📜

၁၉။ ကပ္ပိယဘူမိဝိနိစ္ဆယကထာ

၁၀၁။ ကပ္ပိယာစတုဘူမိယောတိ ဧတ္ထ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတဿော ကပ္ပိယဘူမိယော ဥဿာဝနန္တိကံ ဂေါနိသာဒိကံ ဂဟပတိံ သမ္မုတိ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၉၅) ဝစနတော ဥဿာဝနန္တိကာ ဂေါနိသာဒိကာ ဂဟပတိ သမ္မုတီတိ ဣမာ စတဿော ကပ္ပိယဘူမိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၉၅) ဥဿာဝနန္တိကာ တာဝ ဧဝံ ကာတဗ္ဗာ – ယော ထမ္ဘာနံ ဝါ ဥပရိ ဘိတ္တိပါဒေ ဝါ နိခနိတွာ ဝိဟာရော ကရီယတိ၊ တဿ ဟေဋ္ဌာ ထမ္ဘပဋိစ္ဆကာ ပါသာဏာ ဘူမိဂတိကာ ဧဝ။ ပဌမတ္ထမ္ဘံ ပန ပဌမဘိတ္တိပါဒံ ဝါ ပတိဋ္ဌာပေန္တေဟိ ဗဟူဟိ သမ္ပရိဝါရေတွာ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမ၊ ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ ဝါစံ နိစ္ဆာရေန္တေဟိ မနုဿေသု ဥက္ခိပိတွာ ပတိဋ္ဌာပေန္တေသု အာမသိတွာ ဝါ သယံ ဥက္ခိပိတွာ ဝါ ထမ္ဘော ဝါ ဘိတ္တိပါဒေါ ဝါ ပတိဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ကုရုန္ဒိမဟာပစ္စရီသု ပန ‘‘ကပ္ပိယကုဋိ ကပ္ပိယကုဋီတိ ဝတွာ ပတိဋ္ဌာပေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘သင်္ဃဿ ကပ္ပိယကုဋိံ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ပန အဝတွာပိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တနယေန ဝုတ္တေ ဒေါသော နတ္ထိ။ ဣဒံ ပနေတ္ထ သာဓာရဏလက္ခဏံ ‘‘ထမ္ဘပတိဋ္ဌာပနဉ္စ ဝစနပရိယောသာနဉ္စ သမကာလံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သစေ ဟိ အနိဋ္ဌိတေ ဝစနေ ထမ္ဘော ပတိဋ္ဌာတိ၊ အပ္ပတိဋ္ဌိတေ ဝါ တသ္မိံ ဝစနံ နိဋ္ဌာတိ၊ အကတာ ဟောတိ ကပ္ပိယကုဋိ။ တေနေဝ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဗဟူဟိ သမ္ပရိဝါရေတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အဝဿဉှိ ဧတ္ထ ဧကဿပိ ဝစနနိဋ္ဌာနဉ္စ ထမ္ဘပတိဋ္ဌာနဉ္စ ဧကတော ဘဝိဿတီ’’တိ။ ဣဋ္ဌကာသိလာမတ္တိကာကုဋ္ဋကာသု ပန ကုဋီသု ဟေဋ္ဌာ စယံ ဗန္ဓိတွာ ဝါ အဗန္ဓိတွာ ဝါ ကရောန္တု၊ ယတော ပဋ္ဌာယ ဘိတ္တိံ ဥဋ္ဌာပေတုကာမာ ဟောန္တိ၊ တံ သဗ္ဗပဌမံ ဣဋ္ဌကံ ဝါ သိလံ ဝါ မတ္တိကာပိဏ္ဍံ ဝါ ဂဟေတွာ ဝုတ္တနယေနေဝ ကပ္ပိယကုဋိ ကာတဗ္ဗာ၊ ဣဋ္ဌကာဒယော ဘိတ္တိယံ ပဌမိဋ္ဌကာဒီနံ ဟေဋ္ဌာ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ ထမ္ဘာ ပန ဥပရိ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တိ၊ တသ္မာ ဝဋ္ဋန္တိ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘ထမ္ဘေဟိ ကရိယမာနေ စတူသု ကောဏေသု စတ္တာရော ထမ္ဘာ၊ ဣဋ္ဌကာဒိကုဋ္ဋေ စတူသု ကောဏေသု ဒွေ တိဿော ဣဋ္ဌကာ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ပန အကတာယပိ ဒေါသော နတ္ထိ၊ အဋ္ဌကထာသု ဟိ ဝုတ္တမေဝ ပမာဏံ။

ဂေါနိသာဒိကာ ဒုဝိဓာ အာရာမဂေါနိသာဒိကာ ဝိဟာရဂေါနိသာဒိကာတိ။ တာသု ယတ္ထ နေဝ အာရာမော၊ န သေနာသနာနိ ပရိက္ခိတ္တာနိ ဟောန္တိ၊ အယံ အာရာမဂေါနိသာဒိကာ နာမ။ ယတ္ထ သေနာသနာနိ သဗ္ဗာနိ ဝါ ဧကစ္စာနိ ဝါ ပရိက္ခိတ္တာနိ၊ အာရာမော အပရိက္ခိတ္တော၊ အယံ ဝိဟာရဂေါနိသာဒိကာ နာမ။ ဣတိ ဥဘယတြာပိ အာရာမဿ အပရိက္ခိတ္တဘာဝေါယေဝ ပမာဏံ။ ‘‘အာရာမော ပန ဥပဍ္ဎပရိက္ခိတ္တောပိ ဗဟုတရံ ပရိက္ခိတ္တောပိ ပရိက္ခိတ္တောယေဝ နာမာ’’တိ ကုရုန္ဒိမဟာပစ္စရီသု ဝုတ္တံ၊ ဧတ္ထ ကပ္ပိယကုဋိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ။

ဂဟပတီတိ မနုဿာ အာဝါသံ ကတွာ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ဒေမ၊ ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ ဧသာ ဂဟပတိ နာမ၊ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကာတုံ ဒေမာ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ယသ္မာ ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ သေသသဟဓမ္မိကာနံ သဗ္ဗေသဉ္စ ဒေဝမနုဿာနံ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဟော စ သန္နိဓိ စ အန္တောဝုတ္ထဉ္စ တေသံ သန္တကံ ဘိက္ခုဿ ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ တေသံ ဂေဟာနိ ဝါ တေဟိ ဒိန္နကပ္ပိယကုဋိ ဝါ ဂဟပတီတိ ဝုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ ပုနပိ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဝိဟာရံ ဌပေတွာ ဘိက္ခုနုပဿယော ဝါ အာရာမိကာနံ ဝါ တိတ္ထိယာနံ ဝါ ဒေဝတာနံ ဝါ နာဂါနံ ဝါ အပိ ဗြဟ္မာနံ ဝိမာနံ ကပ္ပိယကုဋိ ဟောတီ’’တိ၊ တံ သုဝုတ္တံ။ သင်္ဃသန္တကမေဝ ဟိ ဘိက္ခုသန္တကံ ဝါ ဂေဟံ ဂဟပတိကုဋိကာ န ဟောတိ။

သမ္မုတိ နာမ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာယ သာဝေတွာ သမ္မတာ။ ဧဝဉ္စ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ၊ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သင်္ဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော။ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ သင်္ဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိဟာရံ ကပ္ပိယဘူမိံ သမ္မန္နေယျ၊ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော။ သင်္ဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိဟာရံ ကပ္ပိယဘူမိံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဝိဟာရဿ ကပ္ပိယဘူမိယာ သမ္မုတိ၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။

‘‘သမ္မတော သင်္ဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဝိဟာရော ကပ္ပိယဘူမိ ခမတိ သင်္ဃဿ၊ တသ္မာ တုဏှီ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ (မဟာဝ။ ၂၉၅)။

ကမ္မဝါစံ အဝတွာ အပလောကနကမ္မဝသေန သာဝေတွာ ကတာပိ သမ္မတာ ဧဝ။

၁၀၂။ ယံ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၉၅) ဣမာသု စတူသု ကပ္ပိယဘူမီသု ဝုတ္တံ အာမိသံ၊ တံ သဗ္ဗံ အန္တောဝုတ္ထသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ။ ဘိက္ခူနဉ္စ ဘိက္ခုနီနဉ္စ အန္တောဝုတ္ထအန္တောပက္ကမောစနတ္ထဉှိ ကပ္ပိယကုဋိယော အနုညာတာ။ ယံ ပန အကပ္ပိယဘူမိယံ သဟသေယျပ္ပဟောနကေ ဂေဟေ ဝုတ္တံ သင်္ဃိကံ ဝါ ပုဂ္ဂလိကံ ဝါ ဘိက္ခုဿ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ သန္တကံ ဧကရတ္တမ္ပိ ဌပိတံ၊ တံ အန္တောဝုတ္ထံ၊ တတ္ထ ပက္ကဉ္စ အန္တောပက္ကံ နာမ ဟောတိ၊ ဧတံ န ကပ္ပတိ။ သတ္တာဟကာလိကံ ပန ယာဝဇီဝိကဉ္စ ဝဋ္ဋတိ။

တတြာယံ ဝိနိစ္ဆယော – သာမဏေရော ဘိက္ခုဿ တဏ္ဍုလာဒိကံ အာမိသံ အာဟရိတွာ ကပ္ပိယကုဋိယံ နိက္ခိပိတွာ ပုနဒိဝသေ ပစိတွာ ဒေတိ၊ အန္တောဝုတ္ထံ န ဟောတိ။ တတ္ထ အကပ္ပိယကုဋိယံ နိက္ခိတ္တသပ္ပိအာဒီသု ကိဉ္စိ ပက္ခိပိတွာ ဒေတိ။ မုခသန္နိဓိ နာမ ဟောတိ။ မဟာပစ္စရိယံ ပန ‘‘အန္တောဝုတ္ထံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နာမမတ္တမေဝ နာနာကရဏံ၊ ဘိက္ခု အကပ္ပိယကုဋိယံ ဌပိတသပ္ပိဉ္စ ယာဝဇီဝိကပဏ္ဏဉ္စ ဧကတော ပစိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ သတ္တာဟံ နိရာမိသံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ အာမိသသံသဋ္ဌံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ အန္တောဝုတ္ထဉ္စေဝ သာမံပက္ကဉ္စ ဟောတိ။ ဧတေနုပါယေန သဗ္ဗသံသဂ္ဂါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယံ ကိဉ္စိ အာမိသံ ဘိက္ခုနော ပစိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေပိဿ ဥဏှယာဂုယာ သုလသိပဏ္ဏာနိ ဝါ သိင်္ဂိဝေရံ ဝါ လောဏံ ဝါ ပက္ခိပန္တိ၊ တမ္ပိ စာလေတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ‘‘ယာဂုံ နိဗ္ဗာပေမီ’’တိ ပန စာလေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဥတ္တဏ္ဍုလဘတ္တံ လဘိတွာ ပိဒဟိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန မနုဿာ ပိဒဟိတွာ ဒေန္တိ၊ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဘတ္တံ မာ နိဗ္ဗာယတူ’’တိ ပိဒဟိတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ခီရတက္ကာဒီသု ပန သကိံ ကုထိတေသု အဂ္ဂိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ ပုနပါကဿ အနုညာတတ္တာ။

ဣမာ ပန ကပ္ပိယကုဋိယော ကဒါ ဇဟိတဝတ္ထုကာ ဟောန္တိ? ဥဿာဝနန္တိကာ တာဝ ယာ ထမ္ဘာနံ ဥပရိ ဘိတ္တိပါဒေ ဝါ နိခနိတွာ ကတာ၊ သာ သဗ္ဗေသု ထမ္ဘေသု စ ဘိတ္တိပါဒေသု စ အပနီတေသု ဇဟိတဝတ္ထုကာ ဟောတိ။ သစေ ပန ထမ္ဘေ ဝါ ဘိတ္တိပါဒေ ဝါ ပရိဝတ္တေန္တိ၊ ယော ယော ဌိတော၊ တတ္ထ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာတိ၊ သဗ္ဗေသုပိ ပရိဝတ္တိတေသု အဇဟိတဝတ္ထုကာဝ ဟောတိ။ ဣဋ္ဌကာဒီဟိ ကတာ စယဿ ဥပရိ ဘိတ္တိအတ္ထာယ ဌပိတံ ဣဋ္ဌကံ ဝါ သိလံ ဝါ မတ္တိကာပိဏ္ဍံ ဝါ အာဒိံ ကတွာ ဝိနာသိတကာလေ ဇဟိတဝတ္ထုကာဝ ဟောတိ။ ယေဟိ ပန ဣဋ္ဌကာဒီဟိ အဓိဋ္ဌိတာ၊ တေသု အပနီတေသုပိ တဒညေသု ပတိဋ္ဌာတီတိ အဇဟိတဝတ္ထုကာဝ ဟောတိ။ ဂေါနိသာဒိကာ ပါကာရာဒီဟိ ပရိက္ခေပေ ကတေ ဇဟိတဝတ္ထုကာဝ ဟောတိ။ ပုန တသ္မိံ အာရာမေ ကပ္ပိယကုဋိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန ပုနပိ ပါကာရာဒယော တတ္ထ တတ္ထ ခဏ္ဍာ ဟောန္တိ၊ တတော တတော ဂါဝေါ ပဝိသန္တိ၊ ပုန ကပ္ပိယကုဋိ ဟောတိ။ ဣတရာ ပန ဒွေ ဂေါပါနသီမတ္တံ ဌပေတွာ သဗ္ဗသ္မိံ ဆဒနေ ဝိနဋ္ဌေ ဇဟိတဝတ္ထုကာဝ ဟောန္တိ။ သစေ ဂေါပါနသီနံ ဥပရိ ဧကမ္ပိ ပက္ခပါသကမဏ္ဍလံ အတ္ထိ၊ ရက္ခတိ။

၁၀၃။ ယတြ ပနိမာ စတဿောပိ ကပ္ပိယဘူမိယော နတ္ထိ၊ တတ္ထ ကိံ ကာတဗ္ဗန္တိ? အနုပသမ္ပန္နဿ ဒတွာ တဿ သန္တကံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ဝတ္ထု – ကရဝိကတိဿတ္ထေရော ကိရ ဝိနယဓရပါမောက္ခော မဟာသီဝတ္ထေရဿ သန္တိကံ အဂမာသိ။ သော ဒီပါလောကေန သပ္ပိကုမ္ဘံ ပဿိတွာ ‘‘ဘန္တေ၊ ကိမေတ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ထေရော ‘‘အာဝုသော၊ ဂါမတော သပ္ပိကုမ္ဘော အာဘတော လူခဒိဝသေ သပ္ပိနာ ဘုဉ္ဇနတ္ထာယာ’’တိ အာဟ။ တတော နံ တိဿတ္ထေရော ‘‘န ဝဋ္ဋတိ၊ ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ထေရော ပုနဒိဝသေ ပမုခေ နိက္ခိပါပေသိ။ တိဿတ္ထေရော ပုန ဧကဒိဝသံ အာဂတော တံ ဒိသွာ တထေဝ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဘန္တေ၊ သဟသေယျပ္ပဟောနကဋ္ဌာနေ ဌပေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ ထေရော ပုနဒိဝသေ ဗဟိ နီဟရာပေတွာ နိက္ခိပါပေသိ၊ တံ စောရာ ဟရိံသု။ သော ပုန ဧကဒိဝသံ အာဂတံ တိဿတ္ထေရမာဟ ‘‘အာဝုသော၊ တယာ ‘န ဝဋ္ဋတီ’တိ ဝုတ္တေ သော ကုမ္ဘော ဗဟိ နိက္ခိတ္တော စောရေဟိ ဟဋော’’တိ။ တတော နံ တိဿတ္ထေရော အာဟ ‘‘နနု၊ ဘန္တေ၊ အနုပသမ္ပန္နဿ ဒါတဗ္ဗော အဿ၊ အနုပသမ္ပန္နဿ ဟိ ဒတွာ တဿ သန္တကံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။

ဣတိ ပါဠိမုတ္တကဝိနယဝိနိစ္ဆယသင်္ဂဟေ

ကပ္ပိယဘူမိဝိနိစ္ဆယကထာ သမတ္တာ။