📜

၂။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကံ

သန္နိပါတာနုဇာနနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၃၂။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ ¶ ¶ တရန္တိ ပ္လဝန္တိ ဧတ္ထ ဗာလာတိ တိတ္ထံ။ ဣတောတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ လဒ္ဓိတော။ တံ ကထေန္တီတိ ‘‘ဣမသ္မိံ နာမ ဒိဝသေ မုဟုတ္တေ ဝါ ဣဒံ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိအာဒိနာ ကထေန္တိ။

၁၃၄။ ‘‘သုဏာတု မေ ဘန္တေ’’တိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ဝိတ္ထာရတော အာဂတမေဝါတိ န ဣဓ ဝိတ္ထာရယိဿာမ၊ အတ္ထိကေဟိ ပန တတောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။

၁၃၅။ အာပဇ္ဇိတွာ ဝါ ဝုဋ္ဌိတောတိ ဧတ္ထ အာရောစိတာပိ အာပတ္တိ အသန္တီ နာမ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ ‘‘ယဿ ပန ဧဝံ အနာပန္နာ ဝါ အာပတ္တိ အာပဇ္ဇိတွာ စ ပန ဝုဋ္ဌိတာ ဝါ ဒေသိတာ ဝါ အာရောစိတာ ဝါ၊ တဿ သာ အာပတ္တိ အသန္တီ နာမ ဟောတီ’’တိ။ မုသာဝါဒေါ နာမ ဝစီဘေဒပစ္စယာ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘န မုသာဝါဒလက္ခဏေနာ’’တိ။ ဘဂဝတော ပန ဝစနေနာတိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ကိံ ဟောတိ? ‘‘ဒုက္ကဋံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန။ ဝစီဒွါရေ အကိရိယသမုဋ္ဌာနာ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ယသ္မာ ယဿ ဘိက္ခုနော အဓမ္မိကာယ ပဋိညာယ တုဏှီဘူတဿ နိသိန္နဿ မနောဒွါရေ အာပတ္တိ နာမ နတ္ထိ၊ ယသ္မာ ပန အာဝိ ကာတဗ္ဗံ န အာဝိ အကာသိ၊ တေနဿ ဝစီဒွါရေ အကိရိယသမုဋ္ဌာနာ အာပတ္တိ ဟောတိ။

ဝါစာတိ ¶ ဝါစာယ၊ ယ-ကာရလောပေနာယံ နိဒ္ဒေသော။ ကေနစိ မနုဇေန ဝါစာယ အနာလပန္တောတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဂိရံ နော စ ပရေ ဘဏေယျာတိ ‘‘ဣမေ သောဿန္တီ’’တိ ပရပုဂ္ဂလေ သန္ဓာယ သဒ္ဒမ္ပိ န နိစ္ဆာရေယျ။ အာပဇ္ဇေယျ ဝါစသိကန္တိ ဝါစတော သမုဋ္ဌိတံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇေယျ။

အန္တရာယကရောတိ ဝိပ္ပဋိသာရဝတ္ထုတာယ ပါမောဇ္ဇာဒိသမ္ဘဝံ နိဝါရေတွာ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ အဓိဂမာယ အန္တရာယကရော။ တဿ ဘိက္ခုနော ဖာသု ဟောတီတိ ¶ အဝိပ္ပဋိသာရမူလကာနံ ပါမောဇ္ဇာဒီနံ ဝသေန တဿ ဘိက္ခုနော သုခါ ပဋိပဒါ သမ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။

သန္နိပါတာနုဇာနနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၃၈။ ဣတရောပီတိ သုဒ္ဓပံသုပဗ္ဗတာဒိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဟတ္ထိပ္ပမာဏော နာမ ပဗ္ဗတော ဟေဋ္ဌိမကောဋိယာ အဍ္ဎဋ္ဌမရတနုဗ္ဗေဓော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧကေန န ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ။ ဒွတ္တိံသပလဂုဠပိဏ္ဍပ္ပမာဏတာ ထူလတာယ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ န တုလဂဏနာယ။ အန္တောသာရမိဿကာနန္တိ အန္တောသာရရုက္ခေဟိ မိဿကာနံ။ သူစိဒဏ္ဍကပ္ပမာဏောတိ သီဟဠဒီပေ လေခနဒဏ္ဍပ္ပမာဏောတိ ဝဒန္တိ၊ သော စ ကနိဋ္ဌင်္ဂုလိပရိမာဏောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတန္တိ နဝမူလသာခါနိဂ္ဂမနံ။ ပရဘာဂေ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဗဟိ နိက္ခမိတွာ ဌိတေသု အဋ္ဌသု မဂ္ဂေသု ဧကိဿာ ဒိသာယ ဧကံ၊ အပရာယ ဧကန္တိ ဧဝံ စတူသု ဌာနေသု ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ အန္တရဝါသကော တေမိယတီတိ သိက္ခာကရဏီယံ အာဂတလက္ခဏေန တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အန္တရဝါသကံ အနုက္ခိပိတွာ တိတ္ထေန ဝါ အတိတ္ထေန ဝါ ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ ဧကဒွင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ အန္တရဝါသကော တေမိယတိ။ ဘိက္ခုနိယာ ဧဝ ဂဟဏဉ္စေတ္ထ ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေ ဘိက္ခုနိယာ ဝသေန နဒီလက္ခဏဿ ပါဠိယံ အာဂတတ္တာ တေနေဝ နယေန ဒဿနတ္ထံ ကတံ။ သီမံ ဗန္ဓန္တာနံ နိမိတ္တံ ဟောတီတိ အယံ ဝုတ္တလက္ခဏာ နဒီ သမုဒ္ဒံ ဝါ ပဝိသတု တဠာကံ ဝါ၊ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ နိမိတ္တံ ဟောတိ။ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ အာဝရဏံ ပဝတ္တတိယေဝါတိ အာဝရဏံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ သန္ဒတိယေဝ။ အပ္ပဝတ္တမာနာတိ အသန္ဒမာနုဒကာ။ အာဝရဏဉှိ ပတွာ နဒိယာ ယတ္တကေ ပဒေသေ ဥဒကံ အသန္ဒမာနံ သန္တိဋ္ဌတိ၊ တတ္ထ နဒီနိမိတ္တံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဥပရိ သန္ဒမာနဋ္ဌာနေယေဝ ဝဋ္ဋတိ၊ အသန္ဒမာနဋ္ဌာနေ ပန ဥဒကနိမိတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဌိတမေဝ ဟိ ဥဒကနိမိတ္တေ ဝဋ္ဋတိ၊ န သန္ဒမာနံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ နဒီနိမိတ္တံ၊ အပ္ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ ဥဒကနိမိတ္တံ ¶ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ နဒိံ ဘိန္ဒိတွာတိ မာတိကာမုခဒွါရေန နဒီကူလံ ဘိန္ဒိတွာ။ ဥက္ခေပိမန္တိ ကူပတော ဝိယ ဥက္ခိပိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။

သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာတိ ¶ တိကောဏရစ္ဆာသဏ္ဌာနာ။ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနာတိ မုဒိင်္ဂဘေရီ ဝိယ မဇ္ဈေ ဝိတ္ထတာ ဥဘောသု ကောဋီသု သင်္ကောဋိတာ ဟောတိ။ ဥပစာရံ ဌပေတွာတိ ပစ္ဆာ သီမံ ဗန္ဓန္တာနံ သီမာယ ဩကာသံ ဌပေတွာ။ အန္တောနိမိတ္တဂတေဟိ ပနာတိ ဧကဿ ဂါမဿ ဥပဍ္ဎံ အန္တော ကတ္တုကာမတာယ သတိ သဗ္ဗေသံ အာဂမနေ ပယောဇနံ နတ္ထီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ အာဂန္တဗ္ဗန္တိ စ သာမီစိဝသေန ဝုတ္တံ၊ နာယံ နိယမော ‘‘အာဂန္တဗ္ဗမေဝါ’’တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘အာဂမနမ္ပိ အနာဂမနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ အဗဒ္ဓါယ ဟိ သီမာယ နာနာဂါမခေတ္တာနံ နာနာသီမသဘာဝတ္တာ တေသံ အနာဂမနေပိ ဝဂ္ဂကမ္မံ န ဟောတိ၊ တသ္မာ အနာဂမနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ဗဒ္ဓါယ ပန သီမာယ ဧကသီမဘာဝတော ပုန အညသ္မိံ ကမ္မေ ကရိယမာနေ အန္တော သီမဂတေဟိ အာဂန္တဗ္ဗမေဝါတိ အာဟ ‘‘အဝိပ္ပဝါသသီမာ…ပေ… အာဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ။ နိမိတ္တကိတ္တနကာလေ အသောဓိတာယပိ သီမာယ နေဝတ္ထိ ဒေါသော နိမိတ္တကိတ္တနဿ အပလောကနာဒီသု အညတရာဘာဝတော။

ဘဏ္ဍုကမ္မာပုစ္ဆနံ သန္ဓာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ-ဂဟဏံ။ သုခကရဏတ္ထန္တိ သဗ္ဗေသံ သန္နိပါတနပရိဿမံ ပဟာယ အပ္ပတရေဟိ သုခကရဏတ္ထံ။ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ ဂဏှာတီတိ ဝီသတိဝဂ္ဂကရဏီယပရမတ္တာ သင်္ဃကမ္မဿ ကမ္မာရဟေန သဒ္ဓိံ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ ဂဏှာတိ။ ဣဒဉ္စ နိသိန္နာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌိမန္တတော ဟိ ယတ္ထ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ နိသီဒိတုံ သက္ကောန္တိ၊ တတ္တကေ ပဒေသေ သီမံ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ န သက္ခိဿန္တီတိ အဝိပ္ပဝါသသီမာယ ဗဒ္ဓဘာဝံ အသလ္လက္ခေတွာ ‘‘သမာနသံဝါသကမေဝ သမူဟနိဿာမာ’’တိ ဝါယမန္တာ န သက္ခိဿန္တိ။ ဗဒ္ဓါယ ဟိ အဝိပ္ပဝါသသီမာယ တံ အသမူဟနိတွာ ‘‘သမာနသံဝါသကသီမံ သမူဟနိဿာမာ’’တိ ကတာယပိ ကမ္မဝါစာယ အသမူဟတာဝ ဟောတိ သီမာ။ ပဌမဉှိ အဝိပ္ပဝါသံ သမူဟနိတွာ ပစ္ဆာ သီမာ သမူဟနိတဗ္ဗာ။ ဧကရတနပ္ပမာဏာ သုဝိညေယျတရာ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကရတနပ္ပမာဏာ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဧကင်္ဂုလမတ္တာပိ သီမန္တရိကာ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ တတ္တကေနပိ ဟိ သီမာ အသမ္ဘိန္နာဝ ဟောတိ။

အဝသေသနိမိတ္တာနီတိ မဟာသီမာယ ဗာဟိရပဿေ နိမိတ္တာနိ။ ခဏ္ဍသီမတော ပဋ္ဌာယ ဗန္ဓနံ အာစိဏ္ဏံ၊ အာစိဏ္ဏကရဏေနေဝ စ သမ္မောဟော န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ခဏ္ဍသီမတောဝ ပဋ္ဌာယ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ’’တိ။ ကုဋိဂေဟေတိ ကုဋိဃရေ၊ ဘူမိဃရေတိ အတ္ထော။ ဥဒုက္ခလန္တိ ခုဒ္ဒကာဝါဋံ။ နိမိတ္တံ န ကာတဗ္ဗန္တိ တံ ရာဇိံ ဝါ ဥဒုက္ခလံ ဝါ နိမိတ္တံ န ကာတဗ္ဗံ။

ဟေဋ္ဌာ ¶ ¶ န ဩတရတီတိ ဘိတ္တိတော ဩရံ နိမိတ္တာနိ ဌပေတွာ ကိတ္တိတတ္တာ ဟေဋ္ဌာ အာကာသပ္ပဒေသံ န ဩတရတိ။ ဟေဋ္ဌာပိ ဩတရတီတိ သစေ ဟေဋ္ဌာ အန္တောဘိတ္တိယံ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသော ဟောတိ၊ ဩတရတိ။ ဩတရမာနာ စ ဥပရိသီမပ္ပမာဏေန န ဩတရတိ၊ သမန္တာ ဘိတ္တိပ္ပမာဏေန ဩတရတိ။ ဩတရဏာနောတရဏံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သစေ ဟေဋ္ဌာ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသော ဟောတိ၊ ဩတရတိ။ နော စေ၊ န ဩတရတီတိ အဓိပ္ပာယော။ သဗ္ဗော ပါသာဒေါ သီမဋ္ဌော ဟောတီတိ ဥပရိမတလေန သဒ္ဓိံ ဧကာဗဒ္ဓဘိတ္တိကော ဝါ ဟောတု မာ ဝါ၊ သဗ္ဗောပိ ပါသာဒေါ သီမဋ္ဌောဝ ဟောတိ။

တာလမူလကပဗ္ဗတေတိ တာလမူလသဒိသေ ပဗ္ဗတေ။ သော စ ဟေဋ္ဌာ မဟန္တော ဟုတွာ အနုပုဗ္ဗေန တနုကော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဏဝသဏ္ဌာနော မဇ္ဈေ တနုကော ဟောတိ မူလေ အဂ္ဂေ စ ဝိတ္ထတော။ ဟေဋ္ဌာ ဝါ မဇ္ဈေ ဝါတိ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနဿ ဟေဋ္ဌာ ပဏဝသဏ္ဌာနဿ မဇ္ဈေ။ အာကာသပဗ္ဘာရန္တိ ဘိတ္တိယာ အပရိက္ခိတ္တပဗ္ဘာရံ။ အန္တောလေဏံ ဟောတီတိ ပဗ္ဗတဿ အန္တော လေဏံ ဟောတိ။ သီမာမာဠကေတိ ခဏ္ဍသီမာမာဠကေ။ မဟာသီမံ သောဓေတွာ ဝါ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗန္တိ မဟာသီမဂတာ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသံ ဝါ အာနေတဗ္ဗာ၊ သီမတော ဝါ ဗဟိ ကာတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဂဏ္ဌိပဒေသု ပန ‘‘မဟာသီမဂတေဟိ ဘိက္ခူဟိ တံ သာခံ ဝါ ပါရောဟံ ဝါ အနာမသိတွာ ဌာတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပုရိမနယေပီတိ ခဏ္ဍသီမာယ ဥဋ္ဌဟိတွာ မဟာသီမာယ ဩဏတရုက္ခေပိ။ ဥက္ခိပါပေတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ခဏ္ဍသီမာယ အန္တော ဌိတတ္တာ ရုက္ခဿ တတ္ထ ဌိတော ဟတ္ထပါသံယေဝ အာနေတဗ္ဗောတိ ဥက္ခိပါပေတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။

၁၄၀။ ပါရယတီတိ အဇ္ဈောတ္ထရတိ။ ပါရာတိ သီမာပေက္ခော ဣတ္ထိလိင်္ဂနိဒ္ဒေသော။ အဿာတိ ဘဝေယျ။ ဣဓာဓိပ္ပေတနာဝါယ ပမာဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယာ သဗ္ဗန္တိမေန ပရိစ္ဆေဒေန…ပေ… တယော ဇနေ ဝဟတီ’’တိ။ ဣမိနာ စ ဝုတ္တပ္ပမာဏတော ခုဒ္ဒကာ နာဝါ ဝိဇ္ဇမာနာပိ ဣဓ အသန္တပက္ခံ ဘဇတီတိ ဒီပေတိ။ အဝဿံ လဗ္ဘနေယျာ ဓုဝနာဝါဝ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိတွာ ကတောတိ ပါဌသေသော။ ပရတီရေ သမ္မုခဋ္ဌာနေတိ ဩရိမတီရေ သဗ္ဗပရိယန္တနိမိတ္တဿ သမ္မုခဋ္ဌာနေ။ သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အန္တော ဌိတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာတိ ဧတ္ထ သစေ ဧကံ ဂါမခေတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဘောသု တီရေသု သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အန္တော ဌိတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာ ¶ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ နာနာဂါမက္ခေတ္တံ စေ၊ သမာနသံဝါသကသီမာဗန္ဓနကာလေ အနာဂန္တုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ အဝိပ္ပဝါသသီမာသမ္မုတိယံ ပန အာဂန္တဗ္ဗမေဝ။ ယသ္မာ ဥဘောသု တီရေသု နိမိတ္တကိတ္တနမတ္တေန ဒီပကော သင်္ဂဟိတော နာမ န ဟောတိ၊ တသ္မာ ဒီပကေပိ နိမိတ္တာနိ ဝိသုံ ကိတ္တေတဗ္ဗာနေဝါတိ အာဟ ‘‘ဒီပကဿ ¶ ဩရိမန္တေ စ ပါရိမန္တေ စ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဒီပကသိခရန္တိ ဒီပကမတ္ထကံ။ ပဗ္ဗတသဏ္ဌာနာတိ ဒီပကဿ ဧကတော အဓိကတရတ္တာ ဝုတ္တံ။

သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥပေါသထာဂါရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၄၂။ ဝတ္ထုဝသေန ဝုတ္တန္တိ ‘‘မယဉ္စမှာ အသမ္မတာယ ဘူမိယာ နိသိန္နာ ပါတိမောက္ခံ အဿုမှာ’’တိ ဝတ္ထုမှိ ပါတိမောက္ခသဝနဿ အာဂတတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဥပေါသထပ္ပမုခံ နာမ ဥပေါသထာဂါရဿ သမ္မုခဋ္ဌာနံ။ ပါဠိယံ ‘‘ပဌမံ နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတွာ သီမာသမ္မုတိယံ ဝိယ ‘‘ပဗ္ဗတနိမိတ္တံ ပါသာဏနိမိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ ဝိသေသေတွာ နိမိတ္တာနံ အဒဿိတတ္တာ ‘‘ခုဒ္ဒကာနိ ဝါ…ပေ… ယာနိ ကာနိစိ နိမိတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။

အဝိပ္ပဝါသသီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၄၄။ အဿာတိ ဘိက္ခုနိသင်္ဃဿ။ ဒွေပိ သီမာယောတိ ပဌမံ ဝုတ္တာ အဝိပ္ပဝါသသီမာ သမာနသံဝါသကသီမာ စ။ န ကမ္မဝါစံ ဝဂ္ဂံ ကရောန္တီတိ ကမ္မဝါစံ န ဘိန္ဒန္တိ၊ ကမ္မံ န ကောပေန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’’တိ ဧတ္ထ။ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ န ဩတ္ထရတီတိ ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ သီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီတိ အဝိပ္ပဝါသသီမာသင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဧကမ္ပိ ကုလံ ပဝိဋ္ဌံ ဝါတိ အဘိနဝကတဂေဟေသု သဗ္ဗပဌမံ ဧကမ္ပိ ကုလံ ပဝိဋ္ဌံ အတ္ထိ။ အဂတံ ဝါတိ ပေါရာဏကဂါမေ အညေသု ဂေဟာနိ ဆဍ္ဍေတွာ ဂတေသု ဧကမ္ပိ ကုလံ အဂတံ အတ္ထိ။

အဝိပ္ပဝါသသီမာ န သမူဟန္တဗ္ဗာတိ မဟာသီမံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေသု ဌတွာတိ စေတိယင်္ဂဏာဒီနံ ခဏ္ဍသီမာယ အနောကာသတ္တာ ဝုတ္တံ။ ခဏ္ဍသီမဉှိ ဗန္ဓန္တာ တာဒိသံ ဌာနံ ပဟာယ အညသ္မိံ ဝိဝိတ္တေ ဩကာသေ ဗန္ဓန္တိ ¶ ။ အပ္ပေဝ နာမ သမူဟနိတုံ သက္ခိဿန္တီတိ အဝိပ္ပဝါသသီမံယေဝ သမူဟနိတုံ သက္ခိဿန္တိ၊ န ခဏ္ဍသီမံ။ ပဋိဗန္ဓိတုံ ပန န သက္ခိဿန္တေဝါတိ ခဏ္ဍသီမာယ အညာတတ္တာ န သက္ခိဿန္တိ။ န သမူဟနိတဗ္ဗာတိ ခဏ္ဍသီမံ အဇာနန္တေဟိ ¶ န သမူဟနိတဗ္ဗာ။ ဥပေါသထဿ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ အဝသေသကမ္မဝသေန သမာနသံဝါသတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဂါမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၄၇။ အပရိစ္ဆိန္နာယာတိ ဗဒ္ဓသီမာဝသေန အကတပရိစ္ဆေဒါယ။ ယေန ကေနစိ ခဏိတွာ အကတောတိ အန္တမသော တိရစ္ဆာနေနပိ ခဏိတွာ အကတော။ တဿ အန္တောဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတော ကမ္မံ ကောပေတီတိ ဣမိနာ ဗဟိပရိစ္ဆေဒတော ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌိတော ကမ္မံ န ကောပေတီတိ ဒီပေတိ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ‘‘ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတောပိ ပရိစ္ဆေဒတော ဗဟိ အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတိ၊ ဣဒံ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု သန္နိဋ္ဌာန’’န္တိ၊ တတ္ထ ‘‘အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတီ’’တိ ဣဒံ နေဝ ပါဠိယံ၊ န အဋ္ဌကထာယံ ဥပလဗ္ဘတိ။ ယဒိ စေတံ ဒွိန္နံ သင်္ဃာနံ ဝိသုံ ဥပေါသထာဒိကမ္မကရဏာဓိကာရေ ဝုတ္တတ္တာ ဥဒကုက္ခေပတော ဗဟိ အညံ ဥဒကုက္ခေပံ အနတိက္ကမိတွာ ဥပေါသထာဒိကရဏတ္ထံ ဌိတော သင်္ဃော သီမာသမ္ဘေဒသမ္ဘဝတော ကမ္မံ ကောပေတီတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ဝုတ္တံ သိယာ၊ ဧဝံ သတိ ယုဇ္ဇေယျ။ တေနေဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယံ ဝုတ္တံ ‘‘အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒန္တိ ဒုတိယံ ဥဒကုက္ခေပံ အနတိက္ကန္တောပိ ကောပေတိ။ ကသ္မာ? အတ္တနော ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ပရေသံ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ အဇ္ဈောတ္ထဋတ္တာ သီမာသမ္ဘေဒေါ ဟောတိ၊ တသ္မာ ကောပေတီ’’တိ။ ‘‘ဣဒံ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု သန္နိဋ္ဌာန’’န္တိ စ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ သဗ္ဗာသုပိ အဋ္ဌကထာသု သီမာသမ္ဘေဒဿ အနိစ္ဆိတတ္တာ။ တေနေဝ ဟိ ‘‘အတ္တနော စ အညေသဉ္စ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒဿ အန္တရာ အညော ဥဒကုက္ခေပေါ သီမန္တရိကတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ အညေ ပနေတ္ထ အညထာပိ ပပဉ္စေန္တိ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

သဗ္ဗတ္ထ သင်္ဃော နိသီဒတီတိ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ နိသီဒတိ။ ဥဒကုက္ခေပသီမာကမ္မံ နတ္ထီတိ ယသ္မာ သဗ္ဗောပိ နဒီပဒေသော ဘိက္ခူဟိ အဇ္ဈောတ္ထဋော ¶ ၊ တသ္မာ သမန္တတော နဒိယာ အဘာဝါ ဥဒကုက္ခေပေ ပယောဇနံ နတ္ထိ။ ဥဒကုက္ခေပပ္ပမာဏာ သီမန္တရိကာ သုဝိညေယျတရာ ဟောတိ၊ သီမာသမ္ဘေဒသင်္ကာ န စ သိယာတိ သာမီစိဒဿနတ္ထံ ‘‘အညော ဥဒကုက္ခေပေါ သီမန္တရိကတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ယတ္တကေန ပန သီမာသမ္ဘေဒေါ န ဟောတိ၊ တတ္တကံ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ တေနေဝါဟု ပေါရာဏာ ‘‘ယတ္တကေန သီမာသင်္ကရော န ဟောတိ၊ တတ္တကမ္ပိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဦနကံ ပန န ဝဋ္ဋတီတိ ဣဒမ္ပိ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ပရိသဝသေန ဝဍ္ဎနတော သီမာသမ္ဘေဒသင်္ကာ သိယာတိ တံနိဝါရဏတ္ထမေဝ ဝုတ္တံ။

ဂစ္ဆန္တိယာ ¶ ပန နာဝါယ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ဥဒကုက္ခေပမနတိက္ကမိတွာ ပရိဝတ္တမာနာယ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သီမံ ဝါ သောဓေတွာတိ ဧတ္ထ သီမသောဓနံ နာမ ဂါမသီမာဒီသု ဌိတာနံ ဟတ္ထပါသာနယနာဒိ။ ‘‘နဒိံ ဝိနာသေတွာ တဠာကံ ကရောန္တီ’’တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ ‘‘ဟေဋ္ဌာ ပါဠိ ဗဒ္ဓါ’’တိ၊ ဟေဋ္ဌာနဒိံ အာဝရိတွာ ပါဠိ ဗဒ္ဓါတိ အတ္ထော။ ဆဍ္ဍိတမောဒကန္တိ တဠာကရက္ခဏတ္ထံ ဧကမန္တေန ဆဍ္ဍိတမုဒကံ။ ဒေဝေ အဝဿန္တေတိ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလေ ဝဿာနေပိ ဒေဝေ အဝဿန္တေ။ ဥပ္ပတိတွာတိ ဥတ္တရိတွာ။ ဂါမနိဂမသီမံ ဩတ္ထရိတွာ ပဝတ္တတီတိ ဝုတ္တပ္ပကာရေ ဝဿကာလေ စတ္တာရော မာသေ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နာ ပဝတ္တတိ။ ဝိဟာရသီမန္တိ ဗဒ္ဓသီမံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။

အဂမနပထေတိ ယတ္ထ တဒဟေဝ ဂန္တွာ ပစ္စာဂန္တုံ န သက္ကာ ဟောတိ၊ တာဒိသေ ပဒေသေ အရညသီမာသင်္ခမေဝ ဂစ္ဆတီတိ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ တေသန္တိ မစ္ဆဗန္ဓာနံ။ ဂမနပရိယန္တဿ ဩရတောတိ ဂမနပရိယန္တဿ ဩရိမဘာဂေ ဒီပကံ ပဗ္ဗတဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န သမုဒ္ဒပ္ပဒေသံ။

၁၄၈။ သံသဋ္ဌဝိဋပါတိ ဣမိနာ အညမညဿ အာသန္နတံ ဒီပေတိ။ ဗဒ္ဓါ ဟောတီတိ ပစ္ဆိမဒိသာဘာဂေ သီမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဿာ ပဒေသန္တိ ယတ္ထ ဌတွာ ဘိက္ခူဟိ ကမ္မံ ကာတုံ သက္ကာ ဟောတိ၊ တာဒိသံ ပဒေသံ။ ယတ္ထ ပန ဌိတေဟိ ကမ္မံ ကာတုံ န သက္ကာ ဟောတိ၊ တာဒိသံ ပဒေသံ အန္တောကရိတွာ ဗန္ဓန္တာ သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တိ နာမ။ ဒွိန္နံ သီမာနံ နိမိတ္တံ ဟောတီတိ နိမိတ္တဿ သီမတော ဗာဟိရတ္တာ သီမာသမ္ဘေဒေါ န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ သီမာသင်္ကရံ ကရောတီတိ ဝဍ္ဎိတွာ သီမပ္ပဒေသံ ပဝိဋ္ဌေ ဒွိန္နံ သီမာနံ ဂတဋ္ဌာနဿ ဒုဝိညေယျတ္တာ ဝုတ္တံ၊ န ပန တတ္ထ ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿနတ္ထံ။ န ဟိ သီမာ တတ္တကေန ¶ အသီမာ ဟောတိ၊ ဒွေ ပန သီမာ ပစ္ဆာ ဝဍ္ဎိတေန ရုက္ခေန အဇ္ဈောတ္ထဋတ္တာ ဧကာဗဒ္ဓါ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဧကတ္ထ ဌတွာ ကမ္မံ ကရောန္တေဟိ ဣတရံ သောဓေတွာ ကာတဗ္ဗံ။

ဂါမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥပေါသထဘေဒါဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၄၉။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ယတ္ထ စတ္တာရော ဝသန္တိ၊ တတ္ထ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော အနုညာတော။ ယတ္ထ ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဝသန္တိ၊ တတ္ထ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော။ ဣဓ ပန ¶ တထာ အကတွာ စတုန္နံ ဝသနဋ္ဌာနေ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထဿ ကတတ္တာ တိဏ္ဏံ ဝသနဋ္ဌာနေ စ ပါတိမောက္ခဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ‘‘အဓမ္မေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ သဗ္ဗေဝ န သန္နိပတိံသု၊ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ စ သင်္ဃမဇ္ဈံယေဝ အာဂစ္ဆတိ၊ န ဂဏမဇ္ဈံ၊ တသ္မာ ‘‘ဝဂ္ဂ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ

၁၅၀။ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ ‘‘သုတာ ခေါ ပနာယသ္မန္တေဟီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါနံ၊ သုတာ ခေါ ပနာယသ္မန္တေဟိ စတ္တာရော ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေနေဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ‘‘တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ၊ ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ…ပေ… တသ္မာ တုဏှီ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ ဝတွာ ‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါန’န္တိအာဒိနာ နယေန အဝသေသေ သုတေန သာဝိတေ ဥဒ္ဒိဋ္ဌော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သုတေနာတိ သုတပဒေန။ သဝရဘယန္တိ ဝနစရကဘယံ။ တေနာဟ ‘‘အဋဝိမနုဿဘယ’’န္တိ။ ‘‘အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော နိဒါနုဒ္ဒေသေ အနိဋ္ဌိတေ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ နာမ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘ဒုတိယာဒီသု ဥဒ္ဒေသေသူ’’တိ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဥဒ္ဒေသာပေက္ခဉှိ အဝသေသဂ္ဂဟဏံ၊ တသ္မာ နိဒါနေ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသာဒီသု ယသ္မိံ ဝိပ္ပကတေ အန္တရာယော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တေန သဒ္ဓိံ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ။

တီဟိပိ ¶ ဝိဓီဟီတိ ဩသာရဏကထနသရဘညေဟိ။ ဧတ္ထ စ အတ္ထံ ဘဏိတုကာမတာယ သုတ္တဿ ဩသာရဏာ ဩသာရဏံ နာမ။ တဿေဝ အတ္ထပ္ပကာသနာ ကထနံ နာမ။ သုတ္တဿ တဒတ္ထဿ ဝါ သရေန ဘဏနံ သရဘညံ နာမ။ သဇ္ဈာယံ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ ‘‘သဇ္ဈာယံ ကရောမီ’’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတွာ။ ဩသာရေတွာ ပန ကထေန္တေနာတိ ပဌမံ ဥဿာရေတွာ ပစ္ဆာ အတ္ထံ ကထေန္တေန။ မနုဿာနံ ပန ‘‘ဘဏာဟီ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ဥစ္စတရေ နိသိန္နေနပိ မနုဿာနံ ဘဏာဟီတိ ဝိသေသေတွာယေဝ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ၊ အဝိသေသေတွာ ပန န ဝဋ္ဋတိ။ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တေနာတိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ နိသီဒိတွာ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တေန။ ထေရောတိ ယော ကောစိ အတ္တနာ ဝုဍ္ဎတရော။ ဧကံ အာပုစ္ဆိတွာတိ ဧကံ ဝုဍ္ဎတရံ အာပုစ္ဆိတွာ။ အပရော အာဂစ္ဆတီတိ အပရော တတောပိ ဝုဍ္ဎတရော အာဂစ္ဆတိ။

ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကအဇ္ဈေသနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၅၅။ စောဒနာဝတ္ထု ¶ နာမ ဧကံ နဂရံ။ သင်္ဃဥပေါသထာဒိဘေဒေန နဝဝိဓန္တိ သင်္ဃေ ဥပေါသထော ဂဏေ ဥပေါသထော ပုဂ္ဂလေ ဥပေါသထောတိ ဧဝံ ကာရကဝသေန တယော၊ သုတ္တုဒ္ဒေသော ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော အဓိဋ္ဌာနုပေါသထောတိ ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗာကာရဝသေန တယော၊ စာတုဒ္ဒသိကော ပန္နရသိကော သာမဂ္ဂီဥပေါသထောတိ ဧဝံ ဒိဝသဝသေန တယောတိ နဝဝိဓံ။ စတုဗ္ဗိဓံ ဥပေါသထကမ္မန္တိ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ၊ အဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ၊ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ၊ ဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မန္တိ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ဥပေါသထကမ္မံ။ ဒုဝိဓံ ပါတိမောက္ခန္တိ ဘိက္ခုပါတိမောက္ခံ ဘိက္ခုနီပါတိမောက္ခန္တိ ဒုဝိဓံ ပါတိမောက္ခံ။ နဝဝိဓံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသန္တိ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စ ဥဒ္ဒေသာ၊ ဘိက္ခုနီနံ ဌပေတွာ အနိယတုဒ္ဒေသံ အဝသေသာ စတ္တာရောတိ နဝဝိဓံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ။

ပက္ခဂဏနာဒိဥဂ္ဂဟဏာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၅၈-၁၆၁။ သမန္နာဟရထာတိ သလ္လက္ခေထ။ ပရိယေသိတဗ္ဗာနီတိ ဘိက္ခာစာရေန ပရိယေသိတဗ္ဗာနိ။

ဒိသံဂမိကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၆၃။ ဥတုဝဿေယေဝါတိ ¶ ဟေမန္တဂိမှေသုယေဝ။

ပါရိသုဒ္ဓိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၆၄။ ယေန ကေနစိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂေန ဝိညာပေတီတိ မနသာ စိန္တေတွာ ဟတ္ထပ္ပယောဂါဒိနာ ယေန ကေနစိ ဝိညာပေတိ။ သင်္ဃော နပ္ပဟောတီတိ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ အန္တရာ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ပဋိပါဋိယာ ဌာတုံ နပ္ပဟောတိ။ ဣတရာ ပန ဗိဠာလသင်္ခလိကပါရိသုဒ္ဓိ နာမာတိ ဧတ္ထ ကေစိ ဝဒန္တိ ‘‘ဗိဠာလသင်္ခလိကာ ဗဒ္ဓါဝ ဟောတိ အန္တောဂေဟေ ဧဝ သမ္ပယောဇနတ္တာ၊ ယထာ သာ န ကတ္ထစိ ဂစ္ဆတိ၊ တထာ သာပိ န ဂစ္ဆတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣတရထာ ဝိသေသနံ နိရတ္ထကံ ဟောတီ’’တိ။ အပရေ ပန ‘‘ယထာ ဗဟူဟိ မနုဿေဟိ ဧကဿ ဗိဠာလဿ အတ္တနော အတ္တနော သင်္ခလိကာ ဂီဝါယ အာဗဒ္ဓါ ဗိဠာလေ ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တိ အာဗဒ္ဓတ္တာ၊ န အညသ္မိံ ဗိဠာလေ ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တိ အနာဗဒ္ဓတ္တာ၊ ဧဝမေဝဿ ဘိက္ခုဿ ဗဟူဟိ သင်္ခလိကသဒိသာ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ ဒိန္နာ၊ သာ တသ္မိံ ဘိက္ခုသ္မိံ ဂစ္ဆန္တေ ¶ ဂစ္ဆတိ တသ္မိံ သင်္ခလိကာ ဝိယ အာဗဒ္ဓတ္တာ၊ န အညသ္မိံ အနာဗဒ္ဓတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ သဗ္ဗမ္ပေတံ န သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗံ။ အယံ ပနေတ္ထ သာရော – ယထာ သင်္ခလိကာယ ပဌမဝလယံ ဒုတိယံယေဝ ဝလယံ ပါပုဏာတိ၊ န တတိယံ၊ ဧဝမယမ္ပိ ပါရိသုဒ္ဓိဒါယကေန ယဿ ဒိန္နာ၊ တတော အညတ္ထ န ဂစ္ဆတီတိ သင်္ခလိကသဒိသတ္တာ ‘‘ဗိဠာလသင်္ခလိကာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဗိဠာလသင်္ခလိကဂဟဏဉ္စေတ္ထ ယာသံ ကာသဉ္စိ သင်္ခလိကာနံ ဥပလက္ခဏမတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဆန္ဒဒါနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၆၅။ ‘‘သန္တိ သင်္ဃဿ ကရဏီယာနီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝစနဝိပလ္လာသေန ‘‘ကရဏီယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တဿ သမ္မုတိဒါနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ‘‘ဟတ္ထပါသံ အာနေတဗ္ဗောယေဝါ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။

သင်္ဃုပေါသထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၆၈။ သင်္ဃသန္နိပါတတော ပဌမံ ကာတဗ္ဗံ ပုဗ္ဗကရဏန္တိ ဝုတ္တံ၊ ပုဗ္ဗကရဏတော ပစ္ဆာ ကာတဗ္ဗမ္ပိ ဥပေါသထကမ္မတော ပဌမံ ကာတဗ္ဗတ္တာ ပုဗ္ဗကိစ္စန္တိ ဝုတ္တံ။ ဥဘယမ္ပိ စေတံ ဥပေါသထကမ္မတော ပဌမံ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ကတ္ထစိ ပုဗ္ဗကိစ္စမိစ္စေဝ ဝေါဟရီယတိ ‘‘ကိံ သင်္ဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ။

ဥပေါသထောတိ ¶ တီသု ဥပေါသထဒိဝသေသု အညတရဒိဝသော။ တသ္မိဉှိ သတိ ဣဒံ သင်္ဃဿ ဥပေါသထကမ္မံ ပတ္တကလ္လံ နာမ ဟောတိ၊ နာသတိ။ ယထာဟ ‘‘န စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနုပေါသထေ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ။ ၁၈၃)။ ယာဝတိကာ စ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာတိ ယတ္တကာ ဘိက္ခူ တဿ ဥပေါသထကမ္မဿ ပတ္တာ ယုတ္တာ အနုရူပါ သဗ္ဗန္တိမေန ပရိစ္ဆေဒေန စတ္တာရော ဘိက္ခူ ပကတတ္တာ၊ တေ စ ခေါ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ဧကသီမာယံ ဌိတာ။ သဘာဂါပတ္တိယော စ န ဝိဇ္ဇန္တီတိ ဧတ္ထ ယံ သဗ္ဗော သင်္ဃော ဝိကာလဘောဇနာဒိနာ သဘာဂဝတ္ထုနာ လဟုကာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ၊ ဧဝရူပါ ‘‘ဝတ္ထုသဘာဂါ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဧတာသု ဟိ အဝိဇ္ဇမာနာသု ဝိသဘာဂါသု ဝိဇ္ဇမာနာသုပိ ပတ္တကလ္လံ ဟောတိယေဝ။

ဝဇ္ဇနီယာ စ ပုဂ္ဂလာ တသ္မိံ န ဟောန္တီတိ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဂဟဋ္ဌာယ ပရိသာယာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၅၄) ဝစနတော ဂဟဋ္ဌော၊ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနိယာ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၁၈၃) နယေန ဝုတ္တာ ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနာ သာမဏေရော သာမဏေရီ ¶ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နကော အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ပဏ္ဍကော ထေယျသံဝါသကော တိတ္ထိယပက္ကန္တကော တိရစ္ဆာနဂတော မာတုဃာတကော ပိတုဃာတကော အရဟန္တဃာတကော ဘိက္ခုနီဒူသကော သင်္ဃဘေဒကော လောဟိတုပ္ပာဒကော ဥဘတောဗျဉ္ဇနကောတိ ဣမေ ဝီသတိ စာတိ ဧကဝီသတိ ပုဂ္ဂလာ ဝဇ္ဇနီယာ နာမ၊ တေ ဟတ္ထပါသတော ဗဟိကရဏဝသေန ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာ။ ဧတေသု ဟိ တိဝိဓေ ဥက္ခိတ္တကေ သတိ ဥပေါသထံ ကရောန္တော သင်္ဃော ပါစိတ္တိယံ အာပဇ္ဇတိ၊ သေသေသု ဒုက္ကဋံ။ ဧတ္ထ စ တိရစ္ဆာနဂတောတိ ယဿ ဥပသမ္ပဒါ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ သောဝ အဓိပ္ပေတော၊ တိတ္ထိယာ ဂဟဋ္ဌေနေဝ သင်္ဂဟိတာ။ ဧတေပိ ဟိ ဝဇ္ဇနီယာ။ ဧဝံ ပတ္တကလ္လံ ဣမေဟိ စတူဟိ အင်္ဂေဟိ သင်္ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အဇ္ဇ မေ ဥပေါသထော ပန္နရသောတိပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ပါဠိယံ အာဂတနယေနေဝ ‘‘အဇ္ဇ မေ ဥပေါသထော’’တိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ပန ‘‘အဇ္ဇ မေ ဥပေါသထော စာတုဒ္ဒသောတိ ဝါ ပန္နရသောတိ ဝါ ဝတွာ အဓိဋ္ဌာမီတိ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

သင်္ဃုပေါသထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၆၉။ နနု ¶ စ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာပတ္တိကေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော၊ ယော ကရေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဧဝံ သာပတ္တိကဿ ဥပေါသထကရဏေ ဝိသုံ ပညတ္တာ အာပတ္တိ န ဒိဿတိ၊ တသ္မာ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘‘န သာပတ္တိကေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’’တိ ဣဒံ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တိ…ပေ… ပညတ္တံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ကိဉ္စာပိ ဝိသုံ ပညတ္တာ အာပတ္တိ န ဒိဿတိ၊ အထ ခေါ ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တိ၊ သော အာဝိကရေယျာ’’တိအာဒိံ ဝဒန္တေန အတ္ထတော ပညတ္တာယေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။

ပါရိသုဒ္ဓိဒါနပညာပနေန စာတိ ဣမိနာဝ ‘‘သာပတ္တိကေန ပါရိသုဒ္ဓိပိ န ဒါတဗ္ဗာ’’တိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ န ဟိ သာပတ္တိကော သမာနော ‘‘ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒမ္မိ၊ ပါရိသုဒ္ဓိံ မေ ဟရ၊ ပါရိသုဒ္ဓိံ မေ အာရောစေဟီ’’တိ ဝတ္တုမရဟတိ။ တသ္မာ ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒေန္တေန ပဌမံ သန္တီ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ ‘‘အဟံ၊ အာဝုသော၊ ဣတ္ထန္နာမာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော၊ ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိဿာမိ၊ တဒါ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ ‘‘ပါတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော ယာဝ ¶ နိဗ္ဗေမတိကော န ဟောတိ၊ တာဝ သဘာဂါပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ န လဘတိ၊ အညေသဉ္စ ကမ္မာနံ ပရိသုဒ္ဓါ နာမ ဟောတိ။ ‘‘ပုန နိဗ္ဗေမတိကော ဟုတွာ ဒေသေတဗ္ဗံ န စာ’’တိ နေဝ ပါဠိယံ န အဋ္ဌကထာယံ အတ္ထိ၊ ဒေသိတေ ပန ဒေါသော နတ္ထိ။ ‘‘ဣတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ ပဋိကရိဿာမီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ယထာ သဗ္ဗော သင်္ဃော သဘာဂါပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ‘‘သုဏာတု မေ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော…ပေ… ပဋိကရိဿတီ’’တိ ဉတ္တိံ ဌပေတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ လဘတိ၊ ဧဝံ တီဟိ ‘‘သုဏန္တု မေ အာယသ္မန္တာ၊ ဣမေ ဘိက္ခူ သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နာ။ ယဒါ အညံ ဘိက္ခုံ သုဒ္ဓံ အနာပတ္တိကံ ပဿိဿန္တိ၊ တဒါ တဿ သန္တိကေ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿန္တီ’’တိ ဂဏဉတ္တိံ ဌပေတွာ၊ ဒွီဟိ အညမညံ အာရောစေတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧကေနပိ ‘‘ပရိသုဒ္ဓံ လဘိတွာ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ အာဘောဂံ ကတွာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စ ဝဒန္တိ။

အာပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

လိင်္ဂါဒိဒဿနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၇၉။ အာစာရသဏ္ဌာနန္တိ ¶ အာစာရသဏ္ဌိတိ။ အာကရီယတိ ပကာသီယတိ ဧတေနာတိ အာကာရော။ လီနံ ဂမယတိ ဗောဓေတီတိ လိင်္ဂံ။ နိမိယန္တိ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဉာယန္တိ ဧတေနာတိ နိမိတ္တံ။ ဥဒ္ဒိသီယန္တိ အပဒိသီယန္တိ ဧတေနာတိ ဥဒ္ဒေသော။ ‘‘အမှာကံ ဣဒ’’န္တိ အညာတံ အဝိဒိတန္တိ အညာတကံ။ တဉ္စ အတ္ထတော ပရသန္တကံယေဝါတိ အာဟ ‘‘အညေသံ သန္တက’’န္တိ။

၁၈၀။ နာနာသံဝါသကဘာဝန္တိ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကဘာဝံ။ တဿ အဘိဘဝေါ နာမ တေသံ လဒ္ဓိဝိဿဇ္ဇာပနန္တိ အာဟ ‘‘တံ ဒိဋ္ဌိံ န နိဿဇ္ဇာပေန္တီတိ အတ္ထော’’တိ။

နဂန္တဗ္ဗဂန္တဗ္ဗဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၁၈၁။ ဥပေါသထာဓိဋ္ဌာနတ္ထံ သီမာပိ နဒီပိ န ဂန္တဗ္ဗာတိ ဂရုကံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ လဟုကဿ အကတ္တဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တံ။ အာရညကေနာပိ ဘိက္ခုနာတိ ဧကစာရိကေန အာရညကဘိက္ခုနာ၊ ယတ္ထ ဝါ သင်္ဃပဟောနကာ ဘိက္ခူ န သန္တိ၊ တာဒိသေ အရညေ ဝသန္တေန။ တတ္ထ ဥပေါသထံ ကတွာဝ ဂန္တဗ္ဗန္တိ တဿ ဝသနဋ္ဌာနေ သင်္ဃုပေါသထဿ အပ္ပဝတ္တနတော ဝုတ္တံ။ ဥပေါသထန္တရာယောတိ အတ္တနော ဥပေါသထန္တရာယော။

ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၈၃။ ဟတ္ထပါသုပဂမနမေဝ ¶ ပမာဏန္တိ ဘိက္ခုနီအာဒယော ဌိတာ ဝါ ဟောန္တု နိသိန္နာ ဝါ၊ တေသံ ဟတ္ထပါသုပဂမနမေဝ အာပတ္တိယာ ပမာဏန္တိ အဓိပ္ပာယော၊ တသ္မာ ဧကသီမာယမ္ပိ ဟတ္ထပါသံ ဇဟာပေတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

ဥပေါသထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။