📜

ဧကုတ္တရိကနယော

ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၁။ အာပတ္တိကရာဓမ္မာ ဇာနိတဗ္ဗာတိအာဒိမှိ ဧကုတ္တရိကနယေ အာပတ္တိကရာ ဓမ္မာ နာမ ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနိ။ ဧတေသဉှိ ဝသေန ပုဂ္ဂလော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ၊ တသ္မာ ‘‘အာပတ္တိကရာ’’တိ ဝုတ္တာ။ အနာပတ္တိကရာ နာမ သတ္တ သမထာ။ အာပတ္တိ ဇာနိတဗ္ဗာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ သိက္ခာပဒေ စ ဝိဘင်္ဂေ စ ဝုတ္တာ အာပတ္တိ ဇာနိတဗ္ဗာ။ အနာပတ္တီတိ ‘‘အနာပတ္တိ ဘိက္ခု အသာဒိယန္တဿာ’’တိအာဒိနာ နယေန အနာပတ္တိ ဇာနိတဗ္ဗာ။ လဟုကာတိ လဟုကေန ဝိနယကမ္မေန ဝိသုဇ္ဈနတော ပဉ္စဝိဓာ အာပတ္တိ။ ဂရုကာတိ ဂရုကေန ဝိနယကမ္မေန ဝိသုဇ္ဈနတော သင်္ဃာဒိသေသာ အာပတ္တိ။ ကေနစိ အာကာရေန အနာပတ္တိဘာဝံ ဥပနေတုံ အသက္ကုဏေယျတော ပါရာဇိကာပတ္တိ စ။ သာဝသေသာတိ ဌပေတွာ ပါရာဇိကံ သေသာ။ အနဝသေသာတိ ပါရာဇိကာပတ္တိ။ ဒွေ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဒုဋ္ဌုလ္လာ၊ အဝသေသာ အဒုဋ္ဌုလ္လာ။ သပ္ပဋိကမ္မဒုကံ သာဝသေသဒုကသဒိသံ။ ဒေသနာဂါမိနိဒုကံ လဟုကဒုကသင်္ဂဟိတံ။

အန္တရာယိကာတိ သတ္တပိ အာပတ္တိယော သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကန္တာ သဂ္ဂန္တရာယဉ္စေဝ မောက္ခန္တရာယဉ္စ ကရောန္တီတိ အန္တရာယိကာ။ အဇာနန္တေန ဝီတိက္ကန္တာ ပန ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာပတ္တိ နေဝ သဂ္ဂန္တရာယံ န မောက္ခန္တရာယံ ကရောတီတိ အနန္တရာယိကာ။ အန္တရာယိကံ အာပန္နဿာပိ ဒေသနာဂါမိနိံ ဒေသေတွာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိတော ဝုဋ္ဌာယ သုဒ္ဓိပတ္တဿ သာမဏေရဘူမိယံ ဌိတဿ စ အဝါရိတော သဂ္ဂမောက္ခမဂ္ဂေါတိ။ သာဝဇ္ဇပညတ္တီတိ လောကဝဇ္ဇာ။ အနဝဇ္ဇပညတ္တီတိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာ။ ကိရိယတော သမုဋ္ဌိတာ နာမ ယံ ကရောန္တော အာပဇ္ဇတိ ပါရာဇိကာပတ္တိ ဝိယ။ အကိရိယတောတိ ယံ အကရောန္တော အာပဇ္ဇတိ၊ စီဝရအနဓိဋ္ဌာနာပတ္တိ ဝိယ။ ကိရိယာကိရိယတောတိ ယံ ကရောန္တော စ အကရောန္တော စ အာပဇ္ဇတိ၊ ကုဋိကာရာပတ္တိ ဝိယ။

ပုဗ္ဗာပတ္တီတိ ပဌမံ အာပန္နာပတ္တိ။ အပရာပတ္တီတိ ပါရိဝါသိကာဒီဟိ ပစ္ဆာ အာပန္နာပတ္တိ။ ပုဗ္ဗာပတ္တီနံ အန္တရာပတ္တိ နာမ မူလဝိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာပတ္တိ။ အပရာပတ္တီနံ အန္တရာပတ္တိ နာမ အဂ္ဃဝိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာပတ္တိ။ ကုရုန္ဒိယံ ပန ‘‘ပုဗ္ဗာပတ္တိ နာမ ပဌမံ အာပန္နာ။ အပရာပတ္တိ နာမ မာနတ္တာရဟကာလေ အာပန္နာ။ ပုဗ္ဗာပတ္တီနံ အန္တရာပတ္တိ နာမ ပရိဝါသေ အာပန္နာ။ အပရာပတ္တီနံ အန္တရာပတ္တိ နာမ မာနတ္တစာရေ အာပန္နာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒမ္ပိ ဧကေန ပရိယာယေန ယုဇ္ဇတိ။

ဒေသိတာ ဂဏနူပဂါ နာမ ယာ ဓုရနိက္ခေပံ ကတွာ ပုန န အာပဇ္ဇိဿာမီတိ ဒေသိတာ ဟောတိ။ အဂဏနူပဂါ နာမ ယာ ဓုရနိက္ခေပံ အကတွာ သဥဿာဟေနေဝ စိတ္တေန အပရိသုဒ္ဓေန ဒေသိတာ ဟောတိ။ အယဉှိ ဒေသိတာပိ ဒေသိတဂဏနံ န ဥပေတိ။ အဋ္ဌမေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဘိက္ခုနိယာ ပါရာဇိကမေဝ ဟောတိ။ ပညတ္တိ ဇာနိတဗ္ဗာတိအာဒီသု နဝသု ပဒေသု ပဌမပါရာဇိကပုစ္ဆာယ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ထုလ္လဝဇ္ဇာတိ ထုလ္လဒေါသေ ပညတ္တာ ဂရုကာပတ္တိ။ အထုလ္လဝဇ္ဇာတိ လဟုကာပတ္တိ။ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တာတိ သုဓမ္မတ္ထေရဿ အာပတ္တိ၊ ယာ စ ဓမ္မိကဿ ပဋိဿဝဿ အသစ္စာပနေ အာပတ္တိ၊ အဝသေသာ န ဂိဟိပဋိသံယုတ္တာ။ ပဉ္စာနန္တရိယကမ္မာပတ္တိ နိယတာ၊ သေသာ အနိယတာ။ အာဒိကရောတိ သုဒိန္နတ္ထေရာဒိ အာဒိကမ္မိကော။ အနာဒိကရောတိ မက္ကဋိသမဏာဒိ အနုပညတ္တိကာရကော။ အဓိစ္စာပတ္တိကော နာမ ယော ကဒါစိ ကရဟစိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ အဘိဏှာပတ္တိကော နာမ ယော နိစ္စံ အာပဇ္ဇတိ။

စောဒကော နာမ ယော ဝတ္ထုနာ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ ပရံ စောဒေတိ။ ယော ပန ဧဝံ စောဒိတော အယံ စုဒိတကော နာမ။ ပဉ္စဒသသု ဓမ္မေသု အပ္ပတိဋ္ဌဟိတွာ အဘူတေန ဝတ္ထုနာ စောဒေန္တော အဓမ္မစောဒကော နာမ၊ တေန တထာ စောဒိတော အဓမ္မစုဒိတကော နာမ။ ဝိပရိယာယေန ဓမ္မစောဒကစုဒိတကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ မိစ္ဆတ္တနိယတေဟိ ဝါ သမ္မတ္တနိယတေဟိ ဝါ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော နိယတော၊ ဝိပရီတော အနိယတော။

သာဝကာ ဘဗ္ဗာပတ္တိကာ နာမ၊ ဗုဒ္ဓါ စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ အဘဗ္ဗာပတ္တိကာ နာမ။ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော ဥက္ခိတ္တကော နာမ၊ အဝသေသစတုဗ္ဗိဓတဇ္ဇနီယာဒိကမ္မကတော အနုက္ခိတ္တကော နာမ။ အယဉှိ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ ဓမ္မပရိဘောဂံ ဝါ အာမိသပရိဘောဂံ ဝါ န ကောပေတိ။ ‘‘မေတ္တိယံ ဘိက္ခုနိံ နာသေထ၊ ဒူသကော နာသေတဗ္ဗော၊ ကဏ္ဋကော သမဏုဒ္ဒေသော နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဧဝံ လိင်္ဂဒဏ္ဍကမ္မ-သံဝါသနာသနာဟိ နာသိတဗ္ဗော နာသိတကော နာမ။ သေသာ သဗ္ဗေ အနာသိတကာ။ ယေန သဒ္ဓိံ ဥပေါသထာဒိကော သံဝါသော အတ္ထိ၊ အယံ သမာနသံဝါသကော၊ ဣတရော နာနာသံဝါသကော။ သော ကမ္မနာနာသံဝါသကော လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကောတိ ဒုဝိဓော ဟောတိ။ ဌပနံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဧကံ ဘိက္ခဝေ အဓမ္မိကံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပန’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။

ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၂။ ဒုကေသု သစိတ္တကာ အာပတ္တိ သညာဝိမောက္ခာ၊ အစိတ္တကာ နောသညာဝိမောက္ခာ။ လဒ္ဓသမာပတ္တိကဿ အာပတ္တိ နာမ ဘူတာရောစနာပတ္တိ၊ အလဒ္ဓသမာပတ္တိကဿ အာပတ္တိ နာမ အဘူတာရောစနာပတ္တိ။ သဒ္ဓမ္မပဋိသညုတ္တာ နာမ ပဒသောဓမ္မာဒိကာ၊ အသဒ္ဓမ္မပဋိသညုတ္တာ နာမ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပတ္တိ။ သပရိက္ခာရပဋိသညုတ္တာ နာမ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုနော အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘောဂေ၊ ပတ္တစီဝရာနံ နိဒဟနေ၊ ကိလိဋ္ဌစီဝရာနံ အဓောဝနေ၊ မလဂ္ဂဟိတပတ္တဿ အပစနေတိ ဧဝံ အယုတ္တပရိဘောဂေ အာပတ္တိ။ ပရပရိက္ခာရပဋိသညုတ္တာ နာမ သင်္ဃိကမဉ္စပီဌာဒီနံ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရဏအနာပုစ္ဆာဂမနာဒီသု အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ အာပတ္တိ။ သပုဂ္ဂလပဋိသညုတ္တာ နာမ ‘‘မုဒုပိဋ္ဌိကဿ လမ္ဗိဿ ဦရုနာ အင်္ဂဇာတံ ပီဠေန္တဿာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာပတ္တိ။ ပရပုဂ္ဂလပဋိသညုတ္တာ နာမ မေထုနဓမ္မကာယသံသဂ္ဂပဟာရဒါနာဒီသု ဝုတ္တာပတ္တိ၊ ‘‘သိခရဏီသီ’’တိ သစ္စံ ဘဏန္တော ဂရုကံ အာပဇ္ဇတိ၊ ‘‘သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ မုသာ ဘဏန္တော လဟုကံ။ အဘူတာရောစနေ မုသာ ဘဏန္တော ဂရုကံ။ ဘူတာရောစနေ သစ္စံ ဘဏန္တော လဟုကံ။

‘‘သင်္ဃကမ္မံ ဝဂ္ဂံ ကရိဿာမီ’’တိ အန္တောသီမာယ ဧကမန္တေ နိသီဒန္တော ဘူမိဂတော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ သစေ ပန အင်္ဂုလိမတ္တမ္ပိ အာကာသေ တိဋ္ဌေယျ၊ န အာပဇ္ဇေယျ၊ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နော ဝေဟာသဂတော’’တိ။ ဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ အဘိနိသီဒန္တော ဝေဟာသဂတောအာပဇ္ဇတိ နာမ။ သစေ ပန တံ ဘူမိယံ ပညာပေတွာ နိပဇ္ဇေယျ န အာပဇ္ဇေယျ၊ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘နော ဘူမိဂတော’’တိ။ ဂမိယော ဂမိယဝတ္တံ အပူရေတွာ ဂစ္ဆန္တော နိက္ခမန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ၊ နော ပဝိသန္တော။ အာဂန္တုကော အာဂန္တုကဝတ္တံ အပူရေတွာ သဆတ္တုပါဟနော ပဝိသန္တော ပဝိသန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ၊ နော နိက္ခမန္တော။

အာဒိယန္တောအာပဇ္ဇတိ နာမ ဘိက္ခုနီ အတိဂမ္ဘီရံ ဥဒကသုဒ္ဓိကံ အာဒိယမာနာ၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ အနာဒိယိတွာ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ပန အနာဒိယန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ မူဂဗ္ဗတာဒီနိ တိတ္ထိယဝတ္တာနိ သမာဒိယန္တော သမာဒိယန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ ပါရိဝါသိကာဒယော ပန တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မကတာ ဝါ အတ္တနော ဝတ္တံ အသမာဒိယန္တာ အာပဇ္ဇန္တိ၊ တေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ န သမာဒိယန္တော အာပဇ္ဇတီ’’တိ။ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗန္တော ဝေဇ္ဇကမ္မဘဏ္ဍာဂါရိကကမ္မစိတ္တကမ္မာဒီနိ ဝါ ကရောန္တော ကရောန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တာဒီနိ အကရောန္တော အကရောန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဒမာနော ဒေန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကာနံ စီဝရာဒီနိ အဒေန္တော အဒေန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဂဏှန္တော ပဋိဂ္ဂဏှန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ ‘‘န ဘိက္ခဝေ ဩဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ ဝစနတော ဩဝါဒံ အဂဏှန္တော န ပဋိဂ္ဂဏှန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။

နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ပရိဘောဂေန အာပဇ္ဇတိ နာမ။ ပဉ္စာဟိကံ သင်္ဃာဋိစာရံ အတိက္ကာမယမာနာ အပရိဘောဂေန အာပဇ္ဇတိ နာမ။ သဟဂါရသေယျံ ရတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ နာမ၊ နော ဒိဝါ၊ ဒွါရံ အသံဝရိတွာ ပဋိသလ္လီယန္တော ဒိဝါ အာပဇ္ဇတိ၊ နော ရတ္တိံ။ ဧကရတ္တဆာရတ္တသတ္တာဟဒသာဟမာသာတိက္ကမေသု ဝုတ္တအာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တော အရုဏုဂ္ဂေ အာပဇ္ဇတိ နာမ၊ ပဝါရေတွာ ဘုဉ္ဇန္တော န အရုဏုဂ္ဂေ အာပဇ္ဇတိ နာမ။

ဘူတဂါမဉ္စေဝ အင်္ဂဇာတဉ္စ ဆိန္ဒန္တော ဆိန္ဒန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ၊ ကေသေ ဝါ နခေ ဝါ န ဆိန္ဒန္တော န ဆိန္ဒန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ အာပတ္တိံ ဆာဒေန္တော ဆာဒေန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ၊ ‘‘တိဏေန ဝါ ပဏ္ဏေန ဝါ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အာဂန္တဗ္ဗံ၊ နတွေဝ နဂ္ဂေန အာဂန္တဗ္ဗံ၊ ယော အာဂစ္ဆေယျ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဣမံ ပန အာပတ္တိံ န ဆာဒေန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ ကုသစီရာဒီနိ ဓာရေန္တော ဓာရေန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ၊ ‘‘အယံ တေ ဘိက္ခု ပတ္တော ယာဝ ဘေဒနာယ ဓာရေတဗ္ဗော’’တိ ဣမံ အာပတ္တိံ န ဓာရေန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမ။

‘‘အတ္တနာ ဝါ အတ္တာနံ နာနာသံဝါသကံ ကရောတီ’’တိ ဧကသီမာယံ ဒွီသု သင်္ဃေသု နိသိန္နေသု ဧကသ္မိံ ပက္ခေ နိသီဒိတွာ ပရပက္ခဿ လဒ္ဓိံ ဂဏှန္တော ယသ္မိံ ပက္ခေ နိသိန္နော တေသံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ နာနာသံဝါသကံ ကရောတိ နာမ။ ယေသံ သန္တိကေ နိသိန္နော တေသံ ဂဏပူရကော ဟုတွာ ကမ္မံ ကောပေတိ၊ ဣတရေသံ ဟတ္ထပါသံ အနာဂတတ္တာ။ သမာနသံဝါသကေပိ ဧသေဝ နယော။ ယေသဉှိ သော လဒ္ဓိံ ရောစေတိ၊ တေသံ သမာနသံဝါသကော ဟောတိ၊ ဣတရေသံ နာနာသံဝါသကော။ သတ္တ အာပတ္တိယော သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာတိ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော အာပတ္တိယော၊ ရာသဋ္ဌေန ခန္ဓာတိ ဧဝံ ဒွေယေဝ နာမာနိ ဟောန္တီတိ နာမဝသေန ဒုကံ ဒဿိတံ။ ကမ္မေန ဝါ သလာကဂ္ဂါဟေန ဝါတိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဒေသော စေဝ ကမ္မဉ္စ ဧကံ၊ ဝေါဟာရော စေဝ အနုဿာဝနာ စ သလာကဂ္ဂါဟော စ ဧကံ၊ ဝေါဟာရာနုဿာဝနသလာကဂ္ဂါဟာ ပုဗ္ဗဘာဂါ၊ ကမ္မဉ္စေဝ ဥဒ္ဒေသော စ ပမာဏံ။

အဒ္ဓါနဟီနော နာမ ဦနဝီသတိဝဿော။ အင်္ဂဟီနော နာမ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဘေဒေါ။ ဝတ္ထုဝိပန္နော နာမ ပဏ္ဍကော တိရစ္ဆာနဂတော ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော စ။ အဝသေသာ ထေယျသံဝါသကာဒယော အဋ္ဌ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလာ ကရဏဒုက္ကဋကာ နာမ။ ဒုက္ကဋကိရိယာ ဒုက္ကဋကမ္မာ၊ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ ကတေန အတ္တနော ကမ္မေန အဘဗ္ဗဋ္ဌာနံ ပတ္တာတိ အတ္ထော။ အပရိပူရော နာမ အပရိပုဏ္ဏပတ္တစီဝရော။ နော စ ယာစတိ နာမ ဥပသမ္ပဒံ န ယာစတိ။ အလဇ္ဇိဿ စ ဗာလဿ စာတိ အလဇ္ဇီ သစေပိ တေပိဋကော ဟောတိ၊ ဗာလော စ သစေပိ သဋ္ဌိဝဿော ဟောတိ၊ ဥဘောပိ နိဿာယ န ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ဗာလဿ စ လဇ္ဇိဿ စာတိ ဧတ္ထ ဗာလဿ ‘‘တွံ နိဿယံ ဂဏှာ’’တိ အာဏာယပိ နိဿယော ဒါတဗ္ဗော၊ လဇ္ဇိဿ ပန ယာစန္တဿေဝ။ သာတိသာရန္တိ သဒေါသံ၊ ယံ အဇ္ဈာစရန္တော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။

ကာယေန ပဋိက္ကောသနာ နာမ ဟတ္ထဝိကာရာဒီဟိ ပဋိက္ကောသနာ။ ကာယေန ပဋိဇာနာတီတိ ဟတ္ထဝိကာရာဒီဟိ ပဋိဇာနာတိ။ ဥပဃာတိကာ နာမ ဥပဃာတာ။ သိက္ခူပဃာတိကာ နာမ သိက္ခူပဃာတော။ ဘောဂူပဃာတိကာ နာမ ပရိဘောဂူပဃာတော၊ တတ္ထ တိဿော သိက္ခာ အသိက္ခတော သိက္ခူပဃာတိကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သင်္ဃိကံ ဝါ ပုဂ္ဂလိကံ ဝါ ဒုပ္ပရိဘောဂံ ဘုဉ္ဇတော ဘောဂူပဃာတိကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒွေ ဝေနယိကာတိ ဒွေ အတ္ထာ ဝိနယသိဒ္ဓါ။ ပညတ္တံ နာမ သကလေ ဝိနယပိဋကေ ကပ္ပိယာကပ္ပိယဝသေန ပညတ္တံ။ ပညတ္တာနုလောမံ နာမ စတူသု မဟာပဒေသေသု ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သေတုဃာတောတိ ပစ္စယဃာတော၊ ယေန စိတ္တေန အကပ္ပိယံ ကရေယျ၊ တဿ စိတ္တဿာပိ အနုပ္ပာဒနန္တိ အတ္ထော။ မတ္တကာရိတာတိ မတ္တာယ ပမာဏေန ကရဏံ၊ ပမာဏေ ဌာနန္တိ အတ္ထော။ ကာယေန အာပဇ္ဇတီတိ ကာယဒွါရိကံ ကာယေန အာပဇ္ဇတိ၊ ဝစီဒွါရိကံ ဝါစာယ။ ကာယေန ဝုဋ္ဌာတီတိ တိဏဝတ္ထာရကသမထေ ဝိနာပိ ဒေသနာယ ကာယေနေဝ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ဒေသေတွာ ဝုဋ္ဌဟန္တော ပန ဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတိ။ အဗ္ဘန္တရပရိဘောဂေါ နာမ အဇ္ဈောဟရဏပရိဘောဂေါ။ ဗာဟိရပရိဘောဂေါ နာမ သီသမက္ခနာဒိ။

အနာဂတံ ဘာရံ ဝဟတီတိ အထေရောဝ သမာနော ထေရေဟိ ဝဟိတဗ္ဗံ ဗီဇနဂါဟဓမ္မဇ္ဈေသနာဒိဘာရံ ဝဟတိ၊ တံ နိတ္ထရိတုံ ဝီရိယံ အာရဘတိ။ အာဂတံ ဘာရံ န ဝဟတီတိ ထေရော ထေရကိစ္စံ န ကရောတိ၊ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ထေရေန ဘိက္ခုနာ သာမံ ဝါ ဓမ္မံ ဘာသိတုံ၊ ပရံ ဝါ အဇ္ဈေသိတုံ၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ထေရာဓေယျံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ ဧဝမာဒိ သဗ္ဗံ ပရိဟာပေတီတိ အတ္ထော။ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ ကုက္ကုစ္စာယတီတိ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ ကုက္ကုစ္စာယိတွာ ကရောတိ။ ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ န ကုက္ကုစ္စာယတီတိ ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ န ကုက္ကုစ္စာယိတွာ ကရောတိ။ ဧတေသံ ဒွိန္နံ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တီတိ အတ္ထော။ အနန္တရဒုကေပိ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တိကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၃။ တိကေသု အတ္ထာပတ္တိ တိဋ္ဌန္တေ ဘဂဝတိ အာပဇ္ဇတီတိ အတ္ထိ အာပတ္တိ၊ ယံ တိဋ္ဌန္တေ ဘဂဝတိ အာပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ တတ္ထ လောဟိတုပ္ပာဒါပတ္တိံ တိဋ္ဌန္တေ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘ဧတရဟိ ခေါ ပနာနန္ဒ၊ ဘိက္ခူ အညမညံ အာဝုသောဝါဒေန သမုဒါစရန္တိ၊ န ဝေါ မမစ္စယေန ဧဝံ သမုဒါစရိတဗ္ဗံ၊ နဝကေန၊ အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနာ ထေရော ဘိက္ခူ ‘ဘန္တေ’တိ ဝါ ‘အာယသ္မာ’တိ ဝါ သမုဒါစရိတဗ္ဗော’’တိ ဝစနတော ထေရံ အာဝုသောဝါဒေန သမုဒါစရဏပစ္စယာ အာပတ္တိံ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ အာပဇ္ဇတိ၊ နော တိဋ္ဌန္တေ။ ဣမာ ဒွေ အာပတ္တိယော ဌပေတွာ အဝသေသာ ဓရန္တေပိ ဘဂဝတိ အာပဇ္ဇတိ၊ ပရိနိဗ္ဗုတေပိ။

ပဝါရေတွာ အနတိရိတ္တံ ဘုဉ္ဇန္တော အာပတ္တိံ ကာလေ အာပဇ္ဇတိ နော ဝိကာလေ။ ဝိကာလဘောဇနာပတ္တိံ ပန ဝိကာလေ အာပဇ္ဇတိ နော ကာလေ။ အဝသေသာ ကာလေ စေဝ အာပဇ္ဇတိ ဝိကာလေ စ။ သဟဂါရသေယျံ ရတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ၊ ဒွါရံ အသံဝရိတွာ ပဋိသလ္လီယနံ ဒိဝါ။ သေသာ ရတ္တိဉ္စေဝ ဒိဝါ စ။ ‘‘ဒသဝဿောမှိ အတိရေကဒသဝဿောမှီ’’တိ ဗာလော အဗျတ္တော ပရိသံ ဥပဋ္ဌာပေန္တော ဒသဝဿော အာပဇ္ဇတိ နော ဦနဒသဝဿော ။ ‘‘အဟံ ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော’’တိ နဝေါ ဝါ မဇ္ဈိမော ဝါ ပရိသံ ဥပဋ္ဌာပေန္တော ဦနဒသဝဿော အာပဇ္ဇတိ နော ဒသဝဿော။ သေသာ ဒသဝဿော စေဝ အာပဇ္ဇတိ ဦနဒသဝဿော စ။ ‘‘ပဉ္စဝဿောမှီ’’တိ ဗာလော အဗျတ္တော အနိဿာယ ဝသန္တော ပဉ္စဝဿော အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘အဟံ ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော’’တိ နဝကော အနိဿာယ ဝသန္တော ဦနပဉ္စဝဿော အာပဇ္ဇတိ။ သေသံ ပဉ္စဝဿော စေဝ အာပဇ္ဇတိ ဦနပဉ္စဝဿော စ။ အနုပသမ္ပန္နံ ပဒသောဓမ္မံ ဝါစေန္တော၊ မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဧဝရူပံ အာပတ္တိံ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတိ၊ ပါရာဇိက-သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ-ကာယသံသဂ္ဂ-ဒုဋ္ဌုလ္လ-အတ္တကာမပါရိစရိယ-ဒုဋ္ဌဒေါသ-သင်္ဃဘေဒပဟာရဒါန-တလသတ္တိကာဒိဘေဒံ အကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတိ၊ အသဉ္စိစ္စ သဟဂါရသေယျာဒိံ အဗျာကတစိတ္တော အာပဇ္ဇတိ၊ ယံ အရဟာဝ အာပဇ္ဇတိ၊ သဗ္ဗံ အဗျာကတစိတ္တောဝ အာပဇ္ဇတိ၊ မေထုနဓမ္မာဒိဘေဒမာပတ္တိံ သုခဝေဒနာသမင်္ဂီ အာပဇ္ဇတိ၊ ဒုဋ္ဌဒေါသာဒိဘေဒံ ဒုက္ခဝေဒနာသမင်္ဂီ၊ ယံ သုခဝေဒနာသမင်္ဂီ အာပဇ္ဇတိ၊ တံယေဝ မဇ္ဈတ္တော ဟုတွာ အာပဇ္ဇန္တော အဒုက္ခမသုခဝေဒနာသမင်္ဂီ အာပဇ္ဇတိ။

တယော ပဋိက္ခေပါတိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော တယော ပဋိက္ခေပါ။ စတူသု ပစ္စယေသု မဟိစ္ဆတာ အသန္တုဋ္ဌိတာ ကိလေသသလ္လေခနပဋိပတ္တိယာ အဂေါပါယနာ၊ ဣမေ ဟိ တယော ဓမ္မာ ဗုဒ္ဓေန ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တာ။ အပ္ပိစ္ဆတာဒယော ပန တယော ဗုဒ္ဓေန ဘဂဝတာ အနုညာတာ၊ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တယော အနုညာတာ’’တိ။

‘‘ဒသဝဿောမှီ’’တိ ပရိသံ ဥပဋ္ဌာပေန္တော ‘‘ပဉ္စဝဿောမှီ’’တိ နိဿယံ အဂဏှန္တော ဗာလော အာပဇ္ဇတိ နော ပဏ္ဍိတော၊ ဦနဒသဝဿော ‘‘ဗျတ္တောမှီ’’တိ ဗဟုဿုတတ္တာ ပရိသံ ဥပဋ္ဌာပေန္တော ဦနပဉ္စဝဿော စ နိဿယံ အဂဏှန္တော ပဏ္ဍိတော အာပဇ္ဇတိ နော ဗာလော၊ အဝသေသံ ပဏ္ဍိတော စေဝ အာပဇ္ဇတိ ဗာလော စ။ ဝဿံ အနုပဂစ္ဆန္တော ကာဠေ အာပဇ္ဇတိ နော ဇုဏှေ၊ မဟာပဝါရဏာယ အပ္ပဝါရေန္တော ဇုဏှေ အာပဇ္ဇတိ နော ကာဠေ၊ အဝသေသံ ကာဠေ စေဝ အာပဇ္ဇတိ ဇုဏှေ စ။ ဝဿူပဂမနံ ကာဠေ ကပ္ပတိ နော ဇုဏှေ၊ မဟာပဝါရဏာယ ပဝါရဏာ ဇုဏှေ ကပ္ပတိ နော ကာဠေ၊ သေသံ အနုညာတကံ ကာဠေ စေဝ ကပ္ပတိ ဇုဏှေ စ။

ကတ္တိကပုဏ္ဏမာသိယာ ပစ္ဆိမေ ပါဋိပဒဒိဝသေ ဝိကပ္ပေတွာ ဌပိတံ ဝဿိကသာဋိကံ နိဝါသေန္တော ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတိ။ ကုရုန္ဒိယံ ပန ‘‘ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တမ္ပိ သုဝုတ္တံ။ ‘‘စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတုံ တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ အတိရေကမာသေ သေသေ ဂိမှာနေ ပရိယေသန္တော အတိရေကဍ္ဎမာသေ သေသေ ကတွာ နိဝါသေန္တော စ ဂိမှေ အာပဇ္ဇတိ နာမ။ သတိယာ ဝဿိကသာဋိကာယ နဂ္ဂေါ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တော ဝဿေ အာပဇ္ဇတိ နာမ။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ဝါ အဓိဋ္ဌာနုပေါသထံ ဝါ ကရောန္တော သင်္ဃော အာပဇ္ဇတိ။ သုတ္တုဒ္ဒေသဉ္စ အဓိဋ္ဌာနုပေါသထဉ္စ ကရောန္တော ဂဏော အာပဇ္ဇတိ။ ဧကကော သုတ္တုဒ္ဒေသံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထဉ္စ ကရောန္တော ပုဂ္ဂလော အာပဇ္ဇတိ။ ပဝါရဏာယပိ ဧသေဝ နယော။

သင်္ဃုပေါသထော စ သင်္ဃပဝါရဏာ စ သင်္ဃဿေဝ ကပ္ပတိ။ ဂဏုပေါသထော စ ဂဏပဝါရဏာ စ ဂဏဿေဝ ကပ္ပတိ။ အဓိဋ္ဌာနုပေါသထော စ အဓိဋ္ဌာနပဝါရဏာ စ ပုဂ္ဂလဿေဝ ကပ္ပတိ။ ‘‘ပါရာဇိကံ အာပန္နောမှီ’’တိအာဒီနိ ဘဏန္တော ဝတ္ထုံ ဆာဒေတိ န အာပတ္တိံ၊ ‘‘မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိ’’န္တိအာဒီနိ ဘဏန္တော အာပတ္တိံ ဆာဒေတိ နော ဝတ္ထုံ၊ ယော နေဝ ဝတ္ထုံ န အာပတ္တိံ အာရောစေတိ၊ အယံ ဝတ္ထုဉ္စေဝ ဆာဒေတိ အာပတ္တိဉ္စ။

ပဋိစ္ဆာဒေတီတိ ပဋိစ္ဆာဒိ။ ဇန္တာဃရမေဝ ပဋိစ္ဆာဒိ ဇန္တာဃရပဋိစ္ဆာဒိ။ ဣတရာသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒွါရံ ပိဒဟိတွာ အန္တောဇန္တာဃရေ ဌိတေန ပရိကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဥဒကေ ဩတိဏ္ဏေနာပိ ဧတဒေဝ ဝဋ္ဋတိ။ ဥဘယတ္ထ ခါဒိတုံ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ။ ဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒိ သဗ္ဗကပ္ပိယတာယ ပဋိစ္ဆန္နေန သဗ္ဗံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဝဟန္တီတိ ယန္တိ နိယျန္တိ၊ နိန္ဒံ ဝါ ပဋိက္ကောသံ ဝါ န လဘန္တိ။ စန္ဒမဏ္ဍလံ အဗ္ဘာမဟိကာဓူမရဇရာဟုဝိမုတ္တံ ဝိဝဋံယေဝ ဝိရောစတိ၊ န တေသု အညတရေန ပဋိစ္ဆန္နံ။ တထာ သူရိယမဏ္ဍလံ၊ ဓမ္မဝိနယောပိ ဝိဝရိတွာ ဝိဘဇိတွာ ဒေသိယမာနောဝ ဝိရောစတိ နော ပဋိစ္ဆန္နော။

အညေန ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယေန အညံ ဝိညာပေန္တော ဂိလာနော အာပဇ္ဇတိ၊ န ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယေန ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေန္တော အဂိလာနော အာပဇ္ဇတိ၊ အဝသေသံ အာပတ္တိံ ဂိလာနော စေဝ အာပဇ္ဇတိ အဂိလာနော စ။

အန္တော အာပဇ္ဇတိ နော ဗဟီတိ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေန္တော အန္တော အာပဇ္ဇတိ နော ဗဟိ၊ ဗဟိအာပဇ္ဇတိ နော အန္တောတိ သင်္ဃိကံ မဉ္စာဒိံ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ပက္ကမန္တော ဗဟိ အာပဇ္ဇတိ နော အန္တော၊ အဝသေသံ ပန အန္တော စေဝ အာပဇ္ဇတိ ဗဟိ စ။ အန္တောသီမာယာတိ အာဂန္တုကော အာဂန္တုကဝတ္တံ အဒဿေတွာ သဆတ္တုပါဟနော ဝိဟာရံ ပဝိသန္တော ဥပစာရသီမံ ဩက္ကန္တမတ္တောဝ အာပဇ္ဇတိ။ ဗဟိသီမာယာတိ ဂမိကော ဒါရုဘဏ္ဍပဋိသာမနာဒိဂမိကဝတ္တံ အပူရေတွာ ပက္ကမန္တော ဥပစာရသီမံ အတိက္ကန္တမတ္တောဝ အာပဇ္ဇတိ။ အဝသေသံ အန္တောသီမာယ စေဝ အာပဇ္ဇတိ ဗဟိသီမာယ စ။ သတိ ဝုဍ္ဎတရေ အနဇ္ဈိဋ္ဌော ဓမ္မံ ဘာသန္တော သင်္ဃမဇ္ဈေ အာပဇ္ဇတိ နာမ။ ဂဏမဇ္ဈေပိ ပုဂ္ဂလသန္တိကေပိ ဧသေဝ နယော။ ကာယေန ဝုဋ္ဌာတီတိ တိဏဝတ္ထာရကသမထေန ဝုဋ္ဌာတိ။ ကာယံ အစာလေတွာ ဝါစာယ ဒေသေန္တဿ ဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဝစီသမ္ပယုတ္တံ ကာယကိရိယံ ကတွာ ဒေသေန္တဿ ကာယေန ဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတိ နာမ။ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဒေသနာဂါမိနီပိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီပိ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဂဏပုဂ္ဂလမဇ္ဈေ ပန ဒေသနာဂါမိနီယေဝ ဝုဋ္ဌာတိ။

အာဂါဠှာယ စေတေယျာတိ အာဂါဠှာယ ဒဠှဘာဝါယ စေတေယျ၊ တဇ္ဇနီယကမ္မာဒိကတဿ ဝတ္တံ န ပူရယတော ဣစ္ဆမာနော သင်္ဃော ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရေယျာတိ အတ္ထော။ အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ ဗာလော စ အပကတတ္တော စာတိ ဧတ္ထ ဗာလော ‘‘အယံ ဓမ္မာဓမ္မံ န ဇာနာတိ’’ အပကတတ္တော ဝါ ‘‘အာပတ္တာနာပတ္တိံ န ဇာနာတီ’’တိ န ဧတ္တာဝတာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ ဗာလဘာဝမူလကံ ပန အပကတတ္တဘာဝမူလကဉ္စ အာပတ္တိံ အာပန္နဿ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော နာမ ဒွေ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ အာပန္နော၊ အာစာရဝိပန္နော နာမ ပဉ္စ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ အာပန္နော၊ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော နာမ အန္တဂ္ဂါဟိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော။ တေသံ အာပတ္တိံ အပဿန္တာနံ အပ္ပဋိကရောန္တာနံ ဒိဋ္ဌိဉ္စ အနိဿဇ္ဇန္တာနံယေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။

ကာယိကော ဒဝေါ နာမ ပါသကာဒီဟိ ဇူတကီဠနာဒိဘေဒေါ အနာစာရော၊ ဝါစသိကော ဒဝေါ နာမ မုခါလမ္ဗရကရဏာဒိဘေဒေါ အနာစာရော၊ ကာယိကဝါစသိကော နာမ နစ္စနဂါယနာဒိဘေဒေါ ဒွီဟိပိ ဒွါရေဟိ အနာစာရော ။ ကာယိကော အနာစာရော နာမ ကာယဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဝီတိက္ကမော၊ ဝါစသိကော အနာစာရော နာမ ဝစီဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဝီတိက္ကမော၊ ကာယိကဝါစသိကော နာမ ဒွါရဒွယေပိ ပညတ္တသိက္ခာပဒဝီတိက္ကမော။ ကာယိကေန ဥပဃာတိကေနာတိ ကာယဒွါရေ ပညတ္တဿ သိက္ခာပဒဿ အသိက္ခနေန၊ ယော ဟိ တံ န သိက္ခတိ၊ သော နံ ဥပဃာတေတိ၊ တသ္မာ တဿ တံ အသိက္ခနံ ‘‘ကာယိကံ ဥပဃာတိက’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ကာယိကေန မိစ္ဆာဇီဝေနာတိ ဇင်္ဃပေသနိကာဒိနာ ဝါ ဂဏ္ဍဖာလနာဒိနာ ဝါ ဝေဇ္ဇကမ္မေန ၊ ဝါစသိကေနာတိ သာသနဥဂ္ဂဟဏအာရောစနာဒိနာ၊ တတိယပဒံ ဥဘယသမ္ပယောဂဝသေန ဝုတ္တံ။

အလံ ဘိက္ခု မာ ဘဏ္ဍနန္တိ အလံ ဘိက္ခု မာ ဘဏ္ဍနံ ကရိ၊ မာ ကလဟံ၊ မာ ဝိဝါဒံ ကရီတိ အတ္ထော။ န ဝေါဟရိတဗ္ဗန္တိ န ကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဝဒတောပိ ဟိ တာဒိသဿ ဝစနံ န သောတဗ္ဗံ မညန္တိ။ န ကိသ္မိဉ္စိ ပစ္စေကဋ္ဌာနေတိ ကိသ္မိဉ္စိ ဗီဇနဂ္ဂါဟာဒိကေ ဧကသ္မိမ္ပိ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနေ န ဌပေတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ဩကာသကမ္မံ ကာရေန္တဿာတိ ‘‘ကရောတု အာယသ္မာ ဩကာသံ၊ အဟံ တံ ဝတ္တုကာမော’’တိ ဧဝံ ဩကာသံ ကာရေန္တဿ။ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုန္တိ ‘‘ကိံ တွံ ကရိဿသီ’’တိ ဩကာသော န ကာတဗ္ဗော။ သဝစနီယံ နာဒါတဗ္ဗန္တိ ဝစနံ န အာဒါတဗ္ဗံ၊ ဝစနမ္ပိ န သောတဗ္ဗံ၊ ယတ္ထ ဂဟေတွာ ဂန္တုကာမော ဟောတိ၊ န တတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။

တီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ဝိနယောတိ ယံ သော ဇာနာတိ၊ သော တဿ ဝိနယော နာမ ဟောတိ၊ သော န ပုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ အနုယောဂေါ န ဒါတဗ္ဗောတိ ‘‘ဣဒံ ကပ္ပတီ’’တိ ပုစ္ဆန္တဿ ပုစ္ဆာယ ဩကာသော န ဒါတဗ္ဗော၊ ‘‘အညံ ပုစ္ဆာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဣတိ သော နေဝ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော နာဿ ပုစ္ဆာ သောတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ဝိနယော န သာကစ္ဆာတဗ္ဗောတိ ဝိနယပဉှော န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ကပ္ပိယာကပ္ပိယကထာ န သံသန္ဒေတဗ္ဗာ။

ဣဒမပ္ပဟာယာတိ ဧတံ ဗြဟ္မစာရိပဋိညာတာဒိကံ လဒ္ဓိံ အဝိဇဟိတွာ။ သုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစာရိန္တိ ခီဏာသဝံ ဘိက္ခုံ။ ‘‘ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ပါတဗျဘာဝံ ပဋိသေဝနံ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘ဣဒမပ္ပဟာယာ’’တိ ဝစနတော ပန တံ ဗြဟ္မစာရိပဋိညာတံ ပဟာယ ခီဏာသဝံ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတံ၊ ခမထ မေ’’တိ ခမာပေတွာ ‘‘နတ္ထိ ကာမေသု ဒေါသော’’တိ လဒ္ဓိံ ဝိဇဟိတွာ ဂတိဝိသောဓနံ ကရေယျ။ အကုသလမူလာနီတိ အကုသလာနိ စေဝ မူလာနိ စ၊ အကုသလာနံ ဝါ မူလာနိ အကုသလမူလာနိ။ ကုသလမူလေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒုဋ္ဌု စရိတာနိ ဝိရူပါနိ ဝါ စရိတာနိ ဒုစ္စရိတာနိ။ သုဋ္ဌု စရိတာနိ သုန္ဒရာနိ ဝါ စရိတာနိ သုစရိတာနိ။ ကာယေန ကရဏဘူတေန ကတံ ဒုစ္စရိတံ ကာယဒုစ္စရိတံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ သေသံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

တိကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၄။ စတုက္ကေသု သကဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ ပရဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတီတိ ဝစီဒွါရိကံ ပဒသောဓမ္မာဒိဘေဒံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ တိဏဝတ္ထာရကသမထဋ္ဌာနံ ဂတော ပရဿ ကမ္မဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတိ ။ ပရဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ သကဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတီတိ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ပရဿ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ၊ ပုဂ္ဂလဿ သန္တိကေ ဒေသေန္တော သကဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတိ။ သကဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ သကဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတီတိ ဝစီဒွါရိကံ ပဒသောဓမ္မာဒိဘေဒံ အာပတ္တိံ သကဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ၊ ဒေသေတွာ ဝုဋ္ဌဟန္တောပိ သကဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတိ။ ပရဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ ပရဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတီတိ ယာဝတတိယကံ သင်္ဃာဒိသေသံ ပရဿ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ၊ ဝုဋ္ဌဟန္တောပိ ပရဿ ပရိဝါသကမ္မဝါစာဒီဟိ ဝုဋ္ဌာတိ။ တတော ပရေသု ကာယဒွါရိကံ ကာယေန အာပဇ္ဇတိ၊ ဒေသေန္တော ဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဝစီဒွါရိကံ ဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ၊ တိဏဝတ္ထာရကေ ကာယေန ဝုဋ္ဌာတိ။ ကာယဒွါရိကံ ကာယေန အာပဇ္ဇတိ၊ တမေဝ တိဏဝတ္ထာရကေ ကာယေန ဝုဋ္ဌာတိ။ ဝစီဒွါရိကံ ဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ၊ တမေဝ ဒေသေန္တော ဝါစာယ ဝုဋ္ဌာတိ။ သင်္ဃိကမဉ္စဿ အတ္တနော ပစ္စတ္ထရဏေန အနတ္ထရတော ကာယသမ္ဖုသနေ လောမဂဏနာယ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိံ သဟဂါရသေယျာပတ္တိဉ္စ ပသုတ္တော အာပဇ္ဇတိ၊ ပဗုဇ္ဈိတွာ ပန အာပန္နဘာဝံ ဉတွာ ဒေသေန္တော ပဋိဗုဒ္ဓါ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဇဂ္ဂန္တော အာပဇ္ဇိတွာ ပန တိဏဝတ္ထာရကသမထဋ္ဌာနေ သယန္တော ပဋိဗုဒ္ဓါ အာပဇ္ဇတိ ပသုတ္တော ဝုဋ္ဌာတိ နာမ။ ပစ္ဆိမပဒဒွယမ္ပိ ဝုတ္တာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အစိတ္တကာပတ္တိံ အစိတ္တကော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ ပစ္ဆာ ဒေသေန္တော သစိတ္တကော ဝုဋ္ဌာတိ။ သစိတ္တကာပတ္တိံ သစိတ္တကော အာပဇ္ဇတိ နာမ။ တိဏဝတ္ထာရကဋ္ဌာနေ သယန္တော အစိတ္တကော ဝုဋ္ဌာတိ။ သေသပဒဒွယမ္ပိ ဝုတ္တာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယော သဘာဂံ အာပတ္တိံ ဒေသေတိ၊ အယံ ဒေသနာပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇန္တော ပါစိတ္တိယာဒီသု အညတရံ ဒေသေတိ၊ တဉ္စ ဒေသေန္တော ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ။ တံ ပန ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇန္တော ပါစိတ္တိယာဒိတော ဝုဋ္ဌာတိ။ ပါစိတ္တိယာဒိတော စ ဝုဋ္ဌဟန္တော တံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣတိ ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿ ဧကမေဝ ပယောဂံ သန္ဓာယ ‘‘အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တော ဒေသေတီ’’တိ ဣဒံ စတုက္ကံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ကမ္မစတုက္ကေ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂါပတ္တိံ ကမ္မေန အာပဇ္ဇတိ၊ ဒေသေန္တော အကမ္မေန ဝုဋ္ဌာတိ။ ဝိဿဋ္ဌိအာဒိကံ အကမ္မေန အာပဇ္ဇတိ၊ ပရိဝါသာဒိနာ ကမ္မေန ဝုဋ္ဌာတိ။ သမနုဘာသနံ ကမ္မေနေဝ အာပဇ္ဇတိ၊ ကမ္မေန ဝုဋ္ဌာတိ။ သေသံ အကမ္မေန အာပဇ္ဇတိ၊အကမ္မေနဝုဋ္ဌာတိ။

ပရိက္ခာရစတုက္ကေ ပဌမော သကပရိက္ခာရော၊ ဒုတိယော သင်္ဃိကောဝ တတိယော စေတိယသန္တကော၊ စတုတ္ထော ဂိဟိပရိက္ခာရော။ သစေ ပန သော ပတ္တစီဝရနဝကမ္မဘေသဇ္ဇာနံ အတ္ထာယ အာဟဋော ဟောတိ၊ အဝါပုရဏံ ဒါတုံ အန္တော ဌပါပေတုဉ္စ ဝဋ္ဋတိ။

သမ္မုခါစတုက္ကေ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂါပတ္တိံ သင်္ဃဿ သမ္မုခါ အာပဇ္ဇတိ၊ ဝုဋ္ဌာနကာလေ ပန သင်္ဃေန ကိစ္စံ နတ္ထီတိ ပရမ္မုခါ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဝိဿဋ္ဌိအာဒိကံ ပရမ္မုခါ အာပဇ္ဇတိ၊ သင်္ဃဿ သမ္မုခါ ဝုဋ္ဌာတိ။ သမနုဘာသနံ သင်္ဃဿ သမ္မုခါ ဧဝ အာပဇ္ဇတိ၊ သမ္မုခါ ဝုဋ္ဌာတိ။ သေသံ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒါဒိဘေဒံ ပရမ္မုခါဝ အာပဇ္ဇတိ၊ ပရမ္မုခါဝ ဝုဋ္ဌာတိ။ အဇာနန္တစတုက္ကံ အစိတ္တကစတုက္ကသဒိသံ။

လိင်္ဂပါတုဘာဝေနာတိ သယိတဿေဝ ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ ဇာတေ သဟဂါရသေယျာပတ္တိ ဟောတိ ဣဒမေဝ တံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။ ဥဘိန္နမ္ပိ ပန အသာဓာရဏာပတ္တိ လိင်္ဂပါတုဘာဝေန ဝုဋ္ဌာတိ။ သဟပဋိလာဘစတုက္ကေ ယဿ ဘိက္ခုနော လိင်္ဂံ ပရိဝတ္တတိ၊ သော သဟ လိင်္ဂပဋိလာဘေန ပဌမံ ဥပ္ပန္နဝသေန သေဋ္ဌဘာဝေန စ ပုရိမံ ပုရိသလိင်္ဂံ ဇဟတိ၊ ပစ္ဆိမေ ဣတ္ထိလိင်္ဂေ ပတိဋ္ဌာတိ၊ ပုရိသကုတ္တပုရိသာကာရာဒိဝသေန ပဝတ္တာ ကာယဝစီဝိညတ္တိယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ၊ ဘိက္ခူတိ ဝါ ပုရိသောတိ ဝါ ဧဝံ ပဝတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိယော နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ယာနိ ဘိက္ခုနီဟိ အသာဓာရဏာနိ ဆစတ္တာလီသ သိက္ခာပဒါနိ တေဟိ အနာပတ္တိယေဝ ဟောတိ။ ဒုတိယစတုက္ကေ ပန ယဿာ ဘိက္ခုနိယာ လိင်္ဂံ ပရိဝတ္တတိ၊ သာ ပစ္ဆာသမုပ္ပတ္တိယာ ဝါ ဟီနဘာဝေန ဝါ ပစ္ဆိမန္တိ သင်္ချံ ဂတံ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဇဟတိ၊ ဝုတ္တပ္ပကာရေန ပုရိမန္တိ သင်္ချံ ဂတေ ပုရိသလိင်္ဂေ ပတိဋ္ဌာတိ။ ဝုတ္တဝိပရီတာ ဝိညတ္တိယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ၊ ဘိက္ခုနီတိ ဝါ ဣတ္ထီတိ ဝါ ဧဝံ ပဝတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိယောပိ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ယာနိ ဘိက္ခူဟိ အသာဓာရဏာနိ သတံ တိံသဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ၊ တေဟိ အနာပတ္တိယေဝ ဟောတိ။

စတ္တာရော သာမုက္ကံသာတိ စတ္တာရော မဟာပဒေသာ၊ တေ ဟိ ဘဂဝတာ အနုပ္ပန္နေ ဝတ္ထုမှိ သယံ ဥက္ကံသိတွာ ဥက္ခိပိတွာ ဌပိတတ္တာ ‘‘သာမုက္ကံသာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ပရိဘောဂါတိ အဇ္ဈောဟရဏီယပရိဘောဂါ ၊ ဥဒကံ ပန အကာလိကတ္တာ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကံ ဝဋ္ဋတိ။ ယာဝကာလိကာဒီနိ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကာနိ အဇ္ဈောဟရိတုံ န ဝဋ္ဋန္တိ။ စတ္တာရိ မဟာဝိကဋာနိ ကာလောဒိဿတ္တာ ယထာဝုတ္တေ ကာလေ ဝဋ္ဋန္တိ။ ဥပါသကော သီလဝါတိ ပဉ္စ ဝါ ဒသ ဝါ သီလာနိ ဂေါပယမာနော။

အာဂန္တုကာဒိစတုက္ကေ သဆတ္တုပါဟနော သသီသံ ပါရုတော ဝိဟာရံ ပဝိသန္တော တတ္ထ ဝိစရန္တော စ အာဂန္တုကောဝ အာပဇ္ဇတိ၊ နော အာဝါသိကော။ အာဝါသိကဝတ္တံ အကရောန္တော ပန အာဝါသိကော အာပဇ္ဇတိ၊ နော အာဂန္တုကော။ သေသံ ကာယဝစီဒွါရိကံ အာပတ္တိံ ဥဘောပိ အာပဇ္ဇန္တိ၊ အသာဓာရဏံ အာပတ္တိံ နေဝ အာဂန္တုကော အာပဇ္ဇတိ၊ နော အာဝါသိကော။ ဂမိယစတုက္ကေပိ ဂမိယဝတ္တံ အပူရေတွာ ဂစ္ဆန္တော ဂမိကော အာပဇ္ဇတိ၊ နော အာဝါသိကော။ အာဝါသိကဝတ္တံ အကရောန္တော ပန အာဝါသိကော အာပဇ္ဇတိ၊ နော ဂမိကော။ သေသံ ဥဘောပိ အာပဇ္ဇန္တိ၊ အသာဓာရဏံ ဥဘောပိ နာပဇ္ဇန္တိ။ ဝတ္ထုနာနတ္တတာဒိစတုက္ကေ စတုန္နံ ပါရာဇိကာနံ အညမညံ ဝတ္ထုနာနတ္တတာဝ ဟောတိ၊န အာပတ္တိနာနတ္တတာ။ သဗ္ဗာပိ ဟိ သာ ပါရာဇိကာပတ္တိယေဝ။ သင်္ဃာဒိသေသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဘိက္ခုဿ စ ဘိက္ခုနိယာ စ အညမညံ ကာယသံသဂ္ဂေ ဘိက္ခုဿ သင်္ဃာဒိသေသော ဘိက္ခုနိယာ ပါရာဇိကန္တိ ဧဝံ အာပတ္တိနာနတ္တတာဝ ဟောတိ၊ န ဝတ္ထုနာနတ္တတာ၊ ဥဘိန္နမ္ပိ ဟိ ကာယသံသဂ္ဂေါဝ ဝတ္ထု။ တထာ ‘‘လသုဏက္ခာဒနေ ဘိက္ခုနိယာ ပါစိတ္တိယံ၊ ဘိက္ခုဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဧဝမာဒိနာပေတ္ထ နယေန ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စတုန္နံ ပါရာဇိကာနံ တေရသဟိ သင်္ဃာဒိသေသေဟိ သဒ္ဓိံ ဝတ္ထုနာနတ္တတာ စေဝ အာပတ္တိနာနတ္တတာစ။ ဧဝံ သင်္ဃာဒိသေသာဒီနံ အနိယတာဒီဟိ။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ဧကတော အာပဇ္ဇန္တာနံ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ နေဝ ဝတ္ထုနာနတ္တတာ နော အာပတ္တိနာနတ္တတာ။ ဝိသုံ အာပဇ္ဇန္တေသုပိ သေသာ သာဓာရဏာပတ္တိယော အာပဇ္ဇန္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဝတ္ထုသဘာဂါဒိစတုက္ကေ ဘိက္ခုဿ စ ဘိက္ခုနိယာ စ ကာယသံသဂ္ဂေ ဝတ္ထုသဘာဂတာ၊ နော အာပတ္တိသဘာဂတာ၊ စတူသု ပါရာဇိကေသု အာပတ္တိသဘာဂတာ၊ နော ဝတ္ထုသဘာဂတာ။ ဧသ နယော သင်္ဃာဒိသေသာဒီသု။ ဘိက္ခုဿ စ ဘိက္ခုနိယာ စ စတူသု ပါရာဇိကေသု ဝတ္ထုသဘာဂတာ စေဝ အာပတ္တိသဘာဂတာ စ။ ဧသ နယော သဗ္ဗာသု သာဓာရဏာပတ္တီသု။ အသာဓာရဏာပတ္တိယံ နေဝ ဝတ္ထုသဘာဂတာ နော အာပတ္တိသဘာဂတာ။ ယော ဟိ ပုရိမစတုက္ကေ ပဌမော ပဉှော၊ သော ဣဓ ဒုတိယော၊ ယော စ တတ္ထ ဒုတိယော၊ သော ဣဓ ပဌမော။ တတိယစတုတ္ထေသု နာနာကရဏံ နတ္ထိ။

ဥပဇ္ဈာယစတုက္ကေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဥပဇ္ဈာယေန ကတ္တဗ္ဗဝတ္တဿ အကရဏေ အာပတ္တိံ ဥပဇ္ဈာယောအာပဇ္ဇတိ၊ နော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဥပဇ္ဈာယဿ ကတ္တဗ္ဗဝတ္တံ အကရောန္တော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော အာပဇ္ဇတိ၊ နော ဥပဇ္ဈာယော၊ သေသံ ဥဘောပိ အာပဇ္ဇန္တိ၊ အသာဓာရဏံ ဥဘောပိ နာပဇ္ဇန္တိ။ အာစရိယစတုက္ကေပိ ဧသေဝ နယော။

အာဒိယန္တစတုက္ကေ ပါဒံ ဝါ အတိရေကပါဒံ ဝါ သဟတ္ထာ အာဒိယန္တော ဂရုကံ အာပဇ္ဇတိ၊ ဦနကပါဒံ ဂဏှာဟီတိ အာဏတ္တိယာ အညံ ပယောဇေန္တော လဟုကံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧတေန နယေန သေသပဒတ္တယံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အဘိဝါဒနာရဟစတုက္ကေ ဘိက္ခုနီနံ တာဝ ဘတ္တဂ္ဂေ နဝမဘိက္ခုနိတော ပဋ္ဌာယ ဥပဇ္ဈာယာပိ အဘိဝါဒနာရဟာ နော ပစ္စုဋ္ဌာနာရဟာ။ အဝိသေသေန စ ဝိပ္ပကတဘောဇနဿ ဘိက္ခုဿ ယော ကောစိ ဝုဍ္ဎတရော။ သဋ္ဌိဝဿဿာပိ ပါရိဝါသိကဿ သမီပဂတော တဒဟုပသမ္ပန္နောပိ ပစ္စုဋ္ဌာနာရဟော နော အဘိဝါဒနာရဟော။ အပ္ပဋိက္ခိတ္တေသု ဌာနေသု ဝုဍ္ဎော နဝကဿ အဘိဝါဒနာရဟော စေဝ ပစ္စုဋ္ဌာနာရဟော စ။ နဝကော ပန ဝုဍ္ဎဿ နေဝ အဘိဝါဒနာရဟော န ပစ္စုဋ္ဌာနာရဟော။ အာသနာရဟစတုက္ကဿ ပဌမပဒံ ပုရိမစတုက္ကေ ဒုတိယပဒေန၊ ဒုတိယပဒဉ္စ ပဌမပဒေန အတ္ထတော သဒိသံ။

ကာလစတုက္ကေ ပဝါရေတွာ ဘုဉ္ဇန္တော ကာလေ အာပဇ္ဇတိ နော ဝိကာလေ၊ ဝိကာလဘောဇနာပတ္တိံ ဝိကာလေ အာပဇ္ဇတိ နော ကာလေ၊ သေသံ ကာလေ စေဝ အာပဇ္ဇတိ ဝိကာလေ စ၊ အသာဓာရဏံ နေဝ ကာလေ နော ဝိကာလေ။ ပဋိဂ္ဂဟိတစတုက္ကေ ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတာမိသံ ကာလေ ကပ္ပတိ နော ဝိကာလေ။ ပါနကံ ဝိကာလေ ကပ္ပတိ၊ ပုနဒိဝသမှိ နော ကာလေ။ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ကာလေ စေဝ ကပ္ပတိ ဝိကာလေ စ။ အတ္တနော အတ္တနော ကာလာတီတံ ယာဝကာလိကာဒိတ္တယံ အကပ္ပိယမံသံ ဥဂ္ဂဟိတကမပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကဉ္စ နေဝ ကာလေ ကပ္ပတိ နော ဝိကာလေ။

ပစ္စန္တိမစတုက္ကေ သမုဒ္ဒေ သီမံ ဗန္ဓန္တော ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု အာပဇ္ဇတိ၊ နော မဇ္ဈိမေသု၊ ပဉ္စဝဂ္ဂေန ဂဏေန ဥပသမ္ပာဒေန္တော ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနံ ဓုဝနဟာနံ စမ္မတ္ထရဏာနိ စ မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု အာပဇ္ဇတိ နော ပစ္စန္တိမေသု။ ဣမာနိ စတ္တာရိ ‘‘ဣဓ န ကပ္ပန္တီ’’တိ ဝဒန္တောပိ ပစ္စန္တိမေသု အာပဇ္ဇတိ၊ ‘‘ဣဓ ကပ္ပန္တီ’’တိ ဝဒန္တော ပန မဇ္ဈိမေသု အာပဇ္ဇတိ။ သေသာပတ္တိံ ဥဘယတ္ထ အာပဇ္ဇတိ၊ အသာဓာရဏံ န ကတ္ထစိ အာပဇ္ဇတိ။ ဒုတိယစတုက္ကေ ပဉ္စဝဂ္ဂေန ဂဏေန ဥပသမ္ပဒါဒိ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ဝတ္ထု ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ကပ္ပတိ။ ‘‘ဣဒံ ကပ္ပတီ’’တိ ဒီပေတုမ္ပိ တတ္ထေဝ ကပ္ပတိ နော မဇ္ဈိမေသု။ ‘‘ဣဒံ န ကပ္ပတီ’’တိ ဒီပေတုံ ပန မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ကပ္ပတိ နော ပစ္စန္တိမေသု။ သေသံ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပဉ္စ လောဏာနီ’’တိအာဒိ အနုညာတကံ ဥဘယတ္ထ ကပ္ပတိ။ ယံ ပန အကပ္ပိယန္တိ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ တံ ဥဘယတ္ထာပိ န ကပ္ပတိ။

အန္တောအာဒိစတုက္ကေ အနုပခဇ္ဇ သေယျာဒိံ အန္တော အာပဇ္ဇတိ နော ဗဟိ၊ အဇ္ဈောကာသေ သင်္ဃိကမဉ္စာဒီနိ နိက္ခိပိတွာ ပက္ကမန္တော ဗဟိ အာပဇ္ဇတိ နော အန္တော၊ သေသံ အန္တော စေဝ ဗဟိ စ၊ အသာဓာရဏံ နေဝ အန္တော န ဗဟိ။ အန္တောသီမာဒိစတုက္ကေ အာဂန္တုကော ဝတ္တံ အပူရေန္တော အန္တောသီမာယ အာပဇ္ဇတိ၊ ဂမိယော ဗဟိသီမာယ မုသာဝါဒါဒိံ အန္တောသီမာယ စ ဗဟိသီမာယ စ အာပဇ္ဇတိ၊အသာဓာရဏံ န ကတ္ထစိ။ ဂါမစတုက္ကေ အန္တရဃရပဋိသံယုတ္တံ သေခိယပညတ္တိံ ဂါမေ အာပဇ္ဇတိ နော အရညေ။ ဘိက္ခုနီ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပယမာနာ အရညေ အာပဇ္ဇတိ နော ဂါမေ။ မုသာဝါဒါဒိံ ဂါမေ စေဝ အာပဇ္ဇတိ အရညေ စ၊ အသာဓာရဏံ န ကတ္ထစိ။

စတ္တာရောပုဗ္ဗကိစ္စာတိ ‘‘သမ္မဇ္ဇနီ ပဒီပေါ စ ဥဒကံ အာသနေန စာ’’တိ ဣဒံ စတုဗ္ဗိဓံ ပုဗ္ဗကရဏန္တိ ဝုစ္စတီတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိဥတုက္ခာနံ ဘိက္ခုဂဏနာ စ ဩဝါဒေါ’’တိ ဣမေ ပန ‘‘စတ္တာရော ပုဗ္ဗကိစ္စာ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စတ္တာရော ပတ္တကလ္လာတိ ဥပေါသထော ယာဝတိကာ စ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ၊ သဘာဂါပတ္တိယော န ဝိဇ္ဇန္တိ၊ ဝဇ္ဇနီယာ စ ပုဂ္ဂလာ တသ္မိံ န ဟောန္တိ၊ ပတ္တကလ္လန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ စတ္တာရိ အနညပါစိတ္တိယာနီတိ ‘‘ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာနိ အနုပခဇ္ဇသေယျာကပ္ပနသိက္ခာပဒံ ‘‘ဧဟာဝုသော ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ’’တိ သိက္ခာပဒံ၊ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စဥပဒဟနံ၊ ဥပဿုတိတိဋ္ဌနန္တိ ဣမာနိ စတ္တာရိ။ စတဿော ဘိက္ခုသမ္မုတိယောတိ ‘‘ဧကရတ္တမ္ပိ စေ ဘိက္ခု တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသေယျ အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ၊ အညံ နဝံ သန္ထတံ ကာရာပေယျ အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ၊ တတော စေ ဥတ္တရိ ဝိပ္ပဝသေယျ အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေယျ အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ’’တိ ဧဝံ အာဂတာ တေရသဟိ သမ္မုတီဟိ မုတ္တာ သမ္မုတိယော။ ဂိလာနစတုက္ကေ အညဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယေန လောလတာယ အညံ ဝိညာပေန္တော ဂိလာနော အာပဇ္ဇတိ၊ အဘေသဇ္ဇကရဏီယေန ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေန္တော အဂိလာနော အာပဇ္ဇတိ၊ မုသာဝါဒါဒိံ ဥဘောပိ အာပဇ္ဇန္တိ၊ အသာဓာရဏံ ဥဘောပိ နာပဇ္ဇန္တိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၅။ ပဉ္စကေသုပဉ္စ ပုဂ္ဂလာ နိယတာတိ အာနန္တရိယာနမေဝေတံ ဂဟဏံ။ ပဉ္စ ဆေဒနကာ အာပတ္တိယော နာမ ပမာဏာတိက္ကန္တေ မဉ္စပီဌေ နိသီဒနကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိဝဿိကသာဋိကာသု သုဂတစီဝရေ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဉ္စဟာကာရေဟီတိ အလဇ္ဇိတာ၊ အညာဏတာ၊ ကုက္ကုစ္စပ္ပကတတာ၊ အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာ၊ ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညိတာတိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ။ ပဉ္စ အာပတ္တိယော မုသာဝါဒပစ္စယာတိ ပါရာဇိကထုလ္လစ္စယဒုက္ကဋသင်္ဃာဒိသေသပါစိတ္တိယာ။ အနာမန္တစာရောတိ ‘‘သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျာ’’တိ ဣမဿ အာပုစ္ဆိတွာ စာရဿ အဘာဝေါ။ အနဓိဋ္ဌာနန္တိ ‘‘ဂဏဘောဇနေ အညတြ သမယာ’’တိ ဝုတ္တံ သမယံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘောဇနံ အဓိဋ္ဌာနံ နာမ၊ တထာ အကရဏံ အနဓိဋ္ဌာနံ။ အဝိကပ္ပနာ နာမ ယာ ပရမ္ပရဘောဇနေ ဝိကပ္ပနာ ဝုတ္တာ၊ တဿာ အကရဏံ။ ဣမာနိ ဟိ ပဉ္စ ပိဏ္ဍပါတိကဿ ဓုတင်္ဂေနေဝ ပဋိက္ခိတ္တာနိ။ ဥဿင်္ကိတပရိသင်္ကိတောတိ ယေ ပဿန္တိ၊ ယေ သုဏန္တိ၊ တေဟိ ဥဿင်္ကိတော စေဝ ပရိသင်္ကိတော စ။ အပိ အကုပ္ပဓမ္မော ခီဏာသဝေါပိ သမာနော၊ တသ္မာ အဂေါစရာ ပရိဟရိတဗ္ဗာ။ န ဟိ ဧတေသု သန္ဒိဿမာနော အယသတော ဝါ ဂရဟတော ဝါ မုစ္စတိ။ သောသာနိကန္တိ သုသာနေ ပတိတကံ။ ပါပဏိကန္တိ အာပဏဒွါရေ ပတိတကံ။ ထူပစီဝရန္တိ ဝမ္မိကံ ပရိက္ခိပိတွာ ဗလိကမ္မကတံ။ အာဘိသေကိကန္တိ နဟာနဋ္ဌာနေ ဝါ ရညော အဘိသေကဋ္ဌာနေ ဝါ ဆဍ္ဍိတစီဝရံ။ ဘတပဋိယာဘတန္တိ သုသာနံ နေတွာ ပုန အာနီတကံ။ ပဉ္စ မဟာစောရာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ ဝုတ္တာ။

ပဉ္စာပတ္တိယော ကာယတော သမုဋ္ဌန္တီတိ ပဌမေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေန ပဉ္စ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ၊ ‘‘ဘိက္ခု ကပ္ပိယသညီ သညာစိကာယ ကုဋိံ ကရောတီ’’တိ ဧဝံ အန္တရပေယျာလေ ဝုတ္တာပတ္တိယော။ ပဉ္စ အာပတ္တိယော ကာယတော စ ဝါစတော စာတိ တတိယေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေန ပဉ္စ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ၊ ‘‘ဘိက္ခု ကပ္ပိယသညီ သံဝိဒဟိတွာ ကုဋိံ ကရောတီ’’တိ ဧဝံ တတ္ထေဝ ဝုတ္တာ အာပတ္တိယော။ ဒေသနာဂါမိနိယောတိ ဌပေတွာ ပါရာဇိကဉ္စ သင်္ဃာဒိသေသဉ္စ အဝသေသာ။

ပဉ္စ ကမ္မာနီတိ တဇ္ဇနီယနိယဿပဗ္ဗာဇနီယပဋိသာရဏီယာနိ စတ္တာရိ ဥက္ခေပနီယဉ္စ တိဝိဓမ္ပိ ဧကန္တိ ပဉ္စ။ ယာဝတတိယကေ ပဉ္စာတိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသနာယ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိယာ ပါရာဇိကံ ထုလ္လစ္စယံ ဒုက္ကဋန္တိ တိဿော ၊ ဘေဒကာနုဝတ္တကာဒိသမနုဘာသနာသု သင်္ဃာဒိသေသော၊ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ပါစိတ္တိယံ။ အဒိန္နန္တိ အညေန အဒိန္နံ။ အဝိဒိတန္တိ ပဋိဂ္ဂဏှာမီတိ စေတနာယ အဘာဝေန အဝိဒိတံ။ အကပ္ပိယန္တိ ပဉ္စဟိ သမဏကပ္ပေဟိ အကပ္ပိယကတံ၊ ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အကပ္ပိယမံသံ အကပ္ပိယဘောဇနံ။ အကတာတိရိတ္တန္တိ ပဝါရေတွာ အတိရိတ္တံ အကတံ။ သမဇ္ဇဒါနန္တိ နဋသမဇ္ဇာဒိဒါနံ။ ဥသဘဒါနန္တိ ဂေါဂဏဿ အန္တရေ ဥသဘဝိဿဇ္ဇနံ။ စိတ္တကမ္မဒါနန္တိ အာဝါသံ ကာရေတွာ တတ္ထ စိတ္တကမ္မံ ကာရေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣဒံ ပန ပဋိဘာနစိတ္တကမ္မဒါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣမာနိ ဟိ ပဉ္စ ကိဉ္စာပိ လောကဿ ပုညသမ္မတာနိ၊ အထ ခေါ အပုညာနိ အကုသလာနိယေဝ ။ ဥပ္ပန္နံ ပဋိဘာနန္တိ ဧတ္ထ ပဋိဘာနန္တိ ကထေတုကမျတာ ဝုစ္စတိ။ ဣမေ ပဉ္စ ဒုပ္ပဋိဝိနောဒယာတိ န သုပဋိဝိနောဒယာ၊ ဥပါယေန ပန ကာရဏေန အနုရူပါဟိ ပစ္စဝေက္ခနာအနုသာသနာဒီဟိ သက္ကာ ပဋိဝိနောဒေတုန္တိ အတ္ထော။

သကစိတ္တံ ပသီဒတီတိ ဧတ္ထ ဣမာနိ ဝတ္ထူနိ – ကဋအန္ဓကာရဝါသီ ဖုဿဒေဝတ္ထေရော ကိရ စေတိယင်္ဂဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ သိန္ဒုဝါရကုသုမသန္ထတမိဝ သမဝိပ္ပကိဏ္ဏဝါလိကံ စေတိယင်္ဂဏံ ဩလောကေန္တော ဗုဒ္ဓါရမ္မဏံ ပီတိပါမောဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတွာ အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ မာရော ပဗ္ဗတပါဒေ နိဗ္ဗတ္တကာဠမက္ကဋော ဝိယ ဟုတွာ စေတိယင်္ဂဏေ ဂေါမယံ ဝိပ္ပကိရန္တော ဂတော။ ထေရော နာသက္ခိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိတုံ၊ သမ္မဇ္ဇိတွာ အဂမာသိ။ ဒုတိယဒိဝသေပိ ဇရဂ္ဂဝေါ ဟုတွာ တာဒိသမေဝ ဝိပ္ပကာရံ အကာသိ။ တတိယဒိဝသေ ဝင်္ကပါဒံ မနုဿတ္တဘာဝံ နိမ္မိနိတွာ ပါဒေန ပရိကသန္တော အဂမာသိ။ ထေရော ‘‘ဧဝရူပေါ ဗီဘစ္ဆပုရိသော သမန္တာ ယောဇနပ္ပမာဏေသု ဂေါစရဂါမေသု နတ္ထိ၊ သိယာ နု ခေါ မာရော’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘မာရောသိ တွ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘အာမ၊ ဘန္တေ၊ မာရောမှိ၊ န ဒါနိ တေ ဝဉ္စေတုံ အသက္ခိ’’န္တိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော တယာ တထာဂတော’’တိ? ‘‘အာမ၊ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘မာရော နာမ မဟာနုဘာဝေါ ဟောတိ၊ ဣင်္ဃ တာဝ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အတ္တဘာဝသဒိသံ အတ္တဘာဝံ နိမ္မိနာဟီ’’တိ? ‘‘န သက္ကာ၊ ဘန္တေ၊ တာဒိသံ ရူပံ နိမ္မိနိတုံ၊ အပိစ ခေါ ပန တံသရိက္ခကံ ပတိရူပကံ နိမ္မိနိဿာမီ’’တိ သကဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ ဗုဒ္ဓရူပသဒိသေန အတ္တဘာဝေန အဋ္ဌာသိ ။ ထေရော မာရံ ဩလောကေတွာ ‘‘အယံ တာဝ သရာဂဒေါသမောဟော ဧဝံ သောဘတိ၊ ကထံ နု ခေါ ဘဂဝါ န သောဘတိ သဗ္ဗသော ဝီတရာဂဒေါသမောဟော’’တိ ဗုဒ္ဓါရမ္မဏံ ပီတိံ ပဋိလဘိတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ မာရော ‘‘ဝဉ္စိတောမှိ တယာ၊ ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ထေရောပိ ‘‘ကိံ အတ္ထိ ဇရမာရ၊ တာဒိသံ ဝဉ္စေတု’’န္တိ အာဟ။ လောကန္တရဝိဟာရေပိ ဒတ္တော နာမ ဒဟရဘိက္ခု စေတိယင်္ဂဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ဩလောကေန္တော ဩဒါတကသိဏံ ပဋိလဘိ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေသိ။ တတော ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ဖလတ္တယံ သစ္ဆာကာသိ။

ပရစိတ္တံပသီဒတီတိ ဧတ္ထ ဣမာနိ ဝတ္ထူနိ – တိဿော နာမ ဒဟရဘိက္ခု ဇမ္ဗုကောလစေတိယင်္ဂဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ သင်္ကာရဆဍ္ဍနိံ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာဝ အဋ္ဌာသိ ။ တသ္မိံ ခဏေ တိဿဒတ္တတ္ထေရော နာမ နာဝါတော ဩရုယှ စေတိယင်္ဂဏံ ဩလောကေန္တော ဘာဝိတစိတ္တေန သမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနန္တိ ဉတွာ ပဉှာသဟဿံ ပုစ္ဆိ၊ ဣတရော သဗ္ဗံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ အညတရသ္မိမ္ပိ ဝိဟာရေ ထေရော စေတိယင်္ဂဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ဝတ္တံ ပရိစ္ဆိန္ဒိ။ ယောနကဝိသယတော စေတိယဝန္ဒကာ စတ္တာရော ထေရာ အာဂန္တွာ စေတိယင်္ဂဏံ ဒိသွာ အန္တော အပ္ပဝိသိတွာ ဒွါရေယေဝ ဌတွာ ဧကော ထေရော အဋ္ဌ ကပ္ပေ အနုဿရိ၊ ဧကော သောဠသ၊ ဧကော ဝီသတိ၊ ဧကော တိံသ ကပ္ပေ အနုဿရိ။

ဒေဝတာ အတ္တမနာ ဟောန္တီတိ ဧတ္ထ ဣဒံ ဝတ္ထု – ဧကသ္မိံ ကိရ ဝိဟာရေ ဧကော ဘိက္ခု စေတိယင်္ဂဏဉ္စ ဗောဓိယင်္ဂဏဉ္စ သမ္မဇ္ဇိတွာ နဟာယိတုံ ဂတော။ ဒေဝတာ ‘‘ဣမဿ ဝိဟာရဿ ကတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဧဝံ ဝတ္တံ ပူရေတွာ သမ္မဋ္ဌပုဗ္ဗော ဘိက္ခု နတ္ထီ’’တိ ပသန္နစိတ္တာ ပုပ္ဖဟတ္ထာ အဋ္ဌံသု။ ထေရော အာဂန္တွာ ‘‘ကတရဂါမဝါသိကာတ္ထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဘန္တေ၊ ဣဓေဝ ဝသာမ၊ ဣမဿ ဝိဟာရဿ ကတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဧဝံ ဝတ္တံ ပူရေတွာ သမ္မဋ္ဌပုဗ္ဗော ဘိက္ခု နတ္ထီတိ တုမှာကံ၊ ဘန္တေ၊ ဝတ္တေ ပသီဒိတွာ ပုပ္ဖဟတ္ထာ ဌိတာမှာ’’တိ ဒေဝတာ အာဟံသု။

ပါသာဒိကသံဝတ္တနိကန္တိ ဧတ္ထ ဣဒံ ဝတ္ထု – ဧကံ ကိရ အမစ္စပုတ္တံ အဘယတ္ထေရဉ္စ အာရဗ္ဘ အယံ ကထာ ဥဒပါဒိ ‘‘ကိံ နု ခေါ အမစ္စပုတ္တော ပါသာဒိကော၊ အဘယတ္ထေရောတိ ဥဘောပိ နေ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဩလောကေဿာမာ’’တိ။ ဉာတကာ အမစ္စပုတ္တံ အလင်္ကရိတွာ မဟာစေတိယံ ဝန္ဒာပေဿာမာတိ အဂမံသု။ ထေရမာတာပိ ပါသာဒိကံ စီဝရံ ကာရေတွာ ပုတ္တဿ ပဟိဏိ၊ ‘‘ပုတ္တော မေ ကေသေ ဆိန္ဒာပေတွာ ဣမံ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတော မဟာစေတိယံ ဝန္ဒတူ’’တိ။ အမစ္စပုတ္တော ဉာတိပရိဝုတော ပါစီနဒွါရေန စေတိယင်္ဂဏံ အာရုဠှော၊ အဘယတ္ထေရော ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတော ဒက္ခိဏဒွါရေန စေတိယင်္ဂဏံ အာရုဟိတွာ စေတိယင်္ဂဏေ တေန သဒ္ဓိံ သမာဂန္တွာ အာဟ – ‘‘ကိံ တွံ၊ အာဝုသော၊ မဟလ္လကတ္ထေရဿ သမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနေ ကစဝရံ ဆဍ္ဍေတွာ မယာ သဒ္ဓိံ ယုဂဂ္ဂါဟံ ဂဏှာသီ’’တိ။ အတီတတ္တဘာဝေ ကိရ အဘယတ္ထေရော မဟလ္လကတ္ထေရော နာမ ဟုတွာ ဂေါစရဂါမေ စေတိယင်္ဂဏံ သမ္မဇ္ဇိ၊ အမစ္စပုတ္တော မဟာဥပါသကော ဟုတွာ သမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနေ ကစဝရံ ဂဟေတွာ ဆဍ္ဍေသိ။

သတ္ထုသာသနံ ကတံ ဟောတီတိ ဣဒံ သမ္မဇ္ဇနဝတ္တံ နာမ ဗုဒ္ဓေဟိ ဝဏ္ဏိတံ၊ တသ္မာ တံ ကရောန္တေန သတ္ထုသာသနံ ကတံ ဟောတိ။ တတြိဒံ ဝတ္ထု – အာယသ္မာ ကိရ သာရိပုတ္တော ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ ဧကသ္မိံ ပဗ္ဘာရေ အသမ္မဇ္ဇိတွာဝ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇိတွာ နိသီဒိ။ ဘဂဝါ အာဝဇ္ဇန္တော ထေရဿ အသမ္မဇ္ဇိတွာ နိသိန္နဘာဝံ ဉတွာ အာကာသေန ဂန္တွာ ထေရဿ ပုရတော အသမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနေ ပါဒါနိ ဒဿေတွာ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။ ထေရော သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌိတော ဘဂဝတော ပါဒါနိ ဒိသွာ ဗလဝဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ ဇဏ္ဏုကေဟိ ပတိဋ္ဌာယ ‘‘အသမ္မဇ္ဇိတွာ နိသိန္နဘာဝံ ဝတ မေ သတ္ထာ အညာသိ၊ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဒါနိ စောဒနံ ကာရေဿာမီ’’တိ ဒသဗလဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိ။ ဘဂဝါ ‘‘ကုဟိံ ဂတောသိ၊ သာရိပုတ္တာ’’တိ ဝတွာ ‘‘န ပတိရူပံ ဒါနိ တေ မယှံ အနန္တရေ ဌာနေ ဌတွာ ဝိစရန္တဿ အသမ္မဇ္ဇိတွာ နိသီဒိတု’’န္တိ အာဟ။ တတော ပဋ္ဌာယ ထေရော ဂဏ္ဌိကပဋိမုဉ္စနဋ္ဌာနေပိ တိဋ္ဌန္တော ပါဒေန ကစဝရံ ဝိယူဟိတွာဝ တိဋ္ဌတိ။

အတ္တနော ဘာသပရိယန္တံ န ဥဂ္ဂဏှာတီတိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ဧတ္တကံ သုတ္တံ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ဧတ္တကော ဝိနိစ္ဆယော၊ ဧတ္တကံ သုတ္တဉ္စ ဝိနိစ္ဆယဉ္စ ဝက္ခာမီ’’တိ ဧဝံ အတ္တနော ဘာသပရိယန္တံ န ဥဂ္ဂဏှာတိ။ ‘‘အယံ စောဒကဿ ပုရိမကထာ၊ အယံ ပစ္ဆိမကထာ၊ အယံ စုဒိတကဿ ပုရိမကထာ၊ အယံ ပစ္ဆိမကထာ၊ ဧတ္တကံ ဂယှူပဂံ၊ ဧတ္တကံ န ဂယှူပဂ’’န္တိ ဧဝံ အနုဂ္ဂဏှန္တော ပန ပရဿ ဘာသပရိယန္တံ န ဥဂ္ဂဏှာတိ နာမ။ အာပတ္တိံ န ဇာနာတီတိ ပါရာဇိကံ ဝါ သင်္ဃာဒိသေသံ ဝါတိ သတ္တန္နံ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ နာနာကရဏံ န ဇာနာတိ။ မူလန္တိ ဒွေ အာပတ္တိယာ မူလာနိ ကာယော စ ဝါစာ စ၊ တာနိ န ဇာနာတိ။ သမုဒယန္တိ ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနိ အာပတ္တိသမုဒယော နာမ၊ တာနိ န ဇာနာတိ။ ပါရာဇိကာဒီနံ ဝတ္ထုံ န ဇာနာတီတိပိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နိရောဓန္တိ အယံ အာပတ္တိ ဒေသနာယ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဝူပသမ္မတိ၊ အယံ ဝုဋ္ဌာနေနာတိ ဧဝံ အာပတ္တိနိရောဓံ န ဇာနာတိ။ သတ္တ သမထေ အဇာနန္တော ပန အာပတ္တိနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒံ န ဇာနာတိ။

အဓိကရဏပဉ္စကေ အဓိကရဏံ နာမ စတ္တာရိ အဓိကရဏာနိ။ အဓိကရဏဿ မူလံ နာမ တေတ္တိံသ မူလာနိ – ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ ဒွါဒသ မူလာနိ၊ အနုဝါဒါဓိကရဏဿ စုဒ္ဒသ၊ အာပတ္တာဓိကရဏဿ ဆ၊ ကိစ္စာဓိကရဏဿ ဧကံ၊ တာနိ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿန္တိ။ အဓိကရဏသမုဒယော နာမ အဓိကရဏသမုဋ္ဌာနံ။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ အဋ္ဌာရသ ဘေဒကရဝတ္ထူနိ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ အနုဝါဒါဓိကရဏံ စတဿော ဝိပတ္တိယော၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ သတ္တာပတ္တိက္ခန္ဓေ၊ ကိစ္စာဓိကရဏံ စတ္တာရိ သင်္ဃကိစ္စာနီတိ ဣမံ ဝိဘာဂံ န ဇာနာတီတိ အတ္ထော ။ အဓိကရဏနိရောဓံ န ဇာနာတီတိ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန မူလာမူလံ ဂန္တွာ ဝိနိစ္ဆယသမထံ ပါပေတုံ န သက္ကောတိ ၊ ‘‘ဣဒံ အဓိကရဏံ ဒွီဟိ၊ ဣဒံ စတူဟိ၊ ဣဒံ တီဟိ ဣဒံ ဧကေန သမထေန သမ္မတီ’’တိ ဧဝံ သတ္တ သမထေ အဇာနန္တော ပန အဓိကရဏနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒံ န ဇာနာတိ နာမ။ ဝတ္ထုံ န ဇာနာတီတိ ‘‘ဣဒံ ပါရာဇိကဿ ဝတ္ထု၊ ဣဒံ သင်္ဃာဒိသေသဿာ’’တိ ဧဝံ သတ္တန္နံ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ။ နိဒါနန္တိ ‘‘သတ္တန္နံ နိဒါနာနံ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ဧတ္ထ ပညတ္တံ၊ ဣဒံ ဧတ္ထာ’’တိ န ဇာနာတိ။ ပညတ္တိံ န ဇာနာတီတိ တသ္မိံ တသ္မိံ သိက္ခာပဒေ ပဌမပညတ္တိံ န ဇာနာတိ။ အနုပညတ္တိန္တိ ပုနပ္ပုနံ ပညတ္တိံ န ဇာနာတိ။ အနုသန္ဓိဝစနပထန္တိ ကထာနုသန္ဓိ-ဝိနိစ္ဆယာနုသန္ဓိဝသေန ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ။ ဉတ္တိံ န ဇာနာတီတိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဉတ္တိံ န ဇာနာတိ။ ဉတ္တိယာ ကရဏံ န ဇာနာတီတိ ဉတ္တိကိစ္စံ န ဇာနာတိ၊ ဩသာရဏာဒီသု နဝသု ဌာနေသု ဉတ္တိကမ္မံ နာမ ဟောတိ၊ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသု ဉတ္တိယာ ကမ္မပ္ပတ္တော ဟုတွာ တိဋ္ဌတီတိ န ဇာနာတိ။ န ပုဗ္ဗကုသလော ဟောတိ န အပရကုသလောတိ ပုဗ္ဗေ ကထေတဗ္ဗဉ္စ ပစ္ဆာ ကထေတဗ္ဗဉ္စ န ဇာနာတိ၊ ဉတ္တိ နာမ ပုဗ္ဗေ ဌပေတဗ္ဗာ၊ ပစ္ဆာ န ဌပေတဗ္ဗာတိပိ န ဇာနာတိ။ အကာလညူ စ ဟောတီတိ ကာလံ န ဇာနာတိ၊ အနဇ္ဈိဋ္ဌော အယာစိတော ဘာသတိ၊ ဉတ္တိကာလမ္ပိ ဉတ္တိခေတ္တမ္ပိ ဉတ္တိဩကာသမ္ပိ န ဇာနာတိ။

မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာတိ ကေဝလံ အညာဏေန မောမူဟဘာဝေန ဓုတင်္ဂေ အာနိသံသံ အဇာနိတွာ။ ပါပိစ္ဆောတိ တေန အရညဝါသေန ပစ္စယလာဘံ ပတ္ထယမာနော။ ပဝိဝေကန္တိ ကာယစိတ္တဥပဓိဝိဝေကံ။ ဣဒမတ္ထိတန္တိ ဣမာယ ကလျာဏာယ ပဋိပတ္တိယာ အတ္ထော ဧတဿာတိ ဣဒမတ္ထိ၊ ဣဒမတ္ထိနော ဘာဝေါ ဣဒမတ္ထိတာ၊ တံ ဣဒမတ္ထိတံယေဝ နိဿာယ န အညံ ကိဉ္စိ လောကာမိသန္တိ အတ္ထော။

ဥပေါသထံ န ဇာနာတီတိ နဝဝိဓံ ဥပေါသထံ န ဇာနာတိ။ ဥပေါသထကမ္မန္တိ အဓမ္မေနဝဂ္ဂါဒိဘေဒံ စတုဗ္ဗိဓံ ဥပေါသထကမ္မံ န ဇာနာတိ။ ပါတိမောက္ခန္တိ ဒွေ မာတိကာ န ဇာနာတိ။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသန္တိ သဗ္ဗမ္ပိ နဝဝိဓံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ န ဇာနာတိ။ ပဝါရဏန္တိ နဝဝိဓံ ပဝါရဏံ န ဇာနာတိ။ ပဝါရဏာကမ္မံ ဥပေါသထကမ္မသဒိသမေဝ။

အပါသာဒိကပဉ္စကေ – အပါသာဒိကန္တိ ကာယဒုစ္စရိတာဒိ အကုသလကမ္မံ ဝုစ္စတိ။ ပါသာဒိကန္တိ ကာယသုစရိတာဒိ ကုသလကမ္မံ ဝုစ္စတိ။ အတိဝေလန္တိ ဝေလံ အတိက္ကမ္မ ဗဟုတရံ ကာလံ ကုလေသု အပ္ပံ ဝိဟာရေတိ အတ္ထော။ ဩတာရောတိ ကိလေသာနံ အန္တော ဩတရဏံ။ သံကိလိဋ္ဌန္တိ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိကာယသံသဂ္ဂါဒိဘေဒံ ။ ဝိသုဒ္ဓိပဉ္စကေပဝါရဏာဂ္ဂဟဏေန နဝဝိဓာပိ ပဝါရဏာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၆။ ဆက္ကေသု – ဆ သာမီစိယောတိ ‘‘သော စ ဘိက္ခု အနဗ္ဘိတော၊ တေ စ ဘိက္ခူ ဂါရယှာ၊ အယံ တတ္ထ သာမီစိ’’၊ ‘‘ယုဉ္ဇန္တာယသ္မန္တော သကံ၊ မာ ဝေါ သကံ ဝိနဿာတိ အယံ တတ္ထ သာမီစိ’’၊ ‘‘အယံ တေ ဘိက္ခု ပတ္တော ယာဝ ဘေဒနာယ ဓာရေတဗ္ဗောတိ အယံ တတ္ထ သာမီစိ’’၊ ‘‘တတော နီဟရိတွာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဘဇိတဗ္ဗံ၊ အယံ တတ္ထ သာမီစိ’’၊ ‘‘အညာတဗ္ဗံ ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗံ ပရိပဉှိတဗ္ဗံ၊ အယံ တတ္ထ သာမီစိ’’၊ ‘‘ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီတိ အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ ဣမာ ဘိက္ခုပါတိမောက္ခေယေဝ ဆ သာမီစိယော။ ဆ ဆေဒနကာတိ ပဉ္စကေ ဝုတ္တာ ပဉ္စ ဘိက္ခုနီနံ ဥဒကသာဋိကာယ သဒ္ဓိံ ဆ။ ဆဟာကာရေဟီတိ အလဇ္ဇိတာ အညာဏတာ ကုက္ကုစ္စပကတတာ အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာ ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညိတာ သတိသမ္မောသာတိ။ တတ္ထ ဧကရတ္တဆာရတ္တသတ္တာဟာတိက္ကမာဒီသု အာပတ္တိံ သတိသမ္မောသေန အာပဇ္ဇတိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဆ အာနိသံသာ ဝိနယဓရေတိ ပဉ္စကေ ဝုတ္တာ ပဉ္စ တဿာဓေယျော ဥပေါသထောတိ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ဆ။

ဆ ပရမာနီတိ ‘‘ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗံ၊ မာသပရမံ တေန ဘိက္ခုနာ တံ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ သန္တရုတ္တရပရမံ တေန ဘိက္ခုနာ တတော စီဝရံ သာဒိတဗ္ဗံ၊ ဆက္ခတ္တုပရမံ တုဏှီဘူတေန ဥဒ္ဒိဿ ဌာတဗ္ဗံ၊ နဝံ ပန ဘိက္ခုနာ သန္ထတံ ကာရာပေတွာ ဆဗ္ဗဿာနိ ဓာရေတဗ္ဗံ ဆဗ္ဗဿပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗံ၊ တိယောဇနပရမံ သဟတ္ထာ ဓာရေတဗ္ဗာနိ၊ ဒသာဟပရမံ အတိရေကပတ္တော ဓာရေတဗ္ဗော၊ သတ္တာဟပရမံ သန္နိဓိကာရကံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာနိ၊ ဆာရတ္တပရမံ တေန ဘိက္ခုနာ တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝသိတဗ္ဗံ၊ စတုက္ကံသပရမံ၊ အဍ္ဎတေယျကံသပရမံ၊ ဒွင်္ဂုလပဗ္ဗပရမံ အာဒါတဗ္ဗံ၊ အဋ္ဌင်္ဂုလပရမံ မဉ္စပဋိပါဒကံ ၊ အဋ္ဌင်္ဂုလပရမံ ဒန္တကဋ္ဌ’’န္တိ ဣမာနိ စုဒ္ဒသ ပရမာနိ။ တတ္ထ ပဌမာနိ ဆ ဧကံ ဆက္ကံ၊ တတော ဧကံ အပနေတွာ သေသေသု ဧကေကံ ပက္ခိပိတွာတိအာဒိနာ နယေန အညာနိပိ ဆက္ကာနိ ကာတဗ္ဗာနိ။

ဆအာပတ္တိယောတိ တီဏိ ဆက္ကာနိ အန္တရပေယျာလေ ဝုတ္တာနိ။ ဆ ကမ္မာနီတိ တဇ္ဇနီယ-နိယဿ-ပဗ္ဗာဇနီယ-ပဋိသာရဏီယာနိ စတ္တာရိ၊ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ စ အပ္ပဋိကမ္မေ စ ဝုတ္တဒွယမ္ပိ ဧကံ၊ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဧကန္တိ ဆ။ နဟာနေတိ ဩရေနဍ္ဎမာသံ နဟာနေ၊ ဝိပ္ပကတစီဝရာဒိဆက္ကဒွယံ ကထိနက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၇။ သတ္တကေသု – သတ္တ သာမီစိယောတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေသု ဆသု ‘‘သာ စ ဘိက္ခုနီ အနဗ္ဘိတာ၊ တာ စ ဘိက္ခုနိယော ဂါရယှာ၊ အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ ဣမံ ပက္ခိပိတွာ သတ္တ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သတ္တ အဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာတိ ‘‘ဘိက္ခု ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ၊ ပါရာဇိကေန စောဒိယမာနော ‘သင်္ဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နောမှီ’တိ ပဋိဇာနာတိ၊ တံ သင်္ဃော သင်္ဃာဒိသေသေန ကာရေတိ၊ အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏ’’န္တိ ဧဝံ သမထက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဓမ္မိကာပိ တတ္ထေဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ သတ္တန္နံ အနာပတ္တိ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တုန္တိ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တံ ။ သတ္တာနိသံသာ ဝိနယဓရေတိ ‘‘တဿာဓေယျော ဥပေါသထော ပဝါရဏာ’’တိ ဣမေဟိ သဒ္ဓိံ ပဉ္စကေ ဝုတ္တာ ပဉ္စ သတ္တ ဟောန္တိ။ သတ္တ ပရမာနီတိ ဆက္ကေ ဝုတ္တာနိယေဝ သတ္တကဝသေန ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ကတစီဝရန္တိအာဒီနိ ဒွေ သတ္တကာနိ ကထိနက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။

ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ဘိက္ခုဿ ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ဘိက္ခုဿ ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာတိ ဣမာနိ တီဏိ သတ္တကာနိ၊ ဒွေ အဓမ္မိကာနိ၊ ဧကံ ဓမ္မိကံ၊ တာနိ တီဏိပိ စမ္ပေယျကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ အသဒ္ဓမ္မာတိ အသတံ ဓမ္မာ၊ အသန္တော ဝါ ဓမ္မာ၊ အသောဘနာ ဟီနာ လာမကာတိ အတ္ထော။ သဒ္ဓမ္မာတိ သတံ ဗုဒ္ဓါဒီနံ ဓမ္မာ၊ သန္တော ဝါ ဓမ္မာ သုန္ဒရာ ဥတ္တမာတိ အတ္ထော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၈။ အဋ္ဌကေသု – အဋ္ဌာနိသံသေတိ ‘‘န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ကရိဿာမ၊ ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဥပေါသထံ ကရိဿာမ၊ န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ပဝါရေဿာမ၊ သင်္ဃကမ္မံ ကရိဿာမ၊ အာသနေ နိသီဒိဿာမ၊ ယာဂုပါနေ နိသီဒိဿာမ၊ ဘတ္တဂ္ဂေ နိသီဒိဿာမ၊ ဧကစ္ဆန္နေ ဝသိဿာမ၊ ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကရိဿာမ၊ ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ကရိဿာမာ’’တိ ဧဝံ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တေ အာနိသံသေ။ ဒုတိယအဋ္ဌကေပိ ဧသေဝ နယော၊ တမ္ပိ ဟိ ဧဝမေဝ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တံ။

အဋ္ဌ ယာဝတတိယကာတိ ဘိက္ခူနံ တေရသကေ စတ္တာရော၊ ဘိက္ခုနီနံ သတ္တရသကေ ဘိက္ခူဟိ အသာဓာရဏာ စတ္တာရောတိ အဋ္ဌ။ အဋ္ဌဟာကာရေဟိ ကုလာနိ ဒူသေတီတိ ကုလာနိ ဒူသေတိ ပုပ္ဖေန ဝါ ဖလေန ဝါ စုဏ္ဏေန ဝါ မတ္တိကာယ ဝါ ဒန္တကဋ္ဌေန ဝါ ဝေဠုယာ ဝါ ဝေဇ္ဇိကာယ ဝါ ဇင်္ဃပေသနိကေန ဝါတိ ဣမေဟိ အဋ္ဌဟိ။ အဋ္ဌ မာတိကာ စီဝရက္ခန္ဓကေ၊ အပရာ အဋ္ဌ ကထိနက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တာ။ အဋ္ဌဟိ အသဒ္ဓမ္မေဟီတိ လာဘေန အလာဘေန ယသေန အယသေန သက္ကာရေန အသက္ကာရေန ပါပိစ္ဆတာယ ပါပမိတ္တတာယ။ အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ နာမ လာဘေ သာရာဂေါ၊ အလာဘေ ပဋိဝိရောဓော၊ ဧဝံ ယသေ အယသေ၊ ပသံသာယ နိန္ဒာယ၊ သုခေ သာရာဂေါ၊ ဒုက္ခေ ပဋိဝိရောဓောတိ။ အဋ္ဌင်္ဂိကော မုသာဝါဒေါတိ ‘‘ဝိနိဓာယ သည’’န္တိ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ပါဠိယံ အာဂတေဟိ သတ္တဟီတိ အဋ္ဌဟိ အင်္ဂေဟိ အဋ္ဌင်္ဂိကော။

အဋ္ဌ ဥပေါသထင်္ဂါနီတိ –

‘‘ပါဏံ န ဟနေ န စာဒိန္နမာဒိယေ၊

မုသာ န ဘာသေ န စ မဇ္ဇပေါ သိယာ၊

အဗြဟ္မစရိယာ ဝိရမေယျ မေထုနာ၊

ရတ္တိံ န ဘုဉ္ဇေယျ ဝိကာလဘောဇနံ။

‘‘မာလံ န ဓာရေ န စ ဂန္ဓမာစရေ၊

မဉ္စေ ဆမာယံဝ သယေထ သန္ထတေ၊

ဧတဉှိ အဋ္ဌင်္ဂိကမာဟုပေါသထံ၊

ဗုဒ္ဓေန ဒုက္ခန္တဂုနာ ပကာသိတ’’န္တိ။ (အ။ နိ။ ၃။၇၁)၊

ဧဝံ ဝုတ္တာနိ အဋ္ဌ။ အဋ္ဌ ဒူတေယျင်္ဂါနီတိ ‘‘ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု သောတာ စ ဟောတိ သာဝေတာ စာ’’တိအာဒိနာ နယေန သင်္ဃဘေဒကေ ဝုတ္တာနိ။ တိတ္ထိယဝတ္တာနိ မဟာခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ အနတိရိတ္တာ စ အတိရိတ္တာ စ ပဝါရဏာသိက္ခာပဒေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ အဋ္ဌန္နံ ပစ္စုဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ ဘတ္တဂ္ဂေ ဝုဍ္ဎဘိက္ခုနီနံ၊ အာသနမ္ပိ တာသံယေဝ ဒါတဗ္ဗံ။ ဥပါသိကာတိ ဝိသာခါ။ အဋ္ဌာနိသံသာ ဝိနယဓရေတိ ပဉ္စကေ ဝုတ္တေသု ပဉ္စသု ‘‘တဿာဓေယျော ဥပေါသထော၊ ပဝါရဏာ၊ သင်္ဃကမ္မ’’န္တိ ဣမေ တယော ပက္ခိပိတွာ အဋ္ဌ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဋ္ဌ ပရမာနီတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပရမာနေဝ အဋ္ဌကဝသေန ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အဋ္ဌသု ဓမ္မေသု သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ ‘‘န ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဥပေါသထော ဌပေတဗ္ဗော၊ န ပဝါရဏာ ဌပေတဗ္ဗာ’’တိအာဒိနာ နယေန သမထက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု အဋ္ဌသု။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နဝကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၉။ နဝကေသု – နဝ အာဃာတဝတ္ထူနီတိ ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိအာဒီနိ နဝ။ နဝ အာဃာတပဋိဝိနယာတိ ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာတိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတီ’’တိအာဒီနိ နဝ။ နဝ ဝိနီတဝတ္ထူနီတိ နဝဟိ အာဃာတဝတ္ထူဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ သေတုဃာတော။ နဝဟိ သင်္ဃော ဘိဇ္ဇတီတိ ‘‘နဝန္နံ ဝါ၊ ဥပါလိ၊ အတိရေကနဝန္နံ ဝါ သင်္ဃရာဇိ စေဝ ဟောတိ သင်္ဃဘေဒေါ စာ’’တိ။ နဝ ပရမာနီတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပရမာနေဝ နဝကဝသေန ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ နဝ တဏှာမူလကာ နာမ တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ၊ ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော၊ လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော၊ ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ၊ ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ၊ အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော၊ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ၊ မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခာ၊ အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ။ နဝ ဝိဓမာနာတိ ‘‘သေယျဿ သေယျောဟမသ္မီ’’တိမာနာဒယော။ နဝ စီဝရာနီတိ တိစီဝရန္တိ ဝါ ဝဿိကသာဋိကာတိ ဝါတိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာနိ။ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီတိ အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနိ ။ နဝ အဓမ္မိကာနိ ဒါနာနီတိ သင်္ဃဿ ပရိဏတံ အညသင်္ဃဿ ဝါ စေတိယဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ၊ စေတိယဿ ပရိဏတံ အညစေတိယဿ ဝါ သင်္ဃဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ ၊ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏတံ အညပုဂ္ဂလဿ ဝါ သင်္ဃဿ ဝါ စေတိယဿ ဝါ ပရိဏာမေတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တာနိ။

နဝ ပဋိဂ္ဂဟပရိဘောဂါတိ ဧတေသံယေဝ ဒါနာနံ ပဋိဂ္ဂဟာ စ ပရိဘောဂါ စ။ တီဏိ ဓမ္မိကာနိ ဒါနာနီတိ သင်္ဃဿ နိန္နံ သင်္ဃဿေဝ ဒေတိ၊ စေတိယဿ နိန္နံ စေတိယဿေဝ၊ ပုဂ္ဂလဿ နိန္နံ ပုဂ္ဂလဿေဝ ဒေတီတိ ဣမာနိ တီဏိ။ ပဋိဂ္ဂဟပဋိဘောဂါပိ တေသံယေဝ ပဋိဂ္ဂဟာ စ ပရိဘောဂါ စ။ နဝ အဓမ္မိကာ သညတ္တိယောတိ အဓမ္မဝါဒိပုဂ္ဂလော၊ အဓမ္မဝါဒိသမ္ဗဟုလာ၊ အဓမ္မဝါဒိသင်္ဃောတိ ဧဝံ တီဏိ တိကာနိ သမထက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ ဓမ္မိကာ သညတ္တိယောပိ ဓမ္မဝါဒီ ပုဂ္ဂလောတိအာဒိနာ နယေန တတ္ထေဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ အဓမ္မကမ္မေ ဒွေ နဝကာနိ ဩဝါဒဝဂ္ဂဿ ပဌမသိက္ခာပဒနိဒ္ဒေသေ ပါစိတ္တိယဝသေန ဝုတ္တာနိ။ ဓမ္မကမ္မေ ဒွေ နဝကာနိ တတ္ထေဝ ဒုက္ကဋဝသေန ဝုတ္တာနိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

နဝကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၃၀။ ဒသကေသု – ဒသ အာဃာတဝတ္ထူနီတိ နဝကေသု ဝုတ္တာနိ နဝ ‘‘အဋ္ဌာနေ ဝါ ပန အာဃာတော ဇာယတီ’’တိ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ဒသ ဟောန္တိ။ အာဃာတပဋိဝိနယာပိ တတ္ထ ဝုတ္တာ နဝ ‘‘အဋ္ဌာနေ ဝါ ပန အာဃာတော ဇာယတိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာတိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတီ’’တိ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ဒသ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒသ ဝိနီတဝတ္ထူနီတိ ဒသဟိ အာဃာတဝတ္ထူဟိ ဝိရတိသင်္ခါတာနိ ဒသ။ ဒသဝတ္ထုကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ‘‘အတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိဝသေန သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ‘‘သဿတော လောကော’’တိအာဒိနာ ဝသေန ပန အန္တဂ္ဂါဟိကာ ဒိဋ္ဌိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒသ မိစ္ဆတ္တာတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒယော မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပရိယောသာနာ၊ ဝိပရီတာ သမ္မတ္တာ။ သလာကဂ္ဂါဟာ သမထက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။

ဒသဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မန္နိတဗ္ဗောတိ ‘‘သီလဝါ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ နယေန သမထက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တေဟိ ဒသဟိ။ ဒသ အာဒီနဝါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ ရာဇသိက္ခာပဒေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဒသ ဒါနဝတ္ထူနီတိ အန္နံ ပါနံ ဝတ္ထံ ယာနံ မာလာ ဂန္ဓံ ဝိလေပနံ သေယျာဝသထံ ပဒီပေယျံ။ ဒသ ရတနာနီတိ မုတ္တာမဏိဝေဠုရိယာဒီနိ။ ဒသ ပံသုကူလာနီတိ သောသာနိကံ၊ ပါပဏိကံ ၊ ဥန္ဒူရက္ခာယိတံ၊ ဥပစိကက္ခာယိတံ၊ အဂ္ဂိဒဍ္ဎံ၊ ဂေါခါယိတံ၊ အဇိကက္ခာယိတံ၊ ထူပစီဝရံ၊ အာဘိသေကိယံ၊ ဘတပဋိယာဘတန္တိ ဧတေသု ဥပသမ္ပန္နေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။ ဒသ စီဝရဓာရဏာတိ ‘‘သဗ္ဗနီလကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တီ’’တိ ဝုတ္တဝသေန ဒသာတိ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တံ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘နဝသု ကပ္ပိယစီဝရေသု ဥဒကသာဋိကံ ဝါ သင်္ကစ္စိကံ ဝါ ပက္ခိပိတွာ ဒသာ’’တိ ဝုတ္တံ။

အဝန္ဒနီယပုဂ္ဂလာ သေနာသနက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဒသ အက္ကောသဝတ္ထူနိ ဩမသဝါဒေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ ဒသ အာကာရာ ပေသုညသိက္ခာပဒေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဒသ သေနာသနာနီတိ မဉ္စော၊ ပီဌံ၊ ဘိသိ၊ ဗိမ္ဗောဟနံ၊ စိမိလိကာ၊ ဥတ္တရတ္ထရဏံ၊ တဋ္ဋိကာ၊ စမ္မခဏ္ဍော၊ နိသီဒနံ၊ တိဏသန္ထာရော၊ ပဏ္ဏသန္ထာရောတိ။ ဒသ ဝရာနိ ယာစိံသူတိ ဝိသာခါ အဋ္ဌ၊ သုဒ္ဓါဒနမဟာရာဇာ ဧကံ၊ ဇီဝကော ဧကံ။ ယာဂုအာနိသံသာ စ အကပ္ပိယမံသာနိ စ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၃၁။ ဧကာဒသကေသု – ဧကာဒသာတိ ပဏ္ဍကာဒယော ဧကာဒသ။ ဧကာဒသ ပါဒုကာတိ ဒသ ရတနမယာ၊ ဧကာ ကဋ္ဌပါဒုကာ။ တိဏပါဒုကမုဉ္ဇပါဒုကပဗ္ဗဇပါဒုကာဒယော ပန ကဋ္ဌပါဒုကသင်္ဂဟမေဝ ဂစ္ဆန္တိ။ ဧကာဒသ ပတ္တာတိ တမ္ဗလောဟမယေန ဝါ ဒါရုမယေန ဝါ သဒ္ဓိံ ဒသ ရတနမယာ။ ဧကာဒသ စီဝရာနီတိ သဗ္ဗနီလကာဒီနိ ဧကာဒသ။ ယာဝတတိယကာတိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာ ဘိက္ခုနီ၊ သင်္ဃာဒိသေသာ အဋ္ဌ၊ အရိဋ္ဌော၊ စဏ္ဍကာဠီတိ။ ဧကာဒသ အန္တရာယိကာ နာမ ‘‘နသိ အနိမိတ္တာ’’တိ အာဒယော။ ဧကာဒသစီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနီတိ တိစီဝရံ၊ ဝဿိကသာဋိကာ၊ နိသီဒနံ၊ ပစ္စတ္ထရဏံ၊ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိ၊ မုခပုဉ္ဆနစောဠံ၊ ပရိက္ခာရစောဠံ၊ ဥဒကသာဋိကာ၊ သင်္ကစ္စိကာတိ။ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီတိ ဧတာနေဝ အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနိ။ ဂဏ္ဌိကာ စ ဝိဓာ စ သုတ္တမယေန သဒ္ဓိံ ဧကာဒသ ဟောန္တိ၊ တေ သဗ္ဗေ ခုဒ္ဒကက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ပထဝိယော ပထဝိသိက္ခာပဒေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ နိဿယပဋိပဿဒ္ဓိယော ဥပဇ္ဈာယမှာ ပဉ္စ၊ အာစရိယမှာ ဆ၊ ဧဝံ ဧကာဒသ။ အဝန္ဒိယပုဂ္ဂလာ နဂ္ဂေန သဒ္ဓိံ ဧကာဒသ၊ တေ သဗ္ဗေ သေနာသနက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ။ ဧကာဒသ ပရမာနိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေသု စုဒ္ဒသသု ဧကာဒသကဝသေန ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧကာဒသ ဝရာနီတိ မဟာပဇာပတိယာ ယာစိတဝရေန သဒ္ဓိံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနိ ဒသ။ ဧကာဒသ သီမာဒေါသာတိ ‘‘အတိခုဒ္ဒကံ သီမံ သမ္မန္နန္တီ’’တိအာဒိနာ နယေန ကမ္မဝဂ္ဂေ အာဂမိဿန္တိ။

အက္ကောသကပရိဘာသကေ ပုဂ္ဂလေ ဧကာဒသာဒီနဝါ နာမ ‘‘ယော သော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အက္ကောသကော ပရိဘာသကော အရိယူပဝါဒီ၊ သဗြဟ္မစာရီနံ အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ သော ဧကာဒသန္နံ ဗျသနာနံ အညတရံ ဗျသနံ န နိဂစ္ဆေယျ။ ကတမေသံ ဧကာဒသန္နံ? အနဓိဂတံ နာဓိဂစ္ဆတိ၊ အဓိဂတာ ပရိဟာယတိ၊ သဒ္ဓမ္မဿ န ဝေါဒါယန္တိ၊ သဒ္ဓမ္မေသု ဝါ အဓိမာနိကော ဟောတိ၊ အနဘိရတော ဝါ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ၊ အညတရံ ဝါ သံကိလိဋ္ဌံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ၊ သိက္ခံ ဝါ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ၊ ဂါဠှံ ဝါ ရောဂါတင်္ကံ ဖုသတိ၊ ဥမ္မာဒံ ဝါ ပါပုဏာတိ စိတ္တက္ခေပံ ဝါ၊ သမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ၊ ကာယဿ ဘေဒါ ပရမ္မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၁။၆)။ ဧတ္ထ စ သဒ္ဓမ္မောတိ ဗုဒ္ဓဝစနံ အဓိပ္ပေတံ။

အာသေဝိတာယာတိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သေဝိတာယ။ ဘာဝိတာယာတိ နိပ္ဖာဒိတာယ ဝဍ္ဎိတာယ

ဝါ။ ဗဟုလီကတာယာတိ ပုနပ္ပုနံ ကတာယ။ ယာနီကတာယာတိ သုယုတ္တယာနသဒိသာယ ကတာယ။ ဝတ္ထုကတာယာတိ ယထာ ပတိဋ္ဌာ ဟောတိ၊ ဧဝံ ကတာယ။ အနုဋ္ဌိတာယာတိ အနု အနု ပဝတ္တိတာယ၊ နိစ္စာဓိဋ္ဌိတာယာတိ အတ္ထော။ ပရိစိတာယာတိ သမန္တတော စိတာယ၊ သဗ္ဗဒိသာသု စိတာယ အာစိတာယ ဘာဝိတာယ အဘိဝဍ္ဎိတာယာတိ အတ္ထော။ သုသမာရဒ္ဓါယာတိ သုဋ္ဌု သမာရဒ္ဓါယ၊ ဝသီဘာဝံ ဥပနီတာယာတိ အတ္ထော။ န ပါပကံ သုပိနန္တိ ပါပကမေဝ န ပဿတိ၊ ဘဒြကံ ပန ဝုဍ္ဎိကာရဏဘူတံ ပဿတိ။ ဒေဝတာ ရက္ခန္တီတိ အာရက္ခဒေဝတာ ဓမ္မိကံ ရက္ခံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေန္တိ။ တုဝဋံ စိတ္တံ သမာဓိယတီတိ ခိပ္ပံ စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဥတ္တရိ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တောတိ မေတ္တာဈာနတော ဥတ္တရိံ အရဟတ္တံ အသစ္ဆိကရောန္တော သေခေါ ဝါ ပုထုဇ္ဇနော ဝါ ဟုတွာ ကာလံ ကရောန္တော ဗြဟ္မလောကူပဂေါ ဟောတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ ပရိယောသာနာ

ဧကုတ္တရိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။