📜

၇။ သင်္ဃဘေဒကက္ခန္ဓကံ

ဆသကျပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ

၃၃၀။ သင်္ဃဘေဒကက္ခန္ဓကေ အနုပိယာယန္တိအာဒီသု ‘‘အနုပိယာ နာမာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ အာကာရဿ ရဿတ္တံ အနုနာသိကဿ စ အာဂမံ ကတွာ ‘‘အနုပိယံ နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ မလ္လာနန္တိ မလ္လရာဇူနံ။ န ဟေဋ္ဌာ ပါသာဒါ ဩရောဟတီတိ ဥပရိပါသာဒတော ဟေဋ္ဌိမတလံ န ဩရောဟတိ၊ ‘‘ဟေဋ္ဌာပါသာဒ’’န္တိပိ ပဌန္တိ။ အနုရုဒ္ဓါ ဝါ ပဗ္ဗာဇေယျာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဃရာဝါသတ္ထန္တိ ဃရာဝါသဿ အနုစ္ဆဝိကံ ကမ္မံ။ ဥဒကံ အဘိနေတဗ္ဗန္တိ ဥဒကံ အာဟရိတဗ္ဗံ။ နိန္နေတဗ္ဗန္တိ အာဘတမုဒကံ ပုန နီဟရိတဗ္ဗံ။ နိဒ္ဓါပေတဗ္ဗန္တိ အန္တရန္တရာ ဥဋ္ဌိတတိဏာနိ ဥဒ္ဓရိတွာ အပနေတဗ္ဗံ။ လဝါပေတဗ္ဗန္တိ ပရိပက္ကကာလေ လဝါပေတဗ္ဗံ။ ဥဗ္ဗာဟာပေတဗ္ဗန္တိ ခလမဏ္ဍလံ ဟရာပေတဗ္ဗံ။ ဥဇုံ ကာရာပေတဗ္ဗန္တိ ပုဉ္ဇံ ကာရာပေတဗ္ဗံ။ ပလာလာနိ ဥဒ္ဓရာပေတဗ္ဗာနီတိ ပလာလာနိ အပနေတဗ္ဗာနိ။ ဘုသိကာ ဥဒ္ဓရာပေတဗ္ဗာတိ ဂုန္နံ ခုရဂ္ဂေဟိ သဉ္ဆိန္နာ ဘုသသင်္ခါတာ နာဠဒဏ္ဍာ အပနေတဗ္ဗာ။ ဩပုနာပေတဗ္ဗန္တိ ဝါတမုခေ ဩပုနာပေတွာ ပလာလံ အပနေတဗ္ဗံ။ အတိဟရာပေတဗ္ဗန္တိ အန္တောကောဋ္ဌာဂါရံ ဥပနေတဗ္ဗံ။ န ကမ္မာတိ န ကမ္မာနိ။ ဃရာဝါသတ္ထေနာတိ ဥပယောဂတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ ဥပဇာနာဟီတိ စ ဥပသဂ္ဂမတ္တော ဥပ-သဒ္ဒေါ။ တေနာဟ ‘‘ဃရာဝါသတ္ထံ ဇာနာဟီ’’တိ။ ဇာနာဟီတိ စေတ္ထ ပဋိပဇ္ဇာတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အကာမကာတိ အနိစ္ဆမာနာ။

၃၃၁-၃၃၂။ ယံ န နိဝတ္တောတိ ယသ္မာ န နိဝတ္တော။ သုညာဂါရဂတောတိ (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၂၀) ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ အဝသေသံ အရည’’န္တိ (ပါရာ။၉၂) ဝုတ္တံ အရညံ ရုက္ခမူလဉ္စ ဌပေတွာ အညံ ပဗ္ဗတကန္ဒရာဒိ ပဗ္ဗဇိတသာရုပ္ပံ နိဝါသဋ္ဌာနံ ဇနသမ္ဗာဓာဘာဝတော ဣဓ ‘‘သုညာဂါရ’’န္တိ အဓိပ္ပေတံ။ အထ ဝါ ဈာနကဏ္ဋကာနံ သဒ္ဒါနံ အဘာဝတော ဝိဝိတ္တံ ယံ ကိဉ္စိ အဂါရမ္ပိ ‘‘သုညာဂါရ’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ သုညာဂါရံ ဥပဂတော။ အဘိက္ခဏန္တိ ဗဟုလံ။ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီတိ သော ဟိ အာယသ္မာ အရညေ ဒိဝါဝိဟာရံ ဥပဂတောပိ ရတ္တိဝါသူပဂတောပိ ယေဘုယျေန ဖလသမာပတ္တိသုခေန နိရောဓသမာပတ္တိသုခေန စ ဝီတိနာမေသိ၊ တသ္မာ တံ သုခံ သန္ဓာယ ပုဗ္ဗေ အတ္တနာ အနုဘူတံ သဘယံ သပရိဠာဟံ ရဇ္ဇသုခံ ဇိဂုစ္ဆိတွာ ‘‘အဟော သုခံ အဟော သုခ’’န္တိ သောမနဿသဟိတဉာဏသမုဋ္ဌာနံ ပီတိသမုဂ္ဂါရံ သမုဂ္ဂိရတိ။ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုန္တိ တေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဥလ္လုမ္ပနသဘာဝသဏ္ဌိတာ တဿ အနုဂ္ဂဏှနာဓိပ္ပာယေန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ၊ န ဥဇ္ဈာနဝသေန။ နိဿံသယန္တိ အသန္ဒေဟေန၊ ဧကန္တေနာတိ အတ္ထော။ တေ ကိရ ဘိက္ခူ ပုထုဇ္ဇနာ တဿ အာယသ္မတော ဝိဝေကသုခံ သန္ဓာယ ဥဒါနံ အဇာနန္တာ ဧဝမာဟံသု။ သမနုဿရန္တောတိ ဥက္ကဏ္ဌနဝသေန အနုဿရန္တော။

အညတရန္တိ နာမဂေါတ္တေန အပါကဋံ ဧကံ ဘိက္ခုံ။ အာမန္တေသီတိ အာဏာပေသိ တေ ဘိက္ခူ သညာပေတုကာမော။ ဧဝန္တိ ဝစနသမ္ပဋိဂ္ဂဟေ၊ သာဓူတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဘန္တေတိ ဧတ္ထ ပန ဧဝံ-သဒ္ဒေါ ပဋိညာယံ။ ‘‘အဘိက္ခဏံ ‘အဟော သုခံ အဟော သုခ’န္တိ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီ’’တိ ယထာ တေ ဘိက္ခူ ဝဒန္တိ၊ တံ ဧဝံ တထေဝါတိ အတ္တနော ဥဒါနံ ပဋိဇာနာတိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ ဘဒ္ဒိယာ’’တိ ကသ္မာ ဘဂဝါ ပုစ္ဆတိ၊ ကိံ တဿ စိတ္တံ န ဇာနာတီတိ? နော န ဇာနာတိ၊ တေနေဝ ပန တမတ္ထံ ဝဒါပေတွာ တေ ဘိက္ခူ သညာပေတုံ ပုစ္ဆတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ၊ ဇာနန္တာပိ န ပုစ္ဆန္တီ’’တိအာဒိ (ပါရာ။ ၁၆၊ ၁၉၄)။ အတ္ထဝသန္တိ ကာရဏံ။

အန္တောပိ အန္တေပုရေတိ ဣတ္ထာဂါရဿ သဉ္စရဏဋ္ဌာနဘူတေ ရာဇဂေဟဿ အဗ္ဘန္တရေ၊ ယတ္ထ ရာဇာ နဟာနဘောဇနသယနာဒိံ ကပ္ပေတိ။ ရက္ခာ သုသံဝိဟိတာတိ အာရက္ခာဒိကတပုရိသေဟိ ဂုတ္တိ သုဋ္ဌု သမန္တတော ဝိဟိတာ။ ဗဟိပိ အန္တေပုရေတိ အဋ္ဋကရဏဋ္ဌာနာဒိကေ အန္တေပုရတော ဗဟိဘူတေ ရာဇဂေဟေ။ ဧဝံ ရက္ခိတော ဂေါပိတော သန္တောတိ ဧဝံ ရာဇဂေဟရာဇဓာနီရဇ္ဇဒေသေသု အန္တော ဗဟိ စ အနေကေသု ဌာနေသု အနေကသတေဟိ သုသံဝိဟိတရက္ခာဝရဏဂုတ္တိယာ မမေဝ နိဗ္ဘယတ္ထံ ဖာသုဝိဟာရတ္ထံ ရက္ခိတော ဂေါပိတော သမာနော။ ဘီတောတိအာဒီနိ ပဒါနိ အညမညဝေဝစနာနိ။ အထ ဝါ ဘီတောတိ ပရရာဇူဟိ ဘာယမာနော။ ဥဗ္ဗိဂ္ဂေါတိ သကရဇ္ဇေပိ ပကတိက္ခောဘတော ဥပ္ပဇ္ဇနကဘယုဗ္ဗေဂေန ဥဗ္ဗိဂ္ဂေါ စလိတော။ ဥဿင်္ကီတိ ‘‘ရညာ နာမ သဗ္ဗကာလံ အဝိဿတ္ထေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော သဗ္ဗတ္ထ အဝိဿာသနဝသေန တေသံ တေသံ ကိစ္စကရဏီယာနံ အစ္စယတော ဥပ္ပဇ္ဇနကပရိသင်္ကာယ စ ဥဒ္ဓမုဒ္ဓံ သင်္ကမာနော။ ဥတြာသီတိ ‘‘သန္တိကာဝစရေဟိပိ အဇာနန္တဿေဝ မေ ကဒါစိ အနတ္ထော ဘဝေယျာ’’တိ ဥပ္ပန္နေန သရီရကမ္ပမ္ပိ ဥပ္ပာဒနသမတ္ထေန တာသေန ဥတြာသိ။ ‘‘ဥတြသ္တော’’တိပိ ပဌန္တိ။ ဝိဟရာမီတိ ဧဝံဘူတော ဟုတွာ ဝိဟရာမိ။

ဧတရဟီတိ ဣဒါနိ ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ။ ဧကောတိ အသဟာယော။ တေန ဝိဝေကဋ္ဌကာယတံ ဒဿေတိ။ အဘီတောတိအာဒီနံ ပဒါနံ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဘယာဒိနိမိတ္တဿ ပရိဂ္ဂဟဿ တံနိမိတ္တဿ စ ကိလေသဂဟနဿ အဘာဝေနေဝဿ အဘီတာဒိတာတိ ဧတေန စိတ္တဝိဝေကံ ဒဿေတိ။ အပ္ပောဿုက္ကောတိ သရီရဂုတ္တိယံ နိရုဿုက္ကော။ ပန္နလောမောတိ လောမဟံသုပ္ပာဒကဿ ဆမ္ဘိတတ္တဿ အဘာဝေန အနုဂ္ဂတလောမော။ ပဒဒွယေနပိ သေရိဝိဟာရံ ဒဿေတိ။ ပရဒတ္တဝုတ္တောတိ ပရေဟိ ဒိန္နေန စီဝရာဒိနာ ဝတ္တမာနော။ ဧတေန သဗ္ဗသော သင်္ဂါဘာဝဒီပနမုခေန အနဝသေသဘယဟေတုဝိရဟံ ဒဿေတိ။ မိဂဘူတေန စေတသာတိ ဝိဿတ္ထဝိဟာရိတာယ မိဂဿ ဝိယ ဇာတေန စိတ္တေန။ မိဂေါ ဟိ အမနုဿပထေ အရညေ ဝသမာနော ဝိဿတ္ထော တိဋ္ဌတိ နိသီဒတိ နိပဇ္ဇတိ ယေနကာမဉ္စ ပက္ကမတိ အပ္ပဋိဟတစာရော၊ ဧဝံ အဟမ္ပိ ဝိဟရာမီတိ ဒဿေတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓေန –

‘‘မိဂေါ အရညမှိ ယထာ အဗဒ္ဓါ၊

ယေနိစ္ဆကံ ဂစ္ဆတိ ဂေါစရာယ၊

ဝိညူ နရော သေရိတ ပေက္ခမာနော၊

ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော’’တိ။ (သု။ နိ။ ၃၉၊ အပ။ ထေရ ၁။၁။၉၅)၊

ဣမံ ခေါ အဟံ၊ ဘန္တေ၊ အတ္ထဝသန္တိ ဘဂဝါ ယဒိဒံ မမ ဧတရဟိ ပရမံ ဝိဝေကသုခံ ဖလသမာပတ္တိသုခံ၊ ဣဒမေဝ ကာရဏံ သမ္ပဿမာနော ‘‘အဟော သုခံ၊ အဟော သုခ’’န္တိ ဥဒါနေမိ။ ဧတမတ္ထန္တိ ဧတံ ဘဒ္ဒိယတ္ထေရဿ ပုထုဇ္ဇနဝိသယာတီတံ ဝိဝေကသုခသင်္ခါတံ အတ္ထံ သဗ္ဗာကာရတော ဝိဒိတွာ။ ဣမံ ဥဒါနန္တိ ဣမံ သဟေတုကဘယသောကဝိဂမာနုဘာဝဒီပကံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။

ယဿန္တရတော န သန္တိ ကောပါတိ ယဿ အရိယပုဂ္ဂလဿ အန္တရတော အဗ္ဘန္တရေ အတ္တနော စိတ္တေ စိတ္တကာလုဿိယကရဏတော စိတ္တပ္ပကောပါ ရာဂါဒယော အာဃာတဝတ္ထုအာဒိကာရဏဘေဒတော အနေကဘေဒါ ဒေါသကောပါ ဧဝ ဝါ န သန္တိ၊ မဂ္ဂေန ပဟီနတ္တာ န ဝိဇ္ဇန္တိ။ အယဉှိ အန္တရ-သဒ္ဒေါ ကိဉ္စာပိ ‘‘မဉ္စ တွဉ္စ ကိမန္တရ’’န္တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၁။၂၂၈) ကာရဏေ ဒိဿတိ၊ ‘‘အန္တရဋ္ဌကေ ဟိမပါတသမယေ’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၃၄၆) ဝေမဇ္ဈေ၊ ‘‘အန္တရာ စ ဇေတဝနံ အန္တရာ စ သာဝတ္ထိ’’န္တိအာဒီသု (ဥဒါ။ ၁၃၊ ၄၄) ဝိဝရေ၊ ‘‘ဘယမန္တရတော ဇာတ’’န္တိအာဒီသု (ဣတိဝု။ ၈၈၊ မဟာနိ။ ၅) စိတ္တေ၊ ဣဓာပိ စိတ္တေ ဧဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေနေဝါဟ ‘‘ယဿ စိတ္တေ ကောပါ န သန္တီ’’တိ။

အဘဝ-သဒ္ဒဿ ဝိဘဝ-သဒ္ဒေန အတ္ထုဒ္ဓါရေ ကာရဏမာဟ ‘‘ဝိဘဝေါတိ စ အဘဝေါတိ စ အတ္ထတော ဧက’’န္တိ။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ပကာရဝစနောတိ အာဟ ‘‘ဣတိ အနေကပ္ပကာရာ ဘဝါဘဝတာ’’တိ။ ဝီတိဝတ္တောတိ အတိက္ကန္တော ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ယဿာ’’တိ ဣဒံ ယော ဝီတိဝတ္တောတိ ဝိဘတ္တိဝိပရိဏာမဝသေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ တံ ဝိဂတဘယန္တိ တံ ဧဝရူပံ ယထာဝုတ္တဂုဏသမန္နာဂတံ ခီဏာသဝံ စိတ္တကောပါဘာဝတော ဣတိဘဝါဘဝသမတိက္ကမနတော စ ဘယဟေတုဝိဂမေန ဝိဂတဘယံ။ ဝိဝေကသုခေန အဂ္ဂဖလသုခေန စ သုခိံ၊ ဝိဂတဘယတ္တာ ဧဝ အသောကံ။ ဒေဝါ နာနုဘဝန္တိ ဒဿနာယာတိ အဓိဂတမဂ္ဂေ ဌပေတွာ သဗ္ဗေပိ ဥပပတ္တိဒေဝါ ဝါယမန္တာပိ စိတ္တစာရဒဿနဝသေန ဒဿနာယ ဒဋ္ဌုံ နာနုဘဝန္တိ န အဘိသမ္ဘုဏန္တိ န သက္ကောန္တိ၊ ပဂေဝ မနုဿာ။ သေက္ခာပိ ဟိ ပုထုဇ္ဇနာ ဝိယ အရဟတော စိတ္တပ္ပဝတ္တိံ န ဇာနန္တိ။ တဿ ဒဿနံ ဒေဝါနမ္ပိ ဒုလ္လဘန္တိ ဧတ္ထာပိ စိတ္တစာရဒဿနဝသေန တဿ ဒဿနံ ဒေဝါနမ္ပိ ဒုလ္လဘံ အလဗ္ဘနီယံ၊ ဒေဝေဟိပိ တံ ဒဿနံ န သက္ကာ ပါပုဏိတုန္တိ ဧဝမတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ အဘာဝတ္ထော ဟေတ္ထ ဒု-သဒ္ဒေါ ‘‘ဒုပ္ပညော’’တိအာဒီသု ဝိယ။

၃၃၃။ ဘတ္တာဘိဟာရောတိ အဘိဟရိတဗ္ဗဘတ္တံ။ တဿ ပန ပမာဏံ ဒဿေတုံ ‘‘ပဉ္စ စ ထာလိပါကသတာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဧကော ထာလိပါကော ဒသန္နံ ပုရိသာနံ ဘတ္တံ ဂဏှာတိ။ လာဘသက္ကာရသိလောကေနာတိ ဧတ္ထ လာဘော နာမ စတုပစ္စယလာဘော။ သက္ကာရောတိ တေသံယေဝ သုကတာနံ သုသင်္ခတာနံ လာဘော။ သိလောကောတိ ဝဏ္ဏဃောသော။ မနောမယံ ကာယန္တိ ဈာနမနေန နိဗ္ဗတ္တံ ဗြဟ္မကာယံ။ ဥပပန္နောတိ ဥပဂတော။ အတ္တဘာဝပ္ပဋိလာဘောတိ သရီရပဋိလာဘော။ ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ မာဂဓကာနိ ဂါမခေတ္တာနီတိ ဧတ္ထ မာဂဓကံ ဂါမခေတ္တံ အတ္ထိ ခုဒ္ဒကံ၊ အတ္ထိ မဇ္ဈိမံ၊ အတ္ထိ မဟန္တံ။ ခုဒ္ဒကံ ဂါမခေတ္တံ ဣတော စတ္တာလီသ ဥသဘာနိ၊ ဧတ္တော စတ္တာလီသ ဥသဘာနီတိ ဂါဝုတံ ဟောတိ။ မဇ္ဈိမံ ဣတော ဂါဝုတံ၊ ဧတ္တော ဂါဝုတန္တိ အဍ္ဎယောဇနံ ဟောတိ။ မဟန္တံ ဣတော ဒိယဍ္ဎဂါဝုတံ၊ ဧတ္တော ဒိယဍ္ဎဂါဝုတန္တိ တိဂါဝုတံ ဟောတိ။ တေသု ခုဒ္ဒကေန ဂါမခေတ္တေန တီဏိ၊ ခုဒ္ဒကေန စ မဇ္ဈိမေန စ ဒွေ ဂါမခေတ္တာနိ တဿ အတ္တဘာဝေါ။ တိဂါဝုတဉှိဿ သရီရံ။ ပရိဟရိဿာမီတိ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမိ ဂေါပယိဿာမိ။ ရက္ခဿေတန္တိ ရက္ခဿု ဧတံ။

ပဉ္စသတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၃၃၄။ သတ္ထာရောတိ ဂဏသတ္ထာရော။ နာဿဿာတိ န ဧတဿ ဘဝေယျ။ တန္တိ တံ သတ္ထာရံ။ တေနာတိ အမနာပေန။ သမုဒါစရေယျာမာတိ ကထေယျာမ။ သမ္မန္နတီတိ အမှာကံ သမ္မာနံ ကရောတိ။ တေနာဟ ‘‘သမ္မာနေတီ’’တိ၊ သမ္မန္နတီတိ ဝါ ပရေဟိ သမ္မာနီယတီတိ အတ္ထော။

၃၃၅။ နာသာယ ပိတ္တံ ဘိန္ဒေယျုန္တိ အစ္ဆပိတ္တံ ဝါ မစ္ဆပိတ္တံ ဝါ နာသာပုဋေ ပက္ခိပေယျုံ။ ပရာဘဝါယာတိ အဝဍ္ဎိယာ ဝိနာသာယ။ အဿတရီတိ ဝဠဝါယ ကုစ္ဆိသ္မိံ ဂဒြဘဿဇာတာ၊ တံ အဿေန သဒ္ဓိံ သမ္ပယောဇေန္တိ၊ သာ ဂဗ္ဘံ ဂဏှိတွာ ကာလေ သမ္ပတ္တေ ဝိဇာယိတုံ န သက္ကောတိ၊ ပါဒေဟိ ဘူမိံ ပဟရန္တီ တိဋ္ဌတိ၊ အထဿာ စတ္တာရော ပါဒေ စတူသု ခါဏုကေသု ဗန္ဓိတွာ ကုစ္ဆိံ ဖာလေတွာ ပေါတကံ နီဟရန္တိ၊ သာ တတ္ထေဝ မရတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တဝဓာယ ဂဗ္ဘံ ဂဏှာတီ’’တိ။

၃၃၉။ ပေါတ္ထနိကန္တိ ဆုရိကံ၊ ယံ ခရန္တိပိ ဝုစ္စတိ။

နာဠာဂိရိပေသနကထာဝဏ္ဏနာ

၃၄၂။ မာ ကုဉ္ဇရ နာဂမာသဒေါတိ ဘော၊ ကုဉ္ဇရ၊ ဗုဒ္ဓနာဂံ ဝဓကစိတ္တေန မာ ဥပဂစ္ဆ။ ဒုက္ခန္တိ ဒုက္ခကာရဏတ္တာ ဒုက္ခံ။ ကထံ တံ ဒုက္ခန္တိ အာဟ ‘‘န ဟိ နာဂဟတဿာ’’တိအာဒိ။ နာဂဟတဿ သုဂတိပဋိက္ခေပေန ဗုဒ္ဓနာဂဿ ဃာတော ဒုဂ္ဂတိဒုက္ခကာရဏန္တိ ဒဿေတိ။ ဣတောတိ ဣတော ဇာတိတော။ ယတောတိ ယသ္မာ။ ဣတော ပရံ ယတောတိ ဣတော ပရံ ဂစ္ဆန္တဿာတိ ဝါ အတ္ထော။ မဒေါတိ မာနမဒေါ။ ပမာဒေါတိ ပမတ္တဘာဝေါ။ ပဋိကုဋိတောတိ သင်္ကုဋိတော။ အလက္ခိကောတိ အဟိရိကော။ ယတြ ဟိ နာမာတိ ယော နာမ။

ပဉ္စဝတ္ထုယာစနကထာဝဏ္ဏနာ

၃၄၃။ တိကဘောဇနန္တိ တီဟိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗဘောဇနံ၊ တိဏ္ဏံ ဧကတော ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ ပညပေဿာမီတိ အတ္ထော။ ကောကာလိကောတိအာဒီနိ စတုန္နံ ဒေဝဒတ္တပက္ခိယာနံ ဂဏပါမောက္ခာနံ နာမာနိ။ အာယုကပ္ပန္တိ ဧကံ မဟာကပ္ပံ အသီတိဘာဂံ ကတွာ တတော ဧကဘာဂမတ္တံ ကာလံ အန္တရကပ္ပသညိတံ ကာလံ။

အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစာတိ (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၄၈) ဒေဝဒတ္တော သဗ္ဗံ သင်္ဃဘေဒဿ ပုဗ္ဗဘာဂံ နိပ္ဖာဒေတွာ ‘‘ဧကံသေနေဝ အဇ္ဇ အာဝေဏိကံ ဥပေါသထံ သင်္ဃကမ္မဉ္စ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဧတံ ‘‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ’’တိအာဒိဝစနံ အဝေါစ။ တတ္ထ အညတြေဝ ဘဂဝတာတိ ဝိနာ ဧဝ ဘဂဝန္တံ၊ တံ သတ္ထာရံ အကတွာတိ အတ္ထော။ အညတြ ဘိက္ခုသင်္ဃာ ဥပေါသထံ ကရိဿာမိ သင်္ဃကမ္မာနိ စာတိ ဘဂဝတော ဩဝါဒကာရကံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဝိနာ မံ အနုဝတ္တန္တေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ အာဝေဏိကံ ဥပေါသထံ သင်္ဃကမ္မာနိ စ ကရိဿာမိ။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ၊ ဘန္တေ၊ ဒေဝဒတ္တော သင်္ဃံ ဘိန္ဒိဿတီတိ ဘေဒကာရကာနံ သဗ္ဗေသံ ဒေဝဒတ္တေန သဇ္ဇိတတ္တာ ‘‘ဧကံသေနေဝ ဒေဝဒတ္တော အဇ္ဇ သင်္ဃံ ဘိန္ဒိဿတီ’’တိ မညမာနော ဧဝမာဟ။ ဘိန္ဒိဿတီတိ ဒွိဓာ ကရိဿတိ။

ဧတမတ္ထံဝိဒိတွာတိ ဧတံ အဝီစိမဟာနိရယုပ္ပတ္တိသံဝတ္တနိယံ ကပ္ပဋ္ဌိယံ အတေကိစ္ဆံ ဒေဝဒတ္တေန နိဗ္ဗတ္တိယမာနံ သင်္ဃဘေဒကမ္မံ သဗ္ဗာကာရတော ဝိဒိတွာ။ ဣမံ ဥဒါနန္တိ ကုသလာကုသလေသု ယထာက္ကမံ သပ္ပုရိသာသပ္ပုရိသာနံ သုကရာ ပဋိပတ္တိ၊ န ပန နေသံ အကုသလကုသလေသူတိ ဣဒမတ္ထဝိဘာဝနံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။

တတ္ထ သုကရံ သာဓုနာ သာဓူတိ အတ္တနော ပရေသဉ္စ ဟိတံ သာဓေတီတိ သာဓု၊ သမ္မာပဋိပန္နော။ တေန သာဓုနာ သာရိပုတ္တာဒိနာ သာဝကေန ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အညေန ဝါ လောကိယသာဓုနာ သာဓု သုန္ဒရံ ဘဒ္ဒကံ အတ္တနော ပရေသဉ္စ ဟိတသုခါဝဟံ သုကရံ သုခေန ကာတုံ သက္ကာ။ သာဓု ပါပေန ဒုက္ကရန္တိ တဒေဝ ပန ဝုတ္တလက္ခဏံ သာဓု ပါပေန ဒေဝဒတ္တာဒိနာ ပါပပုဂ္ဂလေန ဒုက္ကရံ ကာတုံ န သက္ကာ၊ န သော တံ ကာတုံ သက္ကောတီတိ အတ္ထော။ ပါပံ ပါပေန သုကရန္တိ ပါပံ အသုန္ဒရံ အတ္တနော ပရေသဉ္စ အနတ္ထာဝဟံ ပါပေန ယထာဝုတ္တပါပပုဂ္ဂလေန သုကရံ သုခေန ကာတုံ သက္ကုဏေယျံ။ ပါပမရိယေဟိ ဒုက္ကရန္တိ အရိယေဟိ ပန ဗုဒ္ဓါဒီဟိ တံ ပါပံ ဒုက္ကရံ ဒုရဘိသမ္ဘဝံ။ သေတုဃာတောယေဝ ဟိ တေသံ တတ္ထာတိ ဒီပေတိ။

သင်္ဃဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ

၃၄၅။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာဒေသနာပါဋိဟာရိယာနုသာသနိယာတိအာဒီသု ပရဿ စိတ္တံ ဉတွာ ကထနံ အာဒေသနာပါဋိဟာရိယံ၊ သာဝကာနဉ္စ ဗုဒ္ဓါနဉ္စ သတတံ ဓမ္မဒေသနံ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ။ တတ္ထ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေန သဒ္ဓိံ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ အာစိဏ္ဏံ၊ အာဒေသနာပါဋိဟာရိယေန သဒ္ဓိံ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မသေနာပတိဿ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာဒေသနာပါဋိဟာရိယာနုသာသနိယာ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒီ’’တိအာဒိ။ တဒါ ဟိ ဒွီသု အဂ္ဂသာဝကေသု ဓမ္မသေနာပတိ တေသံ ဘိက္ခူနံ စိတ္တစာရံ ဉတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ၊ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ဝိကုဗ္ဗနံ ဒဿေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ၊ ပါဠိယဉ္စေတ္ထ ဒွိန္နမ္ပိ ထေရာနံ ဒေသနာယ ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘောဝ ဒဿိတော။ ဒီဃဘာဏကာ ပန ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘ဘဂဝတာ ပေသိတေသု ဒွီသု အဂ္ဂသာဝကေသု ဓမ္မသေနာပတိ တေသံ စိတ္တစာရံ ဉတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ၊ ထေရဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပဉ္စသတာပိ ဘိက္ခူ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။ အထ နေသံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ဝိကုဗ္ဗနံ ဒဿေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ၊ တံ သုတွာ သဗ္ဗေ အရဟတ္တဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသူ’’တိ။ ဒေဝဒတ္တံ ဥဋ္ဌာပေသီတိ ဇဏ္ဏုကေန ဟဒယမဇ္ဈေ ပဟရိတွာ ဥဋ္ဌာပေသိ။

၃၄၆။ သရသီတိ သရော။ သုဝိက္ခာလိတန္တိ သုဋ္ဌု ဝိက္ခာလိတံ၊ သုဝိသောဓိတံ ကတွာတိ အတ္ထော။ သံခါဒိတွာတိ သုဋ္ဌု ခါဒိတွာ။ မဟိံ ဝိကုဗ္ဗတောတိ မဟိံ ဒန္တေဟိ ဝိလိခန္တဿ။ နဒီသု ဘိသံ ဃသာနဿာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ နဒီတိ စေတ္ထ မဟာသရော အဓိပ္ပေတော။ ဇဂ္ဂတောတိ ဟတ္ထိယူထံ ပါလေန္တဿ။ ဘိင်္ကောဝါတိ ဟတ္ထိပေါတကော ဝိယ။ မမာနုကုဗ္ဗန္တိ မံ အနုကရောန္တော။

၃၄၇။ ဒူတေယျန္တိ ဒူတကမ္မံ။ ဂန္တုမရဟတီတိ ဒူတေယျသင်္ခါတံ သာသနံ ဟရိတုံ ဓာရေတွာ ဟရိတုံ အရဟတိ။ သောတာတိ ယံ အဿ သာသနံ ဒေန္တိ၊ တဿ သောတာ။ သာဝေတာတိ တံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ‘‘ဣဒံ နာမ တုမှေဟိ ဝုတ္တ’’န္တိ ပဋိသာဝေတာ။ ဥဂ္ဂဟေတာတိ သုဥဂ္ဂဟိတံ ကတွာ ဥဂ္ဂဟေတာ။ ဓာရေတာတိ သုဓာရိတံ ကတွာ ဓာရေတာ။ ဝိညာတာတိ အတ္တနာ တဿ အတ္ထံ ဇာနိတာ။ ဝိညာပေတာတိ ပရံ ဝိဇာနာပေတာ။ သဟိတာသဟိတဿာတိ ‘‘ဣဒံ သဟိတံ၊ ဣဒံ အသဟိတ’’န္တိ ဧဝံ သဟိတာသဟိတဿ ကုသလော ဥပဂတာနုပဂတေသု ဆေကော သာသနံ အာရောစေန္တော သဟိတာသဟိတံ သလ္လက္ခေတွာ အာရောစေတိ။ န ဗျထတီတိ န ဝေဓတိ န ဆမ္ဘတိ။ ဥဂ္ဂဝါဒိနိန္တိ ဖရုသဝစနေန သမန္နာဂတံ။ ပုစ္ဆိတောတိ ပဋိညတ္ထာယ ပုစ္ဆိတော။

၃၄၈။ အဋ္ဌဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသဒ္ဓမ္မေဟီတိအာဒီသု အသဒ္ဓမ္မေဟီတိ (ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၈၉) အသတံ ဓမ္မေဟိ၊ အသန္တေဟိ ဝါ အသောဘနေဟိ ဝါ ဓမ္မေဟိ။ အဘိဘူတောတိ အဇ္ဈောတ္ထဋော။ ပရိယာဒိန္နစိတ္တောတိ ခေပိတစိတ္တော လာဘာဒိဟေတုကေန ဣစ္ဆာစာရေန မာနမဒါဒိနာ စ ခယံ ပါပိတကုသလစိတ္တော။ အထ ဝါ ပရိယာဒိန္နစိတ္တောတိ ပရိတော အာဒိန္နစိတ္တော၊ ဝုတ္တပ္ပကာရေန အကုသလကောဋ္ဌာသေန ယထာ ကုသလစိတ္တဿ ဥပ္ပတ္တိဝါရော န ဟောတိ၊ ဧဝံ သမန္တတော ဂဟိတစိတ္တသန္တာနောတိ အတ္ထော။ အပါယေ နိဗ္ဗတ္တနာရဟတာယ အာပါယိကော။ တတ္ထပိ အဝီစိသင်္ခါတေ မဟာနိရယေ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ နေရယိကော။ ဧကံ အန္တရကပ္ပံ ပရိပုဏ္ဏမေဝ ကတွာ တတ္ထ တိဋ္ဌတီတိ ကပ္ပဋ္ဌော။ အတေကိစ္ဆောတိ ဗုဒ္ဓေဟိပိ အနိဝတ္တနီယတ္တာ အဝီစိနိဗ္ဗတ္တိယာ တိကိစ္ဆာဘာဝတော အတေကိစ္ဆော၊ အတိကိစ္ဆနီယောတိ အတ္ထော။ လာဘေနာတိ လာဘေန ဟေတုဘူတေန။ အထ ဝါ လာဘဟေတုကေန မာနာဒိနာ။ လာဘဉှိ နိဿာယ ဣဓေကစ္စေ ပုဂ္ဂလာ ပါပိစ္ဆာ ဣစ္ဆာပကတာ ဣစ္ဆာစာရေ ဌတွာ ‘‘လာဘံ နိဗ္ဗတ္တေဿာမာ’’တိ အနေကဝိဟိတံ အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇိတွာ ဣတော စုတာ အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ အပရေ ယထာလာဘံ လဘိတွာ တံနိမိတ္တံ မာနာတိမာနမဒမစ္ဆရိယာဒိဝသေန ပမာဒံ အာပဇ္ဇိတွာ ဣတော စုတာ အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ အယဉ္စ တာဒိသော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘လာဘေန၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဒေဝဒတ္တော အာပါယိကော’’တိအာဒိ။ အသက္ကာရေနာတိ ဟီဠေတွာ ပရိဘဝိတွာ ပရေဟိ အတ္တနိ ပဝတ္တိတေန အသက္ကာရေန၊ အသက္ကာရဟေတုကေန ဝါ မာနာဒိနာ။ အသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနာဓိပ္ပာယေန ပဝတ္တာ ပါပါ ဣစ္ဆာ ဧတဿာတိ ပါပိစ္ဆော၊ တဿ ဘာဝေါ ပါပိစ္ဆတာ၊ တာယ။ ‘‘အဟံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿာမိ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပရိဟရိဿာမီ’’တိ ဟိ တဿ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပန္နာ။ ကောကာလိကာဒယော ပါပါ လာမကာ မိတ္တာ ဧတဿာတိ ပါပမိတ္တော၊ တဿ ဘာဝေါ ပါပမိတ္တတာ၊ တာယ။

၃၄၉။ အဘိဘုယျာတိ အဘိဘဝိတွာ မဒ္ဒိတွာ။

၃၅၀။ တီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အသဒ္ဓမ္မေဟီတိအာဒိ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဩရမတ္တကေန ဝိသေသာဓိဂမေန အန္တရာ ဝေါသာနံ အာပါဒီတိ ဧတ္ထ ပန အယမတ္ထော။ ဩရမတ္တကေနာတိ အပ္ပမတ္တကေန ဈာနာဘိညာမတ္တေန။ ဝိသေသာဓိဂမေနာတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာဓိဂမေန။ အန္တရာတိ ဝေမဇ္ဈေ။ ဝေါသာနံ အာပါဒီတိ အကတကိစ္စောဝ သမာနော ‘‘ကတကိစ္စောမှီ’’တိ မညမာနော သမဏဓမ္မတော ဝိဂမံ အာပဇ္ဇိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဈာနာဘိညာဟိ ဥတ္တရိကရဏီယေ အဓိဂန္တဗ္ဗေ မဂ္ဂဖလေ အနဓိဂတေ သတိယေဝ တံ အနဓိဂန္တွာ သမဏဓမ္မတော ဝိဂမံ အာပဇ္ဇီတိ။ ဣတိ ဘဂဝါ ဣမိနာ သုတ္တေန ဝိသေသတော ပုထုဇ္ဇနဘာဝေ အာဒီနဝံ ပကာသေတိ ‘‘ဘာရိယော ပုထုဇ္ဇနဘာဝေါ၊ ယတြ ဟိ နာမ ဈာနာဘိညာပရိယောသာနာ သမ္ပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတွာပိ အနေကာနတ္ထာဝဟံ နာနာဝိဓဒုက္ခဟေတုအသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနံ အသပ္ပုရိသသံသဂ္ဂံ အာလသိယာနုယောဂဉ္စ အဝိဇဟန္တော အဝီစိသံဝတ္တနိကံ ကပ္ပဋ္ဌိယံ အတေကိစ္ဆံ ကိဗ္ဗိသံ ပသဝတီ’’တိ။

ဂါထာသု မာတိ ပဋိသေဓေ နိပါတော။ ဇာတူတိ ဧကံသေန။ ကောစီတိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟကဝစနံ။ လောကသ္မိန္တိ သတ္တလောကေ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ ကောစိ ပုဂ္ဂလော ဧကံသေန ပါပိစ္ဆော မာ ဟောတူတိ။ တဒမိနာပိ ဇာနာထ၊ ပါပိစ္ဆာနံ ယထာ ဂတီတိ ပါပိစ္ဆာနံ ပုဂ္ဂလာနံ ယထာဂတိ ယာဒိသီ နိဗ္ဗတ္တိ ယာဒိသော အဘိသမ္ပရာယောတိ ဣမိနာပိ ကာရဏေန ဇာနာထာတိ ဒေဝဒတ္တံ နိဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။

ပဏ္ဍိတောတိ သမညာတောတိ ပရိယတ္တိဗာဟုသစ္စေန ပဏ္ဍိတောတိ ဉာတော။ ဘာဝိတတ္တောတိ သမ္မတောတိ ဈာနာဘိညာဟိ ဘာဝိတစိတ္တောတိ သမ္ဘာဝိတော။ တထာ ဟိ သော ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ဂေါဓိပုတ္တော၊ မဟာနုဘာဝေါ ဂေါဓိပုတ္တော’’တိ ဓမ္မသေနာပတိနာပိ ပသံသိတော အဟောသိ။ ဇလံဝ ယသသာ အဋ္ဌာ၊ ဒေဝဒတ္တောတိ ဝိဿုတောတိ အတ္တနော ကိတ္တိယာ ပရိဝါရေန စ ဇလန္တော ဝိယ ဩဘာသန္တော ဝိယ ဌိတော ဒေဝဒတ္တောတိ ဧဝံ ဝိဿုတော ပါကဋော အဟောသိ။ ‘‘မေ သုတ’’န္တိပိ ပါဌော၊ မယာ သုတံ သုတမတ္တံ၊ ကတိပါဟေနေဝ အတထာဘူတတ္တာ တဿ တံ ပဏ္ဍိစ္စာဒိသဝနမတ္တမေဝါတိ အတ္ထော။

သောပမာဒံ အနုစိဏ္ဏော၊ အာသဇ္ဇ နံ တထာဂတန္တိ သော ဧဝံဘူတော ဒေဝဒတ္တော ‘‘ဗုဒ္ဓါပိ သာကိယပုတ္တော၊ အဟမ္ပိ သာကိယပုတ္တော၊ ဗုဒ္ဓါပိ သမဏော၊ အဟမ္ပိ သမဏော၊ ဗုဒ္ဓါပိ ဣဒ္ဓိမာ၊ အဟမ္ပိ ဣဒ္ဓိမာ၊ ဗုဒ္ဓါပိ ဒိဗ္ဗစက္ခုကော၊ ဒိဗ္ဗသောတစေတောပရိယဉာဏလာဘီ၊ ဗုဒ္ဓါပိ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေ ဓမ္မေ ဇာနာတိ၊ အဟမ္ပိ တေ ဇာနာမီ’’တိ အတ္တနော ပမာဏံ အဇာနိတွာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အတ္တနာ သမသမဋ္ဌပနေန ပမာဒံ အာပဇ္ဇန္တော ‘‘ဣဒါနာဟံ ဗုဒ္ဓါ ဘဝိဿာမိ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပရိဟရိဿာမီ’’တိ အဘိမာရပယောဇနာဒိနာ တထာဂတံ အာသဇ္ဇ အာသာဒေတွာ ဝိဟေဌေတွာ။ ‘‘ပမာဒမနုဇိဏ္ဏော’’တိပိ ပဌန္တိ။ တဿတ္ထော – ပမာဒံ ဝုတ္တနယေန ပမဇ္ဇန္တော ပမာဒံ နိဿာယ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ ယုဂဂ္ဂါဟစိတ္တုပ္ပာဒေန သဟေဝ ဈာနာဘိညာဟိ အနုဇိဏ္ဏော ပရိဟီနောတိ။ အဝီစိနိရယံ ပတ္တော၊ စတုဒွါရံ ဘယာနကန္တိ ဇာလာနံ တတ္ထ ဥပ္ပန္နသတ္တာနံ ဝါ နိရန္တရတာယ ‘‘အဝီစီ’’တိ လဒ္ဓနာမံ စတူသု ပဿေသု စတုမဟာဒွါရယောဂေန စတုဒွါရံ အတိဘယာနကံ မဟာနိရယံ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန ပတ္တော။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ –

‘‘စတုက္ကဏ္ဏော စတုဒွါရော၊ ဝိဘတ္တော ဘာဂသော မိတော၊

အယောပါကာရပရိယန္တော၊ အယသာ ပဋိကုဇ္ဇိတော။

‘‘တဿ အယောမယာ ဘူမိ၊ ဇလိတာ တေဇသာ ယုတာ၊

သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ သဗ္ဗဒါ’’တိ။ (မ။ နိ။ ၃။၂၅၀၊ ၂၆၇၊ အ။ နိ။ ၃။၃၆)၊

အဒုဋ္ဌဿာတိ အဒုဋ္ဌစိတ္တဿ။ ဒုဗ္ဘေတိ ဒုဿေယျ။ တမေဝ ပါပံ ဖုသတီတိ တမေဝ အဒုဋ္ဌဒုဗ္ဘိံ ပါပပုဂ္ဂလံ ပါပံ နိဟီနံ ပါပဖလံ ဖုသတိ ပါပုဏာတိ အဘိဘဝတိ။ ဘေသ္မာတိ ဝိပုလဘာဝေန ဂမ္ဘီရဘာဝေန စ ဘိံသာပနော၊ ဘိံသာပေန္တော ဝိယ ဝိပုလဂမ္ဘီရောတိ အတ္ထော။ ဝါဒေနာတိ ဒေါသေန။ ဥပဟိံသတီတိ ဗာဓတိ အာသာဒေတိ။ ဝါဒေါ တမှိ န ရူဟတီတိ တသ္မိံ တထာဂတေ ပရေန အာရောပိယမာနော ဒေါသော န ရုဟတိ န တိဋ္ဌတိ၊ ဝိသကုမ္ဘော ဝိယ သမုဒ္ဒဿ န တဿ ဝိကာရံ ဇနေတီတိ အတ္ထော။

ဧဝံ ဆဟိ ဂါထာဟိ ပါပိစ္ဆတာဒိသမန္နာဂတဿ နိရယူပဂဘာဝဒဿနေန ဒုက္ခတော အပရိမုတ္တိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တပ္ပဋိပက္ခဓမ္မသမန္နာဂတဿ ဒုက္ခက္ခယံ ဒဿေန္တော ‘‘တာဒိသံ မိတ္တ’’န္တိ ဩသာနဂါထမာဟ။ တဿတ္ထော – ယဿ သမ္မာ ပဋိပန္နဿ မဂ္ဂါနုဂေါ ပဋိပတ္တိမဂ္ဂံ အနုဂတော သမ္မာ ပဋိပန္နော အပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏသမန္နာဂမေန သကလဿ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ ခယံ ပရိယောသာနံ ပါပုဏေယျ၊ တာဒိသံ ဗုဒ္ဓံ ဗုဒ္ဓသာဝကံ ဝါ ပဏ္ဍိတော သပ္ပညော အတ္တနော မိတ္တံ ကုဗ္ဗေထ တေန မေတ္တိံ ကရေယျ၊ တဉ္စ သေဝေထ တမေဝ ပယိရုပါသေယျာတိ။

ကိံ ပနေတံ သုတ္တံ ဒေဝဒတ္တဿ နိရယူပပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ဘာသိတံ၊ ဥဒါဟု ပစ္ဆာတိ? ဣတိဝုတ္တကဋ္ဌကထာယံ (ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၈၉) တာဝ –

‘‘ဒေဝဒတ္တေ ဟိ အဝီစိမဟာနိရယံ ပဝိဋ္ဌေ ဒေဝဒတ္တပက္ခိကာ အညတိတ္ထိယာ ‘သမဏေန ဂေါတမေန အဘိသပိတော ဒေဝဒတ္တော ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော’တိ အဗ္ဘာစိက္ခိံသု။ တံ သုတွာ သာသနေ အနဘိပ္ပသန္နာ မနုဿာ ‘သိယာ နု ခေါ ဧတဒေဝံ၊ ယထာ ဣမေ ဘဏန္တီ’တိ အာသင်္ကံ ဥပ္ပာဒေသုံ။ တံ ပဝတ္တိံ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတာ ကဿစိ အဘိသပံ ဒေန္တိ၊ တသ္မာ န ဒေဝဒတ္တော မယာ အဘိသပိတော၊ အတ္တနော ကမ္မေနေဝ နိရယံ ပဝိဋ္ဌော’တိ ဝတွာ တေသံ မိစ္ဆာဂါဟံ ပဋိသေဓေန္တော ဣမာယ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ ဣဒံ သုတ္တံ အဘာသီ’’တိ –

ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ တေသံ မတေန တဿ နိရယူပပတ္တိတော ပစ္ဆာပိ ဘဂဝါ ဣဒံ သုတ္တမဘာသီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဓ ပန တဿ နိရယူပပတ္တိတော ပဌမမေဝ ဥပ္ပန္နေ ဝတ္ထုမှိ ဘာသိတံ ပါဠိအာရုဠှန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝ ‘‘အဝီစိနိရယံ ပတ္တော’’တိ ဣဒံ ပန အာသံသာယံ အတီတဝစနန္တိ ဝုတ္တံ၊ အာသံသာတိ စေတ္ထ အဝဿမ္ဘာဝိနီ အတ္ထသိဒ္ဓိ အဓိပ္ပေတာ။ အဝဿမ္ဘာဝိနိဉှိ အတ္ထသိဒ္ဓိမပေက္ခိတွာ အနာဂတမ္ပိ ဘူတံ ဝိယ ဝေါဟရန္တိ၊ တဉ္စ သဒ္ဒလက္ခဏာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။

သင်္ဃဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥပါလိပဉှကထာဝဏ္ဏနာ

၃၅၁။ ဥပါလိပဉှေ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ အဋ္ဌကထာယံ ဒဿိတမေဝ။ တတ္ထ အနုနယန္တောတိ အနုဇာနာပေန္တော၊ ဘေဒဿ အနုရူပံ ဝါ ဗောဓေန္တော၊ ယထာ ဘေဒေါ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဘိန္ဒိတဗ္ဗေ ဘိက္ခူ ဝိညာပေန္တောတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘န တုမှာက’’န္တိအာဒိ။

၃၅၂။ အဋ္ဌာရသဘေဒကရဝတ္ထုမှိ ဒသ အကုသလကမ္မပထာ သံကိလိဋ္ဌဓမ္မတာယ ဝေါဒါနဓမ္မပအပက္ခတ္တာ ‘‘အဓမ္မော’’တိ ဒဿိတာ၊ တထာ ဥပါဒါနာဒယော၊ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာနံ ဧကန္တာနဝဇ္ဇဘာဝတော နတ္ထိ အဓမ္မဘာဝေါ၊ ဘဂဝတာ ပန ဒေသိတာကာရေန ဟာပေတွာ ဝဍ္ဎေတွာ ဝါ ကထနံ ယထာဓမ္မံ အကထနန္တိ ကတွာ အဓမ္မဘာဝေါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တယော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိအာဒိ။ နိယျာနိကန္တိ သပါဋိဟီရံ အပ္ပဋိဟတံ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ တထေဝါတိ ဣမိနာ ‘‘ဧဝံ အမှာက’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တမတ္ထံ အာကဍ္ဎတိ။ ကာတဗ္ဗံ ကမ္မံ ဓမ္မော နာမာတိ ယထာဓမ္မံ ကရဏတော ဓမ္မော နာမ၊ ဣတရံ ဝုတ္တဝိပရိယာယတော အဓမ္မော နာမ။

ရာဂဝိနယော…ပေ… အယံ ဝိနယော နာမာတိ ရာဂါဒီနံ ဝိနယနတော သံဝရဏတော ပဇဟနတော ပဋိသင်္ခါနတော စ ဝိနယော နာမ၊ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန ဣတရော အဝိနယော။ ဝတ္ထုသမ္ပတ္တိအာဒိဝသေန သဗ္ဗေသံ ဝိနယကမ္မာနံ အကုပ္ပတာတိ အာဟ ‘‘ဝတ္ထုသမ္ပတ္တိ…ပေ… အယံ ဝိနယော နာမာ’’တိ။ တပ္ပဋိပက္ခတော အဝိနယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေနာဟ ‘‘ဝတ္ထုဝိပတ္တီ’’တိအာဒိ။ ယာသံ အာပန္နဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ သာဝသေသာ၊ တာ အာပတ္တိယော သာဝသေသာ။

၃၅၄။ အာပါယိကောတိအာဒိဂါထာသု (ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၁၈) သင်္ဃဿ ဘေဒသင်္ခါတေ ဝဂ္ဂေ ရတောတိ ဝဂ္ဂရတော။ အဓမ္မိကတာယ အဓမ္မေ ဘေဒကရဝတ္ထုမှိ သင်္ဃဘေဒသင်္ခါတေ ဧဝ စ အဓမ္မေ ဌိတောတိ အဓမ္မဋ္ဌော။ ယောဂက္ခေမာ ပဓံသတီတိ ဟိတတော ပရိဟာယတိ၊ စတူဟိပိ ယောဂေဟိ အနုပဒ္ဒုတတ္တာ ယောဂက္ခေမံ နာမ အရဟတ္တံ နိဗ္ဗာနဉ္စ၊ တတော ပနဿ ဓံသနေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ဒိဋ္ဌိသီလသာမညတော သင်္ဃတဋ္ဌေန သင်္ဃံ၊ တတော ဧဝ ဧကကမ္မာဒိဝိဓာနယောဂေန သမဂ္ဂံ သဟိတံ ဘိန္ဒိတွာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တလက္ခဏေန သင်္ဃဘေဒေန ဘိန္ဒိတွာ။ ကပ္ပန္တိ အန္တရကပ္ပသင်္ခါတံ အာယုကပ္ပံ။ နိရယမှီတိ အဝီစိမဟာနိရယမှိ။

သုခါ သင်္ဃဿ သာမဂ္ဂီတိ (ဣတိဝု။ အဋ္ဋ။ ၁၉) သုခဿ ပစ္စယဘာဝတော သာမဂ္ဂီ ‘‘သုခါ’’တိ ဝုတ္တာ ယထာ ‘‘သုခေါ ဗုဒ္ဓါနမုပ္ပာဒေါ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၁၉၄)။ သမဂ္ဂါနဉ္စနုဂ္ဂဟောတိ သမဂ္ဂါနံ သာမဂ္ဂိအနုမောဒနေန အနုဂ္ဂဏှနံ သာမဂ္ဂိအနုရူပံ ဝါ၊ ယထာ တေ သာမဂ္ဂိံ န ဝိဇဟန္တိ၊ တထာ ဂဟဏံ ဌပနံ အနုဗလပ္ပဒါနန္တိ အတ္ထော။ သမဂ္ဂံ ကတွာနာတိ ဘိန္နံ သင်္ဃံ သင်္ဃရာဇိပ္ပတ္တံ ဝါ သမဂ္ဂံ သဟိတံ ကတွာ။ ကပ္ပန္တိ အာယုကပ္ပမေဝ။ သဂ္ဂမှိ မောဒတီတိ ကာမာဝစရဒေဝလောကေ အညေ ဒေဝေ ဒသဟိ ဌာနေဟိ အဘိဘဝိတွာ ဒိဗ္ဗသုခံ အနုဘဝန္တော ဣစ္ဆိတနိဗ္ဗတ္တိယာ စ မောဒတိ ပမောဒတိ လဠတိ ကီဠတိ။

၃၅၅။ သိယာ နု ခေါ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃဘေဒကောတိအာဒိ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ပဉ္စဟိ၊ ဥပါလိ၊ အာကာရေဟိ သင်္ဃော ဘိဇ္ဇတိ ကမ္မေန ဥဒ္ဒေသေန ဝေါဟရန္တော အနုဿာဝနေန သလာကဂ္ဂါဟေနာ’’တိ ဧဝံ ပရိဝါရေ (ပရိ။ ၄၅၈) အာဂတမ္ပိ သင်္ဃဘေဒလက္ခဏံ ဣဓ ဝုတ္တေန ကိံ နာနာကရဏန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ပရိဝါရေ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧတ္ထ စ သီမဋ္ဌကသင်္ဃေ အသန္နိပတိတေ ဝိသုံ ပရိသံ ဂဟေတွာ ကတဝေါဟာရာနုဿာဝနသလာကဂ္ဂါဟဿ ကမ္မံ ဝါ ကရောန္တဿ ဥဒ္ဒေသံ ဝါ ဥဒ္ဒိသန္တဿ ဘေဒေါ စ ဟောတိ အာနန္တရိယကမ္မဉ္စ။ သမဂ္ဂသညာယ ပန ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ သညာယ ဝါ ကရောန္တဿ ဘေဒေါဝ ဟောတိ၊ န အာနန္တရိယကမ္မံ။ တတော ဦနပရိသာယ ကရောန္တဿ နေဝ သင်္ဃဘေဒေါ န အာနန္တရိယံ။ သဗ္ဗန္တိမေန ဟိ ပရိစ္ဆေဒေန နဝန္နံ ဇနာနံ ယော သင်္ဃံ ဘိန္ဒတိ၊ တဿ အာနန္တရိယကမ္မံ ဟောတိ၊ အနုဝတ္တကာနံ အဓမ္မဝါဒီနံ မဟာသာဝဇ္ဇံ ကမ္မံ၊ ဓမ္မဝါဒိနော အနဝဇ္ဇာ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ဥပါလိပဉှကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သင်္ဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။