📜

သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ

၂၅၇။ တဒနန္တရာယ ပန သမုဋ္ဌာနကထာယ အနတ္တာ ဣတိ နိစ္ဆယာတိ အနတ္တာ ဣတိ နိစ္ဆိတာ။ သဘာဂဓမ္မာနန္တိ အနိစ္စာကာရာဒီဟိ သဘာဂါနံ သင်္ခတဓမ္မာနံ။ နာမမတ္တံ န နာယတီတိ နာမမတ္တမ္ပိ န ပညာယတိ။ ဒုက္ခဟာနိန္တိ ဒုက္ခဃာတနံ။ ခန္ဓကာ ယာ စ မာတိကာတိ ခန္ဓကာ ယာ စ မာတိကာတိ အတ္ထော။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ သမုဋ္ဌာနံ နိယတော ကတန္တိ သမုဋ္ဌာနံ နိယတောကတံ နိယတကတံ၊ နိယတသမုဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။ ဧတေန ဘူတာရောစနစောရိဝုဋ္ဌာပနအနနုညာတသိက္ခာပဒတ္တယဿ သင်္ဂဟော ပစ္စေတဗ္ဗော။ ဧတာနေဝ ဟိ တီဏိ သိက္ခာပဒါနိ နိယတသမုဋ္ဌာနာနိ၊ အညေဟိ သဒ္ဓိံ အသမ္ဘိန္နသမုဋ္ဌာနာနိ။

သမ္ဘေဒံ နိဒါနဉ္စညန္တိ အညမ္ပိ သမ္ဘေဒဉ္စ နိဒါနဉ္စ။ တတ္ထ သမ္ဘေဒဝစနေန သမုဋ္ဌာနသမ္ဘေဒဿ ဂဟဏံ ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ တာနိ ဟိ တီဏိ သိက္ခာပဒါနိ ဌပေတွာ သေသာနိ သမ္ဘိန္နသမုဋ္ဌာနာနိ။ နိဒါနဝစနေန သိက္ခာပဒါနံ ပညတ္တိဒေသသင်္ခါတံ နိဒါနံ ပစ္စေတဗ္ဗံ။ သုတ္တေ ဒိဿန္တိ ဥပရီတိ သိက္ခာပဒါနံ သမုဋ္ဌာနနိယမော သမ္ဘေဒေါ နိဒါနန္တိ ဣမာနိ တီဏိ သုတ္တမှိ ဧဝ ဒိဿန္တိ၊ ပညာယန္တီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ‘‘ဧကေန သမုဋ္ဌာနေန သမုဋ္ဌာတိ၊ ကာယတော စ စိတ္တတော စာ’’တိအာဒိမှိ တာဝ ပုရိမနယေ သမုဋ္ဌာနနိယမော စ သမ္ဘေဒေါ စ ဒိဿန္တိ။ ဣတရံ ပန နိဒါနံ နာမ –

‘‘ဝေသာလိယာ ရာဇဂဟေ၊ သာဝတ္ထိယာ စ အာဠဝီ၊

ကောသမ္ဗိယာ စ သက္ကေသု၊ ဘဂ္ဂေသု စေဝ ပညတ္တာ’’တိ။

ဧဝံ ဥပရိ ဒိဿတိ၊ ပရတော အာဂတေ သုတ္တေ ဒိဿတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

‘‘ဝိဘင်္ဂေဒွီသူ’’တိ ဂါထာယ အယမတ္ထော – ယံ သိက္ခာပဒံ ဒွီသု ဝိဘင်္ဂေသု ပညတ္တံ ဥပေါသထဒိဝသေ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စ ဥဒ္ဒိသန္တိ၊ တဿ ယထာဉာယံ သမုဋ္ဌာနံ ပဝက္ခာမိ၊ တံ မေ သုဏာထာတိ။

သဉ္စရိတ္တာနုဘာသနဉ္စာတိ သဉ္စရိတ္တဉ္စ သမနုဘာသနဉ္စ။ အတိရေကဉ္စ စီဝရန္တိ အတိရေကစီဝရံ ၊ ကထိနန္တိ အတ္ထော။ လောမာနိ ပဒသောဓမ္မောတိ ဧဠကလောမာနိ စ ပဒသောဓမ္မော စ။ ဘူတံ သံဝိဓာနေန စာတိ ဘူတာရောစနဉ္စ သံဝိဒဟိတွာ အဒ္ဓါနပ္ပဋိပဇ္ဇနဉ္စ။ ထေယျဒေသနာ စောရိံ စာတိ ထေယျသတ္ထော စ ဆတ္တပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မဒေသနာ စ စောရိဝုဋ္ဌာပနဉ္စ။ အနနုညာတာယ တေရသာတိ မာတာပိတုသာမိကေဟိ အနနုညာတာယ သဒ္ဓိံ ဣမာနိ တေရသ သမုဋ္ဌာနာနိ ဟောန္တိ။ သဒိသာ ဣဓ ဒိဿရေတိ ဣဓ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ ဧတေသု တေရသသု သမုဋ္ဌာနသီသေသု ဧကေကသ္မိံ အညာနိပိ သဒိသာနိ သမုဋ္ဌာနာနိ ဒိဿန္တိ။

ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၅၈။ ဣဒါနိ တာနိ ဒဿေတုံ ‘‘မေထုနံ သုက္ကသံသဂ္ဂေါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ မေထုနန္တိ ဣဒံ တာဝ ပဌမပါရာဇိကံ နာမ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ၊ သေသာနိ တေန သဒိသာနိ။ တတ္ထ သုက္ကသံသဂ္ဂေါတိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ စေဝ ကာယသံသဂ္ဂေါ စ။ အနိယတာ ပဌမိကာတိ ပဌမံ အနိယတသိက္ခာပဒံ။ ပုဗ္ဗူပပရိပါစိတာတိ ‘‘ဇာနံ ပုဗ္ဗူပဂတံ ဘိက္ခု’’န္တိ သိက္ခာပဒဉ္စ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတပိဏ္ဍပါတသိက္ခာပဒဉ္စ။ ရဟော ဘိက္ခုနိယာ သဟာတိ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ရဟော နိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဉ္စ။

သဘောဇနေ ရဟော ဒွေ စာတိ သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဉ္စ ဒွေ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒါနိ စ။ အင်္ဂုလိ ဥဒကေ ဟသန္တိ အင်္ဂုလိပတောဒကဉ္စ ဥဒကေ ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပဟာရေ ဥဂ္ဂိရေ စေဝါတိ ပဟာရဒါနသိက္ခာပဒဉ္စ တလသတ္တိကဥဂ္ဂိရဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ တေပညာသာ စ သေခိယာတိ ပရိမဏ္ဍလနိဝါသနာဒီနိ ခုဒ္ဒကဝဏ္ဏနာဝသာနေ ဝုတ္တာနိ တေပညာသ သေခိယသိက္ခာပဒါနိ စ။

အဓက္ခဂါမာဝဿုတာတိ ဘိက္ခုနီနံ အဓက္ခကသိက္ခာပဒဉ္စ ဂါမန္တရဂမနံ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ဟတ္ထတော ခါဒနီယဘောဇနီယဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ တလမဋ္ဌဉ္စ သုဒ္ဓိကာတိ တလဃာတကံ ဇတုမဋ္ဌံ ဥဒကသုဒ္ဓိကာဒိယနဉ္စ။ ဝဿံဝုဋ္ဌာ စ ဩဝါဒန္တိ ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဆပ္ပဉ္စယောဇနာနိ သိက္ခာပဒဉ္စ ဩဝါဒါယ အဂမနသိက္ခာပဒဉ္စ။ နာနုဗန္ဓေ ပဝတ္တိနိန္တိ ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဝုဋ္ဌာပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓေယျာတိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒံ။

ဣမေသိက္ခာတိ ဣမာ သိက္ခာယော၊ လိင်္ဂဝိပရိယာယော ကတော။ ကာယမာနသိကာ ကတာတိ ကာယစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ကတာ။

ဒုတိယပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၅၉။ အဒိန္နန္တိ ဣဒံ တာဝ အဒိန္နာဒါနန္တိ ဝါ ဒုတိယပါရာဇိကန္တိ ဝါ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ၊ သေသာနိ တေန သဒိသာနိ။ တတ္ထ ဝိဂ္ဂဟုတ္တရီတိ မနုဿဝိဂ္ဂဟဥတ္တရိမနုဿဓမ္မသိက္ခာပဒါနိ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာ အတ္တကာမိနန္တိ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာအတ္တကာမပါရိစရိယသိက္ခာပဒါနိ။ အမူလာ အညဘာဂိယာတိ ဒွေ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒါနိ။ အနိယတာ ဒုတိယိကာတိ ဒုတိယံ အနိယတသိက္ခာပဒံ။

အစ္ဆိန္ဒေ ပရိဏာမနေတိ သာမံ စီဝရံ ဒတွာ အစ္ဆိန္ဒနဉ္စ သင်္ဃိကလာဘဿ အတ္တနော ပရိဏာမနဉ္စ။ မုသာ ဩမသပေသုဏာတိ မုသာဝါဒေါ စ ဩမသဝါဒေါ စ ဘိက္ခုပေသုညဉ္စ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာ ပထဝီခဏေတိ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိအာရောစနဉ္စ ပထဝီခဏဉ္စ။ ဘူတံ အညာယ ဥဇ္ဈာပေတိ ဘူတဂါမအညဝါဒကဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒါနိ။

နိက္ကဍ္ဎနံ သိဉ္စနဉ္စာတိ ဝိဟာရတော နိက္ကဍ္ဎနဉ္စ ဥဒကေန တိဏာဒိသိဉ္စနဉ္စ။ အာမိသဟေတု ဘုတ္တာဝီတိ ‘‘အာမိသဟေတု ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီ’’တိ သိက္ခာပဒဉ္စ၊ ဘုတ္တာဝိံ အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယာဒိနာ ပဝါရဏာသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဧဟိ အနာဒရိ ဘိံသာတိ ‘‘ဧဟာဝုသော ဂါမံ ဝါ’’တိ သိက္ခာပဒဉ္စ၊ အနာဒရိယဉ္စ ဘိက္ခုဘိံသာပနကဉ္စ။ အပနိဓေ စ ဇီဝိတန္တိ ပတ္တာဒီနံ အပနိဓာနသိက္ခာပဒဉ္စ၊ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာဝေါရောပနဉ္စ။

ဇာနံ သပ္ပာဏကံ ကမ္မန္တိ ဇာနံ သပ္ပာဏကဥဒကသိက္ခာပဒဉ္စ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋနဉ္စ။ ဦနသံဝါသနာသနာတိ ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒဉ္စ ဥက္ခိတ္တကေန သဒ္ဓိံ သံဝါသသိက္ခာပဒဉ္စ နာသိတကသာမဏေရသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒဉ္စ။ သဟဓမ္မိကံ ဝိလေခါတိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနသိက္ခာပဒဉ္စ၊ ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တီတိ အာဂတသိက္ခာပဒဉ္စ။ မောဟော အမူလကေန စာတိ မောဟနကေ ပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဉ္စ၊ အမူလကေန သင်္ဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသနသိက္ခာပဒဉ္စ။

ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မိကံ စီဝရံ ဒတွာတိ ကုက္ကုစ္စဥပဒဟနဉ္စ၊ ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခီယနဉ္စ၊ စီဝရံ ဒတွာ ခီယနဉ္စ။ ပရိဏာမေယျ ပုဂ္ဂလေတိ သင်္ဃိကံ လာဘံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမနသိက္ခာပဒံ။ ကိံ တေ အကာလံ အစ္ဆိန္ဒေတိ ‘‘ကိံ တေ အယျေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတီ’’တိ အာဂတသိက္ခာပဒဉ္စ၊ ‘‘အကာလစီဝရံ ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇနသိက္ခာပဒဉ္စ၊ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒုဂ္ဂဟီ နိရယေနစာတိ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဒုပ္ပဓာရိတေန ပရံ ဥဇ္ဈာပနသိက္ခာပဒဉ္စ၊ နိရယေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အဘိသပနသိက္ခာပဒဉ္စ။

ဂဏံ ဝိဘင်္ဂ ဒုဗ္ဗလန္တိ ‘‘ဂဏဿ စီဝရလာဘံ အန္တရာယံ ကရေယျာ’’တိ စ ‘‘ဓမ္မိကံ စီဝရဝိဘင်္ဂံ ပဋိဗာဟေယျာ’’တိ စ ‘‘ဒုဗ္ဗလစီဝရပစ္စာသာယ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ။ ကထိနာ ဖာသု ပဿယန္တိ ‘‘ဓမ္မိကံ ကထိနုဒ္ဓါရံ ပဋိဗာဟေယျ၊ ဘိက္ခုနိယာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရေယျ၊ ဘိက္ခုနိယာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎေယျ ဝါ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ။ အက္ကောသစဏ္ဍီ မစ္ဆရီတိ ‘‘ဘိက္ခုံ အက္ကောသေယျ ဝါ ပရိဘာသေယျ ဝါ၊ စဏ္ဍိကတာ ဂဏံ ပရိဘာသေယျ၊ ကုလေ မစ္ဆရိနီ အဿာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ။ ဂဗ္ဘိနိဉ္စ ပါယန္တိယာတိ ‘‘ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေယျ၊ ပါယန္တိံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ။

ဒွေဝဿံ သိက္ခာ သင်္ဃေနာတိ ‘‘ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျ၊ သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ သင်္ဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ။ တယော စေဝ ဂိဟီဂတာတိ ဦနဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ၊ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ‘‘ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဒွေ ဝဿာနိ သိက္ခိတသိက္ခံ သင်္ဃေန အသမ္မတ’’န္တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ။ ကုမာရိဘူတာ တိဿောတိ ‘‘ဦနဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတ’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာ တိဿော။ ဦနဒွါဒသသမ္မတာတိ ‘‘ဦနဒွါဒသဝဿာ ဝုဋ္ဌာပေယျ၊ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ သင်္ဃေန အသမ္မတာ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။

အလံ တာဝ သောကာဝါသန္တိ ‘‘အလံ တာဝ တေ အယျေ ဝုဋ္ဌာပိတေနာ’’တိ စ၊ ‘‘စဏ္ဍိံ သောကာဝါသံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ ဆန္ဒာ အနုဝဿာ စ ဒွေတိ ‘‘ပါရိဝါသိကဆန္ဒဒါနေန သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျ၊ အနုဝဿံ ဝုဋ္ဌာပေယျ၊ ဧကံ ဝဿံ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ သမုဋ္ဌာနာ တိကာ ကတာတိ တိကသမုဋ္ဌာနာ ကတာ။

သဉ္စရိတ္တသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၆၀။ သဉ္စရီကုဋိ ဝိဟာရောတိ သဉ္စရိတ္တံ သညာစိကာယ ကုဋိကရဏံ မဟလ္လကဝိဟာရကရဏဉ္စ။ ဓောဝနဉ္စ ပဋိဂ္ဂဟောတိ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ပုရာဏစီဝရဓောဝါပနဉ္စ စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏဉ္စ။ ဝိညတ္တုတ္တရိ အဘိဟဋ္ဌုန္တိ အညာတကံ ဂဟပတိံ စီဝရဝိညာပနံ တတုတ္တရိသာဒိယနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဥဘိန္နံ ဒူတကေန စာတိ ‘‘စီဝရစေတာပန္နံ ဥပက္ခဋံ ဟောတီ’’တိ အာဂတသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ ဒူတေန စီဝရစေတာပန္နပဟိတသိက္ခာပဒဉ္စ။

ကောသိယာ သုဒ္ဓဒွေဘာဂါ၊ ဆဗ္ဗဿာနိ နိသီဒနန္တိ ‘‘ကောသိယမိဿကံ သန္ထတ’’န္တိအာဒီနိ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ။ ရိဉ္စန္တိ ရူပိကာ စေဝါတိ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘ရိဉ္စန္တိ ဥဒ္ဒေသ’’န္တိ အာဂတံ ဧဠကလောမဓောဝါပနံ ရူပိယပ္ပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဥဘော နာနပ္ပကာရကာတိ ရူပိယသံဝေါဟာရကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဒွယံ။

ဦနဗန္ဓနဝဿိကာတိ ဦနပဉ္စဗန္ဓနပတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဉ္စ။ သုတ္တံ ဝိကပ္ပနေန စာတိ သုတ္တံ ဝိညာပေတွာ စီဝရဝါယာပနဉ္စ တန္တဝါယေ ဥပသင်္ကမိတွာ စီဝရေ ဝိကပ္ပာပဇ္ဇနဉ္စ။ ဒွါရဒါနသိဗ္ဗာနိ စာတိ ယာဝ ဒွါရကောသာ အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယ၊ ‘‘အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဒေယျ၊ စီဝရံ သိဗ္ဗေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ ပူဝပစ္စယဇောတိ စာတိ ပူဝေဟိ ဝါ မန္ထေဟိ ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရဏာသိက္ခာပဒံ စာတုမာသပစ္စယပ္ပဝါရဏာဇောတိသမာဒဟနသိက္ခာပဒါနိ စ။

ရတနံသူစိ မဉ္စော စ၊ တူလံ နိသီဒနကဏ္ဍု စ၊ ဝဿိကာ စ သုဂတေနာတိ ရတနသိက္ခာပဒဉ္စေဝ သူစိဃရသိက္ခာပဒါဒီနိ စ သတ္တ သိက္ခာပဒါနိ။ ဝိညတ္တိ အညံ စေတာပနာ၊ ဒွေ သင်္ဃိကာ မဟာဇနိကာ၊ ဒွေ ပုဂ္ဂလလဟုကာ ဂရူတိ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညံ ဝိညာပေတွာ အညံ ဝိညာပေယျာ’’တိအာဒီနိ နဝ သိက္ခာပဒါနိ။ ဒွေ ဝိဃာသာ သာဋိကာ စာတိ ‘‘ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ သင်္ကာရံ ဝါ ဝိဃာသံ ဝါ တိရောကုဋ္ဋေ ဝါ တိရောပါကာရေ ဝါ ဆဍ္ဍေယျ ဝါ ဆဍ္ဍာပေယျ ဝါ၊ ဟရိတေ ဆဍ္ဍေယျ ဝါ ဆဍ္ဍာပေယျ ဝါ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တာနိ ဒွေ ဝိဃာသသိက္ခာပဒါနိ စ ဥဒကသာဋိကာသိက္ခာပဒဉ္စ။ သမဏစီဝရေန စာတိ ‘‘သမဏစီဝရံ ဒဒေယျာ’’တိ ဣဒမေတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

သမနုဘာသနာသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၆၁။ ဘေဒါနုဝတ္တဒုဗ္ဗစဒူသဒုဋ္ဌုလ္လဒိဋ္ဌိစာတိ သင်္ဃဘေဒါနုဝတ္တကဒုဗ္ဗစကုလဒူသကဒုဋ္ဌုလ္လပ္ပဋိစ္ဆာဒနဒိဋ္ဌိအပ္ပဋိနိဿဇ္ဇနသိက္ခာပဒါနိ။ ဆန္ဒံ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာ ဒွေ စာတိ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဂမနသိက္ခာပဒံ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ ဂမနနိသီဒနသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ ဒွေ စ သဒ္ဒါတိ ‘‘အပ္ပသဒ္ဒေါ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမိ၊ နိသီဒိဿာမီ’’တိ သိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ န ဗျာဟရေတိ ‘‘န သကဗဠေန မုခေန ဗျာဟရိဿာမီ’’တိ သိက္ခာပဒံ။

ဆမာ နီစာသနေ ဌာနံ၊ ပစ္ဆတော ဥပ္ပထေန စာတိ ဆမာယံ နိသီဒိတွာ၊ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ၊ ဌိတေန နိသိန္နဿ၊ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တေန ပုရတော ဂစ္ဆန္တဿ၊ ဥပ္ပထေန ဂစ္ဆန္တေန ပထေန ဂစ္ဆန္တဿ ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒါနိ။ ဝဇ္ဇာနုဝတ္တိဂဟဏာတိ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒန၊ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တက၊ ဟတ္ထဂ္ဂဟဏာဒိသင်္ခါတာနိ တီဏိ ပါရာဇိကာနိ။ ဩသာရေ ပစ္စာစိက္ခနာတိ ‘‘အနပလောကေတွာ ကာရကသင်္ဃံ အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒံ ဩသာရေယျာ’’တိ စ ‘‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စက္ခာမီ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။

ကိသ္မိံ သံသဋ္ဌာ ဒွေ ဝဓီတိ ‘‘ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ’’တိ စ ‘‘ဘိက္ခုနိယော ပနေဝ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တီ’’တိ စ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧဝံ ဝဒေယျ သံသဋ္ဌာဝ အယျေ တုမှေ ဝိဟရထာ’’တိ စ ‘‘အတ္တာနံ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ရောဒေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ။ ဝိသိဗ္ဗေ ဒုက္ခိတာယ စာတိ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ ဝါ’’တိ စ ‘‘ဒုက္ခိတံ သဟဇီဝိနိ’’န္တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ ပုန သံသဋ္ဌာ န ဝူပသမေတိ ‘‘သံသဋ္ဌာ ဝိဟရေယျ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ’’တိ ဧဝံ ပုန ဝုတ္တသံသဋ္ဌသိက္ခာပဒဉ္စ ‘‘ဧဟယျေ၊ ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေဟီ’’တိ ဝုစ္စမာနာ၊ ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ‘‘သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ ဝူပသမ္မေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အာရာမဉ္စ ပဝါရဏာတိ ‘‘ဇာနံ သဘိက္ခုကံ အာရာမံ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသေယျာ’’တိ စ ‘‘ဥဘတောသင်္ဃေ တီဟိ ဌာနေဟိ န ပဝါရေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။

အနွဒ္ဓံ သဟဇီဝိနိံ ဒွေတိ ‘‘အနွဒ္ဓမာသံ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုသင်္ဃတော ဒွေ ဓမ္မာ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ၊ ‘‘သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒွေ ဝဿာနိ နေဝ အနုဂ္ဂဏှေယျ၊ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နေဝ ဝူပကာသေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ စီဝရံ အနုဗန္ဓနာတိ ‘‘သစေ မေ တွံ၊ အယျေ၊ စီဝရံ ဒဿသိ၊ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ စ ‘‘သစေ မံ တွံ၊ အယျေ၊ ဒွေ ဝဿာနိ အနုဗန္ဓိဿသိ၊ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။

ကထိနသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၆၂။ ဥဗ္ဘတံကထိနံ တီဏီတိ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ ဝုတ္တာနိ အာဒိတောဝ တီဏိ သိက္ခာပဒါနိ။ ပဌမံ ပတ္တဘေသဇ္ဇန္တိ ‘‘ဒသာဟပရမံ အတိရေကပတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ ပဌမပတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ ‘‘ပဋိသာယနီယာနိ ဘေသဇ္ဇာနီ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အစ္စေကဉ္စာပိ သာသင်္ကန္တိ အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဉ္စ တဒနန္တရမေဝ သာသင်္ကသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပက္ကမန္တေန ဝါ ဒုဝေတိ ‘‘တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျာ’’တိ ဘူတဂါမဝဂ္ဂေ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။

ဥပဿယံ ပရမ္ပရာတိ ‘‘ဘိက္ခုနုပဿယံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျာ’’တိ စ ‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ အနတိရိတ္တံ နိမန္တနာတိ ‘‘အနတိရိတ္တံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ’’တိ စ ‘‘နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ ဝိကပ္ပံ ရညော ဝိကာလေတိ ‘‘သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ’’တိ စ ‘‘ရညော ခတ္တိယဿာ’’တိ စ ‘‘ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ ဝေါသာသာရညကေန စာတိ ‘‘ဝေါသာသမာနရူပါ ဌိတာ’’တိ စ ‘‘တထာရူပေသု အာရညကေသု သေနာသနေသု ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတ’’န္တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။

ဥဿယာ သန္နိစယဉ္စာတိ ‘‘ဥဿယဝါဒိကာ’’တိ စ ‘‘ပတ္တသန္နိစယံ ကရေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ ပုရေ ပစ္ဆာ ဝိကာလေ စာတိ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ’’တိ စ၊ ‘‘ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ’’တိ စ၊ ‘‘ဝိကာလေ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ ပဉ္စာဟိကာ သင်္ကမနီတိ ‘‘ပဉ္စာဟိကာ သင်္ဃာဋိစာရံ အတိက္ကမေယျာ’’တိ စ ‘‘စီဝရသင်္ကမနီယံ ဓာရေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ ဒွေပိ အာဝသထေန စာတိ ‘‘အာဝသထစီဝရံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇေယျ၊ အာဝသထံ အနိဿဇ္ဇိတွာ စာရိကံ ပက္ကမေယျာ’’တိ စ ဧဝံ အာဝသထေန သဒ္ဓိံ ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ စ ဒွေ။

ပသာခေ အာသနေ စေဝါတိ ‘‘ပသာခေ ဇာတံ ဂဏ္ဍံ ဝါ’’တိ စ ‘‘ဘိက္ခုဿ ပုရတော အနာပုစ္ဆာ အာသနေ နိသီဒေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။

ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၆၃။ ဧဠကလောမာဒွေ သေယျာတိ ဧဠကလောမသိက္ခာပဒဉ္စေဝ ဒွေ စ သဟသေယျသိက္ခာပဒါနိ။ အာဟစ္စ ပိဏ္ဍဘောဇနန္တိ အာဟစ္စပါဒကသိက္ခာပဒဉ္စ အာဝသထပိဏ္ဍဘောဇနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဂဏဝိကာလသန္နိဓီတိ ဂဏဘောဇနဝိကာလဘောဇနသန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒတ္တယံ ။ ဒန္တပေါနေန စေလကာတိ ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒဉ္စ အစေလကသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဥယျုတ္တံ သေနံ ဥယျောဓီတိ ‘‘ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျ၊ သေနာယ ဝသေယျ၊ ဥယျောဓိကံ ဝါ…ပေ… အနီကဒဿနံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ သုရာ ဩရေန နှာယနာတိ သုရာပါနသိက္ခာပဒဉ္စ ဩရေနဒ္ဓမာသနဟာနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ ဒွေ ဒေသနိကာတိ ‘‘တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာန’’န္တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ ဝုတ္တာဝသေသပါဋိဒေသနီယဒွယဉ္စ။ လသုဏုပတိဋ္ဌေ နစ္စနာတိ လသုဏသိက္ခာပဒံ၊ ‘‘ဘိက္ခုဿ ဘုဉ္ဇန္တဿ ပါနီယေန ဝါ ဝိဓူပနေန ဝါ ဥပတိဋ္ဌေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒံ၊ ‘‘နစ္စံ ဝါ ဂီတံ ဝါ ဝါဒိတံ ဝါ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဣတော ပရံ ပါဠိံ ဝိရဇ္ဈိတွာ လိခန္တိ။ ယထာ ပန အတ္ထံ ဝဏ္ဏယိဿာမ၊ ဧဝမေတ္ထ အနုက္ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။

နှာနမတ္ထရဏံသေယျာတိ ‘‘နဂ္ဂါ နဟာယေယျ၊ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေယျုံ၊ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေယျု’’န္တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ အန္တောရဋ္ဌေ တထာ ဗဟီတိ ‘‘အန္တောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ၊ တိရောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ အန္တောဝဿံ စိတ္တာဂါရန္တိ ‘‘အန္တောဝဿံ စာရိကံ ပက္ကမေယျ၊ ရာဇာဂါရံ ဝါ စိတ္တာဂါရံ ဝါ…ပေ… ပေါက္ခရဏိံ ဝါ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ အာသန္ဒိံ သုတ္တကန္တနာတိ ‘‘အာသန္ဒိံ ဝါ ပလ္လင်္ကံ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇေယျ၊ သုတ္တံ ကန္တေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။

ဝေယျာဝစ္စံ သဟတ္ထာ စာတိ ‘‘ဂိဟိဝေယျာဝစ္စံ ကရေယျ၊ အဂါရိကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဝါ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒဒေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ။ အဘိက္ခုကာဝါသေန စာတိ ‘‘အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသေယျာ’’တိ ဣဒမေတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဆတ္တံ ယာနဉ္စ သင်္ဃာဏိန္တိ ‘‘ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေယျ၊ ယာနေန ယာယေယျ၊ သင်္ဃာဏိံ ဓာရေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ အလင်္ကာရဂန္ဓဝါသိတန္တိ ‘‘ဣတ္ထာလင်္ကာရံ ဓာရေယျ၊ ဂန္ဓစုဏ္ဏကေန နဟာယေယျ၊ ဝါသိတကေန ပိညာကေန နဟာယေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ ဘိက္ခုနီတိအာဒိနာ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေယျာ’’တိအာဒီနိ စတ္တာရိ သိက္ခာပဒါနိ ဝုတ္တာနိ။ အသင်္ကစ္စိကာ အာပတ္တီတိ ‘‘အသင်္ကစ္စိကာ ဂါမံ ပဝိသေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တအာပတ္တိ စ။ စတ္တာရီသာ စတုတ္တရီတိ ဧတာနိ သဗ္ဗာနိပိ စတုစတ္တာလီသ သိက္ခာပဒါနိ ဝုတ္တာနိ။

ကာယေန န ဝါစာစိတ္တေန၊ ကာယစိတ္တေန န ဝါစတောတိ ကာယေန စေဝ ကာယစိတ္တေန စ သမုဋ္ဌဟန္တိ၊ န ဝါစာစိတ္တေန န ဝါစတောတိ အတ္ထော။ ဒွိသမုဋ္ဌာနိကာ သဗ္ဗေ၊ သမာ ဧဠကလောမိကာတိ ဣဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

ပဒသောဓမ္မသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၆၄။ ပဒညတြ အသမ္မတာတိ ‘‘ပဒသော ဓမ္မံ၊ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေယျ၊ အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန၊ အသမ္မတော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ တထာ အတ္ထင်္ဂတေန စာတိ ‘‘အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဩဝဒေယျာ’’တိ ဣဒမေတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ဒွေတိ ‘‘တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ပရိယာပုဏေယျ၊ ဝါစေယျာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယံ ။ အနောကာသော စ ပုစ္ဆနာတိ ‘‘အနောကာသကတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျာ’’တိ ဣဒမေတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

အဒ္ဓါနသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၆၅။ အဒ္ဓါနနာဝံ ပဏီတန္တိ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ၊ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟေယျ၊ ပဏီတဘောဇနာနိ အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ မာတုဂါမေန သံဟရေတိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဂမနဉ္စ ‘‘သမ္ဗာဓေ လောမံ သံဟရာပေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဓညံ နိမန္တိတာ စေဝါတိ ‘‘ဓညံ ဝိညာပေတွာ ဝါ’’တိ စ ‘‘နိမန္တိတာ ဝါ ပဝါရိတာ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အဋ္ဌ စာတိ ဘိက္ခုနီနံ ဝုတ္တာ အဋ္ဌ ပါဋိဒေသနီယာ ဝါ။

ထေယျသတ္ထသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၆၆။ ထေယျသတ္ထံ ဥပဿုတီတိ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂဂမနဉ္စ ဥပဿုတိတိဋ္ဌနဉ္စ။ သူပဝိညာပနေန စာတိ ဣဒံ သူပေါဒနဝိညတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ရတ္တိဆန္နဉ္စ ဩကာသန္တိ ‘‘ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ၊ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ၊ အဇ္ဈောကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယံ။ ဗျူဟေန သတ္တမာတိ ဣဒံ တဒနန္တရမေဝ ‘‘ရထိကာယ ဝါ ဗျူဟေ ဝါ သိင်္ဃာဋကေ ဝါ ပုရိသေန သဒ္ဓိ’’န္တိ အာဂတသိက္ခာပဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

ဓမ္မဒေသနာသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၂၆၇။ ဓမ္မဒေသနာသမုဋ္ဌာနာနိ ဧကာဒသ ဥတ္တာနာနေဝ။ ဧဝံ တာဝ သမ္ဘိန္နသမုဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နိယတသမုဋ္ဌာနံ ပန တိဝိဓံ၊ တံ ဧကေကဿေဝ သိက္ခာပဒဿ ဟောတိ၊ တံ ဝိသုံယေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဘူတံ ကာယေန ဇာယတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ တံ ဥတ္တာနမေဝ။ နေတ္တိဓမ္မာနုလောမိကန္တိ ဝိနယပါဠိဓမ္မဿ အနုလောမန္တိ။

သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။