📜

အန္တရပေယျာလံ

ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ

၂၇၁။ ဝေရံမဏတီတိ ရာဂါဒိဝေရံ မဏတိ ဝိနာသေတိ။ ဧတာယာတိ ဝိရတိယာ။ နိယျာနန္တိ မဂ္ဂံ။ ကာယပါဂဗ္ဗိယန္တိ ကာယပါဂဗ္ဗိယဝသေန ပဝတ္တံ ကာယဒုစ္စရိတံ။

၂၇၄။ သာရဏီယာတိ သရိတဗ္ဗယုတ္တာ အနုဿရဏာရဟာ အဒ္ဓါနေ အတိက္ကန္တေပိ န သမ္မုဿိတဗ္ဗာ။ မိဇ္ဇတိ သိနိယှတိ ဧတာယာတိ မေတ္တာ၊ မိတ္တဘာဝေါ။ မေတ္တာ ဧတဿ အတ္ထီတိ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ၊ တံ ပန ယသ္မာ မေတ္တာသဟဂတစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘မေတ္တစိတ္တေန ကတံ ကာယကမ္မ’’န္တိ။ အာဝီတိ ပကာသံ။ ပကာသဘာဝေါ စေတ္ထ ယံ ဥဒ္ဒိဿ တံ ကာယကမ္မံ ကရီယတိ၊ တဿ သမ္မုခဘာဝတောတိ အာဟ ‘‘သမ္မုခါ’’တိ။ ရဟောတိ အပကာသံ။ အပကာသတာ စ ယံ ဥဒ္ဒိဿ တံ ကမ္မံ ကရီယတိ၊ တဿ အပစ္စက္ခဘာဝတောတိ အာဟ ‘‘ပရမ္မုခါ’’တိ။ ဥဘယေဟီတိ နဝကေဟိ ထေရေဟိ စ။ ပိယံ ပိယာယိတဗ္ဗံ ကရောတီတိ ပိယကရဏော။ ဂရုံ ဂရုဋ္ဌာနိယံ ကရောတီတိ ဂရုကရဏော။ သင်္ဂဟာယာတိ သင်္ဂဟဝတ္ထုဝိသေသဘာဝတော သဗြဟ္မစာရီနံ သင်္ဂဟဏတ္ထာယ။ အဝိဝါဒါယာတိ သင်္ဂဟဝတ္ထုဘာဝတော ဧဝ န ဝိဝါဒါယ။ သတိ စ အဝိဝါဒဟေတုဘူတသင်္ဂဟကတ္တေ တေသံ ဝသေန သဗြဟ္မစာရီနံ သမဂ္ဂဘာဝေါ ဘေဒါဘာဝေါ သိဒ္ဓါယေဝါတိ အာဟ ‘‘သမဂ္ဂဘာဝါယာ’’တိအာဒိ။

ပဂ္ဂယှ ဝစနန္တိ ကေဝလံ ‘‘ဒေဝေါ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဒေဝတ္ထေရော’’တိ ဂုဏေဟိ ထိရဘာဝဇောတနံ ပဂ္ဂဏှိတွာ ဥစ္စံ ကတွာ ဝစနံ။ မမတ္တဗောဓနဝစနံ မမာယနဝစနံ။ ဧကန္တတိရောက္ခဿ မနောကမ္မဿ သမ္မုခတာ နာမ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပနဝသေနေဝ ဟောတိ၊ တဉ္စ ခေါ လောကေ ကာယကမ္မန္တိ ပါကဋံ ပညာတံ ဟတ္ထဝိကာရာဒိံ အနာမသိတွာယေဝ ဒဿေန္တော ‘‘နယနာနိ ဥမ္မီလေတွာ’’တိအာဒိမာဟ။ ကာမဉ္စေတ္ထ မေတ္တာသိနေဟသိနိဒ္ဓါနံ နယနာနံ ဥမ္မီလနာ ပသန္နေန မုခေန ဩလောကနဉ္စ မေတ္တံ ကာယကမ္မမေဝ၊ ယဿ ပန စိတ္တဿ ဝသေန နယနာနံ မေတ္တာသိနေဟသိနိဒ္ဓတာ မုခဿ စ ပသန္နတာ၊ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘မေတ္တံ မနောကမ္မံ နာမာ’’တိ။

ဣမာနိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၄၁၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၄၉၂၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၆။၁၁) စ မေတ္တကာယကမ္မာဒီနိ ပါဠိယံ ဘိက္ခူနံ ဝသေန အာဂတာနိ ဂိဟီသုပိ လဗ္ဘန္တိယေဝ။ ဘိက္ခူနဉှိ မေတ္တစိတ္တေန အာစရိယုပဇ္ဈာယဝတ္တာဒိအာဘိသမာစာရိကဓမ္မပူရဏံ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ နာမ။ သဗ္ဗဉ္စ အနဝဇ္ဇကာယကမ္မံ အာဘိသမာစာရိကကမ္မန္တောဂဓမေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂိဟီနံ စေတိယဝန္ဒနတ္ထာယ ဗောဓိဝန္ဒနတ္ထာယ သင်္ဃနိမန္တနတ္ထာယ ဂမနံ၊ ဂါမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌေ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ပစ္စုဂ္ဂမနံ၊ ပတ္တပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ အာသနပညာပနံ၊ အနုဂမနန္တိ ဧဝမာဒိကံ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ နာမ။ ဘိက္ခူနံ မေတ္တစိတ္တေန အာစာရပညတ္တိသိက္ခာပန ကမ္မဋ္ဌာနကထန ဓမ္မဒေသနာ ပရိပုစ္ဆန အဋ္ဌကထာကထနဝသေန ပဝတ္တိယမာနံ တေပိဋကမ္ပိ ဗုဒ္ဓဝစနံ မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ နာမ။ ဂိဟီနံ ‘‘စေတိယဝန္ဒနတ္ထာယ ဂစ္ဆာမ၊ ဗောဓိဝန္ဒနတ္ထာယ ဂစ္ဆာမ၊ ဓမ္မဿဝနံ ကရိဿာမ၊ ဒီပမာလာပုပ္ဖပူဇံ ကရိဿာမ၊ တီဏိ သုစရိတာနိ သမာဒါယ ဝတ္တိဿာမ၊ သလာကဘတ္တာဒီနိ ဒဿာမ၊ ဝဿာဝါသိကံ ဒဿာမ၊ အဇ္ဇ သင်္ဃဿ စတ္တာရော ပစ္စယေ ဒဿာမ၊ သင်္ဃံ နိမန္တေတွာ ခါဒနီယာဒီနိ သံဝိဒဟထ၊ အာသနာနိ ပညပေထ၊ ပါနီယံ ဥပဋ္ဌာပေထ၊ သင်္ဃံ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ အာနေထ၊ ပညတ္တာသနေ နိသီဒါပေထ၊ ဆန္ဒဇာတာ ဥဿာဟဇာတာ ဝေယျာဝစ္စံ ကရောထာ’’တိအာဒိကထနကာလေ မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ နာမ။ ဘိက္ခူနံ ပါတောဝ ဥဋ္ဌာယ သရီရပဋိဇဂ္ဂနံ စေတိယင်္ဂဏဝတ္တာဒီနိ စ ကတွာ ဝိဝိတ္တာသနေ နိသီဒိတွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘိက္ခူ သုခီ ဟောန္တု အဝေရာ အဗျာပဇ္ဇာ’’တိ စိန္တနံ မေတ္တံ မနောကမ္မံ နာမ။ ဂိဟီနံ ‘‘အယျာ သုခီ ဟောန္တု အဝေရာ အဗျာပဇ္ဇာ’’တိ စိန္တနံ မေတ္တံ မနောကမ္မံ နာမ။

လာဘာတိ စီဝရာဒယော လဒ္ဓပစ္စယာ။ ဓမ္မိကာတိ ကုဟနာဒိဘေဒံ မိစ္ဆာဇီဝံ ဝဇ္ဇေတွာ ဓမ္မေန သမေန ဘိက္ခာစရိယဝတ္တေန ဥပ္ပန္နာ။ အန္တမသော ပတ္တပရိယာပန္နမတ္တမ္ပီတိ ပစ္ဆိမကောဋိယာ ပတ္တေ ပရိယာပန္နံ ပတ္တဿ အန္တောဂတံ ဒွတ္တိကဋစ္ဆုဘိက္ခာမတ္တမ္ပိ။ ဒေယျံ ဒက္ခိဏေယျဉ္စ အပ္ပဋိဝိဘတ္တံ ကတွာ ဘုဉ္ဇတီတိ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂီ။ ဧတ္ထ ဟိ ဒွေ ပဋိဝိဘတ္တာနိ နာမ အာမိသပဋိဝိဘတ္တံ ပုဂ္ဂလပဋိဝိဘတ္တဉ္စ။ တတ္ထ ‘‘ဧတ္တကံ ဒဿာမိ၊ ဧတ္တကံ န ဒဿာမီ’’တိ ဧဝံ စိတ္တေန ဝိဘဇနံ အာမိသပဋိဝိဘတ္တံ နာမ။ ‘‘အသုကဿ ဒဿာမိ၊ အသုကဿ န ဒဿာမီ’’တိ ဧဝံ စိတ္တေန ဝိဘဇနံ ပန ပုဂ္ဂလပဋိဝိဘတ္တံ နာမ။ တဒုဘယမ္ပိ အကတွာ ယော အပ္ပဋိဝိဘတ္တံ ဘုဉ္ဇတိ၊ အယံ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂီ နာမ။ တေနာဟ ‘‘နေဝ အာမိသံ ပဋိဝိဘဇိတွာ ဘုဉ္ဇတီ’’တိအာဒိ။ အဒါတုမ္ပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ဒါတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ ဒါနဉှိ နာမ န ကဿစိ နိဝါရိတံ၊ တေန ဒုဿီလဿပိ အတ္ထိကဿ သတိ သမ္ဘဝေ ဒါတဗ္ဗံ၊ တဉ္စ ခေါ ကရုဏာယနဝသေန၊ န ဝတ္တပူရဏဝသေန။ သာရဏီယဓမ္မပူရကဿ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂိတာယ ‘‘သဗ္ဗေသံ ဒါတဗ္ဗမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂိလာနာဒီနံ ပန ဩဒိဿကံ ကတွာ ဒါနံ အပ္ပဋိဝိဘာဂပက္ခိကံ ‘‘အသုကဿ န ဒဿာမီ’’တိ ပဋိက္ခေပဿ အဘာဝတော။ ဗျတိရေကပ္ပဓာနော ဟိ ပဋိဝိဘာဂေါ။ တေနာဟ ‘‘ဂိလာနဂိလာနုပဋ္ဌာက…ပေ… ဝိစေယျ ဒါတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။

သာဓာရဏဘောဂီတိ ဧတ္ထ သာဓာရဏဘောဂိနော ဣဒံ လက္ခဏံ – ယံ ယံ ပဏီတံ လဘတိ၊ တံ တံ နေဝ လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနမုခေန ဂိဟီနံ ဒေတိ အတ္တနော အာဇီဝသုဒ္ဓိံ ရက္ခမာနော၊ န အတ္တနာဝ ပရိဘုဉ္ဇတိ ‘‘မယှံ အသာဓာရဏဘောဂိတာ မာ ဟောတူ’’တိ။ တံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တော စ ‘‘သင်္ဃေန သာဓာရဏံ ဟောတူ’’တိ ဂဟေတွာ ဃဏ္ဋိံ ပဟရိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ သင်္ဃသန္တကံ ဝိယ ပဿတိ။ ဣမိနာ စ တဿ လာဘဿ တီသုပိ ကာလေသု သာဓာရဏတော ဌပနံ ဒဿိတံ။ ‘‘တံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တော စ သင်္ဃေန သာဓာရဏံ ဟောတူ’’တိ ဣမိနာ ပဋိဂ္ဂဟဏကာလော ဒဿိတော၊ ‘‘ဂဟေတွာ…ပေ… ပဿတီ’’တိ ဣမိနာ ပဋိဂ္ဂဟိတကာလော။ တဒုဘယံ ပန တာဒိသေန ပုဗ္ဗဘာဂေန ဝိနာ န ဟောတီတိ အတ္ထသိဒ္ဓါ ပုရိမကာလော။ တယိဒမ္ပိ ပဋိဂ္ဂဟဏတော ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘သင်္ဃေန သာဓာရဏံ ဟောတူတိ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီ’’တိ၊ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ ဟောတိ ‘‘သင်္ဃေန သာဓာရဏံ ဟောတူတိ ပဋိဂ္ဂဏှာမီ’’တိ၊ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဟောတိ ‘‘သင်္ဃေန သာဓာရဏံ ဟောတူတိ ပဋိဂ္ဂဟိတံ မယာ’’တိ ဧဝံ တိလက္ခဏသမ္ပန္နံ ကတွာ လဒ္ဓလာဘံ ဩသာနလက္ခဏံ အဝိကောပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇန္တော သာဓာရဏဘောဂီ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂီ စ ဟောတိ။

ဣမံ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၄၁၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၄၉၂၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၆။၁၁) ပန သာရဏီယဓမ္မံ ကော ပူရေတိ၊ ကော န ပူရေတိ? ဒုဿီလော တာဝ န ပူရေတိ။ န ဟိ တဿ သန္တကံ သီလဝန္တော ဂဏှန္တိ။ ပရိသုဒ္ဓသီလော ပန ဝတ္တံ အခဏ္ဍေန္တော ပူရေတိ။ တတြိဒံ ဝတ္တံ – ယော ဩဒိဿကံ ကတွာ မာတု ဝါ ပိတု ဝါ အာစရိယုပဇ္ဈာယာဒီနံ ဝါ ဒေတိ၊ သော ဒါတဗ္ဗံ ဒေတု၊ သာရဏီယဓမ္မော ပနဿ န ဟောတိ၊ ပလိဗောဓဇဂ္ဂနံ နာမ ဟောတိ။ သာရဏီယဓမ္မော ဟိ မုတ္တပလိဗောဓဿေဝ ဝဋ္ဋတိ။ တေန ပန ဩဒိဿကံ ဒေန္တေန ဂိလာနဂိလာနုပဋ္ဌာကအာဂန္တုကဂမိကာနဉ္စေဝ နဝပဗ္ဗဇိတဿ စ သင်္ဃာဋိပတ္တဂ္ဂဟဏံ အဇာနန္တဿ ဒါတဗ္ဗံ။ ဧတေသံ ဒတွာ အဝသေသံ ထေရာသနတော ပဋ္ဌာယ ထောကံ ထောကံ အဒတွာ ယော ယတ္တကံ ဂဏှာတိ၊ တဿ တတ္တကံ ဒါတဗ္ဗံ။ အဝသိဋ္ဌေ အသတိ ပုန ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ထေရာသနတော ပဋ္ဌာယ ယံ ယံ ပဏီတံ၊ တံ တံ ဒတွာ သေသံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

အယံ ပန သာရဏီယဓမ္မော သာရဏီယဓမ္မပူရဏဝိဓိမှိ သုသိက္ခိတာယ ပရိသာယ သုပူရော ဟောတိ။ သုသိက္ခိတာယ ဟိ ပရိသာယ ယော အညတော လဘတိ၊ သော န ဂဏှာတိ။ အညတော အလဘန္တောပိ ပမာဏယုတ္တမေဝ ဂဏှာတိ၊ န အတိရေကံ။ အယဉ္စ ပန သာရဏီယဓမ္မော ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ဒေန္တဿပိ ဒွါဒသဟိ ဝဿေဟိ ပူရတိ၊ န တတော ဩရံ။ သစေ ဟိ ဒွါဒသမေပိ ဝဿေ သာရဏီယဓမ္မပူရကော ပိဏ္ဍပါတပူရံ ပတ္တံ အာသနသာလာယံ ဌပေတွာ နဟာယိတုံ ဂစ္ဆတိ၊ သင်္ဃတ္ထေရော စ ‘‘ကဿေသော ပတ္တော’’တိ ဝတွာ ‘‘သာရဏီယဓမ္မပူရကဿာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာဟရထ န’’န္တိ သဗ္ဗံ ပိဏ္ဍပါတံ ဝိစာရေတွာ ဘုဉ္ဇိတွာဝ ရိတ္တပတ္တံ ဌပေတိ။ အထ သော ဘိက္ခု ရိတ္တပတ္တံ ဒိသွာ ‘‘မယှံ အနဝသေသေတွာဝ ပရိဘုဉ္ဇိံသူ’’တိ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပာဒေတိ၊ သာရဏီယဓမ္မော ဘိဇ္ဇတိ၊ ပုန ဒွါဒသ ဝဿာနိ ပူရေတဗ္ဗော ဟောတိ။ တိတ္ထိယပရိဝါသသဒိသော ဟေသ၊ သကိံ ခဏ္ဍေ ဇာတေ ပုန ပူရေတဗ္ဗောဝ။ ယော ပန ‘‘လာဘာ ဝတ မေ၊ သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ၊ ယဿ မေ ပတ္တဂတံ အနာပုစ္ဆာဝ သဗြဟ္မစာရိနော ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ သောမနဿံ ဇနေတိ၊ တဿ ပုဏ္ဏော နာမ ဟောတိ။

ဧဝံ ပူရိတသာရဏီယဓမ္မဿ ပန နေဝ ဣဿာ၊ န မစ္ဆရိယံ ဟောတိ၊ မနုဿာနံ ပိယော ဟောတိ သုလဘပစ္စယော၊ ပတ္တဂတမဿ ဒိယျမာနမ္ပိ န ခီယတိ၊ ဘာဇနီယဘဏ္ဍဋ္ဌာနေ အဂ္ဂဘဏ္ဍံ လဘတိ၊ ဘယေ ဝါ ဆာတကေ ဝါ သမ္ပတ္တေ ဒေဝတာ ဥဿုက္ကံ အာပဇ္ဇန္တိ။

တတြိမာနိ ဝတ္ထူနိ – လေဏဂိရိဝါသီ တိဿတ္ထေရော ကိရ မဟာခီရဂါမံ ဥပနိဿာယ ဝသတိ။ ပညာသမတ္တာ ထေရာ နာဂဒီပံ စေတိယဝန္ဒနတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တာ ခီရဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ကိဉ္စိ အလဒ္ဓါ နိက္ခမိံသု။ ထေရော ပဝိသန္တော တေ ဒိသွာ ပုစ္ဆိ ‘‘လဒ္ဓံ၊ ဘန္တေ’’တိ။ ဝိစရိမှ၊ အာဝုသောတိ။ သော အလဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ အာဟ ‘‘ဘန္တေ၊ ယာဝါဟံ အာဂစ္ဆာမိ၊ တာဝ ဣဓေဝ ဟောထာ’’တိ ။ မယံ၊ အာဝုသော၊ ပညာသ ဇနာ ပတ္တတေမနမတ္တမ္ပိ န လဘိမှာတိ။ ဘန္တေ၊ နေဝါသိကာ နာမ ပဋိဗလာ ဟောန္တိ၊ အလဘန္တာပိ ဘိက္ခာစာရမဂ္ဂသဘာဂံ ဇာနန္တီတိ။ ထေရာ အာဂမိံသု။ ထေရော ဂါမံ ပါဝိသိ။ ဓုရဂေဟေယေဝ မဟာဥပါသိကာ ခီရဘတ္တံ သဇ္ဇေတွာ ထေရံ ဩလောကယမာနာ ဌိတာ ထေရဿ ဒွါရံ သမ္ပတ္တဿေဝ ပတ္တံ ပူရေတွာ အဒါသိ။ သော တံ အာဒါယ ထေရာနံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဂဏှထ၊ ဘန္တေ’’တိ သင်္ဃတ္ထေရံ အာဟ။ ထေရော ‘‘အမှေဟိ ဧတ္တကေဟိ ကိဉ္စိ န လဒ္ဓံ၊ အယံ သီဃမေဝ ဂဟေတွာ အာဂတော၊ ကိံ နု ခေါ’’တိ သေသာနံ မုခံ ဩလောကေသိ။ ထေရော ဩလောကနာကာရေနေဝ ဉတွာ ‘‘ဘန္တေ၊ ဓမ္မေန သမေန လဒ္ဓါ ပိဏ္ဍပါတော၊ နိက္ကုက္ကုစ္စာ ဂဏှထာ’’တိအာဒိတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗေသံ ယာဝဒတ္ထံ ဒတွာ အတ္တနာပိ ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇိ။ အထ နံ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ ထေရာ ပုစ္ဆိံသု ‘‘ကဒါ၊ အာဝုသော၊ လောကုတ္တရဓမ္မံ ပဋိဝိဇ္ဈီ’’တိ? နတ္ထိ မေ၊ ဘန္တေ၊ လောကုတ္တရဓမ္မောတိ။ ဈာနလာဘီသိ အာဝုသောတိ? ဧတမ္ပိ မေ၊ ဘန္တေ၊ နတ္ထီတိ။ နနု၊ အာဝုသော၊ ပါဋိဟာရိယန္တိ? သာရဏီယဓမ္မော မေ၊ ဘန္တေ၊ ပူရိတော၊ တဿ မေ ပူရိတကာလတော ပဋ္ဌာယ သစေပိ ဘိက္ခုသတသဟဿံ ဟောတိ၊ ပတ္တဂတံ န ခီယတီတိ။ သာဓု သာဓု သပ္ပုရိသ အနုစ္ဆဝိကမိဒံ တုယှန္တိ။ ဣဒံ တာဝ ပတ္တဂတံ န ခီယတီတိ ဧတ္ထ ဝတ္ထု။

အယမေဝ ပန ထေရော စေတိယပဗ္ဗတေ ဂိရိဘဏ္ဍမဟာပူဇာယ ဒါနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဒါနေ ကိံ ဝရဘဏ္ဍ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ဒွေ သာဋကာ၊ ဘန္တေတိ။ ဧတေ မယှံ ပါပုဏိဿန္တီတိ။ တံ သုတွာ အမစ္စော ရညော အာရောစေသိ ‘‘ဧကော ဒဟရော ဧဝံ ဝဒတီ’’တိ။ ‘‘ဒဟရဿ ဧဝံ စိတ္တံ၊ မဟာထေရာနံ ပန သုခုမာ သာဋကာ ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ ဝတွာ ‘‘မဟာထေရာနံ ဒဿာမီ’’တိ ဌပေသိ။ တဿ ဘိက္ခုသင်္ဃေ ပဋိပါဋိယာ ဌိတေ ဒေန္တဿ မတ္ထကေ ဌပိတာပိ တေ သာဋကာ ဟတ္ထံ နာရောဟန္တိ၊ အညေဝ အာရောဟန္တိ။ ဒဟရဿ ဒါနကာလေ ပန ဟတ္ထံ အာရုဠှာ။ သော တဿ ဟတ္ထေ ဌပေတွာ အမစ္စဿ မုခံ ဩလောကေတွာ ဒဟရံ နိသီဒါပေတွာ ဒါနံ ဒတွာ သင်္ဃံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဒဟရဿ သန္တိကေ နိသီဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ၊ ဣမံ ဓမ္မံ ကဒါ ပဋိဝိဇ္ဈိတ္ထာ’’တိ အာဟ။ သော ပရိယာယေနပိ အသန္တံ အဝဒန္တော ‘‘နတ္ထိ မယှံ၊ မဟာရာဇ၊ လောကုတ္တရဓမ္မော’’တိ အာဟ။ နနု၊ ဘန္တေ၊ ပုဗ္ဗေဝ အဝစုတ္ထာတိ။ အာမ မဟာရာဇ၊ သာရဏီယဓမ္မပူရကော အဟံ၊ တဿ မေ ဓမ္မဿ ပူရိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဘာဇနီယဋ္ဌာနေ အဂ္ဂဘဏ္ဍံ ပါပုဏာတီတိ။ ‘‘သာဓု သာဓု ဘန္တေ၊ အနုစ္ဆဝိကမိဒံ တုမှာက’’န္တိ ဝန္ဒိတွာ ပက္ကာမိ။ ဣဒံ ဘာဇနီယဋ္ဌာနေ အဂ္ဂဘဏ္ဍံ ပါပုဏာတီတိ ဧတ္ထ ဝတ္ထု။

စဏ္ဍာလတိဿဘယေန ပန ဘာတရဂါမဝါသိနော နာဂတ္ထေရိယာ အနာရောစေတွာဝ ပလာယိံသု။ ထေရီ ပစ္စူသသမယေ ‘‘အတိ ဝိယ အပ္ပနိဂ္ဃောသော ဂါမော၊ ဥပဓာရေထ တာဝါ’’တိ ဒဟရဘိက္ခုနိယော အာဟ။ တာ ဂန္တွာ သဗ္ဗေသံ ဂတဘာဝံ ဉတွာ အာဂမ္မ ထေရိယာ အာရောစေသုံ။ သာ သုတွာ ‘‘မာ တုမှေ တေသံ ဂတဘာဝံ စိန္တယိတ္ထ၊ အတ္တနော ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာယောနိသောမနသိကာရေသုယေဝ ယောဂံ ကရောထာ’’တိ ဝတွာ ဘိက္ခာစာရဝေလာယံ ပါရုပိတွာ အတ္တဒွါဒသမာ ဂါမဒွါရေ နိဂြောဓမူလေ အဋ္ဌာသိ။ ရုက္ခေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ဒွါဒသန္နမ္ပိ ဘိက္ခုနီနံ ပိဏ္ဍပါတံ ဒတွာ ‘‘အယျေ အညတ္ထ မာ ဂစ္ဆထ၊ နိစ္စံ ဣဓေဝ ဧထာ’’တိ အာဟ။ ထေရိယာ ပန ကနိဋ္ဌဘာတာ နာဂတ္ထေရော နာမ အတ္ထိ၊ သော ‘‘မဟန္တံ ဘယံ၊ န သက္ကာ ယာပေတုံ၊ ပရတီရံ ဂမိဿာမီ’’တိ အတ္တဒွါဒသမော အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနာ နိက္ခန္တော ‘‘ထေရိံ ဒိသွာ ဂမိဿာမီ’’တိ ဘာတရဂါမံ အာဂတော။ ထေရီ ‘‘ထေရာ အာဂတာ’’တိ သုတွာ တေသံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ကိံ အယျာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော တံ ပဝတ္တိံ အာစိက္ခိ။ သာ ‘‘အဇ္ဇ ဧကဒိဝသံ ဝိဟာရေ ဝသိတွာ သွေဝ ဂမိဿထာ’’တိ အာဟ။ ထေရာ ဝိဟာရံ အာဂမံသု။

ထေရီ ပုနဒိဝသေ ရုက္ခမူလေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ထေရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဣမံ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ အာဟ။ ထေရော ‘‘ဝဋ္ဋိဿတိ ထေရီ’’တိ ဝတွာ တုဏှီ အဋ္ဌာသိ။ ဓမ္မိကော တာတ ပိဏ္ဍပါတော၊ ကုက္ကုစ္စံ အကတွာ ပရိဘုဉ္ဇထာတိ။ ဝဋ္ဋိဿတိ ထေရီတိ။ သာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ အာကာသေ ခိပိ။ ပတ္တော အာကာသေ အဋ္ဌာသိ။ ထေရော ‘‘သတ္တတာလမတ္တေ ဌိတမ္ပိ ဘိက္ခုနီဘတ္တမေဝ ထေရီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဘယံ နာမ သဗ္ဗကာလံ န ဟောတိ၊ ဘယေ ဝူပသန္တေ အရိယဝံသံ ကထယမာနော ‘ဘော ပိဏ္ဍပါတိက ဘိက္ခုနီဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝီတိနာမယိတ္ထာ’တိ စိတ္တေန အနုဝဒိယမာနော သန္ထမ္ဘိတုံ န သက္ခိဿာမိ၊ အပ္ပမတ္တာ ဟောထ ထေရိယော’’တိ မဂ္ဂံ အာရုဟိ။ ရုက္ခဒေဝတာပိ ‘‘သစေ ထေရော ထေရိယာ ဟတ္ထတော ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇိဿတိ၊ န နံ နိဝတ္တေဿာမိ၊ သစေ န ပရိဘုဉ္ဇိဿတိ၊ နိဝတ္တေဿာမီ’’တိ စိန္တယမာနာ ဌတွာ ထေရဿ ဂမနံ ဒိသွာ ရုက္ခာ ဩရုယှ ‘‘ပတ္တံ၊ ဘန္တေ၊ ဒေထာ’’တိ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ထေရံ ရုက္ခမူလံယေဝ အာနေတွာ အာသနံ ပညပေတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ဒတွာ ကတဘတ္တကိစ္စံ ပဋိညံ ကာရေတွာ ဒွါဒသ ဘိက္ခုနိယော ဒွါဒသ စ ဘိက္ခူ သတ္တ ဝဿာနိ ဥပဋ္ဌဟိ ။ ဣဒံ ဒေဝတာ ဥဿုက္ကံ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဧတ္ထ ဝတ္ထု။ တတြ ဟိ ထေရီ သာရဏီယဓမ္မပူရိကာ အဟောသိ။

နတ္ထိ ဧတေသံ ခဏ္ဍန္တိ အခဏ္ဍာနိ၊ တံ ပန နေသံ ခဏ္ဍံ ဒဿေတုံ ‘‘ယဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဥပသမ္ပန္နသီလာနံ ဥဒ္ဒေသက္ကမေန အာဒိအန္တာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ‘‘သတ္တသူ’’တိအာဒိ။ အနုပသမ္ပန္နသီလာနံ ပန သမာဒါနက္ကမေနပိ အာဒိအန္တာ လဗ္ဘန္တိ။ ပရိယန္တေ ဆိန္နသာဋကော ဝိယာတိ ဝတ္ထန္တေ ဒသန္တေ ဝါ ဆိန္နဝတ္ထံ ဝိယ။ ဝိသဒိသုဒါဟရဏဉ္စေတံ ‘‘အခဏ္ဍာနီ’’တိ ဣမဿ အဓိကတတ္တာ။ ဧဝံ သေသာနိပိ ဥဒါဟရဏာနိ။ ခဏ္ဍန္တိ ခဏ္ဍဝန္တံ၊ ခဏ္ဍိတံ ဝါ။ ဆိဒ္ဒန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန ဂါဝီ ဝိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန ဥပဍ္ဎံ တတိယဘာဂံ ဝါ သမ္ဘိန္နဝဏ္ဏံ သဗလံ၊ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေဟေဝ ပန ဗိန္ဒူဟိ အန္တရန္တရာ ဝိမိဿံ ကမ္မာသံ။ အယံ ဣမေသံ ဝိသေသော။

ဘုဇိဿဘာဝကရဏတောတိ တဏှာဒါသဗျတော မောစေတွာ ဘုဇိဿဘာဝကရဏတော။ သီလဿ စ တဏှာဒါသဗျတော မောစနံ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယဘာဝါပါဒနံ၊ တေနဿ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယတာ ဒဿိတာ။ ‘‘ဘုဇိဿဘာဝကရဏတော’’တိ စ ဣမိနာ ဘုဇိဿကရာနိ ဘုဇိဿာနီတိ ဥတ္တရပဒလောပေနာယံ နိဒ္ဒေသောတိ ဒဿေတိ။ ယသ္မာ စ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလော သေရီ သယံဝသီ ဘုဇိဿော နာမ ဟောတိ၊ တသ္မာပိ ဘုဇိဿာနိ။ သုပရိသုဒ္ဓဘာဝေန ပါသံသတ္တာ ဝိညုပသတ္ထာနိ။ အဝိညူနံ ပသံသာယ အပ္ပမာဏဘာဝတော ဝိညူဂဟဏံ ကတံ။ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ အပရာမဋ္ဌတ္တာတိ ‘‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’’တိ တဏှာပရာမာသေန ‘‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဒေဝေါ ဟုတွာ တတ္ထ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော ဘဝိဿာမီ’’တိ ဒိဋ္ဌိပရာမာသေန စ အပရာမဋ္ဌတ္တာ။ အထ ဝါ ‘‘အယံ တေ သီလေသု ဒါသော’’တိ စတူသု ဝိပတ္တီသု ယံ ဝါ တံ ဝါ ဝိပတ္တိံ ဒဿေတွာ ‘‘ဣမံ နာမ တွံ အာပန္နပုဗ္ဗော’’တိ ကေနစိ ပရာမဋ္ဌုံ အနုဒ္ဓံသေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ အပရာမဋ္ဌာနီတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သီလံ နာမ အဝိပ္ပဋိသာရာဒိပါရမ္ပရိယေန ယာဝဒေဝ သမာဓိသမ္ပာဒနတ္ထန္တိ အာဟ ‘‘သမာဓိသံဝတ္တနိကာနီ’’တိ။ သမာဓိသံဝတ္တနပ္ပယောဇနာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ။

သမာနဘာဝေါ သာမညံ၊ ပရိပုဏ္ဏစတုပါရိသုဒ္ဓိဘာဝေန မဇ္ဈေ ဘိန္နသုဝဏ္ဏဿ ဝိယ ဘေဒါဘာဝတော သီလေန သာမညံ သီလသာမညံ၊ တံ ဂတော ဥပဂတောတိ သီလသာမညဂတော။ တေနာဟ ‘‘သမာနဘာဝူပဂတသီလော’’တိ၊ သီလသမ္ပတ္တိယာ သမာနဘာဝံ ဥပဂတသီလော သဘာဂဝုတ္တိကောတိ အတ္ထော။ သောတာပန္နာဒီနဉှိ သီလံ သမုဒ္ဒန္တရေပိ ဒေဝလောကေပိ ဝသန္တာနံ အညေသံ သောတာပန္နာဒီနံ သီလေန သမာနမေဝ ဟောတိ၊ နတ္ထိ မဂ္ဂသီလေ နာနတ္တံ။ ကာမဉှိ ပုထုဇ္ဇနာနမ္ပိ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေ နာနတ္တံ န သိယာ၊ တံ ပန န ဧကန္တိကန္တိ ဣဓ နာဓိပ္ပေတံ၊ မဂ္ဂသီလံ ပန ဧကန္တိကံ နိယတဘာဝတောတိ တမေဝ သန္ဓာယ ‘‘ယာနိ တာနိ သီလာနီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ယာယန္တိ ယာ အယံ မယှဉ္စေဝ တုမှာကဉ္စ ပစ္စက္ခဘူတာ။ ဒိဋ္ဌီတိ မဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ။ နိဒ္ဒေါသာတိ နိဒ္ဓုတဒေါသာ၊ သမုစ္ဆိန္နရာဂါဒိပါပဓမ္မာတိ အတ္ထော။ နိယျာတီတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိဿရတိ နိဂစ္ဆတိ။ သယံ နိယန္တီယေဝ ဟိ တံမဂ္ဂသမင်္ဂီပုဂ္ဂလံ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိယျာပေတီတိ ဝုစ္စတိ။ ယာ သတ္ထု အနုသိဋ္ဌိ၊ တံ ကရောတီတိ တက္ကရော၊ တဿ၊ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇနကဿာတိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌိသာမညဂတောတိ သစ္စသမ္ပဋိဝေဓေန သမာနဒိဋ္ဌိဘာဝံ ဥပဂတော။

ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဆအာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၂၇၆။ ပဌမေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေနာတိအာဒိ သဗ္ဗံ ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသာဒိဝသေန ပဝတ္တပါဠိံ အနုသာရေနေဝ သက္ကာ ဝိညာတုံ။

သမထဘေဒံ

အဓိကရဏပရိယာယဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၂၉၃။ လောဘောပုဗ္ဗင်္ဂမောတိအာဒီသု ပန လောဘဟေတု ဝိဝဒနတော ‘‘လောဘော ပုဗ္ဗင်္ဂမော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ ဌာနာနီတိ ကာရဏာနိ။ တိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထာတိ ဌာနံ။ ကေ တိဋ္ဌန္တိ? ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒယော။ ဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝတ္ထု။ ဘဝန္တိ ဧတ္ထာတိ ဘူမိ။ ကုသလာကုသလာဗျာကတစိတ္တသမင်္ဂိနော ဝိဝဒနတော ‘‘နဝ ဟေတူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒွါဒသ မူလာနီတိ ‘‘ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟီ’’တိအာဒီနိ ဒွါဒသ မူလာနိ။

၂၉၄-၂၉၅။ ဣမာနေဝ ဒွါဒသ ကာယဝါစာဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘စုဒ္ဒသ မူလာနီ’’တိ ဝုတ္တာနိ။ သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဌာနာနီတိ ဧတ္ထ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ပဋိစ္ဆာဒေန္တဿ ယာ အာပတ္တိ၊ တဿာ ပုဗ္ဗေ အာပန္နာ အာပတ္တိယော ဌာနာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ ဝစနတော အာပတ္တာဓိကရဏေ အကုသလာဗျာကတဝသေန ဆ ဟေတူ ဝုတ္တာ။ ကုသလစိတ္တံ ပန အင်္ဂံ ဟောတိ၊ န ဟေတု။

၂၉၆။ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ဌာနာနီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဣတိကတ္တဗ္ဗတာဒဿနဝသေန ပဝတ္တပါဠိ ကမ္မံ နာမ၊ ယထာဌိတပါဠိဝသေန ကရောန္တာနံ ကိရိယာ ကိစ္စာဓိကရဏံ နာမ။ ဉတ္တိဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မာနိ ဉတ္တိတော ဇာယန္တိ၊ အပလောကနကမ္မံ အပလောကနတောဝါတိ အာဟ ‘‘ဉတ္တိတော ဝါ အပလောကနတော ဝါ’’တိ။ ကိစ္စာဓိကရဏံ ဧကေန သမထေန သမ္မတိ၊ သမ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ တေဟိ သမေတဗ္ဗတ္တာ ‘‘ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ သာဓာရဏာ’’တိ ဝုတ္တံ။

တဗ္ဘာဂိယဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၂၉၈။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ တဗ္ဘာဂိယာတိ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ ဝူပသမတော တပ္ပက္ခိကာ။

သမထာ သမထဿ သာဓာရဏဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၂၉၉။ ဧကံ အဓိကရဏံ သဗ္ဗေ သမထာ ဧကတော ဟုတွာ သမေတုံ သက္ကောန္တိ န သက္ကောန္တီတိ ပုစ္ဆန္တော ‘‘သမထာ သမထဿ သာဓာရဏာ၊ သမထာသမထဿ အသာဓာရဏာ’’တိ အာဟ။ ယေဘုယျသိကာယ သမနံ သမ္မုခါဝိနယံ ဝိနာ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ယေဘုယျသိကာ သမ္မုခါဝိနယဿ သာဓာရဏာ’’တိ။ သတိဝိနယာဒီဟိ သမနဿ ယေဘုယျသိကာယ ကိစ္စံ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘သတိဝိနယဿ…ပေ… အသာဓာရဏာ’’တိ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ တဗ္ဘာဂိယဝါရေပိ ဧသေဝ နယော။

ဝိနယဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၂။ သဗ္ဗေသမ္ပိ သမထာနံ ဝိနယပရိယာယော လဗ္ဘတီတိ ‘‘ဝိနယော သမ္မုခါဝိနယော’’တိအာဒိနာ ဝိနယဝါရော ဥဒ္ဓဋော။ သိယာ န သမ္မုခါဝိနယောတိ ဧတ္ထ သမ္မုခါဝိနယံ ဌပေတွာ သတိဝိနယာဒယော သေသသမထာ အဓိပ္ပေတာ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။

ကုသလဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၃။ သင်္ဃဿ သမ္မုခါ ပဋိညာတေ တံ ပဋိဇာနနံ သင်္ဃသမ္မုခတာ နာမ။ တဿ ပဋိဇာနနစိတ္တံ သန္ဓာယ ‘‘သမ္မုခါဝိနယော ကုသလော’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။ နတ္ထိ သမ္မုခါဝိနယော အကုသလောတိ ဓမ္မဝိနယပုဂ္ဂလသမ္မုခတာဟိ တိဝင်္ဂိကော သမ္မုခါဝိနယော ဧတေဟိ ဝိနာ နတ္ထိ။ တတ္ထ ကုသလစိတ္တေဟိ ကရဏကာလေ ကုသလော၊ အရဟန္တေဟိ ကရဏကာလေ အဗျာကတော။ ဧတေသံ သင်္ဃသမ္မုခတာဒီနံ အကုသလပဋိပက္ခတ္တာ အကုသလဿ သမ္ဘဝေါ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ‘‘နတ္ထိ သမ္မုခါဝိနယော အကုသလော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယေဘုယျသိကာ အဓမ္မဝါဒီဟိ ဝူပသမနကာလေ၊ ဓမ္မဝါဒီနမ္ပိ အဓမ္မဝါဒိမှိ သလာကဂ္ဂါဟာပကေ ဇာတေ အကုသလာ။ သတိဝိနယော အနရဟတော သဉ္စိစ္စ သတိဝိနယဒါနေ အကုသလော။ အမူဠှဝိနယော အနုမ္မတ္တကဿ ဒါနေ၊ ပဋိညာတကရဏံ မူဠှဿ အဇာနတော ပဋိညာယ ကရဏေ၊ တဿပါပိယသိကာ သုဒ္ဓဿ ကရဏေ၊ တိဏဝတ္ထာရကံ မဟာကလဟေ သဉ္စိစ္စ ကရဏေ စ အကုသလံ။ သဗ္ဗတ္ထ အရဟတော ဝသေနေဝ အဗျာကတ’’န္တိ သဗ္ဗမေတံ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။

သမထဝါရဝိဿဇ္ဇနာဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၄-၃၀၅။ ယတ္ထ ယေဘုယျသိကာ လဗ္ဘတိ၊ တတ္ထ သမ္မုခါဝိနယော လဗ္ဘတီတိအာဒိ ပုစ္ဆာ။ ယသ္မိံသမယေ သမ္မုခါဝိနယေန စာတိအာဒိ တဿာ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ ယသ္မိံ သမယေ သမ္မုခါဝိနယေန စ ယေဘုယျသိကာယ စ အဓိကရဏံ ဝူပသမ္မတိ၊ တသ္မိံ သမယေ ယတ္ထ ယေဘုယျသိကာ လဗ္ဘတိ၊ တတ္ထ သမ္မုခါဝိနယော လဗ္ဘတီတိ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထ ပဋိညာတကရဏံ လဗ္ဘတိ၊ တတ္ထ သမ္မုခါဝိနယော လဗ္ဘတီတိ ဧတ္ထ ဧကံ ဝါ ဒွေ ဝါ ဗဟူ ဝါ ဘိက္ခူ ‘‘ဣမံ နာမ အာပတ္တိံ အာပန္နောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတေ သတိ ‘‘အာမာ’’တိ ပဋိဇာနနေ ဒွေပိ ပဋိညာတကရဏသမ္မုခါဝိနယာ လဗ္ဘန္တိ။ တတ္ထ ‘‘သင်္ဃသမ္မုခတာ ဓမ္မဝိနယပုဂ္ဂလသမ္မုခတာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တသမ္မုခါဝိနယေ သင်္ဃဿ ပုရတော ပဋိညာတံ စေ၊ သင်္ဃသမ္မုခတာ။ တတ္ထေဝ ဒေသိတံ စေ၊ ဓမ္မဝိနယသမ္မုခတာယောပိ လဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ အထ ဝိဝဒန္တာ အညမညံ ပဋိဇာနန္တိ စေ၊ ပုဂ္ဂလသမ္မုခတာ။ တဿေဝ သန္တိကေ ဒေသိတံ စေ၊ ဓမ္မဝိနယသမ္မုခတာယောပိ လဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ဧကဿေဝ ဝါ ဧကဿ သန္တိကေ အာပတ္တိဒေသနကာလေ ‘‘ပဿသိ၊ ပဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ တတ္ထ ဓမ္မဝိနယပုဂ္ဂလသမ္မုခတာသညိတော သမ္မုခါဝိနယော စ ပဋိညာတကရဏဉ္စ လဒ္ဓံ ဟောတိ။

သံသဋ္ဌဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၆။ အဓိကရဏာနံ ဝူပသမောဝ သမထော နာမ၊ တသ္မာ အဓိကရဏေန ဝိနာ သမထာ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘မာ ဟေဝန္တိဿ ဝစနီယော…ပေ… ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ နာနာကရဏံ ပညာပေတု’’န္တိ။

သမထာဓိကရဏဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၉-၃၁၀။ သမထာ သမထေဟိ သမ္မန္တီတိအာဒိ ပုစ္ဆာ။ သိယာ သမထာ သမထေဟိ သမ္မန္တီတိအာဒိ ဝိဿဇ္ဇနံ။ တတ္ထ သမထာ သမထေဟိ သမ္မန္တီတိ ဧတ္ထ သမ္မန္တီတိ သမ္ပဇ္ဇန္တိ၊ အဓိကရဏာ ဝါ ပန သမ္မန္တိ ဝူပသမံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တသ္မာ ယေဘုယျသိကာ သမ္မုခါဝိနယေန သမ္မတီတိ ဧတ္ထ သမ္မုခါဝိနယေန သဒ္ဓိံ ယေဘုယျသိကာ သမ္ပဇ္ဇတိ၊ န သတိဝိနယာဒီဟိ သဒ္ဓိံ တေသံ တဿာ အနုပကာရတ္တာတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

၃၁၁။ ‘‘သမ္မုခါဝိနယော ဝိဝါဒါဓိကရဏေန သမ္မတီ’’တိ ပါဌော။ ‘‘သမ္မုခါဝိနယော န ကေနစိ သမ္မတီ’’တိ ဟိ အဝသာနေ ဝုတ္တတ္တာ သမ္မုခါဝိနယော သယံ သမထေန ဝါ အဓိကရဏေန ဝါ သမေတဗ္ဗော န ဟောတိ။

၃၁၃။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ…ပေ… ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မတီတိ ဧတ္ထ ‘‘သုဏာတု မေ ဘန္တေ …ပေ… ပဌမံ သလာကံ နိက္ခိပါမီ’’တိ ဧဝံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

သမုဋ္ဌာပနဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၃၁၄။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ န ကတမံ အဓိကရဏံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ ‘‘နာယံ ဓမ္မော’’တိ ဝုတ္တမတ္တေနေဝ ကိဉ္စိ အဓိကရဏံ န သမုဋ္ဌာပေတီတိ အတ္ထော။

ဘဇတိဝါရကထာဝဏ္ဏနာ

၃၁၈-၉။ ကတမံ အဓိကရဏံ ပရိယာပန္နန္တိ ကတမာဓိကရဏပရိယာပန္နံ၊ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဘဇတီတိ ပဌမုပ္ပန္နဝိဝါဒံ ပစ္ဆာ ဥပ္ပန္နော ဘဇတိ။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဒွေ သမထေ ဘဇတီတိ ‘‘မံ ဝူပသမေတုံ သမတ္ထာ တုမှေ’’တိ ဝဒန္တံ ဝိယ ဘဇတိ။ ဒွီဟိ သမထေဟိ သင်္ဂဟိတန္တိ ‘‘မယံ တံ ဝူပသမေဿာမာ’’တိ ဝဒန္တေဟိ ဝိယ ဒွီဟိ သမထေဟိ သင်္ဂဟိတံ။

ခန္ဓကပုစ္ဆာဝါရော

ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ

၃၂၀။ နိဒါနေနစ နိဒ္ဒေသေန စ သဒ္ဓိန္တိ ဧတ္ထ နိဒါနေနာတိ သိက္ခာပဒပညတ္တိဒေသသင်္ခါတေန နိဒါနေန။ နိဒ္ဒေသေနာတိ ပုဂ္ဂလာဒိနိဒ္ဒေသေန။ ဥဘယေနပိ တဿ တဿ သိက္ခာပဒဿ ဝတ္ထု ဒဿိတံ၊ တသ္မာ ဝတ္ထုနာ သဒ္ဓိံ ခန္ဓကံ ပုစ္ဆိဿာမီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကေ။ ဥတ္တမာနိ ပဒါနိ ဝုတ္တာနီတိ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဦနဝီသတိဝဿော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၉၉၊ ၁၂၄) နယေန ဥတ္တမပဒါနိ ဝုတ္တာနိ။ စမ္မသံယုတ္တေတိ စမ္မက္ခန္ဓကေ။