📜
၄။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ (ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ)
၁။ လသုဏဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၇၉၃-၇၉၇။ ပါစိတ္တိယေသု ¶ ¶ လသုဏဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ဇာတိံ သရတီတိ ဇာတိဿရော။ သဘာဝေနေဝါတိ သူပသမ္ပာကာဒိံ ဝိနာဝ။ ဗဒရသာဠဝံ နာမ ဗဒရဖလာနိ သုက္ခာပေတွာ စုဏ္ဏေတွာ ကတ္တဗ္ဗာ ခါဒနီယဝိကတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ အာမကလသုဏဉ္စေဝ အဇ္ဈောဟရဏဉ္စာတိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ ဒွေ အင်္ဂါနိ။
၇၉၈-၈၀၂။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။
၈၁၂။ ပဉ္စမေ ဒွိန္နံ ပဗ္ဗာနံ ဥပရီတိ ဧတ္ထ ဒွိန္နံ အင်္ဂုလီနံ သဟ ပဝေသနေ ဧကေကာယ အင်္ဂုလိယာ ဧကေကံ ပဗ္ဗံ ကတွာ ဒွိန္နံ ပဗ္ဗာနံ ဥပရိ။ ဧကင်္ဂုလိပဝေသနေ ဒွိန္နံ ပဗ္ဗာနံ ဥပရိ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မဟာပစ္စရိယမ္ပိ အယမေဝ နယော ဒဿိတော။ ဥဒကသုဒ္ဓိပစ္စယေန ပန သတိပိ ဖဿသာဒိယနေ ယထာဝုတ္တပရိစ္ဆေဒေ အနာပတ္တိ။
၈၁၅-၈၁၇။ ဆဋ္ဌေ အာသုမ္ဘိတွာတိ ပါတေတွာ။ ဒဓိမတ္ထူတိ ဒဓိမဏ္ဍံ ဒဓိမှိ ပသန္နောဒကံ။ ဘုဉ္ဇန္တဿ ဘိက္ခုနော ဟတ္ထပါသေ ဌာနံ၊ ပါနီယဿ ဝါ ဝိဓူပနဿ ဝါ ဂဟဏန္တိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ ဒွေ အင်္ဂါနိ။
၈၂၂။ သတ္တမေ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဣဒံ ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋဿ နိဒဿနမတ္တန္တိ အာဟ ‘‘န ကေဝလံ ပဋိဂ္ဂဟဏေယေဝ ဟောတီ’’တိအာဒိ။ ပမာဏန္တိ ပါစိတ္တိယာပတ္တိယာ ပမာဏံ။ ဣမေဟိယေဝ ဒွီဟိ ပါစိတ္တိယံ ဟောတိ၊ နာညေဟိ ဘဇ္ဇနာဒီဟီတိ အတ္ထော။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိမာဟ။ တံ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓန္တိ ပုနပိ ဝုတ္တန္တိ ဝုတ္တဝါဒံ သန္ဓာယာဟ။ အညာယ ဝိညတ္တိယာ လဒ္ဓမ္ပိ ဟိ အနာဏတ္တိယာ ဝိညတ္တိယာ ဣမိဿာ ¶ အဝိညတ္တိယာ လဒ္ဓပက္ခံ ဘဇတိ၊ တသ္မာ ဟေဋ္ဌာ အဝိညတ္တိယာ လဒ္ဓေ ကရဏကာရာပနေသု ဝိသေသံ အဝတွာ ဣဓ ဝိသေသဝစနံ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓံ။ ယဒိ စေတ္ထ ကရဏေ ပါစိတ္တိယံ၊ ကာရာပနေပိ ပါစိတ္တိယေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ အထ ကာရာပနေ ဒုက္ကဋံ၊ ကရဏေပိ ဒုက္ကဋေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ကရဏေ ဝါ ကာရာပနေ ဝါ ဝိသေသော အတ္ထိ၊ တသ္မာ အညာယ ဝိညတ္တိယာ ¶ လဒ္ဓံ သယံ ဘဇ္ဇနာဒီနိ ကတွာပိ ကာရာပေတွာပိ ဘုဉ္ဇန္တိယာ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ဣဒမေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနံ။ အဝိသေသေန ဝုတ္တန္တိ ကရဏကာရာပနာနံ သာမညတော ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ သတ္တန္နံ ဓညာနံ အညတရဿ ဝိညာပနံ ဝါ ဝိညာပါပနံ ဝါ၊ ပဋိလာဘော၊ ဘဇ္ဇနာဒီနိ ကတွာ ဝါ ကာရေတွာ ဝါ အဇ္ဈောဟရဏန္တိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ တီဏိ အင်္ဂါနိ။
၈၂၄။ အဋ္ဌမေ နိဗ္ဗိဋ္ဌောတိ ပတိဋ္ဌာပိတော။ ကေဏီတိ ရညော ဒါတဗ္ဗဿ အာယဿေတံ အဓိဝစနံ။ ဌာနန္တရန္တိ ဂါမဇနပဒါဒိဌာနန္တရံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ ဥစ္စာရာဒိဘာဝေါ၊ အနဝလောကနံ၊ ဝဠဉ္ဇနဋ္ဌာနံ၊ တိရောကုဋ္ဋပါကာရတာ၊ ဆဍ္ဍနံ ဝါ ဆဍ္ဍာပနံ ဝါတိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ။
၈၃၀။ နဝမေ သဗ္ဗေသန္တိ ဘိက္ခုဿ ဘိက္ခုနိယာ စ။ ဣဓ ခေတ္တပါလကာ အာရာမာဒိဂေါပကာ စ သာမိကာ ဧဝ။
၈၃၆။ ဒသမေ ဧကပယောဂေနာတိ ဧကဒိသာဝလောကနပယောဂေန။ တေသံယေဝါတိ ယေသံ နစ္စံ ပဿတိ။ ကိဉ္စာပိ သယံ နစ္စနာဒီသု ပါစိတ္တိယံ ပါဠိယံ န ဝုတ္တံ၊ တထာပိ အဋ္ဌကထာပမာဏေန ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘အာရာမေ ဌတွာတိ န ကေဝလံ ဌတွာ၊ တတော တတော ဂန္တွာပိ သဗ္ဗိရိယာပထေဟိ လဘတိ၊ ‘အာရာမေ ဌိတာ’တိ ပန အာရာမပရိယာပန္နဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဣတရထာ နိသိန္နာပိ န လဘေယျာ’’တိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ နစ္စာဒီနံ အညတရတာ၊ အညတြ အနုညာတကာရဏာ ဂမနံ၊ ဒဿနံ ဝါ သဝနံ ဝါတိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ တီဏိ အင်္ဂါနိ။
လသုဏဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ အန္ဓကာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၈၄၁။ အန္ဓကာရဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ဒါနေ ဝါ ပူဇာယ ဝါတိ ဒါနနိမိတ္တံ ဝါ ပူဇာနိမိတ္တံ ဝါ။ ¶ မန္တေတီတိ ကထေတိ။ ရတ္တန္ဓကာရတာ၊ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌာနံ ဝါ သလ္လပနံ ဝါ၊ သဟာယာဘာဝေါ၊ ရဟောပေက္ခတာတိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ။
၈၄၂-၈၄၆။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။
၈၅၆-၈၅၇။ ပဉ္စမေ ¶ အနောဝဿကံ အတိက္ကာမေန္တိယာတိ ဆန္နဿ အန္တော နိသီဒိတွာ ပက္ကမန္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဥပစာရော ဒွါဒသဟတ္ထော’’တိ ဝဒန္တိ။ ပလ္လင်္ကဿ အနောကာသေတိ ဦရုဗဒ္ဓါသနဿ အနောကာသေ အပ္ပဟောန္တေ။ ပုရေဘတ္တတာ၊ အန္တရဃရေ နိသဇ္ဇာ၊ အာသနဿ ပလ္လင်္ကောကာသတာ၊ အညတြ အနုညာတကာရဏာ အနာပုစ္ဆနံ၊ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒါတိက္ကမောတိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ။
၈၅၉-၈၆၄။ ဆဋ္ဌသတ္တမာဒီနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။
အန္ဓကာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ နဂ္ဂဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၈၈၃-၈၈၇။ နဂ္ဂဝဂ္ဂဿ ပဌမဒုတိယာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။
၈၉၃။ တတိယေ ဝိသိဗ္ဗေတွာတိ ဒုဿိဗ္ဗိတံ ပုန သိဗ္ဗနတ္ထာယ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝိဇဋေတွာ။ အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာတိ ဝိသိဗ္ဗိတဒိဝသတော ပဉ္စ ဒိဝသေ အတိက္ကမိတွာ။ နိဝါသနပါဝုရဏူပဂစီဝရတာ၊ ဥပသမ္ပန္နာယ သန္တကတာ၊ သိဗ္ဗနတ္ထာယ ဝိသိဗ္ဗနံ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပနံ ဝါ၊ အညတြ အနုညာတကာရဏာ ပဉ္စာဟာတိက္ကမော၊ ဓုရနိက္ခေပေါတိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ။
၈၉၈။ စတုတ္ထေ ပဉ္စန္နံ စီဝရာနန္တိ တိစီဝရံ ဥဒကသာဋိကာ သင်္ကစ္စိကာတိ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ စီဝရာနံ။ ပဉ္စန္နံ စီဝရာနံ အညတရတာ၊ ပဉ္စာဟာတိက္ကမော၊ အနုညာတကာရဏာဘာဝေါ၊ အပရိဝတ္တနန္တိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ။
၉၀၇။ ဆဋ္ဌေ ¶ စီဝရလာဘန္တိ လဘိတဗ္ဗစီဝရံ။ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမတာ၊ သင်္ဃဿ ပရိဏတဘာဝေါ၊ ဝိနာ အာနိသံသဒဿနေန အန္တရာယကရဏန္တိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ တီဏိ အင်္ဂါနိ။
၉၁၆။ အဋ္ဌမေ ¶ ကုမ္ဘထူဏံ နာမ ကုမ္ဘသဒ္ဒေါ၊ တေန စရန္တိ ကီဠန္တိ၊ တံ ဝါ သိပ္ပံ ဧတေသန္တိ ကုမ္ဘထူဏိကာ။ တေနာဟ ‘‘ဃဋကေန ကီဠနကာ’’တိ။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၃) ပန ‘‘ကုမ္ဘထူဏံ နာမ စတုရဿအမ္ဗဏကတာဠ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ စတုရဿအမ္ဗဏကတာဠံ နာမ ရုက္ခသာရဒန္တာဒီသု ယေန ကေနစိ စတုရဿအမ္ဗဏံ ကတွာ စတူသု ပဿေသု စမ္မေန ဩနန္ဓိတွာ ကတဝါဒိတဘဏ္ဍံ။ ဗိမ္ဗိသကန္တိပိ တဿေဝ ဝေဝစနံ၊ တံ ဝါဒေန္တိ၊ တံ ဝါ သိပ္ပံ ဧတေသန္တိ ကုမ္ဘထူဏိကာ။ တေနာဟ ‘‘ဗိမ္ဗိသကဝါဒကာတိပိ ဝဒန္တီ’’တိ။ သမဏစီဝရတာ၊ ဌပေတွာ သဟဓမ္မိကေ မာတာပိတရော စ အညေသံ ဒါနံ၊ အတာဝကာလိကတာတိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ တီဏိ အင်္ဂါနိ။
၉၂၇။ ဒသမေ ဓမ္မိကံ ကထိနုဒ္ဓါရန္တိ သဗ္ဗာသံ ဘိက္ခုနီနံ အကာလစီဝရံ ဒါတုကာမေန ဥပါသကေန ယတ္တကော အတ္ထာရမူလကော အာနိသံသော၊ တတော အဓိကံ ဝါ သမကံ ဝါ ဒတွာ ယာစိတကေန သမဂ္ဂေန ဘိက္ခုနိသင်္ဃေန ယံ ကထိနံ ဉတ္တိဒုတိယေန ကမ္မေန အန္တရာ ဥဒ္ဓရီယတိ၊ တဿ သော ဥဒ္ဓါရော ဓမ္မိကောတိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝရူပံ ကထိနုဒ္ဓါရန္တိ အတ္ထော။ သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
နဂ္ဂဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉၃၂။ တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂေ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနမေဝ။
၅။ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၉၇၈။ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ကီဠနဥပဝနန္တိ အန္တောနဂရေ ဌိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ကီဠနုယျာနန္တိ ဗဟိနဂရေ ဌိတံ သန္ဓာယ။ ပါဋေက္ကာ အာပတ္တိယောတိ ဂီဝါယ ပရိဝဋ္ဋနပ္ပယောဂဂဏနာယ အာပတ္တိယော၊ န ဥမ္မီလနဂဏနာယ။ ‘‘အဇ္ဈာရာမေ ရာဇာဂါရာဒီနိ ကရောန္တိ ¶ ၊ တာနိ ပဿန္တိယာ အနာပတ္တီ’’တိ ဝစနတော ‘‘အန္တောအာရာမေ တတ္ထ တတ္ထ ဂန္တွာ နစ္စာဒီနိ ပဿိတုံ လဘတီ’’တိပိ သိဒ္ဓံ။
၉၈၂။ ဒုတိယာဒီနိ ¶ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။
၁၀၁၅။ နဝမေ ဟတ္ထိအာဒီသု သိပ္ပ-သဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော၊ တထာ အာထဗ္ဗဏာဒီသု မန္တ-သဒ္ဒေါ။ တတ္ထ အာထဗ္ဗဏမန္တော နာမ အာထဗ္ဗဏဝေဒဝိဟိတော ပရူပဃာတကရော မန္တော၊ ခီလနမန္တော နာမ ဒါရုသာရခီလံ မန္တေတွာ ပထဝိယံ ပဝေသေတွာ မာရဏမန္တော၊ အဂဒပ္ပယောဂေါ ဝိသယောဇနံ။ နာဂမဏ္ဍလန္တိ သပ္ပာနံ ပဝေသနိဝါရဏတ္ထံ မဏ္ဍလဗဒ္ဓမန္တော။
စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀၂၁။ အာရာမဝဂ္ဂေ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၁၀၆၇။ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေပိ သဗ္ဗံ သုဝိညေယျမေဝ။
၈။ ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁၁၁၉။ ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂဿ ပဌမေ သဗ္ဗပဌမာ ဒွေ မဟာသိက္ခမာနာတိ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေ သဗ္ဗပဌမံ ဝုတ္တာ ဒွေ သိက္ခမာနာ။ သိက္ခမာနာ ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗာတိ သမ္မုတိကမ္မာဒီသု ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဂိဟိဂတာတိ ဝါ ကုမာရိဘူတာတိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗာတိ သစေ ဝဒန္တိ၊ ကမ္မံ ကုပ္ပတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣတော ပရံ နဝမပရိယောသာနံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၁၁၆၃။ ဒသမေ အပုဗ္ဗသမုဋ္ဌာနသီသန္တိ ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနာဒီသု တေရသသု သမုဋ္ဌာနေသု အနနုညာတသမုဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ဣတော ပုဗ္ဗေ တာဒိသဿ သမုဋ္ဌာနသီသဿ အနာဂတတ္တာ ‘‘အပုဗ္ဗသမုဋ္ဌာနသီသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
၁၁၆၆။ ဧကာဒသမာဒီနိ ¶ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။
ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁၂၁၄။ ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂဿ ¶ ဧကာဒသမေ ဥပစာရံ သန္ဓာယာတိ သမန္တာ ဒွါဒသဟတ္ထုပစာရံ သန္ဓာယ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။
ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇာဒီနိ အစိတ္တကာနိ လောကဝဇ္ဇာနီတိ ဝုတ္တတ္တာ နစ္စန္တိ ဝါ ဝဏ္ဏကန္တိ ဝါ အဇာနိတွာဝ ပဿန္တိယာ ဝါ နဟာယန္တိယာ ဝါ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော ဝတ္ထုအဇာနနစိတ္တေန အစိတ္တကာနိ၊ နစ္စန္တိ ဝါ ဝဏ္ဏကန္တိ ဝါ ဇာနိတွာ ပဿန္တိယာ ဝါ နဟာယန္တိယာ ဝါ အကုသလေနေဝ အာပဇ္ဇနတော လောကဝဇ္ဇာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ စောရီဝုဋ္ဌာပနာဒီနိ စောရီတိအာဒိနာ ဝတ္ထုံ ဇာနိတွာ ကရဏေ ဧဝ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော သစိတ္တကာနိ၊ ဥပသမ္ပဒါဒီနံ ဧကန္တအကုသလစိတ္တေနေဝ အကတ္တဗ္ဗတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာနိ။ ‘‘ဣဓ သစိတ္တကာစိတ္တကတာ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနာဇာနနတာယ အဂ္ဂဟေတွာ ဝတ္ထုဇာနနာဇာနနတာယ ဂဟေတဗ္ဗာ’’တိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေ ခုဒ္ဒကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။