📜

၁၁။ ကယဝိက္ကယသမာပတ္တိဝိနိစ္ဆယကထာ

၅၇။ ကယဝိက္ကယသမာပတ္တီတိ ကယဝိက္ကယသမာပဇ္ဇနံ။ ‘‘ဣမိနာ ဣမံ ဒေဟီ’’တိအာဒိနာ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၅၉၅) ဟိ နယေန ပရဿ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဂဏှန္တော ကယံ သမာပဇ္ဇတိ၊ အတ္တနော ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဒေန္တော ဝိက္ကယံ။ အယံ ပန ကယဝိက္ကယော ဌပေတွာ ပဉ္စ သဟဓမ္မိကေ အဝသေသေဟိ ဂိဟိပဗ္ဗဇိတေဟိ အန္တမသော မာတာပိတူဟိပိ သဒ္ဓိံ န ဝဋ္ဋတိ။

တတြာယံ ဝိနိစ္ဆယော – ဝတ္ထေန ဝါ ဝတ္ထံ ဟောတု၊ ဘတ္တေန ဝါ ဘတ္တံ၊ ယံ ကိဉ္စိ ကပ္ပိယံ ‘‘ဣမိနာ ဣမံ ဒေဟီ’’တိ ဝဒတိ၊ ဒုက္ကဋံ။ ဧဝံ ဝတွာ မာတုယာပိ အတ္တနော ဘဏ္ဍံ ဒေတိ၊ ဒုက္ကဋံ၊ ‘‘ဣမိနာ ဣမံ ဒေဟီ’’တိ ဝုတ္တော ဝါ ‘‘ဣမံ ဒေဟိ၊ ဣမံ တေ ဒဿာမီ’’တိ တံ ဝတွာ ဝါ မာတုယာပိ ဘဏ္ဍံ အတ္တနာ ဂဏှာတိ၊ ဒုက္ကဋံ၊ အတ္တနော ဘဏ္ဍေ ပရဟတ္ထံ၊ ပရဘဏ္ဍေ စ အတ္တနော ဟတ္ထံ သမ္ပတ္တေ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ မာတရံ ဝါ ပန ပိတရံ ဝါ ‘‘ဣမံ ဒေဟီ’’တိ ဝဒတော ဝိညတ္တိ န ဟောတိ၊ ‘‘ဣမံ ဂဏှာဟီ’’တိ ဒဒတော သဒ္ဓါဒေယျဝိနိပါတနံ န ဟောတိ။ အညာတကံ ‘‘ဣမံ ဒေဟီ’’တိ ဝဒတော ဝိညတ္တိ၊ ‘‘ဣမံ ဂဏှာဟီ’’တိ ဒဒတော သဒ္ဓါဒေယျဝိနိပါတနံ၊ ‘‘ဣမိနာ ဣမံ ဒေဟီ’’တိ ကယဝိက္ကယံ အာပဇ္ဇတော နိဿဂ္ဂိယံ။ တသ္မာ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ပရိဝတ္တန္တေန မာတာပိတူဟိပိ သဒ္ဓိံ ကယဝိက္ကယံ၊ အညာတကေဟိ သဒ္ဓိံ တိဿော အာပတ္တိယော မောစေန္တေန ပရိဝတ္တေတဗ္ဗံ။

တတြာယံ ပရိဝတ္တနဝိဓိ – ဘိက္ခုဿ ပါထေယျတဏ္ဍုလာ ဟောန္တိ၊ သော အန္တရာမဂ္ဂေ ဘတ္တဟတ္ထံ ပုရိသံ ဒိသွာ ‘‘အမှာကံ တဏ္ဍုလာ အတ္ထိ၊ န စ နော ဣမေဟိ အတ္ထော၊ ဘတ္တေန ပန အတ္ထော’’တိ ဝဒတိ၊ ပုရိသော တဏ္ဍုလေ ဂဟေတွာ ဘတ္တံ ဒေတိ၊ ဝဋ္ဋတိ။ တိဿောပိ အာပတ္တိယော န ဟောန္တိ၊ အန္တမသော နိမိတ္တကမ္မမတ္တမ္ပိ န ဟောတိ။ ကသ္မာ? မူလဿ အတ္ထိတာယ။ ယော ပန ဧဝံ အကတွာ ‘‘ဣမိနာ ဣမံ ဒေဟီ’’တိ ပရိဝတ္တေတိ၊ ယထာဝတ္ထုကမေဝ။ ဝိဃာသာဒံ ဒိသွာ ‘‘ဣမံ ဩဒနံ ဘုဉ္ဇိတွာ ရဇနံ ဝါ ဒါရူနိ ဝါ အာဟရာ’’တိ ဝဒတိ၊ ရဇနဆလ္လိဂဏနာယ ဒါရုဂဏနာယ စ နိဿဂ္ဂိယာနိ ဟောန္တိ။ ‘‘ဣမံ ဩဒနံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဣမံ နာမ ကရောထာ’’တိ ဒန္တကာရာဒီဟိ သိပ္ပိကေဟိ ဓမ္မကရဏာဒီသု တံ တံ ပရိက္ခာရံ ကာရေတိ၊ ရဇကေဟိ ဝါ ဝတ္ထံ ဓောဝါပေတိ၊ ယထာဝတ္ထုကမေဝ။ နဟာပိတေန ကေသေ ဆိန္ဒာပေတိ ၊ ကမ္မကာရေဟိ နဝကမ္မံ ကာရေတိ၊ ယထာဝတ္ထုကမေဝ။ သစေ ပန ‘‘ဣဒံ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဣဒံ ကရောထာ’’တိ န ဝဒတိ၊ ‘‘ဣဒံ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇ၊ ဘုတ္တောသိ၊ ဘုဉ္ဇိဿသိ၊ ဣဒံ နာမ ကရောဟီ’’တိ ဝဒတိ၊ ဝဋ္ဋတိ။ ဧတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ ဝတ္ထဓောဝနေ ဝါ ကေသစ္ဆေဒနေ ဝါ ဘူမိသောဓနာဒိနဝကမ္မေ ဝါ ပရဘဏ္ဍံ အတ္တနော ဟတ္ထဂတံ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ နာမ နတ္ထိ၊ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပန ဒဠှံ ကတွာ ဝုတ္တတ္တာ န သက္ကာ ဧတံ ပဋိက္ခိပိတုံ၊ တသ္မာ ယထာ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုမှိ ပရိဘုတ္တေ ဝါ နဋ္ဌေ ဝါ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတိ၊ ဧဝမိဓာပိ ဒေသေတဗ္ဗံ။

ယံ ကိဉ္စိ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဂဏှိတုကာမတာယ အဂ္ဃံ ပုစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ ‘‘အယံ တဝ ပတ္တော ကိံ အဂ္ဃတီ’’တိ ပုစ္ဆိတေ ‘‘ဣဒံ နာမာ’’တိ ဝဒတိ၊ သစေ အတ္တနော ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ မဟဂ္ဃံ ဟောတိ၊ ဧဝဉ္စ နံ ပဋိဝဒတိ ‘‘ဥပါသက မမ ဣဒံ ဝတ္ထု မဟဂ္ဃံ၊ တဝ ပတ္တံ အညဿ ဒေဟီ’’တိ။ တံ သုတွာ ဣတရော ‘‘အညံ ထာလကမ္ပိ ဒဿာမီ’’တိ ဝဒတိ၊ ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ သော ပတ္တော မဟဂ္ဃော၊ ဘိက္ခုနော ဝတ္ထု အပ္ပဂ္ဃံ၊ ပတ္တသာမိကော စဿ အပ္ပဂ္ဃဘာဝံ န ဇာနာတိ၊ ပတ္တော န ဂဟေတဗ္ဗော၊ ‘‘မမ ဝတ္ထု အပ္ပဂ္ဃ’’န္တိ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ။ မဟဂ္ဃဘာဝံ ဉတွာ ဝဉ္စေတွာ ဂဏှန္တောပိ ဟိ ဘဏ္ဍံ အဂ္ဃာပေတွာ ကာရေတဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ။ သစေ ပတ္တသာမိကော ‘‘ဟောတု၊ ဘန္တေ၊ သေသံ မမ ပုညံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဒေတိ၊ ဝဋ္ဋတိ။ ကပ္ပိယကာရကဿ ပန ‘‘ဣမိနာ ဣမံ ဂဟေတွာ ဒေဟီ’’တိ အာစိက္ခိတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ ယဿ ဟတ္ထတော ဘဏ္ဍံ ဂဏှာတိ၊ တံ ဌပေတွာ အညံ အန္တမသော တဿ ပုတ္တဘာတိကမ္ပိ ကပ္ပိယကာရကံ ကတွာ ‘‘ဣမိနာ ဣမံ နာမ ဂဟေတွာ ဒေဟီ’’တိ အာစိက္ခတိ၊ သော စေ ဆေကော ဟောတိ၊ ပုနပ္ပုနံ အပနေတွာ ဝိဝဒိတွာ ဂဏှာတိ၊ တုဏှီဘူတေန ဌာတဗ္ဗံ။ နော စေ ဆေကော ဟောတိ၊ န ဇာနာတိ ဂဟေတုံ၊ ဝါဏိဇကော စ တံ ဝဉ္စေတိ၊ ‘‘မာ ဂဏှာဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော။

‘‘ဣဒံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ တေလံ ဝါ သပ္ပိ ဝါ အမှာကံ အတ္ထိ၊ အမှာကဉ္စ အညေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကေန အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တေ ပန သစေ သော တံ ဂဟေတွာ အညံ ဒေတိ၊ ပဌမံ အတ္တနော တေလံ န မိနာပေတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? နာဠိယဉှိ အဝသိဋ္ဌတေလံ ဟောတိ၊ တံ ပစ္ဆာ မိနန္တဿ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဒူသေယျ။ အယဉ္စ ကယဝိက္ကယော နာမ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဝသေန ဝုတ္တော။ ကပ္ပိယေန ဟိ ကပ္ပိယံ ပရိဝတ္တေန္တဿ ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒေန နိဿဂ္ဂိယံ ဝုတ္တံ၊ အကပ္ပိယေန ပန အကပ္ပိယံ ပရိဝတ္တေန္တဿ၊ ကပ္ပိယေန ဝါ အကပ္ပိယံ အကပ္ပိယေန ဝါ ကပ္ပိယံ ပရိဝတ္တေန္တဿ ရူပိယသံဝေါဟာရသိက္ခာပဒေန နိဿဂ္ဂိယံ၊ တသ္မာ ဥဘောသု ဝါ ဧကသ္မိံ ဝါ အကပ္ပိယေ သတိ ရူပိယသံဝေါဟာရော နာမ ဟောတိ။

၅၈။ ရူပိယသံဝေါဟာရဿ စ ဂရုဘာဝဒီပနတ္ထံ ဣဒံ ပတ္တစတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟိ ရူပိယံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ တေန အယဗီဇံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တံ ကောဋ္ဋာပေတွာ တေန လောဟေန ပတ္တံ ကာရေတိ၊ အယံ ပတ္တော မဟာအကပ္ပိယော နာမ၊ န သက္ကာ ကေနစိ ဥပါယေန ကပ္ပိယော ကာတုံ။ သစေပိ တံ ဝိနာသေတွာ ထာလကံ ကာရေတိ၊ တမ္ပိ အကပ္ပိယံ။ ဝါသိံ ကာရေတိ၊ တာယ ဆိန္နဒန္တကဋ္ဌမ္ပိ အကပ္ပိယံ။ ဗဠိသံ ကာရေတိ၊ တေန မာရိတာ မစ္ဆာပိ အကပ္ပိယာ။ ဝါသိံ တာပေတွာ ဥဒကံ ဝါ ခီရံ ဝါ ဥဏှာပေတိ၊ တမ္ပိ အကပ္ပိယမေဝ။

ယော ပန ရူပိယံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ တေန ပတ္တံ ကိဏာတိ၊ အယမ္ပိ ပတ္တော အကပ္ပိယော။ ‘‘ပဉ္စန္နမ္ပိ သဟဓမ္မိကာနံ န ကပ္ပတီ’’တိ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တံ။ သက္ကာ ပန ကပ္ပိယော ကာတုံ။ သော ဟိ မူလေ မူလသာမိကာနံ၊ ပတ္တေ စ ပတ္တသာမိကာနံ ဒိန္နေ ကပ္ပိယော ဟောတိ၊ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဒတွာ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ယောပိ ရူပိယံ ဥဂ္ဂဏှာပေတွာ ကပ္ပိယကာရကေန သဒ္ဓိံ ကမ္မာရကုလံ ဂန္တွာ ပတ္တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ မယှံ ရုစ္စတီ’’တိ ဝဒတိ၊ ကပ္ပိယကာရကော စ တံ ရူပိယံ ဒတွာ ကမ္မာရံ သညာပေတိ၊ အယမ္ပိ ပတ္တော ကပ္ပိယဝေါဟာရေန ဂဟိတောပိ ဒုတိယပတ္တသဒိသောယေဝ၊ မူလဿ သမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ အကပ္ပိယော။ ကသ္မာ သေသာနံ န ကပ္ပတီတိ? မူလဿ အနိဿဋ္ဌတ္တာ။

ယော ပန ရူပိယံ အသမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ‘‘ထေရဿ ပတ္တံ ကိဏိတွာ ဒေဟီ’’တိ ပဟိတကပ္ပိယကာရကေန သဒ္ဓိံ ကမ္မာရကုလံ ဂန္တွာ ပတ္တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ ကဟာပဏေ ဂဟေတွာ ဣမံ ဒေဟီ’’တိ ကဟာပဏေ ဒါပေတွာ ဂဟိတော၊ အယံ ပတ္တော ဧတဿေဝ ဘိက္ခုနော န ဝဋ္ဋတိ ဒုဗ္ဗိစာရိတတ္တာ၊ အညေသံ ပန ဝဋ္ဋတိ မူလဿ အသမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ။ မဟာသုမတ္ထေရဿ ကိရ ဥပဇ္ဈာယော အနုရုဒ္ဓတ္ထေရော နာမ အဟောသိ။ သော အတ္တနော ဧဝရူပံ ပတ္တံ သပ္ပိဿ ပူရေတွာ သင်္ဃဿ နိဿဇ္ဇိ။ တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ဧဝရူပေါ ပတ္တော အဟောသိ။ တံ ထေရောပိ သပ္ပိဿ ပူရေတွာ သင်္ဃဿ နိဿဇ္ဇာပေသီတိ။ ဣဒံ အကပ္ပိယပတ္တစတုက္ကံ။

သစေ ပန ရူပိယံ အသမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ‘‘ထေရဿ ပတ္တံ ကိဏိတွာ ဒေဟီ’’တိ ပဟိတကပ္ပိယကာရကေန သဒ္ဓိံ ကမ္မာရကုလံ ဂန္တွာ ပတ္တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ မယှံ ရုစ္စတီ’’တိ ဝါ ‘‘ဣမာဟံ ဂဟေဿာမီ’’တိ ဝါ ဝဒတိ၊ ကပ္ပိယကာရကော စ တံ ရူပိယံ ဒတွာ ကမ္မာရံ သညာပေတိ၊ အယံ ပတ္တော သဗ္ဗကပ္ပိယော ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ ပရိဘောဂါရဟော။ ဣမံ ပန ရူပိယသံဝေါဟာရံ ကရောန္တေန ‘‘ဣမိနာ ဣမံ ဂဟေတွာ ဒေဟီ’’တိ ကပ္ပိယကာရကမ္ပိ အာစိက္ခိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။

ဣတိ ပါဠိမုတ္တကဝိနယဝိနိစ္ဆယသင်္ဂဟေ

ကယဝိက္ကယသမာပတ္တိဝိနိစ္ဆယကထာ သမတ္တာ။