📜

၂၄။ သီမာဝိနိစ္ဆယကထာ

၁၅၆။ သီမာတိ ဧတ္ထ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) သီမာ နာမေသာ ဗဒ္ဓသီမာ အဗဒ္ဓသီမာတိ ဒုဝိဓာ ဟောတိ။ တတ္ထ ဧကာဒသ ဝိပတ္တိသီမာယော အတိက္ကမိတွာ တိဝိဓသမ္ပတ္တိယုတ္တာ နိမိတ္တေန နိမိတ္တံ ဗန္ဓိတွာ သမ္မတာ သီမာ ဗဒ္ဓသီမာ နာမ။ အတိခုဒ္ဒကာ၊ အတိမဟတီ၊ ခဏ္ဍနိမိတ္တာ၊ ဆာယာနိမိတ္တာ၊ အနိမိတ္တာ၊ ဗဟိသီမေ ဌိတသမ္မတာ၊ နဒိယာ သမ္မတာ၊ သမုဒ္ဒေ သမ္မတာ၊ ဇာတဿရေ သမ္မတာ၊ သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တေန သမ္မတာ၊ သီမာယ သီမံ အဇ္ဈောတ္ထရန္တေန သမ္မတာတိ ဣမေဟိ ဧကာဒသဟိ အာကာရေဟိ သီမတော ကမ္မာနိ ဝိပဇ္ဇန္တီတိ ဝစနတော ဧတာ ဝိပတ္တိသီမာယော နာမ။

တတ္ထ အတိခုဒ္ဒကာ နာမ ယတ္ထ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ နိသီဒိတုံ န သက္ကောန္တိ။ အတိမဟတီ နာမ ယာ ကေသဂ္ဂမတ္တေနပိ တိယောဇနံ အတိက္ကမိတွာ သမ္မတာ။ ခဏ္ဍနိမိတ္တာ နာမ အဃဋိတနိမိတ္တာ ဝုစ္စတိ။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ အနုက္ကမေန ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ ပစ္ဆိမာယ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ကိတ္တေတွာ ပုန ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ပုဗ္ဗကိတ္တိတံ ပဋိကိတ္တေတွာ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဧဝံ အခဏ္ဍနိမိတ္တာ ဟောတိ။ သစေ ပန အနုက္ကမေန အာဟရိတွာ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ တတ္ထေဝ ဌပေတိ၊ ခဏ္ဍနိမိတ္တာ ဟောတိ။ အပရာပိ ခဏ္ဍနိမိတ္တာ နာမ ယာ အနိမိတ္တုပဂံ တစသာရရုက္ခံ ဝါ ခါဏုကံ ဝါ ပံသုပုဉ္ဇံ ဝါ ဝါလုကပုဉ္ဇံ ဝါ အညတရံ အန္တရာ ဧကနိမိတ္တံ ကတွာ သမ္မတာ။ ဆာယာနိမိတ္တာ နာမ ပဗ္ဗတဆာယာဒီနံ ယံ ကိဉ္စိ ဆာယံ နိမိတ္တံ ကတွာ သမ္မတာ။ အနိမိတ္တာ နာမ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ နိမိတ္တာနိ အကိတ္တေတွာ သမ္မတာ။ ဗဟိသီမေ ဌိတသမ္မတာ နာမ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာ နိမိတ္တာနံ ဗဟိ ဌိတေန သမ္မတာ။ နဒိယာ၊ သမုဒ္ဒေ၊ ဇာတဿရေ သမ္မတာ နာမ ဧတေသု နဒိအာဒီသု သမ္မတာ။ သာ ဟိ ဧဝံ သမ္မတာပိ ‘‘သဗ္ဗာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နဒီ အသီမာ၊ သဗ္ဗော သမုဒ္ဒေါ အသီမော၊ သဗ္ဗော ဇာတဿရော အသီမော’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၇) ဝစနတော အသမ္မတာဝ ဟောတိ။ သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တေန သမ္မတာ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၄၈) နာမ အတ္တနော သီမာယ ပရေသံ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တေန သမ္မတာ။ သစေ ဟိ ပေါရာဏကဿ ဝိဟာရဿ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ အမ္ဗော စေဝ ဇမ္ဗု စာတိ ဒွေ ရုက္ခာ အညမညံ သံသဋ္ဌဝိဋပါ ဟောန္တိ၊ တေသု အမ္ဗဿ ပစ္ဆိမဒိသာဘာဂေ ဇမ္ဗု၊ ဝိဟာရသီမာ စ ဇမ္ဗုံ အန္တောကတွာ အမ္ဗံ ကိတ္တေတွာ ဗဒ္ဓါ ဟောတိ။ အထ ပစ္ဆာ တဿ ဝိဟာရဿ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဝိဟာရေ ကတေ သီမံ ဗန္ဓန္တာ ဘိက္ခူ တံ အမ္ဗံ အန္တောကတွာ ဇမ္ဗုံ ကိတ္တေတွာ ဗန္ဓန္တိ ၊ သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္နာ ဟောတိ။ တသ္မာ သစေ ပဌမတရံ ကတဿ ဝိဟာရဿ သီမာ အသမ္မတာ ဟောတိ၊ သီမာယ ဥပစာရော ဌပေတဗ္ဗော။ သစေ သမ္မတာ ဟောတိ၊ ပစ္ဆိမကောဋိယာ ဟတ္ထမတ္တာ သီမန္တရိကာ ဌပေတဗ္ဗာ။ ကုရုန္ဒိယံ ‘‘ဝိဒတ္ထိမတ္တမ္ပိ’’၊ မဟာပစ္စရိယံ ‘‘စတုရင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကရုက္ခောပိ စ ဒွိန္နံ သီမာနံ နိမိတ္တံ ဟောတိ။ သော ပန ဝဍ္ဎန္တော သီမသင်္ကရံ ကရောတိ၊ တသ္မာ န ကာတဗ္ဗော။ သီမာယ သီမံ အဇ္ဈောတ္ထရန္တေန သမ္မတာ နာမ အတ္တနော သီမာယ ပရေသံ သီမံ အဇ္ဈောတ္ထရန္တေန သမ္မတာ။ သစေ ဟိ ပရေသံ ဗဒ္ဓသီမံ သကလံ ဝါ တဿာ ပဒေသံ ဝါ အန္တောကတွာ အတ္တနော သီမံ သမ္မန္နန္တိ၊ သီမာယ သီမံ အဇ္ဈောတ္ထရိတာ နာမ ဟောတိ။ ဘိက္ခုနီနံ ပန သီမံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ အန္တောပိ ဘိက္ခူနံ သီမံ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ ဘိက္ခူနံ သီမာယ ဧသေဝ နယော။ န ဟိ တေ အညမညဿ ကမ္မေ ဂဏပူရကာ ဟောန္တိ၊ န ကမ္မဝါစံ ဝဂ္ဂံ ကရောန္တိ။ ဣတိ ဣမာ ဧကာဒသ ဝိပတ္တိသီမာယော အတိက္ကမိတွာ သီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။

၁၅၇။ တိဝိဓသမ္ပတ္တိယုတ္တာ နာမ နိမိတ္တသမ္ပတ္တိယာ ပရိသသမ္ပတ္တိယာ ကမ္မဝါစာသမ္ပတ္တိယာ စ ယုတ္တာ။ တတ္ထ နိမိတ္တသမ္ပတ္တိယာ ယုတ္တာ နာမ ပဗ္ဗတနိမိတ္တံ ပါသာဏနိမိတ္တံ ဝနနိမိတ္တံ ရုက္ခနိမိတ္တံ မဂ္ဂနိမိတ္တံ ဝမ္မိကနိမိတ္တံ နဒီနိမိတ္တံ ဥဒကနိမိတ္တန္တိ ဧဝံ ဝုတ္တေသု အဋ္ဌသု နိမိတ္တေသု တသ္မိံ တသ္မိံ ဒိသာဘာဂေ ယထာလဒ္ဓါနိ နိမိတ္တုပဂါနိ နိမိတ္တာနိ ‘‘ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ။ ပဗ္ဗတော၊ ဘန္တေ။ ဧသော ပဗ္ဗတော နိမိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ နယေန သမ္မာ ကိတ္တေတွာ သမ္မတာ။

တတြာယံ ဝိနိစ္ဆယော (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၃၈) – ဝိနယဓရေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ ‘‘ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တ’’န္တိ? ‘‘ပဗ္ဗတော၊ ဘန္တေ’’တိ။ ဣဒံ ပန ဥပသမ္ပန္နော ဝါ အာစိက္ခတု အနုပသမ္ပန္နော ဝါ၊ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ပုန ဝိနယဓရေန ‘‘ဧသော ပဗ္ဗတော နိမိတ္တ’’န္တိ ဧဝံ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတဗ္ဗံ၊ ‘‘ဧတံ ပဗ္ဗတံ နိမိတ္တံ ကရောမ၊ ကရိဿာမ၊ နိမိတ္တံ ကတော၊ နိမိတ္တံ ဟောတု၊ ဟောတိ၊ ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဝံ ပန ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ပါသာဏာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ၊ ပုရတ္ထိမာယ အနုဒိသာယ၊ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ၊ ဒက္ခိဏာယ အနုဒိသာယ၊ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ၊ ပစ္ဆိမာယ အနုဒိသာယ၊ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ၊ ဥတ္တရာယ အနုဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ? ဥဒကံ၊ ဘန္တေ။ ဧတံ ဥဒကံ နိမိတ္တန္တိ ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ ပန အဋ္ဌပေတွာ ပုန ‘‘ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ? ပဗ္ဗတော၊ ဘန္တေ။ ဧသော ပဗ္ဗတော နိမိတ္တ’’န္တိ ဧဝံ ပဌမံ ကိတ္တိတနိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာဝ ဌပေတဗ္ဗံ။ ဧဝဉှိ နိမိတ္တေန နိမိတ္တံ ဃဋိတံ ဟောတိ၊ နိမိတ္တာနိ သကိံ ကိတ္တိတာနိပိ ကိတ္တိတာနေဝ ဟောန္တိ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘တိက္ခတ္တုံ သီမမဏ္ဍလံ ဗန္ဓန္တေန နိမိတ္တံ ကိတ္တေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

၁၅၈။ ဣဒါနိ နိမိတ္တုပဂါနိ ပဗ္ဗတာဒီနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ – တိဝိဓော ပဗ္ဗတော သုဒ္ဓပံသုပဗ္ဗတော သုဒ္ဓပါသာဏပဗ္ဗတော ဥဘယမိဿကောတိ။ သော တိဝိဓောပိ ဝဋ္ဋတိ၊ ဝါလိကရာသိ ပန န ဝဋ္ဋတိ။ ဣတရောပိ ဟတ္ထိပ္ပမာဏတော ဩမကတရော န ဝဋ္ဋတိ၊ ဟတ္ထိပ္ပမာဏတော ပဋ္ဌာယ သိနေရုပ္ပမာဏောပိ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ စတူသု ဒိသာသု စတ္တာရော တီသု ဝါ တယော ပဗ္ဗတာ ဟောန္တိ ၊ စတူဟိ ဝါ တီဟိ ဝါ ပဗ္ဗတနိမိတ္တေဟိ သမ္မန္နိတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ၊ ဒွီဟိ ပန နိမိတ္တေဟိ ဧကေန ဝါ သမ္မန္နိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဣတော ပရေသု ပါသာဏနိမိတ္တာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မာ ပဗ္ဗတနိမိတ္တံ ကရောန္တေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ ‘‘ဧကာဗဒ္ဓါ၊ န ဧကာဗဒ္ဓါ’’တိ။ သစေ ဧကာဗဒ္ဓါ ဟောတိ၊ န ကာတဗ္ဗော။ တဉှိ စတူသု ဝါ အဋ္ဌသု ဝါ ဒိသာသု ကိတ္တေန္တေနပိ ဧကမေဝ နိမိတ္တံ ကိတ္တိတံ ဟောတိ၊ တသ္မာ ယော ဧဝံ စက္ကသဏ္ဌာနေန ဝိဟာရမ္ပိ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတော ပဗ္ဗတော၊ တံ ဧကဒိသာယ ကိတ္တေတွာ အညာသု ဒိသာသု တံ ဗဟိဒ္ဓါ ကတွာ အန္တော အညာနိ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနိ။ သစေ ပဗ္ဗတဿ တတိယဘာဂံ ဝါ ဥပဍ္ဎံ ဝါ အန္တောသီမာယ ကတ္တုကာမာ ဟောန္တိ၊ ပဗ္ဗတံ အကိတ္တေတွာ ယတ္တကံ ပဒေသံ အန္တော ကတ္တုကာမာ၊ တဿ ပရတော တသ္မိံယေဝ ပဗ္ဗတေ ဇာတရုက္ခဝမ္မိကာဒီသု အညတရံ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ သစေ ဧကယောဇနဒွိယောဇနပ္ပမာဏံ သဗ္ဗံ ပဗ္ဗတံ အန္တော ကတ္တုကာမာ ဟောန္တိ၊ ပဗ္ဗတဿ ပရတော ဘူမိယံ ဇာတရုက္ခဝမ္မိကာဒီနိ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနိ။

ပါသာဏနိမိတ္တေ အယဂုဠောပိ ပါသာဏသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ ယော ကောစိ ပါသာဏော ဝဋ္ဋတိ။ ပမာဏတော ပန ဟတ္ထိပ္ပမာဏော ပဗ္ဗတသင်္ချံ ဂတော၊ တသ္မာ သော န ဝဋ္ဋတိ၊ မဟာဂေါဏမဟာမဟိံသပ္ပမာဏော ပန ဝဋ္ဋတိ။ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန ဒွတ္တိံသပလဂုဠပိဏ္ဍပ္ပမာဏော ဝဋ္ဋတိ၊ တတော ခုဒ္ဒကတရော ဣဋ္ဌကာ ဝါ မဟန္တီပိ န ဝဋ္ဋတိ၊ အနိမိတ္တုပဂပါသာဏာနံ ရာသိပိ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပဂေဝ ပံသုဝါလုကရာသိ။ ဘူမိသမော ခလမဏ္ဍလသဒိသော ပိဋ္ဌိပါသာဏော ဝါ ဘူမိတော ခါဏုကော ဝိယ ဥဋ္ဌိတပါသာဏော ဝါ ဟောတိ၊ သောပိ ပမာဏုပဂေါ စေ၊ ဝဋ္ဋတိ။ ပိဋ္ဌိပါသာဏော အတိမဟန္တောပိ ပါသာဏသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ သစေ မဟတော ပိဋ္ဌိပါသာဏဿ ဧကပ္ပဒေသံ အန္တောသီမာယ ကတ္တုကာမာ ဟောန္တိ၊ တံ အကိတ္တေတွာ တဿုပရိ အညော ပါသာဏော ကိတ္တေတဗ္ဗော။ သစေ ပိဋ္ဌိပါသာဏုပရိ ဝိဟာရံ ကရောန္တိ၊ ဝိဟာရမဇ္ဈေန ဝါ ပိဋ္ဌိပါသာဏော ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဝရူပေါ ပိဋ္ဌိပါသာဏော န ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ဟိ တံ ကိတ္တေန္တိ၊ နိမိတ္တဿ ဥပရိ ဝိဟာရော ဟောတိ၊ နိမိတ္တဉ္စ နာမ ဗဟိသီမာယ ဟောတိ၊ ဝိဟာရောပိ ဗဟိသီမာယံ အာပဇ္ဇတိ။ ဝိဟာရံ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတပိဋ္ဌိပါသာဏော ဧကတ္ထ ကိတ္တေတွာ အညတ္ထ န ကိတ္တေတဗ္ဗော။

ဝနနိမိတ္တေ တိဏဝနံ ဝါ တစသာရတာလနာဠိကေရာဒိရုက္ခဝနံ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ၊ အန္တောသာရာနံ ပန သာကသာလာဒီနံ အန္တောသာရမိဿကာနံ ဝါ ရုက္ခာနံ ဝနံ ဝဋ္ဋတိ၊ တဉ္စ ခေါ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန စတုပဉ္စရုက္ခမတ္တမ္ပိ၊ တတော ဩရံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပရံ ယောဇနသတိကမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန ဝနမဇ္ဈေ ဝိဟာရံ ကရောန္တိ၊ ဝနံ န ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ ဧကဒေသံ အန္တောသီမာယ ကာတုကာမေဟိပိ ဝနံ အကိတ္တေတွာ တတ္ထ ရုက္ခပါသာဏာဒယော ကိတ္တေတဗ္ဗာ။ ဝိဟာရံ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတဝနံ ဧကတ္ထ ကိတ္တေတွာ အညတ္ထ န ကိတ္တေတဗ္ဗံ။

ရုက္ခနိမိတ္တေ တစသာရော တာလနာဠိကေရာဒိရုက္ခော န ဝဋ္ဋတိ၊ အန္တောသာရော ဇီဝမာနကော အန္တမသော ဥဗ္ဗေဓတော အဋ္ဌင်္ဂုလော ပရိဏာဟတော သူစိဒဏ္ဍကပ္ပမာဏောပိ ဝဋ္ဋတိ။ တတော ဩရံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပရံ ဒွါဒသယောဇနော သုပ္ပတိဋ္ဌိတနိဂြောဓောပိ ဝဋ္ဋတိ။ ဝံသနဠကသရာဝါဒီသု ဗီဇံ ရောပေတွာ ဝဍ္ဎာပိတော ပမာဏုပဂေါပိ န ဝဋ္ဋတိ၊ တတော အပနေတွာ ပန တံ ခဏမ္ပိ ဘူမိယံ ရောပေတွာ ကောဋ္ဌကံ ကတွာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတွာ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ နဝမူလသာခါနိဂ္ဂမနံ အကာရဏံ၊ ခန္ဓံ ဆိန္ဒိတွာ ရောပိတေ ပန ဧတံ ယုဇ္ဇတိ။ ကိတ္တေန္တေန စ ‘‘ရုက္ခော’’တိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ ‘‘သာကရုက္ခော’’တိပိ ‘‘သာလရုက္ခော’’တိပိ။ ဧကာဗဒ္ဓံ ပန သုပ္ပတိဋ္ဌိတနိဂြောဓသဒိသံ ဧကတ္ထ ကိတ္တေတွာ အညတ္ထ ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။

မဂ္ဂနိမိတ္တေ အရညခေတ္တနဒီတဠာကမဂ္ဂါဒယော န ဝဋ္ဋန္တိ၊ ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ ဝါ သကဋမဂ္ဂေါ ဝါ ဝဋ္ဋတိ။ ယော နိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ ဒွေ တီဏိ ဂါမန္တရာနိ ဂစ္ဆတိ၊ ယော ပန ဇင်္ဃမဂ္ဂသကဋမဂ္ဂတော ဩက္ကမိတွာ ပုန သကဋမဂ္ဂမေဝ ဩတရတိ၊ ယေ ဝါ ဇင်္ဃမဂ္ဂသကဋမဂ္ဂါ အဝဠဉ္ဇာ၊ တေ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ ဇင်္ဃသတ္ထသကဋသတ္ထေဟိ ဝဠဉ္ဇိယမာနာယေဝ ဝဋ္ဋန္တိ။ သစေ ဒွေ မဂ္ဂါ နိက္ခမိတွာ ပစ္ဆာ သကဋဓုရမိဝ ဧကီဘဝန္တိ၊ ဒွေဓာ ဘိန္နဋ္ဌာနေ ဝါ သမ္ဗန္ဓဋ္ဌာနေ ဝါ သကိံ ကိတ္တေတွာ ပုန န ကိတ္တေတဗ္ဗာ။ ဧကာဗဒ္ဓနိမိတ္တဉှေတံ ဟောတိ။ သစေ ဝိဟာရံ ပရိက္ခိပိတွာ စတ္တာရော မဂ္ဂါ စတူသု ဒိသာသု ဂစ္ဆန္တိ၊ မဇ္ဈေ ဧကံ ကိတ္တေတွာ အပရံ ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧကာဗဒ္ဓနိမိတ္တဉှေတံ။ ကောဏံ နိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ ဂတံ ပန ပရဘာဂေ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဝိဟာရမဇ္ဈေန နိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ ဂတမဂ္ဂေါ ပန န ကိတ္တေတဗ္ဗော၊ ကိတ္တိတေ နိမိတ္တဿ ဥပရိ ဝိဟာရော ဟောတိ။ သစေ သကဋမဂ္ဂဿ အန္တိမစက္ကမဂ္ဂံ နိမိတ္တံ ကရောန္တိ၊ မဂ္ဂေါ ဗဟိသီမာယ ဟောတိ၊ သစေ ဗာဟိရစက္ကမဂ္ဂံ နိမိတ္တံ ကရောန္တိ၊ ဗာဟိရစက္ကမဂ္ဂေါ ဗဟိသီမာယ ဟောတိ ၊ သေသံ အန္တောသီမံ ဘဇတိ။ မဂ္ဂံ ကိတ္တေန္တေန ‘‘မဂ္ဂေါ ပန္ထော ပထော ပဇ္ဇော’’တိအာဒီသု ဒသသု ယေန ကေနစိ နာမေန စ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ပရိခါသဏ္ဌာနေန ဝိဟာရံ ပရိက္ခိပိတွာ ဂတမဂ္ဂေါ ဧကတ္ထ ကိတ္တေတွာ အညတ္ထ ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။

ဝမ္မိကနိမိတ္တေ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန တံ ဒိဝသံ ဇာတော အဋ္ဌင်္ဂုလုဗ္ဗေဓော ဂေါဝိသာဏပ္ပမာဏောပိ ဝမ္မိကော ဝဋ္ဋတိ၊ တတော ဩရံ န ဝဋ္ဋတိ။ ပရံ ဟိမဝန္တပဗ္ဗတသဒိသောပိ ဝဋ္ဋတိ၊ ဝိဟာရံ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတံ ပန ဧကာဗဒ္ဓံ ဧကတ္ထ ကိတ္တေတွာ အညတ္ထ ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။

နဒီနိမိတ္တေ ယဿာ ဓမ္မိကာနံ ရာဇူနံ ကာလေ အနွဍ္ဎမာသံ အနုဒသာဟံ အနုပဉ္စာဟန္တိ ဧဝံ ဒေဝေ ဝဿန္တေ ဝလာဟကေသု ဝိဂတမတ္တေသု သောတံ ပစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ အယံ နဒီသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ။ ယဿာ ပန ဤဒိသေ သုဝုဋ္ဌိကာလေ ဝဿာနဿ စာတုမာသေ သောတံ န ပစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ယတ္ထ တိတ္ထေန ဝါ အတိတ္ထေန ဝါ သိက္ခာကရဏီယေ အာဂတလက္ခဏေန တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အန္တရဝါသကံ အနုက္ခိပိတွာ ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ ဧကင်္ဂုလဒွင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ အန္တရဝါသကော တေမိယတိ၊ အယံ နဒီ သီမံ ဗန္ဓန္တာနံ နိမိတ္တံ ဟောတိ။ ဘိက္ခုနိယာ နဒီပါရဂမနေပိ ဥပေါသထာဒိသင်္ဃကမ္မကရဏေပိ နဒီပါရသီမာသမ္မန္နနေပိ အယမေဝ နဒီ။ ယာ ပန မဂ္ဂေါ ဝိယ သကဋဓုရသဏ္ဌာနေန ဝါ ပရိခါသဏ္ဌာနေန ဝါ ဝိဟာရံ ပရိက္ခိပိတွာ ဂတာ၊ တံ ဧကတ္ထ ကိတ္တေတွာ အညတ္ထ ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဝိဟာရဿ စတူသု ဒိသာသု အညမညံ ဝိနိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ ဂတေ နဒီစတုက္ကေပိ ဧသေဝ နယော။ အသမ္မိဿာ နဒိယော ပန စတဿောပိ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ဝတိံ ကရောန္တော ဝိယ ရုက္ခပါဒေ နိခဏိတွာ ဝလ္လိပလာလာဒီဟိ နဒီသောတံ ရုန္ဓန္တိ၊ ဥဒကံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ အာဝရဏံ ပဝတ္တတိယေဝ၊ နိမိတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ယထာ ပန ဥဒကံ န ပဝတ္တတိ၊ ဧဝံ သေတုမှိ ကတေ အပဝတ္တမာနာ နဒီနိမိတ္တံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ နဒီနိမိတ္တံ၊ အပ္ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ ဥဒကနိမိတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ယာ ပန ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလေ ဝါ ဂိမှေ ဝါ နိရုဒကဘာဝေန န ပဝတ္တတိ၊ သာ ဝဋ္ဋတိ။ မဟာနဒိတော ဥဒကမာတိကံ နီဟရန္တိ၊ သာ ကုန္နဒီသဒိသာ ဟုတွာ တီဏိ သဿာနိ သမ္ပာဒေန္တီ နိစ္စံ ပဝတ္တတိ၊ ကိဉ္စာပိ ပဝတ္တတိ၊ နိမိတ္တံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယာ ပန မူလေ မဟာနဒိတော နီဟတာပိ ကာလန္တရေန တေနေဝ နီဟတမဂ္ဂေန နဒိံ ဘိန္ဒိတွာ သယံ ဂစ္ဆတိ၊ ဂစ္ဆန္တီ ပရတော သုသုမာရာဒိသမာကိဏ္ဏာ နာဝါဒီဟိ သဉ္စရိတဗ္ဗာ နဒီ ဟောတိ၊ တံ နိမိတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ဥဒကနိမိတ္တေ နိရုဒကဋ္ဌာနေ နာဝါယ ဝါ စာဋိအာဒီသု ဝါ ဥဒကံ ပူရေတွာ ဥဒကနိမိတ္တံ ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဘူမိဂတမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ တဉ္စ ခေါ အပ္ပဝတ္တနဥဒကံ အာဝါဋပေါက္ခရဏီတဠအာကဇာတဿရလောဏိသမုဒ္ဒါဒီသု ဌိတံ၊ အဋ္ဌိတံ ပန ဩဃနဒီဥဒကဝါဟကမာတိကာဒီသု ဥဒကံ န ဝဋ္ဋတိ ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဂမ္ဘီရေသု အာဝါဋာဒီသု ဥက္ခေပိမံ ဥဒကံ နိမိတ္တံ န ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ဒုဝုတ္တံ၊ အတ္တနောမတိမတ္တမေဝ။ ဌိတံ ပန အန္တမသော သူကရခတာယပိ ဂါမဒါရကာနံ ကီဠနဝါပိယမ္ပိ တံ ခဏညေဝ ပထဝိယံ အာဝါဋံ ကတွာ ကုဋေဟိ အာဟရိတွာ ပူရိတဥဒကမ္ပိ သစေ ယာဝ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနာ တိဋ္ဌတိ၊ အပ္ပံ ဝါ ဟောတု ဗဟုံ ဝါ၊ ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မိံ ပန ဌာနေ နိမိတ္တသညာကရဏတ္ထံ ပါသာဏဝါလိကာပံသုအာဒိရာသိ ဝါ ပါသာဏတ္ထမ္ဘော ဝါ ဒါရုတ္ထမ္ဘော ဝါ ကာတဗ္ဗော။ တံ ကာတုံ ကာရေတုဉ္စ ဘိက္ခုဿ ဝဋ္ဋတိ၊ လာဘသီမာယံ ပန န ဝဋ္ဋတိ။ သမာနသံဝါသကသီမာ ကဿစိ ပီဠနံ န ကရောတိ၊ ကေဝလံ ဘိက္ခူနံ ဝိနယကမ္မမေဝ သာဓေတိ၊ တသ္မာ ဧတ္ထ ဝဋ္ဋတိ။

ဣမေဟိ စ အဋ္ဌဟိ နိမိတ္တေဟိ အသမ္မိဿေဟိပိ အညမညံ သမ္မိဿေဟိပိ သီမာ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ သာ ဧဝံ သမ္မန္နိတွာ ဗဇ္ဈမာနာ ဧကေန ဒွီဟိ ဝါ နိမိတ္တေဟိ အဗဒ္ဓါ ဟောတိ၊ တီဏိ ပန အာဒိံ ကတွာ ဝုတ္တပ္ပကာရာနံ နိမိတ္တာနံ သတေနပိ ဗဒ္ဓါ ဟောတိ။ သာ တီဟိ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာ ဟောတိ၊ စတူဟိ စတုရဿာ ဝါ သိင်္ဃာဋကအဍ္ဎစန္ဒမုဒိင်္ဂါဒိသဏ္ဌာနာ ဝါ၊ တတော အဓိကေဟိ နာနာသဏ္ဌာနာ။ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာ သမ္မတာ ‘‘နိမိတ္တသမ္ပတ္တိယုတ္တာ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၁၅၉။ ပရိသသမ္ပတ္တိယုတ္တာ နာမ သဗ္ဗန္တိမေန ပရိစ္ဆေဒေန စတူဟိ ဘိက္ခူဟိ သန္နိပတိတွာ ယာဝတိကာ တသ္မိံ ဂါမခေတ္တေ ဗဒ္ဓသီမံ ဝါ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရေ ဝါ အနောက္ကမိတွာ ဌိတာ ဘိက္ခူ၊ တေ သဗ္ဗေ ဟတ္ထပါသေ ဝါ ကတွာ ဆန္ဒံ ဝါ အာဟရိတွာ သမ္မတာ။

၁၆၀။ ကမ္မဝါစာသမ္ပတ္တိယုတ္တာ နာမ –

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ယာဝတာ သမန္တာ နိမိတ္တာ ကိတ္တိတာ၊ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ သင်္ဃော ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ သီမံ သမ္မန္နေယျ သမာနသံဝါသံ ဧကူပေါသထံ၊ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ယာဝတာ သမန္တာ နိမိတ္တာ ကိတ္တိတာ၊ သင်္ဃော ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ သီမံ သမ္မန္နတိ သမာနသံဝါသံ ဧကူပေါသထံ၊ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ သီမာယ သမ္မုတိ သမာနသံဝါသာယ ဧကူပေါသထာယ၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။

‘‘သမ္မတာ သီမာ သင်္ဃေန ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ၊ ခမတိ သင်္ဃဿ၊ တသ္မာ တုဏှီ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၃၉) –

ဧဝံ ဝုတ္တာယ ပရိသုဒ္ဓါယ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာယ သမ္မတာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ နိမိတ္တာနံ အန္တော သီမာ ဟောတိ၊ နိမိတ္တာနိ သီမတော ဗဟိ ဟောန္တိ။

၁၆၁။ ဧဝံ ဗဒ္ဓါယ စ သီမာယ တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝါသသုခတ္ထံ ဒဠှီကမ္မတ္ထဉ္စ အဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိ ကာတဗ္ဗာ။ သာ ပန ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗာ –

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ယာ သာ သင်္ဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ၊ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ သင်္ဃော တံ သီမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နေယျ ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ၊ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ယာ သာ သင်္ဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ၊ သင်္ဃော တံ သီမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နတိ ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ၊ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတိဿာ သီမာယ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသာယ သမ္မုတိ ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။

‘‘သမ္မတာ သာ သီမာ သင်္ဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသာ ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ၊ ခမတိ သင်္ဃဿ၊ တသ္မာ တုဏှီ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၃)။

ဧတ္ထ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၄၄) စ နိဂမနဂရာနမ္ပိ ဂါမေနေဝ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဂါမူပစာရောတိ ပရိက္ခိတ္တဿ ပရိက္ခေပေါ၊ အပရိက္ခိတ္တဿ ပရိက္ခေပေါကာသော။ ဣမေသု ပန ဂါမဂါမူပစာရေသု အဓိဋ္ဌိတတေစီဝရိကော ဘိက္ခု ပရိဟာရံ န လဘတိ။ အယဉှိ အဝိပ္ပဝါသသီမာ ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ န ဩတ္ထရတိ၊ သမာနသံဝါသကသီမာဝ ဩတ္ထရတိ။ သမာနသံဝါသကသီမာ စေတ္ထ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဂစ္ဆတိ၊ အဝိပ္ပဝါသသီမာ ပန ယတ္ထ သမာနသံဝါသကသီမာ၊ တတ္ထေဝ ဂစ္ဆတိ။ န ဟိ တဿာ ဝိသုံ နိမိတ္တကိတ္တနံ အတ္ထိ၊ တတ္ထ သစေ အဝိပ္ပဝါသာယ သမ္မုတိကာလေ ဂါမော အတ္ထိ၊ တံ သာ န ဩတ္ထရတိ ။ သစေ ပန သမ္မတာယ သီမာယ ပစ္ဆာ ဂါမော နိဝိသတိ၊ သောပိ သီမသင်္ချံယေဝ ဂစ္ဆတိ။ ယထာ စ ပစ္ဆာ နိဝိဋ္ဌော၊ ဧဝံ ပဌမံ နိဝိဋ္ဌဿ ပစ္ဆာ ဝဍ္ဎိတပ္ပဒေသောပိ သီမသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ။ သစေ သီမာသမ္မုတိကာလေ ဂေဟာနိ ကတာနိ၊ ‘‘ပဝိသိဿာမာ’’တိ အာလယောပိ အတ္ထိ၊ မနုဿာ ပန အပ္ပဝိဋ္ဌာ၊ ပေါရာဏကဂါမံ ဝါ သစေ ဂေဟမေဝ ဆဍ္ဍေတွာ အညတ္ထ ဂတာ၊ အဂါမောယေဝ ဧသ၊ သီမာ ဩတ္ထရတိ။ သစေ ပန ဧကမ္ပိ ကုလံ ပဝိဋ္ဌံ ဝါ အဂတံ ဝါ အတ္ထိ၊ ဂါမောယေဝ၊ သီမာ န ဩတ္ထရတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။

၁၆၂။ အယံ ပန ဝိတ္ထာရော (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၃၈) သီမံ ဗန္ဓိတုကာမေန ဟိ သာမန္တဝိဟာရေသု ဘိက္ခူ တဿ တဿ ဝိဟာရဿ သီမာပရိစ္ဆေဒံ ပုစ္ဆိတွာ ဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာနံ သီမာယ သီမန္တရိကံ၊ အဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာနံ သီမာယ ဥပစာရံ ဌပေတွာ ဒိသာစာရိကဘိက္ခူနံ နိဿဉ္စာရသမယေ သစေ ဧကသ္မိံ ဂါမခေတ္တေ သီမံ ဗန္ဓိတုကာမာ၊ ယေ တတ္ထ ဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာ၊ တေသု ဘိက္ခူနံ ‘‘မယံ အဇ္ဇ သီမံ ဗန္ဓိဿာမ၊ တုမှေ သကသီမာယ ပရိစ္ဆေဒတော မာ နိက္ခမိတ္ထာ’’တိ ပေသေတဗ္ဗံ။ ယေ အဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာ၊ တေသု ဘိက္ခူ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပါတေတဗ္ဗာ၊ ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟရာပေတဗ္ဗော။ ‘‘သစေ အညာနိပိ ဂါမခေတ္တာနိ အန္တောကာတုကာမာ၊ တေသု ဂါမေသု ယေ ဘိက္ခူ ဝသန္တိ၊ တေဟိပိ အာဂန္တဗ္ဗံ၊ အနာဂစ္ဆန္တာနံ ဆန္ဒော အာဟရိတဗ္ဗော’’တိ မဟာသုမတ္ထေရော အာဟ။ မဟာပဒုမတ္ထေရော ပန ‘‘နာနာဂါမခေတ္တာနိ နာမ ပါဋိယေက္ကံ ဗဒ္ဓသီမသဒိသာနိ၊ န တတော ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ အာဂစ္ဆတိ၊ အန္တောနိမိတ္တဂတေဟိ ပန ဘိက္ခူဟိ အာဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ ပုန အာဟ ‘‘သမာနသံဝါသကသီမာသမ္မန္နနကာလေ အာဂမနမ္ပိ အနာဂမနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ၊ အဝိပ္ပဝါသသီမာသမ္မန္နနကာလေ ပန အန္တောနိမိတ္တဂတေဟိ အာဂန္တဗ္ဗံ၊ အနာဂစ္ဆန္တာနံ ဆန္ဒော အာဟရိတဗ္ဗော’’တိ။

ဧဝံ သန္နိပတိတေသု ဘိက္ခူသု ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒေ အာဟဋေ တေသု တေသု မဂ္ဂေသု နဒီတိတ္ထဂါမဒွါရာဒီသု စ အာဂန္တုကဘိက္ခူနံ သီဃံ သီဃံ ဟတ္ထပါသနယနတ္ထဉ္စေဝ ဗဟိသီမကရဏတ္ထဉ္စ အာရာမိကေ စေဝ သမဏုဒ္ဒေသေ စ ဌပေတွာ ဘေရိသညံ ဝါ သင်္ခသညံ ဝါ ကတွာ နိမိတ္တကိတ္တနာနန္တရံ ဝုတ္တာယ ‘‘သုဏာတု မေ ဘန္တေ သင်္ဃော’’တိအာဒိကာယ ကမ္မဝါစာယ သီမာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေယေဝ နိမိတ္တာနိ ဗဟိကတွာ ဟေဋ္ဌာ ပထဝီသန္ဓာရကံ ဥဒကပရိယန္တံ ကတွာ သီမာ ဂတာ ဟောတိ။

၁၆၃။ ဣမံ ပန သမာနသံဝါသကသီမံ သမ္မန္နန္တေဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒါဒီနံ သင်္ဃကမ္မာနံ သုခကရဏတ္ထံ ပဌမံ ခဏ္ဍသီမာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ။ တံ ပန ဗန္ဓန္တေဟိ ဝတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗံ။ သစေ ဟိ ဗောဓိစေတိယဘတ္တသာလာဒီနိ သဗ္ဗဝတ္ထူနိ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ကတဝိဟာရေ ဗန္ဓန္တိ၊ ဝိဟာရမဇ္ဈေ ဗဟူနံ သမောသရဏဋ္ဌာနေ အဗန္ဓိတွာ ဝိဟာရပစ္စန္တေ ဝိဝိတ္တောကာသေ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ။ အကတဝိဟာရေ ဗန္ဓန္တေဟိ ဗောဓိစေတိယာဒီနံ သဗ္ဗဝတ္ထူနံ ဌာနံ သလ္လက္ခေတွာ ယထာ ပတိဋ္ဌိတေသု ဝတ္ထူသု ဝိဟာရပစ္စန္တေ ဝိဝိတ္တောကာသေ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ။ သာ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန သစေ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ ဂဏှာတိ၊ ဝဋ္ဋတိ၊ တတော ဩရံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပရံ ဘိက္ခုသဟဿံ ဂဏှန္တီပိ ဝဋ္ဋတိ။ တံ ဗန္ဓန္တေဟိ သီမမာဠကဿ သမန္တာ နိမိတ္တုပဂါ ပါသာဏာ ဌပေတဗ္ဗာ၊ န ခဏ္ဍသီမာယ ဌိတေဟိ မဟာသီမာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ၊ န မဟာသီမာယ ဌိတေဟိ ခဏ္ဍသီမာ၊ ခဏ္ဍသီမာယမေဝ ပန ဌတွာ ခဏ္ဍသီမာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ။

တတြာယံ ဗန္ဓနဝိဓိ – သမန္တာ ‘‘ဧသော ပါသာဏော နိမိတ္တ’’န္တိ ဧဝံ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာ ကမ္မဝါစာယ သီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ အထ တဿာ ဧဝ ဒဠှီကမ္မတ္ထံ အဝိပ္ပဝါသကမ္မဝါစာ ကာတဗ္ဗာ။ ဧဝဉှိ ‘‘သီမံ သမူဟနိဿာမာ’’တိ အာဂတာ သမူဟနိတုံ န သက္ခိဿန္တိ။ သီမံ သမ္မန္နိတွာ ဗဟိ သီမန္တရိကပါသာဏာ ဌပေတဗ္ဗာ။ သီမန္တရိကာ ပစ္ဆိမကောဋိယာ ဧကရတနပ္ပမာဏာ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဝိဒတ္ထိပ္ပမာဏာပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ကုရုန္ဒိယံ၊ ‘‘စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏာပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တံ။ သစေ ပန ဝိဟာရော မဟာ ဟောတိ၊ ဒွေပိ တိဿောပိ တတုတ္တရိမ္ပိ ခဏ္ဍသီမာယော ဗန္ဓိတဗ္ဗာ။

ဧဝံ ခဏ္ဍသီမံ သမ္မန္နိတွာ မဟာသီမသမ္မုတိကာလေ ခဏ္ဍသီမတော နိက္ခမိတွာ မဟာသီမာယံ ဌတွာ သမန္တာ အနုပရိယာယန္တေဟိ သီမန္တရိကပါသာဏာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ၊ တတော အဝသေသနိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟန္တေဟိ ကမ္မဝါစာယ သမာနသံဝါသကသီမံ သမ္မန္နိတွာ တဿာ ဒဠှီကမ္မတ္ထံ အဝိပ္ပဝါသကမ္မဝါစာပိ ကာတဗ္ဗာ။ ဧဝဉှိ ‘‘သီမံ သမူဟနိဿာမာ’’တိ အာဂတာ သမူဟနိတုံ န သက္ခိဿန္တိ။ သစေ ပန ခဏ္ဍသီမာယ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာ တတော သီမန္တရိကာယ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာ မဟာသီမာယ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေန္တိ၊ ဧဝံ တီသု ဌာနေသု နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာ ယံ သီမံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တံ ပဌမံ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ယထာဝုတ္တနယေန ခဏ္ဍသီမတောဝ ပဋ္ဌာယ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ဗဒ္ဓါသု ပန သီမာသု ခဏ္ဍသီမာယ ဌိတာ ဘိက္ခူ မဟာသီမာယ ကမ္မံ ကရောန္တာနံ န ကောပေန္တိ၊ မဟာသီမာယ ဝါ ဌိတာ ခဏ္ဍသီမာယ ကရောန္တာနံ၊ သီမန္တရိကာယ ပန ဌိတာ ဥဘိန္နမ္ပိ န ကောပေန္တိ။ ဂါမခေတ္တေ ဌတွာ ကမ္မံ ကရောန္တာနံ ပန သီမန္တရိကာယ ဌိတာ ကောပေန္တိ။ သီမန္တရိကာ ဟိ ဂါမခေတ္တံ ဘဇတိ။

သီမာ စ နာမေသာ န ကေဝလာ ပထဝီတလေယေဝ ဗဒ္ဓါ ဗဒ္ဓါ နာမ ဟောတိ၊ အထ ခေါ ပိဋ္ဌိပါသာဏေပိ ကုဋိဂေဟေပိ လေဏေပိ ပါသာဒေပိ ပဗ္ဗတမတ္ထကေပိ ဗဒ္ဓါ ဗဒ္ဓါယေဝ ဟောတိ။ တတ္ထ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ ဗန္ဓန္တေဟိ ပါသာဏပိဋ္ဌိယံ ရာဇိံ ဝါ ကောဋ္ဋေတွာ ဥဒုက္ခလံ ဝါ ခဏိတွာ နိမိတ္တံ န ကာတဗ္ဗံ၊ နိမိတ္တုပဂပါသာဏေ ဌပေတွာ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနိ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ သီမာ ပထဝီသန္ဓာရကံ ဥဒကပရိယန္တံ ကတွာ ဩတရတိ။ နိမိတ္တပါသာဏာ ယထာဌာနေ န တိဋ္ဌန္တိ၊ တသ္မာ သမန္တတော ရာဇိ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ၊ စတူသု ဝါ ကောဏေသု ပါသာဏာ ဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာ၊ ‘‘အယံ သီမာပရိစ္ဆေဒေါ’’တိ ဝတွာ အက္ခရာနိ ဝါ ဆိန္ဒိတဗ္ဗာနိ။ ကေစိ ဥသူယကာ ‘‘သီမံ ဈာပေဿာမာ’’တိ အဂ္ဂိံ ဒေန္တိ၊ ပါသာဏာဝ ဈာယန္တိ၊ န သီမာ။

ကုဋိဂေဟေပိ ဘိတ္တိံ အကိတ္တေတွာ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသဋ္ဌာနံ အန္တောကရိတွာ ပါသာဏနိမိတ္တာနိ ဌပေတွာ သီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ၊ အန္တောကုဋ္ဋမေဝ သီမာ ဟောတိ။ သစေ အန္တောကုဋ္ဋေ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသော နတ္ထိ၊ ပမုခေ နိမိတ္တပါသာဏေ ဌပေတွာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ သစေ ဧဝမ္ပိ နပ္ပဟောတိ၊ ဗဟိ နိဗ္ဗောဒကပတနဋ္ဌာနေပိ နိမိတ္တာနိ ဌပေတွာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ သမ္မတာယ ပန သဗ္ဗံ ကုဋိဂေဟံ သီမဋ္ဌမေဝ ဟောတိ။

စတုဘိတ္တိယလေဏေပိ ဗန္ဓန္တေဟိ ကုဋ္ဋံ အကိတ္တေတွာ ပါသာဏာဝ ကိတ္တေတဗ္ဗာ၊ အန္တော ဩကာသေ အသတိ ပမုခေပိ နိမိတ္တာနိ ဌပေတဗ္ဗာနိ၊ ဧဝံ လေဏဿ အန္တော စ ဗဟိ စ သီမာ ဟောတိ။

ဥပရိပါသာဒေပိ ဘိတ္တိံ အကိတ္တေတွာ အန္တောပါသာဏေ ဌပေတွာ သီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ သစေ နပ္ပဟောတိ၊ ပမုခေပိ ပါသာဏေ ဌပေတွာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ သမ္မတာ ဥပရိပါသာဒေယေဝ ဟောတိ၊ ဟေဋ္ဌာ န ဩတရတိ။ သစေ ပန ဗဟူသု ထမ္ဘေသု တုလာနံ ဥပရိ ကတပါသာဒဿ ဟေဋ္ဌိမတလေ ကုဋ္ဋော ယထာ နိမိတ္တာနံ အန္တော ဟောတိ၊ ဧဝံ ဥဋ္ဌဟိတွာ တုလာရုက္ခေဟိ ဧကသမ္ဗန္ဓော ဌိတော၊ ဟေဋ္ဌာပိ ဩတရတိ၊ ဧကထမ္ဘပါသာဒဿ ပန ဥပရိတလေ ဗဒ္ဓါ သီမာ။ သစေ ထမ္ဘမတ္ထကေ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသော ဟောတိ၊ ဟေဋ္ဌာ ဩတရတိ။ သစေ ပါသာဒဘိတ္တိတော နိဂ္ဂတေသု နိယျူဟကာဒီသု ပါသာဏေ ဌပေတွာ သီမံ ဗန္ဓန္တိ၊ ပါသာဒဘိတ္တိ အန္တောသီမာယ ဟောတိ။ ဟေဋ္ဌာ ပနဿာ ဩတရဏာနောတရဏံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဟေဋ္ဌာပါသာဒေ ကိတ္တေန္တေဟိပိ ဘိတ္တိ စ ရုက္ခတ္ထမ္ဘာ စ န ကိတ္တေတဗ္ဗာ၊ ဘိတ္တိလဂ္ဂေ ပန ပါသာဏတ္ထမ္ဘေ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝံ ကိတ္တိတာ သီမာ ဟေဋ္ဌာပါသာဒဿ ပရိယန္တထမ္ဘာနံ အန္တောယေဝ ဟောတိ။ သစေ ပန ဟေဋ္ဌာပါသာဒဿ ကုဋ္ဋော ဥပရိမတလေန သမ္ဗဒ္ဓါ ဟောတိ၊ ဥပရိပါသာဒမ္ပိ အဘိရုဟတိ။ သစေ ပါသာဒဿ ဗဟိ နိဗ္ဗောဒကပတနဋ္ဌာနေ နိမိတ္တာနိ ကရောန္တိ၊ သဗ္ဗော ပါသာဒေါ သီမဋ္ဌော ဟောတိ။

ပဗ္ဗတမတ္ထကေ တလံ ဟောတိ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသာရဟံ၊ တတ္ထ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ ဝိယ သီမံ ဗန္ဓန္တိ၊ ဟေဋ္ဌာပဗ္ဗတေပိ တေနေဝ ပရိစ္ဆေဒေန သီမာ ဩတရတိ။ တာလမူလကပဗ္ဗတေပိ ဥပရိ သီမာ ဗဒ္ဓါ ဟေဋ္ဌာ ဩတရတေဝ။ ယော ပန ဝိတာနသဏ္ဌာနော ဟောတိ၊ ဥပရိ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသော အတ္ထိ၊ ဟေဋ္ဌာ နတ္ထိ၊ တဿုပရိ ဗဒ္ဓါ သီမာ ဟေဋ္ဌာ န ဩတရတိ။ ဧဝံ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနော ဝါ ဟောတု ပဏဝသဏ္ဌာနော ဝါ၊ ယဿ ဟေဋ္ဌာ ဝါ မဇ္ဈေ ဝါ သီမပ္ပမာဏံ နတ္ထိ၊ တဿ ဥပရိ ဗဒ္ဓါ သီမာ ဟေဋ္ဌာ န ဩတရတိ။ ယဿ ပန ဒွေ ကူဋာနိ အာသန္နေ ဌိတာနိ၊ ဧကဿပိ ဥပရိ သီမပ္ပမာဏံ နပ္ပဟောတိ၊ တဿ ကူဋန္တရံ စိနိတွာ ဝါ ပူရေတွာ ဝါ ဧကာဗဒ္ဓံ ကတွာ ဥပရိ သီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ဧကော သပ္ပဖဏသဒိသော ပဗ္ဗတော၊ တဿ ဥပရိ သီမပ္ပမာဏဿ အတ္ထိတာယ သီမံ ဗန္ဓန္တိ၊ တဿ စေ ဟေဋ္ဌာ အာကာသပဗ္ဘာရံ ဟောတိ၊ သီမာ န ဩတရတိ။ သစေ ပနဿ ဝေမဇ္ဈေ သီမပ္ပမာဏော သုသိရပါသာဏော ဟောတိ၊ ဩတရတိ၊ သော စ ပါသာဏော သီမဋ္ဌောယေဝ ဟောတိ။ အထာပိဿ ဟေဋ္ဌာလေဏဿ ကုဋ္ဋော အဂ္ဂကောဋိံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ ၊ ဩတရတိ၊ ဟေဋ္ဌာ စ ဥပရိ စ သီမာယေဝ ဟောတိ။ သစေ ပန ဟေဋ္ဌာ ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ပါရတော အန္တောလေဏံ ဟောတိ၊ ဗဟိ သီမာ န ဩတရတိ။ အထာပိ ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ဩရတော ဗဟိ လေဏံ ဟောတိ၊ အန္တော သီမာ န ဩတရတိ။ အထာပိ ဥပရိ သီမာပရိစ္ဆေဒေါ ခုဒ္ဒကော၊ ဟေဋ္ဌာ လေဏံ မဟန္တံ သီမာပရိစ္ဆေဒမတိက္ကမိတွာ ဌိတံ၊ သီမာ ဥပရိယေဝ ဟောတိ၊ ဟေဋ္ဌာ န ဩတရတိ။ ယဒိ ပန လေဏံ ခုဒ္ဒကံ သဗ္ဗပစ္ဆိမသီမာပရိမာဏံ၊ ဥပရိ သီမာ မဟတီ နံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဌိတာ၊ သီမာ ဩတရတိ။ အထ လေဏံ အတိခုဒ္ဒကံ သီမပ္ပမာဏံ န ဟောတိ၊ သီမာ ဥပရိယေဝ ဟောတိ၊ ဟေဋ္ဌာ န ဩတရတိ။ သစေ တတော ဥပဍ္ဎံ ဘိဇ္ဇိတွာ ပတတိ၊ သီမပ္ပမာဏံ စေပိ ဟောတိ၊ ဗဟိ ပတိတံ အသီမာ။ အပတိတံ ပန ယဒိ သီမပ္ပမာဏံ၊ သီမာ ဟောတိယေဝ။

ခဏ္ဍသီမာ စ နီစဝတ္ထုကာ ဟောတိ၊ တံ ပူရေတွာ ဥစ္စဝတ္ထုကံ ကရောန္တိ၊ သီမာယေဝ။ သီမာယ ဂေဟံ ကရောန္တိ၊ သီမဋ္ဌကမေဝ ဟောတိ။ သီမာယ ပေါက္ခရဏိံ ခဏန္တိ၊ သီမာယေဝ။ ဩဃော သီမာမဏ္ဍလံ ဩတ္ထရိတွာ ဂစ္ဆတိ၊ သီမာမာဠကေ အဋ္ဋံ ဗန္ဓိတွာ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သီမာယ ဟေဋ္ဌာ ဥမင်္ဂနဒီ ဟောတိ၊ ဣဒ္ဓိမာ ဘိက္ခု တတ္ထ နိသီဒတိ။ သစေ သာ နဒီ ပဌမံ ဂတာ၊ သီမာ ပစ္ဆာ ဗဒ္ဓါ၊ ကမ္မံ န ကောပေတိ။ အထ ပဌမံ သီမာ ဗဒ္ဓါ၊ ပစ္ဆာ နဒီ ဂတာ၊ ကမ္မံ ကောပေတိ၊ ဟေဋ္ဌာပထဝီတလေ ဌိတော ပန ကောပေတိယေဝ။

သီမာမာဠကေ ဝဋရုက္ခော ဟောတိ၊ တဿ သာခါ ဝါ တတော နိဂ္ဂတပါရောဟော ဝါ မဟာသီမာယ ပထဝီတလံ ဝါ တတ္ထဇာတရုက္ခာဒီနိ ဝါ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ၊ မဟာသီမံ ဝါ သောဓေတွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ တေ ဝါ သာခါပါရောဟာ ဆိန္ဒိတွာ ဗဟိဋ္ဌကာ ကာတဗ္ဗာ။ အနာဟစ္စ ဌိတသာခါဒီသု အာရုဠှဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသံ အာနေတဗ္ဗာ။ ဧဝံ မဟာသီမာယ ဇာတရုက္ခဿ သာခါ ဝါ ပါရောဟော ဝါ ဝုတ္တနယေနေဝ သီမာမာဠကေ ပတိဋ္ဌာတိ၊ ဝုတ္တနယေနေဝ သီမံ သောဓေတွာ ဝါ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ တေ ဝါ သာခါပါရောဟာ ဆိန္ဒိတွာ ဗဟိဋ္ဌကာ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ မာဠကေ ကမ္မေ ကရိယမာနေ ကောစိ ဘိက္ခု မာဠကဿ အန္တော ပဝိသိတွာ ဝေဟာသံ ဌိတသာခါယ နိသီဒတိ၊ ပါဒါ ဝါဿ ဘူမိဂတာ ဟောန္တိ၊ နိဝါသနပါရုပနံ ဝါ ဘူမိံ ဖုသတိ၊ ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ပါဒေ ပန နိဝါသနပါရုပနဉ္စ ဥက္ခိပါပေတွာ ကာတုံ ကမ္မံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဣဒဉ္စ လက္ခဏံ ပုရိမနယေပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ ပန ဝိသေသော – တတြ ဥက္ခိပါပေတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဟတ္ထပါသမေဝ အာနေတဗ္ဗော။ သစေ အန္တောသီမတော ပဗ္ဗတော အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ၊ တတြဋ္ဌော ဘိက္ခု ဟတ္ထပါသံ အာနေတဗ္ဗော။ ဣဒ္ဓိယာ အန္တောပဗ္ဗတံ ပဝိဋ္ဌေပိ ဧသေဝ နယော။ ဗဇ္ဈမာနာ ဧဝ ဟိ သီမာ ပမာဏရဟိတံ ပဒေသံ န ဩတရတိ၊ ဗဒ္ဓါယ သီမာယ ဇာတံ ယံ ကိဉ္စိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဧကသမ္ဗန္ဓေန ဂတံ သီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီတိ။

တိယောဇနပရမံ ပန သီမံ သမ္မန္နန္တေန မဇ္ဈေ ဌတွာ ယထာ စတူသုပိ ဒိသာသု ဒိယဍ္ဎဒိယဍ္ဎယောဇနံ ဟောတိ၊ ဧဝံ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ သစေ ပန မဇ္ဈေ ဌတွာ ဧကေကဒိသတော တိယောဇနံ ကရောန္တိ၊ ဆယောဇနံ ဟောတီတိ န ဝဋ္ဋတိ။ စတုရဿံ ဝါ တိကောဏံ ဝါ သမ္မန္နန္တေန ယထာ ကောဏတော ကောဏံ တိယောဇနံ ဟောတိ၊ ဧဝံ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ သစေ ဟိ ယေန ကေနစိ ပရိယန္တေန ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ တိယောဇနံ အတိက္ကာမေတိ၊ အာပတ္တိဉ္စ အာပဇ္ဇတိ၊ သီမာ စ အသီမာ ဟောတိ။

၁၆၄။ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ နဒီပါရသီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ၊ ယော သမ္မန္နေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၀) ဝစနတော နဒီပါရသီမာ န သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ယတြ ပန ဓုဝနာဝါ ဝါ ဓုဝသေတု ဝါ အဘိမုခတိတ္ထေယေဝ အတ္ထိ၊ ဧဝရူပံ နဒီပါရသီမံ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယတ္ထဿ ဓုဝနာဝါ ဝါ ဓုဝသေတု ဝါ၊ ဧဝရူပံ နဒီပါရသီမံ သမ္မန္နိတု’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ သစေ ဓုဝနာဝါ ဝါ ဓုဝသေတု ဝါ အဘိမုခတိတ္ထေ နတ္ထိ၊ ဤသကံ ဥဒ္ဓံ အဘိရုဟိတွာ အဓော ဝါ ဩရောဟိတွာ အတ္ထိ၊ ဧဝမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ကရဝိကတိဿတ္ထေရော ပန ‘‘ဂါဝုတမတ္တဗ္ဘန္တရေပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။

ဣမဉ္စ ပန နဒီပါရသီမံ သမ္မန္နန္တေန ဧကသ္မိဉ္စ တီရေ ဌတွာ ဥပရိသောတေ နဒီတီရေ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ အတ္တာနံ ပရိက္ခိပန္တေန ယတ္တကံ ပရိစ္ဆေဒံ ဣစ္ဆတိ၊ တဿ ပရိယောသာနေ အဓောသောတေပိ နဒီတီရေ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ ပရတီရေ သမ္မုခဋ္ဌာနေ နဒီတီရေ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ တတော ပဋ္ဌာယ ယတ္တကံ ပရိစ္ဆေဒံ ဣစ္ဆတိ၊ တဿ ဝသေန ယာဝ ဥပရိသောတေ ပဌမံ ကိတ္တိတနိမိတ္တဿ သမ္မုခါ နဒီတီရေ နိမိတ္တံ၊ တာဝ ကိတ္တေတွာ ပစ္စာဟရိတွာ ပဌမကိတ္တိတနိမိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဃဋေတဗ္ဗံ။ အထ သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အန္တော ဌိတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာ ကမ္မဝါစာယ သီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ နဒိယာ ဌိတာ အနာဂတာပိ ကမ္မံ န ကောပေန္တိ၊ သမ္မုတိပရိယောသာနေ ဌပေတွာ နဒိံ နိမိတ္တာနံ အန္တော ပရတီရေ စ ဩရိမတီရေ စ ဧကသီမာ ဟောတိ၊ နဒီ ပန ဗဒ္ဓသီမာသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ။ ဝိသုံ နဒီသီမာ ဧဝ ဟိ သာ။

သစေ အန္တောနဒိယံ ဒီပကော ဟောတိ၊ တံ အန္တောသီမာယ ကာတုကာမေန ပုရိမနယေနေဝ အတ္တနာ ဌိတတီရေ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာ ဒီပကဿ ဩရိမန္တေ စ ပါရိမန္တေ စ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ အထ ပရတီရေ နဒိယာ ဩရိမတီရေ နိမိတ္တဿ သမ္မုခဋ္ဌာနေ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ပုရိမနယေနေဝ ယာဝ ဥပရိသောတေ ပဌမံ ကိတ္တိတနိမိတ္တဿ သမ္မုခါ နိမိတ္တံ၊ တာဝ ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ အထ ဒီပကဿ ပါရိမန္တေ စ ဩရိမန္တေ စ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ ပစ္စာဟရိတွာ ပဌမံ ကိတ္တိတနိမိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဃဋေတဗ္ဗံ။ အထ ဒွီသု တီရေသု ဒီပကေသု စ ဘိက္ခူ သဗ္ဗေ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာ ကမ္မဝါစာယ သီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ၊ နဒိယံ ဌိတာ အနာဂစ္ဆန္တာပိ ကမ္မံ န ကောပေန္တိ၊ သမ္မုတိပရိယောသာနေ ဌပေတွာ နဒိံ နိမိတ္တာနံ အန္တော တီရဒွယဉ္စ ဒီပကော စ ဧကသီမာ ဟောတိ၊ နဒီ ပန နဒီသီမာယေဝ။

သစေ ပန ဒီပကော ဝိဟာရသီမာပရိစ္ဆေဒတော ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါ အဓိကတရော ဟောတိ၊ အထ ဝိဟာရသီမာပရိစ္ဆေဒနိမိတ္တဿ ဥဇုကမေဝ သမ္မုခီဘူတေ ဒီပကဿ ဩရိမန္တေ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဒီပကသိခရံ ပရိက္ခိပန္တေန ပုန ဒီပကဿ ဩရိမန္တေ နိမိတ္တသမ္မုခေ ပါရိမန္တေ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ တတော ပရံ ပုရိမနယေနေဝ ပရတီရေ သမ္မုခနိမိတ္တမာဒိံ ကတွာ ပရတီရေ နိမိတ္တာနိ စ ဒီပကဿ ပါရိမန္တဩရိမန္တေ နိမိတ္တာနိ စ ကိတ္တေတွာ ပဌမကိတ္တိတနိမိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဃဋနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ကိတ္တေတွာ သမ္မတာ သီမာ ပဗ္ဗတသဏ္ဌာနာ ဟောတိ။ သစေ ပန ဒီပကော ဝိဟာရသီမာပရိစ္ဆေဒတော ဥဒ္ဓမ္ပိ အဓောပိ အဓိကတရော ဟောတိ၊ ပုရိမနယေနေဝ ဒီပကဿ ဥဘောပိ သိခရာနိ ပရိက္ခိပိတွာ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေန္တေန နိမိတ္တဃဋနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ကိတ္တေတွာ သမ္မတာ သီမာ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနာ ဟောတိ။ သစေ ဒီပကော ဝိဟာရသီမာပရိစ္ဆေဒဿ အန္တော ခုဒ္ဒကော ဟောတိ၊ သဗ္ဗပဌမေန နယေန ဒီပကေ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနိ။ ဧဝံ ကိတ္တေတွာ သမ္မတာ သီမာ ပဏဝသဏ္ဌာနာ ဟောတိ။ ဧဝံ တာဝ သီမာဗန္ဓနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၁၆၅။ ဧဝံ ဗဒ္ဓါ ပန သီမာ ကဒါ အသီမာ ဟောတီတိ? ယဒါ သင်္ဃော သီမံ သမူဟနတိ၊ တဒါ အသီမာ ဟောတိ။ ကထံ ပနေသာ သမူဟနိတဗ္ဗာတိ? ‘‘သီမံ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္မန္နန္တေန ပဌမံ သမာနသံဝါသသီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ၊ ပစ္ဆာ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ သီမံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမူဟနန္တေန ပဌမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမူဟန္တဗ္ဗော၊ ပစ္ဆာ သမာနသံဝါသသီမာ သမူဟန္တဗ္ဗာ’’တိ ဝစနတော ပဌမံ အဝိပ္ပဝါသော သမူဟနိတဗ္ဗော၊ ပစ္ဆာ သီမာ သမူဟနိတဗ္ဗာတိ။ ကထံ? ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သင်္ဃော ဉာပေတဗ္ဗော –

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ယော သော သင်္ဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမ္မတော၊ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ သင်္ဃော တံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမူဟနေယျ၊ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ယော သော သင်္ဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမ္မတော၊ သင်္ဃော တံ တိစီရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမူဟနတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတဿ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသဿ သမုဂ္ဃာတော၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။

‘‘သမူဟတော သော သင်္ဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော၊ ခမတိ သင်္ဃဿ၊ တသ္မာ တုဏှီ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၅) –

ဧဝံ တာဝ အဝိပ္ပဝါသော သမူဟနိတဗ္ဗော။

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ယာ သာ သင်္ဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ၊ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ သင်္ဃော တံ သီမံ သမူဟနေယျ သမာနသံဝါသံ ဧကူပေါသထံ၊ ဧသာ ဉတ္တိ။

‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ယာ သာ သင်္ဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ၊ သင်္ဃော တံ သီမံ သမူဟနတိ သမာနသံဝါသံ ဧကူပေါသထံ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတိဿာ သီမာယ သမာနသံဝါသာယ ဧကူပေါသထာယ သမုဂ္ဃာတော၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။

‘‘သမူဟတာ သာ သီမာ သင်္ဃေန သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ၊ ခမတိ သင်္ဃဿ၊ တသ္မာ တုဏှီ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၆) –

ဧဝံ သီမာ သမူဟနိတဗ္ဗာ။

သမူဟနန္တေန ပန ဘိက္ခုနာ ဝတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ဝတ္တံ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၄၄) – ခဏ္ဍသီမာယ ဌတွာ အဝိပ္ပဝါသသီမာ န သမူဟန္တဗ္ဗာ၊ တထာ အဝိပ္ပဝါသသီမာယ ဌတွာ ခဏ္ဍသီမာပိ။ ခဏ္ဍသီမာယ ပန ဌိတေန ခဏ္ဍသီမာဝ သမူဟနိတဗ္ဗာ၊ တထာ ဣတရာယ ဌိတေန ဣတရာ။ သီမံ နာမ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ သမူဟနန္တိ ပကတိယာ ခုဒ္ဒကံ ပုန အာဝါသဝဍ္ဎနတ္ထာယ မဟတိံ ဝါ ကာတုံ၊ ပကတိယာ မဟတိံ ပုန အညေသံ ဝိဟာရောကာသဒါနတ္ထာယ ခုဒ္ဒကံ ဝါ ကာတုံ။ တတ္ထ သစေ ခဏ္ဍသီမဉ္စ အဝိပ္ပဝါသသီမဉ္စ ဇာနန္တိ၊ သမူဟနိတုဉ္စေဝ ဗန္ဓိတုဉ္စ သက္ခိဿန္တိ။ ခဏ္ဍသီမံ ပန ဇာနန္တာ အဝိပ္ပဝါသံ အဇာနန္တာပိ သမူဟနိတုဉ္စေဝ ဗန္ဓိတုဉ္စ သက္ခိဿန္တိ။ ခဏ္ဍသီမံ အဇာနန္တာ အဝိပ္ပဝါသံယေဝ ဇာနန္တာ စေတိယင်္ဂဏဗောဓိယင်္ဂဏဥပဩသထာဂါရာဒီသု နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေသု ဌတွာ အပ္ပေဝ နာမ သမူဟနိတုံ သက္ခိဿန္တိ၊ ပဋိဗန္ဓိတုံ ပန န သက္ခိဿန္တေဝ။ သစေ ဗန္ဓေယျုံ၊ သီမာသမ္ဘေဒံ ကတွာ ဝိဟာရံ အဝိဟာရံ ကရေယျုံ၊ တသ္မာ န သမူဟနိတဗ္ဗာ။ ယေ ပန ဥဘောပိ န ဇာနန္တိ၊ တေ နေဝ သမူဟနိတုံ၊ န ဗန္ဓိတုံ သက္ခိဿန္တိ။ အယဉှိ သီမာ နာမ ကမ္မဝါစာယ ဝါ အသီမာ ဟောတိ သာသနန္တရဓာနေန ဝါ၊ န စ သက္ကာ သီမံ အဇာနန္တေဟိ ကမ္မဝါစာ ကာတုံ၊ တသ္မာ န သမူဟနိတဗ္ဗာ၊ သာဓုကံ ပန ဉတွာယေဝ သမူဟနိတဗ္ဗာ စေဝ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ စာတိ။ အယံ တာဝ ဗဒ္ဓသီမာယ ဝိနိစ္ဆယော။

၁၆၆။ အဗဒ္ဓသီမာ ပန ဂါမသီမာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ ဥဒကုက္ခေပသီမာတိ တိဝိဓာ။ တတ္ထ ယာဝတာ ဧကံ ဂါမခေတ္တံ၊ အယံ ဂါမသီမာ နာမ၊ ဂါမဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၄၇) နဂရမ္ပိ နိဂမမ္ပိ ဂဟိတမေဝ ဟောတိ။ တတ္ထ ယတ္တကေ ပဒေသေ တဿ တဿ ဂါမဿ ဂါမဘောဇကာ ဗလိံ လဘန္တိ၊ သော ပဒေသော အပ္ပော ဝါ ဟောတု မဟန္တော ဝါ၊ ဂါမသီမာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ နဂရနိဂမသီမာသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယမ္ပိ ဧကသ္မိံယေဝ ဂါမခေတ္တေ ဧကံ ပဒေသံ ‘‘အယံ ဝိသုံဂါမော ဟောတူ’’တိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ရာဇာ ကဿစိ ဒေတိ၊ သောပိ ဝိသုံဂါမသီမာ ဟောတိယေဝ၊ တသ္မာ သာ စ ဣတရာ စ ပကတိဂါမနဂရနိဂမသီမာ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာယေဝ ဟောန္တိ၊ ကေဝလံ ပန တိစီဝရဝိပ္ပဝါသပရိဟာရံ န လဘန္တိ။

အဂါမကေ ပန အရညေ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ နာမ။ တတ္ထ အဂါမကံ နာမ အရညံ ဝိဉ္ဈာဋဝီအာဒီသု ဝါ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ဝါ မစ္ဆဗန္ဓာနံ အဂမနပထေ ဒီပကေသု လဗ္ဘတိ။ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာတိ မဇ္ဈေ ဌိတာနံ သဗ္ဗဒိသာသု သတ္တဗ္ဘန္တရာ ဝိနိဗ္ဗေဓေန စုဒ္ဒသ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဧကံ အဗ္ဘန္တရံ အဋ္ဌဝီသတိဟတ္ထပ္ပမာဏံ ဟောတိ။ အယဉ္စ သီမာ ပရိသဝသေန ဝဍ္ဎတိ ၊ တသ္မာ သမန္တာ ပရိသပရိယန္တတော ပဋ္ဌာယ အဗ္ဘန္တရပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗော။ သစေ ပန ဒွေ သင်္ဃာ ဝိသုံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ၊ ဒွိန္နံ သတ္တဗ္ဘန္တရာနံ အန္တရေ အညမေကံ အဗ္ဘန္တရံ ဥပစာရတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗံ။

၁၆၇။ ယာ ပနေသာ ‘‘သဗ္ဗာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နဒီ အသီမာ၊ သဗ္ဗော သမုဒ္ဒေါ အသီမော၊ သဗ္ဗော ဇာတဿရော အသီမော’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၇) ဧဝံ နဒီအာဒီနံ ဗဒ္ဓသီမဘာဝံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ‘‘နဒိယာ ဝါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမုဒ္ဒေ ဝါ ဇာတဿရေ ဝါ ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါ၊ အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၇) ဝုတ္တာ၊ အယံ ဥဒကုက္ခေပသီမာ နာမ။ တတ္ထ နဒီ နဒီနိမိတ္တေ ဝုတ္တလက္ခဏာဝ၊ သမုဒ္ဒေါပိ ပါကဋောယေဝ။ ယော ပန ယေန ကေနစိ ခဏိတွာ အကတော သယံဇာတော သောဗ္ဘော သမန္တတော အာဂတေန ဥဒကေန ပူရိတော တိဋ္ဌတိ၊ ယတ္ထ နဒိယံ ဝုတ္တပ္ပကာရေ ဝဿကာလေ ဥဒကံ သန္တိဋ္ဌတိ၊ အယံ ဇာတဿရော နာမ။ ယောပိ နဒိံ ဝါ သမုဒ္ဒံ ဝါ ဘိန္ဒိတွာ နိက္ခန္တဥဒကေန ခတော သောဗ္ဘော ဧတံ လက္ခဏံ ပါပုဏာတိ၊ အယမ္ပိ ဇာတဿရောယေဝ။ ဧတေသု နဒီအာဒီသု ယံ ဌာနံ ထာမမဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တတော ဥဒကုက္ခေပေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ အယံ ဥဒကုက္ခေပသီမာ နာမ။

ကထံ ပန ဥဒကုက္ခေပေါ ကာတဗ္ဗောတိ? ယထာ အက္ခဓုတ္တာ ဒါရုဂုဠံ ခိပန္တိ၊ ဧဝံ ဥဒကံ ဝါ ဝါလုကံ ဝါ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ထာမမဇ္ဈိမေန ပုရိသေန သဗ္ဗထာမေန ခိပိတဗ္ဗံ။ ယတ္ထ ဧဝံ ခိတ္တံ ဥဒကံ ဝါ ဝါလုကာ ဝါ ပတတိ၊ အယမေကော ဥဒကုက္ခေပေါ၊ တဿ အန္တောဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတော ကမ္မံ ကောပေတိ။ ယာဝ ပရိသာ ဝဍ္ဎတိ၊ တာဝ သီမာပိ ဝဍ္ဎတိ၊ ပရိသပရိယန္တတော ဥဒကုက္ခေပေါယေဝ ပမာဏံ၊ အယံ ပန ဧတေသံ နဒီအာဒီနံ အန္တောယေဝ လဗ္ဘတိ၊ န ဗဟိ။ တသ္မာ နဒိယာ ဝါ ဇာတဿရေ ဝါ ယတ္တကံ ပဒေသံ ပကတိဝဿကာလေ စတူသု မာသေသု ဥဒကံ ဩတ္ထရတိ၊ သမုဒ္ဒေ ယသ္မိံ ပဒေသေ ပကတိဝီစိယော ဩသရိတွာ သဏ္ဌဟန္တိ၊ တတော ပဋ္ဌာယ ကပ္ပိယဘူမိ၊ တတ္ထ ဌတွာ ဥပေါသထာဒိကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလေ ဝါ ဂိမှေ ဝါ နဒီဇာတဿရေသု သုက္ခေသုပိ သာ ဧဝ ကပ္ပိယဘူမိ။ သစေ ပန သုက္ခေ ဇာတဿရေ ဝါပိံ ဝါ ခဏန္တိ၊ ဝပ္ပံ ဝါ ကရောန္တိ၊ တံ ဌာနံ ဂါမခေတ္တံ ဟောတိ။ ယာ ပနေသာ ‘‘ကပ္ပိယဘူမီ’’တိ ဝုတ္တာ၊ တတော ဗဟိ ဥဒကုက္ခေပသီမာ န ဂစ္ဆတိ၊ အန္တော ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ တေသံ အန္တော ပရိသပရိယန္တတော ပဋ္ဌာယ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗော၊ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။

အယံ ပန ဝိတ္ထာရော – သစေ နဒီ နာတိဒီဃာ ဟောတိ၊ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မုခဒွါရာ သဗ္ဗတ္ထ သင်္ဃော နိသီဒတိ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ကမ္မံ နတ္ထိ၊ သကလာပိ နဒီ ဧတေသံယေဝ ဘိက္ခူနံ ပဟောတိ ။ ယံ ပန မဟာသုမတ္ထေရေန ဝုတ္တံ ‘‘ယောဇနံ ပဝတ္တမာနာယေဝ နဒီ၊ တတြာပိ ဥပရိ အဍ္ဎယောဇနံ ပဟာယ ဟေဋ္ဌာ အဍ္ဎယောဇနေ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ၊ တံ မဟာပဒုမတ္ထေရေနေဝ ပဋိက္ခိတ္တံ။ ဘဂဝတာ ဟိ ‘‘တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ အန္တရဝါသကော တေမိယတီ’’တိ (ပါစိ။ ၆၉၂) ဣဒံ နဒိယာ ပမာဏံ ဝုတ္တံ၊ န ယောဇနံ ဝါ အဍ္ဎယောဇနံ ဝါ၊ တသ္မာ ယာ ဣမဿ သုတ္တဿ ဝသေန ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တလက္ခဏာ နဒီ၊ တဿာ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ သင်္ဃကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပနေတ္ထ ဗဟူ ဘိက္ခူ ဝိသုံ ဝိသုံ ကမ္မံ ကရောန္တိ၊ သဗ္ဗေဟိ အတ္တနော စ အညေသဉ္စ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒဿ အန္တရာ အညော ဥဒကုက္ခေပေါ သီမန္တရိကတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗော၊ တတော အဓိကံ ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ ဦနံ ပန န ဝဋ္ဋတီတိ ဝုတ္တံ။ ဇာတဿရသမုဒ္ဒေပိ ဧသေဝ နယော။

နဒိယာ ပန ‘‘ကမ္မံ ကရိဿာမာ’’တိ ဂတေဟိ သစေ နဒီ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတိ သမတိတ္တိကာ၊ ဥဒကသာဋိကံ နိဝါသေတွာ အန္တောနဒိယံယေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ သစေ န သက္ကောန္တိ၊ နာဝါယပိ ဌတွာ ကာတဗ္ဗံ။ ဂစ္ဆန္တိယာ ပန နာဝါယ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? ဥဒကုက္ခေပမတ္တမေဝ ဟိ သီမာ။ တံ နာဝါ သီဃမေဝ အတိက္ကမတိ၊ ဧဝံ သတိ အညိဿာ သီမာယ ဉတ္တိ၊ အညိဿာ အနုသာဝနာ ဟောတိ၊ တသ္မာ နာဝံ အရိတ္တေန ဝါ ဌပေတွာ ပါသာဏေ ဝါ လမ္ဗေတွာ အန္တောနဒိယံ ဇာတရုက္ခေ ဝါ ဗန္ဓိတွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ အန္တောနဒိယံ ဗဒ္ဓအဋ္ဋကေပိ အန္တောနဒိယံ ဇာတရုက္ခေပိ ဌိတေဟိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန ရုက္ခဿ သာခါ ဝါ တတော နိက္ခန္တပါရောဟော ဝါ ဗဟိနဒီတီရေ ဝိဟာရသီမာယ ဝါ ဂါမသီမာယ ဝါ ပတိဋ္ဌိတော၊ သီမံ ဝါ သောဓေတွာ သာခံ ဝါ ဆိန္ဒိတွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဗဟိနဒီတီရေ ဇာတရုက္ခဿ အန္တောနဒိယံ ပဝိဋ္ဌသာခါယ ဝါ ပါရောဟေ ဝါ နာဝံ ဗန္ဓိတွာ ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ကရောန္တေဟိ သီမာ ဝါ သောဓေတဗ္ဗာ၊ ဆိန္ဒိတွာ ဝါဿ ဗဟိပတိဋ္ဌိတဘာဝေါ နာသေတဗ္ဗော။ နဒီတီရေ ပန ခါဏုကံ ကောဋ္ဋေတွာ တတ္ထ ဗဒ္ဓနာဝါယ န ဝဋ္ဋတိယေဝ။ နဒိယံ သေတုံ ကရောန္တိ၊ သစေ အန္တောနဒိယံယေဝ သေတု စ သေတုပါဒါ စ ဟောန္တိ၊ သေတုမှိ ဌိတေဟိ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန သေတု ဝါ သေတုပါဒါ ဝါ ဗဟိတီရေ ပတိဋ္ဌိတာ၊ ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ သီမံ သောဓေတွာ ကာတဗ္ဗံ။ အထ သေတုပါဒါ အန္တော၊ သေတု ပန ဥဘိန္နမ္ပိ တီရာနံ ဥပရိအာကာသေ ဌိတော၊ ဝဋ္ဋတိ။

အန္တောနဒိယံ ပါသာဏော ဝါ ဒီပကော ဝါ ဟောတိ၊ တတ္ထ ယတ္တကံ ပဒေသံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရေ ပကတိဝဿကာလေ ဝဿာနဿ စတူသု မာသေသု ဥဒကံ ဩတ္ထရတိ၊ သော နဒီသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ။ အတိဝုဋ္ဌိကာလေ ဩဃေန ဩတ္ထတောကာသော န ဂဟေတဗ္ဗော။ သော ဟိ ဂါမသီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ။ နဒိတော မာတိကံ နီဟရန္တာ နဒိယံ အာဝရဏံ ကရောန္တိ၊ တံ စေ ဩတ္ထရိတွာ ဝါ ဝိနိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ ဝါ ဥဒကံ ဂစ္ဆတိ၊ သဗ္ဗတ္ထ ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန အာဝရဏေန ဝါ ကောဋ္ဋကဗန္ဓနေန ဝါ သောတံ ပစ္ဆိန္ဒတိ၊ ဥဒကံ နပ္ပဝတ္တတိ၊ အပ္ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ အာဝရဏမတ္တကေပိ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ကောစိ အာဝရဏပ္ပဒေသော ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပါသာဏဒီပကပ္ပဒေသော ဝိယ ဥဒကေန အဇ္ဈောတ္ထရီယတိ၊ တတ္ထ ဝဋ္ဋတိ။ သော ဟိ နဒီသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ။ နဒိံ ဝိနာသေတွာ တဠာကံ ကရောန္တိ၊ ဟေဋ္ဌာ ပါဠိဗဒ္ဓါ ဥဒကံ အာဂန္တွာ တဠာကံ ပူရေတွာ တိဋ္ဌတိ၊ ဧတ္ထ ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဥပရိ ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ ဟေဋ္ဌာ စ ဆဍ္ဍိတောဒကံ နဒိံ ဩတရိတွာ သန္ဒနဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ ဝဋ္ဋတိ။ ဒေဝေ အဝဿန္တေ ဟေမန္တဂိမှေသု ဝါ သုက္ခနဒိယာပိ ဝဋ္ဋတိ၊ နဒိတော နီဟဋမာတိကာယ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေ သာ ကာလန္တရေန ဘိဇ္ဇိတွာ နဒီ ဟောတိ၊ ဝဋ္ဋတိ။ ကာစိ နဒီ ဥပ္ပတိတွာ ဂါမနိဂမသီမံ ဩတ္ထရိတွာ ပဝတ္တတိ၊ နဒီယေဝ ဟောတိ၊ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန ဝိဟာရသီမံ ဩတ္ထရတိ၊ ဝိဟာရသီမာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။

သမုဒ္ဒေပိ ကမ္မံ ကရောန္တေဟိ ယံ ပဒေသံ ဥဒ္ဓံ ဝဍ္ဎနဥဒကံ ဝါ ပကတိဝီစိ ဝါ ဝေဂေန အာဂန္တွာ ဩတ္ထရတိ၊ တတ္ထ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယသ္မိံ ပန ပဒေသေ ပကတိဝီစိယော ဩသရိတွာ သဏ္ဌဟန္တိ၊ သော ဥဒကန္တတော ပဋ္ဌာယ အန္တော သမုဒ္ဒေါ နာမ၊ တတ္ထ ဌိတေဟိ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ သစေ ဦမိဝေဂေါ ဗာဓတိ၊ နာဝါယ ဝါ အဋ္ဋကေ ဝါ ဌတွာ ကာတဗ္ဗံ။ တေသု ဝိနိစ္ဆယော နဒိယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သမုဒ္ဒေ ပိဋ္ဌိပါသာဏော ဟောတိ၊ တံ ကဒါစိ ဦမိယော အာဂန္တွာ ဩတ္ထရန္တိ၊ ကဒါစိ န ဩတ္ထရန္တိ၊ တတ္ထ ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သော ဟိ ဂါမသီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ။ သစေ ပန ဝီစီသု အာဂတာသုပိ အနာဂတာသုပိ ပကတိဥဒကေနေဝ ဩတ္ထရီယတိ၊ ဝဋ္ဋတိ။ ဒီပကော ဝါ ပဗ္ဗတော ဝါ ဟောတိ၊ သော စေ ဒူရေ ဟောတိ မစ္ဆဗန္ဓာနံ အဂမနပထေ၊ အရညသီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ။ တေသံ ဂမနပရိယန္တဿ ဩရတော ပန ဂါမသီမာသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ တတ္ထ ဂါမသီမံ အသောဓေတွာ ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သမုဒ္ဒေါ ဂါမသီမံ ဝါ နိဂမသီမံ ဝါ ဩတ္ထရိတွာ တိဋ္ဌတိ၊ သမုဒ္ဒေါဝ ဟောတိ၊ တတ္ထ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန ဝိဟာရသီမံ ဩတ္ထရတိ၊ ဝိဟာရသီမာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။

ဇာတဿရေ ကမ္မံ ကရောန္တေဟိ ယတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရေ ဝဿကာလေ ဝဿေ ပစ္ဆိန္နမတ္တေ ပိဝိတုံ ဝါ ဟတ္ထပါဒေ ဝါ ဓောဝိတုံ ဥဒကံ န ဟောတိ၊ သုက္ခတိ၊ အယံ န ဇာတဿရော၊ ဂါမခေတ္တသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ၊ တတ္ထ ကမ္မံ န ကာတဗ္ဗံ။ ယတ္ထ ပန ဝုတ္တပ္ပကာရေ ဝဿကာလေ ဥဒကံ သန္တိဋ္ဌတိ၊ အယမေဝ ဇာတဿရော။ တဿ ယတ္တကေ ပဒေသေ ဝဿာနံ စာတုမာသေ ဥဒကံ တိဋ္ဌတိ၊ တတ္ထ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ဂမ္ဘီရံ ဥဒကံ၊ အဋ္ဋကံ ဗန္ဓိတွာ တတ္ထ ဌိတေဟိပိ ဇာတဿရဿ အန္တောဇာတရုက္ခမှိ ဗဒ္ဓအဋ္ဋကေပိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပိဋ္ဌိပါသာဏဒီပကေသု ပနေတ္ထ နဒိယံ ဝုတ္တသဒိသောဝ ဝိနိစ္ဆယော။ သမဝဿဒေဝကာလေ ပဟောနကဇာတဿရော ပန စေပိ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကကာလေ ဝါ ဂိမှဟေမန္တေသု ဝါ သုက္ခတိ၊ နိရုဒကော ဟောတိ၊ တတ္ထ သင်္ဃကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ယံ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗော ဇာတဿရော သုက္ခော အနောဒကော ဂါမခေတ္တံယေဝ ဘဇတီ’’တိ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ သစေ ပနေတ္ထ ဥဒကတ္ထာယ အာဝါဋံ ဝါ ပေါက္ခရဏီအာဒီနိ ဝါ ခဏန္တိ၊ တံ ဌာနံ အဇာတဿရော ဟောတိ၊ ဂါမသီမာသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ လာဗုတိပုသကာဒိဝပ္ပေ ကတေပိ ဧသေဝ နယော။ သစေ ပန နံ ပူရေတွာ ထလံ ဝါ ကရောန္တိ၊ ဧကသ္မိံ ဒိသာဘာဂေ ပါဠိံ ဗန္ဓိတွာ သဗ္ဗမေဝ နံ မဟာတဠာကံ ဝါ ကရောန္တိ၊ သဗ္ဗောပိ အဇာတဿရော ဟောတိ၊ ဂါမသီမာသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ လောဏီပိ ဇာတဿရသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ။ ဝဿိကေ စတ္တာရော မာသေ ဥဒကဋ္ဌာနောကာသေ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ အယံ အဗဒ္ဓသီမာယ ဝိနိစ္ဆယော။

ဣတိ ပါဠိမုတ္တကဝိနယဝိနိစ္ဆယသင်္ဂဟေ

သီမာဝိနိစ္ဆယကထာ သမတ္တာ။