📜

၁။ ကမ္မက္ခန္ဓကံ

တဇ္ဇနီယကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

၁။ စူဠဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ကမ္မက္ခန္ဓကေ တာဝ ‘‘ယဋ္ဌိံ ပဝေသယ၊ ကုန္တေ ပဝေသယာ’’တိအာဒီသု ဝိယ သဟစရဏဉာယေန ‘‘မဉ္စာ ဥက္ကုဋ္ဌိံ ကရောန္တီ’’တိအာဒီသု ဝိယ နိဿိတေသု နိဿယဝေါဟာရဝသေန ဝါ ပဏ္ဍုကလောဟိတကနိဿိတာ ပဏ္ဍုကလောဟိတကသဒ္ဒေန ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘တေသံ နိဿိတကာပိ ပဏ္ဍုကလောဟိတကာတွေဝ ပညာယန္တီ’’တိ။ ပဋိဝဒထာတိ ပဋိဝစနံ ဒေထ။

အဓမ္မကမ္မဒွါဒသကကထာဝဏ္ဏနာ

၄။ တီဟိအင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတန္တိ ပစ္စေကံ သမုဒိတေဟိ ဝါ တီဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ။ န ဟိ တိဏ္ဏံ ဧဝ အင်္ဂါနံ သမောဓာနေန အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ၊ ဧကေနပိ ဟောတိယေဝ။ ‘‘အပ္ပဋိညာယ ကတံ ဟောတီတိ လဇ္ဇိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ကထိတံ။

နနု စ ‘‘အဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ကတံ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ ပရတော ‘‘တီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော အာကင်္ခမာနော သင်္ဃော တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရေယျ၊ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ အဒေသနာဂါမိနိံ အာပန္နော ဟိ ‘‘အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော’’တိ ဝုစ္စတီတိ? တတ္ထ ကေစိ ဝဒန္တိ ‘‘တဇ္ဇနီယကမ္မဿ ဟိ ဝိသေသေန ဘဏ္ဍနကာရကတ္တံ အင်္ဂ’န္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ၊ တံ ပါဠိယာ အာဂတနိဒါနေန သမေတိ၊ တသ္မာ သဗ္ဗတိကေသုပိ ဘဏ္ဍနံ အာရောပေတွာ ဘဏ္ဍနပစ္စယာ အာပန္နာပတ္တိဝသေန ဣဒံ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ တသ္မာ ‘အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော’တိ ဧတ္ထာပိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝါ ပရဘာဂေ ဝါ စောဒနာသာရဏာဒိကာလေ ဘဏ္ဍနပစ္စယာ အာပန္နာပတ္တိဝသေနေဝ ကာတဗ္ဗံ၊ န ကေဝလံ သင်္ဃာဒိသေသပစ္စယာ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ အပရေ ပန ဝဒန္တိ ‘‘အဒေသနာဂါမိနိယာတိ ဣဒံ ပါရာဇိကာပတ္တိံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န သင်္ဃာဒိသေသံ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘အဒေသနာဂါမိနိယာတိ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ ဝါ သင်္ဃာဒိသေသာပတ္တိယာ ဝါ’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သင်္ဃာဒိသေသာပတ္တိယာ ဝါတိ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တံ၊ ‘အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော’တိ စ ဣဒံ သင်္ဃာဒိသေသံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န ပါရာဇိကံ။ တသ္မာ ပါရာဇိကာပတ္တိပစ္စယာ န တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ပယောဇနာဘာဝါ၊ သင်္ဃာဒိသေသပစ္စယာ ကာတဗ္ဗန္တိ အယမတ္ထော သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ သုက္ကပက္ခေ ‘ဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ကတံ ဟောတီ’တိ ဣမိနာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န ဧကေန ပရိယာယေန သင်္ဃာဒိသေသဿပိ ဒေသနာဂါမိနီဝေါဟာရသမ္ဘဝတော’’တိ၊ တံ ယုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတိ။

နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗအဋ္ဌာရသကကထာဝဏ္ဏနာ

၈။ လောမံ ပါတေန္တီတိအာဒိ သမ္မာဝတ္တနာယ ပရိယာယဝစနံ။

နိယဿကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁။ နိယဿကမ္မေ ‘‘နိဿာယ တေ ဝတ္ထဗ္ဗန္တိ ဂရုနိဿယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န ဣတရ’’န္တိ ကေနစိ လိခိတံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘နိယဿကမ္မံ ယသ္မာ ဗာလဝသေန ကရီယတိ၊ တသ္မာ နိဿာယ ဝတ္ထဗ္ဗန္တိ နိဿယံ ဂါဟာပေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ၊ ဝီမံသိတွာ ယုတ္တတရံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အပိဿူတိ ဧတ္ထ သုဣတိ နိပါတမတ္တံ၊ ဘိက္ခူ အပိ နိစ္စဗျာဝဋာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

၂၉။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မေ တေန ဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သင်္ဃော ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတူတိ ဣဒံ တေသု ဝိဗ္ဘမန္တေသုပိ ပက္ကမန္တေသုပိ သမ္မာဝတ္တန္တေယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

ပဋိသာရဏီယကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

၃၃။ သုဓမ္မဝတ္ထုသ္မိံ မစ္ဆိကာသဏ္ဍေတိ ဧဝံနာမကေ နဂရေ။ တတ္ထ ကိရ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။၇၂ စိတ္တဂဟပတိဝတ္ထု) စိတ္တော ဂဟပတိ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ အဗ္ဘန္တရံ မဟာနာမတ္ထေရံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနံ ဒိသွာ တဿ ဣရိယာပထေ ပသီဒိတွာ ပတ္တံ အာဒါယ ဂေဟံ ပဝေသေတွာ ဘောဇေတွာ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ ဓမ္မကထံ သုဏန္တော သောတာပတ္တိဖလံ ပတွာ အစလသဒ္ဓါ ဟုတွာ အမ္ဗာဋကဝနံ နာမ အတ္တနော ဥယျာနံ သင်္ဃာရာမံ ကာတုကာမော ထေရဿ ဟတ္ထေ ဥဒကံ ပါတေတွာ နိယျာတေသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ‘‘ပတိဋ္ဌိတံ ဗုဒ္ဓသာသန’’န္တိ ဥဒကပရိယန္တံ ကတွာ မဟာပထဝီ ကမ္ပိ၊ မဟာသေဋ္ဌိ ဥယျာနေ မဟာဝိဟာရံ ကာရေသိ။ တတ္ထာယံ သုဓမ္မော ဘိက္ခု အာဝါသိကော အဟောသိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အာယသ္မာ သုဓမ္မော မစ္ဆိကာသဏ္ဍေ စိတ္တဿ ဂဟပတိနော အာဝါသိကော ဟောတီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဓုဝဘတ္တိကောတိ နိစ္စဘတ္တိကော။

အပရေန သမယေန စိတ္တဿ ဂုဏကထံ သုတွာ ဘိက္ခုသဟဿေန သဒ္ဓိံ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ တဿ သင်္ဂဟံ ကတ္တုကာမာ မစ္ဆိကာသဏ္ဍံ အဂမံသု။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ထေရာ’’တိအာဒိ။ စိတ္တော ဂဟပတိ တေသံ အာဂမနံ သုတွာ အဒ္ဓယောဇနမတ္တံ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ တေ အာဒါယ အတ္တနော ဝိဟာရံ ပဝေသေတွာ အာဂန္တုကဝတ္တံ ကတွာ ‘‘ဘန္တေ၊ ထောကံ ဓမ္မကထံ သောတုကာမောမှီ’’တိ ဓမ္မသေနာပတိံ ယာစိ။ အထ နံ ထေရော ‘‘ဥပါသက၊ အဒ္ဓါနေနာမှာ ကိလန္တရူပါ၊ အပိစ ထောကံ သုဏာဟီ’’တိ တဿ ဓမ္မကထံ ကထေသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ စိတ္တံ ဂဟပတိံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသီ’’တိအာဒိ။ သော ထေရဿ ဓမ္မကထံ သုဏန္တောဝ အနာဂါမိဖလံ ပါပုဏိ။

၄၁။ နာသက္ခိ စိတ္တံ ဂဟပတိံ ခမာပေတုန္တိ သော တတ္ထ ဂန္တွာ ‘‘ဂဟပတိ၊ မယှမေဝ သော ဒေါသော ၊ ခမာဟိ မေ’’တိ ဝတွာပိ ‘‘နာဟံ ခမာမီ’’တိ တေန ပဋိက္ခိတ္တော မင်္ကုဘူတော တံ ခမာပေတုံ နာသက္ခိ။ ပုနဒေဝ သတ္ထု သန္တိကံ ပစ္စာဂမာသိ။ သတ္ထာ ‘‘နာဿ ဥပါသကော ခမိဿတီ’’တိ ဇာနန္တောပိ ‘‘မာနထဒ္ဓါ ဧသ တိံသယောဇနံ ဂန္တွာဝ ပစ္စာဂစ္ဆတူ’’တိ ခမနုပါယံ အနာစိက္ခိတွာဝ ဥယျောဇေသိ။ အထဿ ပုန အာဂတကာလေ နိဟတမာနဿ အနုဒူတံ ဒတွာ ‘‘ဂစ္ဆ၊ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ဂန္တွာ ဥပါသကံ ခမာပေဟီ’’တိ ဝတွာ ‘‘သမဏေန နာမ ‘မယှံ ဝိဟာရော၊ မယှံ နိဝါသဋ္ဌာနံ၊ မယှံ ဥပါသကော၊ မယှံ ဥပါသိကာ’တိ မာနံ ဝါ ဣဿံ ဝါ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝံ ကရောန္တဿ ဟိ ဣစ္ဆာမာနာဒယော ကိလေသာ ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ ဩဝဒန္တော –

‘‘အသန္တံ ဘာဝနမိစ္ဆေယျ၊ ပုရေက္ခာရဉ္စ ဘိက္ခုသု၊

အာဝါသေသု စ ဣဿရိယံ၊ ပူဇာ ပရကုလေသု စ။

‘‘မမေဝ ကတ မညန္တု၊ ဂိဟီ ပဗ္ဗဇိတာ ဥဘော၊

မမေဝါတိဝသာ အဿု၊ ကိစ္စာကိစ္စေသု ကိသ္မိစိ၊

ဣတိ ဗာလဿ သင်္ကပ္ပော၊ ဣစ္ဆာ မာနော စ ဝဍ္ဎတီ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၇၃-၇၄) –

ဓမ္မပဒေ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ။

သုဓမ္မတ္ထေရောပိ ဣမံ ဩဝါဒံ သုတွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တေန အနုဒူတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဂန္တွာ ဥပါသကဿ စက္ခုပထေ အာပတ္တိံ ပဋိကရိတွာ ဥပါသကံ ခမာပေသိ။ သော ဥပါသကေန ‘‘ခမာမဟံ ဘန္တေ၊ သစေ မယှံ ဒေါသော အတ္ထိ၊ ခမထ မေ’’တိ ပဋိခမာပိတော သတ္ထာရာ ဒိန္နဩဝါဒေ ဌတွာ ကတိပါဟေနေဝ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။

အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

၅၀။ တဿာ အဒဿနေယေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗန္တိ တဿာ အဒဿနေယေဝ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မံ ပန အာပတ္တိံ အာရောပေတွာ တဿာ အဒဿနေ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ ဘဏ္ဍနကာရကာဒိအင်္ဂေဟိ ကာတဗ္ဗံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

ကမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။