📜

ဧကုတ္တရိကနယော

ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၁။ မူလဝိသုဒ္ဓိယာအန္တရာပတ္တီတိ အန္တရာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ မူလာယပဋိကဿနံ ကတွာ ဌိတေန အာပန္နာ။ ‘‘အဂ္ဃဝိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာပတ္တီတိ သမ္ဗဟုလာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇိတွာ တာသု သဗ္ဗစိရပဋိစ္ဆန္နဝသေန အဂ္ဃသမောဓာနံ ဂဟေတွာ ဝသန္တေန အာပန္နာပတ္တီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ သဥဿာဟေနေဝ စိတ္တေနာတိ ‘‘ပုနပိ အာပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ သဥဿာဟေနေဝ စိတ္တေန။ ဘိက္ခုနီနံ အဋ္ဌဝတ္ထုကာယ ဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ။ တေနေဝါဟ ‘‘အဋ္ဌမေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဘိက္ခုနိယာ ပါရာဇိကမေဝ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ဓမ္မိကဿ ပဋိဿဝဿ အသစ္စာပနေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အဓမ္မိကပဋိဿဝဿ ဝိသံဝါဒေ ဒုက္ကဋံ န ဟောတိ။ ‘‘တုမှေ ဝိဗ္ဘမထာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တေ သုဒ္ဓစိတ္တော ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ သစေ န ဝိဗ္ဘမတိ၊ အနာပတ္တိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။ ပဉ္စဒသသု ဓမ္မေသူတိ ‘‘ကာလေန ဝက္ခာမိ၊ နော အကာလေနာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တပဉ္စဒသဓမ္မေသု။ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗတာယ ဘဗ္ဗာပတ္တိကာ။

ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၂။ ဒုကေသု နိဒဟနေတိ အာတပေ အတိစိရံ ဌပေတွာ နိဒဟနေ။ ဝတ္ထုသဘာဂံ ဒေသေန္တော ဒေသေန္တော အာပဇ္ဇတိ၊ အာပန္နံ အာပတ္တိံ န ဒေသေဿာမီတိ ဓုရံ နိက္ခိပန္တော န ဒေသေန္တော အာပဇ္ဇတိ။ ရောမဇနပဒေ ဇာတံ ရောမကံ။ ပက္ကာလကန္တိ ယဝက္ခာရံ။ အနုညာတလောဏတ္တာ လောဏာနိပိ ဒုကေသု ဝုတ္တာနိ။

ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တိကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၃။ တိကေသု ဝစီသမ္ပယုတ္တံ ကာယကိရိယံ ကတွာတိ ကာယေန နိပစ္စကာရံ ကတွာ။ မုခါလမ္ဗရကရဏာဒိဘေဒေါတိ မုခဘေရိဝါဒနာဒိပ္ပဘေဒေါ။ ယဿ သိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမေ ကာယသမုဋ္ဌာနာ အာပတ္တိယော၊ တံ ကာယဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒံ။ ဥပဃာတေတီတိ ဝိနာသေတိ။ န အာဒါတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဣမသ္မာ ဝိဟာရာ ပရမ္ပိ မာ နိက္ခမ၊ ဝိနယဓရာနံ ဝါ သန္တိကံ အာဂစ္ဆ ဝိနိစ္ဆယံ ဒါတု’’န္တိ ဝုတ္တေ တဿ ဝစနံ န ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။

အကုသလာနိ စေဝ မူလာနိ စာတိ အကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန ဧကန္တာကုသလဘာဝတော အကုသလာနိ၊ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနတော မူလာနိ၊ န အကုသလဘာဝသာဓနတော။ န ဟိ မူလတော အကုသလာနံ အကုသလဘာဝေါ၊ ကုသလာဒီနံ ဝါ ကုသလာဒိဘာဝေါ။ တထာ စ သတိ မောမူဟစိတ္တဒွယမောဟဿ အကုသလဘာဝေါ န သိယာ။

ဒုဋ္ဌု စရိတာနီတိ ပစ္စယတော သမ္ပယုတ္တဓမ္မတော ပဝတ္တိအာကာရတော စ န သုဋ္ဌု အသမ္မာပဝတ္တိတာနိ။ ဝိရူပါနီတိ ဗီဘစ္ဆာနိ သမ္ပတိ အာယတိဉ္စ အနိဋ္ဌရူပတ္တာ။ သုဋ္ဌု စရိတာနီတိအာဒီသု ဝုတ္တဝိပရိယာယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒွေပိ စေတေ တိကာ ပဏ္ဏတ္တိယာ ဝါ ကမ္မပထေဟိ ဝါ ကထေတဗ္ဗာ။ ပဏ္ဏတ္တိယာ တာဝ ကာယဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမော ကာယဒုစ္စရိတံ၊ အဝီတိက္ကမော ကာယသုစရိတံ။ ဝစီဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမော ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ အဝီတိက္ကမော ဝစီသုစရိတံ။ ဥဘယတ္ထ ပညတ္တသိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမော မနောဒုစ္စရိတံ မနောဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဿ အဘာဝတော။ တယိဒံ ဒွါရဒွယေ အကိရိယသမုဋ္ဌာနာယ အာပတ္တိယာ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာဝုတ္တာယ အာပတ္တိယာ အဝီတိက္ကမောဝ မနောသုစရိတံ။ အယံ ပဏ္ဏတ္တိကထာ။

ပါဏာတိပါတာဒယော ပန တိဿော စေတနာ ကာယဒွါရေ ဝစီဒွါရေပိ ဥပ္ပန္နာ ကာယဒုစ္စရိတံ ဒွါရန္တရေ ဥပ္ပန္နဿပိ ကမ္မဿ သနာမာပရိစ္စာဂတော ယေဘုယျဝုတ္တိယာ တဗ္ဗဟုလဝုတ္တိယာ စ။ တေနာဟု အဋ္ဌကထာစရိယာ –

‘‘ဒွါရေ စရန္တိ ကမ္မာနိ၊ န ဒွါရာ ဒွါရစာရိနော၊

တသ္မာ ဒွါရေဟိ ကမ္မာနိ၊ အညမညံ ဝဝတ္ထိတာ’’တိ။ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ကာမာဝစရကုသလ ဒွါရကထာ၊ ကာယကမ္မဒွါရ)၊

တထာ စတဿော မုသာဝါဒါဒိစေတနာ ကာယဒွါရေပိ ဝစီဒွါရေပိ ဥပ္ပန္နာ ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ အဘိဇ္ဈာ ဗျာပါဒေါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ တယော မနောကမ္မဘူတာယ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ မနောဒုစ္စရိတံ၊ ကာယဝစီကမ္မဘူတာယ ပန စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ အဘိဇ္ဈာဒယော တံတံပက္ခိကာ ဝါ ဟောန္တိ အဗ္ဗောဟာရိကာ ဝါ။ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ ဝိရမန္တဿ ဥပ္ပန္နာ တိဿော စေတနာပိ ဝိရတိယောပိ ကာယသုစရိတံ ကာယိကဿ ဝီတိက္ကမဿ အကရဏဝသေန ပဝတ္တနတော။ ကာယေန ပန သိက္ခာပဒါနံ သမာဒိယမာနေ သီလဿ ကာယသုစရိတဘာဝေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ မုသာဝါဒါဒီဟိ ဝိရမန္တဿ စတဿော စေတနာပိ ဝိရတိယောပိ ဝစီသုစရိတံ ဝါစသိကဿ ဝီတိက္ကမဿ အကရဏဝသေန ပဝတ္တနတော။ အနဘိဇ္ဈာ အဗျာပါဒေါ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိ တယော စေတနာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ မနောသုစရိတန္တိ အယံ ကမ္မပထကထာ။

တိကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၄။ စတုက္ကေသု အနရိယဝေါဟာရာတိ အနရိယာနံ လာမကာနံ ဝေါဟာရာ သံဝေါဟာရာ အဘိလာပဝါစာ။ အရိယဝေါဟာရာတိ အရိယာနံ သပ္ပုရိသာနံ ဝေါဟာရာ။ ဒိဋ္ဌဝါဒိတာတိ ‘‘ဒိဋ္ဌံ မယာ’’တိ ဧဝံဝါဒိတာ။ ဧတ္ထ စ တံတံသမုဋ္ဌာပကစေတနာဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ပဌမကပ္ပိကေသု ပဌမံ ပုရိသလိင်္ဂမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အာဟ ‘‘ပဌမံ ဥပ္ပန္နဝသေနာ’’တိ။ ပုရိမံ ပုရိသလိင်္ဂံ ပဇဟတီတိ ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန ပုဗ္ဗင်္ဂမဘာဝတော ပုရိမသင်္ခါတံ ပုရိသလိင်္ဂံ ဇဟတိ။ သတံ တိံသဉ္စ သိက္ခာပဒါနီတိ တိံသာဓိကာနိ သတံ သိက္ခာပဒါနိ။

ဘိက္ခုဿ စ ဘိက္ခုနိယာ စ စတူသု ပါရာဇိကေသူတိ သာဓာရဏေသုယေဝ စတူသု ပါရာဇိကေသု။ ပဌမော ပဉှောတိ ‘‘အတ္ထိ ဝတ္ထုနာနတ္တတာ၊ နော အာပတ္တိနာနတ္တတာ’’တိ အယံ ပဉှော။ ‘‘အတ္ထိ အာပတ္တိသဘာဂတာ၊ နော ဝတ္ထုသဘာဂတာ’’တိ အယံ ဣဓ ဒုတိယော နာမ။

အနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒဿာတိ နတ္ထိ ဧတသ္မိံ ဝဿစ္ဆေဒေ အာပတ္တီတိ အနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒေါ၊ တဿ၊ အနာပတ္တိကဿ ဝဿစ္ဆေဒဿာတိ အတ္ထော။ မန္တာဘာသာတိ မတိယာ ဥပပရိက္ခိတွာ ဘာသနတော အသမ္ဖပ္ပလာပဝါစာ ဣဓ ‘‘မန္တာဘာသာ’’တိ ဝုတ္တာ။

နဝမဘိက္ခုနိတောပဋ္ဌာယ ဥပဇ္ဈာယာပိ အဘိဝါဒနာရဟာ နော ပစ္စုဋ္ဌာနာရဟာတိ ယသ္မာ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘတ္တဂ္ဂေ အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ ယထာဝုဍ္ဎံ အဝသေသာနံ ယထာဂတိက’’န္တိ ဝဒန္တေန ဘဂဝတာ ဘတ္တဂ္ဂေ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အဋ္ဌန္နံယေဝ ဘိက္ခုနီနံ ယထာဝုဍ္ဎံ အနုညာတံ၊ အဝသေသာနံ အာဂတပဋိပါဋိယာ၊ တသ္မာ နဝမဘိက္ခုနိတော ပဋ္ဌာယ သစေ ဥပဇ္ဈာယာပိ ဘိက္ခုနီ ပစ္ဆာ အာဂစ္ဆတိ၊ န ပစ္စုဋ္ဌာနာရဟာ၊ ယထာနိသိန္နာဟိယေဝ သီသံ ဥက္ခိပိတွာ အဘိဝါဒေတဗ္ဗတ္တာ အဘိဝါဒနာရဟာ။ အာဒိတော နိသိန္နာသု ပန အဋ္ဌသု ယာ အဗ္ဘန္တရိမာ အညာ ဝုဍ္ဎတရာ အာဂစ္ဆတိ၊ သာ အတ္တနော နဝကတရံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နိသီဒိတုံ လဘတိ။ တသ္မာ သာ တာဟိ အဋ္ဌဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ပစ္စုဋ္ဌာနာရဟာ။ ယာ ပန အဋ္ဌဟိပိ နဝကတရာ၊ သာ သစေပိ သဋ္ဌိဝဿာ ဟောတိ၊ အာဂတပဋိပါဋိယာဝ နိသီဒိတုံ လဘတိ။

ဣဓ န ကပ္ပန္တီတိ ဝဒန္တောတိ ပစ္စန္တိမဇနပဒေသု ဌတွာ ‘‘ဣဓ န ကပ္ပန္တီ’’တိ ဝဒန္တော ဝိနယာတိသာရဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ။ ကပ္ပိယဉှိ ‘‘န ကပ္ပတီ’’တိ ဝဒန္တော ပညတ္တံ သမုစ္ဆိန္ဒတိ နာမ။ ဣဓ ကပ္ပန္တီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၅။ ပဉ္စကေသု ‘‘နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ’’တိ (ပါစိ။ ၂၉၄-၂၉၇) ဝစနတော အကပ္ပိယနိမန္တနံ သာဒိယန္တဿေဝ အနာမန္တစာရော န ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ပိဏ္ဍပါတိကဿ ကပ္ပန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂဏဘောဇနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘောဇနန္တိ ‘‘ဂိလာနသမယော’’တိအာဒိနာ အာဘောဂံ ကတွာ ဘောဇနံ။ အဝိကပ္ပနာတိ ‘‘မယှံ ဘတ္တပစ္စာသံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’တိ ဧဝံ အဝိကပ္ပနာ။

အယသတော ဝါ ဂရဟတော ဝါတိ ဧတ္ထ ပရမ္မုခါ အဂုဏဝစနံ အယသော။ သမ္မုခါ ဂရဟာ။ ဝိယသတီတိ ဗျသနံ၊ ဟိတသုခံ ခိပတိ ဝိဒ္ဓံသေတီတိ အတ္ထော။ ဉာတီနံ ဗျသနံ ဉာတိဗျသနံ၊ စောရရောဂဘယာဒီဟိ ဉာတိဝိနာသောတိ အတ္ထော။ ဘောဂါနံ ဗျသနံ ဘောဂဗျသနံ၊ ရာဇစောရာဒိဝသေန ဘောဂဝိနာသောတိ အတ္ထော။ ရောဂေါ ဧဝ ဗျသနံ ရောဂဗျသနံ။ ရောဂေါ ဟိ အာရောဂျံ ဗျသတိ ဝိနာသေတီတိ ဗျသနံ။ သီလဿ ဗျသနံ သီလဗျသနံ၊ ဒုဿီလျဿေတံ နာမံ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဝိနာသယမာနာ ဥပ္ပန္နာ ဒိဋ္ဌိယေဝ ဗျသနံ ဒိဋ္ဌိဗျသနံ။ ဉာတိသမ္ပဒါတိ ဉာတီနံ သမ္ပဒါ ပါရိပူရိ ဗဟုဘာဝေါ ။ ဘောဂသမ္ပဒါယပိ ဧသေဝ နယော။ အာရောဂျဿ သမ္ပဒါ အာရောဂျသမ္ပဒါ။ ပါရိပူရိ ဒီဃရတ္တံ အရောဂတာ။ သီလဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဝတ္တံ ပရိစ္ဆိန္ဒီတိ တသ္မိံ ဒိဝသေ ကာတဗ္ဗဝတ္တံ နိဋ္ဌာပေသိ။ အဋ္ဌ ကပ္ပေ အနုဿရီတိအာဒိနာ တသ္မိံ ခဏေ ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေသီတိ ဒီပေတိ။ ဉတ္တိယာ ကမ္မပ္ပတ္တော ဟုတွာတိ ဉတ္တိယာ ဌပိတာယ အနုဿာဝနကမ္မပ္ပတ္တော ဟုတွာတိ အတ္ထော။

မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာတိ နေဝ သမာဒါနံ ဇာနာတိ၊ န အာနိသံသံ၊ အတ္တနော ပန မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ အညာဏေနေဝ အာရညိကော ဟောတိ။ ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတောတိ ‘‘အရညေ မေ ဝိဟရန္တဿ ‘အယံ အာရညိကော’တိ စတုပ္ပစ္စယသက္ကာရံ ကရိဿန္တိ၊ ‘အယံ ဘိက္ခု လဇ္ဇီ ပဝိဝိတ္တော’တိအာဒီဟိ စ ဂုဏေဟိ သမ္ဘာဝေဿန္တီ’’တိ ဧဝံ ပါပိကာယ ဣစ္ဆာယ ဌတွာ တာယ ဧဝ ဣစ္ဆာယ အဘိဘူတော ဟုတွာ အာရညိကော ဟောတီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘အရညဝါသေန ပစ္စယလာဘံ ပတ္ထယမာနော’’တိ။ ဥမ္မာဒဝသေန အရညံ ပဝိသိတွာ ဝိဟရန္တော ဥမ္မာဒါ စိတ္တက္ခေပါ အာရညိကော နာမ ဟောတိ။ ဝဏ္ဏိတန္တိ ဣဒံ အာရညိကင်္ဂံ နာမ ဗုဒ္ဓေဟိ ဗုဒ္ဓသာဝကေဟိ စ ဝဏ္ဏိတံ ပသတ္ထန္တိ အာရညိကော ဟောတိ။

ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၆။ ဆက္ကေသု ဆဗ္ဗဿပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ပဒဘာဇနံ ဒဿိတံ။ သေသံ ဥတ္တာနမေဝ။

ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၇။ သတ္တကေသု ဆက္ကေ ဝုတ္တာနိယေဝ သတ္တကဝသေန ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ ဆက္ကေ ဝုတ္တစုဒ္ဒသပရမာနိ ဒွိဓာ ကတွာ ဒွိန္နံ သတ္တကာနံ ဝသေန ယောဇေတဗ္ဗာနိ။

အာပတ္တိံ ဇာနာတီတိ အာပတ္တိံယေဝ ‘‘အာပတ္တီ’’တိ ဇာနာတိ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အာဘိစေတသိကာနန္တိ ဧတ္ထ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၆၆) အဘိစေတောတိ ပါကတိကကာမာဝစရစိတ္တေဟိ သုန္ဒရတာယ ပဋိပက္ခတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ စ အဘိက္ကန္တံ ဝိသုဒ္ဓစိတ္တံ ဝုစ္စတိ၊ ဥပစာရဇ္ဈာနစိတ္တဿေတံ အဓိဝစနံ။ အဘိစေတသိ ဇာတာနိ အာဘိစေတသိကာနိ၊ အဘိစေတောသန္နိဿိတာနီတိ ဝါ အာဘိစေတသိကာနိ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနန္တိ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ သုခဝိဟာရာနံ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မောတိ ပစ္စက္ခော အတ္တဘာဝေါ ဝုစ္စတိ၊ တတ္ထ သုခဝိဟာရဘူတာနန္တိ အတ္ထော။ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနမေတံ အဓိဝစနံ။ တာနိ ဟိ အပ္ပေတွာ နိသိန္နာ ဈာယိနော ဣမသ္မိညေဝ အတ္တဘာဝေ အသံကိလိဋ္ဌံ နေက္ခမ္မသုခံ ဝိန္ဒန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ နိကာမလာဘီတိ နိကာမေန လာဘီ၊ အတ္တနော ဣစ္ဆာဝသေန လာဘီ၊ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ သမာပဇ္ဇိတုံ သမတ္ထောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အကိစ္ဆလာဘီတိ သုခေနေဝ ပစ္စနီကဓမ္မေ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ သမာပဇ္ဇိတုံ သမတ္ထောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အကသိရလာဘီတိ အကသိရာနံ လာဘီ ဝိပုလာနံ၊ ယထာပရိစ္ဆေဒေနေဝ ဝုဋ္ဌာတုံ သမတ္ထောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧကစ္စော ဟိ လာဘီယေဝ ဟောတိ၊ န ပန သက္ကောတိ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ သမာပဇ္ဇိတုံ။ ဧကစ္စော သက္ကောတိ တထာ သမာပဇ္ဇိတုံ၊ ပါရိပန္ထိကေ ပန ကိစ္ဆေန ဝိက္ခမ္ဘေတိ။ ဧကစ္စော တထာ စ သမာပဇ္ဇတိ၊ ပါရိပန္ထိကေ စ အကိစ္ဆေနေဝ ဝိက္ခမ္ဘေတိ၊ န သက္ကောတိ ကာလမာနနာဠိကယန္တံ ဝိယ ယထာပရိစ္ဆေဒေယေဝ ဝုဋ္ဌာတုံ။

အာသဝါနံ ခယာတိ အရဟတ္တမဂ္ဂေန သဗ္ဗကိလေသာနံ ခယာ။ အနာသဝန္တိ အာသဝဝိရဟိတံ။ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိန္တိ ဧတ္ထ စေတော-ဝစနေန အရဟတ္တဖလသမ္ပယုတ္တော သမာဓိ၊ ပညာ-ဝစနေန တံသမ္ပယုတ္တာ စ ပညာ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ စ သမာဓိ ရာဂတော ဝိမုတ္တတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ၊ ပညာ အဝိဇ္ဇာယ ဝိမုတ္တတ္တာ ပညာဝိမုတ္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ ‘‘ယော ဟိဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမာဓိ၊ တဒဿ သမာဓိန္ဒြိယံ (သံ။ နိ။ ၅။၅၂၀)။ ယာ ဟိဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပညာ၊ တဒဿ ပညိန္ဒြိယံ (သံ။ နိ။ ၅။၅၁၆)။ ဣတိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရာဂဝိရာဂါ စေတောဝိမုတ္တိ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ပညာဝိမုတ္တီ’’တိ (အ။ နိ။ ၂။၃၂)။ အပိစေတ္ထ သမထဖလံ စေတောဝိမုတ္တိ၊ ဝိပဿနာဖလံ ပညာဝိမုတ္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေတိ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ။ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာတိ အတ္တနာယေဝ ပညာယ ပစ္စက္ခံ ကတွာ၊ အပရပ္ပစ္စယေန ဉတွာတိ အတ္ထော။ သုတမယဉာဏာဒိနာ ဝိယ ပရပ္ပစ္စယတံ နယဂ္ဂါဟဉ္စ မုဉ္စိတွာ ပရတောဃောသာနုဂတဘာဝနာဓိဂမဘူတာယ အတ္တနောယေဝ ပညာယ ပစ္စက္ခံ ကတွာ၊ န သယမ္ဘူဉာဏဘူတာယာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီတိ ပါပုဏိတွာ သမ္ပာဒေတွာ ဝိဟရတိ။

သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၈။ အဋ္ဌကေသု အဋ္ဌာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေနာတိ –

‘‘ဣဓ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ၊ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ၊ တေ စေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဇာနန္တိ ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော ဓမ္မဓရော ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော၊ သစေ မယံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိဿာမ၊ န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ကရိဿာမ၊ ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဥပေါသထံ ကရိဿာမ၊ ဘဝိဿတိ သင်္ဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သင်္ဃဘေဒေါ သင်္ဃရာဇိ သင်္ဃဝဝတ္ထာနံ သင်္ဃနာနာကရဏ’န္တိ၊ ဘေဒဂရုကေဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူဟိ န သော ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ။ ၄၅၃) –

အာဒိနာ ဝုတ္တအဋ္ဌာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန။ တေန ဟိ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထာဒိအကရဏံ အာဒီနဝေါ ဘေဒါယ သံဝတ္တနတော၊ ကရဏံ အာနိသံသော သာမဂ္ဂိယာ သံဝတ္တနတော။ တသ္မာ ဧတေ အဋ္ဌာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန န သော ဘိက္ခု ဥက္ခိပိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။

ဒုတိယအဋ္ဌကေပိ အဋ္ဌာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေနာတိ –

‘‘ဣဓ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ၊ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ၊ သော စေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု တေ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဇာနာတိ ‘ဣမေ ခေါ အာယသ္မန္တော ဗဟုဿုတာ အာဂတာဂမာ ဓမ္မဓရာ ဝိနယဓရာ မာတိကာဓရာ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝိနော လဇ္ဇိနော ကုက္ကုစ္စကာ သိက္ခာကာမာ၊ နာလံ မမံ ဝါ ကာရဏာ အညေသံ ဝါ ကာရဏာ ဆန္ဒာ ဒေါသာ မောဟာ ဘယာ အဂတိံ ဂန္တုံ၊ သစေ မံ ဣမေ ဘိက္ခူ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိဿန္တိ၊ န မယာ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ကရိဿန္တိ၊ ဝိနာ မယာ ဥပေါသထံ ကရိဿန္တိ၊ ဘဝိဿတိ သင်္ဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သင်္ဃဘေဒေါ သင်္ဃရာဇိ သင်္ဃဝဝတ္ထာနံ သင်္ဃနာနာကရဏ’န္တိ၊ ဘေဒဂရုကေန၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနာ ပရေသမ္ပိ သဒ္ဓါယ သာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ’’တိ (မဟာဝ။ ၄၅၃) –

အာဒိနာ ဝုတ္တအဋ္ဌာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေနာတိ အတ္ထော။

ပါဠိယံ အာဂတေဟိ သတ္တဟီတိ ‘‘ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘မုသာ ဘဏိဿ’န္တိ၊ ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘မုသာ ဘဏာမီ’တိ၊ ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’န္တိ ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ၊ ဝိနိဓာယ ခန္တိံ၊ ဝိနိဓာယ ရုစိံ၊ ဝိနိဓာယ ဘာဝ’’န္တိ (ပါရာ။ ၂၂၀) ဧဝမာဂတေဟိ သတ္တဟိ။

အဗြဟ္မစရိယာတိ အသေဋ္ဌစရိယတော။ ရတ္တိံ န ဘုဉ္ဇေယျ ဝိကာလဘောဇနန္တိ ဥပေါသထံ ဥပဝုတ္ထော ရတ္တိဘောဇနဉ္စ ဒိဝါဝိကာလဘောဇနဉ္စ န ဘုဉ္ဇေယျ။ မဉ္စေ ဆမာယံဝ သယေထ သန္ထတေတိ ကပ္ပိယမဉ္စေ ဝါ သုဓာဒိပရိကမ္မကတာယ ဘူမိယံ ဝါ တိဏပဏ္ဏပလာလာဒီနိ သန္ထရိတွာ ကတေ သန္ထတေ ဝါ သယေထာတိ အတ္ထော။ ဧတဉှိ အဋ္ဌင်္ဂီကမာဟုပေါသထန္တိ ဧတံ ပါဏာတိပါတာဒီနိ အသမာစရန္တေန ဥပဝုတ္ထဥပေါသထံ အဋ္ဌဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ ‘‘အဋ္ဌင်္ဂိက’’န္တိ ဝဒန္တိ။

‘‘အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတက’’န္တိအာဒယော အဋ္ဌ အနတိရိတ္တာ နာမ။ သပ္ပိအာဒိ အဋ္ဌမေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ အဋ္ဌကဝသေန ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ ပုရိမာနိ အဋ္ဌ ဧကံ အဋ္ဌကံ၊ တတော ဧကံ အပနေတွာ သေသေသုပိ ဧကေကံ ပက္ခိပိတွာတိ ဧဝမာဒိနာ နယေန အညာနိပိ အဋ္ဌကာနိ ကာတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထော။

အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နဝကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၉။ နဝကေသု အာဃာတဝတ္ထူနီတိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၃၄၀၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၉။၂၉) အာဃာတကာရဏာနိ။ အာဃာတပဋိဝိနယာနီတိ အာဃာတဿ ပဋိဝိနယကာရဏာနိ။ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာတိ ‘‘တံ အနတ္ထစရဏံ မာ အဟောသီ’’တိ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ကုတော လဗ္ဘာ ကေန ကာရဏေန သက္ကာ လဒ္ဓုံ။ ‘‘ပရော နာမ ပရဿ အတ္တနော စိတ္တရုစိယာ အနတ္ထံ ကရောတီ’’တိ ဧဝံ စိန္တေတွာ အာဃာတံ ပဋိဝိနောဒေတိ။ အထ ဝါ သစာဟံ ပဋိက္ကောပံ ကရေယျံ၊ တံ ကောပကရဏံ ဧတ္ထ ပုဂ္ဂလေ ကုတော လဗ္ဘာ၊ ကေန ကာရဏေန လဒ္ဓဗ္ဗံ နိရတ္ထကဘာဝတောတိ အတ္ထော။ ကမ္မဿကာ ဟိ သတ္တာ၊ တေ ကဿ ရုစိယာ ဒုက္ခိတာ သုခိတာ ဝါ ဘဝန္တိ၊ တသ္မာ ကေဝလံ တသ္မိံ မယှံ ကုဇ္ဈနမတ္တမေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ အထ ဝါ တံ ကောပကရဏံ ဧတ္ထ ပုဂ္ဂလေ ကုတော လဗ္ဘာ ပရမတ္ထတော ကုဇ္ဈိတဗ္ဗဿ ကုဇ္ဈနကဿ စ အဘာဝတော။ သင်္ခါရမတ္တဉှေတံ ယဒိဒံ ခန္ဓပဉ္စကံ ယံ ‘‘သတ္တော’’တိ ဝုစ္စတိ၊ တေ စ သင်္ခါရာ ဣတ္တရကာလာ ခဏိကာ၊ ကဿ ကော ကုဇ္ဈတီတိ အတ္ထော။ ‘‘ကုတော လာဘာ’’တိပိ ပါဌော၊ သစာဟံ ဧတ္ထ ကောပံ ကရေယျံ၊ တသ္မိံ မေ ကောပကရဏေ ကုတော လာဘာ၊ လာဘာ နာမ ကေ သိယုံ အညတြ အနတ္ထုပ္ပတ္တိတောတိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိဉ္စ အတ္ထေ တန္တိ နိပါတမတ္တမေဝ ဟောတိ။

တဏှံ ပဋိစ္စာတိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၀၃၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၉။၂၃) ဒွေ တဏှာ ဧသနတဏှာ ဧသိတတဏှာ စ။ ယာယ တဏှာယ အဇပထသင်္ကုပထာဒီနိ ပဋိပဇ္ဇိတွာ ဘောဂေ ဧသတိ ဂဝေသတိ၊ အယံ ဧသနတဏှာ နာမ။ ယာ တေသု ဧသိတေသု ဂဝေသိတေသု ပဋိလဒ္ဓေသု တဏှာ၊ အယံ ဧသိတတဏှာ နာမ။ ဣဓ ဧသိတတဏှာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပရိယေသနာတိ ရူပါဒိအာရမ္မဏပရိယေသနာ။ သာ ဟိ ဧသနတဏှာယ သတိ ဟောတိ။ လာဘောတိ ရူပါဒိအာရမ္မဏပ္ပဋိလာဘော။ သော ဟိ ပရိယေသနာယ သတိ ဟောတိ။ ဝိနိစ္ဆယော ပန ဉာဏတဏှာဒိဋ္ဌိဝိတက္ကဝသေန စတုဗ္ဗိဓော။ တတ္ထ ‘‘သုခဝိနိစ္ဆယံ ဇညာ၊ သုခဝိနိစ္ဆယံ ဉတွာ အဇ္ဈတ္တံ သုခမနုယုဉ္ဇေယျာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၂၃) အယံ ဉာဏဝိနိစ္ဆယော။ ‘‘ဝိနိစ္ဆယောတိ ဒွေ ဝိနိစ္ဆယာ တဏှာဝိနိစ္ဆယော စ ဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယော စာ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၀၂) ဧဝံ အာဂတာနိ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတာနိ တဏှာဝိနိစ္ဆယော။ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိယော ဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယော။ ‘‘ဆန္ဒော ခေါ၊ ဒေဝါနမိန္ဒ၊ ဝိတက္ကနိဒါနော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၅၈) ဣမသ္မိံ ပန သုတ္တေ ဣဓ ဝိနိစ္ဆယောတိ ဝုတ္တော ဝိတက္ကောယေဝ အာဂတော။ လာဘံ လဘိတွာ ဟိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌံ သုန္ဒရာသုန္ဒရဉ္စ ဝိတက္ကေန ဝိနိစ္ဆိနာတိ ‘‘ဧတ္တကံ မေ ရူပါရမ္မဏတ္ထာယ ဘဝိဿတိ၊ ဧတ္တကံ သဒ္ဒါရမ္မဏတ္ထာယ၊ ဧတ္တကံ မယှံ ဘဝိဿတိ၊ ဧတ္တကံ ပရဿ၊ ဧတ္တကံ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမိ၊ ဧတ္တကံ နိဒဟိဿာမီ’’တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော’’တိ။

ဆန္ဒရာဂေါတိ ဧဝံ အကုသလဝိတက္ကေန ဝိတက္ကိတေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဒုဗ္ဗလရာဂေါ စ ဗလဝရာဂေါ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဇ္ဈောသာနန္တိ ‘‘အဟံ၊ မမ’’န္တိ ဗလဝသန္နိဋ္ဌာနံ။ ပရိဂ္ဂဟောတိ တဏှာဒိဋ္ဌိဝသေန ပရိဂ္ဂဟကရဏံ။ မစ္ဆရိယန္တိ ပရေဟိ သာဓာရဏဘာဝဿ အသဟနတာ။ တေနေဝဿ ပေါရာဏာ ဧဝံ ဝစနတ္ထံ ဝဒန္တိ ‘‘ဣဒံ အစ္ဆရိယံ မယှေဝ ဟောတု၊ မာ အညဿ အစ္ဆရိယံ ဟောတူတိ ပဝတ္တတ္တာ မစ္ဆရိယန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ အာရက္ခောတိ ဒွါရပိဒဟနမဉ္ဇူသာဂေါပနာဒိဝသေန သုဋ္ဌု ရက္ခဏံ။ အဓိ ကရောတီတိ အဓိကရဏံ၊ ကာရဏဿေတံ နာမံ။ အာရက္ခာဓိကရဏန္တိ ဘာဝနပုံသကံ၊ အာရက္ခဟေတူတိ အတ္ထော။ ဒဏ္ဍာဒါနာဒီသု ပရနိသေဓနတ္ထံ ဒဏ္ဍဿ အာဒါနံ ဒဏ္ဍာဒါနံ။ ဧကတောဓာရာဒိနော သတ္ထဿ အာဒါနံ သတ္ထာဒါနံ။ ကလဟောတိ ကာယကလဟောပိ ဝါစာကလဟောပိ။ ပုရိမော ပုရိမော ဝိရောဓော ဝိဂ္ဂဟော၊ ပစ္ဆိမော ပစ္ဆိမော ဝိဝါဒေါ။ တုဝံ တုဝန္တိ အဂါရဝဝသေန ‘‘တုဝံ တုဝ’’န္တိ ဝစနံ။

အဓိဋ္ဌိတကာလတောပဋ္ဌာယ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီတိ ဝိကပ္ပေန္တေန အဓိဋ္ဌာနတော ပုဗ္ဗေ ဝါ

ဝိကပ္ပေတဗ္ဗံ၊ ဝိဇဟိတာဓိဋ္ဌာနံ ဝါ ပစ္ဆာဝိကပ္ပေတဗ္ဗံ။ အဝိဇဟိတာဓိဋ္ဌာနံ ပန န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဒုက္ကဋဝသေန ဝုတ္တာနီတိ ‘‘ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသင်္ဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတီ’’တိအာဒိနာ (ပါစိ။ ၁၅၀) နယေန အဓမ္မကမ္မေ ဒွေ နဝကာနိ ဒုက္ကဋဝသေန ဝုတ္တာနိ။

နဝကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၃၀။ ဒသကေသု နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္နံ၊ နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ၊ နတ္ထိ ဟုတံ၊ နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော၊ နတ္ထိ အယံ လောကော၊ နတ္ထိ ပရော လောကော၊ နတ္ထိ မာတာ၊ နတ္ထိ ပိတာ၊ နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ၊ နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ၊ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’’တိ (မ။ နိ။ ၂။၉၄၊ ၂၂၅၊ ၃။၉၁၊ ၁၁၆၊ သံ။ နိ။ ၃။၂၁၀) ဧဝမာဂတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သဿတော လောကောတိအာဒိဝသေနာတိ ‘‘သဿတော လောကောတိ ဝါ၊ အသဿတော လောကောတိ ဝါ၊ အန္တဝါ လောကောတိ ဝါ၊ အနန္တဝါ လောကောတိ ဝါ၊ တံ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ ဝါ၊ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိ ဝါ၊ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ၊ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ၊ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ၊ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၆၉) ဧဝမာဂတံ သင်္ဂဏှာတိ။

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒယော မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပရိယောသာနာတိ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော မိစ္ဆာဝါစာ မိစ္ဆာကမ္မန္တော မိစ္ဆာအာဇီဝေါ မိစ္ဆာဝါယာမော မိစ္ဆာသတိ မိစ္ဆာသမာဓိ မိစ္ဆာဉာဏံ မိစ္ဆာဝိမုတ္တီ’’တိ (ဝိဘ။ ၉၇၀) ဧဝမာဂတံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ တတ္ထ မိစ္ဆာဉာဏန္တိ ပါပကိရိယာသု ဥပါယစိန္တာဝသေန ပါပကံ ကတွာ ‘‘သုကတံ မယာ’’တိ ပစ္စဝေက္ခဏာကာရေန စ ဥပ္ပန္နော မောဟော။ မိစ္ဆာဝိမုတ္တီတိ အဝိမုတ္တဿေဝ သတော ဝိမုတ္တိသညိတာ။ သမထက္ခန္ဓကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ ‘‘ဩရမတ္တကံ အဓိကရဏံ ဟောတိ၊ န စ ဂတိဂတံ၊ န စ သရိတသာရိတ’’န္တိအာဒိနာ (စူဠဝ။ ၂၀၄) နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ သမထက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မာတုရက္ခိတာဒယော ဒသ ဣတ္ထိယော။ ဓနက္ကီတာဒယော ဒသ ဘရိယာယော။

ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၃၁။ ဧကာဒသကေသု န ဝေါဒါယန္တီတိ န ပကာသန္တိ။ သုယုတ္တယာနသဒိသာယ ကတာယာတိ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတကာလေ သုခေန ပဝတ္တေတဗ္ဗတ္တာ ယုတ္တယာနံ ဝိယ ကတာယ။ ယထာ ပတိဋ္ဌာ ဟောတီတိ သမ္ပတ္တီနံ ယထာ ပတိဋ္ဌာ ဟောတိ။ အနု အနု ပဝတ္တိတာယာတိ ဘာဝနာဗဟုလီကာရေဟိ အနု အနု ပဝတ္တိတာယ။

သုခံ သုပတီတိအာဒီသု (အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၁၁။၁၅၊ ဝိသုဒ္ဓိ ၁။၂၅၈) ယထာ သေသဇနာ သမ္ပရိဝတ္တမာနာ ကာကစ္ဆမာနာ ဒုက္ခံ သုပန္တိ၊ ဧဝံ အသုပိတွာ သုခံ သုပတိ၊ နိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တောပိ သမာပတ္တိံ သမာပန္နော ဝိယ ဟောတိ။ သုခံ ပဋိဗုဇ္ဈတီတိ ယထာ အညေ နိတ္ထုနန္တာ ဝိဇမ္ဘန္တာ သမ္ပရိဝတ္တန္တာ ဒုက္ခံ ပဋိဗုဇ္ဈန္တိ၊ ဧဝံ အပ္ပဋိဗုဇ္ဈိတွာ ဝိကသမာနမိဝ ပဒုမံ သုခံ နိဗ္ဗိကာရံ ပဋိဗုဇ္ဈတိ။ အနုဘူတပုဗ္ဗဝသေန ဒေဝတူပသံဟာရဝသေန စဿ ဘဒ္ဒကမေဝ သုပိနံ ဟောတိ၊ န ပါပကန္တိ အာဟ ‘‘ပါပကမေဝ န ပဿတီ’’တိအာဒိ။ ဓာတုက္ခောဘဟေတုကမ္ပိ စဿ ဗဟုလံ ဘဒ္ဒကမေဝ သိယာ ယေဘုယျေန စိတ္တဇရူပါနုဂုဏတာယ ဥတုအာဟာရဇရူပါနံ။ တတ္ထ ပါပကမေဝ န ပဿတီတိ ယထာ အညေ အတ္တာနံ စောရေဟိ သမ္ပရိဝါရိတံ ဝိယ၊ ဝါဠေဟိ ဥပဒ္ဒုတံ ဝိယ၊ ပပါတေ ပတန္တံ ဝိယ စ ပဿန္တိ၊ ဧဝံ ပါပကမေဝ သုပိနံ န ပဿတိ။ ဘဒြကံ ပန ဝုဍ္ဎိကာရဏဘူတံ ပဿတီတိ စေတိယံ ဝန္ဒန္တော ဝိယ၊ ပူဇံ ကရောန္တော ဝိယ၊ ဓမ္မံ သုဏန္တော ဝိယ စ ဟောတိ။

မနုဿာနံ ပိယော ဟောတီတိ ဥရေ အာမုက္ကမုတ္တာဟာရော ဝိယ၊ သီသေ ပိဠန္ဓမာလာ ဝိယ စ မနုဿာနံ ပိယော ဟောတိ မနာပေါ။ အမနုဿာနံ ပိယော ဟောတီတိ ယထေဝ စ မနုဿာနံ ပိယော၊ ဧဝံ အမနုဿာနမ္ပိ ပိယော ဟောတိ ဝိသာခတ္ထေရော ဝိယ။ နာဿ အဂ္ဂိ ဝါ ဝိသံ ဝါ သတ္ထံ ဝါ ကမတီတိ မေတ္တာဝိဟာရိဿ ကာယေ ဥတ္တရာယ ဥပါသိကာယ ဝိယ အဂ္ဂိ ဝါ၊ သံယုတ္တဘာဏကစူဠသီဝတ္ထေရဿေဝ ဝိသံ ဝါ၊ သံကိစ္စသာမဏေရဿေဝ သတ္ထံ ဝါ န ကမတိ န ပဝိသတိ၊ နာဿ ကာယံ ဝိကောပေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဓေနုဝတ္ထုမ္ပိ စေတ္ထ ကထယန္တိ၊ ဧကာ ကိရ ဓေနု ဝစ္ဆကဿ ခီရဓာရံ မုဉ္စမာနာ အဋ္ဌာသိ။ ဧကော လုဒ္ဒကော ‘‘တံ ဝိဇ္ဈိဿာမီ’’တိ ဟတ္ထေန သမ္ပရိဝတ္တေတွာ ဒီဃဒဏ္ဍကံ သတ္တိံ မုဉ္စိ။ သာ တဿာ သရီရံ အာဟစ္စ တာလပဏ္ဏံ ဝိယ ဝိဝဋ္ဋမာနာ ဂတာ၊ နေဝ ဥပစာရဗလေန န အပ္ပနာဗလေန၊ ကေဝလံ ပန ဝစ္ဆကေ ဗလဝဟိတစိတ္တတာယ။ ဧဝံ မဟာနုဘာဝါ မေတ္တာ။ ခိပ္ပံ သမာဓိယတီတိ ကေနစိ ပရိပန္ထေန ပရိဟီနဇ္ဈာနဿ ဗျာပါဒဿ ဒူရသမနုဿရိတဘာဝတော ခိပ္ပမေဝ သမာဓိယတိ။ မုခဝဏ္ဏော ဝိပ္ပသီဒတီတိ ဗန္ဓနာ ပမုတ္တတာလပက္ကံ ဝိယ စဿ ဝိပ္ပသန္နဝဏ္ဏံ မုခံ ဟောတိ။ အသမ္မူဠှော ကာလံကရောတီတိ မေတ္တာဝိဟာရိနော သမ္မောဟမရဏံ နာမ နတ္ထိ၊ အသမ္မူဠှောဝ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တော ဝိယ ကာလံ ကရောတိ။

ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဧကုတ္တရိကနယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။