📜

၅။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကံ

ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၂၄၃။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကေ အဋ္ဌပဒါကာရေနာတိ အဋ္ဌပဒဖလကာကာရေန၊ ဇူတဖလကသဒိသန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မလ္လကမူလသဏ္ဌာနေနာတိ ခေဠမလ္လကမူလသဏ္ဌာနေန။

၂၄၅။ မုတ္တောလမ္ဗကာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကုဏ္ဍလာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ပလမ္ဗကသုတ္တန္တိ ယညောပစိတာကာရေန ဩလမ္ဗကသုတ္တံ။

၂၄၆။ စိက္ကလေနာတိ သိလေသေန။

၂၄၈။ သာဓုဂီတန္တိ အနိစ္စတာဒိပဋိသံယုတ္တဂီတံ။

၂၄၉။ စတုရဿေန ဝတ္တေနာတိ ပရိပုဏ္ဏေန ဥစ္စာရဏဝတ္တေန။ တရင်္ဂဝတ္တာဒီနံ ဥစ္စာရဏဝိဓာနာနိ နဋ္ဌပ္ပယောဂါနိ။ ဗာဟိရလောမိန္တိ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ ယထာ တဿ ဥဏ္ဏပါဝါရဿ ဗဟိဒ္ဓါ လောမာနိ ဒိဿန္တိ၊ တထာ ဓာရေန္တဿ ဒုက္ကဋန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

၂၅၁။ ဣမာနိ စတ္တာရိ အဟိရာဇကုလာနီတိ (အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄။၆၇) ဣဒံ ဒဋ္ဌဝိသေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယေ ဟိ ကေစိ ဒဋ္ဌဝိသာ၊ သဗ္ဗေ တေ ဣမေသံ စတုန္နံ အဟိရာဇကုလာနံ အဗ္ဘန္တရဂတာဝ ဟောန္တိ။ အတ္တဂုတ္တိယာတိ အတ္တနော ဂုတ္တတ္ထာယ။ အတ္တရက္ခာယာတိ အတ္တနော ရက္ခဏတ္ထာယ။ အတ္တပရိတ္တံကာတုန္တိ အတ္တနော ပရိတ္တာဏတ္ထာယ အတ္တပရိတ္တံ နာမ ကာတုံ အနုဇာနာမီတိ အတ္ထော။

ဣဒါနိ ယထာ တံ ပရိတ္တံ ကာတဗ္ဗံ၊ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၁၀၅) ဝိရူပက္ခေဟီတိ ဝိရူပက္ခနာဂကုလေဟိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သဟယောဂေ စေတံ ကရဏဝစနံ၊ ဧတေဟိ သဟ မယှံ မိတ္တဘာဝေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ အပါဒကေဟီတိ အပါဒကသတ္တေဟိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သဗ္ဗေ သတ္တာတိ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧတ္တကေန ဌာနေန ဩဒိဿကမေတ္တံ ကထေတွာ ဣဒါနိ အနောဒိဿကမေတ္တံ ကထေတုံ ဣဒမာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သတ္တာ ပါဏာ ဘူတာတိ သဗ္ဗာနေတာနိ ပုဂ္ဂလဝေဝစနာနေဝ။ ဘဒြာနိ ပဿန္တူတိ ဘဒြာနိ အာရမ္မဏာနိ ပဿန္တု။ မာ ကဉ္စိ ပါပမာဂမာတိ ကဉ္စိ သတ္တံ ပါပကံ လာမကံ မာ အာဂစ္ဆတု။

အပ္ပမာဏော ဗုဒ္ဓါတိ ဧတ္ထ ဗုဒ္ဓါတိ ဗုဒ္ဓဂုဏာ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ တေ ဟိ အပ္ပမာဏာ နာမ။ သေသဒွယေသုပိ ဧသေဝ နယော၊ ပမာဏဝန္တာနီတိ ဂုဏပ္ပမာဏေန ယုတ္တာနိ။ ဥဏ္ဏနာဘီတိ လောမသနာဘိကော မက္ကဋကော။ သရဗူတိ ဃရဂေါဠိကာ။ ကတာ မေ ရက္ခာ ကတံ မေ ပရိတ္တန္တိ မယာ ဧတ္တကဿ ဇနဿ ရက္ခာ စ ပရိတ္တာဏဉ္စ ကတံ။ ပဋိက္ကမန္တု ဘူတာနီတိ သဗ္ဗေပိ မေ ကတပရိတ္တာဏာ သတ္တာ အပဂစ္ဆန္တု၊ မာ မံ ဝိဟေဌယိံသူတိ အတ္ထော။ သောဟန္တိ ယဿ မမ ဧတေဟိ သဗ္ဗေဟိပိ မေတ္တံ၊ သော အဟံ ဘဂဝတော နမော ကရောမိ၊ ဝိပဿီအာဒီနဉ္စ သတ္တန္နံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ နမော ကရောမီတိ သမ္ဗန္ဓော။

အညမှိ ဆေတဗ္ဗမှီတိ ရာဂါနုသယံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ တာဒိသံ ဝါ ဒုက္ခန္တိ မုဋ္ဌိအာဒီဟိ ဒုက္ခံ ဥပ္ပာဒေန္တဿ။

၂၅၂။ ဇာလာနိ ပရိက္ခိပါပေတွာတိ ပရိဿယမောစနတ္ထဉ္စေဝ ပမာဒေန ဂဠိတာနံ အာဘရဏာဒီနံ ရက္ခဏတ္ထဉ္စ ဇာလာနိ ကရဏ္ဍကာကာရေန ပရိက္ခိပါပေတွာ။ စန္ဒနဂဏ္ဌိ အာဂန္တွာ ဇာလေ လဂ္ဂါတိ ဧကော ကိရ ရတ္တစန္ဒနရုက္ခော ဂင်္ဂါယ ဥပရိတီရေ ဇာတော ဂင်္ဂေါဒကေန ဓောတမူလော ပတိတွာ တတ္ထ တတ္ထ ပါသာဏေသု သမ္ဘိဇ္ဇမာနော ဝိပ္ပကိရိ။ တတော ဧကာ ဃဋပ္ပမာဏာ ဃဋိကာ ပါသာဏေသု ဃံသိယမာနာ ဥဒကဦမီဟိ ပေါထိယမာနာ မဋ္ဌာ ဟုတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဝုယှမာနာ သေဝါလပရိယောနဒ္ဓါ အာဂန္တွာ တသ္မိံ ဇာလေ လဂ္ဂိ။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ လေခန္တိ လိခိတဂဟိတံ စုဏ္ဏံ။ ဥဍ္ဍိတွာတိ ဝေဠုပရမ္ပရာယ ဥဒ္ဓံ ပါပေတွာ၊ ဥဋ္ဌာပေတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဩဟရတူတိ ဣဒ္ဓိယာ ဩတာရေတွာ ဂဏှတု။

ပူရဏကဿပါဒယော ဆ သတ္ထာရော။ တတ္ထ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၅၁-၁၅၂၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၃၁၂) ပူရဏောတိ တဿ သတ္ထုပဋိညဿ နာမံ။ ကဿပေါတိ ဂေါတ္တံ။ သော ကိရ အညတရဿ ကုလဿ ဧကူနဒါသသတံ ပူရယမာနော ဇာတော။ တေနဿ ‘‘ပူရဏော’’တိ နာမံ အကံသု။ မင်္ဂလဒါသတ္တာ စဿ ကတံ ‘‘ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝတ္တာ နတ္ထိ၊ အကတံ ဝါ ‘‘န ကတ’’န္တိ ။ သော ‘‘ကိမဟံ ဧတ္ထ ဝသာမီ’’တိ ပလာယိ။ အထဿ စောရာ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ သော ပဏ္ဏေန ဝါ တိဏေန ဝါ ပဋိစ္ဆာဒေတုမ္ပိ အဇာနန္တော ဇာတရူပေနေဝ ဧကံ ဂါမံ ပါဝိသိ။ မနုဿာ တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ သမဏော အရဟာ အပ္ပိစ္ဆော၊ နတ္ထိ ဣမိနာ သဒိသော’’တိ ပူဝဘတ္တာဒီနိ ဂဟေတွာ ဥပသင်္ကမန္တိ။ သော ‘‘မယှံ သာဋကံ အနိဝတ္ထဘာဝေန ဣဒံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ တတော ပဋ္ဌာယ သာဋကံ လဘိတွာပိ န နိဝါသေသိ၊ တဒေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အဂ္ဂဟေသိ။ တဿ သန္တိကေ အညေပိ အညေပီတိ ပဉ္စသတာ မနုဿာ ပဗ္ဗဇိံသု။ ဧဝမယံ ဂဏာစရိယော ဟုတွာ ‘‘သတ္ထာ’’တိ လောကေ ပါကဋော အဟောသိ။

မက္ခလီတိ တဿ နာမံ။ ဂေါသာလာယ ဇာတတ္တာ ဂေါသာလောတိ ဒုတိယနာမံ။ တံ ကိရ သကဒ္ဒမာယ ဘူမိယာ တေလဃဋံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တံ ‘‘တာတ မာ ခလီ’’တိ သာမိကော အာဟ။ သော ပမာဒေန ခလိတွာ ပတိတွာ သာမိကဿ ဘယေန ပလာယိတုံ အာရဒ္ဓါ။ သာမိကော ဥပဓာဝိတွာ သာဋကကဏ္ဏေ အဂ္ဂဟေသိ၊ သော သာဋကံ ဆဍ္ဍေတွာ အစေလကော ဟုတွာ ပလာယိ။ သေသံ ပူရဏသဒိသမေဝ။

အဇိတောတိ တဿ နာမံ။ ကေသကမ္ဗလံ ဓာရေတီတိ ကေသကမ္ဗလော။ ဣတိ နာမဒွယံ သံသန္ဒိတွာ ‘‘အဇိတော ကေသကမ္ဗလော’’တိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ကေသကမ္ဗလော နာမ မနုဿာနံ ကေသေဟိ ကတကမ္ဗလော။ တတော ပဋိကိဋ္ဌတရံ ဝတ္ထံ နာမ နတ္ထိ။ ယထာဟ ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယာနိ ကာနိစိ တန္တာဝုတာနံ ဝတ္ထာနံ၊ ကေသကမ္ဗလော တေသံ ပဋိကိဋ္ဌော အက္ခာယတိ။ ကေသကမ္ဗလော၊ ဘိက္ခဝေ၊ သီတေ သီတော ဥဏှေ ဥဏှော ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုဂ္ဂန္ဓော ဒုက္ခသမ္ဖဿော’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၁၃၈)။

ပကုဓောတိ တဿ နာမံ။ ကစ္စာယနောတိ ဂေါတ္တံ။ ဣတိ နာမဂေါတ္တံ သံသန္ဒိတွာ ‘‘ပကုဓော ကစ္စာယနော’’တိ ဝုစ္စတိ။ သီတူဒကပဋိက္ခိတ္တကော ဧသ၊ ဝစ္စံ ကတွာပိ ဥဒကကိစ္စံ န ကရောတိ၊ ဥဏှောဒကံ ဝါ ကဉ္ဇိယံ ဝါ လဘိတွာ ကရောတိ၊ နဒိံ ဝါ မဂ္ဂေါဒကံ ဝါ အတိက္ကမ္မ ‘‘သီလံ မေ ဘိန္န’’န္တိ ဝါလိကထူပံ ကတွာ သီလံ အဓိဋ္ဌာယ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝရူပနိဿိရိကလဒ္ဓိကော ဧသ။

သဉ္စယောတိ တဿ နာမံ။ ဗေလဋ္ဌဿ ပုတ္တော ဗေလဋ္ဌပုတ္တော။ ‘‘အမှာကံ ဂဏ္ဌနကိလေသော ပလိဗုန္ဓနကိလေသော နတ္ထိ၊ ကိလေသဂဏ္ဌိရဟိတာ မယ’’န္တိ ဧဝံဝါဒိတာယ လဒ္ဓနာမဝသေန နိဂဏ္ဌော။ နာဋဿ ပုတ္တောတိ နာဋပုတ္တော။

ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇောတိ (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၃၆) ပိဏ္ဍံ ဥလမာနော ပရိယေသမာနော ပဗ္ဗဇိတောတိ ပိဏ္ဍောလော။ သော ကိရ ပရိဇိဏ္ဏဘောဂေါ ဗြာဟ္မဏော ဟုတွာ မဟန္တံ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ လာဘသက္ကာရံ ဒိသွာ ပိဏ္ဍတ္ထာယ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိတော။ သော မဟန္တံ ကပလ္လပတ္တံ ‘‘ပတ္တ’’န္တိ ဂဟေတွာ စရတိ၊ ကပလ္လပူရံ ယာဂုံ ပိဝတိ၊ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇတိ၊ ပူဝခဇ္ဇကဉ္စ ခါဒတိ။ အထဿ မဟဂ္ဃသဘာဝံ သတ္ထု အာရောစယိံသု။ သတ္ထာ တဿ ပတ္တတ္ထဝိကံ နာနုဇာနိ။ ထေရော ဟေဋ္ဌာမဉ္စေ ပတ္တံ နိကုဇ္ဇိတွာ ဌပေတိ။ သော ဌပေန္တောပိ ဃံသေန္တောဝ ပဏာမေတွာ ဌပေတိ၊ ဂဏှန္တောပိ ဃံသေန္တောဝ အာကဍ္ဎိတွာ ဂဏှာတိ။ တံ ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ ဃံသနေန ပရိက္ခီဏံ နာဠိကောဒနမတ္တဿေဝ ဂဏှနကံ ဇာတံ။ တတော သတ္ထု အာရောစေသုံ။ အထဿ သတ္ထာ ပတ္တတ္ထဝိကံ အနုဇာနိ။ ထေရော အပရေန သမယေန ဣန္ဒြိယဘာဝနံ ဘာဝေန္တော အဂ္ဂဖလေ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌာသိ။ ဣတိ သော ပုဗ္ဗေ သဝိသေသံ ပိဏ္ဍတ္ထာယ ဥလတီတိ ပိဏ္ဍောလော။ ဂေါတ္တေန ပန ဘာရဒွါဇောတိ ဥဘယံ ဧကတော ကတွာ ‘‘ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇော’’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇော…ပေ… ဧတဒဝေါစာ’’တိ ကသ္မာ ဧဝမာဟံသု? သော ကိရ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၈၀ ဒေဝေါရောဟဏဝတ္ထု) သေဋ္ဌိ နေဝ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ န မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မဇ္ဈတ္တဓာတုကော။ သော စိန္တေသိ ‘‘မယှံ ဂေဟေ စန္ဒနံ ဗဟု၊ ကိံ နု ခေါ ဣမိနာ ကရိဿာမီ’’တိ။ အထဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဣမသ္မိံ လောကေ ‘မယံ အရဟန္တော၊ မယံ အရဟန္တော’တိ ဝတ္တာရော ဗဟူ၊ အဟံ ဧကံ အရဟန္တမ္ပိ န ဇာနာမိ၊ ဂေဟေ ဘမံ ယောဇေတွာ ပတ္တံ လိခါပေတွာ သိက္ကာယ ဌပေတွာ ဝေဠုပရမ္ပရာယ သဋ္ဌိဟတ္ထမတ္တေ အာကာသေ ဩလမ္ဗာပေတွာ ‘သစေ အရဟာ အတ္ထိ၊ အာကာသေနာဂန္တွာ ဂဏှာတူ’တိ ဝက္ခာမိ။ ယော တံ ဂဟေဿတိ၊ တဿ သပုတ္တဒါရော သရဏံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ သော စိန္တိတနိယာမေနေဝ ပတ္တံ လိခါပေတွာ ဝေဠုပရမ္ပရာယ ဥဿာပေတွာ ‘‘ယော ဣမသ္မိံ လောကေ အရဟာ၊ သော အာကာသေန အာဂန္တွာ ဣမံ ပတ္တံ ဂဏှာတူ’’တိ အာဟ။

တဒါ ဆ သတ္ထာရော ‘‘အမှာကံ ဧသ အနုစ္ဆဝိကော၊ အမှာကမေဝ နံ ဒေဟီ’’တိ ဝဒိံသု။ သော ‘‘အာကာသေနာဂန္တွာ ဂဏှထာ’’တိ အာဟ။ ဆဋ္ဌေ ဒိဝသေ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော အန္တေဝါသိကေ ပေသေသိ ‘‘ဂစ္ဆထ သေဋ္ဌိံ ဧဝံ ဝဒေထ ‘အမှာကံ အာစရိယဿေဝ အနုစ္ဆဝိကော၊ မာ အပ္ပမတ္တကဿ ကာရဏာ အာကာသေန အာဂမနံ ကရိ၊ ဒေဟိ ကိရ တေ ပတ္တ’န္တိ’’။ တေ ဂန္တွာ သေဋ္ဌိံ တထာ ဝဒိံသု။ သေဋ္ဌိ ‘‘အာကာသေနာဂန္တွာ ဂဏှိတုံ သမတ္ထောဝ ဂဏှာတူ’’တိ အာဟ။ နာဋပုတ္တော သယံ ဂန္တုကာမော ဟုတွာ အန္တေဝါသိကာနံ သညံ အဒါသိ ‘‘အဟံ ဧကံ ဟတ္ထဉ္စ ပါဒဉ္စ ဥက္ခိပိတွာ ဥပ္ပတိတုကာမော ဝိယ ဘဝိဿာမိ၊ တုမှေ မံ ‘အာစရိယ ကိံ ကရောထ၊ ဒါရုမယပတ္တဿ ကာရဏာ ပဋိစ္ဆန္နံ အရဟတ္တဂုဏံ မဟာဇနဿ မာ ဒဿယိတ္ထာ’တိ ဝတွာ မံ ဟတ္ထေသု စ ပါဒေသု စ ဂဟေတွာ အာကဍ္ဎန္တာ ဘူမိယံ ပါတေယျာထာ’’တိ။ သော တတ္ထ ဂန္တွာ သေဋ္ဌိံ အာဟ ‘‘မဟာသေဋ္ဌိ အယံ ပတ္တော အညေသံ နာနုစ္ဆဝိကော၊ မာ တေ အပ္ပမတ္တကဿ ကာရဏာ မမ အာကာသေ ဥပ္ပတနံ ရုစ္စိ၊ ဒေဟိ မေ ပတ္တ’’န္တိ။ ဘန္တေ၊ အာကာသေန ဥပ္ပတိတွာဝ ဂဏှထာတိ။ တတော နာဋပုတ္တော ‘‘တေန ဟိ အပေထ အပေထာ’’တိ အန္တေဝါသိကေ အပနေတွာ ‘‘အာကာသေ ဥပ္ပတိဿာမီ’’တိ ဧကံ ဟတ္ထဉ္စ ပါဒဉ္စ ဥက္ခိပိ။ အထ နံ အန္တေဝါသိကာ ‘‘အာစရိယ၊ ကိံ နာမေတံ ကရောထ၊ ဆဝဿ ဒါရုမယပတ္တဿ ကာရဏာ ပဋိစ္ဆန္နဂုဏေန တုမှေဟိ မဟာဇနဿ ဒဿိတေန ကော အတ္ထော’’တိ တံ ဟတ္ထပါဒေသု ဂဟေတွာ အာကဍ္ဎိတွာ ဘူမိယံ ပါတေသုံ။ သော သေဋ္ဌိံ အာဟ ‘‘မဟာသေဋ္ဌိ၊ ဣမေ မေ ဥပ္ပတိတုံ န ဒေန္တိ၊ ဒေဟိ မေ ပတ္တ’’န္တိ။ ဥပ္ပတိတွာဝ ဂဏှထ ဘန္တေတိ။ ဧဝံ တိတ္ထိယာ ဆ ဒိဝသာနိ ဝါယမိတွာပိ ပတ္တံ န လဘိံသုယေဝ။

အထ သတ္တမေ ဒိဝသေ အာယသ္မတော စ မောဂ္ဂလ္လာနဿ အာယသ္မတော စ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇဿ ‘‘ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာ’’တိ ဂန္တွာ ဧကသ္မိံ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ ဌတွာ စီဝရံ ပါရုပနကာလေ ဓုတ္တကာ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘ဟမ္ဘော ပုဗ္ဗေ ဆ သတ္ထာရော ‘မယံ အရဟန္တာမှာ’တိ ဝိစရိံသု၊ ရာဇဂဟသေဋ္ဌိနော ပန အဇ္ဇ သတ္တမော ဒိဝသော ပတ္တံ ဥဿာပေတွာ ဌပယတော ‘သစေ အရဟာ အတ္ထိ၊ အာကာသေနာဂန္တွာ ဂဏှာတူ’တိ ဝဒန္တဿ၊ ဧကောပိ ‘အဟံ အရဟာ’တိ အာကာသေ ဥပ္ပတန္တော နတ္ထိ၊ အဇ္ဇ နော လောကေ အရဟန္တာနံ နတ္ထိဘာဝေါ ဉာတော’’တိ။ တံ ကထံ သုတွာ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော အာယသ္မန္တံ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇံ အာဟ ‘‘သုတံ တေ၊ အာဝုသော ဘာရဒွါဇ၊ ဣမေသံ ဝစနံ၊ ဣမေ ဗုဒ္ဓသာသနံ ပရိဂ္ဂဏှန္တာ ဝိယ ဝဒန္တိ၊ တွဉ္စ မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ၊ ဂစ္ဆေတံ ပတ္တံ အာကာသေန ဂန္တွာ ဂဏှာဟီ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော မောဂ္ဂလ္လာန၊ တွံ ‘ဣဒ္ဓိမန္တာနံ အဂ္ဂေါ’တိ ပါကဋော၊ တွံ ဧတံ ဂဏှ၊ တယိ ပန အဂ္ဂဏှန္တေ အဟံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ အာဟ။ အထ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ‘‘ဂဏှာဝုသော’’တိ အာဟ။ ဣတိ တေ လောကဿ အရဟန္တေဟိ အသုညဘာဝဒဿနတ္ထံ ဧဝမာဟံသု။

တိက္ခတ္တုံ ရာဇဂဟံ အနုပရိယာယီတိ တိက္ခတ္တုံ ရာဇဂဟံ အနုဂန္တွာ ပရိဗ္ဘမိ။ ‘‘သတ္တက္ခတ္တု’’န္တိပိ ဝဒန္တိ။ ထေရော ကိရ အဘိညာပါဒကံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာယ တိဂါဝုတံ ပိဋ္ဌိပါသာဏံ အန္တန္တေန ပရိစ္ဆိန္ဒန္တော တူလပိစု ဝိယ အာကာသေ ဥဋ္ဌာပေတွာ ရာဇဂဟနဂရဿ ဥပရိ သတ္တက္ခတ္တုံ အနုပရိယာယိ။ သော တိဂါဝုတပ္ပမာဏဿ နဂရဿ အပိဓာနံ ဝိယ ပညာယိ။ နဂရဝါသိနော ‘‘ပါသာဏော နော အဝတ္ထရိတွာ ဂဏှာတီ’’တိ ဘီတာ သုပ္ပာဒီနိ မတ္ထကေ ကတွာ တတ္ထ တတ္ထ နိလီယိံသု။ သတ္တမေ ဝါရေ ထေရော ပိဋ္ဌိပါသာဏံ ဘိန္ဒိတွာ အတ္တာနံ ဒဿေတိ။ မဟာဇနော ထေရံ ဒိသွာ ‘‘ဘန္တေ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇ၊ တဝ ပါသာဏံ ဂါဠှံ ကတွာ ဂဏှ၊ မာ နော သဗ္ဗေ နာသယီ’’တိ အာဟ။ ထေရော ပါသာဏံ ပါဒန္တေန ခိပိတွာ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ သော ဂန္တွာ ယထာဌာနေယေဝ ပတိဋ္ဌာသိ။ ထေရော သေဋ္ဌိဿ ဂေဟမတ္ထကေ အဋ္ဌာသိ။ တံ ဒိသွာ သေဋ္ဌိ ဥရေန နိပဇ္ဇိတွာ ‘‘ဩတရ သာမီ’’တိ ဝတွာ အာကာသတော ဩတိဏ္ဏံ ထေရံ နိသီဒါပေတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ စတုမဓုရပုဏ္ဏံ ကတွာ ထေရဿ အဒါသိ။ ထေရော ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဝိဟာရာဘိမုခေါ ပါယာသိ။ အထဿ ယေ အရညဂတာ ပါဋိဟာရိယံ နာဒ္ဒသံသု၊ တေ သန္နိပတိတွာ ‘‘ဘန္တေ၊ အမှာကမ္ပိ ပါဋိဟာရိယံ ဒဿေဟီ’’တိ ထေရံ အနုဗန္ဓိံသု။ သော တေသံ တေသံ ပါဋိဟာရိယံ ဒဿေန္တော ဝိဟာရံ အဂမာသိ။ သတ္ထာ တံ အနုဗန္ဓိတွာ ဥန္နာဒေန္တဿ မဟာဇနဿ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘အာနန္ဒ၊ ကဿေသော သဒ္ဒေါ’’တိ ပုစ္ဆိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကိံ နု ခေါ သော၊ အာနန္ဒ၊ ဥစ္စာသဒ္ဒေါ မဟာသဒ္ဒေါ’’တိ။

ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိယာ ပါဋိဟာရိယံ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိ နာမ ‘‘သော ပကတိဝဏ္ဏံ ဝိဇဟိတွာ ကုမာရကဝဏ္ဏံ ဝါ ဒဿေတိ နာဂဝဏ္ဏံ ဝါ၊ ဝိဝိဓမ္ပိ သေနာဗျူဟံ ဒဿေတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၃) ဧဝမာဂတာ ပကတိဝဏ္ဏဝိဇဟနဝိကာရဝသေန ပဝတ္တာ ဣဒ္ဓိ။ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိ ပန ‘‘ပကတိယာ ဧကော ဗဟုကံ အာဝဇ္ဇတိ သတံ ဝါ သဟဿံ ဝါ သတသဟဿံ ဝါ၊ အာဝဇ္ဇိတွာ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌာတိ ‘ဗဟုကော ဟောမီ’’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၀ ဒသဣဒ္ဓိနိဒ္ဒေသ) ဧဝံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတာ အဓိဋ္ဌာနဝသေန နိပ္ဖန္နာ ဣဒ္ဓိ။

၂၅၃-၂၅၄။ န အစ္ဆုပိယန္တီတိ န သုဖဿိတာနိ ဟောန္တိ။ ရူပကာကိဏ္ဏာနီတိ ဣတ္ထိရူပါဒီဟိ အာကိဏ္ဏာနိ။ ဘူမိအာဓာရကေတိ ဝလယာဓာရကေ။ ဒါရုအာဓာရကဒဏ္ဍာဓာရကေသူတိ ဧကဒါရုနာ ကတအာဓာရကေ ဗဟူဟိ ဒဏ္ဍကေဟိ ကတအာဓာရကေ ဝါတိ အတ္ထော၊ တီဟိ ဒဏ္ဍေဟိ ကတော ပန န ဝဋ္ဋတိ။ ဘူမိယံ ပန နိက္ကုဇ္ဇိတွာ ဧကမေဝ ဌပေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဒွေ ဌပေန္တေန ဥပရိ ဌပိတပတ္တံ ဧကေန ပဿေန ဘူမိယံ ဖုသာပေတွာ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။ အာလိန္ဒကမိဍ္ဎိကာဒီနန္တိ ပမုခမိဍ္ဎိကာနံ။ ပရိဝတ္တိတွာ တတ္ထေဝ ပတိဋ္ဌာတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ပရိဝတ္တိတွာ တတိယဝါရေ တတ္ထေဝ မိဍ္ဎိယာ ပတိဋ္ဌာတီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ပရိဘဏ္ဍံ နာမ ဂေဟဿ ဗဟိ ကုဋ္ဋပါဒဿ ထိရဘာဝတ္ထံ ကတာ တနုကမိဍ္ဎိကာ ဝုစ္စတိ။ တနုကမိဍ္ဎိကာယာတိ ခုဒ္ဒကမိဍ္ဎိကာယ။ မိဍ္ဎန္တေပိ အာဓာရကေ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာဓာရက’’န္တိ ဟိ ဝစနတော မိဍ္ဎာဒီသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ အာဓာရကံ ဌပေတွာ တတ္ထ ပတ္တံ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ အာဓာရကေ ဌပနောကာသဿ အနိယမိတတ္တာတိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပတ္တမာဠော နာမ ဝဋ္ဋေတွာ ပတ္တာနံ အဂမနတ္ထံ ဝဋ္ဋံ ဝါ စတုရဿံ ဝါ ဣဋ္ဌကာဒီဟိ ပရိက္ခိပိတွာ ကတော’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။

၂၅၅။ ဃဋိကန္တိ ဥပရိ ယောဇိတံ အဂ္ဂဠံ။ တာဝကာလိကံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သကိဒေဝ ဂဟေတွာ တေန အာမိသံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဆဍ္ဍေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဃဋိကဋာဟေတိ ဘာဇနကပါလေ။ အဘုံ မေတိ ဧတ္ထ ဘဝတီတိ ဘူ၊ ဝဍ္ဎိ။ န ဘူတိ အဘူ၊ အဝဍ္ဎိ။ ဘယဝသေန ပန သာ ဣတ္ထီ ‘‘အဘု’’န္တိ အာဟ၊ ဝိနာသော မယှန္တိ အတ္ထော။ ဆဝသီသဿ ပတ္တန္တိ ဆဝသီသမယံ ပတ္တံ။ ပကတိဝိကာရသမ္ဗန္ဓေ စေတံ သာမိဝစနံ၊ အဘေဒေပိ ဝါ ဘေဒူပစာရေနာယံ ဝေါဟာရော ‘‘သိလာပုတ္တကဿ သရီရ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ။

စဗ္ဗေတွာတိ ခါဒိတွာ။ ဧကံ ဥဒကဂဏ္ဍုသံ ဂဟေတွာတိ ဝါမဟတ္ထေနေဝ ပတ္တံ ဥက္ခိပိတွာ မုခေန ဂဏ္ဍုသံ ဂဟေတွာ။ ဥစ္ဆိဋ္ဌဟတ္ထေနာတိ သာမိသေန ဟတ္ထေန။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧကဂဏ္ဍုသဂဟဏမတ္တေန။ လုဉ္စိတွာတိ တတော မံသံ ဥဒ္ဓရိတွာ။ ဧတေသု သဗ္ဗေသု ပဏ္ဏတ္တိံ ဇာနာတု ဝါ မာ ဝါ၊ အာပတ္တိယေဝ။

၂၅၆။ ကိဏ္ဏစုဏ္ဏေနာတိ သုရာကိဏ္ဏစုဏ္ဏေန။ ‘‘အနုဝါတံ ပရိဘဏ္ဍန္တိ ကိလဉ္ဇာဒီသု ကရောန္တီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ဗိဒလကန္တိ ဒုဂုဏကရဏသင်္ခါတဿ ကိရိယာဝိသေသဿ အဓိဝစနံ။ ကဿ ဒုဂုဏကရဏံ? ယေန ကိလဉ္ဇာဒိနာ မဟန္တံ ကထိနံ အတ္ထတံ၊ တဿ။ တဉှိ ဒဏ္ဍကထိနပ္ပမာဏေန ပရိယန္တေ သံဟရိတွာ ဒုဂုဏံ ကာတဗ္ဗံ။ ပဋိဂ္ဂဟန္တိ အင်္ဂုလိကဉ္စုကံ။

၂၅၇-၂၅၉။ ပါတိ နာမ ပဋိဂ္ဂဟဏသဏ္ဌာနေန ကတော ဘာဇနဝိသေသော။ န သမ္မတီတိ နပ္ပဟောတိ။

၂၆၀-၂၆၂။ နီစဝတ္ထုကံ စိနိတုန္တိ ဗဟိကုဋ္ဋဿ သမန္တတော နီစဝတ္ထုကံ ကတွာ စိနိတုံ။ အရဟဋဃဋိယန္တံ နာမ သကဋစက္ကသဏ္ဌာနံ အရေ အရေ ဃဋိကာနိ ဗန္ဓိတွာ ဧကေန ဒွီဟိ ဝါ ပရိဗ္ဘမိယမာနံ ယန္တံ။

၂၆၃။ အာဝိဒ္ဓပက္ခပါသကန္တိ ကဏ္ဏိကမဏ္ဍလဿ သမန္တာ ဌပိတပက္ခပါသကံ။ မဏ္ဍလေတိ ကဏ္ဏိကမဏ္ဍလေ။ ပက္ခပါသကေ ဌပေတွာတိ သမန္တာ ပက္ခပါသကဖလကာနိ ဌပေတွာ။

၂၆၄။ ‘‘နမတကံ သန္ထတသဒိသ’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ စမ္မခဏ္ဍပရိဟာရေန ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အနဓိဋ္ဌဟိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထေဝ ပဝိဋ္ဌာနီတိ မဠောရိကာယ ဧဝ အန္တောဂဓာနိ။ ပုဗ္ဗေ ပတ္တသင်္ဂေါပနတ္ထံ အာဓာရကော အနုညာတော၊ ဣဒါနိ ဘုဉ္ဇနတ္ထံ။

၂၆၅။ နိက္ကုဇ္ဇိတဗ္ဗောတိ တေန ဒိန္နဿ ဒေယျဓမ္မဿ အပ္ပဋိဂ္ဂဟဏတ္ထံ ပတ္တနိက္ကုဇ္ဇနကမ္မဝါစာယ နိက္ကုဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ န အဓောမုခဌပနေန။ တေနေဝါဟ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ နိက္ကုဇ္ဇိတဗ္ဗော’’တိအာဒိ။ အလာဘာယာတိ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ အလာဘတ္ထာယ။ အနတ္ထာယာတိ ဥပဒ္ဒဝါယ အဝဍ္ဎိယာ။

၂၆၆။ ပသာဒေဿာမာတိ အာယာစိဿာမ။ ဧတဒဝေါစာတိ ‘‘အပ္ပတိရူပံ မယာ ကတံ၊ ဘဂဝါ ပန မဟန္တေပိ အဂုဏေ အစိန္တေတွာ မယှံ အစ္စယံ ပဋိဂ္ဂဏှိဿတီ’’တိ မညမာနော ဧတံ ‘‘အစ္စယော မံ ဘန္တေ’’တိအာဒိဝစနံ အဝေါစ ။ တတ္ထ ဉာယပဋိပတ္တိံ အတိစ္စ ဧတိ ပဝတ္တတီတိ အစ္စယော၊ အပရာဓော။ မံ အစ္စဂမာတိ မံ အတိက္ကမ္မ အဘိဘဝိတွာ ပဝတ္တော။ ပုရိသေန မဒ္ဒိတွာ အဘိဘဝိတွာ ပဝတ္တိတောပိ ဟိ အပရာဓော အတ္ထတော ပုရိသံ အတိစ္စ အဘိဘဝိတွာ ပဝတ္တော နာမ ဟောတိ။ ပဋိဂ္ဂဏှာတူတိ ခမတု။ အာယတိံ သံဝရာယာတိ အနာဂတေ သံဝရဏတ္ထာယ ပုန ဧဝရူပဿ အပရာဓဿ ဒေါသဿ ခလိတဿ အကရဏတ္ထာယ။ တဂ္ဃာတိ ဧကံသေန။ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောသီတိ ယထာ ဓမ္မော ဌိတော၊ တထေဝ ကရောသိ၊ ခမာပေသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမာတိ တံ တဝ အပရာဓံ မယံ ခမာမ။ ဝုဍ္ဎိ ဟေသာ၊ အာဝုသော ဝဍ္ဎ၊ အရိယဿ ဝိနယေတိ ဧသာ၊ အာဝုသော ဝဍ္ဎ၊ အရိယဿ ဝိနယေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သာသနေ ဝုဍ္ဎိ နာမ။ ကတမာ? အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရိတွာ အာယတိံ သံဝရာပဇ္ဇနာ။ ဒေသနံ ပန ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနံ ကရောန္တော ‘‘ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ၊ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ အာဟ။

၂၆၈။ ဗောဓိရာဇကုမာရဝတ္ထုမှိ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၂၄ အာဒယော) ကောကနဒေါတိ ကောကနဒံ ဝုစ္စတိ ပဒုမံ၊ သော စ မင်္ဂလပါသာဒေါ ဩလောကနပဒုမံ ဒဿေတွာ ကတော၊ တသ္မာ ‘‘ကောကနဒေါ’’တိ သင်္ခံ လဘိ။ ယာဝ ပစ္ဆိမသောပါနကဠေဝရာတိ ဧတ္ထ ပစ္ဆိမသောပါနကဠေဝရန္တိ ပဌမသောပါနဖလကံ ဝုတ္တံ တဿ သဗ္ဗပစ္ဆာ ဒုဿေန သန္ထတတ္တာ။ ဥပရိမသောပါနဖလကတော ပဋ္ဌာယ ဟိ သောပါနံ သန္ထတံ။ အဒ္ဒသာ ခေါတိ ဩလောကနတ္ထံယေဝ ဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော အဒ္ဒသ။

ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသီတိ ‘‘ကိဿ နု ခေါ အတ္ထာယ ရာဇကုမာရေန အယံ မဟာသက္ကာရော ကတော’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော ပုတ္တပတ္ထနာယ ကတဘာဝံ အညာသိ။ သော ဟိ ရာဇပုတ္တော အပုတ္တကော။ သုတဉ္စာနေန အဟောသိ ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ ကိရ အဓိကာရံ ကတွာ မနသာ ဣစ္ဆိတံ လဘန္တီ’’တိ။ သော ‘‘သစာဟံ ပုတ္တံ လဘိဿာမိ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဣမံ စေလပဋိကံ အက္ကမိဿတိ။ နော စေ လဘိဿာမိ၊ န အက္ကမိဿတီ’’တိ ပတ္ထနံ ကတွာ သန္ထရာပေသိ။ အထ ဘဂဝါ ‘‘နိဗ္ဗတ္တိဿတိ နု ခေါ ဧတဿ ပုတ္တော’’တိ အာဝဇ္ဇေတွာ ‘‘န နိဗ္ဗတ္တိဿတီ’’တိ အဒ္ဒသ။ ပုဗ္ဗေ ကိရ သော ဧကသ္မိံ ဒီပေ ဝသမာနော သမာနစ္ဆန္ဒေန သကုဏပေါတကေ ခါဒိ။ သစဿ မာတုဂါမော ပုညဝါ ဘဝေယျ၊ ပုတ္တံ လဘေယျ။ ဥဘောဟိ ပန သမာနစ္ဆန္ဒေဟိ ဟုတွာ ပါပကမ္မံ ကတံ၊ တေနဿ ပုတ္တော န နိဗ္ဗတ္တိဿတီတိ အညာသိ။ ဒုဿေ ပန အက္ကန္တေ ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ အဓိကာရံ ကတွာ ပတ္ထိတံ လဘန္တီတိ လောကေ အနုဿဝေါ၊ မယာ စ မဟာအဓိကာရော ကတော၊ န စ ပုတ္တံ လဘာမိ၊ တုစ္ဆံ ဣဒံ ဝစန’’န္တိ မိစ္ဆာဂဟဏံ ဂဏှေယျ။ တိတ္ထိယာပိ ‘‘နတ္ထိ သမဏာနံ အကတ္တဗ္ဗံ နာမ၊ စေလပဋိကံ မဒ္ဒန္တာ အာဟိဏ္ဍန္တီ’’တိ ဥဇ္ဈာယေယျုံ။ ဧတရဟိ စ အက္ကမန္တေသု ဗဟူ ဘိက္ခူ ပရစိတ္တဝိဒုနော၊ တေ ဘဗ္ဗတံ ဇာနိတွာ အက္ကမိဿန္တိ၊ အဘဗ္ဗတံ ဇာနိတွာ န အက္ကမိဿန္တိ။ အနာဂတေ ပန ဥပနိဿယော မန္ဒော ဘဝိဿတိ၊ အနာဂတံ န ဇာနိဿန္တိ၊ တေသု အက္ကမန္တေသု သစေ ပတ္ထိတံ ဣဇ္ဈိဿတိ၊ ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ဣဇ္ဈိဿတိ၊ ‘‘ပုဗ္ဗေ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ အဓိကာရံ ကတွာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတံ လဘန္တိ၊ ဣဒါနိ န လဘန္တိ၊ တေယေဝ မညေ ဘိက္ခူ ပဋိပတ္တိပူရကာ အဟေသုံ၊ ဣမေ ပန ပဋိပတ္တိံ ပူရေတုံ န သက္ကောန္တီ’’တိ မနုဿာ ဝိပ္ပဋိသာရိနော ဘဝိဿန္တီတိ ဣမေဟိ တီဟိ ကာရဏေဟိ ဘဂဝါ အက္ကမိတုံ အနိစ္ဆန္တော တုဏှီ အဟောသိ။ ပစ္ဆိမံ ဇနတံ တထာဂတော အနုကမ္ပတီတိ ဣဒံ ပန ထေရော ဝုတ္တေသု ကာရဏေသု တတိယံ ကာရဏံ သန္ဓာယာဟ။ မင်္ဂလံ ဣစ္ဆန္တီတိ မင်္ဂလိကာ။

၂၆၉။ ဗီဇနိန္တိ စတုရဿဗီဇနိံ။ တာလဝဏ္ဋန္တိ တာလပတ္တာဒီဟိ ကတံ မဏ္ဍလိကဗီဇနိံ။

၂၇၀-၂၇၅။ ‘‘ဧကပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ နာမ တာလပတ္တ’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ကမ္မသတေနာတိ ဧတ္ထ သတ-သဒ္ဒေါ အနေကပရိယာယော၊ အနေကေန ကမ္မေနာတိ အတ္ထော၊ မဟတာ ဥဿာဟေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ရုဓီတိ ခုဒ္ဒကဝဏံ။

၂၇၈။ ‘‘အကာယဗန္ဓနေန သဉ္စိစ္စ အသဉ္စိစ္စ ဝါ ဂါမပ္ပဝေသနေ အာပတ္တိ။ သရိတဋ္ဌာနတော ဗန္ဓိတွာ ပဝိသိတဗ္ဗံ နိဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝါ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ မုရဇဝဋ္ဋိသဏ္ဌာနံ ဝေဌေတွာ ကတန္တိ ဗဟူ ရဇ္ဇုကေ ဧကတော ကတွာ နာနာဝဏ္ဏေဟိ သုတ္တေဟိ ဝေဌေတွာ မုရဇဝဋ္ဋိသဒိသံ ကတံ။ တေနေဝ ဒုတိယပါရာဇိကဝဏ္ဏနာယံ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၈၅ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယ) ဝုတ္တံ ‘‘ဗဟူ ရဇ္ဇုကေ ဧကတော ကတွာ ဧကေန နိရန္တရံ ဝေဌေတွာ ကတံ ဗဟုရဇ္ဇုကန္တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ တတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ မုဒ္ဒိကကာယဗန္ဓနံ နာမ စတုရဿံ အကတွာ သဇ္ဇိတံ။ ပါမင်္ဂဒသာ စတုရဿာ။ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနေနာတိ ဝရကသီသာကာရေန။ ပါသန္တောတိ ဒသာမူလံ။

၂၈၀-၂၈၂။ မုဏ္ဍဝဋ္ဋီတိ မလ္လကမ္မကရာဒယော။ ပမာဏင်္ဂုလေနာတိ ဝဍ္ဎကီအင်္ဂုလံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိတော အဋ္ဌကထာတော စ သုဝိညေယျမေဝ။

ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။