံ အင်္ဂံ ဟောတိ၊ တသ္မိံ သတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ၊ တသ္မာ နယိဒံ အင်္ဂပ္ပဟောနကစိတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ပန သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယံ တာဝ အာပတ္တာဓိကရဏံ လောကဝဇ္ဇံ၊ တံ ဧကန္တတော အကုသလမေဝ၊ တတ္ထ ‘‘သိယာ အကုသလ’’န္တိ ဝိကပ္ပော နတ္ထိ။ ယံ ပန ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ၊ တံ ယသ္မာ သဉ္စိစ္စ ‘‘ဣမံ အာပတ္တိံ ဝီတိက္ကမာမီ’’တိ ဝီတိက္ကမန္တဿေဝ အကုသလံ ဟောတိ၊ အသဉ္စိစ္စ ပန ကိဉ္စိ အဇာနန္တဿ သဟသေယျာဒိဝသေန အာပဇ္ဇတော အဗျာကတံ ဟောတိ၊ တသ္မာ တတ္ထ သဉ္စိစ္စာသဉ္စိစ္စဝသေန ဣမံ ဝိကပ္ပဘာဝံ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တံ – ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ၊ သိယာ အဗျာကတံ၊ နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ။

သစေ ပန ‘‘ယံ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတိ၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ ဝဒေယျ၊ အစိတ္တကာနံ ပန ဧဠကလောမပဒသောဓမ္မာဒိသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ ကုသလစိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ၊ န စ တတ္ထ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ကုသလစိတ္တံ အာပတ္တိယာ အင်္ဂံ။ ကာယဝစီဝိညတ္တိဝသေန ပန စလိတပ္ပဝတ္တာနံ ကာယဝါစာနံ အညတရမေဝ အင်္ဂံ၊ တဉ္စ ရူပက္ခန္ဓပရိယာပန္နတ္တာ အဗျာကတန္တိ။

ယံ ဇာနန္တောတိအာဒိမှိ ပန အယမတ္ထော – ယံ စိတ္တံ အာပတ္တိယာ အင်္ဂံ ဟောတိ၊ တေန ဝတ္ထုံ ဇာနန္တော ‘‘ဣဒံ ဝီတိက္ကမာမီ’’တိ စ ဝီတိက္ကမာကာရေန သဒ္ဓိံ ဇာနန္တော သဉ္ဇာနန္တော ဝီတိက္ကမစေတနာဝသေန စေတေတွာ ပကပ္ပေတွာ ဥပက္ကမဝသေန မဒ္ဒန္တော အဘိဝိတရိတွာ နိရာသင်္ကစိတ္တံ ပေသေတွာ ယံ အာပတ္တာဓိကရဏံ ဝီတိက္ကမံ အာပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဧဝံ ဝီတိက္ကမတော ယော ဝီတိက္ကမော၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ အကုသလ’’န္တိ။

အဗျာကတဝါရေပိ ယံ စိတ္တံ အာပတ္တိယာ အင်္ဂံ ဟောတိ၊ တဿ အဘာဝေန အဇာနန္တော ဝီတိက္ကမာကာရေန စ သဒ္ဓိံ အဇာနန္တော အသဉ္ဇာနန္တော အာပတ္တိအင်္ဂဘူတာယ ဝီတိက္ကမစေတနာယ အဘာဝေန အစေတေတွာ သဉ္စိစ္စ မဒ္ဒနဿ အဘာဝေန အနဘိဝိတရိတွာ နိရာသင်္ကစိတ္တံ အပေသေတွာ ယံ အာပတ္တာဓိကရဏံ ဝီတိက္ကမံ အာပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဧဝံ ဝီတိက္ကမတော ယော ဝီတိက္ကမော၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ အဗျာကတ’’န္တိ။

၂၂၄။ အယံ ဝိဝါဒေါ နော အဓိကရဏန္တိအာဒီသု သမထေဟိ အဓိကရဏီယတာယ အဘာဝတော နောအဓိကရဏန္တိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အဓိကရဏကထာ နိဋ္ဌိတာ။

အဓိကရဏဝူပသမနသမထကထာ

၂၂၈။ ယာဝတိကာ စ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာတိ ဧတ္ထ စတုဝဂ္ဂကရဏေ ကမ္မေ စတ္တာရော၊ ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏေ ပဉ္စ၊ ဒသဝဂ္ဂကရဏေ ဒသ၊ ဝီသတိဝဂ္ဂကရဏေ ဝီသတိ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၂၃၀။ သုပရိဂ္ဂဟိတန္တိ သုဋ္ဌု ပရိဂ္ဂဟိတံ ကတွာ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ။ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ စ ပန ‘‘အဇ္ဇ ဘဏ္ဍကံ ဓောဝါမ၊ အဇ္ဇ ပတ္တံ ပစာမ၊ အဇ္ဇေကော ပလိဗောဓော အတ္ထီ’’တိ မာနနိဂ္ဂဟတ္ထာယ ကတိပါဟံ အတိက္ကာမေတဗ္ဗံ။

၂၃၁။ အနန္တာနိ စေဝ ဘဿာနိ ဇာယန္တီတိ အပရိမာဏာနိ ဣတော စိတော စ ဝစနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ‘‘ဘာသာနီ’’တိပိ ပါဌော၊ အယမေဝတ္ထော။ ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗောတိ အပလောကေတွာ ဝါ သမ္မန္နိတဗ္ဗော ပရတော ဝုတ္တာယ ဉတ္တိဒုတိယာယ ဝါ ကမ္မဝါစာယ။ ဧဝံ သမ္မတေဟိ ပန ဘိက္ခူဟိ ဝိသုံ ဝါ နိသီဒိတွာ တဿာယေဝ ဝါ ပရိသာယ ‘‘အညေဟိ အသမ္မတေဟိ န ကိဉ္စိ ကထေတဗ္ဗ’’န္တိ သာဝေတွာ တံ အဓိကရဏံ ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗံ။

၂၃၃။ တတြာဿာတိ တဿံ ပရိသတိ ဘဝေယျ။ နေဝ သုတ္တံ အာဂတန္တိ န မာတိကာ အာဂတာ။ နော သုတ္တဝိဘင်္ဂေါတိ ဝိနယောပိ န ပဂုဏော။ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာယ အတ္ထံ ပဋိဗာဟတီတိ ဗျဉ္ဇနမတ္တမေဝ ဂဟေတွာ အတ္ထံ ပဋိသေဓေတိ။ ဇာတရူပရဇတခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာဒီသု ဝိနယဓရေဟိ ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ ကာရိယမာနေ ဒိသွာ ‘‘ကိံ ဣမေ အာပတ္တိယာ ကာရေထ၊ ‘နနု ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတီ’တိ ဧဝံ သုတ္တေ ပဋိဝိရတိမတ္တမေဝ ဝုတ္တံ၊ နတ္ထိ ဧတ္ထ အာပတ္တီ’’တိ ဝဒတိ။ အပရော ဓမ္မကထိကော သုတ္တဿ အာဂတတ္တာ ဩလမ္ဗေတွာ နိဝါသေန္တာနံ အာပတ္တိယာ အာရောပိယမာနာယ ‘‘ကိံ ဣမေသံ အာပတ္တိံ ရောပေထ၊ ‘နနု ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’တိ ဧဝံ သိက္ခာကရဏမတ္တမေဝေတ္ထ ဝုတ္တံ၊ နတ္ထိ ဧတ္ထ အာပတ္တီ’’တိ ဝဒတိ။

၂၃၄။ ယထာ ဗဟုတရာ ဘိက္ခူတိ ဧတ္ထ ဧကေနပိ အဓိကာ ဗဟုတရာဝ ကော ပန ဝါဒေါ ဒွီဟိ တီဟီတိ။

အဓိကရဏဝူပသမနသမထကထာ နိဋ္ဌိတာ။

တိဝိဓသလာကဂ္ဂါဟကထာ

၂၃၅။ သညတ္တိယာတိ သညာပနတ္ထာယ။ ဂူဠှကန္တိအာဒီသု အလဇ္ဇုဿန္နာယ ပရိသာယ ဂူဠှကော သလာကဂ္ဂါဟော ကာတဗ္ဗော၊ လဇ္ဇုဿန္နာယ ပရိသာယ ဝိဝဋကော၊ ဗာလုဿန္နာယ သကဏ္ဏဇပ္ပကော။ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏာယော ကတွာတိ ဓမ္မဝါဒီနဉ္စ အဓမ္မဝါဒီနဉ္စ သလာကာယော နိမိတ္တသညံ အာရောပေတွာ အညမညံ ဝိသဘာဂါ ကာတဗ္ဗာ။ တတော တာ သဗ္ဗာပိ စီဝရဘောဂေ ကတွာ ဝုတ္တနယေန ဂါဟေတဗ္ဗာ။ ဒုဂ္ဂဟောတိ ပစ္စုက္ကဍ္ဎိတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဒုဂ္ဂဟိတာ သလာကာယော’’တိ ဝတွာ ပုန ဂဟေတွာ ယာဝတတိယံ ဂါဟေတဗ္ဗာ။ သုဂ္ဂဟောတိ သာဝေတဗ္ဗန္တိ ဧကသ္မိမ္ပိ ဓမ္မဝါဒိမှိ အတိရေကဇာတေ ‘‘သုဂ္ဂဟိတာ သလာကာယော’’တိ သာဝေတဗ္ဗံ။ ယထာ စ တေ ဓမ္မဝါဒိနော ဝဒန္တိ တထာ တံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတဗ္ဗန္တိ။ အထ ယာဝတတိယမ္ပိ အဓမ္မဝါဒိနောဝ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ၊ အဇ္ဇ ‘‘အကာလော၊ သွေ ဇာနိဿာမာ’’တိ ဝုဋ္ဌဟိတွာ အလဇ္ဇီနံ ပက္ခဘေဒတ္ထာယ ဓမ္မဝါဒိပက္ခံ ပရိယေသိတွာ ပုနဒိဝသေ သလာကဂ္ဂါဟော ကာတဗ္ဗော။ အယံ ဂူဠှကော သလာကဂ္ဂါဟော။

သကဏ္ဏဇပ္ပကေ ပန ဂဟိတေ ဝတ္တဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ သစေ သင်္ဃတ္ထေရော အဓမ္မဝါဒိသလာကံ ဂဏှာတိ၊ သော ဧဝံ အဝဗောဓေတဗ္ဗော – ‘‘ဘန္တေ၊ တုမှေ မဟလ္လကာ ဝယောအနုပ္ပတ္တာ၊ တုမှာကံ ဧတံ န ယုတ္တံ၊ အယံ ပန ဓမ္မဝါဒိသလာကာ’’တိ အဿ ဣတရာ သလာကာ ဒဿေတဗ္ဗာ။ သစေ သော တံ ဂဏှာတိ၊ ဒါတဗ္ဗာ။ အထ နေဝ အဝဗုဇ္ဈတိ၊ တတော ‘‘မာ ကဿစိ အာရောစေဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဝိဝဋကော ဝိဝဋတ္ထောယေဝ။

တိဝိဓသလာကဂ္ဂါဟကထာ နိဋ္ဌိတာ။

တဿပါပိယသိကာဝိနယကထာ

၂၃၈။ ပါရာဇိကသာမန္တံဝါတိ ဧတ္ထ မေထုနဓမ္မေ ပါရာဇိကသာမန္တံ နာမ ဒုက္ကဋံ ဟောတိ။ အဒိန္နာဒါနာဒီသု ထုလ္လစ္စယံ။ နိဗ္ဗေဌေန္တန္တိ ‘‘န သရာမီ’’တိ ဝစနေန နိဗ္ဗေဌယမာနံ။ အတိဝေဌေတီတိ ‘‘ဣင်္ဃာယသ္မာ’’တိအာဒိဝစနေဟိ အတိဝေဌိယတိ။ သရာမိ ခေါ အဟံ အာဝုသောတိ ပါရာဇိကပဋိစ္ဆာဒနတ္ထာယ ဧဝံ ပဋိဇာနာတိ။ ပုန တေန အတိဝေဌိယမာနော ‘‘သရာမိ ခေါ’’တိ ပဋိညံ ဒတွာ ‘‘ဣဒါနိ မံ နာသေဿန္တီ’’တိ ဘယေန ‘‘ဒဝါယ မေ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧတဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ သစေ သီလဝါ ဘဝိဿတိ၊ ဝတ္တံ ပရိပူရေတွာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ လဘတိ၊ နော စေ တထာ နာသိတကောဝ ဘဝိဿတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

တဿပါပိယသိကာဝိနယကထာ နိဋ္ဌိတာ။

သမထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။