📜

၆။ မစ္ဆမံသဝိနိစ္ဆယကထာ

၃၈။ မစ္ဆမံသေသု ပန မစ္ဆဂ္ဂဟဏေန သဗ္ဗမ္ပိ ဇလဇံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အကပ္ပိယံ နာမ နတ္ထိ။ မံသေသု ပန မနုဿဟတ္ထိအဿသုနခအဟိသီဟဗျဂ္ဃဒီပိအစ္ဆတရစ္ဆာနံ ဝသေန ဒသ မံသာနိ အကပ္ပိယာနိ။ တတ္ထ မနုဿမံသေ ထုလ္လစ္စယံ၊ သေသေသု ဒုက္ကဋံ။ ဣတိ ဣမေသံ မနုဿာဒီနံ ဒသန္နံ မံသမ္ပိ အဋ္ဌိပိ လောဟိတမ္ပိ စမ္မမ္ပိ လောမမ္ပိ သဗ္ဗံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဝသာသု ပန ဧကာ မနုဿဝသာဝ န ဝဋ္ဋတိ။ ခီရာဒီသု အကပ္ပိယံ နာမ နတ္ထိ။ ဣမေသု ပန အကပ္ပိယမံသေသု အဋ္ဌိအာဒီသု ဝါ ယံ ကိဉ္စိ ဉတွာ ဝါ အဉတွာ ဝါ ခါဒန္တဿ အာပတ္တိယေဝ။ ယဒါ ဇာနာတိ၊ တဒါ ဒေသေတဗ္ဗာ။ ‘‘အပုစ္ဆိတွာဝ ခါဒိဿာမီ’’တိ ဂဏှတော ပဋိဂ္ဂဟဏေပိ ဒုက္ကဋံ၊ ‘‘ပုစ္ဆိတွာ ခါဒိဿာမီ’’တိ ဂဏှတော အနာပတ္တိ။ ဥဒ္ဒိဿကတံ ပန ဇာနိတွာ ခါဒန္တဿေဝ အာပတ္တိ၊ ပစ္ဆာ ဇာနန္တော အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗော (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၈၁)။

တတ္ထ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၁၀) ဥဒ္ဒိဿကတံ နာမ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ဝဓိတွာ သမ္ပာဒိတံ မစ္ဆမံသံ။ ဥဘယမ္ပိ ဟိ ဥဒ္ဒိဿကတံ န ဝဋ္ဋတိ။ တမ္ပိ အဒိဋ္ဌံ အသုတံ အပရိသင်္ကိတံ ဝဋ္ဋတိ။ တိကောဋိပရိသုဒ္ဓဉှိ မစ္ဆမံသံ ဘဂဝတာ အနုညာတံ အဒိဋ္ဌံ အသုတံ အပရိသင်္ကိတံ။ တတ္ထ အဒိဋ္ဌံ နာမ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ မိဂမစ္ဆေ ဝဓိတွာ ဂယှမာနံ အဒိဋ္ဌံ။ အသုတံ နာမ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ မိဂမစ္ဆေ ဝဓိတွာ ဂဟိတန္တိ အသုတံ။ အပရိသင်္ကိတံ ပန ဒိဋ္ဌပရိသင်္ကိတံ သုတပရိသင်္ကိတံ တဒုဘယဝိနိမုတ္တပရိသင်္ကိတဉ္စ ဉတွာ တဗ္ဗိပက္ခတော ဇာနိတဗ္ဗံ။ ကထံ? ဣဓ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ မနုဿေ ဇာလဝါဂုရာဒိဟတ္ထေ ဂါမတော ဝါ နိက္ခမန္တေ အရညေ ဝါ ဝိစရန္တေ။ ဒုတိယဒိဝသေ စ နေသံ တံ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌာနံ သမစ္ဆမံသံ ပိဏ္ဍပါတံ အဘိဟရန္တိ။ တေ တေန ဒိဋ္ဌေန ပရိသင်္ကန္တိ ‘‘ဘိက္ခူနံ နု ခေါ အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ၊ ဣဒံ ဒိဋ္ဌပရိသင်္ကိတံ၊ ဧတံ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ဧဝံ အပရိသင်္ကိတံ၊ တံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန တေ မနုဿာ ‘‘ကသ္မာ၊ ဘန္တေ၊ န ဂဏှထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တမတ္ထံ သုတွာ ‘‘နယိဒံ၊ ဘန္တေ၊ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ကတံ၊ အမှေဟိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝါ ရာဇယုတ္တာဒီနံ ဝါ အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ ဝဒန္တိ၊ ကပ္ပတိ။

န ဟေဝ ခေါ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ၊ အပိစ ခေါ သုဏန္တိ ‘‘မနုဿာ ကိရ ဇာလဝါဂုရာဒိဟတ္ထာ ဂါမတော ဝါ နိက္ခမန္တိ၊ အရညေ ဝါ ဝိစရန္တီ’’တိ။ ဒုတိယဒိဝသေ စ တေသံ တံ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌာနံ သမစ္ဆမံသံ ပိဏ္ဍပါတံ အဘိဟရန္တိ။ တေ တေန သုတေန ပရိသင်္ကန္တိ ‘‘ဘိက္ခူနံ နု ခေါ အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ၊ ဣဒံ သုတပရိသင်္ကိတံ နာမ၊ ဧတံ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ဧဝံ အပရိသင်္ကိတံ၊ တံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန တေ မနုဿာ ‘‘ကသ္မာ၊ ဘန္တေ၊ န ဂဏှထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တမတ္ထံ သုတွာ ‘‘နယိဒံ၊ ဘန္တေ၊ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ကတံ၊ အမှေဟိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝါ ရာဇယုတ္တာဒီနံ ဝါ အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ ဝဒန္တိ၊ ကပ္ပတိ။

န ဟေဝ ခေါ ပန ဘိက္ခူ ပဿန္တိ န သုဏန္တိ၊ အပိစ ခေါ တေသံ တံ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌာနံ ပတ္တံ ဂဟေတွာ သမစ္ဆမံသံ ပိဏ္ဍပါတံ အဘိသင်္ခရိတွာ အဘိဟရန္တိ။ တေ ပရိသင်္ကန္တိ ‘‘ဘိက္ခူနံ နု ခေါ အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ၊ ဣဒံ တဒုဘယဝိနိမုတ္တပရိသင်္ကိတံ နာမ၊ ဧတမ္ပိ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ဧဝံ အပရိသင်္ကိတံ၊ တံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန တေ မနုဿာ ‘‘ကသ္မာ၊ ဘန္တေ၊ န ဂဏှထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တမတ္ထံ သုတွာ ‘‘နယိဒံ၊ ဘန္တေ၊ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ကတံ၊ အမှေဟိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝါ ရာဇယုတ္တာဒီနံ ဝါ အတ္ထာယ ကတံ၊ ပဝတ္တမံသံ ဝါ ကပ္ပိယမေဝ လဘိတွာ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ သမ္ပာဒိတ’’န္တိ ဝဒန္တိ၊ ကပ္ပတိ။ မတာနံ ပေတကိစ္စတ္ထာယ မင်္ဂလာဒီနံ ဝါ အတ္ထာယ ကတေပိ ဧသေဝ နယော။ ယံ ယဉှိ ဘိက္ခူနံယေဝ အတ္ထာယ အကတံ၊ ယတ္ထ စ နိဗ္ဗေမတိကော ဟောတိ၊ တံ သဗ္ဗံ ကပ္ပတိ။

၃၉။ သစေ ပန ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘိက္ခူနံ ဥဒ္ဒိဿကတံ ဟောတိ၊ တေ စ အတ္တနော အတ္ထာယ ကတဘာဝံ န ဇာနန္တိ၊ အညေ ဇာနန္တိ။ ယေ ဇာနန္တိ၊ တေသံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဣတရေသံ ပန ဝဋ္ဋတိ။ အညေ န ဇာနန္တိ၊ တေယေဝ ဇာနန္တိ၊ တေသံယေဝ န ဝဋ္ဋတိ၊ အညေသံ ဝဋ္ဋတိ။ တေပိ ‘‘အမှာကံ အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ ဇာနန္တိ၊ အညေပိ ‘‘ဧတေသံ အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ ဇာနန္တိ၊ သဗ္ဗေသမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ။ သဗ္ဗေ န ဇာနန္တိ၊ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ပဉ္စသု ဟိ သဟဓမ္မိကေသု ယဿ ဝါ တဿ ဝါ အတ္ထာယ ဥဒ္ဒိဿကတံ သဗ္ဗေသံ န ကပ္ပတိ။

သစေ ပန ကောစိ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥဒ္ဒိဿ ပါဏံ ဝဓိတွာ တဿ ပတ္တံ ပူရေတွာ ဒေတိ၊ သော စ အတ္တနော အတ္ထာယ ကတဘာဝံ ဇာနံယေဝ ဂဟေတွာ အညဿ ဘိက္ခုနော ဒေတိ၊ သော တံ တဿ သဒ္ဓါယ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ ကဿ အာပတ္တီတိ? ဒွိန္နမ္ပိ အနာပတ္တိ။ ယဉှိ ဥဒ္ဒိဿ ကတံ၊ တဿ အဘုတ္တတာယ အနာပတ္တိ၊ ဣတရဿ အဇာနနတာယ။ ကပ္ပိယမံသဿ ဟိ ပဋိဂ္ဂဟဏေ အာပတ္တိ နတ္ထိ၊ ဥဒ္ဒိဿကတဉ္စ အဇာနိတွာ ဘုတ္တဿ ပစ္ဆာ ဉတွာ အာပတ္တိဒေသနာကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ အကပ္ပိယမံသံ ပန အဇာနိတွာ ဘုတ္တေန ပစ္ဆာ ဉတွာပိ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒိဿကတဉှိ ဉတွာ ဘုဉ္ဇတောဝ အာပတ္တိ၊ အကပ္ပိယမံသံ အဇာနိတွာ ဘုဉ္ဇန္တဿပိ အာပတ္တိယေဝ၊ တသ္မာ အာပတ္တိဘီရုကေန ရူပံ သလ္လက္ခေန္တေနပိ ပုစ္ဆိတွာဝ မံသံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပရိဘောဂကာလေ ‘‘ပုစ္ဆိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဝါ ဂဟေတွာ ပုစ္ဆိတွာဝ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ဒုဝိညေယျတ္တာ။ အစ္ဆမံသမ္ပိ ဟိ သူကရမံသသဒိသံ ဟောတိ၊ ဒီပိမံသာဒီနိ စ မိဂမံသာဒိသဒိသာနိ၊ တသ္မာ ပုစ္ဆိတွာ ဂဟဏမေဝ ဝတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။

ဣတိ ပါဠိမုတ္တကဝိနယဝိနိစ္ဆယသင်္ဂဟေ

မစ္ဆမံသဝိနိစ္ဆယကထာ သမတ္တာ။