📜

၂၇။ ဥပဇ္ဈာယာဒိဝတ္တဝိနိစ္ဆယကထာ

၁၈၃။ ဝတ္တန္တိ ဧတ္ထ ပန ဝတ္တံ နာမေတံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ အာစရိယဝတ္တံ အာဂန္တုကဝတ္တံ အာဝါသိကဝတ္တံ ဂမိကဝတ္တံ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တံ အာရညိကဝတ္တံ သေနာသနဝတ္တံ ဇန္တာဃရဝတ္တံ ဝစ္စကုဋိဝတ္တန္တိ ဗဟုဝိဓံ။ တတ္ထ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ တာဝ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥပဇ္ဈာယဿ ဒန္တကဋ္ဌံ ဒါတဗ္ဗံ၊ မုခေါဒကံ ဒါတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဒန္တကဋ္ဌံ ဒေန္တေန မဟန္တံ မဇ္ဈိမံ ခုဒ္ဒကန္တိ တီဏိ ဒန္တကဋ္ဌာနိ ဥပနေတွာ ဣတော ယံ တီဏိ ဒိဝသာနိ ဂဏှာတိ၊ စတုတ္ထဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ တာဒိသမေဝ ဒါတဗ္ဗံ။ သစေ အနိယမံ ကတွာ ယံ ဝါ တံ ဝါ ဂဏှာတိ၊ အထ ယာဒိသံ လဘတိ၊ တာဒိသံ ဒါတဗ္ဗံ။ မုခေါဒကံ ဒေန္တေနပိ သီတဉ္စ ဥဏှဉ္စ ဥဒကံ ဥပနေတွာ တတော ယံ တီဏိ ဒိဝသာနိ ဝဠဉ္ဇေတိ။ စတုတ္ထဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ တာဒိသမေဝ မုခဓောဝနောဒကံ ဒါတဗ္ဗံ။ သစေ ဒုဝိဓမ္ပိ ဝဠဉ္ဇေတိ၊ ဒုဝိဓမ္ပိ ဥပနေတဗ္ဗံ။ ဥဒကံ မုခဓောဝနဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ ဝစ္စကုဋိတော ပဋ္ဌာယ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ထေရေ ဝစ္စကုဋိဂတေ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ပရိဝေဏံ အသုညံ ဟောတိ။ ထေရေ ဝစ္စကုဋိတော အနိက္ခန္တေယေဝ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ။ သရီရကိစ္စံ ကတွာ အာဂန္တွာ တသ္မိံ နိသိန္နဿ သစေ ယာဂု ဟောတိ၊ ဘာဇနံ ဓောဝိတွာ ယာဂု ဥပနာမေတဗ္ဗာ၊ ယာဂုံ ပိဝိတဿ ဥဒကံ ဒတွာ ဘာဇနံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ ဥပဇ္ဈာယမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ ကေနစိ ကစဝရေန သံကိဏ္ဏော၊ သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။ သစေ ပန အညော ကစဝရော နတ္ထိ၊ ဥဒကဖုသိတာနေဝ ဟောန္တိ၊ ဟတ္ထေန ပမဇ္ဇိတဗ္ဗော။

သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂါမံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ၊ နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပဋိနိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ကာယဗန္ဓနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ သဂုဏံ ကတွာ သင်္ဃာဋိယော ဒါတဗ္ဗာ၊ ဓောဝိတွာ ပတ္တော သဥဒကော ဒါတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ပစ္ဆာသမဏံ အာကင်္ခတိ၊ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ သဂုဏံ ကတွာ သင်္ဃာဋိယော ပါရုပိတွာ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဓောဝိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဥပဇ္ဈာယဿ ပစ္ဆာသမဏေန ဟောတဗ္ဗံ၊ နာတိဒူရေ ဂန္တဗ္ဗံ၊ နာစ္စာသန္နေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ ပန သစေ ဥပဇ္ဈာယံ နိဝတ္တိတွာ ဩလောကေန္တံ ဧကေန ဝါ ဒွီဟိ ဝါ ပဒဝီတိဟာရေဟိ သမ္ပာပုဏာတိ၊ ဧတ္တာဝတာ နာတိဒူရေ နာစ္စာသန္နေ ဂတော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယေန ဘိက္ခာစာရေ ယာဂုယာ ဝါ ဘတ္တေ ဝါ လဒ္ဓေ ပတ္တော ဥဏှော ဝါ ဘာရိကော ဝါ ဟောတိ၊ အတ္တနော ပတ္တံ တဿ ဒတွာ သော ပတ္တော ဂဟေတဗ္ဗော၊ န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿ အန္တရန္တရာ ကထာ ဩပါတေတဗ္ဗာ။ ဣတော ပဋ္ဌာယ ပန ယတ္ထ ယတ္ထ န-ကာရေန ပဋိသေဓော ကရီယတိ၊ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥပဇ္ဈာယော အာပတ္တိသာမန္တာ ဘဏမာနော နိဝါရေတဗ္ဗော။ နိဝါရေန္တေန စ ‘‘ဘန္တေ၊ ဤဒိသံ နာမ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ၊ အာပတ္တိ န ဟောတီ’’တိ ဧဝံ ပုစ္ဆန္တေန ဝိယ ဝါရေတဗ္ဗော၊ ‘‘ဝါရေဿာမီ’’တိ ပန ကတွာ ‘‘မဟလ္လက၊ မာ ဧဝံ ဘဏာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗော။

သစေ အာသန္နေ ဂါမော ဟောတိ၊ ဝိဟာရေ ဝါ ဂိလာနော ဘိက္ခု ဟောတိ၊ ဂါမတော ပဌမတရံ အာဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ ဒူရေ ဂါမော ဟောတိ၊ ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိံ အာဂစ္ဆန္တောပိ နတ္ထိ၊ တေနေဝ သဒ္ဓိံ ဂါမတော နိက္ခမိတွာ စီဝရေန ပတ္တံ ဝေဌေတွာ အန္တရာမဂ္ဂတော ပဌမတရံ အာဂန္တဗ္ဗံ။ ဧဝံ ပဌမတရံ အာဂတေန အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ပဋိနိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ နိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ သစေ စီဝရံ သေဒဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ၊ မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗံ၊ န စ ဥဏှေ စီဝရံ နိဒဟိတဗ္ဗံ၊ စီဝရံ သင်္ဃရိတဗ္ဗံ။ စီဝရံ သင်္ဃရန္တေန စ စတုရင်္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဥဿာရေတွာ စီဝရံ သင်္ဃရိတဗ္ဗံ။ ကိံကာရဏာ? မာ မဇ္ဈေ ဘင်္ဂေါ အဟောသီတိ။ သမံ ကတွာ သင်္ဃရိတဿ ဟိ မဇ္ဈေ ဘင်္ဂေါ ဟောတိ၊ တတော နိစ္စံ ဘိဇ္ဇမာနံ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ၊ တံ နိဝါရဏတ္ထမေတံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယထာ အဇ္ဇ ဘင်္ဂဋ္ဌာနေယေဝ သွေ န ဘိဇ္ဇိဿတိ၊ တထာ ဒိဝသေ ဒိဝသေ စတုရင်္ဂုလံ ဥဿာရေတွာ သင်္ဃရိတဗ္ဗံ၊ ဩဘောဂေ ကာယဗန္ဓနံ ကာတဗ္ဗံ။

သစေ ပိဏ္ဍပါတော ဟောတိ၊ ဥပဇ္ဈာယော စ ဘုဉ္ဇိတုကာမော ဟောတိ၊ ဥဒကံ ဒတွာ ပိဏ္ဍပါတော ဥပနာမေတဗ္ဗော၊ ဥပဇ္ဈာယော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ပုစ္ဆန္တေန စ တိက္ခတ္တုံ ‘‘ပါနီယံ၊ ဘန္တေ၊ အာဟရီယတူ’’တိ ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ သစေ ကာလော အတ္ထိ၊ ဥပဇ္ဈာယေ ဘုတ္တေ သယံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ဥပကဋ္ဌော ကာလော၊ ပါနီယံ ဥပဇ္ဈာယဿ သန္တိကေ ဌပေတွာ သယမ္ပိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ဘုတ္တာဝိဿ ဥဒကံ ဒတွာ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ဝေါဒကံ ကတွာ မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗော၊ န စ ဥဏှေ ပတ္တော နိဒဟိတဗ္ဗော၊ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ န စ တဋ္ဋိကစမ္မခဏ္ဍာဒီဟိ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ သစေ ပန ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဝါ သုဓာဗဒ္ဓါ ဝါ ဘူမိ ဟောတိ နိရဇမတ္တိကာ၊ တထာရူပါယ ဘူမိယာ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဓောတဝါလိကာယပိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ပံသုရဇသက္ခရာဒီသု န ဝဋ္ဋတိ။ တတြ ပန ပဏ္ဏံ ဝါ အာဓာရကံ ဝါ ဌပေတွာ တတြ နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ဣဒဉ္စ စီဝရဝံသာဒီနံ ဟေဋ္ဌာ ဟတ္ထံ ပဝေသေတွာ အဘိမုခေန ဟတ္ထေန သဏိကံ နိက္ခိပနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အန္တေ ပန ဂဟေတွာ ဘောဂေန စီဝရဝံသာဒီနံ ဥပရိ ခိပန္တဿ ဘိတ္တိယံ ဘောဂေါ ပဋိဟညတိ၊ တသ္မာ တထာ န ကာတဗ္ဗံ။ ဥပဇ္ဈာယမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ၊ ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ၊ သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။

သစေ ဥပဇ္ဈာယော နဟာယိတုကာမော ဟောတိ၊ နဟာနံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ သီတေန အတ္ထော ဟောတိ၊ သီတံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ ဥဏှေန အတ္ထော ဟောတိ၊ ဥဏှံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။

သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ၊ စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗံ၊ မတ္တိကာ တေမေတဗ္ဗာ။ ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ဥပဇ္ဈာယဿ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော ဂန္တွာ ဇန္တာဃရပီဌံ ဒတွာ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဧကမန္တေ နိဒ္ဓူမဋ္ဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ၊ စုဏ္ဏံ ဒါတဗ္ဗံ၊ မတ္တိကာ ဒါတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဿဟတိ၊ ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ၊ ပဝိသန္တေန မတ္တိကာယ မုခံ မက္ခေတွာ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ န ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ န နဝါ ဘိက္ခူ အာသနေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗာ၊ ဇန္တာဃရေ ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရေ ပရိကမ္မံ နာမ အင်္ဂါရမတ္တိကာဥဏှောဒကဒါနာဒိကံ သဗ္ဗကိစ္စံ။ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမန္တေန ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ။

ဥဒကေပိ ဥပဇ္ဈာယဿ အင်္ဂပစ္စင်္ဂဃံသနာဒိကံ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ နဟာတေန ပဌမတရံ ဥတ္တရိတွာ အတ္တနော ဂတ္တံ ဝေါဒကံ ကတွာ နိဝါသေတွာ ဥပဇ္ဈာယဿ ဂတ္တတော ဥဒကံ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ သင်္ဃာဋိ ဒါတဗ္ဗာ ၊ ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဥပဇ္ဈာယော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ဇန္တာဃရေ ဟိ ဥဏှသန္တာပေန ပိပါသာ ဟောတိ။ သစေ ဥဒ္ဒိသာပေတုကာမော ဟောတိ၊ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗော။ သစေ ပရိပုစ္ဆိတုကာမော ဟောတိ၊ ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗော။

ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဥပဇ္ဈာယော ဝိဟရတိ၊ သစေ သော ဝိဟာရော ဥက္လာပေါ ဟောတိ၊ သစေ ဥဿဟတိ၊ ကေနစိ ဂေလညေန အနဘိဘူတော ဟောတိ၊ သောဓေတဗ္ဗော။ အဂိလာနေန ဟိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန သဋ္ဌိဝဿေနပိ သဗ္ဗံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ ကာတဗ္ဗံ၊ အနာဒရေန အကရောန္တဿ ဝတ္တဘေဒေ ဒုက္ကဋံ၊ န-ကာရပဋိသံယုတ္တေသု ပန ပဒေသု ဂိလာနဿပိ ပဋိက္ခိတ္တကိရိယံ ကရောန္တဿ ဒုက္ကဋမေဝ။ ဝိဟာရံ သောဓေန္တေန ပဌမံ ပတ္တစီဝရံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘိသိဗိမ္ဗောဟနံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စော နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပဋိဃံသန္တေန အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပီဌံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ ပီဌံ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပဋိဃံသန္တေန အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပီဌံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စပဋိပါဒကာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗာ၊ ခေဠမလ္လကော နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ အပဿေနဖလကံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ဘူမတ္ထရဏံ ယထာပညတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရေ သန္တာနကံ ဟောတိ၊ ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩဟာရေတဗ္ဗံ၊ အာလောကသန္ဓိကဏ္ဏဘာဂါ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဂေရုကပရိကမ္မကတာ ဘိတ္တိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ၊ စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဘူမိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ၊ စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အကတာ ဟောတိ ဘူမိ၊ ဥဒကေန ပရိပ္ဖောသိတွာ ပရိပ္ဖောသိတွာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ ‘‘မာ ဝိဟာရော ရဇေန ဥဟညီ’’တိ၊ သင်္ကာရံ ဝိစိနိတွာ ဧကမန္တံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။

ဘူမတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ အဘိဟရိတွာ ယထာ ပဌမံ ပညတ္တံ အဟောသိ၊ တထေဝ ပညပေတဗ္ဗံ။ ဧတဒတ္ထမေဝ ဟိ ‘‘ယထာပညတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သစေ ပန ပဌမံ အဇာနန္တေန ကေနစိ ပညတ္တံ အဟောသိ၊ သမန္တတော ဘိတ္တိံ ဒွင်္ဂုလမတ္တေန ဝါ တိဝင်္ဂုလမတ္တေန ဝါ မောစေတွာ ပညပေတဗ္ဗံ။ ဣဒဉှေတ္ထ ပညာပနဝတ္တံ – သစေ ကဋသာရကော ဟောတိ အတိမဟန္တော စ၊ ဆိန္ဒိတွာ ကောဋိံ နိဝတ္တေတွာ ဗန္ဓိတွာ ပညပေတဗ္ဗော။ သစေ ကောဋိံ နိဝတ္တေတွာ ဗန္ဓိတုံ န ဇာနာတိ၊ န ဆိန္ဒိတဗ္ဗော။ မဉ္စပဋိပါဒကာ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗာ၊ မဉ္စော ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပဋိဃံသန္တေန အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပီဌံ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗော၊ ပီဌံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပဋိဃံသန္တေန အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပီဌံ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ ဘိသိဗိမ္ဗောဟနံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ ခေဠမလ္လကော ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗော၊ အပဿေနဖလကံ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ၊ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။

သစေ ပုရတ္ထိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ၊ ပုရတ္ထိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ပစ္ဆိမာ၊ ဥတ္တရာ၊ ဒက္ခိဏာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ၊ ဒက္ခိဏာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ သီတကာလော ဟောတိ၊ ဒိဝါ ဝါတပါနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ၊ ရတ္တိံ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဏှကာလော ဟောတိ၊ ဒိဝါ ထကေတဗ္ဗာ၊ ရတ္တိံ ဝိဝရိတဗ္ဗာ။

သစေ ဥက္လာပံ ဟောတိ၊ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ ဥပဋ္ဌာနသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ အဂ္ဂိသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌပေတဗ္ဗံ၊ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။

သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန အညတ္ထ နေတဗ္ဗော၊ အညော ဝါ ဘိက္ခု ဝတ္တဗ္ဗော ‘‘ထေရံ ဂဟေတွာ အညတ္ထ ဂစ္ဆာ’’တိ၊ ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝိနောဒေတဗ္ဗံ၊ အညေန ဝါ ဝိနောဒါပေတဗ္ဗံ ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗံ၊ အညော ဝါ ဝတ္တဗ္ဗော ‘‘ထေရံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဝိဿဇ္ဇာပေဟီ’’တိ၊ ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ ပရိဝါသာရဟော၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ၊ ပရိဝါသဒါနတ္ထံ သော သော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ယာစိတဗ္ဗော။ သစေ အတ္တနာ ပဋိဗလော ဟောတိ၊ အတ္တနာဝ ဒါတဗ္ဗော။ နော စေ ပဋိဗလော ဟောတိ၊ အညေန ဒါပေတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော မူလာယပဋိကဿနာရဟော ဟောတိ မာနတ္တာရဟော အဗ္ဘာနာရဟော ဝါ၊ ဝုတ္တနယေနေဝ ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။ သစေ သင်္ဃော ဥပဇ္ဈာယဿ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေန သင်္ဃော ဥပဇ္ဈာယဿ ကမ္မံ န ကရေယျ၊ လဟုကာယ ဝါ ပရိဏာမေယျာ’’တိ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဟိ ‘‘ဥပဇ္ဈာယဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကတ္တုကာမော သင်္ဃော’’တိ ဉတွာ ဧကမေကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘မာ၊ ဘန္တေ၊ အမှာကံ ဥပဇ္ဈာယဿ ကမ္မံ ကရိတ္ထာ’’တိ ယာစိတဗ္ဗာ။ သစေ ကရောန္တိယေဝ၊ ‘‘တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ လဟုကကမ္မံ ကရောထာ’’တိ ယာစိတဗ္ဗာ။ သစေ ကရောန္တိယေဝ၊ အထ ဥပဇ္ဈာယော ‘‘သမ္မာ ဝတ္တထ၊ ဘန္တေ’’တိ ယာစိတဗ္ဗော။ ဣတိ တံ သမ္မာ ဝတ္တာပေတွာ ‘‘ပဋိပ္ပဿမ္ဘေထ၊ ဘန္တေ၊ ကမ္မ’’န္တိ ဘိက္ခူ ယာစိတဗ္ဗာ။

သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ဓောဝိတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဓောဝိတဗ္ဗံ၊ ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ဓောဝိယေထာ’’တိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ ရဇနံ ဝါ ပစိတဗ္ဗံ၊ စီဝရံ ဝါ ရဇေတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန သဗ္ဗံ ကာတဗ္ဗံ၊ ဥဿက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ရဇိယေထာ’’တိ။ စီဝရံ ရဇန္တေန သာဓုကံ သံပရိဝတ္တေတွာ ရဇေတဗ္ဗံ၊ န စ အစ္ဆိန္နေ ထေဝေ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။

န ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာ ဧကစ္စဿ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပတ္တော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ စီဝရံ ဒါတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စဿ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စဿ ပရိက္ခာရော ဒါတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပရိက္ခာရော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ကေသာ ဆေဒေတဗ္ဗာ၊ န ဧကစ္စေန ကေသာ ဆေဒါပေတဗ္ဗာ ၊ န ဧကစ္စဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စေန ပရိကမ္မံ ကာရာပေတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စဿ ဝေယျာဝစ္စော ကာတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စေန ဝေယျာဝစ္စော ကာရာပေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပစ္ဆာသမဏေန ဟောတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စော ပစ္ဆာသမဏော အာဒါတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပိဏ္ဍပါတော နီဟရိတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စေန ပိဏ္ဍပါတော နီဟရာပေတဗ္ဗော၊ န ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော၊ ပိဏ္ဍာယ ဝါ အညေန ဝါ ကရဏီယေန ပဝိသိတုကာမေန အာပုစ္ဆိတွာဝ ပဝိသိတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ကာလဿေဝ ဝုဋ္ဌာယ ဒူရံ ဘိက္ခာစာရံ ဂန္တုကာမော ဟောတိ၊ ‘‘ဒဟရာ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တူ’’တိ ဝတွာ ဂန္တဗ္ဗံ။ အဝတွာ ဂတေ ပရိဝေဏံ ဂန္တွာ ဥပဇ္ဈာယံ အပဿန္တေန ဂါမံ ပဝိသိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ဂါမံ ပဝိသန္တောပိ ပဿတိ၊ ဒိဋ္ဌဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ အာပုစ္ဆိတုံယေဝ ဝဋ္ဋတိ။ န ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာ ဝါသတ္ထာယ ဝါ အသုဘဒဿနတ္ထာယ ဝါ သုသာနံ ဂန္တဗ္ဗံ၊ န ဒိသာ ပက္ကမိတဗ္ဗာ၊ ပက္ကမိတုကာမေန ပန ကမ္မံ အာစိက္ခိတွာ ယာဝတတိယံ ယာစိတဗ္ဗော။ သစေ အနုဇာနာတိ၊ သာဓု၊ နော စေ အနုဇာနာတိ၊ တံ နိဿာယ ဝသတော စဿ ဥဒ္ဒေသော ဝါ ပရိပုစ္ဆာ ဝါ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝါ န သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ဥပဇ္ဈာယော ဗာလော ဟောတိ အဗျတ္တော၊ ကေဝလံ အတ္တနော သန္တိကေ ဝသာပေတုကာမတာယ ဧဝ ဂန္တုံ န ဒေတိ၊ ဧဝရူပေ နိဝါရေန္တေပိ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂိလာနော ဟောတိ၊ ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗံ၊ န ကတ္ထစိ ဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ အညော ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အတ္ထိ၊ ဘေသဇ္ဇံ ပရိယေသိတွာ တဿ ဟတ္ထေ ဒတွာ ‘‘ဘန္တေ၊ အယံ ဥပဋ္ဌဟိဿတီ’’တိ ဝတွာ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဣဒံ တာဝ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ။

၁၈၄။ ဣဒမေဝ စ အန္တေဝါသိကေန အာစရိယဿ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ အာစရိယဝတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ နာမမတ္တမေဝ ဟေတ္ထ နာနံ။ တတ္ထ ယာဝ စီဝရရဇနံ၊ တာဝ ဝတ္တေ အကရိယမာနေ ဥပဇ္ဈာယဿ အာစရိယဿ စ ပရိဟာနိ ဟောတိ၊ တသ္မာ တံ အကရောန္တဿ နိဿယမုတ္တကဿပိ အမုတ္တကဿပိ အာပတ္တိယေဝ၊ ဧကစ္စဿ ပတ္တဒါနတော ပဋ္ဌာယ အမုတ္တနိဿယဿေဝ အာပတ္တိ။ ဥပဇ္ဈာယေ အာစရိယေ ဝါ ဝတ္တံ သာဒိယန္တေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ အန္တေဝါသိကာ စ ဗဟုကာပိ ဟောန္တု၊ သဗ္ဗေသံ အာပတ္တိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော အာစရိယော ဝါ ‘‘မယှံ ဥပဋ္ဌာကော အတ္ထိ၊ တုမှေ အတ္တနော သဇ္ဈာယမနသိကာရာဒီသု ယောဂံ ကရောထာ’’တိ ဝဒတိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနံ အနာပတ္တိ။ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ အာစရိယော ဝါ သစေ သာဒိယနံ ဝါ အသာဒိယနံ ဝါ န ဇာနာတိ၊ ဗာလော ဟောတိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒယော ဗဟူ၊ တေသု ဧကော ဝတ္တသမ္ပန္နော ဘိက္ခု ‘‘ဥပဇ္ဈာယဿ ဝါ အာစရိယဿ ဝါ ကိစ္စံ အဟံ ကရိဿာမိ၊ တုမှေ အပ္ပောဿုက္ကာ ဝိဟရထာ’’တိ ဧဝဉ္စေ အတ္တနော ဘာရံ ကတွာ ဣတရေ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ တဿ ဘာရကရဏတော ပဋ္ဌာယ တေသံ အနာပတ္တိ။ ဧတ္ထ အန္တေဝါသိကေသု ပန နိဿယန္တေဝါသိကေန ယာဝ အာစရိယံ နိဿာယ ဝသတိ၊ တာဝ သဗ္ဗံ အာစရိယဝတ္တံ ကာတဗ္ဗံ။ ပဗ္ဗဇ္ဇဥပသမ္ပဒဓမ္မန္တေဝါသိကေဟိ ပန နိဿယမုတ္တကေဟိပိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ စီဝရရဇနံ၊ တာဝ ဝတ္တံ ကာတဗ္ဗံ။ အနာပုစ္ဆိတွာ ပတ္တဒါနာဒိမှိ ပန ဧတေသံ အနာပတ္တိ။

ဧတေသု ပဗ္ဗဇ္ဇန္တေဝါသိကော စ ဥပသမ္ပဒန္တေဝါသိကော စ အာစရိယဿ ယာဝဇီဝံ ဘာရာ။ နိဿယန္တေဝါသိကော စ ဓမ္မန္တေဝါသိကော စ ယာဝ သမီပေ ဝသန္တိ၊ တာဝ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိပိ အန္တေဝါသိကသဒ္ဓိဝိဟာရိကာ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ ဥဒ္ဒေသေန ပရိပုစ္ဆာယ ဩဝါဒေန အနုသာသနိယာ။ သစေ အန္တေဝါသိကသဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ပတ္တော ဝါ စီဝရံ ဝါ အညော ဝါ ကောစိ ပရိက္ခာရော နတ္ထိ၊ အတ္တနော အတိရေကပတ္တစီဝရံ အတိရေကပရိက္ခာရော ဝါ အတ္ထိ၊ ဒါတဗ္ဗံ။ နော စေ၊ ဓမ္မိယေန နယေန ပရိယေသနတ္ထာယ ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။ သစေ အန္တေဝါသိကသဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဂိလာနာ ဟောန္တိ၊ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တေ ဝုတ္တနယေန ဒန္တကဋ္ဌဒါနံ အာဒိံ ကတွာ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကသိဉ္စနပရိယောသာနံ သဗ္ဗံ ဝတ္တံ ကာတဗ္ဗမေဝ၊ အကရောန္တာနံ အာပတ္တိ။ တသ္မာ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိပိ အန္တေဝါသိကသဒ္ဓိဝိဟာရိကေသု သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာဒီသု ဟိ ယော ယော န သမ္မာ ဝတ္တတိ၊ တဿ တဿ အာပတ္တိ။ ဥပဇ္ဈာယာဒိဝတ္တကထာ။

၁၈၅။ ဣဒါနိ အာဂန္တုကဝတ္တာဒီနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အာဂန္တုကေန ဘိက္ခုနာ ဥပစာရသီမာသမီပံ ဂန္တွာ ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာ နီစံ ကတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ ဥပါဟနဒဏ္ဍကေန ဂဟေတွာ ဆတ္တံ ဥပနာမေတွာ သီသံ ဝိဝရိတွာ သီသေ စီဝရံ ခန္ဓေ ကရိတွာ သာဓုကံ အတရမာနေန အာရာမော ပဝိသိတဗ္ဗော၊ အာရာမံ ပဝိသန္တေန သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ ‘‘ကတ္ထ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တီ’’တိ။ ယတ္ထ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ ဥပဋ္ဌာနသာလာယ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ၊ တတ္ထ ဂန္တွာ ဧကမန္တံ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ ဧကမန္တံ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ပတိရူပံ အာသနံ ဂဟေတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ပါနီယံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ပရိဘောဇနီယံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ ‘‘ကတမံ ပါနီယံ၊ ကတမံ ပရိဘောဇနီယ’’န္တိ။ သစေ ပါနီယေန အတ္ထော ဟောတိ၊ ပါနီယံ ဂဟေတွာ ပါတဗ္ဗံ။ သစေ ပရိဘောဇနီယေန အတ္ထော ဟောတိ၊ ပရိဘောဇနီယံ ဂဟေတွာ ပါဒါ ဓောဝိတဗ္ဗာ။ ပါဒေ ဓောဝန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ၊ ဧကေန ဟတ္ထေန ပါဒါ ဓောဝိတဗ္ဗာ၊ န တေနေဝ ဟတ္ထေန ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ၊ န တေနေဝ ဟတ္ထေန ပါဒါ ဓောဝိတဗ္ဗာ၊ ဥပါဟနပုဉ္ဆနစောဠကံ ပုဉ္ဆိတွာ ဥပါဟနာ ပုဉ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ဥပါဟနာ ပုဉ္ဆန္တေန ပဌမံ သုက္ခေန စောဠကေန ပုဉ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ပစ္ဆာ အလ္လေန၊ ဥပါဟနပုဉ္ဆနစောဠကံ ဓောဝိတွာ ဧကမန္တံ ပတ္ထရိတဗ္ဗံ။

သစေ အာဝါသိကော ဘိက္ခု ဝုဍ္ဎော ဟောတိ၊ အဘိဝါဒေတဗ္ဗော။ သစေ နဝကော ဟောတိ၊ အဘိဝါဒါပေတဗ္ဗော။ သေနာသနံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ ‘‘ကတမံ မေ သေနာသနံ ပါပုဏာတီ’’တိ၊ အဇ္ဈာဝုဋ္ဌံ ဝါ အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌံ ဝါ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ‘‘ဂေါစရဂါမော အာသန္နေ၊ ဥဒါဟု ဒူရေ၊ ကာလဿေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတဗ္ဗံ၊ ဥဒါဟု ဒိဝါ’’တိ ဧဝံ ဘိက္ခာစာရော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အဂေါစရော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ဂေါစရော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ အဂေါစရော နာမ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာနံ ဂါမော ပရိစ္ဆိန္နဘိက္ခော ဝါ ဂါမော၊ ယတ္ထ ဧကဿ ဝါ ဒွိန္နံ ဝါ ဘိက္ခာ ဒီယတိ၊ သေက္ခသမ္မဟာနိ ကုလာနိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာနိ၊ ဝစ္စဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ပဿာဝဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ‘‘ကိံ ဣမိဿာ ပေါက္ခရဏိယာ ပါနီယံယေဝ ပိဝန္တိ၊ နဟာနာဒိပရိဘောဂမ္ပိ ကရောန္တီ’’တိ ဧဝံ ပါနီယဉ္စေဝ ပရိဘောဇနီယဉ္စ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ကတ္တရဒဏ္ဍော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ သင်္ဃဿ ကတိကသဏ္ဌာနံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ကေသုစိ ဌာနေသု ဝါဠမိဂါ ဝါ အမနုဿာ ဝါ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘ကံ ကာလံ ပဝိသိတဗ္ဗံ၊ ကံ ကာလံ နိက္ခမိတဗ္ဗ’’န္တိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရော အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌော ဟောတိ၊ ကဝါဋံ အာကောဋေတွာ မုဟုတ္တံ အာဂမေတွာ ဃဋိကံ ဥဂ္ဃာဋေတွာ ကဝါဋံ ပဏာမေတွာ ဗဟိ ဌိတေန နိလ္လောကေတဗ္ဗော။

သစေ သော ဝိဟာရော ဥက္လာပေါ ဟောတိ၊ မဉ္စေ ဝါ မဉ္စော အာရောပိတော ဟောတိ၊ ပီဌေ ဝါ ပီဌံ အာရောပိတံ ဟောတိ၊ သေနာသနံ ဥပရိ ပုဉ္ဇီကတံ ဟောတိ၊ သစေ သက္ကောတိ၊ သဗ္ဗော ဝိဟာရော သောဓေတဗ္ဗော၊ အသက္ကောန္တေန အတ္တနော ဝသနောကာသော ဇဂ္ဂိတဗ္ဗော။ သဗ္ဗံ သောဓေတုံ သက္ကောန္တေန ပန ဥပဇ္ဈာယဝတ္တေ ဝုတ္တနယေန ဘူမတ္ထရဏမဉ္စပီဌာဒီနိ ဗဟိ နီဟရိတွာ ဝိဟာရံ သောဓေတွာ ပုန အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ပညပေတဗ္ဗာနိ။

သစေ ပုရတ္ထိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ၊ ပုရတ္ထိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ပစ္ဆိမာ၊ ဥတ္တရာ၊ ဒက္ခိဏာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ၊ ဒက္ခိဏာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ သီတကာလော ဟောတိ၊ ဒိဝါ ဝါတပါနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ၊ ရတ္တိံ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဏှကာလော ဟောတိ၊ ဒိဝါ ထကေတဗ္ဗာ၊ ရတ္တိံ ဝိဝရိတဗ္ဗာ။

သစေ ဥက္လာပံ ဟောတိ၊ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ ဥပဋ္ဌာနသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ ၊ အဂ္ဂိသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ၊ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ အာဂန္တုကဝတ္တံ။

၁၈၆။ အာဝါသိကဝတ္တေ အာဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ အာဂန္တုကံ ဘိက္ခုံ ဝုဍ္ဎတရံ ဒိသွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ပုစ္ဆန္တေန ပန သကိံ အာနီတံ ပါနီယံ သဗ္ဗံ ပိဝတိ၊ ‘‘ပုန အာနေမီ’’တိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗောယေဝ။ ဗီဇနေနပိ ဗီဇိတဗ္ဗော၊ ဗီဇန္တေန သကိံ ပါဒပိဋ္ဌိယံ ဗီဇိတွာ သကိံ မဇ္ဈေ၊ သကိံ သီသေ ဗီဇိတဗ္ဗော၊ ‘‘အလံ ဟောတူ’’တိ ဝုတ္တေန မန္ဒတရံ ဗီဇိတဗ္ဗံ၊ ပုန ‘‘အလ’’န္တိ ဝုတ္တေန တတော မန္ဒတရံ ဗီဇိတဗ္ဗံ၊ တတိယဝါရံ ဝုတ္တေန ဗီဇနီ ဌပေတဗ္ဗာ၊ ပါဒါပိဿ ဓောဝိတဗ္ဗာ။ သစေ အတ္တနော တေလံ အတ္ထိ၊ တေလေန မက္ခေတဗ္ဗာ။ နော စေ အတ္ထိ၊ တဿ သန္တကေန မက္ခေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဿဟတိ၊ ဥပါဟနာ ပုဉ္ဆိတဗ္ဗာ။ ဥပါဟနာ ပုဉ္ဆန္တေန ပဌမံ သုက္ခေန စောဠေန ပုဉ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ပစ္ဆာ အလ္လေန၊ ဥပါဟနပုဉ္ဆနစောဠကံ ဓောဝိတွာ ဧကမန္တံ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗံ။

အာဂန္တုကော ဘိက္ခု အဘိဝါဒေတဗ္ဗော၊ သေနာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ ‘‘ဧတံ သေနာသနံ ပါပုဏာတီ’’တိ။ အဇ္ဈာဝုဋ္ဌံ ဝါ အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌံ ဝါ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ဂေါစရော အာစိက္ခိတဗ္ဗော၊ အဂေါစရော အာစိက္ခိတဗ္ဗော၊ သေက္ခသမ္မတာနိ ကုလာနိ အာစိက္ခိတဗ္ဗာနိ၊ ဝစ္စဋ္ဌာနံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ပဿာဝဋ္ဌာနံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ပါနီယံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ပရိဘောဇနီယံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ကတ္တရဒဏ္ဍော အာစိက္ခိတဗ္ဗော၊ သင်္ဃဿ ကတိကသဏ္ဌာနံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ ‘‘ဣမံ ကာလံ ပဝိသိတဗ္ဗံ၊ ဣမံ ကာလံ နိက္ခမိတဗ္ဗ’’န္တိ။

သစေ အာဂန္တုကော နဝကော ဟောတိ၊ နိသိန္နကေနေဝ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ ‘‘အတြ ပတ္တံ နိက္ခိပါဟိ၊ အတြ စီဝရံ နိက္ခိပါဟိ၊ ဣဒံ အာသနံ၊ နိသီဒါဟီ’’တိ။ ပါနီယံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ပရိဘောဇနီယံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ဥပါဟနပုဉ္ဆနစောဠကံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ အာဂန္တုကော ဘိက္ခု အဘိဝါဒါပေတဗ္ဗော၊ သေနာသနာဒီနိပိ နိသိန္နေနေဝ အာစိက္ခိတဗ္ဗာနိ။ ဝုဍ္ဎတရေ ပန အာဂတေ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗန္တိ ဧဝမာဒိ သဗ္ဗံ စီဝရကမ္မံ ဝါ နဝကမ္မံ ဝါ ဌပေတွာပိ ကာတဗ္ဗံ။ စေတိယင်္ဂဏံ သမ္မဇ္ဇန္တေန သမ္မုဉ္ဇနိံ နိက္ခိပိတွာ တဿ ဝတ္တံ ကာတုံ အာရဘိတဗ္ဗံ။ ပဏ္ဍိတော ဟိ အာဂန္တုကော ‘‘သမ္မဇ္ဇာဟိ တာဝ စေတိယင်္ဂဏ’’န္တိ ဝက္ခတိ။ ဂိလာနဿ ဘေသဇ္ဇံ ကရောန္တေန ပန သစေ နာတိအာတုရော ဂိလာနော ဟောတိ၊ ဘေသဇ္ဇံ အကတွာ ဝတ္တမေဝ ကာတဗ္ဗံ၊ မဟာဂိလာနဿ ပန ဘေသဇ္ဇမေဝ ကာတဗ္ဗံ။ ပဏ္ဍိတော ဟိ အာဂန္တုကော ‘‘ကရောဟိ တာဝ ဘေသဇ္ဇ’’န္တိ ဝက္ခတိ။ ဣဒံ အာဝါသိကဝတ္တံ။

၁၈၇။ ဂမိကဝတ္တေ ဂမိကေန ဘိက္ခုနာ မဉ္စပီဌာဒိဒါရုဘဏ္ဍံ မတ္တိကာဘဏ္ဍမ္ပိ ရဇနဘာဇနာဒိ သဗ္ဗံ အဂ္ဂိသာလာယံ ဝါ အညသ္မိံ ဝါ ဂုတ္တဋ္ဌာနေ ပဋိသာမေတွာ ဒွါရဝါတပါနံ ထကေတွာ သေနာသနံ အာပုစ္ဆိတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ သစေ ဘိက္ခု န ဟောတိ၊ သာမဏေရော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ သစေ သာမဏေရော န ဟောတိ၊ အာရာမိကော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ သစေ န ဟောတိ ဘိက္ခု ဝါ သာမဏေရော ဝါ အာရာမိကော ဝါ၊ စတူသု ပါသာဏေသု မဉ္စံ ပညပေတွာ မဉ္စေ မဉ္စံ အာရောပေတွာ ပီဌေ ပီဌံ အာရောပေတွာ သေနာသနံ ဥပရိ ပုဉ္ဇံ ကရိတွာ ဒါရုဘဏ္ဍံ မတ္တိကာဘဏ္ဍံ ပဋိသာမေတွာ ဒွါရဝါတပါနံ ထကေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရော ဩဝဿတိ၊ သစေ ဥဿဟတိ၊ သဗ္ဗော ဆာဒေတဗ္ဗော၊ ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ ဝိဟာရော ဆာဒိယေထာ’’တိ၊ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ၊ ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ၊ ယော ဒေသော အနောဝဿကော ဟောတိ၊ တတ္ထ စတူသု ပါသာဏေသု မဉ္စံ ပညပေတွာ မဉ္စေ မဉ္စံ အာရောပေတွာ ပီဌေ ပီဌံ အာရောပေတွာ သေနာသနံ ဥပရိ ပုဉ္ဇံ ကရိတွာ ဒါရုဘဏ္ဍံ မတ္တိကာဘဏ္ဍံ ပဋိသာမေတွာ ဒွါရဝါတပါနံ ထကေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရော ဩဝဿတိ၊ သစေ ဥဿဟတိ၊ သေနာသနံ ဂါမံ အတိဟရိတဗ္ဗံ၊ ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ သေနာသနံ ဂါမံ အတိဟရိယေထာ’’တိ၊ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ၊ ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ၊ အဇ္ဈောကာသေ စတူသု ပါသာဏေသု မဉ္စံ ပညပေတွာ မဉ္စေ မဉ္စံ အာရောပေတွာ ပီဌေ ပီဌံ အာရောပေတွာ သေနာသနံ ဥပရိ ပုဉ္ဇံ ကရိတွာ ဒါရုဘဏ္ဍံ မတ္တိကာဘဏ္ဍံ ပဋိသာမေတွာ တိဏေန ဝါ ပဏ္ဏေန ဝါ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ ‘‘အပ္ပေဝ နာမ အင်္ဂါနိပိ သေသေယျု’’န္တိ။ ဣဒံ ဂမိကဝတ္တံ။

၁၈၈။ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တေ သစေ အာရာမေ ကာလော အာရောစိတော ဟောတိ၊ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ သဂုဏံ ကတွာ သင်္ဃာဋိယော ပါရုပိတွာ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဓောဝိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ သာဓုကံ အတရမာနေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော။

န ဩက္ကမ္မ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပုရတော ဂန္တဗ္ဗံ။ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေန၊ သုသံဝုတေန၊ ဩက္ခိတ္တစက္ခုနာ၊ အပ္ပသဒ္ဒေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ၊ န ဥက္ခိတ္တကာယ၊ န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ၊ န ကာယပ္ပစာလကံ၊ န ဗာဟုပ္ပစာလကံ၊ န သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ၊ န ခမ္ဘကတေန၊ န ဩဂုဏ္ဌိတေန၊ န ဥက္ကုဋိကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။

သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေန ၊ သုသံဝုတေန၊ ဩက္ခိတ္တစက္ခုနာ၊ အပ္ပသဒ္ဒေန အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ န ဥက္ခိတ္တကာယ၊ န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ န ကာယပ္ပစာလကံ၊ န ဗာဟုပ္ပစာလကံ၊ န သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ န ခမ္ဘကတေန၊ န ဩဂုဏ္ဌိတေန၊ န ပလ္လတ္ထိကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ န ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ သစေ မဟာထေရဿ နိသိန္နာသနေန သမကံ အာသနံ ဟောတိ၊ ဗဟူသု အာသနေသု သတိ ဧကံ ဒွေ အာသနာနိ ဌပေတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခူ ဂဏေတွာ ပညတ္တာသနေသု အနိသီဒိတွာ မဟာထေရေန ‘‘နိသီဒါ’’တိ ဝုတ္တေန နိသီဒိတဗ္ဗံ။ နော စေ မဟာထေရော ဝဒတိ၊ ‘‘ဣဒံ၊ ဘန္တေ၊ အာသနံ ဥစ္စ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘နိသီဒါ’’တိ ဝုတ္တေန နိသီဒိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန ဧဝံ အာပုစ္ဆိတေပိ န ဝဒတိ၊ နိသီဒန္တဿ အနာပတ္တိ၊ မဟာထေရဿေဝ အာပတ္တိ။ နဝကော ဟိ ဧဝရူပေ အာသနေ အနာပုစ္ဆာ နိသီဒန္တော အာပဇ္ဇတိ၊ ထေရော အာပုစ္ဆိတေ အနနုဇာနန္တော။ န နဝါ ဘိက္ခူ အာသနေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗာ၊ န သင်္ဃာဋိကံ ဩတ္ထရိတွာ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။

ပတ္တဓောဝနောဒကေ ဒီယမာနေ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဥဒကံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ဒက္ခိဏောဒကံ ပန ပုရတော အာဓာရကေ ပတ္တံ ဌပေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ နီစံ ကတွာ ဥဒကသဒ္ဒံ အကရောန္တေန အပဋိဃံသန္တေန ပတ္တော ဓောဝိတဗ္ဗော။ သစေ ဥဒကပဋိဂ္ဂါဟကော ဟောတိ၊ နီစံ ကတွာ ဥဒကပဋိဂ္ဂါဟကေ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ ‘‘မာ ဥဒကပဋိဂ္ဂါဟကော ဥဒကေန ဩသိဉ္စိ ၊ မာ သာမန္တာ ဘိက္ခူ ဥဒကေန ဩသိဉ္စိံသု၊ မာ သင်္ဃာဋိ ဥဒကေန ဩသိဉ္စီ’’တိ။ သစေ ဥဒကပဋိဂ္ဂါဟကော န ဟောတိ၊ နီစံ ကတွာ ဆမာယ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ ‘‘မာ သာမန္တာ ဘိက္ခူ ဥဒကေန ဩသိဉ္စိံသု၊ မာ သင်္ဃာဋိ ဥဒကေန ဩသိဉ္စီ’’တိ။

ဩဒနေ ဒီယမာနေ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဩဒနော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ယထာ သူပဿ ဩကာသော ဟောတိ၊ ဧဝံ မတ္တာယ ဩဒနော ဂဏှိတဗ္ဗော။ သစေ ဟောတိ သပ္ပိ ဝါ တေလံ ဝါ ဥတ္တရိဘင်္ဂံ ဝါ၊ ထေရေန ဝတ္တဗ္ဗော ‘‘သဗ္ဗေသံ သမကံ သမ္ပာဒေဟီ’’တိ။ ဣဒဉ္စ န ကေဝလံ သပ္ပိအာဒီသု၊ ဩဒနေပိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သပ္ပိအာဒီသု ပန ယံ အပ္ပံ ဟောတိ ဧကဿ ဝါ ဒွိန္နံ ဝါ အနုရူပံ၊ တံ သဗ္ဗေသံ သမကံ သမ္ပာဒေဟီတိ ဝုတ္တေ မနုဿာနံ ဝိဟေသာ ဟောတိ၊ တသ္မာ တာဒိသံ သကိံ ဝါ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ ဂဟေတွာ သေသံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ သက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ ပတ္တသညိနာ ပိဏ္ဍပါတော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ သမသူပကော သမတိတ္ထိကော ပိဏ္ဍပါတော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ န တာဝ ထေရေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ယာဝ န သဗ္ဗေသံ ဩဒနော သမ္ပတ္တော ဟောတိ။ ဣဒဉ္စ ယံ ပရိစ္ဆိန္နဘိက္ခုကံ ဘတ္တဂ္ဂံ၊ ယတ္ထ မနုဿာ သဗ္ဗေသံ ပါပေတွာ ဝန္ဒိတုကာမာ ဟောန္တိ၊ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ။ ယံ ပန မဟာဘတ္တဂ္ဂံ ဟောတိ၊ ယတ္ထ ဧကသ္မိံ ပဒေသေ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ ဧကသ္မိံ ပဒေသေ ဥဒကံ ဒီယတိ၊ တတ္ထ ယထာသုခံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

သက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော၊ ပတ္တသညိနာ ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော၊ သပဒါနော ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော၊ သမသူပကော ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော၊ န ထူပကတော ဩမဒ္ဒိတွာ ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော၊ န သူပံ ဝါ ဗျဉ္ဇနံ ဝါ ဩဒနေန ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗံ ဘိယျောကမျတံ ဥပါဒါယ၊ န သူပံ ဝါ ဩဒနံ ဝါ အဂိလာနေန အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ န ဥဇ္ဈာနသညိနာ ပရေသံ ပတ္တော ဩလောကေတဗ္ဗော၊ နာတိမဟန္တော ကဗဠော ကာတဗ္ဗော၊ ပရိမဏ္ဍလံ အာလောပေါ ကာတဗ္ဗော၊ န အနာဟဋေ ကဗဠေ မုခဒွါရံ ဝိဝရိတဗ္ဗံ၊ န ဘုဉ္ဇမာနေန သဗ္ဗော ဟတ္ထော မုခေ ပက္ခိပိတဗ္ဗော၊ န သကဗဠေန မုခေန ဗျာဟရိတဗ္ဗံ၊ န ပိဏ္ဍုက္ခေပကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ န ကဗဠာဝစ္ဆေကံ၊ န အဝဂဏ္ဍကာရကံ၊ န ဟတ္ထနိဒ္ဓုနကံ၊ န သိတ္ထာဝကာရကံ၊ န ဇိဝှာနိစ္ဆာရကံ၊ န စပုစပုကာရကံ၊ န သုရုသုရုကာရကံ၊ န ဟတ္ထနိလ္လေဟကံ၊ န ပတ္တနိလ္လေဟကံ၊ န ဩဋ္ဌနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

န သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ န တာဝ ထေရေန ဟတ္ထဓောဝနဥဒကံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယာဝ န သဗ္ဗေ ဘုတ္တာဝိနော ဟောန္တိ။ သစေ မနုဿာ ‘‘ဓောဝထ၊ ဘန္တေ၊ ပတ္တဉ္စ ဟတ္ထေ စာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ ဘိက္ခူ ဝါ ‘‘တုမှေ ဥဒကံ ဂဏှထာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ ဝဋ္ဋတိ။ ဥဒကေ ဒီယမာနေ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဥဒကံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ နီစံ ကတွာ ဥဒကသဒ္ဒံ အကရောန္တေန အပဋိဃံသန္တေန ပတ္တော ဓောဝိတဗ္ဗော။ သစေ ဥဒကပဋိဂ္ဂါဟကော ဟောတိ၊ နီစံ ကတွာ ဥဒကပဋိဂ္ဂါဟကေ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ ‘‘မာ ဥဒကပဋိဂ္ဂါဟကော ဥဒကေန ဩသိဉ္စိ၊ မာ သာမန္တာ ဘိက္ခူ ဥဒကေန ဩသိဉ္စိံသု၊ မာ သင်္ဃာဋိ ဥဒကေန ဩသိဉ္စီ’’တိ။ သစေ ဥဒကပဋိဂ္ဂါဟကော န ဟောတိ၊ နီစံ ကတွာ ဆမာယ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ ‘‘မာ သာမန္တာ ဘိက္ခူ ဥဒကေန ဩသိဉ္စိံသု၊ မာ သင်္ဃာဋိ ဥဒကေန ဩသိဉ္စီ’’တိ၊ န သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။

ဘတ္တဂ္ဂတော ဥဋ္ဌာယ နိဝတ္တန္တေသု နဝကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပဌမတရံ နိဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ ပစ္ဆာ ထေရေဟိ။ သမ္ဗာဓေသု ဟိ ဃရေသု မဟာထေရာနံ နိက္ခမနောကာသော န ဟောတိ၊ တသ္မာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ နိဝတ္တန္တေဟိ ပန နဝကေဟိ ဂေဟဒွါရေ ဌတွာ ထေရေသု နိက္ခမန္တေသု ပဋိပါဋိယာ ဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ ပန မဟာထေရာ ဓုရေ နိသိန္နာ ဟောန္တိ၊ နဝကာ အန္တောဂေဟေ၊ ထေရာသနတော ပဋ္ဌာယ ပဋိပါဋိယာ ဧဝ နိက္ခမိတဗ္ဗံ ၊ ကာယေန ကာယံ အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ယထာ အန္တရေန မနုဿာ ဂန္တုံ သက္ကောန္တိ၊ ဧဝံ ဝိရဠာယ ပါဠိယာ ဂန္တဗ္ဗံ။

‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ထေရေန ဘိက္ခုနာ ဘတ္တဂ္ဂေ အနုမောဒိတု’’န္တိ (စူဠဝ။ ၃၆၂) ဝစနတော သင်္ဃတ္ထေရေန ဘတ္တဂ္ဂေ အနုမောဒိတဗ္ဗံ။ တံ ဧကမေဝ ဩဟာယ သေသေဟိ န ဂန္တဗ္ဗံ။

‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘတ္တဂ္ဂေ စတူဟိ ပဉ္စဟိ ထေရာနုထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ အာဂမေတု’’န္တိ (စူဠဝ။ ၃၆၂) ဝစနတော သင်္ဃတ္ထေရေန အနုမောဒနတ္ထာယ နိသိန္နေ ဟေဋ္ဌာ ပဋိပါဋိယာ စတူဟိ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ အနုထေရေ နိသိန္နေ မဟာထေရေန စ ဟေဋ္ဌာ စ တီဟိ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ပဉ္စမေ နိသိန္နေ ဥပရိ စတူဟိ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ သင်္ဃတ္ထေရေန ဟေဋ္ဌာ ဒဟရဘိက္ခုသ္မိံ အဇ္ဈိဋ္ဌေပိ သင်္ဃတ္ထေရတော ပဋ္ဌာယ စတူဟိ နိသီဒိတဗ္ဗမေဝ။ သစေ ပန အနုမောဒကော ဘိက္ခု ‘‘ဂစ္ဆထ၊ ဘန္တေ၊ အာဂမေတဗ္ဗကိစ္စံ နတ္ထီ’’တိ ဝဒတိ၊ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ မဟာထေရေန ‘‘ဂစ္ဆာမ၊ အာဝုသော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဂစ္ဆထာ’’တိ ဝဒတိ၊ ဧဝမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ၊ ‘‘ဗဟိဂါမေ အာဂမိဿာမာ’’တိ အာဘောဂံ ကတွာပိ ဗဟိဂါမံ ဂန္တွာ အတ္တနော နိဿိတကေ ‘‘တုမှေ တဿ အာဂမနံ အာဂမေထာ’’တိ ဝတွာပိ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ သစေ ပန မနုဿာ အတ္တနော ရုစိတေန ဧကေန အနုမောဒနံ ကာရေန္တိ၊ နေဝ တဿ အနုမောဒတော အာပတ္တိ၊ န မဟာထေရဿ ဘာရော ဟောတိ။ ဥပနိသိန္နကထာယမေဝ ဟိ မနုဿေသု ကထာပေန္တေသု ထေရော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ မဟာထေရေန စ အနုမောဒနာယ အဇ္ဈိဋ္ဌောဝ အာဂမေတဗ္ဗောတိ ဣဒမေတ္ထ လက္ခဏံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတိ ကရဏီယေ အာနန္တရိကံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆိတွာ ဂန္တု’’န္တိ (စူဠဝ။ ၃၆၂) ဝစနတော ပန ဝစ္စာဒိပီဠိတေန အနန္တရံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆိတွာ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။ ဣဒံ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ။

၁၈၉။ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တေ ပန ပိဏ္ဍစာရိကေန ဘိက္ခုနာ ‘‘ဣဒါနိ ဂါမံ ပဝိသိဿာမီ’’တိ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ သဂုဏံ ကတွာ သင်္ဃာဋိယော ပါရုပိတွာ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဓောဝိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ သာဓုကံ အတရမာနေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော။ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗန္တိအာဒိ သဗ္ဗံ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဣဓာပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

နိဝေသနံ ပဝိသန္တေန သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ ‘‘ဣမိနာ ပဝိသိဿာမိ၊ ဣမိနာ နိက္ခမိဿာမီ’’တိ၊ နာတိသဟသာ ပဝိသိတဗ္ဗံ၊ နာတိဒူရေ နာစ္စာသန္နေ ဌာတဗ္ဗံ၊ နာတိစိရံ ဌာတဗ္ဗံ၊ နာတိလဟုကံ နိဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ ဌိတေန သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ ‘‘ဘိက္ခံ ဒါတုကာမာ ဝါ အဒါတုကာမာ ဝါ’’တိ ။ သစေ ကမ္မံ ဝါ နိက္ခိပတိ၊ အာသနာ ဝါ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ကဋစ္ဆုံ ဝါ ပရာမသတိ၊ ဘာဇနံ ဝါ ပရာမသတိ၊ ဌပေတိ ဝါ၊ ‘‘ဒါတုကာမဿာ’’တိ ဌာတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခာယ ဒီယမာနာယ ဝါမေန ဟတ္ထေန သင်္ဃာဋိံ ဥစ္စာရေတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ပဏာမေတွာ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဘိက္ခာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ဣတ္ထီ ဝါ ဟောတု ပုရိသော ဝါ၊ ဘိက္ခာဒါနသမယေ မုခံ န ဩလောကေတဗ္ဗံ၊ သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ ‘‘သူပံ ဒါတုကာမာ ဝါ အဒါတုကာမာ ဝါ’’တိ။ သစေ ကဋစ္ဆုံ ဝါ ပရာမသတိ၊ ဘာဇနံ ဝါ ပရာမသတိ၊ ဌပေတိ ဝါ၊ ‘‘ဒါတုကာမဿာ’’တိ ဌာတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခာယ ဒိန္နာယ သင်္ဃာဋိယာ ပတ္တံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ သာဓုကံ အတရမာနေန နိဝတ္တိတဗ္ဗံ။

ယော ပဌမံ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ၊ တေန အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ အဝက္ကာရပါတိ ဓောဝိတွာ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ၊ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ ယော ပစ္ဆာ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ၊ သစေ ဟောတိ ဘုတ္တာဝသေသော၊ သစေ အာကင်္ခတိ၊ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ နော စေ အာကင်္ခတိ၊ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ၊ အပ္ပာဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေတဗ္ဗံ၊ တေန အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ၊ ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ၊ အဝက္ကာရပါတိ ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတဗ္ဗာ၊ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ၊ ဘတ္တဂ္ဂံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပဿတိ ပါနီယဃဋံ ဝါ ပရိဘောဇနီယဃဋံ ဝါ ဝစ္စဃဋံ ဝါ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ၊ တေန ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစဿ ဟောတိ အဝိသယှံ၊ ဟတ္ထဝိကာရေန ဒုတိယံ အာမန္တေတွာ ဟတ္ထဝိလင်္ဃကေန ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ၊ န စ တပ္ပစ္စယာ ဝါစာ ဘိန္ဒိတဗ္ဗာတိ။ ဣဒံ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တံ။

၁၉၀။ အာရညိကဝတ္တေ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ပတ္တံ ထဝိကာယ ပက္ခိပိတွာ အံသေ လဂ္ဂေတွာ စီဝရံ ခန္ဓေ ကရိတွာ ဥပါဟနာ အာရောဟိတွာ ဒါရုဘဏ္ဍံ မတ္တိကာဘဏ္ဍံ ပဋိသာမေတွာ ဒွါရဝါတပါနံ ထကေတွာ ဝသနဋ္ဌာနတော နိက္ခမိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဣဒါနိ ဂါမံ ပဝိသိဿာမာ’’တိ ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာ နီစံ ကတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ ထဝိကာယ ပက္ခိပိတွာ အံသေ လဂ္ဂေတွာ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ သဂုဏံ ကတွာ သင်္ဃာဋိယော ပါရုပိတွာ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဓောဝိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ သာဓုကံ အတရမာနေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော။ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗန္တိအာဒိ သဗ္ဗံ ဂမနဝိဓာနံ ဣဓာပိ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

နိဝေသနံ ပဝိသန္တေန သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ ‘‘ဣမိနာ ပဝိသိဿာမိ၊ ဣမိနာ နိက္ခမိဿာမီ’’တိအာဒိ သဗ္ဗံ ဘိက္ခာစာရဝိဓာနံ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ ဘာဇနာနိ နပ္ပဟောန္တိ၊ ပါနီယမေဝ ပရိဘောဇနီယမ္ပိ ကတွာ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ ဘာဇနံ အလဘန္တေန ဝေဠုနာဠိကာယပိ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ တမ္ပိ အလဘန္တဿ ယထာ သမီပေ ဥဒကအာဝါဋော ဟောတိ၊ ဧဝံ ကာတဗ္ဗံ။ အဂ္ဂိ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ အရဏိသဟိတံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ၊ အရဏိသဟိတေ သတိ အဂ္ဂိံ အကာတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ယထာ စ အာရညိကဿ၊ ဧဝံ ကန္တာရပ္ပဋိပန္နဿပိ အရဏိသဟိတံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ဂဏဝါသိနော ပန တေန ဝိနာပိ ဝဋ္ဋတိ။ ကတ္တရဒဏ္ဍော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ နက္ခတ္တပဒါနိ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနိ သကလာနိ ဝါ ဧကဒေသာနိ ဝါ၊ ဒိသာကုသလေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ အာရညိကဝတ္တံ။

၁၉၁။ သေနာသနဝတ္တေ ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝိဟရတိ၊ သစေ သော ဝိဟာရော ဥက္လာပေါ ဟောတိ၊ သစေ ဥဿဟတိ၊ သောဓေတဗ္ဗော။ ဝိဟာရံ သောဓေန္တေန ပဌမံ ပတ္တစီဝရံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘိသိဗိမ္ဗောဟနံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စော နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပဋိဃံသန္တေန အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပီဌံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ ပီဌံ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပဋိဃံသန္တေန အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပီဌံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စပဋိပါဒကာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗာ၊ ခေဠမလ္လကော နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ အပဿေနဖလကံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘူမတ္ထရဏံ ယထာပညတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရေ သန္တာနကံ ဟောတိ၊ ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩဟာရေတဗ္ဗံ၊ အာလောကသန္ဓိကဏ္ဏဘာဂါ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဂေရုကပရိကမ္မကတာ ဘိတ္တိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ၊ စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဘူမိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ၊ စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အကတာ ဟောတိ ဘူမိ၊ ဥဒကေန ပရိပ္ဖောသိတွာ ပရိပ္ဖောသိတွာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ ‘‘မာ ဝိဟာရော ရဇေန ဥဟညီ’’တိ၊ သင်္ကာရံ ဝိစိနိတွာ ဧကမန္တံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။

န ဘိက္ခုသာမန္တာ သေနာသနံ ပပ္ဖောဋေတဗ္ဗံ၊ န ဝိဟာရသာမန္တာ သေနာသနံ ပပ္ဖောဋေတဗ္ဗံ၊ န ပါနီယသာမန္တာ သေနာသနံ ပပ္ဖောဋေတဗ္ဗံ၊ န ပရိဘောဇနီယသာမန္တာ သေနာသနံ ပပ္ဖောဋေတဗ္ဗံ၊ န ပဋိဝါတေ အင်္ဂဏေ သေနာသနံ ပပ္ဖောဋေတဗ္ဗံ၊ အဓောဝါတေ သေနာသနံ ပပ္ဖောဋေတဗ္ဗံ။

ဘူမတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ မဉ္စပဋိပါဒကာ ဧကမန္တံ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အဘိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗာ၊ မဉ္စော ဧကမန္တံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပဋိဃံသန္တေန အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပီဌံ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗော၊ ပီဌံ ဧကမန္တံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပဋိဃံသန္တေန အသင်္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပီဌံ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ ၊ ဘိသိဗိမ္ဗောဟနံ ဧကမန္တံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ ပပ္ဖောဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ ခေဠမလ္လကော ဧကမန္တံ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗော၊ အပဿေနဖလကံ ဧကမန္တံ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ၊ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။

သစေ ပုရတ္ထိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ၊ ပုရတ္ထိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ပစ္ဆိမာ၊ ဥတ္တရာ၊ ဒက္ခိဏာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ၊ ဒက္ခိဏာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ သီတကာလော ဟောတိ၊ ဒိဝါ ဝါတပါနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ၊ ရတ္တိံ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဏှကာလော ဟောတိ၊ ဒိဝါ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ၊ ရတ္တိံ ဝိဝရိတဗ္ဗာ။

သစေ ဥက္လာပံ ဟောတိ၊ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ ဥပဋ္ဌာနသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ အဂ္ဂိသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ပါနီယံ န ဟောတိ၊ ပါနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပရိဘောဇနီယံ န ဟောတိ၊ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ န ဟောတိ၊ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။

သစေ ဝုဍ္ဎေန သဒ္ဓိံ ဧကဝိဟာရေ ဝိဟရတိ၊ န ဝုဍ္ဎံ အနာပုစ္ဆာ ဥဒ္ဒေသော ဒါတဗ္ဗော၊ န ပရိပုစ္ဆာ ဒါတဗ္ဗာ၊ န သဇ္ဈာယော ကာတဗ္ဗော၊ န ဓမ္မော ဘာသိတဗ္ဗော၊ န ပဒီပေါ ကာတဗ္ဗော၊ န ပဒီပေါ ဝိဇ္ဈာပေတဗ္ဗော၊ န ဝါတပါနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ၊ န ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ ဒွါရံ နာမ ယသ္မာ မဟာဝဠဉ္ဇံ၊ တသ္မာ တတ္ထ အာပုစ္ဆနကိစ္စံ နတ္ထိ၊ သေသာနိ ပန ဥဒ္ဒေသဒါနာဒီနိ အာပုစ္ဆိတွာဝ ကာတဗ္ဗာနိ၊ ဒေဝသိကမ္ပိ အာပုစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အထာပိ ‘‘ဘန္တေ၊ အာပုစ္ဆိတမေဝ ဟောတူ’’တိ ဝုတ္တေ ဝုဍ္ဎတရော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆတိ၊ သယမေဝ ဝါ ‘‘တွံ ယထာသုခံ ဝိဟရာဟီ’’တိ ဝဒတိ၊ ဧဝမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ သဘာဂဿ ဝိဿာသေနပိ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ သစေ ဝုဍ္ဎေန သဒ္ဓိံ ဧကစင်္ကမေ စင်္ကမတိ၊ ယေန ဝုဍ္ဎော၊ တေန ပရိဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ န စ ဝုဍ္ဎော သင်္ဃာဋိကဏ္ဏေန ဃဋ္ဋေတဗ္ဗော။ ဣဒံ သေနာသနဝတ္တံ။

၁၉၂။ ဇန္တာဃရဝတ္တေ ယော ပဌမံ ဇန္တာဃရံ ဂစ္ဆတိ၊ သစေ ဆာရိကာ ဥဿန္နာ ဟောတိ၊ ဆာရိကာ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥက္လာပံ ဟောတိ၊ ဇန္တာဃရံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ပရိဘဏ္ဍံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ ဇန္တာဃရသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗံ၊ မတ္တိကာ တေမေတဗ္ဗာ၊ ဥဒကဒေါဏိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရံ ပဝိသန္တေန မတ္တိကာယ မုခံ မက္ခေတွာ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ၊ န ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ န နဝါ ဘိက္ခူ အာသနေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဿဟတိ၊ ဇန္တာဃရေ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမန္တေန ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ။ သစေ ဥဿဟတိ၊ ဥဒကေပိ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ န ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပုရတော နဟာယိတဗ္ဗံ၊ န ဥပရိတော နဟာယိတဗ္ဗံ၊ နဟာတေန ဥတ္တရန္တေန ဩတရန္တာနံ မဂ္ဂေါ ဒါတဗ္ဗော။ ယော ပစ္ဆာ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမတိ၊ သစေ ဇန္တာဃရံ စိက္ခလ္လံ ဟောတိ၊ ဓောဝိတဗ္ဗံ၊ မတ္တိကာဒေါဏိံ ဓောဝိတွာ ဇန္တာဃရပီဌံ ပဋိသာမေတွာ အဂ္ဂိံ ဝိဇ္ဈာပေတွာ ဒွါရံ ထကေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ဇန္တာဃရဝတ္တံ။

၁၉၃။ ဝစ္စကုဋိဝတ္တေ ယော ဝစ္စကုဋိံ ဂစ္ဆတိ၊ ဗဟိ ဌိတေန ဥက္ကာသိတဗ္ဗံ၊ အန္တော နိသိန္နေနပိ ဥက္ကာသိတဗ္ဗံ၊ စီဝရဝံသေ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုယာ ဝါ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သာဓုကံ အတရမာနေန ဝစ္စကုဋိ ပဝိသိတဗ္ဗာ၊ နာတိသဟသာ ပဝိသိတဗ္ဗာ၊ န ဥဗ္ဘဇိတွာ ပဝိသိတဗ္ဗာ၊ ဝစ္စပါဒုကာယ ဌိတေန ဥဗ္ဘဇိတဗ္ဗံ၊ န နိတ္ထုနန္တေန ဝစ္စော ကာတဗ္ဗော၊ န ဒန္တကဋ္ဌံ ခါဒန္တေန ဝစ္စော ကာတဗ္ဗော၊ န ဗဟိဒ္ဓါ ဝစ္စဒေါဏိကာယ ဝစ္စော ကာတဗ္ဗော၊ န ဗဟိဒ္ဓါ ပဿာဝဒေါဏိကာယ ပဿာဝေါ ကာတဗ္ဗော၊ န ပဿာဝဒေါဏိကာယ ခေဠော ကာတဗ္ဗော၊ ဖာလိတေန ဝါ ခရေန ဝါ ဂဏ္ဌိကေန ဝါ ကဏ္ဋကေန ဝါ သုသိရေန ဝါ ပူတိနာ ဝါ ကဋ္ဌေန န အဝလေခိတဗ္ဗံ၊ အဝလေခနကဋ္ဌံ ပန အဂ္ဂဟေတွာ ပဝိဋ္ဌဿ အာပတ္တိ နတ္ထိ၊ န အဝလေခနကဋ္ဌံ ဝစ္စကူပမှိ ပါတေတဗ္ဗံ၊ ဝစ္စပါဒုကာယ ဌိတေန ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗံ၊ နာတိသဟသာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ၊ န ဥဗ္ဘဇိတွာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ၊ အာစမနပါဒုကာယ ဌိတေန ဥဗ္ဘဇိတဗ္ဗံ၊ န စပုစပုကာရကံ အာစမေတဗ္ဗံ၊ န အာစမနသရာဝကေ ဥဒကံ သေသေတဗ္ဗံ။ ဣဒဉ္စ သဗ္ဗသာဓာရဏဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တတြ ဟိ အညေ အညေ အာဂစ္ဆန္တိ၊ တသ္မာ ဥဒကံ န သေသေတဗ္ဗံ။ ယံ ပန သင်္ဃိကေပိ ဝိဟာရေ ဧကဒေသေ နိဗဒ္ဓဂမနတ္ထာယ ကတံ ဌာနံ ဟောတိ ပုဂ္ဂလိကဋ္ဌာနံ ဝါ၊ တသ္မိံ ဝဋ္ဋတိ။ ဝိရေစနံ ပိဝိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဝိသန္တဿပိ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ အာစမနပါဒုကာယ ဌိတေန ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗံ။

သစေ ဝစ္စကုဋိ ဥဟတာ ဟောတိ ဗဟိ ဝစ္စမက္ခိတာ၊ ဥဒကံ အာဟရိတွာ ဓောဝိတဗ္ဗာ။ ဥဒကံ အတ္ထိ၊ ဘာဇနံ နတ္ထိ၊ အသန္တံ နာမ ဟောတိ။ ဘာဇနံ အတ္ထိ၊ ဥဒကံ နတ္ထိ၊ ဧတမ္ပိ အသန္တံ ။ ဥဘယသ္မိံ အသတိ အသန္တမေဝ၊ ကဋ္ဌေန ဝါ ကေနစိ ဝါ ပုဉ္ဆိတွာ ဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ အဝလေခနပိဋကော ပူရိတော ဟောတိ၊ အဝလေခနကဋ္ဌံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။ သစေ ကစဝရံ အတ္ထိ၊ ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ပရိဘဏ္ဍံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။ သစေ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ န ဟောတိ၊ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။

‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝစ္စံ ကတွာ သတိ ဥဒကေ နာစမေတဗ္ဗံ၊ ယော နာစမေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (စူဠဝ။ ၃၇၃) ဝစနတော ဥဒကေ သတိ ဥဒကကိစ္စံ အကရောန္တဿ အာပတ္တိ။ သစေ ဥဒကံ အတ္ထိ၊ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနံ ပန နတ္ထိ၊ ဘာဇနေန နီဟရိတွာ အာစမိတဗ္ဗံ။ ဘာဇနေ အသတိ ပတ္တေန နီဟရိတဗ္ဗံ၊ ပတ္တေပိ အသတိ အသန္တံ နာမ ဟောတိ။ ‘‘ဣဒံ အတိဝိဝဋံ၊ ပုရတော အညံ ဥဒကံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဂတဿ ဥဒကံ အလဘန္တဿေဝ ဘိက္ခာစာရဝေလာ ဟောတိ၊ ကဋ္ဌေန ဝါ ကေနစိ ဝါ ပုဉ္ဆိတွာ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ဘုဉ္ဇိတုမ္ပိ အနုမောဒိတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝစ္စကုဋိယာ ယထာဝုဍ္ဎံ ဝစ္စော ကာတဗ္ဗော၊ ယော ကရေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာဂတပဋိပါဋိယာ ဝစ္စံ ကာတု’’န္တိ (စုဠဝ။ ၃၇၃) ဝစနတော ဝစ္စကုဋိံ ပဝိသန္တေန အာဂတပဋိပါဋိယာ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ ဝစ္စကုဋိယံ ပဿာဝဋ္ဌာနေ နဟာနတိတ္ထေတိ တီသုပိ အာဂတပဋိပါဋိယေဝ ပမာဏံ။ ဣဒံ ဝစ္စကုဋိဝတ္တံ။

ဣတိ ပါဠိမုတ္တကဝိနယဝိနိစ္ဆယသင်္ဂဟေ

ဥပဇ္ဈာယာဒိဝတ္တဝိနိစ္ဆယကထာ သမတ္တာ။