📜

၆။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကံ

ပဉ္စဘေသဇ္ဇာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၂၆၁။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ နစ္ဆာဒေန္တီတိ ရုစိံ န ဥပ္ပာဒေန္တိ။

၂၆၂။ သုသုကာတိ သမုဒ္ဒေ ဘဝါ ဧကာ မစ္ဆဇာတိ။ ကုမ္ဘီလာတိပိ ဝဒန္တိ။ သံသဋ္ဌန္တိ ပရိဿာဝိတံ။ တေလပရိဘောဂေနာတိ သတ္တာဟကာလိကပရိဘောဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

၂၆၃။ ပိဋ္ဌေဟီတိ ပိသိတေဟိ။ ဥဗ္ဘိဒံ နာမ ဦသရပံသုမယံ။

၂၆၄။ ဆကဏန္တိ ဂေါမယံ။ ပါကတိကစုဏ္ဏံ နာမ အပက္ကကသာဝစုဏ္ဏံ။ တေန ဌပေတွာ ဂန္ဓစုဏ္ဏံ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။

၂၆၅။ သုဝဏ္ဏဂေရုကောတိ သုဝဏ္ဏတုတ္ထာဒိ။ အဉ္ဇနူပပိသနန္တိ အဉ္ဇနတ္ထာယ ဥပပိသိတဗ္ဗံ ယံ ကိဉ္စိ စုဏ္ဏဇာတံ။

၂၆၈။ သာမံ ဂဟေတွာတိ ဧတ္ထ သပ္ပဒဋ္ဌဿ အတ္ထာယ အညေန ဘိက္ခုနာ ဂဟိတမ္ပိ သာမံ ဂဟိတသင်္ခမေဝ ဂစ္ဆတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၂၆၉။ ဃရဒိန္နကာဗာဓော နာမ ဝသီကရဏတ္ထာယ ဃရဏိယာ ဒိန္နဘေသဇ္ဇသမုဋ္ဌိတော အာဗာဓော။ တေနာဟ ‘‘ဝသီကရဏပါဏကသမုဋ္ဌိတရောဂေါ’’တိ။ ဃရ-သဒ္ဒေါ စေတ္ထ အဘေဒေန ဃရဏိယာ ဝတ္တမာနော အဓိပ္ပေတော။ ‘‘အကဋယူသေနာတိ အနဘိသင်္ခတေန မုဂ္ဂယူသေန။ ကဋာကဋေနာတိ မုဂ္ဂေ ပစိတွာ အစာလေတွာဝ ပရိဿာဝိတေန မုဂ္ဂသူပေနာ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။

ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၂၇၂။ ဂုဠကရဏန္တိ ဂုဠကရဏဋ္ဌာနံ၊ ဥစ္ဆုသာလန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

၂၇၄။ အဝိဿတ္ထာတိ သာသင်္ကာ။

၂၇၆။ အပ္ပမတ္တကေပိပဝါရေန္တီတိ အပ္ပမတ္တကေပိ ဂဟိတေ ပဝါရေန္တိ၊ ‘‘ဗဟုမှိ ဂဟိတေ အညေသံ နပ္ပဟောတီ’’တိ မညမာနာ အပ္ပမတ္တကံ ဂဟေတွာ ပဝါရေန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ ပဋိသင်္ခါပိ ပဋိက္ခိပန္တီတိ ‘‘ဒိဝါ ဘောဇနတ္ထာယ ဘဝိဿတီ’’တိ သလ္လက္ခေတွာပိ ပဋိက္ခိပန္တိ။

၂၇၉။ သမ္ဗာဓေ ဒဟနကမ္မံ ပဋိက္ခေပါဘာဝေါ ဝဋ္ဋတိ။

၂၈၀။ ဥဘတောပသန္နာတိ ဥဘယတော ပသန္နာ။ မာဃာတောတိ ‘‘မာ ဃာတေထ ပါဏိနော’’တိ ဧဝံ မာဃာတဃောသိတဒိဝသော။

ယာဂုမဓုဂေါဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၂။ မဓုဂေါဠကန္တိ သက္ကရာဒိသံယုတ္တပူဝံ။ အာယုံ ဒေတီတိ အာယုဒါနံ ဒေတိ။ ဝဏ္ဏန္တိ သရီရဝဏ္ဏံ။ သုခန္တိ ကာယိကစေတသိကသုခံ။ ဗလန္တိ သရီရထာမံ။ ပဋိဘာနန္တိ ယုတ္တမုတ္တပဋိဘာနံ။ ဝါတံ အနုလောမေတီတိ ဝါတံ အနုလောမေတွာ ဟရတိ။ ဝတ္ထိံ သောဓေတီတိ ဓမနိယော သုဒ္ဓံ ကရောတိ။ အာမာဝသေသံ ပါစေတီတိ သစေ အာမာဝသေသကံ ဟောတိ၊ တံ ပါစေတိ။ အနုပ္ပဝေစ္ဆတီတိ ဒေတိ။ ဝါတဉ္စ ဗျပနေတီတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။

၂၈၃။ နနု စ ‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေန ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ။ ပရမ္ပရဘောဇနဉှိ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန နိမန္တိတဿ တံ ဌပေတွာ အညံ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘုဉ္ဇန္တဿ ဟောတိ၊ ဣမေ စ ဘိက္ခူ ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပရိဘုဉ္ဇိံသု၊ ပဉ္စသု ဘောဇနေသု အညတရန္တိ အာဟ ‘‘ဘောဇ္ဇယာဂုယာ ဟိ ပဝါရဏာ ဟောတီ’’တိ။ ယသ္မာ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ပဋိက္ခိပန္တဿ ဝုတ္တာ ပဝါရဏာ ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပဋိက္ခိပန္တဿပိ ဟောတိယေဝ၊ တသ္မာ ဘောဇ္ဇယာဂုပိ ဩဒနဂတိကာယေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။

၂၈၄။ သုခုမောဇံပက္ခိပိံသူတိ ‘‘ဘဂဝါ ပရိဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ မညမာနာ ပက္ခိပိံသု။

ပါဋလိဂါမဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၅။ ပါဋလိဂါမောတိ (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၇၆) ဧဝံနာမကော မဂဓရဋ္ဌေ ဧကော ဂါမော။ တဿ ကိရ ဂါမဿ မာပနဒိဝသေ ဂါမင်္ဂဏဋ္ဌာနေ ဒွေ တယော ပါဋလင်္ကုရာ ပထဝိတော ဥဗ္ဘိဇ္ဇိတွာ နိက္ခမိံသု။ တေန တံ ‘‘ပါဋလိဂါမော’’ တွေဝ ဝေါဟရိံသု။ တဒဝသရီတိ တံ ပါဋလိဂါမံ အဝသရိ အနုပါပုဏိ။ ပါဋလိဂါမိကာတိ ပါဋလိဂါမဝါသိနော။ ဥပါသကာတိ တေ ကိရ ဘဂဝတော ပဌမဒဿနေန ကေစိ သရဏေသု စ သီလေသု စ ပတိဋ္ဌိတာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥပါသကာ’’တိ။ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသူတိ ပါဋလိဂါမေ ကိရ အဇာတသတ္တုနော လိစ္ဆဝိရာဇူနဉ္စ မနုဿာ ကာလေန ကာလံ ဂန္တွာ ဂေဟသာမိကေ ဂေဟတော နီဟရိတွာ မာသမ္ပိ အဍ္ဎမာသမ္ပိ ဝသန္တိ။ တေန ပါဋလိဂါမဝါသိနော မနုဿာ နိစ္စုပဒ္ဒုတာ ‘‘ဧတေသဉ္စေဝ အာဂတကာလေ ဝသနဋ္ဌာနံ ဘဝိဿတီတိ ဧကပဿေ ဣဿရာနံ ဘဏ္ဍပဋိသာမနဋ္ဌာနံ၊ ဧကပဿေ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ ဧကပဿေ အာဂန္တုကာနံ အဒ္ဓိကမနုဿာနံ၊ ဧကပဿေ ဒလိဒ္ဒါနံ ကပဏမနုဿာနံ၊ ဧကပဿေ ဂိလာနာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ ဘဝိဿတီ’’တိ သဗ္ဗေသံ အညမညံ အဃဋ္ဋေတွာ ဝသနပ္ပဟောနကံ နဂရမဇ္ဈေ မဟတိံ သာလံ ကာရေသုံ၊ တဿ နာမံ အာဝသထာဂါရန္တိ။ အာဂန္တွာ ဝသန္တိ ဧတ္ထ အာဂန္တုကာတိ အာဝသထော၊ တဒေဝ အာဂါရံ အာဝသထာဂါရံ။

တံ ဒိဝသဉ္စ တံ နိဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ တေ တတ္ထ ဂန္တွာ ဣဋ္ဌကကမ္မသုဓာကမ္မစိတ္တကမ္မာဒိဝသေန သုပရိနိဋ္ဌိတံ သုသဇ္ဇိတံ ဒေဝဝိမာနသဒိသံ ဒွါရကောဋ္ဌကတော ပဋ္ဌာယ ဩလောကေတွာ ‘‘ဣဒံ အာဝသထာဂါရံ အတိဝိယ မနောရမံ သဿိရိကံ၊ ကေန နု ခေါ ပဌမံ ပရိဘုတ္တံ အမှာကံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ အဿာ’’တိ စိန္တေသုံ၊ တသ္မိံယေဝ စ ခဏေ ‘‘ဘဂဝါ တံ ဂါမံ အနုပ္ပတ္တော’’တိ အဿောသုံ၊ တေန တေ ဥပ္ပန္နပီတိသောမနဿာ ‘‘အမှေဟိ ဘဂဝါ ဂန္တွာပိ အာနေတဗ္ဗော သိယာ၊ သော သယမေဝ အမှာကံ ဝသနဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တော၊ အဇ္ဇ မယံ ဘဂဝန္တံ ဣဓ ဝသာပေတွာ ပဌမံ ပရိဘုဉ္ဇာပေဿာမ၊ တထာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃေ အာဂတေ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ အာဂတမေဝ ဘဝိဿတိ၊ သတ္ထာရံ မင်္ဂလံ ဝဒါပေဿာမ၊ ဓမ္မံ ကထာပေဿာမ၊ ဣတိ တီဟိ ရတနေဟိ ပရိဘုတ္တေ ပစ္ဆာ အမှာကံ ပရေသဉ္စ ပရိဘောဂေါ ဘဝိဿတိ၊ ဧဝံ နော ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ ဧတဒတ္ထမေဝ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိံသု။ တသ္မာ ဧဝမာဟံသု ‘‘အဓိဝါသေတု နော၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါအာဝသထာဂါရ’’န္တိ။ တေနုပသင်္ကမိံသူတိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၂၉၇-၂၉၈၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၂) ကိဉ္စာပိ တံ ဒိဝသမေဝ ပရိနိဋ္ဌိတတ္တာ ဒေဝဝိမာနံ ဝိယ သုသဇ္ဇိတံ သုပဋိဇဂ္ဂိတံ၊ ဗုဒ္ဓါရဟံ ပန ကတွာ န ပညတ္တံ။ ဗုဒ္ဓါ ဟိ နာမ အရညဇ္ဈာသယာ အရညာရာမာ၊ အန္တောဂါမေ ဝသေယျုံ ဝါ နော ဝါ၊ တသ္မာ ဘဂဝတော ရုစိံ ဇာနိတွာဝ ပညပေဿာမာတိ စိန္တေတွာ တေ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိံသု၊ ဣဒါနိ ဘဂဝတော ရုစိံ ဇာနိတွာ တထာ ပညာပေတုကာမာ ယေနာဝသထာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိံသု။ သဗ္ဗသန္ထရိံ အာဝသထာဂါရံ သန္ထရိတွာတိ ဧတ္ထ သန္ထရဏံ သန္ထရိ၊ သဗ္ဗော သကလော သန္ထရိ ဧတ္ထာတိ သဗ္ဗသန္ထရိ။ အထ ဝါ သန္ထတန္တိ သန္ထရိ၊ သဗ္ဗံ သန္ထရိ သဗ္ဗသန္ထရိ၊ တံ သဗ္ဗသန္ထရိံ။ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသောဝါယံ၊ ယထာ သဗ္ဗမေဝ သန္ထတံ ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္ထရိတွာတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗပဌမံ တာဝ ‘‘ဂေါမယံ နာမ သဗ္ဗမင်္ဂလေသု ဝဋ္ဋတီ’’တိ သုဓာပရိကမ္မကတမ္ပိ ဘူမိံ အလ္လဂေါမယေန ဩပုဉ္ဇာပေတွာ ပရိသုက္ခဘာဝံ ဉတွာ ယထာ အက္ကန္တဋ္ဌာနေ ပဒံ ပညာယတိ၊ ဧဝံ စာတုဇ္ဇာတိယဂန္ဓေဟိ လိမ္ပေတွာ ဥပရိ နာနာဝဏ္ဏကဋသာရကေ သန္ထရိတွာ တေသံ ဥပရိ မဟာပိဋ္ဌိကကောဇဝေ အာဒိံ ကတွာ ဟတ္ထတ္ထရဏာဒီဟိ နာနာဝဏ္ဏေဟိ အတ္ထရဏေဟိ သန္ထရိတဗ္ဗယုတ္တကံ သဗ္ဗောကာသံ သန္ထရာပေသုံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗသန္ထရိံ အာဝသထာဂါရံ သန္ထရိတွာ’’တိ။

အာသနာနီတိ မဇ္ဈဋ္ဌာနေ တာဝ မင်္ဂလတ္ထမ္ဘံ နိဿာယ မဟာရဟံ ဗုဒ္ဓါသနံ ပညပေတွာ တတ္ထ ယံ ယံ မုဒုကဉ္စ မနောရမဉ္စ ပစ္စတ္ထရဏံ၊ တံ တံ အတ္ထရိတွာ ဥဘတောလောဟိတကံ မနုညဒဿနံ ဥပဓာနံ ဥပဒဟိတွာ ဥပရိ သုဝဏ္ဏရဇတတာရကဝိစိတ္တဝိတာနံ ဗန္ဓိတွာ ဂန္ဓဒါမပုပ္ဖဒါမပတ္တာဒါမာဒီဟိ အလင်္ကရိတွာ သမန္တာ ဒွါဒသဟတ္ထေ ဌာနေ ပုပ္ဖဇာလံ ကာရေတွာ တိံသဟတ္ထမတ္တံ ဌာနံ ပဋသာဏိယာ ပရိက္ခိပါပေတွာ ပစ္ဆိမဘိတ္တိံ နိဿာယ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ပလ္လင်္ကပီဌအပဿယပီဌမုဏ္ဍပီဌာဒီနိ ပညပါပေတွာ ဥပရိ သေတပစ္စတ္ထရဏေဟိ ပစ္စတ္ထရာပေတွာ သာလာယ ပါစီနပဿံ အတ္တနော နိသဇ္ဇာယောဂ္ဂံ ကာရေသုံ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အာသနာနိ ပညပေတွာ’’တိ။

ဥဒကမဏိကန္တိ မဟာကုစ္ဆိကံ သမေခလံ ဥဒကစာဋိံ။ ဧဝံ ဘဂဝါ ဘိက္ခုသင်္ဃော စ ယထာရုစိယာ ဟတ္ထပါဒေ ဓောဝိဿန္တိ၊ မုခံ ဝိက္ခာလေဿန္တီတိ တေသု တေသု ဌာနေသု မဏိဝဏ္ဏဿ ဥဒကဿ ပူရေတွာ ဝါသတ္ထာယ နာနာပုပ္ဖာနိ စေဝ ဥဒကဝါသစုဏ္ဏာနိ စ ပက္ခိပိတွာ ကဒလိပဏ္ဏေဟိ ပိဒဟိတွာ ပတိဋ္ဌပေသုံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥဒကမဏိကံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ’’တိ။

တေလပဒီပံ အာရောပေတွာတိ ရဇတသုဝဏ္ဏာဒိမယဒဏ္ဍာသု ဒဏ္ဍဒီပိကာသု ယောနကရူပကာဒီနံ ဟတ္ထေ ဌပိတသုဝဏ္ဏရဇတာဒိမယကပလ္လိကာသု စ တေလပဒီပေ ဇလယိတွာ။ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသူတိ ဧတ္ထ ပန တေ ပါဋလိဂါမိကဥပါသကာ န ကေဝလံ အာဝသထာဂါရမေဝ၊ အထ ခေါ သကလသ္မိမ္ပိ ဂါမေ ဝီထိယော သဇ္ဇာပေတွာ ဓဇေ ဥဿာပေတွာ ဂေဟဒွါရေသု ပုဏ္ဏဃဋေ စ ကဒလိအာဒယော စ ဌပါပေတွာ သကလဂါမံ ဒီပမာလာဟိ ဝိပ္ပကိဏ္ဏတာရကံ ဝိယ ကတွာ ‘‘ခီရပကေ ဒါရကေ ခီရံ ပါယေထ၊ ဒဟရကုမာရေ လဟုံ လဟုံ ဘောဇေတွာ သယာပေထ၊ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မာ ကရိတ္ထ၊ အဇ္ဇ ဧကရတ္တိံ သတ္ထာ အန္တောဂါမေ ဝသိဿတိ၊ ဗုဒ္ဓါ နာမ အပ္ပသဒ္ဒကာမာ ဟောန္တီ’’တိ ဘေရိံ စရာပေတွာ သယံ ဒဏ္ဍဒီပိကာ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု။

အထ ခေါ ဘဂဝါ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေန ယေန အာဝသထာဂါရံ တေနုပသင်္ကမီတိ ‘‘ယဿ ဒါနိ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ ကာလံ မညတီ’’တိ ဧဝံ ကိရ တေဟိ ကာလေ အာရောစိတေ ဘဂဝါ လာခါရသေန တိန္တရတ္တကောဝိဠာရပုပ္ဖဝဏ္ဏံ သုရတ္တံ ဒုပဋ္ဋံ ကတ္တရိယာ ပဒုမံ ကန္တေန္တော ဝိယ၊ သံဝိဓာယ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တော နိဝါသေတွာ သုဝဏ္ဏပါမင်္ဂေန ပဒုမကလာပံ ပရိက္ခိပန္တော ဝိယ၊ ဝိဇ္ဇုလတာသဿိရိကံ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ရတ္တကမ္ဗလေန ဂဇကုမ္ဘံ ပရိယောနန္ဓန္တော ဝိယ၊ ရတနသတုဗ္ဗေဓေ သုဝဏ္ဏဂ္ဃိကေ ပဝါဠဇာလံ ခိပမာနော ဝိယ၊ မဟတိ သုဝဏ္ဏစေတိယေ ရတ္တကမ္ဗလကဉ္စုကံ ပဋိမုဉ္စန္တော ဝိယ၊ ဂစ္ဆန္တံ ပုဏ္ဏစန္ဒံ ရတ္တဝလာဟကေန ပဋိစ္ဆာဒယမာနော ဝိယ၊ ကဉ္စနဂိရိမတ္ထကေ သုပက္ကလာခါရသံ ပရိသိဉ္စန္တော ဝိယ၊ စိတ္တကူဋပဗ္ဗတမတ္ထကံ ဝိဇ္ဇုလတာဇာလေန ပရိက္ခိပန္တော ဝိယ စ သစက္ကဝါဠသိနေရုယုဂန္ဓရမဟာပထဝိံ စာလေတွာ ဂဟိတနိဂြောဓပလ္လဝသမာနဝဏ္ဏံ ရတ္တဝရပံသုကူလံ ပါရုပိတွာ ဝနဂဟနတော ကေသရသီဟော ဝိယ၊ ဥဒယပဗ္ဗတကူဋတော ပုဏ္ဏစန္ဒော ဝိယ၊ ဗာလသူရိယော ဝိယ စ အတ္တနာ နိသိန္နတရုသဏ္ဍတော နိက္ခမိ။

အထဿ ကာယတော မေဃမုခတော ဝိဇ္ဇုကလာပါ ဝိယ ရသ္မိယော နိက္ခမိတွာ သုဝဏ္ဏရသဓာရာပရိသေကပိဉ္ဇရပတ္တပုပ္ဖဖလသာခါဝိဋပေ ဝိယ သမန္တတော ရုက္ခေ ကရိံသု။ တာဝဒေဝ အတ္တနော အတ္တနော ပတ္တစီဝရမာဒါယ မဟာဘိက္ခုသင်္ဃော ဘဂဝန္တံ ပရိဝါရေသိ။ တေ စ နံ ပရိဝါရေတွာ ဌိတဘိက္ခူ ဧဝရူပါ အဟေသုံ အပ္ပိစ္ဆာ သန္တုဋ္ဌာ ပဝိဝိတ္တာ အသံသဋ္ဌာ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဝတ္တာရော ဝစနက္ခမာ စောဒကာ ပါပဂရဟိနော သီလသမ္ပန္နာ သမာဓိသမ္ပန္နာ ပညာသမ္ပန္နာ ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နာ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပန္နာ။ တေဟိ ပရိဝါရိတော ဘဂဝါ ရတ္တကမ္ဗလပရိက္ခိတ္တော ဝိယ သုဝဏ္ဏက္ခန္ဓော၊ ရတ္တပဒုမသဏ္ဍမဇ္ဈဂတာ ဝိယ သုဝဏ္ဏနာဝါ၊ ပဝါဠဝေဒိကာပရိက္ခိတ္တော ဝိယ သုဝဏ္ဏပါသာဒေါ ဝိရောစိတ္ထ။ မဟာကဿပပ္ပမုခါ ပန မဟာထေရာ မေဃဝဏ္ဏံ ပံသုကူလစီဝရံ ပါရုပိတွာ မဏိဝမ္မဝမ္မိတာ ဝိယ မဟာနာဂါ ပရိဝါရယိံသု ဝီတရာဂါ ဘိန္နကိလေသာ ဝိဇဋိတဇဋာ ဆိန္နဗန္ဓနာ ကုလေ ဝါ ဂဏေ ဝါ အလဂ္ဂါ။

ဣတိ ဘဂဝါ သယံ ဝီတရာဂေါ ဝီတရာဂေဟိ၊ ဝီတဒေါသော ဝီတဒေါသေဟိ၊ ဝီတမောဟော ဝီတမောဟေဟိ ၊ နိတ္တဏှော နိတ္တဏှေဟိ၊ နိက္ကိလေသော နိက္ကိလေသေဟိ၊ သယံ ဗုဒ္ဓါ အနုဗုဒ္ဓေဟိ ပရိဝါရိတော ပတ္တပရိဝါရိတံ ဝိယ ကေသရံ၊ ကေသရပရိဝါရိတာ ဝိယ ကဏ္ဏိကာ၊ အဋ္ဌနာဂသဟဿပရိဝါရိတော ဝိယ ဆဒ္ဒန္တော နာဂရာဇာ၊ နဝုတိဟံသသဟဿပရိဝါရိတော ဝိယ ဓတရဋ္ဌော ဟံသရာဇာ၊ သေနင်္ဂပရိဝါရိတော ဝိယ စက္ကဝတ္တီ၊ မရုဂဏပရိဝါရိတော ဝိယ သက္ကော ဒေဝရာဇာ၊ ဗြဟ္မဂဏပရိဝါရိတော ဝိယ ဟာရိတမဟာဗြဟ္မာ၊ တာရာဂဏပရိဝုတော ဝိယ ပုဏ္ဏစန္ဒော အသမေန ဗုဒ္ဓဝေသေန အပရိမာဏေန ဗုဒ္ဓဝိလာသေန ပါဋလိဂါမီနံ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။

အထဿ ပုရတ္ထိမကာယတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ဃနဗုဒ္ဓရသ္မိယော ဥဋ္ဌဟိတွာ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ အဂ္ဂဟေသုံ၊ ပစ္ဆိမကာယတော ဒက္ခိဏပဿတော ဝါမပဿတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ဃနရသ္မိယော ဥဋ္ဌဟိတွာ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ အဂ္ဂဟေသုံ၊ ဥပရိကေသန္တတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗကေသာဝတ္တေဟိ မောရဂီဝဝဏ္ဏာ ဃနဗုဒ္ဓရသ္မိယော ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂဂနတလေ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ အဂ္ဂဟေသုံ၊ ဟေဋ္ဌာပါဒတလေဟိ ပဝါဠဝဏ္ဏာ ရသ္မိယော ဥဋ္ဌဟိတွာ ဃနပထဝိယံ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ အဂ္ဂဟေသုံ၊ ဒန္တတော အက္ခီနံ သေတဋ္ဌာနတော၊ နခါနဉ္စ မံသဝိနိမုတ္တဋ္ဌာနတော ဩဒါတာ ဃနဗုဒ္ဓရသ္မိယော ဥဋ္ဌဟိတွာ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ အဂ္ဂဟေသုံ၊ ရတ္တပီတဝဏ္ဏာနံ သမ္ဘိန္နဋ္ဌာနတော မဉ္ဇိဋ္ဌဝဏ္ဏာ ရသ္မိယော ဥဋ္ဌဟိတွာ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ အဂ္ဂဟေသုံ၊ သဗ္ဗတ္ထကမေဝ ပဘဿရာ ရသ္မိယော ဥဋ္ဌဟိံသု။ ဧဝံ သမန္တာ အသီတိဟတ္ထမတ္တံ ဌာနံ ဆဗ္ဗဏ္ဏာ ဗုဒ္ဓရသ္မိယော ဝိဇ္ဇောတမာနာ ဝိပ္ဖန္ဒမာနာ ဝိဓာဝမာနာ ကဉ္စနဒဏ္ဍဒီပိကာဟိ နိစ္ဆရိတွာ အာကာသံ ပက္ခန္ဒမာနာ မဟာပဒီပဇာလာ ဝိယ၊ စာတုဒ္ဒီပိကမဟာမေဃတော နိက္ခန္တဝိဇ္ဇုလတာ ဝိယ စ ဒိသောဒိသံ ပက္ခန္ဒိံသု။ ယာဟိ သဗ္ဗဒိသာဘာဂါ သုဝဏ္ဏစမ္ပကပုပ္ဖေဟိ ဝိကိရိယမာနာ ဝိယ၊ သုဝဏ္ဏဃဋတော နိက္ခန္တသုဝဏ္ဏရသဓာရာဟိ အာသိဉ္စိယမာနာ ဝိယ၊ ပသာရိတသုဝဏ္ဏပဋ္ဋပရိက္ခိတ္တာ ဝိယ၊ ဝေရမ္ဘဝါတသမုဒ္ဓတကိံသုကကဏိကာရကိကိရာတပုပ္ဖစုဏ္ဏသမောကိဏ္ဏာ ဝိယ စီနပိဋ္ဌစုဏ္ဏသမ္ပရိရဉ္ဇိတာ ဝိယ စ ဝိရောစိံသု။

ဘဂဝတောပိ အသီတိအနုဗျဉ္ဇနဗျာမပ္ပဘာပရိက္ခေပသမုဇ္ဇလံ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏပဋိမဏ္ဍိတံ သရီရံ အဗ္ဘမဟိကာဒိဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တံ သမုဇ္ဇလတာရကပဘာသိတံ ဝိယ ဂဂနတလံ၊ ဝိကသိတံ ဝိယ ပဒုမဝနံ၊ သဗ္ဗပါလိဖုလ္လော ဝိယ ယောဇနသတိကော ပါရိစ္ဆတ္တကော၊ ပဋိပါဋိယာ ဌပိတာနံ ဒွတ္တိံသစန္ဒာနံ ဒွတ္တိံသသူရိယာနံ ဒွတ္တိံသစက္ကဝတ္တီနံ ဒွတ္တိံသဒေဝရာဇာနံ ဒွတ္တိံသမဟာဗြဟ္မာနံ သိရိယာ သိရိံ အဘိဘဝမာနံ ဝိယ ဝိရောစိတ္ထ၊ ယထာ တံ ဒသဟိ ပါရမီဟိ ဒသဟိ ဥပပါရမီဟိ ဒသဟိ ပရမတ္ထပါရမီဟီတိ သမ္မဒေဝ ပရိပူရိတာဟိ သမတိံသာယ ပါရမီဟိ အလင်္ကတံ ကပ္ပသတသဟဿာဓိကာနိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ဒိန္နေန ဒါနေန ရက္ခိတေန သီလေန ကတေန ကလျာဏကမ္မေန ဧကသ္မိံ အတ္တဘာဝေ သမောသရိတွာ ဝိပါကံ ဒါတုံ ဩကာသံ အလဘမာနေန သမ္ဗာဓပ္ပတ္တေန ဝိယ နိဗ္ဗတ္တိတံ နာဝါသဟဿဿ ဘဏ္ဍံ ဧကံ နာဝံ အာရောပနကာလော ဝိယ၊ သကဋသဟဿဿ ဘဏ္ဍံ ဧကံ သကဋံ အာရောပနကာလော ဝိယ၊ ပဉ္စဝီသတိယာ ဂင်္ဂါနံ သမ္ဘိဇ္ဇ မုခဒွါရေ ဧကတော ရာသီဘူတကာလော ဝိယ စ အဟောသိ။

ဣမာယ ဗုဒ္ဓရသ္မိယာ ဩဘာသမာနဿပိ ဘဂဝတော ပုရတော အနေကာနိ ဒဏ္ဍဒီပိကာသဟဿာနိ ဥက္ခိပိံသု၊ တထာ ပစ္ဆတော ဝါမပဿေ ဒက္ခိဏပဿေ။ ဇာတိသုမနစမ္ပကဝနမာလိကာရတ္တုပ္ပလနီလုပ္ပလဗကုလသိန္ဒုဝါရာဒိပုပ္ဖာနိ စေဝ နီလပီတာဒိဝဏ္ဏသုဂန္ဓဂန္ဓစုဏ္ဏာနိ စ စာတုဒ္ဒီပိကမဟအာမေဃဝိဿဋ္ဌာ သလိလဝုဋ္ဌိယော ဝိယ ဝိပ္ပကိရိံသု။ ပဉ္စင်္ဂိကတူရိယနိဂ္ဃောသာ စေဝ ဗုဒ္ဓဓမ္မသင်္ဃဂုဏပဋိသံယုတ္တာ ထုတိဃောသာ စ သဗ္ဗာ ဒိသာ ပူရယမာနာ မုခရာ ဝိယ အကံသု။ ဒေဝသုပဏ္ဏနာဂယက္ခဂန္ဓဗ္ဗမနုဿာနံ အက္ခီနိ အမတပါနံ ဝိယ လဘိံသု။ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ ဌတွာ ပဒသဟဿေဟိ ဂမနဝဏ္ဏံ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ တတြိဒံ မုခမတ္တံ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၂၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၇၆) –

‘‘ဧဝံ သဗ္ဗင်္ဂသမ္ပန္နော၊ ကမ္ပယန္တော ဝသုန္ဓရံ၊

အဟေဌယန္တော ပါဏာနိ၊ ယာတိ လောကဝိနာယကော။

‘‘ဒက္ခိဏံ ပဌမံ ပါဒံ၊ ဥဒ္ဓရန္တော နရာသဘော၊

ဂစ္ဆန္တော သိရိသမ္ပန္နော၊ သောဘတေ ဒွိပဒုတ္တမော။

‘‘ဂစ္ဆတော ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ၊ ဟေဋ္ဌာပါဒတလံ မုဒု၊

သမံ သမ္ဖုသတေ ဘူမိံ၊ ရဇသာနုပလိမ္ပတိ။

‘‘နိန္နံ ဌာနံ ဥန္နမတိ၊ ဂစ္ဆန္တေ လောကနာယကေ၊

ဥန္နတဉ္စ သမံ ဟောတိ၊ ပထဝီ စ အစေတနာ။

‘‘ပါသာဏာ သက္ခရာ စေဝ၊ ကထလာ ခါဏုကဏ္ဋကာ၊

သဗ္ဗေ မဂ္ဂါ ဝိဝဇ္ဇန္တိ၊ ဂစ္ဆန္တေ လောကနာယကေ။

‘‘နာတိဒူရေ ဥဒ္ဓရတိ၊ နာစ္စာသန္နေ စ နိက္ခိပံ၊

အဃဋ္ဋယန္တော နိယျာတိ၊ ဥဘော ဇာဏူ စ ဂေါပ္ဖကေ။

‘‘နာတိသီဃံ ပက္ကမတိ၊ သမ္ပန္နစရဏော မုနိ၊

န စာတိသဏိကံ ယာတိ၊ ဂစ္ဆမာနော သမာဟိတော။

‘‘ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စ၊ ဒိသဉ္စ ဝိဒိသံ တထာ၊

န ပေက္ခမာနော သော ယာတိ၊ ယုဂမတ္တဉှိ ပေက္ခတိ။

‘‘နာဂဝိက္ကန္တစာရော သော၊ ဂမနေ သောဘတေ ဇိနော၊

စာရု ဂစ္ဆတိ လောကဂ္ဂေါ၊ ဟာသယန္တော သဒေဝကေ။

‘‘ဥသဘရာဇာဝ သောဘန္တော၊ စာတုစာရီဝ ကေသရီ၊

တောသယန္တော ဗဟူ သတ္တေ၊ ဂါမသေဋ္ဌံ ဥပါဂမီ’’တိ။ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၂၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၇၆)၊

ဝဏ္ဏကာလော နာမ ကိရေသ။ ဧဝံဝိဓေသု ကာလေသု ဘဂဝတော သရီရဝဏ္ဏေ ဝါ ဂုဏဝဏ္ဏေ ဝါ ဓမ္မကထိကဿ ထာမောယေဝ ပမာဏံ။ စုဏ္ဏိယပဒေဟိ ဂါထာဗန္ဓေဟိ ဝါ ယတ္တကံ သက္ကောတိ၊ တတ္တကံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ‘‘ဒုက္ကထိတ’’န္တိ ဝါ ‘‘အတိတ္ထေန ပက္ခန္ဒော’’တိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗော။ အပရိမာဏဝဏ္ဏာ ဟိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော၊ တေသံ ဗုဒ္ဓါပိ အနဝသေသတော ဝဏ္ဏံ ဝတ္တုံ အသမတ္ထာ။ သကလမ္ပိ ဟိ ကပ္ပံ ဝဒန္တာ ပရိယောသာပေတုံ န သက္ကောန္တိ၊ ပဂေဝ ဣတရာ ပဇာတိ။ ဣမိနာ သိရိဝိလာသေန အလင်္ကတပဋိယတ္တံ ပါဋလိဂါမံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝါ ပသန္နစိတ္တေန ဇနေန ပုပ္ဖဂန္ဓဓူမဝါသစုဏ္ဏာဒီဟိ ပူဇိယမာနော အာဝသထာဂါရံ ပါဝိသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေန ယေန အာဝသထာဂါရံ တေနုပသင်္ကမီ’’တိ။

ပါဒေ ပက္ခာလေတွာတိ ယဒိပိ ဘဂဝတော ပါဒေ ရဇောဇလ္လံ န ဥပလိမ္ပတိ၊ တေသံ ပန ဥပါသကာနံ ကုသလာဘိဝုဒ္ဓိံ အာကင်္ခန္တော ပရေသံ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇနတ္ထံ ဘဂဝါ ပါဒေ ပက္ခာလေသိ။ အပိစ ဥပါဒိန္နကသရီရံ နာမ သီတိကာတဗ္ဗမ္ပိ ဟောတီတိ တဒတ္ထမ္ပိ ဘဂဝါ နဟာနပါဒဓောဝနာနိ ကရောတိယေဝ။ ဘဂဝန္တံယေဝ ပုရက္ခတွာတိ ဘဂဝန္တံ ပုရတော ကတွာ။ တတ္ထ ဘဂဝါ ဘိက္ခူနဉ္စေဝ ဥပါသကာနဉ္စ မဇ္ဈေ နိသိန္နော ဂန္ဓောဒကေန နဟာပေတွာ ဒုကူလစုမ္ဗဋေန ဝေါဒကံ ကတွာ ဇာတိဟိင်္ဂုလကေန မဇ္ဇိတွာ ရတ္တကမ္ဗလပလိဝေဌိတေ ပီဌေ ဌပိတာ ရတ္တသုဝဏ္ဏဃနပဋိမာ ဝိယ အတိဝိယ ဝိရောစိတ္ထ။ အယံ ပနေတ္ထ ပေါရာဏာနံ ဝဏ္ဏဘဏနမဂ္ဂေါ –

‘‘ဂန္တွာန မဏ္ဍလမာဠံ၊ နာဂဝိက္ကန္တစာရဏော၊

ဩဘာသယန္တော လောကဂ္ဂေါ၊ နိသီဒိ ဝရမာသနေ။

‘‘တဟိံ နိသိန္နော နရဒမ္မသာရထိ၊

ဒေဝါတိဒေဝေါ သတပုညလက္ခဏော၊

ဗုဒ္ဓါသနေ မဇ္ဈဂတော ဝိရောစတိ၊

သုဝဏ္ဏနေက္ခံ ဝိယ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ။

‘‘နေက္ခံ ဇမ္ဗောနဒဿေဝ၊ နိက္ခိတ္တံ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ၊

ဝိရောစတိ ဝီတမလော၊ မဏိ ဝေရောစနော ယထာ။

‘‘မဟာသာလောဝ သမ္ဖုလ္လော၊ မေရုရာဇာဝလင်္ကတော၊

သုဝဏ္ဏထူပသင်္ကာသော၊ ပဒုမော ကောသကော ယထာ။

‘‘ဇလန္တော ဒီပရုက္ခောဝ၊ ပဗ္ဗတဂ္ဂေ ယထာ သိခီ၊

ဒေဝါနံ ပါရိစ္ဆတ္တောဝ၊ သဗ္ဗဖုလ္လော ဝိရောစထာ’’တိ။ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၂၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၇၆)၊

ပါဋလိဂါမိကေ ဥပါသကေ အာမန္တေသီတိ ယသ္မာ တေသု ဥပါသကေသု ဗဟူ ဇနာ သီလေ ပတိဋ္ဌိတာ၊ တသ္မာ ပဌမံ တာဝ သီလဝိပတ္တိယာ အာဒီနဝံ ပကာသေတွာ ပစ္ဆာ သီလသမ္ပဒါယ အာနိသံသံ ဒဿေတုံ ‘‘ပဉ္စိမေ ဂဟပတယော’’တိအာဒိနာ ဓမ္မဒေသနတ္ထံ အာမန္တေသိ။ တတ္ထ ဒုဿီလောတိ နိဿီလော (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၄၉၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၅။၂၁၃၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၇၆)။ အဘာဝတ္ထော ဟေတ္ထ ဒု-သဒ္ဒေါ ‘‘ဒုပ္ပညော’’တိအာဒီသု ဝိယ။ သီလဝိပန္နောတိ ဝိပန္နသီလော ဘိန္နသံဝရော။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဒုဿီလော’’တိ ပဒေန ပုဂ္ဂလဿ သီလာဘာဝေါ ဝုတ္တော။ သော ပနဿ သီလာဘာဝေါ ဒုဝိဓော အသမာဒါနေန ဝါ သမာဒိန္နဿ ဘေဒေန ဝါတိ။ တေသု ပုရိမော န တထာ သာဝဇ္ဇော၊ ယထာ ဒုတိယော သာဝဇ္ဇတရော။ ယထာဓိပ္ပေတာဒီနဝနိမိတ္တံ သီလာဘာဝံ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာယ ဒေသနာယ ဒဿေတုံ ‘‘သီလဝိပန္နော’’တိ ဝုတ္တံ၊ တေန ‘‘ဒုဿီလော’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပမာဒါဓိကရဏန္တိ ပမာဒကာရဏာ။ ဣဒဉ္စ သုတ္တံ ဂဟဋ္ဌာနံ ဝသေန အာဂတံ၊ ပဗ္ဗဇိတာနမ္ပိ ပန လဗ္ဘတေဝ။ ဂဟဋ္ဌော ဟိ ယေန ယေန သိပ္ပဋ္ဌာနေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ ယဒိ ကသိယာ ယဒိ ဝဏိဇ္ဇာယ ယဒိ ဂေါရက္ခေန။ ပါဏာတိပါတာဒိဝသေန ပမတ္တော တံ တံ ယထာကာလံ သမ္ပာဒေတုံ န သက္ကောတိ၊ အထဿ ကမ္မံ ဝိနဿတိ။ မာဃာတကာလေ ပါဏာတိပါတံ ပန အဒိန္နာဒါနာဒီနိ စ ကရောန္တော ဒဏ္ဍဝသေန မဟတိံ ဘောဂဇာနိံ နိဂစ္ဆတိ။ ပဗ္ဗဇိတော ဒုဿီလော ပမာဒကာရဏာ သီလတော ဗုဒ္ဓဝစနတော ဈာနတော သတ္တအရိယဓနတော စ ဇာနိံ နိဂစ္ဆတိ။

ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါတိ ဂဟဋ္ဌဿ ‘‘အသုကော အသုကကုလေ ဇာတော ဒုဿီလော ပါပဓမ္မော ပရိစ္စတ္တဣဓလောကပရလောကော သလာကဘတ္တမတ္တမ္ပိ န ဒေတီ’’တိ စတုပရိသမဇ္ဈေ ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ။ ပဗ္ဗဇိတဿ ‘‘အသုကော နာမ သတ္ထုသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ နာသက္ခိ သီလာနိ ရက္ခိတုံ၊ န ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဟေတုံ၊ ဝေဇ္ဇကမ္မာဒီဟိ ဇီဝတိ၊ ဆဟိ အဂါရဝေဟိ သမန္နာဂတော’’တိ ဧဝံ ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ။

အဝိသာရဒေါတိ ဂဟဋ္ဌော တာဝ ‘‘အဝဿံ ဗဟူနံ သန္နိပါတဋ္ဌာနေ ကောစိ မမ ကမ္မံ ဇာနိဿတိ၊ အထ မံ နိဂ္ဂဏှိဿန္တီ’’တိ ဝါ၊ ‘‘ရာဇကုလဿ ဝါ ဒဿန္တီ’’တိ သဘယော ဥပသင်္ကမတိ၊ မင်္ကုဘူတော ပတ္တက္ခန္ဓော အဓောမုခေါ နိသီဒတိ၊ ဝိသာရဒေါ ဟုတွာ ကထေတုံ န သက္ကောတိ။ ပဗ္ဗဇိတောပိ ‘‘ဗဟူ ဘိက္ခူ သန္နိပတိတာ၊ အဝဿံ ကောစိ မမ ကမ္မံ ဇာနိဿတိ၊ အထ မေ ဥပေါသထမ္ပိ ပဝါရဏမ္ပိ ဌပေတွာ သာမညတော စာဝေတွာ နိက္ကဍ္ဎိဿန္တီ’’တိ သဘယော ဥပသင်္ကမတိ၊ ဝိသာရဒေါ ဟုတွာ ကထေတုံ န သက္ကောတိ။ ဧကစ္စော ပန ဒုဿီလောပိ သမာနော ဒပ္ပိတော ဝိယ ဝဒတိ၊ သောပိ အဇ္ဈာသယေန မင်္ကု ဟောတိယေဝ ဝိပ္ပဋိသာရီဘာဝတော။

သမ္မူဠှောကာလံ ကရောတီတိ ဒုဿီလဿ ဟိ မရဏမဉ္စေ နိပန္နဿ ဒုဿီလျကမ္မာနံ သမာဒါယ ဝတ္တိတဋ္ဌာနာနိ အာပါထမာဂစ္ဆန္တိ။ သော ဥမ္မီလေတွာ အတ္တနော ပုတ္တဒါရာဒိဒဿနဝသေန ဣဓလောကံ ပဿတိ၊ နိမီလေတွာ ဂတိနိမိတ္တုပဋ္ဌာနဝသေန ပရလောကံ ပဿတိ၊ တဿ စတ္တာရော အပါယာ ကမ္မာနုရူပံ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ သတ္တိသတေန ပဟရိယမာနော ဝိယ အဂ္ဂိဇာလာယ အာလိင်္ဂိယမာနော ဝိယ စ ဟောတိ။ သော ‘‘ဝါရေထ ဝါရေထာ’’တိ ဝိရဝန္တောဝ မရတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတီ’’တိ။

ကာယဿ ဘေဒါတိ ဥပါဒိန္နကက္ခန္ဓပရိစ္စာဂါ။ ပရံ မရဏာတိ တဒနန္တရံ အဘိနိဗ္ဗတ္တက္ခန္ဓဂ္ဂဟဏေ။ အထ ဝါ ကာယဿ ဘေဒါတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဥပစ္ဆေဒါ။ ပရံ မရဏာတိ စုတိတော ဥဒ္ဓံ။ အပါယန္တိအာဒိ သဗ္ဗံ နိရယဝေဝစနံ။ နိရယော ဟိ သဂ္ဂမောက္ခဟေတုဘူတာ ပုညသင်္ခါတာ အယာ အပေတတ္တာ၊ သုခါနံ ဝါ အာယဿ အာဂမနဿ အဘာဝါ အပါယော။ ဒုက္ခဿ ဂတိ ပဋိသရဏန္တိ ဒုဂ္ဂတိ၊ ဒေါသဗဟုလတာယ ဝါ ဒုဋ္ဌေန ကမ္မုနာ နိဗ္ဗတ္တာ ဂတီတိ ဒုဂ္ဂတိ။ ဝိဝသာ နိပတန္တိ ဧတ္ထ ဒုက္ကဋကာရိနောတိ ဝိနိပါတော၊ ဝိနဿန္တာ ဝါ ဧတ္ထ နိပတန္တိ သံဘိဇ္ဇမာနင်္ဂပစ္စင်္ဂါတိ ဝိနိပါတော။ နတ္ထိ ဧတ္ထ အဿာဒသညိတော အယောတိ နိရယော။

အထ ဝါ အပါယဂ္ဂဟဏေန တိရစ္ဆာနယောနိံ ဒီပေတိ။ တိရစ္ဆာနယောနိ ဟိ အပါယော သုဂတိတော အပေတတ္တာ၊ န ဒုဂ္ဂတိ မဟေသက္ခာနံ နာဂရာဇာဒီနံ သမ္ဘဝတော။ ဒုဂ္ဂတိဂ္ဂဟဏေန ပေတ္တိဝိသယံ ဒီပေတိ။ သော ဟိ အပါယော စေဝ ဒုဂ္ဂတိ စ သုဂတိတော အပေတတ္တာ ဒုက္ခဿ စ ဂတိဘူတတ္တာ၊ န တု ဝိနိပါတော အသုရသဒိသံ အဝိနိပတိတတ္တာ။ ပေတမဟိဒ္ဓိကာနံ ဝိမာနာနိပိ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ဝိနိပါတဂ္ဂဟဏေန အသုရကာယံ ဒီပေတိ။ သော ဟိ ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန အပါယော စေဝ ဒုဂ္ဂတိ စ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိသမုဿယေဟိ ဝိနိပါတတ္တာ ဝိနိပါတောတိ စ ဝုစ္စတိ။ နိရယဂ္ဂဟဏေန ပန အဝီစိအာဒိကံ အနေကပ္ပကာရံ နိရယမေဝ ဒီပေတိ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ နိဗ္ဗတ္တတိ။

အာနိသံသကထာ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယံ ပန ဝိသေသော – သီလဝါတိ သမာဒါနဝသေန သီလဝါ။ သီလသမ္ပန္နောတိ ပရိသုဒ္ဓံ ပရိပုဏ္ဏဉ္စ ကတွာ သီလဿ သမ္ပာဒနေန သီလသမ္ပန္နော။ ဘောဂက္ခန္ဓန္တိ ဘောဂရာသိံ။ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကန္တိ ဧတ္ထ သုဂတိဂ္ဂဟဏေန မနုဿဂတိပိ သင်္ဂယှတိ၊ သဂ္ဂဂ္ဂဟဏေန ဒေဝဂတိ ဧဝ။ တတ္ထ သုန္ဒရာ ဂတီတိ သုဂတိ၊ ရူပါဒီဟိ ဝိသယေဟိ သုဋ္ဌု အဂ္ဂေါတိ သဂ္ဂေါ၊ သော သဗ္ဗောပိ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဋ္ဌေန လောကောတိ။

ပါဋလိဂါမိကေ ဥပါသကေ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဓမ္မိယာ ကထာယာတိ အညာယပိ ပါဠိမုတ္တာယ ဓမ္မကထာယ စေဝ အာဝသထာနုမောဒနကထာယ စ။ တဒါ ဟိ ဘဂဝါ ယသ္မာ အဇာတသတ္တုနာ တတ္ထ ပါဋလိပုတ္တနဂရံ မာပေန္တေန အညာသု ဂါမနိဂမရာဇဓာနီသု ယေ သီလာစာရသမ္ပန္နာ ကုဋုမ္ဗိကာ၊ တေ အာနေတွာ ဓနဓညာနိ ဃရဝတ္ထုခေတ္တဝတ္ထာဒီနိ စေဝ ပရိဟာရဉ္စ ဒါပေတွာ နိဝေသိယန္တိ၊ တသ္မာ ပါဋလိဂါမိကာ ဥပါသကာ အာနိသံသဒဿာဝိတာယ ဝိသေသတော သီလဂရုကာတိ သဗ္ဗဂုဏာနဉ္စ သီလဿ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော တေသံ ပဌမံ သီလာနိသံသေ ပကာသေတွာ တတော ပရံ အာကာသဂင်္ဂံ ဩတာရေန္တော ဝိယ ပထဝေါဇံ အာကဍ္ဎန္တော ဝိယ မဟာဇမ္ဗုံ မတ္ထကေ ဂဟေတွာ စာလေန္တော ဝိယ ယောဇနပ္ပမာဏံ မဟာမဓုံ စက္ကယန္တေန ပီဠေတွာ သုမဓုရရသံ ပါယမာနော ဝိယ စ ပါဋလိဂါမိကာနံ ဥပါသကာနံ ဟိတသုခါဝဟံ ပကိဏ္ဏကကထံ ကထေန္တောပိ ‘‘အာဝါသဒါနံ နာမေတံ ဂဟပတယော မဟန္တံ ပုညံ၊ တုမှာကံ အာဝါသော မယာ ပရိဘုတ္တော၊ ဘိက္ခုသင်္ဃေန ပရိဘုတ္တော၊ မယာ စ ဘိက္ခုသင်္ဃေန စ ပရိဘုတ္တေ ဓမ္မရတနေနပိ ပရိဘုတ္တောယေဝ ဟောတိ၊ ဧဝံ တီဟိ ရတနေဟိ ပရိဘုတ္တေ အပရိမေယျောဝ ဝိပါကော၊ အပိစ အာဝါသဒါနသ္မိံ ဒိန္နေ သဗ္ဗဒါနံ ဒိန္နမေဝ ဟောတိ၊ ဘူမဋ္ဌကပဏ္ဏသာလာယ ဝါ သာခါမဏ္ဍပဿ ဝါ သင်္ဃံ ဥဒ္ဒိဿ ကတဿ အာနိသံသော ပရိစ္ဆိန္ဒိတုံ န သက္ကာ။ အာဝါသဒါနာနုဘာဝေန ဟိ ဘဝေ နိဗ္ဗတ္တမာနဿပိ သမ္ပီဠိတဂဗ္ဘဝါသော နာမ န ဟောတိ၊ ဒွါဒသဟတ္ထော ဩဝရကော ဝိယဿ မာတုကုစ္ဆိ အသမ္ဗာဓောဝ ဟောတီ’’တိ ဧဝံ နာနာနယဝိစိတ္တံ ဗဟုံ ဓမ္မကထံ ကထေတွာ –

‘‘သီတံ ဥဏှံ ပဋိဟန္တိ၊ တတော ဝါဠမိဂါနိ စ၊

သရီသပေ စ မကသေ၊ သိသိရေ စာပိ ဝုဋ္ဌိယော။

‘‘တတော ဝါတာတပေါ ဃောရော၊ သဉ္ဇာတော ပဋိဟညတိ၊

လေဏတ္ထဉ္စ သုခတ္ထဉ္စ၊ ဈာယိတုဉ္စ ဝိပဿိတုံ။

‘‘ဝိဟာရဒါနံ သင်္ဃဿ၊ အဂ္ဂံ ဗုဒ္ဓေန ဝဏ္ဏိတံ၊

တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော၊ သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော။

‘‘ဝိဟာရေ ကာရယေ ရမ္မေ၊ ဝါသယေတ္ထ ဗဟုဿုတေ၊

တေသံ အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ၊ ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ။

‘‘ဒဒေယျ ဥဇုဘူတေသု၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊

တေ တဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ၊ သဗ္ဗဒုက္ခာပနူဒနံ၊

ယံ သော ဓမ္မံ ဣဓညာယ၊ ပရိနိဗ္ဗာတိ အနာသဝေါ’’တိ။ (စူဠဝ။ ၂၉၅၊ ၃၁၅) –

ဧဝံ အယမ္ပိ အာဝါသဒါနေ အာနိသံသော အယမ္ပိ အာဝါသဒါနေ အာနိသံသောတိ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ အတိရေကဒိယဍ္ဎယာမံ အာဝါသဒါနာနိသံသံ ကထေသိ။ တတ္ထ ဣမာ ဂါထာဝ သင်္ဂဟံ အာရုဠှာ၊ ပကိဏ္ဏကဓမ္မဒေသနာ ပန သင်္ဂဟံ န အာရောဟတိ။ သန္ဒဿေတွာတိအာဒီနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။

အဘိက္ကန္တာတိ အတိက္ကန္တာ ဒွေ ယာမာ ဂတာ။ ယဿဒါနိ တုမှေ ကာလံ မညထာတိ ယဿ ဂမနဿ တုမှေ ကာလံ မညထ၊ ဂမနကာလော တုမှာကံ၊ ဂစ္ဆထာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကသ္မာ ပန ဘဂဝါ တေ ဥယျောဇေသီတိ? အနုကမ္ပာယ။ တိယာမရတ္တိဉှိ နိသီဒိတွာ ဝီတိနာမေန္တာနံ တေသံ သရီရေ အာဗာဓော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃောပိ စ မဟာ၊ တဿ သယနနိသဇ္ဇာနံ ဩကာသံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဣတိ ဥဘယာနုကမ္ပာယ ဥယျောဇေသိ။

သုညာဂါရန္တိ ပါဋိယေက္ကံ သုညာဂါရံ နာမ တတ္ထ နတ္ထိ။ တေ ကိရ ဂဟပတယော တဿေဝ အာဝသထာဂါရဿ ဧကပဿေ ပဋသာဏိံ ပရိက္ခိပါပေတွာ ကပ္ပိယမဉ္စံ ပညပေတွာ တတ္ထ ကပ္ပိယပစ္စတ္ထရဏာနိ အတ္ထရိတွာ ဥပရိ သုဝဏ္ဏရဇတတာရကဂန္ဓမာလာဒိဒါမပဋိမဏ္ဍိတံ ဝိတာနံ ဗန္ဓိတွာ ဂန္ဓတေလပဒီပံ အာရောပယိံသု ‘‘အပ္ပေဝ နာမ သတ္ထာ ဓမ္မာသနတော ဝုဋ္ဌာယ ထောကံ ဝိဿမေတုကာမော ဣဓ နိပဇ္ဇေယျ၊ ဧဝံ နော ဣဒံ အာဝသထာဂါရံ ဘဂဝတာ စတူဟိ ဣရိယာပထေဟိ ပရိဘုတ္တံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတီ’’တိ။ သတ္ထာပိ တဒေဝ သန္ဓာယ တတ္ထ သင်္ဃာဋိံ ပညပေတွာ သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သုညာဂါရံ ပါဝိသီ’’တိ။ တတ္ထ ပါဒဓောဝနဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဓမ္မာသနာ အဂမာသိ၊ ဧတ္တကေ ဌာနေ ဂမနံ နိပ္ဖန္နံ။ ဓမ္မာသနံ ပတွာ ထောကံ အဋ္ဌာသိ၊ ဣဒံ တတ္ထ ဌာနံ။ ဒွေ ယာမေ ဓမ္မာသနေ နိသီဒိ၊ ဧတ္တကေ ဌာနေ နိသဇ္ဇာ နိပ္ဖန္နာ။ ဥပါသကေ ဥယျောဇေတွာ ဓမ္မာသနတော ဩရုယှ ယထာဝုတ္တေ ဌာနေ သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ ။ ဧတံ ဌာနံ ဘဂဝတာ စတူဟိ ဣရိယာပထေဟိ ပရိဘုတ္တံ အဟောသီတိ။

ပါဋလိဂါမဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သုနိဓဝဿကာရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၆။ သုနိဓဝဿကာရာတိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၅၃၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၇၆) သုနိဓော စ ဝဿကာရော စ ဒွေ ဗြာဟ္မဏာ။ မဂဓမဟာမတ္တာတိ မဂဓရညော မဟာအမစ္စာ၊ မဂဓရဋ္ဌေ ဝါ မဟာမတ္တာ၊ မဟတိယာ ဣဿရိယမတ္တာယ သမန္နာဂတာတိ မဂဓမဟာမတ္တာ။ ပါဋလိဂါမေ နဂရံ မာပေန္တီတိ ပါဋလိဂါမန္တသင်္ခါတေ ဘူမိပ္ပဒေသေ နဂရံ မာပေန္တိ၊ ပုဗ္ဗေ ‘‘ပါဋလိဂါမော’’တိ လဒ္ဓနာမံ ဌာနံ ဣဒါနိ နဂရံ ကတွာ မာပေန္တီတိ အတ္ထော။ ဝဇ္ဇီနံ ပဋိဗာဟာယာတိ လိစ္ဆဝိရာဇူနံ အာယမုခပစ္ဆိန္ဒနတ္ထံ။ ဝတ္ထူနီတိ ဃရဝတ္ထူနိ ဃရပတိဋ္ဌာပနဋ္ဌာနာနိ။ စိတ္တာနိ နမန္တိ နိဝေသနာနိ မာပေတုန္တိ ရညော ရာဇမဟာမတ္တာနဉ္စ နိဝေသနာနိ မာပေတုံ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာပါဌကာနံ စိတ္တာနိ နမန္တိ။ တေ ကိရ အတ္တနော သိပ္ပာနုဘာဝေန ဟေဋ္ဌာပထဝိယံ တိံသဟတ္ထမတ္တေ ဌာနေ ‘‘ဣဓ နာဂါနံ နိဝါသပရိဂ္ဂဟော၊ ဣဓ ယက္ခာနံ၊ ဣဓ ဘူတာနံ နိဝါသပရိဂ္ဂဟော၊ ဣဓ ပါသာဏော ဝါ ခါဏုကော ဝါ အတ္ထီ’’တိ ဇာနန္တိ၊ တေ တဒါ သိပ္ပံ ဇပ္ပိတွာ တာဒိသံ သာရမ္ဘဋ္ဌာနံ ပရိဟရိတွာ အနာရမ္ဘေ ဌာနေ တာဟိ ဝတ္ထုပရိဂ္ဂါဟိကာဟိ ဒေဝတာဟိ သဒ္ဓိံ မန္တယမာနာ ဝိယ တံတံဂေဟာနိ မာပေန္တိ။

အထ ဝါ နေသံ သရီရေ ဒေဝတာ အဓိမုစ္စိတွာ တတ္ထ တတ္ထ နိဝေသနာနိ မာပေတုံ စိတ္တံ နာမေန္တိ။ တာ စတူသု ကောဏေသု ခါဏုကေ ကောဋ္ဋေတွာ ဝတ္ထုမှိ ဂဟိတမတ္တေ ပဋိဝိဂစ္ဆန္တိ။ သဒ္ဓါနံ ကုလာနံ သဒ္ဓါ ဒေဝတာ တထာ ကရောန္တိ၊ အဿဒ္ဓါနံ ကုလာနံ အဿဒ္ဓါ ဒေဝတာ စ။ ကိံ ကာရဏာ? သဒ္ဓါနဉှိ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘ဣဓ မနုဿာ နိဝေသနံ မာပေန္တာ ပဌမံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ နိသီဒါပေတွာ မင်္ဂလံ ဝဒါပေဿန္တိ၊ အထ မယံ သီလဝန္တာနံ ဒဿနံ ဓမ္မကထံ ပဉှဝိဿဇ္ဇနံ အနုမောဒနဉ္စ သောတုံ လဘိဿာမ၊ မနုဿာဒါနံ ဒတွာ အမှာကံ ပတ္တိံ ဒဿန္တီ’’တိ။ အဿဒ္ဓါ ဒေဝတာပိ ‘‘အတ္တနော ဣစ္ဆာနုရူပံ တေသံ ပဋိပတ္တိံ ပဿိတုံ ကထဉ္စ သောတုံ လဘိဿာမာ’’တိ တထာ ကရောန္တိ။

တာဝတိံသေဟီတိ ယထာ ဟိ ဧကသ္မိံ ကုလေ ဧကံ ပဏ္ဍိတံ မနုဿံ၊ ဧကသ္မိဉ္စ ဝိဟာရေ ဧကံ ဗဟုဿုတံ ဘိက္ခုံ ဥပါဒါယ ‘‘အသုကကုလေ မနုဿာ ပဏ္ဍိတာ၊ အသုကဝိဟာရေ ဘိက္ခူ ဗဟုဿုတာ’’တိ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ၊ ဧဝမေဝံ သက္ကံ ဒေဝရာဇာနံ ဝိဿကမ္မဉ္စ ဒေဝပုတ္တံ ဥပါဒါယ ‘‘တာဝတိံသာ ပဏ္ဍိတာ’’တိ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော။ တေနာဟ ‘‘တာဝတိံသေဟီ’’တိ။ သေယျထာပီတိအာဒိနာ ဒေဝေဟိ တာဝတိံသေဟိ သဒ္ဓိံ မန္တေတွာ ဝိယ သုနိဓဝဿကာရာ နဂရံ မာပေန္တီတိ ဒဿေတိ။

ယာဝတာ အရိယံ အာယတနန္တိ ယတ္တကံ အရိယမနုဿာနံ ဩသရဏဋ္ဌာနံ နာမ အတ္ထိ။ ယာဝတာ ဝဏိပ္ပထောတိ ယတ္တကံ ဝါဏိဇာနံ အာဟဋဘဏ္ဍဿ ရာသိဝသေနေဝ ကယဝိက္ကယဋ္ဌာနံ နာမ၊ ဝါဏိဇာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ ဝါ အတ္ထိ။ ဣဒံ အဂ္ဂနဂရန္တိ တေသံ အရိယာယတနဝဏိပ္ပထာနံ ဣဒံ နဂရံ အဂ္ဂံ ဘဝိဿတိ ဇေဋ္ဌကံ ပါမောက္ခံ။ ပုဋဘေဒနန္တိ ဘဏ္ဍပုဋဘေဒနဋ္ဌာနံ၊ ဘဏ္ဍဂန္ထိကာနံ မောစနဋ္ဌာနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သကလဇမ္ဗုဒီပေ အလဒ္ဓဘဏ္ဍမ္ပိ ဟိ ဣဓေဝ လဘိဿတိ၊ အညတ္ထ ဝိက္ကယံ အဂစ္ဆန္တမ္ပိ ဣဓ ဝိက္ကယံ ဂစ္ဆိဿတိ၊ တသ္မာ ဣဓေဝ ပုဋံ ဘိန္ဒိဿတီတိ အတ္ထော။ အာယန္တိ ယာနိ စတူသု ဒွါရေသု စတ္တာရိ၊ သဘာယံ ဧကန္တိ ဧဝံ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ပဉ္စသတသဟဿာနိ တတ္ထ ဥဋ္ဌဟိဿန္တိ၊ တာနိဿ ဘာဝီနိ အာယာနိ ဒဿေတိ။ အဂ္ဂိတော ဝါတိအာဒီသု စ-ကာရတ္ထော ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ အဂ္ဂိနာ စ ဥဒကေန စ မိထုဘေဒေန စ နဿိဿတီတိ အတ္ထော။ တဿ ဟိ ဧကော ကောဋ္ဌာသော အဂ္ဂိနာ နဿိဿတိ၊ နိဗ္ဗာပေတုမ္ပိ နံ န သက္ခိဿတိ၊ ဧကံ ကောဋ္ဌာသံ ဂင်္ဂါ ဂဟေတွာ ဂမိဿတိ၊ ဧကော ဣမိနာ အကထိတံ အမုဿ၊ အမုနာ အကထိတံ ဣမဿ ဝဒန္တာနံ ပိသုဏဝါစာနံ ဝသေန ဘိန္နာနံ မနုဿာနံ အညမညဘေဒေန ဝိနဿိဿတိ။

ဧဝံ ဝတွာ ဘဂဝါ ပစ္စူသကာလေ ဂင်္ဂါတီရံ ဂန္တွာ ကတမုခဓောဝနော ဘိက္ခာစာရကာလံ အာဂမယမာနော နိသီဒိ။ သုနိဓဝဿကာရာပိ ‘‘အမှာကံ ရာဇာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥပဋ္ဌာကော၊ သော အမှေ ဥပဂတေ ပုစ္ဆိဿတိ ‘သတ္ထာ ကိရ ပါဋလိဂါမံ အဂမာသိ၊ ကိံ တဿ သန္တိကံ ဥပသင်္ကမိတ္ထ၊ န ဥပသင်္ကမိတ္ထာ’တိ၊ ‘ဥပသင်္ကမိမှာ’တိ စ ဝုတ္တေ ‘နိမန္တယိတ္ထ၊ န နိမန္တယိတ္ထာ’တိ ပုစ္ဆိဿတိ၊ ‘န နိမန္တယိမှာ’တိ စ ဝုတ္တေ အမှာကံ ဒေါသံ အာရောပေတွာ နိဂ္ဂဏှိဿတိ၊ ဣဒဉ္စာပိ မယံ အကတဋ္ဌာနေ နဂရံ မာပေမ၊ သမဏဿ ခေါ ပန ဂေါတမဿ ဂတဂတဋ္ဌာနေ ကာဠကဏ္ဏိသတ္တာ ပဋိက္ကမန္တိ၊ တံ မယံ နဂရမင်္ဂလံ ဝါစာပေဿာမာ’’တိ စိန္တေတွာ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ နိမန္တယိံသု။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အထ ခေါ သုနိဓဝဿကာရာ’’တိအာဒိ။ ပုဗ္ဗဏှသမယန္တိ ပုဗ္ဗဏှကာလေ။ နိဝါသေတွာတိ ဂါမပ္ပဝေသနနီဟာရေန နိဝါသနံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ။ ပတ္တစီဝရမာဒါယာတိ ပတ္တဉ္စ စီဝရဉ္စ အာဒိယိတွာ ကာယပဋိဗဒ္ဓံ ကတွာ၊ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ပတ္တံ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာတိ အတ္ထော။

သီလဝန္တေတ္ထာတိ သီလဝန္တေ ဧတ္ထ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနေ။ သညတေတိ ကာယဝါစာစိတ္တေဟိ သညတေ။ တာသံ ဒက္ခိဏမာဒိသေတိ သင်္ဃဿ ဒိန္နေ စတ္တာရော ပစ္စယေ တာသံ ဃရဒေဝတာနံ အာဒိသေယျပတ္တိံ ဒဒေယျ။ ပူဇိတာ ပူဇယန္တီတိ ‘‘ဣမေ မနုဿာ အမှာကံ ဉာတကာပိ န ဟောန္တိ၊ တထာပိ နော ပတ္တိံ ဒေန္တီတိ အာရက္ခံ သုသံဝိဟိတံ ကရောထာ’’တိ သုဋ္ဌု အာရက္ခံ ကရောန္တိ။ မာနိတာ မာနယန္တီတိ ကာလာနုကာလံ ဗလိကမ္မကရဏေန မာနိတာ ‘‘ဧတေ မနုဿာ အမှာကံ ဉာတကာပိ န ဟောန္တိ၊ တထာပိ စတုမာသဆမာသန္တရေ နော ဗလိကမ္မံ ကရောန္တီ’’တိ မာနေန္တိ ဥပ္ပန္နပရိဿယံ ဟရန္တိ။ တတော နန္တိ တတော နံ ပဏ္ဍိတဇာတိကံ မနုဿံ။ ဩရသန္တိ ဥရေ ဌပေတွာ သံဝဍ္ဎိတံ၊ ယထာ မာတာ ဩရသံ ပုတ္တံ အနုကမ္ပတိ၊ ဥပ္ပန္နပရိဿယဟရဏတ္ထမေဝဿ ဝါယမတိ၊ ဧဝံ အနုကမ္ပန္တီတိ အတ္ထော။ ဘဒြာနိ ပဿတီတိ သုန္ဒရာနိ ပဿတိ။

အနုမောဒိတွာတိ တေဟိ တဒါ ပသုတပုညဿ အနုမောဒနဝသေန တေသံ ဓမ္မကထံ ကတွာ။ သုနိဓဝဿကာရာပိ ‘‘ယာ တတ္ထ ဒေဝတာ အာသုံ၊ တာသံ ဒက္ခိဏမာဒိသေ’’တိ ဘဂဝတော ဝစနံ သုတွာ ဒေဝတာနံ ပတ္တိံ အဒံသု။ တံ ဂေါတမဒွါရံ နာမ အဟောသီတိ တဿ နဂရဿ ယေန ဒွါရေန ဘဂဝါ နိက္ခမိ၊ တံ ဂေါတမဒွါရံ နာမ အဟောသိ။ ဂင်္ဂါယ ပန ဥတ္တရဏတ္ထံ အနောတိဏ္ဏတ္တာ ဂေါတမတိတ္ထံ နာမ နာဟောသိ။ ပူရာတိ ပုဏ္ဏာ။ သမတိတ္တိကာတိ တီရသမံ ဥဒကဿ တိတ္တာ ဘရိတာ။ ကာကပေယျာတိ တီရေ ဌိတကာကေဟိ ပါတုံ သက္ကုဏေယျဥဒကာ။ တီဟိပိ ပဒေဟိ ဥဘတောကူလသမံ ပရိပုဏ္ဏဘာဝမေဝ ဝဒတိ။ ဥဠုမ္ပန္တိ ပါရဂမနတ္ထာယ လဟုကေ ဒါရုဒဏ္ဍေ ဂဟေတွာ ကဝါဋဖလကေ ဝိယ အညမညသမ္ဗန္ဓေ ကာတုံ အာဏိယော ကောဋ္ဋေတွာ နာဝါသင်္ခေပေန ကတံ။ ကုလ္လန္တိ ဝေဠုနဠာဒိကေ သင်္ဃရိတွာ ဝလ္လိအာဒီဟိ ကလာပဝသေန ဗန္ဓိတွာ ကတံ။

ဧတမတ္ထံဝိဒိတွာတိ ဧတံ မဟာဇနဿ ဂင်္ဂုဒကမတ္တဿပိ ကေဝလံ တရိတုံ အသမတ္ထတံ၊ အတ္တနော ပန ဘိက္ခုသင်္ဃဿ စ အတိဂမ္ဘီရဝိတ္ထတံ သံသာရမဟဏ္ဏဝံ တရိတွာ ဌိတဘာဝဉ္စ သဗ္ဗာကာရတော ဝိဒိတွာ တဒတ္ထပရိဒီပနံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။ ဥဒါနဂါထာယ အတ္ထော ပန အဋ္ဌကထာယံ ဒဿိတောယေဝ။ တတ္ထ ဥဒကဋ္ဌာနဿေတံ အဓိဝစနန္တိ ယထာဝုတ္တဿ ယဿ ကဿစိ ဥဒကဋ္ဌာနဿ ဧတံ အဏ္ဏဝန္တိ အဓိဝစနံ၊ န သမုဒ္ဒဿေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ သရန္တိ ဣဓ နဒီ အဓိပ္ပေတာ သရတိ သန္ဒတီတိ ကတွာ။ ဂမ္ဘီရံ ဝိတ္ထတန္တိ အဂါဓဋ္ဌေန ဂမ္ဘီရံ၊ သကလလောကတ္တယဗျာပိတာယ ဝိတ္ထတံ။ ဝိသဇ္ဇာတိ အနာသဇ္ဇ အပ္ပတွာ ဧဝ ပလ္လလာနိ တေသံ အတရဏတော။ ကုလ္လဉှိ ဇနော ဗန္ဓတီတိ ကုလ္လံ ဗန္ဓိတုံ အာယာသံ အာပဇ္ဇတိ။ ဝိနာ ဧဝ ကုလ္လေနာတိ ဤဒိသံ ဥဒကံ ကုလ္လေန ဤဒိသေန ဝိနာ ဧဝ။ တိဏ္ဏာ မေဓာဝိနော ဇနာတိ အရိယမဂ္ဂဉာဏသင်္ခါတာယ မေဓာယ သမန္နာဂတတ္တာ မေဓာဝိနော ဗုဒ္ဓါ စ ဗုဒ္ဓသာဝကာ စ တိဏ္ဏာ ပရတီရေ ပတိဋ္ဌိတာ။

သုနိဓဝဿကာရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ကောဋိဂါမေ သစ္စကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၇။ ကောဋိဂါမောတိ မဟာပနာဒဿ ရညော ပါသာဒကောဋိယံ ကတဂါမော၊ ပတိတဿ ပါသာဒဿ ထုပိကာယ ပတိဋ္ဌိတဋ္ဌာနေ နိဝိဋ္ဌဂါမောတိ အတ္ထော။ အရိယသစ္စာနန္တိ ယေ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ၊ တေသံ အရိယဘာဝကရာနံ သစ္စာနံ။ အနနုဗောဓာတိ အဗုဇ္ဈနေန အဇာနနေန။ အပ္ပဋိဝေဓာတိ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈနေန။ အနုဗောဓော စေတ္ထ ပုဗ္ဗဘာဂိယဉာဏံ၊ ပဋိဝေဓော မဂ္ဂဉာဏေန အဘိသမယော။ တတ္ထ ယသ္မာ အနုဗောဓပုဗ္ဗကော ပဋိဝေဓော အနုဗောဓေန ဝိနာ န ဟောတိ၊ အနုဗောဓောပိ ဧကစ္စော ပဋိဝေဓသမ္ဗန္ဓော တဒုဘယာဘာဝဟေတုကဉ္စ ဝဋ္ဋေ သံသရဏံ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘အနနုဗောဓာ…ပေ… တုမှာကဉ္စာ’’တိ။ တတ္ထ သန္ဓာဝိတန္တိ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန ဘဝတော ဘဝန္တရုပဂမနေန သန္ဓာဝိတံ။ သံသရိတန္တိ အပရာပရံ စဝနုပပဇ္ဇနဝသေန သံသရိတံ။ မမဉ္စေဝ တုမှာကဉ္စာတိ မယာ စ တုမှေဟိ စ။ အထ ဝါ သန္ဓာဝိတံ သံသရိတန္တိ သန္ဓာဝနံ သံသရဏံ မမဉ္စေဝ တုမှာကဉ္စ အဟောသီတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သံသိတန္တိ သံသရိတံ။ ဘဝနေတ္တိ သမူဟတာတိ ဒီဃရဇ္ဇုယာ ဗဒ္ဓသကုဏံ ဝိယ ရဇ္ဇုဟတ္ထော ပုရိသော ဒေသန္တရံ၊ တဏှာရဇ္ဇုယာ ဗဒ္ဓသတ္တသန္တာနံ အဘိသင်္ခါရော ဘဝန္တရံ နေတိ ဧတာယာတိ ဘဝနေတ္တိ၊ သာ ဘဝတော ဘဝံ နယနသမတ္ထာ တဏှာရဇ္ဇု အရိယမဂ္ဂသတ္ထေန သုဋ္ဌု ဟတာ ဆိန္နာ အပ္ပဝတ္တိကတာတိ ဘဝနေတ္တိ သမူဟတာ။

အမ္ဗပါလီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၈။ ယာနဿဘူမီတိ ယတ္ထ သက္ကာ ဟောတိ ယာနံ အာရုယှ ယာနေန ဂန္တုံ၊ အယံ ယာနဿ ဘူမိ နာမ။ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာတိ ဝိဟာရဿ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ယာနတော ဩရောဟိတွာ။

လိစ္ဆဝီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၉။ နီလာတိ ဣဒံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟကဝစနံ။ နီလဝဏ္ဏာတိအာဒိ တဿေဝ ဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ။ တတ္ထ န တေသံ ပကတိဝဏ္ဏော နီလော၊ နီလဝိလေပနဝိလိတ္တတ္တာ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ နီလဝတ္ထာတိ ပဋဒုကူလကောသေယျာဒီနိပိ နေသံ နီလာနေဝ ဟောန္တိ။ နီလာလင်္ကာရာတိ နီလမဏိအလင်္ကာရေဟိ နီလပုပ္ဖေဟိ စ အလင်္ကတာ။ တေ ကိရ အလင်္ကာရာ သုဝဏ္ဏဝိစိတ္တာပိ ဣန္ဒနီလမဏိဩဘာသေဟိ ဧကနီလာ ဝိယ ခါယန္တိ၊ ရထာပိ နေသံ နီလမဏိခစိတာ နီလဝတ္ထပရိက္ခိတ္တာ နီလဓဇနီလဝမ္မိကေဟိ နီလာဘရဏေဟိ နီလအဿေဟိ ယုတ္တာ၊ ပတောဒယဋ္ဌိယောပိ နီလာယေဝါတိ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဋိဝဋ္ဋေသီတိ ပဟရိ။ ကိဿ ဇေ အမ္ဗပါလီတိ ဇေ-တိ အာလပနံ၊ ဘောတိ အမ္ဗပါလိ ကိံကာရဏာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သာဟာရန္တိ ဧတ္ထ အာဟရန္တိ ဣမသ္မာ ရာဇပုရိသာ ဗလိန္တိ အာဟာရော၊ တဗ္ဘုတ္တဇနပဒေါ။ တေန သဟိတံ သာဟာရံ၊ သဇနပဒန္တိ အတ္ထော။ အင်္ဂုလိံ ဖောဋေသုန္တိ အင်္ဂုလိံ စာလေသုံ။ အမ္ဗကာယာတိ မာတုဂါမေန။ ဥပစာရဝစနဉှေတံ၊ ဣတ္ထီသု ယဒိဒံ အမ္ဗကာ မာတုဂါမော ဇနနိကာတိ။ ဩလောကေထာတိ ပဿထ။ အပလောကေထာတိ အပဝတ္တိတွာ ဩလောကေထ၊ ပုနပ္ပုနံ ပဿထာတိ အတ္ထော။ ဥပသံဟရထာတိ ဥပနေထ၊ ဣမံ လိစ္ဆဝီပရိသံ တုမှာကံ စိတ္တေန တာဝတိံသသဒိသံ ဥပသံဟရထ ဥပနေထ အလ္လီယာပေထ။ ယထေဝ တာဝတိံသာ အဘိရူပါ ပါသာဒိကာ နီလာဒိနာနာဝဏ္ဏာ၊ ဧဝမိမေ လိစ္ဆဝီရာဇာနောပီတိ တာဝတိံသေဟိ သမကေ ကတွာ ပဿထာတိ အတ္ထော။

ကသ္မာ ပန ဘဂဝါ အနေကသတေဟိ သုတ္တေဟိ စက္ခာဒီနံ ရူပါဒီသု နိမိတ္တဂ္ဂါဟံ ပဋိသေဓေတွာ ဣဓ မဟန္တေန ဥဿာဟေန နိမိတ္တဂ္ဂါဟေ နိယောဇေတီတိ? ဟိတကာမတာယ တေသံ ဘိက္ခူနံ ယထာ အာယသ္မတော နန္ဒဿ ဟိတကာမတာယ သဂ္ဂသမ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ တတြ ကိရ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဩသန္နဝီရိယာ၊ တေ သမ္ပတ္တိယာ ပလောဘေန္တော ‘‘အပ္ပမာဒေန သမဏဓမ္မံ ကရောန္တာနံ ဧဝရူပါ ဣဿရိယသမ္ပတ္တိ သုလဘာ’’တိ သမဏဓမ္မေ ဥဿာဟဇနနတ္ထံ အာဟ။ အထ ဝါ နယိဒံ နိမိတ္တဂ္ဂါဟေ နိယောဇနံ၊ ကေဝလံ ပန ‘‘ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိသဒိသာ ဧတေသံ ရာဇူနံ ဣဿရိယသမ္ပတ္တီ’’တိ အနုပုဗ္ဗိကထာယ သမ္ပတ္တိကထနံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အနိစ္စလက္ခဏဝိဘာဝနတ္ထဉ္စာပိ ဧဝမာဟ။ န စိရဿေဝ ဟိ သဗ္ဗေပိမေ အဇာတသတ္တုဿ ဝသေန ဝိနာသံ ပါပုဏိဿန္တိ၊ အထ နေသံ ရဇ္ဇသိရိသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ဌိတဘိက္ခူ ‘‘တထာရူပါယပိ နာမ သိရိသမ္ပတ္တိယာ ဝိနာသော ပညာယိဿတီ’’တိ အနိစ္စလက္ခဏံ ဘာဝေတွာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိဿန္တီတိ အနိစ္စလက္ခဏဝိဘာဝနတ္ထံ အာဟ။

အဓိဝါသေတူတိ အမ္ဗပါလိယာ နိမန္တိတဘာဝံ ဉတွာပိ ကသ္မာ နိမန္တေန္တီတိ? အသဒ္ဒဟနတာယ စ ဝတ္တသီသေန စ။ သာ ဟိ ဓုတ္တာ ဣတ္ထီ အနိမန္တေတွာပိ ‘‘နိမန္တေသိ’’န္တိ ဝဒေယျာတိ တေသံ အဟောသိ။ ဓမ္မံ သုတွာ ဂမနကာလေ စ နိမန္တေတွာ ဂမနံ နာမ မနုဿာနံ ဝတ္တမေဝ။

လိစ္ဆဝီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သီဟသေနာပတိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၂၉၀။ အဘိညာတာတိ (အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၈။၁၂) ဉာတာ ပညာတာ ပါကဋာ။ သန္ထာဂါရေတိ မဟာဇနဿ သန္ထမ္ဘနာဂါရေ ဝိဿမနတ္ထာယ ကတေ အဂါရေ။ သာ ကိရ သန္ထာဂါရသာလာ နဂရမဇ္ဈေ အဟောသိ၊ စတူသု ဒွါရေသု ဌိတာနံ ပညာယတိ၊ စတူဟိ ဒိသာဟိ အာဂတမနုဿာ ပဌမံ တတ္ထ ဝိဿမိတွာ ပစ္ဆာ အတ္တနော အတ္တနော ဖာသုကဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တိ။ ရာဇကုလာနံ ရဇ္ဇကိစ္စသန္ထရဏတ္ထံ ကတံ အဂါရန္တိပိ ဝဒန္တိယေဝ။ တတ္ထ ဟိ နိသီဒိတွာ လိစ္ဆဝီရာဇာနော ရဇ္ဇကိစ္စံ သန္ထရန္တိ ကရောန္တိ ဝိစာရေန္တိ။ သန္နိသိန္နာတိ တေသံ နိသီဒနတ္ထံယေဝ ပညတ္တေသု မဟာရဟပစ္စတ္ထရဏေသု သမုဿိတသေတစ္ဆတ္တေသု အာသနေသု သန္နိသိန္နာ။ အနေကပရိယာယေန ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တီတိ ရာဇကုလကိစ္စဉ္စေဝ လောကတ္ထကိရိယဉ္စ ဝိစာရေတွာ အနေကေဟိ ကာရဏေဟိ ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ပဏ္ဍိတာ ဟိ တေ ရာဇာနော သဒ္ဓါသမ္ပန္နာ သောတာပန္နာပိ သကဒါဂါမိနောပိ အနာဂါမိနောပိ အရိယသာဝကာ၊ တေ သဗ္ဗေပိ လောကိယဇဋံ ဘိန္ဒိတွာ ဗုဒ္ဓါဒီနံ တိဏ္ဏံ ရတနာနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။

တတ္ထ တိဝိဓော ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏော နာမ စရိယဝဏ္ဏော သရီရဝဏ္ဏော ဂုဏဝဏ္ဏောတိ။ တတြိမေ ရာဇာနော စရိယာယ ဝဏ္ဏံ အာရဘိံသု – ‘‘ဒုက္ကရံ ဝတ ကတံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ကပ္ပသတသဟဿာဓိကာနိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ဒသ ပါရမိယော ဒသ ဥပပါရမိယော ဒသ ပရမတ္ထပါရမိယောတိ သမတိံသ ပါရမိယော ပူရေန္တေန ဉာတတ္ထစရိယံ လောကတ္ထစရိယံ ဗုဒ္ဓတ္ထစရိယံ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ပဉ္စ မဟာပရိစ္စာဂေ ပရိစ္စဇန္တေနာ’’တိ အဍ္ဎစ္ဆက္ကေဟိ ဇာတကသတေဟိ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏံ ကထေန္တာ တုသိတဘဝနံ ပါပေတွာ ဌပယိံသု။ ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တာ ပနေတေ ‘‘ဘဂဝတာ ဓမ္မော ဒေသိတော၊ နိကာယတော ပဉ္စ နိကာယာ ဟောန္တိ၊ ပိဋကတော တီဏိ ပိဋကာနိ၊ အင်္ဂတော နဝ အင်္ဂါနိ၊ ခန္ဓတော စတုရာသီတိဓမ္မက္ခန္ဓသဟဿာနီ’’တိ ကောဋ္ဌာသဝသေန ဓမ္မဂုဏံ ကထယိံသု။ သင်္ဃဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တာ ‘‘သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓါ ကုလပုတ္တာ ဘောဂက္ခန္ဓဉ္စေဝ ဉာတိပရိဝဋ္ဋဉ္စ ပဟာယ သေတစ္ဆတ္တဥပရဇ္ဇသေနာပတိသေဋ္ဌိဘဏ္ဍာဂါရိကဋ္ဌာနန္တရာဒီနိ အဂဏယိတွာ နိက္ခမ္မ သတ္ထု ဝရသာသနေ ပဗ္ဗဇန္တိ၊ သေတစ္ဆတ္တံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတာနံ ဘဒ္ဒိယမဟာရာဇမဟာကပ္ပိနပုက္ကုသာတိအာဒိရာဇပဗ္ဗဇိတာနံယေဝ ဗုဒ္ဓကာလေ အသီတိ သဟဿာနိ အဟေသုံ၊ အနေကကောဋိဓနံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတာနံ ပန ယသကုလပုတ္တသောဏသေဋ္ဌိပုတ္တရဋ္ဌပါလပုတ္တာဒီနံ ပရိစ္ဆေဒေါ နတ္ထိ၊ ဧဝရူပါ စ ဧဝရူပါ စ ကုလပုတ္တာ သတ္ထု သာသနေ ပဗ္ဗဇန္တီ’’တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာသင်္ခေပဝသေန သင်္ဃဂုဏံ ကထယိံသု။

သီဟော သေနာပတီတိ ဧဝံနာမကော သေနာယ အဓိပတိ။ ဝေသာလိယဉှိ သတ္တ သဟဿာနိ သတ္တ သတာနိ သတ္တ စ ရာဇာနော၊ တေ သဗ္ဗေပိ သန္နိပတိတွာ သဗ္ဗေသံ မနံ ဂဟေတွာ ‘‘ရဋ္ဌံ ဝိစာရေတုံ သမတ္ထံ ဧကံ ဝိစိနထာ’’တိ ဝိစိနန္တာ သီဟရာဇကုမာရံ ဒိသွာ ‘‘အယံ သက္ခိဿတီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ တဿ ရတ္တမဏိဝဏ္ဏကမ္ဗလပရိယောနဒ္ဓံ သေနာပတိစ္ဆတ္တံ အဒံသု။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သီဟော သေနာပတီ’’တိ။ နိဂဏ္ဌသာဝကောတိ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပစ္စယဒါယကော ဥပဋ္ဌာကော။ ဇမ္ဗုဒီပတလသ္မိဉှိ တယော ဇနာ နိဂဏ္ဌာနံ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကာ – နာဠန္ဒာယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ၊ ကပိလပုရေ ဝပ္ပော သက္ကော၊ ဝေသာလိယံ အယံ သီဟော သေနာပတီတိ။ နိသိန္နော ဟောတီတိ သေသရာဇူနမ္ပိ ပရိသာယ အန္တရေ အာသနာနိ ပညာပယိံသု၊ သီဟဿ ပန မဇ္ဈေ ဌာနေတိ တသ္မိံ ပညတ္တေ မဟာရဟေ ရာဇာသနေ နိသိန္နော ဟောတိ။ နိဿံသယန္တိ နိဗ္ဗိစိကိစ္ဆံ အဒ္ဓါ ဧကံသေန။ န ဟေတေ ယဿ ဝါ တဿ ဝါ အပ္ပေသက္ခဿ ဧဝံ အနေကသတေဟိ ကာရဏေဟိ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။

ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမီတိ နိဂဏ္ဌော ကိရ နာဋပုတ္တော ‘‘သစာယံ သီဟော ကဿစိဒေဝ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏံ ကထေန္တဿ သုတွာ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတိ၊ မယှံ ပရိဟာနိ ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ ပဌမတရံယေဝ သီဟံ သေနာပတိံ ဧတဒဝေါစ ‘‘သေနာပတိ ဣမသ္မိံ လောကေ ‘အဟံ ဗုဒ္ဓါ အဟံ ဗုဒ္ဓါ’တိ ဗဟူ ဝဒန္တိ၊ သစေ တွံ ကဉ္စိ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုကာမော အဟောသိ၊ မံ ပုစ္ဆေယျာသိ၊ အဟံ တေ ယုတ္တဋ္ဌာနညေဝ ပေသေဿာမိ၊ အယုတ္တဋ္ဌာနတော နိဝါရေဿာမီ’’တိ။ သော တံ ကထံ အနုဿရိတွာ ‘‘သစေ မံ ပေသေဿတိ၊ ဂမိဿာမိ။ နော စေ၊ န ဂမိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ။

အထဿ ဝစနံ သုတွာ နိဂဏ္ဌော မဟာပဗ္ဗတေန ဝိယ ဗလဝသောကေန ဩတ္ထဋော ‘‘ယတ္ထ ဒါနိဿာဟံ ဂမနံ န ဣစ္ဆာမိ၊ တတ္ထေဝ ဂန္တုကာမော ဇာတော၊ ဟတောဟမသ္မီ’’တိ အနတ္တမနော ဟုတွာ ‘‘ပဋိဗာဟနုပါယမဿ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ကိံ ပန တွ’’န္တိအာဒိမာဟ။ ဧဝံ ဝဒန္တော စရန္တံ ဂေါဏံ တုဏ္ဍေ ပဟရန္တော ဝိယ ဇလမာနံ ပဒီပံ နိဗ္ဗာပေန္တော ဝိယ ဘတ္တဘရိတံ ပတ္တံ နိကုဇ္ဇန္တော ဝိယ စ သီဟဿ ဥပ္ပန္နံ ပီတိံ ဝိနာသေသိ။ ဂမိကာဘိသင်္ခါရောတိ ဟတ္ထိယာနာဒီနံ ယောဇာပနဂန္ဓမာလာဒိဂ္ဂဟဏဝသေန ပဝတ္တော ပယောဂေါ။ သော ပဋိပ္ပဿမ္ဘီတိ သော ဝူပသန္တော။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါတိ ဒုတိယဝါရမ္ပိ။ ဣမသ္မိဉ္စ ဝါရေ ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တာ တုသိတဘဝနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကာ ဒသဗလဿ ဟေဋ္ဌာ ပါဒတလေဟိ ဥပရိ ကေသဂ္ဂေဟိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏအသီတိအနုဗျဉ္ဇနဗျာမပ္ပဘာဝသေန သရီရဝဏ္ဏံ ကထယိံသု။ ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တာ ‘‘ဧကပဒေပိ ဧကဗျဉ္ဇနေပိ အဝက္ခလိတံ နာမ နတ္ထီ’’တိ သုကထိတဝသေနေဝ ဓမ္မဂုဏံ ကထယိံသု။ သင်္ဃဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တာ ‘‘ဧဝရူပံ ယသသိရိဝိဘဝံ ပဟာယ သတ္ထု သာသနေ ပဗ္ဗဇိတာ န ကောသဇ္ဇပကတိကာ ဟောန္တိ၊ တေရသသု ပန ဓုတဂုဏေသု ပရိပူရကာရိနော ဟုတွာ သတ္တသု အနုပဿနာသု ကမ္မံ ကရောန္တိ၊ အဋ္ဌတိံသ အာရမ္မဏဝိဘတ္တိယော ဝဠဉ္ဇေန္တီ’’တိ ပဋိပဒါဝသေန သင်္ဃဂုဏေ ကထယိံသု။

တတိယဝါရေ ပန ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသမာနာ ‘‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ’’တိ သုတ္တန္တပရိယာယေနေဝ ဗုဒ္ဓဂုဏေ ကထယိံသု၊ ‘‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော’’တိအာဒိနာ သုတ္တန္တပရိယာယေနေဝ ဓမ္မဂုဏေ၊ ‘‘သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသင်္ဃော’’တိအာဒိနာ သုတ္တန္တပရိယာယေနေဝ သင်္ဃဂုဏေ စ ကထယိံသု။ တတော သီဟော စိန္တေသိ ‘‘ဣမေသံ လိစ္ဆဝီရာဇကုလာနံ တတိယဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဗုဒ္ဓဓမ္မသင်္ဃဂုဏေ ကထေန္တာနံ မုခံ နပ္ပဟောတိ၊ အဒ္ဓါ အနောမဂုဏသမန္နာဂတော သော ဘဂဝါ၊ ဣမံ ဒါနိ ဥပ္ပန္နံ ပီတိံ အဝိဇဟိတွာဝ အဟံ အဇ္ဇ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ပဿိဿာမီ’’တိ။ အထဿ ‘‘ကိဉှိ မေ ကရိဿန္တိ နိဂဏ္ဌာ’’တိ ဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ။ တတ္ထ ကိဉှိ မေ ကရိဿန္တီတိ ကိံ နာမ မယှံ နိဂဏ္ဌာ ကရိဿန္တိ။ အပလောကိတာ ဝါ အနပလောကိတာ ဝါတိ အာပုစ္ဆိတာ ဝါ အနာပုစ္ဆိတာ ဝါ။ န ဟိ မေ တေ အာပုစ္ဆိတာ ယာနဝါဟနသမ္ပတ္တိဣဿရိယယသဝိသေသံ ဒဿန္တိ၊ နာပိ အနာပုစ္ဆိတာ မာရေဿန္တိ၊ အဖလံ ဧတေသံ အာပုစ္ဆနန္တိ အဓိပ္ပာယော။

ဒိဝါ ဒိဝဿာတိ ဒိဝဿ ဒိဝါ မဇ္ဈနှိကေ အတိက္ကန္တမတ္တေ။ ဝေသာလိယာ နိယျာသီတိ ယထာ ဟိ ဂိမှကာလေ ဒေဝေ ဝုဋ္ဌေ ဥဒကံ သန္ဒမာနံ နဒိံ ဩတရိတွာ ထောကမေဝ ဂန္တွာ တိဋ္ဌတိ နပ္ပဝတ္တတိ၊ ဧဝံ သီဟဿ ပဌမဒိဝသေ ‘‘ဒသဗလံ ပဿိဿာမီ’’တိ ဥပ္ပန္နာယ ပီတိယာ နိဂဏ္ဌေန ပဋိဗာဟိတကာလော၊ ယထာ ဒုတိယဒိဝသေ ဒေဝေ ဝုဋ္ဌေ ဥဒကံ သန္ဒမာနံ နဒိံ ဩတရိတွာ ထောကံ ဂန္တွာ ဝါလိကာပုဉ္ဇံ ပဟရိတွာ အပ္ပဝတ္တံ ဟောတိ၊ ဧဝံ သီဟဿ ဒုတိယဒိဝသေ ‘‘ဒသဗလံ ပဿိဿာမီ’’တိ ဥပ္ပန္နာယ ပီတိယာ နိဂဏ္ဌေန ပဋိဗာဟိတကာလော၊ ယထာ တတိယဒိဝသေ ဒေဝေ ဝုဋ္ဌေ ဥဒကံ သန္ဒမာနံ နဒိံ ဩတရိတွာ ပုရာဏပဏ္ဏသုက္ခဒဏ္ဍကနဠကစဝရာဒီနိ ပရိကဍ္ဎန္တံ ဝါလိကာပုဉ္ဇံ ဘိန္ဒိတွာ သမုဒ္ဒနိန္နမေဝ ဟောတိ၊ ဧဝံ သီဟော တတိယဒိဝသေ တိဏ္ဏံ ဝတ္ထူနံ ဂုဏကထံ သုတွာ ဥပ္ပန္နေ ပီတိပါမောဇ္ဇေ ‘‘အဖလာ နိဂဏ္ဌာ၊ နိပ္ဖလာ နိဂဏ္ဌာ၊ ကိံ မေ ဣမေ ကရိဿန္တိ၊ ဂမိဿာမဟံ သတ္ထု သန္တိက’’န္တိ ဂမနံ အဘိနီဟရိတွာ ဝေသာလိယာ နိယျာသိ။ နိယျန္တော စ ‘‘စိရဿာဟံ ဒသဗလဿ သန္တိကံ ဂန္တုကာမော ဇာတော၊ န ခေါ ပန မေ ယုတ္တံ အညာတကဝေသေန ဂန္တု’’န္တိ ‘‘ယေ ကေစိ ဒသဗလဿ သန္တိကံ ဂန္တုကာမော၊ သဗ္ဗေ နိက္ခမန္တူ’’တိ ဃောသနံ ကာရေတွာ ပဉ္စ ရထသတာနိ ယောဇာပေတွာ ဥတ္တမရထေ ဌိတော တေဟိ စေဝ ပဉ္စဟိ ရထသတေဟိ မဟတိယာ စ ပရိသာယ ပရိဝုတော ဂန္ဓပုပ္ဖစုဏ္ဏဝါသာဒီနိ ဂါဟာပေတွာ နိယျာသိ။

ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမီတိ အာရာမံ ပဝိသန္တော ဒူရတောဝ အသီတိအနုဗျဉ္ဇနဗျာမပ္ပဘာဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ဆဗ္ဗဏ္ဏာ ဃနဗုဒ္ဓရသ္မိယော ဒိသွာ ‘‘ဧဝရူပံ နာမ ပုရိသံ ဧဝံ အာသန္နေ ဝသန္တံ ဧတ္တကံ ကာလံ နာဒ္ဒသံ၊ ဝဉ္စိတော ဝတမှိ၊ အလာဘာ ဝတ မေ’’တိ စိန္တေတွာ မဟာနိဓိံ ဒိသွာ ဒလိဒ္ဒပုရိသော ဝိယ သဉ္ဇာတပီတိပါမောဇ္ဇော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တီတိ ဘောတာ ဂေါတမေန ဝုတ္တကာရဏဿ အနုကာရဏံ ကထေန္တိ။ ကာရဏဝစနော ဟေတ္ထ ဓမ္မ-သဒ္ဒေါ ‘‘ဟေတုမှိ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၇၂၀) ဝိယ။ ကာရဏန္တိ စေတ္ထ တထာပဝတ္တဿ သဒ္ဒဿ အတ္ထော အဓိပ္ပေတော တဿ ပဝတ္တိဟေတုဘာဝတော။ အတ္ထပ္ပယုတ္တော ဟိ သဒ္ဒပ္ပယောဂေါ။ အနုကာရဏန္တိ စ သော ဧဝံ ပရေဟိ တထာ ဝုစ္စမာနော။ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါတိ ပရေဟိ ဝုတ္တကာရဏေန သကာရဏော ဟုတွာ တုမှာကံ ဝါဒေါ ဝါ တတော ပရံ တဿ အနုဝါဒေါ ဝါ ကောစိ အပ္ပမတ္တကောပိ ဝိညူဟိ ဂရဟိတဗ္ဗံ ဌာနံ ကာရဏံ န အာဂစ္ဆတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ကိံ သဗ္ဗာကာရေနပိ တဝ ဝါဒေ ဂါရယှကာရဏံ နတ္ထီတိ။ အနဗ္ဘက္ခာတုကာမာတိ န အဘူတေန ဝတ္တုကာမာ။

၂၉၁-၂၉၂။ အတ္ထိ သီဟ ပရိယာယောတိအာဒီနံ အတ္ထော ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍေ အာဂတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရမေန အဿာသေနာတိ စတုမဂ္ဂစတုဖလသင်္ခါတေန ဥတ္တမအဿာသေန။ အဿာသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတီတိ အဿာသနတ္ထာယ သန္ထမ္ဘနတ္ထာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဣတိ ဘဂဝါ အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သီဟသေနာပတိဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။

၂၉၃။ အနုဝိစ္စကာရန္တိ အနုဝိဒိတွာ စိန္တေတွာ တုလယိတွာ ကာတဗ္ဗံ ကရောဟီတိ ဝုတ္တ ဟောတိ။ သာဓု ဟောတီတိ သုန္ဒရော ဟောတိ။ တုမှာဒိသသ္မိဉှိ မံ ဒိသွာ မံ သရဏံ ဂစ္ဆန္တေ နိဂဏ္ဌံ ဒိသွာ နိဂဏ္ဌံ သရဏံ ဂစ္ဆန္တေ ‘‘ကိံ အယံ သီဟော ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌမေဝ သရဏံ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဂရဟာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တသ္မာ အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ သာဓူတိ ဒဿေတိ။ ပဋာကံ ပရိဟရေယျုန္တိ တေ ကိရ ဧဝရူပံ သာဝကံ လဘိတွာ ‘‘အသုကော နာမ ရာဇာ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တော ဝါ သေဋ္ဌိ ဝါ အမှာကံ သရဏံ ဂတော သာဝကော ဇာတော’’တိ ပဋာကံ ဥက္ခိပိတွာ နဂရေ ဃောသေန္တာ အာဟိဏ္ဍန္တိ။ ကသ္မာ? ‘‘ဧဝံ နော မဟန္တဘာဝေါ အာဝိ ဘဝိဿတီ’’တိ စ၊ သစေ ပနဿ ‘‘ကိမဟံ ဧတေ သရဏံ ဂတော’’တိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ တမ္ပိ သော ‘‘ဧတေသံ မေ သရဏဂတဘာဝံ ဗဟူ ဇာနန္တိ၊ ဒုက္ကရံ ဒါနိ ပဋိနိဝတ္တိတု’’န္တိ ဝိနောဒေတွာ န ပဋိက္ကမိဿတီတိ စ။ တေနာဟ ‘‘ပဋာကံ ပရိဟရေယျု’’န္တိ။ ဩပါနဘူတန္တိ ပဋိယတ္တဥဒပါနော ဝိယ ဌိတံ။ ကုလန္တိ တဝ နိဝေသနံ။ ဒါတဗ္ဗံ မညေယျာသီတိ ပုဗ္ဗေပိ ဒသပိ ဝီသတိပိ သဋ္ဌိပိ ဇနေ အာဂတေ ဒိသွာ နတ္ထီတိ အဝတွာ ဒေသိ၊ ဣဒါနိ မံ သရဏံ ဂတကာရဏမတ္တေနေဝ မာ ဣမေသံ ဒေယျဓမ္မံ ဥပစ္ဆိန္ဒိတ္ထ၊ သမ္ပတ္တာနဉှိ ဒါတဗ္ဗမေဝါတိ ဩဝဒတိ။ သုတံ မေ တံ ဘန္တေတိ ကုတော သုတံ? နိဂဏ္ဌာနံ သန္တိကာ။ တေ ကိရ ကုလဃရေသု ဧဝံ ပကာသေန္တိ ‘‘မယံ ယဿ ကဿစိ သမ္ပတ္တဿ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမ၊ သမဏော ပန ဂေါတမော ‘မယှမေဝ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ…ပေ… န အညေသံ သာဝကာနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’န္တိ ဧဝံ ဝဒတီ’’တိ။ တံ သန္ဓာယ အယံ ‘‘သုတံ မေ တ’’န္တိအာဒိမာဟ။

၂၉၄။ ပဝတ္တမံသန္တိ ပကတိယာ ပဝတ္တံ ကပ္ပိယမံသံ၊ မူလံ ဂဟေတွာ အန္တရာပဏေ ပရိယေသာဟီတိ အဓိပ္ပာယော။ သမ္ဗဟုလာ နိဂဏ္ဌာတိ ပဉ္စသတမတ္တာ နိဂဏ္ဌာ။ ထူလံ ပသုန္တိ ထူလံ မဟာသရီရံ ဂေါကဏ္ဏမဟိံသသူကရသင်္ခါတံ ပသုံ။ ဥဒ္ဒိဿကတန္တိ အတ္တာနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ကတံ၊ မာရိတန္တိ အတ္ထော။ ပဋိစ္စကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ကမ္မ-သဒ္ဒေါ ကမ္မသာဓနော အတီတကာလိကောတိ အာဟ ‘‘အတ္တာနံ ပဋိစ္စ ကတ’’န္တိ။ နိမိတ္တကမ္မဿေတံ အဓိဝစနံ ‘‘ပဋိစ္စ ကမ္မံ ဖုသတီ’’တိအာဒီသု (ဇာ။ ၁။၄။၇၅) ဝိယ။ နိမိတ္တကမ္မဿာတိ နိမိတ္တဘာဝေန လဒ္ဓဗ္ဗကမ္မဿ၊ န ကရဏကာရာပနဝသေန။ ပဋိစ္စကမ္မံ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ မံသံ ပဋိစ္စကမ္မံ ယထာ ‘‘ဗုဒ္ဓံ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဗုဒ္ဓါ’’တိ။ အထ ဝါ ပဋိစ္စ ကမ္မံ ဖုသတီတိ ပါဌသေသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ သွာယံ ဧတံ မံသံ ပဋိစ္စ တံ ပါဏဝဓကကမ္မံ ဖုသတီတိ အတ္ထော။ တဉှိ အကုသလံ ဥပဍ္ဎံ ဒါယကဿ၊ ဥပဍ္ဎံ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ ဟောတီတိ နေသံ လဒ္ဓိ။ ဥပကဏ္ဏကေတိ ကဏ္ဏမူလေ။ အလန္တိ ပဋိက္ခေပဝစနံ၊ ဟောတု ကိံ ဣမိနာတိ အတ္ထော။ န စ ပန တေတိ ဧတေ အာယသ္မန္တာ ဒီဃရတ္တံ အဝဏ္ဏကာမာ ဟုတွာ အဝဏ္ဏံ ဘာသန္တာပိ အဗ္ဘာစိက္ခန္တာ န ဇိရိဒန္တိ၊ အဗ္ဘက္ခာနဿ အန္တံ န ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ လဇ္ဇနတ္ထေ ဣဒံ ဇိရိဒန္တီတိ ပဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ န လဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။

သီဟသေနာပတိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၂၉၅။ အဘိလာပမတ္တန္တိ ဒေသနာမတ္တံ။ အာမိသခါဒနတ္ထာယာတိ တတ္ထ တတ္ထ ဆဍ္ဍိတဿ အာမိသဿ ခါဒနတ္ထာယ။ အနုပ္ပဂေယေဝါတိ ပါတောယေဝ။ ဩရဝသဒ္ဒန္တိ မဟာသဒ္ဒံ။ တံ ပန အဝတွာပီတိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံဝုတ္တနယေန အဝတွာပိ။ ပိ-သဒ္ဒေန တထာ ဝစနမ္ပိ အနုဇာနာတိ။ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တနယေနာတိ သေသအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တနယေန။ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’တိ ဝါ၊ ‘ကပ္ပိယကုဋီ’တိ ဝါ ဝုတ္တေ သာဓာရဏလက္ခဏ’’န္တိ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တဥဿာဝနန္တိကာကုဋိကရဏလက္ခဏံ။ စယန္တိ အဓိဋ္ဌာနံ။ ယတော ပဋ္ဌာယာတိ ယတော ဣဋ္ဌကတော သိလတော မတ္တိကာပိဏ္ဍတော ဝါ ပဋ္ဌာယ။ ပဌမိဋ္ဌကာဒီနံ ဟေဋ္ဌာ န ဝဋ္ဋန္တီတိ ဘိတ္တိယာ ပဌမိဋ္ဌကာဒီနံ ဟေဋ္ဌာ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာပိယမာနာ ဣဋ္ဌကာဒယော ဘူမိဂတိကတ္တာ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ ဝတွာ ပတိဋ္ဌာပေတုံ န ဝဋ္ဋန္တိ။ ယဒိ ဧဝံ ဘူမိယံ နိခဏိတွာ ပတိဋ္ဌာပိယမာနာ ထမ္ဘာ ကသ္မာ တထာ ဝတွာ ပတိဋ္ဌာပေတုံ ဝဋ္ဋန္တီတိ အာဟ ‘‘ထမ္ဘာ ပန…ပေ… ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ။ သင်္ဃသန္တကမေဝါတိ ဝါသတ္ထာယ ကတံ သင်္ဃိကသေနာသနံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဘိက္ခုသန္တကန္တိ ဝါသတ္ထာယ ဧဝ ကတံ ဘိက္ခုဿ ပုဂ္ဂလိကသေနာသနံ။ မုခသန္နိဓီတိ ဣမိနာ အန္တောဝုတ္ထဒုက္ကဋမေဝ ဒီပိတံ။

ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၀။ ယေနအာပဏံ တဒဝသရီတိအာဒီသု အာပဏန္တိ ဧကဿ နိဂမဿေတံ အဓိဝစနံ။ တသ္မိံ ကိရ နိဂမေ ဝီသတိ အာပဏမုခသဟဿာနိ ဝိဘတ္တာနိ အဟေသုံ။ ဣတိ သော အာပဏာနံ ဥဿန္နတ္တာ ‘‘အာပဏ’’န္တွေဝ သင်္ခံ ဂတော။ တဿ ပန နိဂမဿ အဝိဒူရေ နဒီတီရေ ဃနစ္ဆာယော ရမဏီယဘူမိဘာဂေါ မဟာဝနသဏ္ဍော၊ တသ္မိံ ဘဂဝါ ဝိဟရတိ။ ကေဏိယောတိ တဿ နာမံ။ ဇဋိလောတိ အာဟရိမဇဋာဓရော တာပသော။ သော ကိရ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော၊ ဓနရက္ခဏတ္ထာယ ပန တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ သမာဒါယ ရညော ပဏ္ဏာကာရံ ဒတွာ ဘူမိဘာဂံ ဂဟေတွာ တတ္ထ အဿမံ ကာရေတွာ ပဉ္စဟိ သကဋသတေဟိ ဝဏိဇ္ဇံ ပယောဇေတွာ ကုလသဟဿဿ နိဿယော ဟုတွာ ဝသတိ။ အဿမေပိ စဿ ဧကော တာလရုက္ခော ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဧကံ သောဝဏ္ဏမယံ ဖလံ မုဉ္စတီတိ ဝဒန္တိ။ သော ဒိဝါ ကာသာဝါနိ ဓာရေတိ၊ ဇဋာ စ ဗန္ဓတိ၊ ရတ္တိံ ကာမသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝတိ။

ပဝတ္တာရောတိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၂၈၅၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၂၇၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၅။၁၉၂) ပဝတ္တယိတာရော ၊ ပါဝစနဝသေန ဝတ္တာရောတိ အတ္ထော။ ယေသန္တိ ယေသံ သန္တကံ။ မန္တပဒန္တိ မန္တသဒ္ဒေ ဗဟိကတွာ ရဟော ဘာသိတဗ္ဗဋ္ဌေန မန္တာ ဧဝ တံတံအတ္ထပဋိပတ္တိဟေတုတာယ ပဒန္တိ မန္တပဒံ၊ ဝေဒဝစနံ။ ဂီတန္တိ အဋ္ဌကာဒီဟိ ဒသဟိ ပေါရာဏဗြာဟ္မဏေဟိ ဥဒါတ္တာနုဒါတ္တာဒိသရသမ္ပတ္တိဝသေန သဇ္ဈာယိတံ။ ပဝုတ္တန္တိ ပါဝစနဝသေန အညေသံ ဝုတ္တံ၊ ဝါစိတန္တိ အတ္ထော။ သမိဟိတန္တိ သမုပဗျူဠှံ ရာသိကတံ၊ ဣရုဝေဒယဇုဝေဒသာမဝေဒါဒိဝသေန တတ္ထာပိ ပစ္စေကံ မန္တဗြာဟ္မဏာဒိဝသေန သဇ္ဈာယနဝါစကာဒိဝသေန စ ပိဏ္ဍံ ကတွာ ဌပိတန္တိ အတ္ထော။ တဒနုဂါယန္တီတိ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ တံ တေဟိ ပုဗ္ဗေ ဂီတံ အနုဂါယန္တိ အနုသဇ္ဈာယန္တိ။ တဒနုဘာသန္တီတိ တံ အနုဘာသန္တိ၊ ဣဒံ ပုရိမဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဘာသိတမနုဘာသန္တီတိ တေဟိ ဘာသိတံ သဇ္ဈာယိတံ အနုသဇ္ဈာယန္တိ။ ဝါစိတမနုဝါစေန္တီတိ တေဟိ အညေသံ ဝါစိတံ အနုဝါစေန္တိ။ သေယျထိဒန္တိ တေ ကတမေတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌကောတိအာဒီနိ တေသံ နာမာနိ။ တေ ကိရ ဒိဗ္ဗစက္ခုပရိဘဏ္ဍေန ယထာကမ္မူပဂဉာဏေန သတ္တာနံ ကမ္မဿကတာဒိံ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏေန အတီတကပ္ပေ ဗြာဟ္မဏာနံ မန္တဇ္ဈေနဝိဓိဉ္စ ဩလောကေတွာ ပရူပဃာတံ အကတွာ ကဿပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝဋ္ဋသန္နိဿိတေန ဝစနေန သဟ သံသန္ဒိတွာ မန္တေ ဂန္ထေသုံ။ အပရာပရေ ပန ဩက္ကာကရာဇကာလာဒီသု ဥပ္ပန္နဗြာဟ္မဏာ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ပက္ခိပိတွာ တယော ဝေဒေ ဘိန္ဒိတွာ ဗုဒ္ဓဝစနေန သဒ္ဓိံ ဝိရုဒ္ဓေ အကံသု။ ရတ္တိဘောဇနံ ရတ္တိ၊ တတော ဥပရတာတိ ရတ္တူပရတာ။ အတိက္ကန္တေ မဇ္ဈနှိကေ ယာဝ သူရိယတ္ထင်္ဂမနာ ဘောဇနံ ဝိကာလဘောဇနံ နာမ၊ တတော ဝိရတတ္တာ ဝိရတာ ဝိကာလဘောဇနာ။ ပဋိယာဒါပေတွာတိ သပ္ပိမဓုသက္ကရာဒီဟိ စေဝ မရိစေဟိ စ သုသင်္ခတံ ပါနံ ပဋိယာဒါပေတွာ။

‘‘မဟာ ခေါ ကေဏိယ ဘိက္ခုသင်္ဃော’’တိ ကသ္မာ ဘဂဝါ ပုနပ္ပုနံ ပဋိက္ခိပိ? တိတ္ထိယာနံ ပဋိက္ခေပပသန္နတာယ။ တိတ္ထိယာ ဟိ ‘‘အဟော ဝတာယံ အပ္ပိစ္ဆော၊ ယော နိမန္တိယမာနောပိ န သာဒိယတီ’’တိ ဥပနိမန္တိယမာနဿ ပဋိက္ခေပေ ပသီဒန္တီတိ ကေစိ၊ အကာရဏဉ္စေတံ။ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ ပစ္စယဟေတု ဧဝရူပံ ကောဟညံ၊ အယံ ပန အဍ္ဎတေလသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ ဒိသွာ ဧတ္တကာနံယေဝ ဘိက္ခံ ပဋိယာဒေဿတိ၊ သွေဝ သေလော ဗြာဟ္မဏော တီဟိ ပုရိသသတေဟိ သဒ္ဓိံ ပဗ္ဗဇိဿတိ၊ အယုတ္တံ ခေါ ပန နဝကေ အညတော ပေသေတွာ ဣမေဟေဝ သဒ္ဓိံ ဂန္တုံ၊ ဣမေ ဝါ အညတော ပေသေတွာ နဝကေဟိ သဒ္ဓိံ ဂန္တုံ။ အထာပိ သဗ္ဗေဝ ဂဟေတွာ ဂမိဿာမိ၊ ဘိက္ခာဟာရော နပ္ပဟောဿတိ။ တတော ဘိက္ခူသု ပိဏ္ဍာယ စရန္တေသု မနုဿာ ဥဇ္ဈာယိဿန္တိ ‘‘စိရဿမ္ပိ ကေဏိယော သမဏံ ဂေါတမံ နိမန္တေတွာ ယာပနမတ္တံ ဒါတုံ နာသက္ခီ’’တိ၊ သယဉ္စ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဘဝိဿတိ။ ပဋိက္ခေပေ ပန ကတေ ‘‘သမဏော ဂေါတမော ပုနပ္ပုနံ ‘တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော’တိ ဗြာဟ္မဏာနံ နာမံ ဂဏှာတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဗြာဟ္မဏေပိ နိမန္တေတုကာမော ဘဝိဿတိ၊ တတော ဗြာဟ္မဏေ ပါဋိယေက္ကံ နိမန္တေဿတိ၊ တေ တေန နိမန္တိတာ ဘိက္ခူ ဟုတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ၊ ဧဝမဿ သဒ္ဓါ အနုရက္ခိတာ ဘဝိဿတီတိ ပုနပ္ပုနံ ပဋိက္ခိပိ။ ကိဉ္စာပိ ခေါ ဘော ဂေါတမာတိ ဣမိနာ ဣဒံ ဒီပေတိ ‘‘ဘော ဂေါတမ၊ ကိံ ဇာတံ၊ ယဒိ အဟံ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော၊ အဓိဝါသေတု ဘဝံ ဂေါတမော၊ အဟံ ဗြာဟ္မဏာနမ္ပိ ဒါတုံ သက္ကောမိ တုမှာကမ္ပီ’’တိ။ ဌပေတွာ ဓညဖလရသန္တိ ဧတ္ထ တဏ္ဍုလဓောဝနောဒကမ္ပိ ဓညရသောယေဝါတိ ဝဒန္တိ။ အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥစ္ဆုရသန္တိ ဧတ္ထ နိက္ကသဋော ဥစ္ဆုရသော သတ္တာဟကာလိကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဣမာဟိဂါထာဟီတိ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၀၀) ဣမာဟိ ကေဏိယဿ စိတ္တာနုကူလာဟိ ဂါထာဟိ။ တတ္ထ အဂ္ဂိပရိစရိယံ ဝိနာ ဗြာဟ္မဏာနံ ယညာဘာဝတော ‘‘အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါ ယညာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ အဂ္ဂိဟုတ္တသေဋ္ဌာ အဂ္ဂိဇုဟနပ္ပဓာနာတိ အတ္ထော။ ဗြာဟ္မဏာ ဟိ ‘‘အဂ္ဂိမုခါ ဒေဝါ’’တိ အဂ္ဂိဇုဟနပုဗ္ဗကံ ယညံ ဝိဒဟန္တိ။ ဝေဒေ သဇ္ဈာယန္တေဟိ ပဌမံ သဇ္ဈာယိတဗ္ဗတော သာဝိတ္တီ ‘‘ဆန္ဒသော မုခ’’န္တိ ဝုတ္တာ၊ သာဝိတ္တီ ဝေဒဿ ပုဗ္ဗင်္ဂမာတိ အတ္ထော တံပုဗ္ဗကတ္တာ ဝေဒသဝနဿ။ မနုဿာနံ သေဋ္ဌဘာဝတော ရာဇာ ‘‘မုခ’’န္တိ ဝုတ္တော။ ဩဂါဟန္တီနံ နဒီနံ အာဓာရဘာဝတော ဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနဘာဝေန ပဋိသရဏတော စ သာဂရော ‘‘မုခ’’န္တိ ဝုတ္တော။ စန္ဒသမာယောဂေန ‘‘အဇ္ဇ ကတ္တိကာ၊ အဇ္ဇ ရောဟိဏီ’’တိ သညာယနတော နက္ခတ္တာနိ အဘိဘဝိတွာ အာလောကကရဏတော နက္ခတ္တေဟိ အတိဝိသေသသောမ္မဘာဝတော စ ‘‘နက္ခတ္တာနံ မုခံ စန္ဒော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒီပသိခါ အဂ္ဂိဇာလာ အသနိဝိစက္က’’န္တိ ဧဝမာဒီနံ တပန္တာနံ ဝိဇ္ဇုလတာနံ အဂ္ဂတ္တာ အာဒိစ္စော ‘‘တပတံ မုခ’’န္တိ ဝုတ္တော။ ဒက္ခိဏေယျာနံ ပန အဂ္ဂတ္တာ ဝိသေသေန တသ္မိံ သမယေ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သင်္ဃံ သန္ဓာယ ‘‘ပုညံ အာကင်္ခမာနာနံ၊ သင်္ဃော ဝေ ယဇတံ မုခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေန သင်္ဃော ပုညဿ အာယမုခံ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျဘာဝေနာတိ ဒဿေတိ။

ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ရောဇမလ္လဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၁။ ရောဇဝတ္ထုမှိ ဝိဟာရောတိ ဂန္ဓကုဋိံ သန္ဓာယ အာဟံသု။ အတရမာနောတိ အတုရန္တော၊ သဏိကံ ပဒပ္ပမာဏဋ္ဌာနေ ပဒံ နိက္ခိပန္တော ဝတ္တံ ကတွာ သုသမ္မဋ္ဌံ မုတ္တာဒလသိန္ဒုဝါရသန္ထရသဒိသံ ဝါလိကံ အဝိနာသေန္တောတိ အတ္ထော။ အာဠိန္ဒန္တိ ပမုခံ။ ဥက္ကာသိတွာတိ ဥက္ကာသိတသဒ္ဒံ ကတွာ။ အဂ္ဂဠန္တိ ကဝါဋံ။ အာကောဋေဟီတိ အဂ္ဂနခေန ဤသကံ ကုဉ္စိကဆိဒ္ဒသမီပေ ကောဋေဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒွါရံ ကိရ အတိဥပရိ အမနုဿာ၊ အတိဟေဋ္ဌာ တိရစ္ဆာနဇာတိကာ ကောဋေန္တိ၊ တထာ အကောဋေတွာ မဇ္ဈေ ဆိဒ္ဒသမီပေ မနုဿာ ကောဋေန္တိ၊ ဣဒံ ဒွါရကောဋကဝတ္တန္တိ ဒီပေန္တာ ဝဒန္တိ။ ဝိဝရိဘဂဝါ ဒွါရန္တိ န ဘဂဝါ ဥဋ္ဌာယ ဒွါရံ ဝိဝရိ၊ ဝိဝရတူတိ ပန ဟတ္ထံ ပသာရေသိ။ တတော ‘‘ဘဂဝါ တုမှေဟိ အနေကာသု ကပ္ပကောဋီသု ဒါနံ ဒဒမာနေဟိ န သဟတ္ထာ ဒွါရဝိဝရဏကမ္မံ ကတ’’န္တိ သယမေဝ ဒွါရံ ဝိဝဋံ။ တံ ပန ယသ္မာ ဘဂဝတော မနေန ဝိဝဋံ၊ တသ္မာ ‘‘ဝိဝရိ ဘဂဝါ ဒွါရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

ရောဇမလ္လဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၃။ အာတုမာဝတ္ထုမှိ အညတရော ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတောတိ သုဘဒ္ဒေါ နာမ အညတရော ဘိက္ခု ဝုဍ္ဎကာလေ ပဗ္ဗဇိတတ္တာ ‘‘ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော’’တိ ဝုတ္တော။ ဒွေ ဒါရကာတိ သာမဏေရဘူမိယံ ဌိတာ ဒွေ ပုတ္တာ။ နာဠိယာဝါပကေနာတိ နာဠိယာ စေဝ ထဝိကာယ စ။ သံဟရိံသူတိ ယသ္မာ မနုဿာ တေ ဒါရကေ မဉ္ဇုဘာဏိနေ ပဋိဘာနဝန္တေ ဒိသွာ ကာရေတုကာမာပိ အကာရေတုကာမာပိ ကာရေန္တိယေဝ၊ ကတကာလေ စ ‘‘ကိံ ဂဏှိဿထ တာတာ’’တိ ပုစ္ဆန္တိ။ တေ ဝဒန္တိ ‘‘န အမှာကံ အညေန ကေနစိ အတ္ထော၊ ပိတာ ပန နော ဘဂဝတော အာဂတကာလေ ယာဂုဒါနံ ကာတုကာမော’’တိ။ တံ သုတွာ မနုဿာ အပရိဂဏေတွာဝ ယံ တေ သက္ကောန္တိ ဟရိတုံ၊ သဗ္ဗံ ဒေန္တိ။ ယမ္ပိ န သက္ကောန္တိ၊ မနုဿေဟိ ပေသေန္တိ။ တသ္မာ တေ ဒါရကာ ဗဟုံ လောဏမ္ပိ တေလမ္ပိ သပ္ပိမ္ပိ တဏ္ဍုလမ္ပိ ခါဒနီယမ္ပိ သံဟရိံသု။

အာတုမာယံ ဝိဟရတီတိ အာတုမံ နိဿာယ ဝိဟရတိ။ ဘုသာဂါရေတိ ဘုသမယေ အဂါရကေ။ တတ္ထ ကိရ မဟန္တံ ပလာလပုဉ္ဇံ အဗ္ဘန္တရတော ပလာလံ နိက္ကဍ္ဎိတွာ သာလာသဒိသံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ဝသနယောဂ္ဂဋ္ဌာနသဒိသံ ကတံ၊ တဒါ ဘဂဝါ တတ္ထ ဝသိ။ အထ ဘဂဝတိ အာတုမံ အာဂန္တွာ ဘုသာဂါရကံ ပဝိဋ္ဌေ သုဘဒ္ဒေါ သာယနှသမယံ ဂါမဒွါရံ ဂန္တွာ မနုဿေ အာမန္တေသိ ‘‘ဥပါသကာ နာဟံ တုမှာကံ သန္တိကာ အညံ ကိဉ္စိ ပစ္စာသီသာမိ၊ မယှံ ဒါရကေဟိ အာနီတတေလာဒီနိယေဝ သင်္ဃဿ ပဟောန္တိ၊ ဟတ္ထကမ္မမတ္တံ မေ ဒေထာ’’တိ။ ကိံ၊ ဘန္တေ၊ ကရောမာတိ? ‘‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဂဏှထာ’’တိ သဗ္ဗူပကရဏာနိ ဂါဟေတွာ ဝိဟာရေ ဥဒ္ဓနာနိ ကာရေတွာ ဧကံ ကာဠကံ ကာသာဝံ နိဝါသေတွာ တာဒိသမေဝ ပါရုပိတွာ ‘‘ဣဒံ ကရောထ၊ ဣဒံ ကရောထာ’’တိ သဗ္ဗရတ္တိံ ဝိစာရေန္တော သတသဟဿံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဘောဇ္ဇယာဂုဉ္စ မဓုဂေါဠကဉ္စ ပဋိယာဒါပေသိ။ ဘောဇ္ဇယာဂု နာမ ပဌမံ ဘုဉ္ဇိတွာ ပါတဗ္ဗယာဂု၊ တတ္ထ သပ္ပိမဓုဖာဏိတမစ္ဆမံသပုပ္ဖဖလရသာဒိ ယံကိဉ္စိ ခါဒနီယံ နာမ၊ သဗ္ဗံ ပဝိသတိ၊ ကီဠိတုကာမာနံ သီသမက္ခနယောဂ္ဂါ ဟောတိ သုဂန္ဓဂန္ဓာ။

အထ ဘဂဝါ ကာလဿေဝ သရီရပဋိဇဂ္ဂနံ ကတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတော ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ အာတုမဂါမနဂရာဘိမုခေါ ပါယာသိ။ မနုဿာ တဿ အာရောစေသုံ ‘‘ဘဂဝါ ပိဏ္ဍာယ ဂါမံ ပဝိသတိ၊ တယာ ကဿ ယာဂု ပဋိယာဒိတာ’’တိ။ သော ယထာနိဝတ္ထပါရုတေဟေဝ တေဟိ ကာဠကကာသာဝေဟိ ဧကေန ဟတ္ထေန ဒဗ္ဗိဉ္စ ကဋစ္ဆုဉ္စ ဂဟေတွာ ဗြဟ္မာ ဝိယ ဒက္ခိဏဇာဏုမဏ္ဍလံ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ ယာဂု’’န္တိ အာဟ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အထ ခေါ သော ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဗဟုတရံ ယာဂုံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ဥပနာမေသီ’’တိ။ ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တီတိအာဒိ ဝုတ္တနယမေဝ။ ကုတာယန္တိ ကုတော အယံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

၃၀၄။ ဒသဘာဂံ ဒတွာတိ ဒသမဘာဂံ ဒတွာ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဒသ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဧကော ကောဋ္ဌာသော ဘူမိသာမိကာနံ ဒါတဗ္ဗော’’တိ။

ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

စတုမဟာပဒေသကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၅။ ပရိမဒ္ဒန္တာတိ ဥပပရိက္ခန္တာ။ ပတ္တုဏ္ဏဒေသေ သဉ္ဇာတဝတ္ထံ ပတ္တုဏ္ဏံ။ ကောသေယျဝိသေသောတိ ဟိ အဘိဓာနကောသေ ဝုတ္တံ။ စီနဒေသေ သောမာရဒေသေ စ သဉ္ဇာတဝတ္ထာနိ စီနသောမာရပဋာနိ။ ပတ္တုဏ္ဏာဒီနိ တီဏိ ကောသေယျဿ အနုလောမာနိ ပါဏကေဟိ ကတသုတ္တမယတ္တာ။ ဣဒ္ဓိမယိကံ ဧဟိဘိက္ခူနံ ပုညိဒ္ဓိယာ နိဗ္ဗတ္တစီဝရံ။ တံ ခေါမာဒီနံ အညတရံ ဟောတီတိ တေသံယေဝ အနုလောမံ။ ဒေဝတာဟိ ဒိန္နစီဝရံ ဒေဝဒတ္တိယံ။ တံ ကပ္ပရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တံ ဇာလိနီဒေဝကညာယ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရဿ ဒိန္နဝတ္ထသဒိသံ။ တမ္ပိ ခေါမာဒီနညေဝ အနုလောမံ ဟောတိ တေသု အညတရဘာဝတော။ ဒွေ ပဋာ ဒေသနာမေနေဝ ဝုတ္တာတိ တေသံ သရူပဒဿနပရမေတံ၊ နာညံ နိဝတ္တနပရံ ပတ္တုဏ္ဏပဋဿပိ ဒေသနာမေနေဝ ဝုတ္တတ္တာ။ တုမ္ဗာတိ ဘာဇနာနိ ။ ဖလတုမ္ဗောတိ လာဗုအာဒိ။ ဥဒကတုမ္ဗောတိ ဥဒကုက္ခိပနကကုဋကော။ ကိလဉ္ဇစ္ဆတ္တန္တိ ဝေဠုဝိလီဝေဟိ ဝါယိတွာ ကတဆတ္တံ။ သမ္ဘိန္နရသန္တိ သမ္မိဿိတရသံ။ ပါနကံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဟောတီတိ အမ္ဗပါနာဒိပါနကံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ၊ တံ ဝိကာလေပိ ကပ္ပတိ အသမ္ဘိန္နရသတ္တာ။ တေန တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတေန သဒ္ဓိန္တိ တေန သတ္တာဟကာလိကေန တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတေန သဒ္ဓိံ။ သေသမေတ္ထ သုဝိညေယျမေဝ။

စတုမဟာပဒေသကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။