တီကာ > ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) > ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ

ဝိနယသံဝဏ္ဏနာရမ္ဘေ ရတနတ္တယံ နမဿိတုကာမော တဿ ဝိသိဋ္ဌဂုဏယောဂသန္ဒဿနတ္ထံ ယော ကပ္ပကောဋီဟိပီတိအာဒိမာဟ။ ဝိသိဋ္ဌဂုဏယောဂေန ဟိ ဝန္ဒနာရဟဘာဝေါ၊ ဝန္ဒနာရဟေ စ ကတာ ဝန္ဒနာ ယထာဓိပ္ပေတမတ္ထံ သာဓေတိ ¶ ။ ဧတ္ထ စ သံဝဏ္ဏနာရမ္ဘေ ရတနတ္တယပဏာမကရဏပ္ပယောဇနံ တတ္ထ တတ္ထ ဗဟုဓာ ပပဉ္စေန္တိ အာစရိယာ၊ မယံ ပန ဣဓာဓိပ္ပေတမေဝ ပယောဇနံ ဒဿယိဿာမ။ တသ္မာ သံဝဏ္ဏနာရမ္ဘေ ရတနတ္တယပဏာမကရဏံ ယထာပဋိညာတသံဝဏ္ဏနာယ အနန္တရာယေန ပရိသမာပနတ္ထန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘တဿာနုဘာဝေန ဟတန္တရာယော’’တိ။ ရတနတ္တယပဏာမကရဏေန ဟိ ရာဂါဒိဒေါသဝိဂမတော ပညာဒိဂုဏပါဋဝတော အာယုအာဒိဝဍ္ဎနတော ပုညာတိသယဘာဝါဒိတော စ ဟောတေဝ ယထာပဋိညာတသံဝဏ္ဏနာယ အနန္တရာယေန ပရိသမာပနံ။

တတ္ထ ပဌမံ တာဝ ဘဂဝတော ဝန္ဒနံ ကတ္တုကာမော ‘‘ယော ကပ္ပကောဋီဟိပိ…ပေ… တဿာ’’တိ အာဟ။ ဣမိဿာ ပန ဝိနယဒေသနာယ ကရုဏာပ္ပဓာနဉာဏသမုဋ္ဌိတတာယ ကရုဏာပ္ပဓာနမေဝ ထောမနံ အာရဒ္ဓံ။ ဧသာ ဟိ အာစရိယဿ ပကတိ၊ ယဒိဒံ အာရမ္ဘာနုရူပထောမနာ။ ကရုဏာဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ အပရိမေယျပ္ပဘာဝါ သဗ္ဗေပိ ဗုဒ္ဓဂုဏာ နယတော သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ တံမူလကတ္တာ သေသဗုဒ္ဓဂုဏာနံ။ တတ္ထ ယောတိ ဣမဿ အနိယမဝစနဿ နာထောတိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ ကပ္ပကောဋီဟိပိ အပ္ပမေယျံ ကာလန္တိ ¶ ကပ္ပကောဋိဂဏနာဝသေနပိ ‘‘ဧတ္တကာ ကပ္ပကောဋိယော’’တိ ပမေတုံ အသက္ကုဏေယျံ ကာလံ။ အပိ-သဒ္ဒေန ပဂေဝ ဝဿဂဏနာယာတိ ဒဿေတိ။ အပ္ပမေယျံ ကာလန္တိ စ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ၊ တေန ကပ္ပကောဋိဂဏနာဝသေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတုမသက္ကုဏေယျမပိ၊ အသင်္ချေယျဝသေန ပန ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗတော သလက္ခံ စတုရသင်္ချေယျကပ္ပကာလံ အစ္စန္တမေဝ နိရန္တရံ ပဉ္စမဟာပအစ္စာဂါဒိအတိဒုက္ကရာနိ ကရောန္တော ခေဒံ ကာယိကံ ပရိဿမံ ပတ္တောတိ ဒဿေတိ။

လောကဟိတာယာတိ သတ္တလောကဿ ဟိတာယ။ နာထတီတိ နာထော၊ ဝေနေယျာနံ ဟိတသုခံ အာသီသတီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ နာထတိ ဝေနေယျဂတေ ကိလေသေ ဥပတာပေတိ၊ နာထတိ ဝါ ယာစတိ ဝေနေယျေ အတ္တနော ဟိတကရဏေ ယာစိတွာပိ နိယောဇေတီတိ နာထော၊ လောကပဋိသရဏော လောကသာမီ လောကနာယကောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မဟာကာရုဏိကဿာတိ ယော ကရုဏာယ ကမ္ပိတဟဒယတ္တာ လောကဟိတတ္ထံ အတိဒုက္ကရကိရိယာယ အနေကပ္ပကာရံ တာဒိသံ ဒုက္ခံ အနုဘဝိတွာ အာဂတော၊ တဿ မဟာကာရုဏိကဿာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ကိရတီတိ ကရုဏာ၊ ပရဒုက္ခံ ဝိက္ခိပတိ အပနေတီတိ အတ္ထော။ ဒုက္ခိတေသု ဝါ ကိရိယတိ ပသာရိယတီတိ ကရုဏာ။ အထ ဝါ ကိဏာတီတိ ကရုဏာ၊ ပရဒုက္ခေ သတိ ကာရုဏိကံ ¶ ဟိံသတိ ဝိဗာဓေတိ၊ ဝိနာသေတိ ဝါ ပရဿ ဒုက္ခန္တိ အတ္ထော။ ပရဒုက္ခေ သတိ သာဓူနံ ကမ္ပနံ ဟဒယခေဒံ ကရောတီတိ ဝါ ကရုဏာ။ အထ ဝါ ကမိတိ သုခံ၊ တံ ရုန္ဓတီတိ ကရုဏာ။ ဧသာ ဟိ ပရဒုက္ခာပနယနကာမတာလက္ခဏာ အတ္တသုခနိရပေက္ခတာယ ကာရုဏိကာနံ သုခံ ရုန္ဓတိ ဝိဗာဓေတိ။ ကရုဏာယ နိယုတ္တော ကာရုဏိကော၊ မဟန္တော ကာရုဏိကော မဟာကာရုဏိကော၊ တဿ နမော အတ္ထူတိ ပါဌသေသော။

ဧဝံ ကရုဏာမုခေန သင်္ခေပတော သကလသဗ္ဗညုဂုဏေဟိ ဘဂဝန္တံ ထောမေတွာ ဣဒါနိ သဒ္ဓမ္မံ ထောမေတုံ အသမ္ဗုဓန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဗုဒ္ဓနိသေဝိတံ ယံ အသမ္ဗုဓံ ဇီဝလောကော ဘဝါ ဘဝံ ဂစ္ဆတိ၊ တဿ ဓမ္မဝရဿ နမောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ အသမ္ဗုဓန္တိ အသမ္ဗုဇ္ဈန္တော၊ ယထာသဘာဝံ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈနတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဟေတုအတ္ထော ဟေတ္ထ အန္တပစ္စယော။ ယန္တိ အနိယမတော သပရိယတ္တိကော နဝလောကုတ္တရဓမ္မော ကမ္မဘာဝေန နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဗုဒ္ဓနိသေဝိတန္တိ တဿေဝ ဝိသေသနံ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓသာဝကဗုဒ္ဓေဟိပိ ဝါ ဂေါစရာသေဝနဘာဝနာသေဝနာဟိ ယထာရဟံ နိသေဝိတံ၊ အဇဟိတန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပရိယတ္တိဖလနိဗ္ဗာနာနိ ဂေါစရာသေဝနဝသေနေဝ နိသေဝိတာနိ၊ မဂ္ဂေါ ပန ဘာဝနာသေဝနဝသေနာပိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏာဒိဝသေန ဂေါစရာသေဝနဝသေနာပိ နိသေဝိတော။ ဘဝါဘဝန္တိ ဘဝတော ဘဝံ။ အထ ဝါ ဟီနပဏီတာဒိဝသေန ခုဒ္ဒကံ မဟန္တဉ္စ ဘဝန္တိ အတ္ထော။ ဝုဍ္ဎတ္ထောပိ ဟိ အ-ကာရော ဒိဿတိ အသေက္ခာ ဓမ္မာတိအာဒီသု (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၁) ဝိယ။ အထ ဝါ ဘဝေါတိ ဝုဍ္ဎိ၊ အဘဝေါတိ ဟာနိ။ ဘဝေါတိ ဝါ သဿတဒိဋ္ဌိ၊ အဘဝေါတိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ ¶ ။ ဝုတ္တပ္ပကာရော ဘဝေါ စ အဘဝေါ စ ဘဝါဘဝေါ၊ တံ ဘဝါဘဝံ။ ဂစ္ဆတီတိ ဥပဂစ္ဆတိ။ ဇီဝလောကောတိ သတ္တလောကော။ အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသိနောတိ ဓမ္မဝိသေသနံ။ တတ္ထ န ဝိဒတိ ဓမ္မာနံ ယထာသဘာဝံ န ဝိဇာနာတီတိ အဝိဇ္ဇာ၊ အညာဏံ။ သာ အာဒိ ယေသံ တဏှာဒီနံ၊ တေယေဝ ကိလိဿန္တိ ဧတေဟိ သတ္တာတိ ကိလေသာ၊ တေယေဝ စ သတ္တာနံ ဝိဗာဓနဋ္ဌေန ဇာလသဒိသာတိ ဇာလံ၊ တံ ဝိဒ္ဓံသေတိ သဗ္ဗသော ဝိနာသေတိ သီလေနာတိ အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသီ၊ တဿ။

နနု စေတ္ထ သပရိယတ္တိကော နဝလောကုတ္တရဓမ္မော အဓိပ္ပေတော၊ တတ္ထ စ မဂ္ဂေါယေဝ ကိလေသေ ဝိဒ္ဓံသေတိ၊ နေတရေတိ စေ? ဝုစ္စတေ – မဂ္ဂဿာပိ နိဗ္ဗာနမာဂမ္မ ¶ ကိလေသဝိဒ္ဓံသနတော နိဗ္ဗာနမ္ပိ ကိလေသေ ဝိဒ္ဓံသေတိ နာမ၊ မဂ္ဂဿ ကိလေသဝိဒ္ဓံသနကိစ္စံ ဖလေန နိဋ္ဌိတန္တိ ဖလမ္ပိ ‘‘ကိလေသဝိဒ္ဓံသီ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ပရိယတ္တိဓမ္မောပိ ကိလေသဝိဒ္ဓံသနဿ ဥပနိဿယပစ္စယတ္တာ ‘‘ကိလေသဝိဒ္ဓံသီ’’တိ ဝတ္တုံ အရဟတီတိ န ကောစိ ဒေါသော။ ဓမ္မဝရဿ တဿာတိ ပုဗ္ဗေ အနိယမိတဿ နိယာမကဝစနံ။ တတ္ထ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇမာနေ စတူသု အပါယေသု သံသာရဒုက္ခေ စ အပတမာနေ ဓာရေတီတိ ဓမ္မော။ ဝုတ္တပ္ပကာရော ဓမ္မော ဧဝ အတ္တနော ဥတ္တရိတရာဘာဝေန ဝရော ပဝရော အနုတ္တရောတိ ဓမ္မဝရော၊ တဿ ဓမ္မဝရဿ နမော အတ္ထူတိ အတ္ထော။

ဧဝံ သင်္ခေပနယေနေဝ သဗ္ဗဓမ္မဂုဏေဟိ သဒ္ဓမ္မံ ထောမေတွာ ဣဒါနိ အရိယသင်္ဃံ ထောမေတုံ ဂုဏေဟီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဂုဏေဟိ ယော ယုတ္တော၊ တမရိယသင်္ဃံ နမာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သီလာဒယော ဂုဏာ စေတ္ထ လောကိယလောကုတ္တရာ အဓိပ္ပေတာ။ ‘‘ဝိမုတ္တိဝိမုတ္တိဉာဏ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဧကဒေသသရူပေကသေသနယေန ‘‘ဝိမုတ္တိဉာဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ အာဒိသဒ္ဒပရိယာယေန ပဘုတိသဒ္ဒေန ဝါ ဝိမုတ္တိဂ္ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဝိမုတ္တီတိ ဖလံ။ ဝိမုတ္တိဉာဏန္တိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ။ ပဘုတိ-သဒ္ဒေန ဆဠဘိညာစတုပဋိသမ္ဘိဒါဒယော ဂုဏာ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကုသလတ္ထိကာနံ ဇနာနံ ပုညာတိသယဝုဍ္ဎိယာ ခေတ္တသဒိသတ္တာ ခေတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ခေတ္တံ ဇနာနံ ကုသလတ္ထိကာန’’န္တိ။ ခိတ္တံ ဗီဇံ မဟပ္ဖလဘာဝကရဏေန တာယတီတိ ဟိ ခေတ္တံ။ အရိယသင်္ဃန္တိ ဧတ္ထ အာရကတ္တာ ကိလေသေဟိ၊ အနယေ န ဣရိယနတော၊ အယေ စ ဣရိယနတော၊ သဒေဝကေန လောကေန ‘‘သရဏ’’န္တိ အရဏီယတော ဥပဂန္တဗ္ဗတော၊ ဥပဂတာနဉ္စ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော အရိယာ၊ အဋ္ဌ အရိယပုဂ္ဂလာ၊ အရိယာနံ သင်္ဃော သမူဟောတိ အရိယသင်္ဃော၊ တံ အရိယသင်္ဃံ။

ဣဒါနိ ရတနတ္တယပဏာမဇနိတံ ကုသလာဘိသန္ဒံ ယထာဓိပ္ပေတေ ပယောဇနေ နိယောဇေတွာ အတ္တနာ သံဝဏ္ဏိယမာနဿ ဝိနယဿ သကလသာသနမူလဘာဝဒဿနမုခေန သံဝဏ္ဏနာကရဏဿာပိ သာသနမူလတံ ¶ ဒဿေတုံ ဣစ္စေဝမိစ္စာဒိဂါထာဒွယမာဟ။ ပုညာဘိသန္ဒန္တိ ပုညောဃံ၊ ပုညပ္ပဝါဟံ ပုညရာသိန္တိ အတ္ထော။ တဿာနုဘာဝေနာတိ တဿ ယထာဝုတ္တဿ ပုညပ္ပဝါဟဿ အာနုဘာဝေန ဗလေန ဟတန္တရာယော ဝိနယံ ဝဏ္ဏယိဿန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

အဋ္ဌိတဿ သုသဏ္ဌိတဿ ဘဂဝတော သာသနံ ယသ္မိံ ဌိတေ ပတိဋ္ဌိတံ ဟောတီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ယသ္မိန္တိ ယသ္မိံ ဝိနယပိဋကေ။ ဌိတေတိ ပါဠိတော စ အတ္ထတော စ အနူနံ ဟုတွာ လဇ္ဇီပုဂ္ဂလေသု ပဝတ္တနဋ္ဌေန ဌိတေ။ သာသနန္တိ ¶ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟိတံ သာသနံ။ အဋ္ဌိတဿာတိ ကာမသုခလ္လိကတ္တကိလမထာနုယောဂသင်္ခါတေ အန္တဒွယေ အဋ္ဌိတဿ၊ ‘‘ပရိနိဗ္ဗုတဿပိ ဘဂဝတော’’တိပိ ဝဒန္တိ။ သုသဏ္ဌိတဿာတိ အန္တဒွယဝိရဟိတာယ မဇ္ဈိမာယ ပဋိပဒါယ သုဋ္ဌု ဌိတဿ။ အမိဿန္တိ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ နိကာယန္တရလဒ္ဓီဟိ အသမ္မိဿံ ကတွာ အနာကုလံ ကတွာ ဝဏ္ဏယိဿန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နိဿာယ ပုဗ္ဗာစရိယာနုဘာဝန္တိ ပုဗ္ဗာစရိယေဟိ သံဝဏ္ဏိတံ အဋ္ဌကထံ နိဿာယ၊ န အတ္တနော ဗလေနာတိ အဓိပ္ပာယော။

အထ ပေါရာဏဋ္ဌကထာသု ဝိဇ္ဇမာနာသု ပုန ဝိနယသံဝဏ္ဏနာ ကိံပယောဇနာတိ? အာဟ ကာမဉ္စာတိအာဒိ။ တတ္ထ ကာမန္တိ ဧကန္တေန၊ ယထိစ္ဆကံ ဝါ၊ သဗ္ဗသောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ တဿ သံဝဏ္ဏိတောယံ ဝိနယောတိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ ပုဗ္ဗာစရိယာသဘေဟီတိ မဟာကဿပတ္ထေရာဒယော ပုဗ္ဗာစရိယာ ဧဝ အကမ္ပိယဋ္ဌေန ဥတ္တမဋ္ဌေန စ အာသဘာ၊ တေဟိ ပုဗ္ဗာစရိယဝရေဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကီဒိသာ ပန တေ ပုဗ္ဗာစရိယာတိ? အာဟ ဉာဏမ္ဗူတိအာဒိ။ အဂ္ဂမဂ္ဂဉာဏသင်္ခါတေန အမ္ဗုနာ သလိလေန နိဒ္ဓါတာနိ နိဿေသတော အာယတိံ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနေန ဓောတာနိ ဝိသောဓိတာနိ ရာဂါဒီနိ တီဏိ မလာနိ ကာမာသဝါဒယော စ စတ္တာရော အာသဝါ ယေဟိ တေ ဉာဏမ္ဗုနိဒ္ဓါတမလာသဝါ၊ တေဟိ ခီဏာသဝေဟီတိ အတ္ထော။ ခီဏာသဝဘာဝေပိ န ဧတေ သုက္ခဝိပဿကာတိ အာဟ ‘‘ဝိသုဒ္ဓဝိဇ္ဇာပဋိသမ္ဘိဒေဟီ’’တိ။ တတ္ထ ဝိဇ္ဇာတိ တိဿော ဝိဇ္ဇာ၊ အဋ္ဌ ဝိဇ္ဇာ ဝါ။ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တေသုပိ မဟာကဿပတ္ထေရာဒီနံ ဥစ္စိနိတွာ ဂဟိတတာယ တေသံ သဒ္ဓမ္မသံဝဏ္ဏနေ သာမတ္ထိယံ သာတိသယန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဒ္ဓမ္မသံဝဏ္ဏနကောဝိဒေဟီ’’တိ။

ကိလေသဇာတံ၊ ပရိက္ခာရဗာဟုလ္လံ ဝါ သလ္လိခတိ တနုံ ကရောတီတိ သလ္လေခေါ၊ အပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏသမူဟော၊ ဣဓ ပန ခီဏာသဝါဓိကာရတ္တာ ပရိက္ခာရဗာဟုလ္လဿ သလ္လိခနဝသေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ သလ္လေခေန နိဗ္ဗတ္တံ သလ္လေခိယံ၊ တသ္မိံ သလ္လေခိယေ၊ ဓုတင်္ဂပရိဟရဏာဒိသလ္လေခပအပတ္တိယန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နောသုလဘူပမေဟီတိ သလ္လေခပဋိပတ္တိယာ ‘‘အသုကသဒိသာ’’တိ နတ္ထိ သုလဘာ ဥပမာ ဧတေသန္တိ နောသုလဘူပမာ၊ တေဟိ။ မဟာဝိဟာရဿာတိ ဣမိနာ နိကာယန္တရံ ပဋိက္ခိပတိ ¶ ။ ဝိဟာရသီသေန ဟေတ္ထ တတ္ထ နိဝါသီနဉ္စေဝ တေဟိ သမလဒ္ဓိကာနဉ္စ သဗ္ဗေသံ ဘိက္ခူနံ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တသ္မာ တေသံ မဟာဝိဟာရဝါသီနံ ဒိဋ္ဌိသီလဝိသုဒ္ဓိယာ ပဘဝတ္တေန သညာဏဘူတတ္တာ ¶ ဓမ္မသင်္ဂါဟကာ မဟာကဿပတ္ထေရာဒယော ‘‘မဟာဝိဟာရဿ ဓဇူပမာ’’တိ ဝုတ္တာ၊ တေဟိ အယံ ဝိနယော သံဝဏ္ဏိတော သမ္မာ အနူနံ ကတွာ ဝဏ္ဏိတော။ ကထန္တိ အာဟ ‘‘စိတ္တေဟိ နယေဟီ’’တိ။ ဝိစိတ္တေဟိ နယေဟိ သမ္ဗုဒ္ဓဝရနွယေဟိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓဝရံ အနုဂတေဟိ၊ ဘဂဝတော အဓိပ္ပာယာနုဂတေဟိ နယေဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဧဝံ ပေါရာဏဋ္ဌကထာယ အနူနဘာဝံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အတ္တနော သံဝဏ္ဏနာယ ပယောဇနဝိသေသံ အဇ္ဈေသကဉ္စ ဒဿေတုံ သံဝဏ္ဏနာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သင်္ခတတ္တာတိ ရစိတတ္တာ။ န ကဉ္စိ အတ္ထံ အဘိသမ္ဘုဏာတီတိ န ကဉ္စိ အတ္ထံ သာဓေတိ။

သံဝဏ္ဏနံ တဉ္စာတိအာဒိနာ အတ္တနော သံဝဏ္ဏနာယ ကရဏပ္ပကာရံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ တဉ္စ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနံ သံဝဏ္ဏနံ သမာရဘန္တော သကလာယပိ မဟာအဋ္ဌကထာယ ဣဓ ဂဟေတဗ္ဗတော မဟာအဋ္ဌကထံ တဿာ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာယ သံဝဏ္ဏနာယ သရီရံ ကတွာ မဟာပစ္စရိယံ ယော ဝိနိစ္ဆယော ဝုတ္တော၊ တထေဝ ကုရုန္ဒီနာမာဒီသု ဝိဿုတာသု အဋ္ဌကထာသု ယော ဝိနိစ္ဆယော ဝုတ္တော၊ တတောပိ ဝိနိစ္ဆယတော ယုတ္တမတ္ထံ အပရိစ္စဇန္တော အန္တောဂဓတ္ထေရဝါဒံ ကတွာ သံဝဏ္ဏနံ သမ္မာ သမာရဘိဿန္တိ ပဒတ္ထသမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ အတ္ထော ကထီယတိ ဧတာယာတိ အဋ္ဌကထာ တ္ထ-ကာရဿ ဋ္ဌ-ကာရံ ကတွာ။ မဟာပစ္စရိယန္တိ မဟာပစ္စရီနာမိကံ။ ဧတ္ထ စ ပစ္စရီတိ ဥဠုမ္ပံ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မိံ နိသီဒိတွာ ကတတ္တာ တမေဝ နာမံ ဇာတံ။ ‘‘ကုရုန္ဒီဝလ္လိဝိဟာရော နာမ အတ္ထိ၊ တတ္ထ ကတတ္တာ ‘ကုရုန္ဒီ’တိ နာမံ ဇာတ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ အာဒိသဒ္ဒေန အန္ဓကဋ္ဌကထံ သင်္ခေပဋ္ဌကထဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။

ယုတ္တမတ္ထန္တိ မဟာအဋ္ဌကထာနယေန၊ စတုဗ္ဗိဓဝိနယယုတ္တိယာ ဝါ ယုတ္တမတ္ထံ။ ‘‘အဋ္ဌကထံယေဝ ဂဟေတွာ သံဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တတ္ထေရဝါဒါနံ ဗာဟိရဘာဝေါ သိယာတိ တေပိ အန္တောကတ္တုကာမော ‘‘အန္တောဂဓထေရဝါဒ’’န္တိ အာဟ၊ ထေရဝါဒေပိ အန္တောကတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

တံ မေတိ ဂါထာယ သောတူဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဝိဓိံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ဓမ္မပ္ပဒီပဿာတိ ဓမ္မော ဧဝ မောဟန္ဓကာရဝိဒ္ဓံသနတော ပဒီပသဒိသတ္တာ ပဒီပေါ အဿာတိ ဓမ္မပ္ပဒီပေါ၊ ဘဂဝါ၊ တဿ။ ပတိမာနယန္တာတိ ပူဇေန္တာ မနသာ ဂရုံ ကရောန္တာ နိသာမေန္တု သုဏန္တု။

ဗုဒ္ဓေနာတိအာဒိနာ ¶ အတ္တနော သံဝဏ္ဏနာယ အာဂမနသုဒ္ဓိဒဿနမုခေန ပမာဏဘာဝံ ဒဿေတွာ အနုသိက္ခိတဗ္ဗတံ ¶ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ယထေဝ ဗုဒ္ဓေန ယော ဓမ္မော ဝိနယော စ ဝုတ္တော၊ သော တဿ ဗုဒ္ဓဿ ယေဟိ ပုတ္တေဟိ မဟာကဿပတ္ထေရာဒီဟိ တထေဝ ဉာတော၊ တေသံ ဗုဒ္ဓပုတ္တာနံ မတိမစ္စဇန္တာ သီဟဠဋ္ဌကထာစရိယာ ယသ္မာ ပုရေ အဋ္ဌကထာ အကံသူတိ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဓမ္မောတိ သုတ္တာဘိဓမ္မေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဝိနယောတိ သကလံ ဝိနယပိဋကံ။ ဝုတ္တောတိ ပါဠိတော စ အတ္ထတော စ ဗုဒ္ဓေန ဘဂဝတာ ဝုတ္တော။ န ဟိ ဘဂဝတာ အဗျာကတံ နာမ တန္တိပဒံ အတ္ထိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ဘဂဝတာ ပဝတ္တိတပကိဏ္ဏကဒေသနာယေဝ ဟိ အဋ္ဌကထာ။ တထေဝ ဉာတောတိ ယထေဝ ဗုဒ္ဓေန ဝုတ္တော၊ တထေဝ ဧကပဒမ္ပိ ဧကက္ခရမ္ပိ အဝိနာသေတွာ အဓိပ္ပာယဉ္စ အဝိကောပေတွာ ဉာတော ဝိဒိတောတိ အတ္ထော။ တေသံ မတိမစ္စဇန္တာတိ တေသံ ဗုဒ္ဓပုတ္တာနံ မတိသင်္ခါတံ ထေရပရမ္ပရာယ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာဘတံ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ပါဠိဝဏ္ဏနာဝသေန စေဝ ပါဠိမုတ္တကဝသေန စ ပဝတ္တံ သဗ္ဗံ အဋ္ဌကထာဝိနိစ္ဆယံ အပရိစ္စဇန္တာ။ အဋ္ဌကထာ အကံသူတိ မဟာအဋ္ဌကထာမဟာပစ္စရိအာဒိကာ သီဟဠဋ္ဌကထာယော အကံသု။ ‘‘အဋ္ဌကထာမကံသူ’’တိပိ ပါဌော၊ တတ္ထာပိ သောယေဝတ္ထော။

တသ္မာတိ ယသ္မာ တေသံ ဗုဒ္ဓပုတ္တာနံ အဓိပ္ပာယံ အဝိကောပေတွာ ပုရေ အဋ္ဌကထာ အကံသု၊ တသ္မာ။ ယံ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ၊ တံ သဗ္ဗမ္ပိ ပမာဏန္တိ ယောဇနာ။ ဟီတိ နိပါတမတ္တံ ဟေတုအတ္ထဿ တသ္မာတိ ဣမိနာယေဝ ပကာသိတတ္တာ၊ အဝဓာရဏတ္ထော ဝါ၊ ပမာဏမေဝါတိ။ ယဒိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ သဗ္ဗမ္ပိ ပမာဏံ၊ ဧဝံ သတိ တတ္ထ ပမာဒလေခါပိ ပမာဏံ သိယာတိ အာဟ ‘‘ဝဇ္ဇယိတွာန ပမာဒလေခ’’န္တိ၊ အပရာပရံ လိခန္တေဟိ ပမာဒေန သတိံ အပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ အညတ္ထ လိခိတဗ္ဗံ အညတ္ထ လိခနာဒိဝသေန ပဝတ္တိတာ ပမာဒလေခါ နာမ၊ သာ စ သမန္တပါသာဒိကာယံ တတ္ထ တတ္ထ သယမေဝ အာဝိဘဝိဿတိ။ ပုန ယသ္မာတိ ပဒဿ သမ္ဗန္ဓဒဿနဝသေန အယံ အတ္ထယောဇနာ – ယသ္မာ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ ဣဓ ဣမသ္မိံ သာသနေ သိက္ခာသု သဂါရဝါနံ ပဏ္ဍိတာနံ ပမာဏမေဝ၊ ယသ္မာ စ အယံ ဝဏ္ဏနာပိ ဘာသန္တရပရိစ္စာဂါဒိမတ္တဝိသိဋ္ဌတာယ အတ္ထတော အဘိန္နာ၊ တတော ဧဝ ပမာဏဘူတာဝ ဟေဿတိ၊ တသ္မာ အနုသိက္ခိတဗ္ဗာတိ။

တတောတိ တာဟိ အဋ္ဌကထာဟိ။ ဘာသန္တရမေဝ ဟိတွာတိ သီဟဠဘာသံယေဝ အပနေတွာ။ ဝိတ္ထာရမဂ္ဂဉ္စ သမာသယိတွာတိ ပေါရာဏဋ္ဌကထာသု ယထာဌာနေ ¶ ဝတ္တဗ္ဗမ္ပိ ပဒတ္ထဝိနိစ္ဆယာဒိကံ အတိဝိတ္ထိဏ္ဏေန ဝစနက္ကမေန စေဝ ဝုတ္တမေဝ အတ္ထနယံ အပ္ပမတ္တကဝိသေသေန ပုနပ္ပုနံ ကထနေန စ တတ္ထ တတ္ထ ပပဉ္စိတံ တာဒိသံ ဝိတ္ထာရမဂ္ဂံ ပဟာယ သလ္လဟုကေန အတ္ထဝိညာပကေန ပဒက္ကမေန စေဝ ဝုတ္တနယသဒိသံ ဝတ္တဗ္ဗံ အတိဒိသိတွာ စ သင်္ခေပနယေနေဝ ဝဏ္ဏယိဿာမာတိ အဓိပ္ပာယော။ သာရတ္ထဒီပနိယံ ပန ဝိနယဋီကာယံ ‘‘ပေါရာဏဋ္ဌကထာသု ဥပရိ ဝုစ္စမာနမ္ပိ အာနေတွာ တတ္ထ တတ္ထ ပပဉ္စိတံ ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန…ပေ… ဥပသမ္ပန္နောတိ ဘိက္ခူတိ ဧတ္ထ အပလောကနာဒီနံ စတုန္နမ္ပိ ¶ ကမ္မာနံ ဝိတ္ထာရကထာ ဝိယ တာဒိသံ ဝိတ္ထာရမဂ္ဂံ သင်္ခိပိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ တန္တိက္ကမံ ကဉ္စိ အဝေါက္ကမိတွာတိ ဧတ္ထေဝ ဝတ္တုံ ယုတ္တံ။ အညတ္ထ ပါဠိယာ ဝတ္တဗ္ဗံ အညတ္ထ ကထနဉှိ တန္တိက္ကမံ ဝေါက္ကမိတွာ ကထနံ နာမ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘တထေဝ ဝဏ္ဏိတုံ ယုတ္တရူပံ ဟုတွာ အနုက္ကမေန အာဂတံ ပါဠိံ ပရိစ္စဇိတွာ သံဝဏ္ဏနတော သီဟဠဋ္ဌကထာသု အယုတ္တဋ္ဌာနေ ဝဏ္ဏိတံ ယထာဌာနေယေဝ ဝဏ္ဏနတော စ ဝုတ္တံ ‘တန္တိက္ကမံ ကဉ္စိ အဝေါက္ကမိတွာ’’’တိ။ တသ္မာ ယထာဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ကထံ ပန ဝိတ္ထာရမဂ္ဂဿ သင်္ခိပနေ ဝိနိစ္ဆယော န ဟီယတီတိ? အာဟ ‘‘ဝိနိစ္ဆယံ သဗ္ဗမသေသယိတွာ’’တိ။ သင်္ခိပန္တောပိ ပုနပ္ပုနံ ဝစနာဒိမေဝ သင်္ခိပန္တော၊ ဝိနိစ္ဆယံ ပန အဋ္ဌကထာသု သဗ္ဗာသုပိ ဝုတ္တံ သဗ္ဗမ္ပိ အသေသယိတွာ၊ ကိဉ္စိမတ္တမ္ပိ အပရိဟာပေတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တန္တိက္ကမံ ကဉ္စိ အဝေါက္ကမိတွာတိ ကဉ္စိ ပါဠိက္ကမံ အနတိက္ကမိတွာ၊ အနုက္ကမေနေဝ ပါဠိံ ဝဏ္ဏယိဿာမာတိ အတ္ထော။

သုတ္တန္တိကာနံ ဝစနာနမတ္ထန္တိ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍာဒီသု အာဂတာနံ ဈာနကထာဒီနံ သုတ္တန္တဝစနာနံ သီဟဠဋ္ဌကထာသု ‘‘သုတ္တန္တိကာနံ ဘာရော’’တိ ဝတွာ အဝဏ္ဏိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ အတ္ထံ တံတံသုတ္တာနုရူပံ သဗ္ဗသော ပရိဒီပယိဿာမာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဟေဿတီတိ ဘဝိဿတိ၊ ကရီယိဿတီတိ ဝါ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ပဌမသ္မိံ အတ္ထဝိကပ္ပေ ‘‘ဘာသန္တရပရိစ္စာဂါဒိကံ စတုဗ္ဗိဓံ ကိစ္စံ နိပ္ဖာဒေတွာ သုတ္တန္တိကာနံ ဝစနာနမတ္ထံ ပရိဒီပယန္တီ အယံ ဝဏ္ဏနာ ဘဝိဿတီ’’တိ ဝဏ္ဏနာဝသေန သမာနကတ္တုကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပစ္ဆိမသ္မိံ အတ္ထဝိကပ္ပေ ပန ‘‘ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဘာသန္တရပရိစ္စာဂါဒိကံ ကတွာ သုတ္တန္တိကာနံ ဝစနာနမတ္ထံ ပရိဒီပယန္တီ အယံ ဝဏ္ဏနာ အမှေဟိ ကရီယိဿတီ’’တိ ဧဝံ အာစရိယဝသေန သမာနကတ္တုကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဂန္ထာရမ္ဘကထာဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။

ဣဒါနိ ¶ သံဝရဝိနယပဟာနဝိနယာဒီသု ဗဟူသု ဝိနယေသု အတ္တနာ ‘‘တံ ဝဏ္ဏယိဿံ ဝိနယ’’န္တိ ဧဝံ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဘာဝေန ပဋိညာတံ ဝိနယံ ဒဿေန္တော အာဟ တတ္ထာတိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ယထာဝုတ္တာသု ဂါထာသု။ တာဝ-သဒ္ဒေါ ပဌမန္တိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ တေန ပဌမံ ဝိနယံ ဝဝတ္ထပေတွာ ¶ ပစ္ဆာ တဿ ဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမာတိ ဒီပေတိ။ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗောတိ နိယမေတဗ္ဗော။ တေနေတံ ဝုစ္စတီတိ ယသ္မာ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗော၊ တေန ဟေတုနာ ဧတံ ဝိနယော နာမာတိအာဒိကံ နိယာမကဝစနံ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထော။ အဿာတိ ဝိနယဿ။ မာတိကာတိ ဥဒ္ဒေသော။ သော ဟိ နိဒ္ဒေသပဒါနံ ဇနနီဌာနေ ဌိတတ္တာ မာတာ ဝိယာတိ ‘‘မာတိကာ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ဣဒါနိ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗမတ္ထံ မာတိကံ ပဋ္ဌပေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ဝုတ္တံ ယေနာတိအာဒိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဧတံ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝိဟရတီတိအာဒိနိဒါနဝစနပဋိမဏ္ဍိတံ ဝိနယပိဋကံ ယေန ပုဂ္ဂလေန ဝုတ္တံ၊ ယသ္မိံ ကာလေ ဝုတ္တံ၊ ယသ္မာ ကာရဏာ ဝုတ္တံ၊ ယေန ဓာရိတံ၊ ယေန စ အာဘတံ၊ ယေသု ပတိဋ္ဌိတံ၊ ဧတံ ယထာဝုတ္တဝိဓာနံ ဝတွာ တတော တေန သမယေနာတိအာဒိပါဌဿ အတ္ထံ အနေကပ္ပကာရတော ဒဿေန္တော ဝိနယဿ အတ္ထဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမီတိ။

ဧတ္ထ စ ဝုတ္တံ ယေန ယဒါ ယသ္မာတိ ဣဒံ ဝစနံ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝါတိအာဒိနိဒါနဝစနမတ္တံ အပေက္ခိတွာ ဝတ္တုကာမောပိ ဝိသုံ အဝတွာ ‘‘နိဒါနေန အာဒိကလျာဏံ၊ ဣဒမဝေါစာတိ နိဂမနေန ပရိယောသာနကလျာဏ’’န္တိ ဝစနတော နိဒါနနိဂမနာနိပိ သတ္ထုဒေသနာယ အနုဝိဓာနတ္တာ တဒန္တောဂဓာနေဝါတိ နိဒါနဿာပိ ဝိနယပါဠိယံယေဝ အန္တောဂဓတ္တာ ဝုတ္တံ ယေန ယဒါ ယသ္မာတိ ဣဒမ္ပိ ဝိနယပိဋကသမ္ဗန္ဓံယေဝ ကတွာ မာတိကံ ဌပေတိ။ မာတိကာယ ဟိ ဧတန္တိ ဝုတ္တံ ဝိနယပိဋကံယေဝ သာမညတော သဗ္ဗတ္ထ သမ္ဗန္ဓမုပဂစ္ဆတိ။

ဣဒါနိ ပန တံ ဝိသုံ နီဟရိတွာ ဒဿေန္တော တတ္ထ ဝုတ္တံ ယေနာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထာတိ တေသု မာတိကာပဒေသု။ ဣဒန္တိ တေန သမယေနာတိအာဒိနိဒါနဝစနံ။ ဟိ-သဒ္ဒေါ ယသ္မာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ယသ္မာ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အတ္တပစ္စက္ခဝစနံ န ဟောတိ၊ တသ္မာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္တပစ္စက္ခဝစနံ န ဟောတီတိ အတ္တနာ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ဝုတ္တဝစနံ န ဟောတိ။ အထ ¶ ဝါ အတ္တနော ပစ္စက္ခကာလေ ဓရမာနကာလေ ဝုတ္တဝစနံ န ဟောတိ။ တဒုဘယေနာပိ ဘဂဝတော ဝုတ္တဝစနံ န ဟောတီတိ အတ္ထော။

ပဌမမဟာသင်္ဂီတိ နာမ စေသာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ ဝတ္တဗ္ဗသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ဥပညာသတ္ထော ဝါ၊ ဥပညာသောတိ စ ဝါကျာရမ္ဘော ဝုစ္စတိ။ ဧသာ ဟိ ဂန္ထကာရာနံ ပကတိ၊ ယဒိဒံ ကိဉ္စိ ဝတွာ ပုန အပရံ ဝတ္တုမာရဘန္တာနံ စ-သဒ္ဒပ္ပယောဂေါ။ ယထာပစ္စယံ တတ္ထ တတ္ထ ဒေသိတတ္တာ ဝိပ္ပကိဏ္ဏာနံ ဓမ္မဝိနယာနံ ¶ သဘာဂတ္ထဝသေန သင်္ဂဟေတွာ ဂါယနံ ကထနံ သင်္ဂီတိ၊ မဟာဝိသယတ္တာ ပူဇနီယတ္တာ စ မဟတီ သင်္ဂီတိ မဟာသင်္ဂီတိ။ ဒုတိယာဒိံ ဥပါဒါယ စေသာ ‘‘ပဌမမဟာသင်္ဂီတီ’’တိ ဝုတ္တာ။ နိဒဒါတိ ဒေသနံ ဒေသကာလာဒိဝသေန အဝိဒိတံ ဝိဒိတံ ကတွာ နိဒဿေတီတိ နိဒါနံ၊ တတ္ထ ကောသလ္လတ္ထံ။

ဝေနေယျာနံ မဂ္ဂဖလုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတာဝ ကိရိယာ နိပ္ပရိယာယေန ဗုဒ္ဓကိစ္စန္တိ အာဟ ‘‘ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဉှိ အာဒိံ ကတွာ’’တိ။ တတ္ထ သတိပဋ္ဌာနာဒိဓမ္မော ဧဝ ပဝတ္တနဋ္ဌေန စက္ကန္တိ ဓမ္မစက္ကံ၊ စက္ကန္တိ ဝါ အာဏာ၊ တံ ဓမ္မတော အနပေတတ္တာ ဓမ္မစက္ကံ၊ ဓမ္မေန ဉာယေန စက္ကန္တိပိ ဓမ္မစက္ကံ။ ကတဗုဒ္ဓကိစ္စေတိ နိဋ္ဌိတဗုဒ္ဓကိစ္စေ ဘဂဝတိ လောကနာထေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုသိနာရာယန္တိ သမီပတ္ထေ ဧတံ ဘုမ္မဝစနံ။ ဥပဝတ္တနေ မလ္လာနံ သာလဝနေတိ တဿ နဂရဿ ဥပဝတ္တနဘူတံ မလ္လရာဇူနံ သာလဝနုယျာနံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ နဂရံ ပဝိသန္တာ ဥယျာနတော ဥပေစ္စ ဝတ္တန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ဧတေနာတိ ‘‘ဥပဝတ္တန’’န္တိ ဥယျာနဿ စ နဂရဿ စ မဇ္ဈေ သာလဝနံ ဝုစ္စတိ။ ကုသိနာရာယ ဟိ ဒက္ခိဏပစ္ဆိမဒိသာယ တံ ဥယျာနံ ဟောတိ၊ တတော ဥယျာနတော သာလဝနရာဇိဝိရာဇိတော မဂ္ဂေါ ပါစီနာဘိမုခေါ ဂန္တွာ နဂရဿ ဒက္ခိဏဒွါရာဘိမုခေါ ဥတ္တရေန နိဝတ္တော၊ တေန မဂ္ဂေန မနုဿာ နဂရံ ပဝိသန္တိ၊ တသ္မာ တံ ‘‘ဥပဝတ္တန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ကိရ ဥပဝတ္တနေ အညမညသံသဋ္ဌဝိဋပါနံ သမ္ပန္နဆာယာနံ သာလပန္တီနမန္တရေ ဘဂဝတော ပရိနိဗ္ဗာနမဉ္စော ပညတ္တော၊ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ယမကသာလာနမန္တရေ’’တိ။ ဥပါဒီယတိ ကမ္မကိလေသေဟီတိ ဥပါဒိ၊ ဝိပါကက္ခန္ဓာ ကဋတ္တာ စ ရူပံ။ တဒေဝ ကမ္မကိလေသေဟိ သမ္မာ အပ္ပဟီနတာယ သေသော၊ နတ္ထိ ဧတ္ထ ဥပါဒိသေသောတိ အနုပါဒိသေသာ၊ နိဗ္ဗာနဓာတု၊ တာယ။ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ¶ စာယံ ကရဏနိဒ္ဒေသော။ ပရိနိဗ္ဗာနေတိ နိမိတ္တတ္ထေ ဘုမ္မံ၊ ပရိနိဗ္ဗာနဟေတု တသ္မိံ ဌာနေ သန္နိပတိတာနန္တိ အတ္ထော။ သင်္ဃဿ ထေရော ဇေဋ္ဌော သင်္ဃတ္ထေရော။ ဧတ္ထ စ သင်္ဃသဒ္ဒဿ ဘိက္ခုသတသဟဿသဒ္ဒသာပေက္ခတ္တေပိ ဂမကတ္တာ ထေရသဒ္ဒေန သမာသော ယထာ ဒေဝဒတ္တဿ ဂရုကုလန္တိ။ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဓမ္မဝိနယသင်္ဂါယနတ္ထံ ဘိက္ခူနံ ဥဿာဟံ ဇနေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။

တထာ ဥဿာဟံ ဇနနဿ ကာရဏမာဟ သတ္တာဟပရိနိဗ္ဗုတေတိအာဒိ။ သတ္တ အဟာနိ သမာဟဋာနိ သတ္တာဟံ၊ သတ္တာဟံ ပရိနိဗ္ဗုတဿ အဿာတိ သတ္တာဟပရိနိဗ္ဗုတော၊ သတ္တာဟပရိနိဗ္ဗုတေ သုဘဒ္ဒေန ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတေန ဝုတ္တဝစနမနုဿရန္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အလံ၊ အာဝုသောတိအာဒိနာ တေန ဝုတ္တဝစနံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ အလန္တိ ပဋိက္ခေပဝစနံ။ တေန မဟာသမဏေနာတိ နိဿက္ကေ ကရဏဝစနံ၊ တတော မဟာသမဏတော သုဋ္ဌု မုတ္တာ မယန္တိ အတ္ထော၊ ဥပဒ္ဒုတာ စ ဟောမ တဒါတိ အဓိပ္ပာယော၊ ဟောမာတိ ဝါ အတီတတ္ထေ ဝတ္တမာနဝစနံ၊ အဟုမှာတိ အတ္ထော။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတီတိ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထ ဖလံ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ ¶ ဌာနံ၊ ဟေတု။ ခေါတိ အဝဓာရဏေ၊ ဧတံ ကာရဏံ ဝိဇ္ဇတေဝ၊ နော န ဝိဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ကိံ တံ ကာရဏန္တိ? အာဟ ယံ ပါပဘိက္ခူတိအာဒိ။ ဧတ္ထ ယန္တိ နိပါတမတ္တံ၊ ကာရဏနိဒ္ဒေသော ဝါ၊ ယေန ကာရဏေန အန္တရဓာပေယျုံ၊ တဒေတံ ကာရဏံ ဝိဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ အတီတော အတိက္ကန္တော သတ္ထာ ဧတ္ထ၊ ဧတဿာတိ ဝါ အတီတသတ္ထုကံ၊ ပါဝစနံ။ ပဓာနံ ဝစနံ ပါဝစနံ၊ ဓမ္မဝိနယန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပက္ခံ လဘိတွာတိ အလဇ္ဇီပက္ခံ လဘိတွာ။ န စိရဿေဝါတိ န စိရေနေဝ။ ယာဝ စ ဓမ္မဝိနယော တိဋ္ဌတီတိ ယတ္တကံ ကာလံ ဓမ္မော စ ဝိနယော စ လဇ္ဇီပုဂ္ဂလေသု တိဋ္ဌတိ။

ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာတိ ပရိနိဗ္ဗာနမဉ္စေ နိပန္နေန ဘဂဝတာ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဒေသိတော ပညတ္တောတိ သုတ္တာဘိဓမ္မပိဋကသင်္ဂဟိတဿ ဓမ္မဿ စေဝ ဝိနယပိဋကသင်္ဂဟိတဿ ဝိနယဿ စ အတိသဇ္ဇနံ ပဗောဓနံ ဒေသနာ။ တဿေဝ ပကာရတော ဉာပနံ အသင်္ကရတော ဌပနံ ပညာပနံ။ သော ဝေါ မမစ္စယေန သတ္ထာတိ သော ဓမ္မဝိနယော တုမှာကံ မမစ္စယေန သတ္ထာ မယိ ပရိနိဗ္ဗုတေ သတ္ထုကိစ္စံ သာဓေဿတိ။ သာသနန္တိ ပရိယတ္တိပဋိပတ္တိပဋိဝေဓဝသေန တိဝိဓံ သာသနံ၊ နိပ္ပရိယာယတော ပန သတ္တတ္တိံသ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ။ အဒ္ဓနိယန္တိ အဒ္ဓါနက္ခမံ၊ တဒေဝ စိရဋ္ဌိတိကံ အဿ ဘဝေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဣဒါနိ ¶ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အတ္တနော ကတံ အနုဂ္ဂဟဝိသေသံ ဝိဘာဝေန္တော အာဟ ယဉ္စာဟံ ဘဂဝတာတိအာဒိ။ တတ္ထ ယဉ္စာဟန္တိ ဧတဿ အနုဂ္ဂဟိတောတိ ဧတေန သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ယန္တိ ယသ္မာ၊ ယေန ကာရဏေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကိရိယာပရာမသနံ ဝါ ဧတံ၊ တေန အနုဂ္ဂဟိတောတိ ဧတ္ထ အနုဂ္ဂဟဏံ ပရာမသတိ။ ဓာရေဿသီတိအာဒိကံ ဘဂဝတာ မဟာကဿပတ္ထေရေန သဒ္ဓိံ စီဝရပရိဝတ္တနံ ကာတုကာမေန ဝုတ္တဝစနံ။ ဓာရေဿသိ ပန မေ တွံ ကဿပါတိ ‘‘ကဿပ၊ တွံ ဣမာနိ ပရိဘောဂဇိဏ္ဏာနိ ပံသုကူလာနိ ပါရုပိတုံ သက္ခိဿသီ’’တိ ဝဒတိ၊ တဉ္စ ခေါ န ကာယဗလံ သန္ဓာယ၊ ပဋိပတ္တိပူရဏံ ပန သန္ဓာယ ဧဝမာဟ။ သာဏာနိ ပံသုကူလာနီတိ မတကဠေဝရံ ပလိဝေဌေတွာ ဆဍ္ဍိတာနိ တုမ္ဗမတ္တေ ကိမယော ပပ္ဖောဋေတွာ ဂဟိတာနိ သာဏဝါကမယာနိ ပံသုကူလစီဝရာနိ။ ရထိကာဒီနံ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပံသူနံ ဥပရိ ဌိတတ္တာ အဗ္ဘုဂ္ဂတဋ္ဌေန တေသု ကူလမိဝါတိ ပံသုကူလံ။ အထ ဝါ ပံသု ဝိယ ကုစ္ဆိတဘာဝံ ဥလတိ ဂစ္ဆတီတိ ပံသုကူလန္တိ ပံသုကူလသဒ္ဒဿ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နိဗ္ဗသနာနီတိ နိဋ္ဌိတဝသနကိစ္စာနိ၊ ပရိဘောဂဇိဏ္ဏာနီတိ အတ္ထော။ ဧကမေဝ တံ စီဝရံ အနေကာဝယဝတ္တာ ဗဟုဝစနံ ကတံ။ သာဓာရဏပရိဘောဂေနာတိ အတ္တနာ သမာနပရိဘောဂေန၊ သာဓာရဏပရိဘောဂေန စ သမသမဋ္ဌပနေန စ အနုဂ္ဂဟိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဣဒါနိ ¶ နဝါနုပုဗ္ဗဝိဟာရဆဠဘိညာပ္ပဘေဒေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ အတ္တနာ သမသမဋ္ဌပနတ္ထာယ ဘဂဝတာ ဝုတ္တံ ကဿပသံယုတ္တေ (သံ။ နိ။ ၂။၁၅၂) အာဂတံ ပါဠိံ ပေယျာလမုခေန အာဒိဂ္ဂဟဏေန စ သင်္ခိပိတွာ ဒဿေန္တော အာဟ အဟံ၊ ဘိက္ခဝေတိအာဒိ။ တတ္ထ ယာဝဒေ အာကင်္ခါမီတိ ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ၊ ယတ္တကံ ကာလံ ဣစ္ဆာမီတိ အတ္ထော၊ ‘‘ယာဝဒေဝါ’’တိပိ ပါဌော။ နဝါနုပုဗ္ဗဝိဟာရဆဠဘိညာပ္ပဘေဒေတိ ဧတ္ထ နဝါနုပုဗ္ဗဝိဟာရော နာမ အနုပဋိပါဋိယာ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗဘာဝတော ဧဝံသညိတာ နိရောဓသမာပတ္တိယာ သဟ အဋ္ဌ ရူပါရူပသမာပတ္တိယော။ ဆဠဘိညာ နာမ အာသဝက္ခယဉာဏေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စာဘိညာယော။ အတ္တနာ သမသမဋ္ဌပနေနာတိ ‘‘အဟံ ယတ္တကံ ကာလံ ယတ္တကေ သမာပတ္တိဝိဟာရေ အဘိညာယော စ ဝဠဉ္ဇေမိ၊ တထာ ကဿပေါပီ’’တိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ အတ္တနာ သမသမံ ကတွာ ဌပနေန၊ ဣဒဉ္စ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မသာမညေန ထေရဿ ပသံသာမတ္တေန ဝုတ္တံ၊ န ¶ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗထာ သမတာယ။ ဘဂဝတော ဟိ ဂုဏဝိသေသံ ဥပါဒါယ သာဝကာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ ကလမ္ပိ ကလဘာဂမ္ပိ န ဥပေန္တိ၊ တဿ ကိမညံ အာဏဏျံ ဘဝိဿတိ အညတြ ဓမ္မဝိနယသင်္ဂါယနာတိ အဓိပ္ပာယော။ တတ္ထ တဿာတိ တဿ အနုဂ္ဂဟဿ၊ တဿ မေတိ ဝါ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ပေါတ္ထကေသု ဟိ ကေသုစိ ‘‘တဿ မေ’’တိ ပါဌော ဒိဿတိ။ အာဏဏျံ အဏဏဘာဝေါ။ သကကဝစဣဿရိယာနုပ္ပဒါနေနာတိ ဧတ္ထ စီဝရဿ နိဒဿနဝသေန ကဝစဿေဝ ဂဟဏံ ကတံ၊ သမာပတ္တိယာ နိဒဿနဝသေန ဣဿရိယံ ဂဟိတံ။

ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ ပါဠိယာ ဝိဘာဝေန္တော အာဟ ယထာဟာတိအာဒိ။ တတ္ထ ဧကမိဒါဟန္တိ ဧတ္ထ ဣဒန္တိ နိပါတမတ္တံ။ ဧကံ သမယန္တိ ဧကသ္မိံ သမယေတိ အတ္ထော။ ပါဝါယာတိ ပါဝါနဂရတော။ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နောတိ ဒီဃမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော။ ဒီဃပရိယာယော ဟေတ္ထ အဒ္ဓါနသဒ္ဒေါ။ သဗ္ဗံ သုဘဒ္ဒကဏ္ဍံ ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကေ အာဂတံ သုဘဒ္ဒကဏ္ဍံ ဣဓ အာနေတွာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။

တတော ပရန္တိ သုဘဒ္ဒကဏ္ဍတော ပရံ။ သဗ္ဗံ သုဘဒ္ဒကဏ္ဍံ ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ ‘‘ယံ န ဣစ္ဆိဿာမ၊ န တံ ကရိဿာမာ’’တိ ဧတံ ပရိယန္တံ သုဘဒ္ဒကဏ္ဍပါဠိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အဝသေသံ ဥဿာဟဇနနပ္ပကာရပ္ပဝတ္တံ ပါဠိမေဝ ဒဿေန္တော ဟန္ဒ မယံ အာဝုသောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပုရေ အဓမ္မော ဒိပ္ပတီတိ ဧတ္ထ ‘‘အဓမ္မော နာမ ဒသကုသလကမ္မပထပဋိပက္ခဘူတော အဓမ္မော’’တိ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၁။ပဌမမဟာသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ။ ဓမ္မသင်္ဂဟဏတ္ထံ ဥဿာဟဇနနပ္ပသင်္ဂတ္တာ ပန ဓမ္မဝိနယာနံ အသင်္ဂါယနဟေတုဒေါသဂဏော သမ္ဘဝတိ၊ သော ဧဝ ဧတ္ထ အဓမ္မော ဒိပ္ပတိ တပ္ပဋိပက္ခော ဓမ္မော စ ပဋိဗာဟီယတီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ အပိ စ ‘‘အဓမ္မဝါဒိနော ဗလဝန္တော ဟောန္တိ ဓမ္မဝါဒိနော ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တီ’’တိ ဝုစ္စမာနတ္တာ ယေန အဓမ္မေန တေ သုဘဒ္ဒဝဇ္ဇိပုတ္တကာဒယော အဓမ္မဝါဒိနော၊ ယေန စ ဓမ္မေန ဣတရေ ဓမ္မဝါဒိနောဝ ဟောန္တိ။ တေယေဝ ဣဓ ‘‘အဓမ္မော’’ ¶ ‘‘ဓမ္မော’’တိ စ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တသ္မာ သီလဝိပတ္တိအာဒိဟေတုကော ပါပိစ္ဆတာဒိဒေါသဂဏော အဓမ္မော၊ တပ္ပဋိပက္ခော သီလသမ္ပဒါဒိဟေတုကော အပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏသမူဟော ဓမ္မောတိ စ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပုရေ ဒိပ္ပတီတိ အပိ နာမ ဒိပ္ပတိ။ အထ ဝါ ယာဝ အဓမ္မော ဓမ္မံ ပဋိဗာဟိတုံ သမတ္ထော ဟောတိ၊ တတော ပုရေတရမေဝါတိ ¶ အတ္ထော။ ဒိပ္ပတီတိ ဒိပ္ပိဿတိ။ ပုရေသဒ္ဒယောဂေန ဟိ အနာဂတတ္ထေ အယံ ဝတ္တမာနပ္ပယောဂေါ၊ ယထာ ပုရာ ဝဿတိ ဒေဝေါတိ။ အဝိနယောတိ ပဟာနဝိနယာဒီနံ ပဋိပက္ခဘူတော အဝိနယော။

တေန ဟီတိ ဥယျောဇနတ္ထေ နိပါတော။ သကလနဝင်္ဂသတ္ထုသာသနပရိယတ္တိဓရေတိ သကလံ သုတ္တဂေယျာဒိနဝင်္ဂံ ဧတ္ထ၊ ဧတဿ ဝါ အတ္ထီတိ သကလနဝင်္ဂံ၊ သတ္ထုသာသနံ။ အတ္ထကာမေန ပရိယာပုဏိတဗ္ဗတော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိပုရိသတ္ထပရိယတ္တိဘာဝတော စ ‘‘ပရိယတ္တီ’’တိ တီဏိ ပိဋကာနိ ဝုစ္စန္တိ၊ တံ သကလနဝင်္ဂသတ္ထုသာသနသင်္ခါတံ ပရိယတ္တိံ ဓာရေန္တီတိ သကလနဝင်္ဂသတ္ထုသာသနပအယတ္တိဓရာ၊ တာဒိသေတိ အတ္ထော။ သမထဘာဝနာသိနေဟာဘာဝေန သုက္ခာ လူခါ အသိနိဒ္ဓါ ဝိပဿနာ ဧတေသန္တိ သုက္ခဝိပဿကာ။ တိပိဋကသဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပဘေဒဓရေတိ တိဏ္ဏံ ပိဋကာနံ သမာဟာရော တိပိဋကံ၊ တဒေဝ နဝင်္ဂါဒိဝသေန အနေကဘေဒဘိန္နံ သဗ္ဗံ ပရိယတ္တိပ္ပဘေဒံ ဓာရေန္တီတိ တိပိဋကသဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပဘေဒဓရာ။

ကိဿ ပနာတိ ကသ္မာ ပန။ သိက္ခတီတိ သေက္ခော။ တမေဝါဟ ‘‘သကရဏီယော’’တိ။ ဥပရိမဂ္ဂတ္တယကိစ္စဿ အပရိယောသိတတ္တာ သကိစ္စောတိ အတ္ထော။ အဿာတိ အနေန။ ဗဟုကာရတ္တာတိ ဗဟုပကာရတ္တာ။ အဿာတိ ဘဝေယျ။ အတိဝိယ ဝိဿတ္ထောတိ အတိဝိယ ဝိဿာသိကော။ နန္တိ အာနန္ဒတ္ထေရံ ဩဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာနန္ဒတ္ထေရဿ ကဒါစိ အသညတာယ နဝကာယ သဒ္ဓိဝိဟာရိကပရိသာယ ဇနပဒစာရိကာစရဏံ၊ တေသဉ္စ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပဗ္ဗဇ္ဇနဉ္စ ပဋိစ္စ မဟာကဿပတ္ထေရော တံ နိဂ္ဂဏှန္တော ဧဝမာဟ ‘‘န ဝါယံ ကုမာရကော မတ္တမညာသီ’’တိ။ ဧတ္ထ စ ဝါ-သဒ္ဒေါ ပဒပူရဏော၊ အယံ ကုမာရော အတ္တနော ပမာဏံ န ပဋိဇာနာတီတိ ထေရံ တဇ္ဇေန္တော အာဟ။ တတြာတိ ဧဝံ သတိ။

ကိဉ္စာပိ သေက္ခောတိ ဣဒံ န သေက္ခာနံ အဂတိဂမနသဗ္ဘာဝေန ဝုတ္တံ၊ အသေက္ခာနညေဝ ပန ဥစ္စိနိတွာ ဂဟိတတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တသ္မာ ‘‘ကိဉ္စာပိ သေက္ခော၊ တထာပိ ထေရော အာယသ္မန္တမ္ပိ အာနန္ဒံ ဥစ္စိနတူ’’တိ ဧဝမေတ္ထ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ န ပန ကိဉ္စာပိ သေက္ခော၊ တထာပိ အဘဗ္ဗော အဂတိံ ဂန္တုန္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဘဗ္ဗောတိအာဒိ ပနဿ သဘာဝကထနံ။ တတ္ထ ¶ ဆန္ဒာတိ ဆန္ဒေန သိနေဟေန။ အဂတိံ ဂန္တုန္တိ အကတ္တဗ္ဗံ ကာတုံ။ ပရိယတ္တောတိ အဓီတော ဥဂ္ဂဟိတော။

ရာဇဂဟံ ¶ ခေါ မဟာဂေါစရန္တိ ဧတ္ထ ဂါဝေါ စရန္တိ ဧတ္ထာတိ ဂေါစရော၊ ဂုန္နံ ဂေါစရဋ္ဌာနံ။ ဂေါစရော ဝိယာတိ ဂေါစရော၊ ဘိက္ခာစရဏဋ္ဌာနံ။ သော မဟန္တော အဿာတိ မဟာဂေါစရံ၊ ရာဇဂဟံ။ ဥက္ကောဋေယျာတိ နိဝါရေယျ။

သတ္တသု သာဓုကီဠနဒိဝသေသူတိ ဧတ္ထ သံဝေဂဝတ္ထုံ ကိတ္တေတွာ ကိတ္တေတွာ သာဓုကံ ဧဝ ပူဇာဝသေန ကီဠနတော သာဓုကီဠနံ။ ဥပကဋ္ဌာတိ အာသန္နာ။ ဝဿံ ဥပနေတိ ဥပဂစ္ဆတိ ဧတ္ထာတိ ဝဿူပနာယိကာ။

တတြ သုဒန္တိ တဿံ သာဝတ္ထိယံ၊ သုဒန္တိ နိပါတမတ္တံ။ ဥဿန္နဓာတုကန္တိ ဥပစိတပိတ္တသေမှာဒိဓာတုကံ။ သမဿာသေတုန္တိ သန္တပ္ပေတုံ။ ဒုတိယဒိဝသေတိ ဇေတဝနဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌဒိဝသတော ဒုတိယဒိဝသေတိ ဝဒန္တိ။ ဝိရိစ္စတိ ဧတေနာတိ ဝိရေစနံ။ ဩသဓပရိဘာဝိတံ ခီရမေဝ ဝိရေစနန္တိ ခီရဝိရေစနံ။ ယံ သန္ဓာယာတိ ယံ ဘေသဇ္ဇပါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဘေသဇ္ဇမတ္တာတိ အပ္ပမတ္တကံ ဘေသဇ္ဇံ။ အပ္ပတ္ထော ဟိ အယံ မတ္တာ-သဒ္ဒေါ မတ္တာ သုခပရိစ္စာဂါတိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၂၉၀) ဝိယ။

ခဏ္ဍဖုလ္လပ္ပဋိသင်္ခရဏန္တိ ဧတ္ထ ခဏ္ဍန္တိ ဆိန္နံ၊ ဖုလ္လန္တိ ဘိန္နံ၊ တေသံ ပဋိသင်္ခရဏံ အဘိနဝကရဏံ။

ပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝေဒိယတိ ဒိဿတီတိ ပရိဝေဏံ။ တတ္ထာတိ တေသု ဝိဟာရေသု ခဏ္ဍဖုလ္လပ္ပဋိသင်္ခရဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဌမံ မာသန္တိ ဝဿာနဿ ပဌမံ မာသံ၊ အစ္စန္တသံယောဂေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ သေနာသနဝတ္တာနံ ဗဟူနံ ပညတ္တတ္တာ၊ သေနာသနက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၂၉၄ အာဒယော) သေနာသနပဋိဗဒ္ဓါနံ ဗဟူနံ ကမ္မာနံ ဝိဟိတတ္တာ ‘‘ဘဂဝတာ…ပေ… ဝဏ္ဏိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

ဒုတိယဒိဝသေတိ ‘‘ခဏ္ဍဖုလ္လပ္ပဋိသင်္ခရဏံ ကရောမာ’’တိ စိန္တိတဒိဝသတော ဒုတိယဒိဝသေ။ ဝဿူပနာယိကဒိဝသေယေဝ တေ ဧဝံ စိန္တေသုံ။ သိရိယာ နိကေတနမိဝါတိ သိရိယာ နိဝါသနဋ္ဌာနံ ဝိယ။ ဧကသ္မိံ ပါနီယတိတ္ထေ သန္နိပတန္တာ ပက္ခိနော ဝိယ သဗ္ဗေသံ ဇနာနံ စက္ခူနိ မဏ္ဍပေယေဝ နိပတန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘ဧကနိပါတတိတ္ထမိဝ စ ဒေဝမနုဿနယနဝိဟင်္ဂါန’’န္တိ။ လောကရာမဏေယျကန္တိ လောကေ ရမဏီယဘာဝံ၊ ရမဏံ အရဟတီတိ ဝါ လောကရာမဏေယျကံ ¶ ။ ဒဋ္ဌဗ္ဗသာရမဏ္ဍန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗေသု သာရံ ဒဋ္ဌဗ္ဗသာရံ၊ တတော ဝိပ္ပသန္နန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗသာရမဏ္ဍံ။ အထ ဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော သာရဘူတော ဝိသိဋ္ဌတရော မဏ္ဍော ¶ မဏ္ဍနံ အလင်္ကာရော ဧတဿာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗသာရမဏ္ဍော၊ မဏ္ဍပေါ။ မဏ္ဍံ သူရိယရသ္မိံ ပါတိ နိဝါရေတီတိ မဏ္ဍပေါ။ ဝိဝိဓာနိ ကုသုမဒါမာနိ စေဝ မုတ္တောလမ္ဗကာနိ စ ဝိနိဂ္ဂလန္တံ ဝမေန္တံ နိက္ခာမေန္တမိဝ စာရု သောဘနံ ဝိတာနံ ဧတ္ထာတိ ဝိဝိဓကုသုမဒါမောလမ္ဗကဝိနိဂ္ဂလန္တစာရုဝိတာနော။ နာနာပုပ္ဖူပဟာရဝိစိတ္တသုပရိနိဋ္ဌိတဘူမိကမ္မတ္တာ ဧဝ ‘‘ရတနဝိစိတ္တမဏိကောဋ္ဋိမတလမိဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ မဏိယော ကောဋ္ဋေတွာ ကတတလံ မဏိကောဋ္ဋိမတလံ နာမ၊ တမိဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အာသနာရဟန္တိ နိသီဒနာရဟံ။ ဒန္တခစိတန္တိ ဒန္တေဟိ ခစိတံ။

အာဝဇ္ဇေသီတိ ဥပနာမေသိ။ အနုပါဒါယာတိ တဏှာဒိဋ္ဌိဝသေန ကဉ္စိ ဓမ္မံ အဂ္ဂဟေတွာ။ ကထာဒေါသောတိ ကထာယ အသစ္စံ နာမ နတ္ထိ။

ယထာဝုဍ္ဎန္တိ ဝုဍ္ဎပဋိပါဋိံ အနတိက္ကမိတွာ။ ဧကေတိ မဇ္ဈိမဘာဏကာနံယေဝ ဧကေ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမ္ပိ ဟိ သဗ္ဗံ မဇ္ဈိမဘာဏကာ ဝဒန္တိယေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒီဃဘာဏကာ ပန ‘‘ပဒသာဝ ထေရော သန္နိပါတမာဂတော’’တိ ဝဒန္တိ။ တေသု ကေစိ ‘‘အာကာသေနာ’’တိ၊ ‘‘တေ သဗ္ဗေပိ တထာ တထာ အာဂတဒိဝသာနမ္ပိ အတ္ထိတာယ ဧကမေကံ ဂဟေတွာ တထာ တထာ ဝဒိံသူ’’တိ ဝဒန္တိ။

ကံ ဓုရံ ကတွာတိ ကံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ။ ဗီဇနိံ ဂဟေတွာတိ ဧတ္ထ ဗီဇနီဂဟဏံ ပရိသာယ ဓမ္မကထိကာနံ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စဝိနောဒနမုခဝိကာရပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ ဓမ္မတာဝသေန အာစိဏ္ဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ အစ္စန္တသညတပ္ပတ္တာ ဗုဒ္ဓါပိ သာဝကာပိ ဓမ္မကထိကာနံ ဓမ္မတာဒဿနတ္ထမေဝ စိတ္တဗီဇနိံ ဂဏှန္တိ။ ပဌမံ၊ အာဝုသော ဥပါလိ၊ ပါရာဇိကံ ကတ္ထ ပညတ္တန္တိ ဧတ္ထ ကထံ သင်္ဂီတိယာ ပုဗ္ဗေ ပဌမဘာဝေါ သိဒ္ဓါတိ? ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာနုက္ကမာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ပဌမဘာဝဿ သိဒ္ဓတ္တာ။ ယေဘုယျေန ဟိ တီဏိ ပိဋကာနိ ဘဂဝတော ဓရမာနကာလေယေဝ ဣမိနာ အနုက္ကမေန သဇ္ဈာယိတာနိ၊ တေနေဝ ကမေန ပစ္ဆာပိ သင်္ဂီတာနိ ဝိသေသတော ဝိနယာဘိဓမ္မပိဋကာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကိသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိန္တိ နိမိတ္တတ္ထေ ဘုမ္မံ။ အန္တရာ စ၊ ဘန္တေ၊ ရာဇဂဟံ အန္တရာ စ နာဠန္ဒန္တိ ရာဇဂဟဿ စ နာဠန္ဒာယ စ အန္တရာ၊ ဝိဝရေ မဇ္ဈေတိ အတ္ထော။ အန္တရာ-သဒ္ဒေန ပန ယုတ္တတ္တာ ¶ ဥပယောဂဝစနံ ကတံ။ ရာဇာဂါရကေတိ ရညော ကီဠနတ္ထာယ ကတေ အဂါရကေ။ အမ္ဗလဋ္ဌိကာယန္တိ ရညော ဧဝံနာမကံ ဥယျာနံ။ ကေန သဒ္ဓိန္တိ ဣဓ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? ယသ္မာ ပနေတံ န ဘဂဝတာ ဧဝ ဝုတ္တံ၊ ရညာပိ ကိဉ္စိ ကိဉ္စိ ဝုတ္တမတ္ထိ၊ တသ္မာ ‘‘ကမာရဗ္ဘာ’’တိ အဝတွာ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒေဟိပုတ္တေနာတိ အယံ ကောသလရညော ဓီတာယ ပုတ္တော၊ န ဝိဒေဟရညော ဓီတာယ။ ယသ္မာ မာတာ ပနဿ ပဏ္ဍိတာ၊ တသ္မာ သာ ဝေဒေန ဉာဏေန ဤဟတိ ဃဋတိ ဝါယမတီတိ ‘‘ဝေဒေဟီ’’တိ ပါကဋနာမာ ဇာတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဧဝံ ¶ နိမိတ္တပယောဇနကာလဒေသဒေသကကာရကကရဏပ္ပကာရေဟိ ပဌမမဟာသင်္ဂီတိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တတ္ထ ဝဝတ္ထာပိတေသု ဓမ္မဝိနယေသု နာနပ္ပကာရကောသလ္လတ္ထံ ဧကဝိဓာဒိဘေဒေ ဒဿေတုံ တဒေတံ သဗ္ဗမ္ပီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိန္တိ ဧတ္ထ အနာဝရဏဉာဏပဒဋ္ဌာနံ မဂ္ဂဉာဏံ၊ မဂ္ဂဉာဏပဒဋ္ဌာနဉ္စ အနာဝရဏဉာဏံ ‘‘သမ္မာသမ္ဗောဓီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပစ္စဝေက္ခန္တေန ဝါတိ ဥဒါနာဒိဝသေန ပဝတ္တဓမ္မံ သန္ဓာယာဟ။ ဝိမုတ္တိရသန္တိ အရဟတ္တဖလဿာဒံ၊ ဝိမုတ္တိသမ္ပတ္တိကံ ဝါ အဂ္ဂဖလနိပ္ဖာဒနတော၊ ဝိမုတ္တိကိစ္စံ ဝါ ကိလေသာနံ အစ္စန္တဝိမုတ္တိသမ္ပာဒနတော။ အဝသေသံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဓမ္မောတိ ဧတ္ထ ယဒိပိ ဓမ္မော ဧဝ ဝိနယောပိ ပရိယတ္တိယာဒိဘာဝတော၊ တထာပိ ဝိနယသဒ္ဒသန္နိဓာနေန ဘိန္နာဓိကရဏဘာဝေန ပယုတ္တော ဓမ္မ-သဒ္ဒေါ ဝိနယတန္တိဝိရဟိတံ တန္တိံ ဒီပေတိ၊ ယထာ ပုညဉာဏသမ္ဘာရော ဂေါဗလိဗဒ္ဒန္တိအာဒိ။

အနေကဇာတိသံသာရန္တိ ဣမိဿာ ဂါထာယ အယံ သင်္ခေပတ္ထော – အဟံ ဣမဿ အတ္တဘာဝဂေဟဿ ကာရကံ တဏှာဝဍ္ဎကိံ ဂဝေသန္တော ယေန ဉာဏေန တံ ဒဋ္ဌုံ သက္ကာ၊ တံ ဗောဓိဉာဏံ အနိဗ္ဗိသံ အလဘန္တော ဧဝ အဘိနီဟာရတော ပဘုတိ ဧတ္တကံ ကာလံ အနေကဇာတိသတသဟဿသင်္ချံ ဣမံ သံသာရဝဋ္ဋံ သန္ဓာဝိဿံ သံသရိံ၊ ယသ္မာ ဇရာဗျာဓိမရဏမိဿတာယ ဇာတိ နာမေသာ ပုနပ္ပုနံ ဥပဂန္တုံ ဒုက္ခာ၊ န စ သာ တသ္မိံ အဒိဋ္ဌေ နိဝတ္တတိ၊ တသ္မာ တံ ဂဝေသန္တော သန္ဓာဝိဿန္တိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌောသီတိ ဣဒါနိ မယာ သဗ္ဗညုတညာဏံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တေန ဒိဋ္ဌော အသိ။ ပုန ဂေဟန္တိ ပုန ဣမံ အတ္တဘာဝသင်္ခါတံ မမ ဂေဟံ။ န ကာဟသီတိ န ကရိဿသိ။ ကာရဏမာဟ သဗ္ဗာ တေတိအာဒိ။ တဝ သဗ္ဗာ အဝသေသကိလေသဖာသုကာ မယာ ဘဂ္ဂါ။ ဣမဿ တယာ ကတဿ အတ္တဘာဝဂေဟဿ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတံ ကူဋံ ကဏ္ဏိကမဏ္ဍလံ ¶ ဝိသင်္ခတံ ဝိဒ္ဓံသိတံ။ ဝိသင်္ခါရံ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ဂတံ မမ စိတ္တံ။ အဟဉ္စ တဏှာနံ ခယသင်္ခါတံ အရဟတ္တမဂ္ဂဖလံ အဇ္ဈဂါ ပတ္တောသ္မီတိ အတ္ထော။ ကေစိ ပန ‘‘ဝိသင်္ခါရဂတံ စိတ္တမေဝ တဏှာနံ ခယံ အဇ္ဈဂါ’’တိ ဧဝမ္ပိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။

ကေစီတိ ခန္ဓကဘာဏကာ။ ပါဋိပဒဒိဝသေတိ ဣဒံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ဥပ္ပန္နာတိ ဧတေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ န သဗ္ဗညုဘာဝပ္ပတ္တဿာတိ ဧတေန။ သောမနဿမယဉာဏေနာတိ သောမနဿသမ္ပယုတ္တဉာဏေန။ အာမန္တယာမီတိ နိဝေဒယာမိ၊ ဗောဓေမီတိ အတ္ထော။ အန္တရေတိ အန္တရာဠေ၊ ဝေမဇ္ဈေတိ အတ္ထော။

သုတ္တန္တပိဋကန္တိ ယထာ ကမ္မမေဝ ကမ္မန္တံ၊ ဧဝံ သုတ္တမေဝ သုတ္တန္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အသင်္ဂီတန္တိ သင်္ဂီတိက္ခန္ဓက (စူဠဝ။ ၄၃၇ အာဒယော) ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏာဒိကံ။ သောဠသဟိ ဝါရေဟိ ¶ ဥပလက္ခိတတ္တာ ‘‘သောဠသ ပရိဝါရာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ ပရိဝါရပါဠိယံ (ပရိ။ ၁ အာဒယော) ပဌမံ ပါရာဇိကံ ကတ္ထ ပညတ္တန္တိအာဒိနာ ဝုတ္တံ။ ပညတ္တိဝါရော ကထာပတ္တိဝါရော ဝိပတ္တိဝါရော သင်္ဂဟဝါရော သမုဋ္ဌာနဝါရော အဓိကရဏဝါရော သမထဝါရော သမုစ္စယဝါရောတိ ဣမေ အဋ္ဌ ဝါရာ၊ တဒနန္တရံ ‘‘မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝနပစ္စယာ ပါရာဇိကံ ကတ္ထ ပညတ္တ’’န္တိ (ပရိ။ ၁၈၈) ဧဝံ ပစ္စယမတ္တဝိသေသေန ပုန ဝုတ္တာ တေယေဝ အဋ္ဌ ဝါရာ စာတိ ဣမေသံ သောဠသန္နံ ဝါရာနံ ဝသေန ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂဿ စ ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂဿ စ ပကာသိတတ္တာ သောဠသဟိ ဝါရေဟိ ဥပလက္ခိတော ပရိဝါရော ‘‘သောဠသပရိဝါရော’’တိ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဒဠှီကမ္မသိထိလကရဏပ္ပယောဇနာတိ ဣဒံ လောကဝဇ္ဇပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇေသု ယထာက္ကမံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ သညမဝေလံ အဘိဘဝိတွာ ပဝတ္တော အာစာရော အဇ္ဈာစာရော၊ ဝီတိက္ကမော။ တေနာတိ ဝိဝိဓနယတ္တာဒိဟေတုနာ။ ဧတန္တိ ဝိဝိဓဝိသေသနယတ္တာတိအာဒိဂါထာဝစနံ။ ဧတဿာတိ ဝိနယဿ။

ဣတရံ ပနာတိ သုတ္တံ။ အတ္တတ္ထပရတ္ထာဒိဘေဒေတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကတ္ထေ လောကိယလောကုတ္တရာဒိအတ္ထေ စ သင်္ဂဏှာတိ။ ဝေနေယဇ္ဈာသယာနုလောမေန ဝုတ္တတ္တာတိ ဝိနယံ ဝိယ ဣဿရဘာဝတော အာဏာပတိဋ္ဌာပနဝသေန အဒေသေတွာ ဝေနေယျာနံ အဇ္ဈာသယာနုလောမေန စရိတာနုရူပံ ဝုတ္တတ္တာ။ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာဒိဝသေန အဒေသေတွာ ဝေနေယျာနံ ¶ ကာလန္တရေ အဘိနိဗ္ဗတ္တိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဿမိဝ ဖလ’’န္တိ။ ဥပါယသမင်္ဂီနံယေဝ နိပ္ပဇ္ဇနဘာဝံ ဒဿေန္တော ‘‘ဓေနု ဝိယ ခီရ’’န္တိ အာဟ။ န ဟိ ဓေနုံ ဝိသာဏာဒီသု၊ အကာလေ ဝါ အဝိဇာတံ ဝါ ဒေါဟန္တော ခီရံ ပဋိလဘတိ။

ယန္တိ ယသ္မာ။ ဧတ္ထာတိ အဘိဓမ္မေ။ အဘိဓမ္မေတိ သုပိနန္တေန သုက္ကဝိဿဋ္ဌိယာ အနာပတ္တိဘာဝေပိ အကုသလစေတနာ ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒိနာ ဝိနယပညတ္တိယာ သင်္ကရဝိရဟိတေ ဓမ္မေ၊ ‘‘ပုဗ္ဗာပရဝိရောဓာဘာဝတော သင်္ကရဝိရဟိတေ ဓမ္မေ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ အာရမ္မဏာဒီဟီတိ အာရမ္မဏသမ္ပယုတ္တကမ္မဒွါရပဋိပဒါဒီဟိ။ လက္ခဏီယတ္တာတိ သဉ္ဇာနိတဗ္ဗတ္တာ။ ယံ ပနေတ္ထ အဝိသိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထ ဝိနယပိဋကန္တိအာဒီသု တီသု သဒ္ဒေသု ယံ အဝိသိဋ္ဌံ သမာနံ၊ တံ ပိဋကသဒ္ဒန္တိ အတ္ထော။ မာ ပိဋကသမ္ပဒါနေနာတိ ပါဠိသမ္ပဒါနဝသေန မာ ဂဏှိတ္ထာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယထာဝုတ္တေနာတိ ဧဝံ ဒုဝိဓတ္ထေနာတိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။

ဒေသနာသာသနကထာဘေဒန္တိ ဧတ္ထ ဒေသနာဘေဒံ သာသနဘေဒံ ကထာဘေဒန္တိ ဘေဒသဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဘေဒန္တိ စ နာနတ္တန္တိ အတ္ထော။ တေသူတိ ပိဋကေသု။ သိက္ခာ စ ပဟာနာနိ စ ဂမ္ဘီရဘာဝေါ ¶ စ သိက္ခာပဟာနဂမ္ဘီရဘာဝေါ၊ တဉ္စ ယထာရဟံ ပရိဒီပယေတိ အတ္ထော။ ပရိယတ္တိဘေဒန္တိ ပရိယာပုဏနဘေဒံ ဝိဘာဝယေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဟိံ ယသ္မိံ ဝိနယာဒိကေ ယံ သမ္ပတ္တိဉ္စ ဝိပတ္တိဉ္စ ယထာ ပါပုဏာတိ၊ တမ္ပိ သဗ္ဗံ ဝိဘာဝယေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ ယံ ပရိယတ္တိဘေဒံ သမ္ပတ္တိံ ဝိပတ္တိဉ္စ ယဟိံ ယထာ ပါပုဏာတိ၊ တမ္ပိ သဗ္ဗံ ဝိဘာဝယေတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ပရိဒီပနာ ဝိဘာဝနာ စာတိ ဟေဋ္ဌာ ဂါထာသု ဝုတ္တဿ အနုရူပတော ဝုတ္တံ၊ အတ္ထတော ပန ဧကမေဝ။

အာဏာရဟေနာတိ အာဏံ ပဏေတုံ အရဟတီတိ အာဏာရဟော၊ ဘဂဝါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတ္တာ။ သော ဟိ မဟာကာရုဏိကတာယ စ အဝိပရီတတော ဒေသကဘာဝေန ပမာဏဝစနတ္တာ စ အာဏံ ပဏေတုံ အရဟတိ။ ဝေါဟာရပရမတ္ထာနမ္ပိ သမ္ဘဝတော အာဟ ‘‘အာဏာဗာဟုလ္လတော’’တိ။ ဣတော ပရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပဌမန္တိ ဝိနယပိဋကံ။ ပစုရာပရာဓာ သေယျသကတ္ထေရာဒယော။ တေ ဟိ ဒေါသဗာဟုလ္လတော ‘‘ပစုရာပရာဓာ’’တိ ဝုတ္တာ ¶ ။ ပစုရော ဗဟုကော ဗဟုလော အပရာဓော ဒေါသော ဝီတိက္ကမော ယေသန္တေ ပစုရာပရာဓာ။ အနေကဇ္ဈာသယာတိအာဒီသု အာသယောဝ အဇ္ဈာသယော၊ သော စ အတ္ထတော ဒိဋ္ဌိ ဉာဏဉ္စ။ စရိယာတိ ရာဂစရိယာဒိကာ ဆ မူလစရိယာ။ အထ ဝါ စရိယာတိ စရိတံ၊ တံ သုစရိတဒုစ္စရိတဝသေန ဒုဝိဓံ။ အဓိမုတ္တိ နာမ သတ္တာနံ ပုဗ္ဗပရိစယဝသေန အဘိရုစိ၊ သာ ဒုဝိဓာ ဟီနပဏီတဘေဒေန။ ယထာနုလောမန္တိ အဇ္ဈာသယာဒီနံ အနုရူပံ။ ယထာဓမ္မန္တိ ဓမ္မသဘာဝါနုရူပံ။

သံဝရာသံဝရောတိ ဧတ္ထ ခုဒ္ဒကော မဟန္တော စ သံဝရောတိ အတ္ထော။ ဝုဍ္ဎိအတ္ထော ဟေတ္ထ အ-ကာရော။ ဒိဋ္ဌိဝိနိဝေဌနာတိ ဒိဋ္ဌိယာ ဝိမောစနံ။ သုတ္တန္တပါဠိယံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီတိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၅၂) သမာဓိဒေသနာဗာဟုလ္လတော သုတ္တန္တပိဋကေ ‘‘အဓိစိတ္တသိက္ခာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝီတိက္ကမပ္ပဟာနံ ကိလေသာနန္တိ သံကိလေသဓမ္မာနံ၊ ကမ္မကိလေသာနံ ဝါ ယော ကာယဝစီဒွါရေဟိ ဝီတိက္ကမော၊ တဿ ပဟာနံ။ အနုသယဝသေန သန္တာနမနုဝတ္တန္တာ ကိလေသာ ပရိယုဋ္ဌိတာပိ သီလဘေဒဝသေန ဝီတိက္ကမိတုံ န လဘန္တီတိ အာဟ ‘‘ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခတ္တာ သီလဿာ’’တိ။ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပဟာနန္တိ ဩကာသဒါနဝသေန စိတ္တေ ကုသလပ္ပဝတ္တိံ ပရိယာဒိယိတွာ သမုပ္ပတ္တိဝသေန ဌာနံ ပရိယုဋ္ဌာနံ၊ တဿ ပဟာနံ။ အနုသယပ္ပဟာနန္တိ အရိယမဂ္ဂေန အပ္ပဟီနဘာဝေန သန္တာနေ ကာရဏလာဘေ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ ထာမဂတာ ကာမရာဂါဒယော သတ္တ ကိလေသာ သန္တာနေ အနု အနု သယနတော အနုသယာ နာမ၊ တေသံ ပဟာနံ။

တဒင်္ဂပ္ပဟာနန္တိ တေန တေန ဒါနသီလာဒိကုသလင်္ဂေန တဿ တဿ အကုသလင်္ဂဿ ပဟာနံ တဒင်္ဂပ္ပဟာနံ။ ဒုစ္စရိတသံကိလေသဿ ပဟာနန္တိ ကာယဝစီဒုစ္စရိတမေဝ ယတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ သန္တာနံ သမ္မာ ¶ ကိလေသေတိ ဥပတာပေတီတိ သံကိလေသော၊ တဿ တဒင်္ဂဝသေန ပဟာနံ။ သမာဓိဿ ကာမစ္ဆန္ဒပဋိပက္ခတ္တာ သုတ္တန္တပိဋကေ တဏှာသံကိလေသဿ ပဟာနံ ဝုတ္တံ။ အတ္တာဒိသုညသဘာဝဓမ္မပ္ပကာသနတော အဘိဓမ္မပိဋကေ ဒိဋ္ဌိသံကိလေသဿ ပဟာနံ ဝုတ္တံ။

ဧကမေကသ္မိဉ္စေတ္ထာတိ ဧတ္ထ ဧတေသု တီသု ပိဋကေသု ဧကေကသ္မိံ ပိဋကေတိ အတ္ထော။ ဓမ္မောတိ ပါဠီတိ ဧတ္ထ ဓမ္မဿ သီလာဒိဝိသိဋ္ဌတ္ထယောဂတော၊ ဗုဒ္ဓါနံ သဘာဝနိရုတ္တိဘာဝတော စ ပကဋ္ဌာနံ ဥက္ကဋ္ဌာနံ ဝစနပ္ပဗန္ဓာနံ ¶ အာဠိ ပန္တီတိ ပါဠိ၊ ပရိယတ္တိဓမ္မော။ သမ္မုတိပရမတ္ထဘေဒဿ အတ္ထဿ အနုရူပဝါစကဘာဝေန ပရမတ္ထသဒ္ဒေသု ဧကန္တေန ဘဂဝတာ မနသာ ဝဝတ္ထာပိတော နာမပညတ္တိပ္ပဗန္ဓော ပါဠိဓမ္မော နာမ။ ဒေသနာယ ဓမ္မဿ စ ကော ဝိသေသောတိ စေ? ယထာဝုတ္တနယေန မနသာ ဝဝတ္ထာပိတဓမ္မဿ ပရေသံ ဗောဓနဘာဝေန အတိသဇ္ဇနာ ဝါစာယ ပကာသနာ ‘‘ဒေသနာ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေနာဟ – ‘‘ဒေသနာတိ တဿာ မနသာ ဝဝတ္ထာပိတာယ ပါဠိယာ ဒေသနာ’’တိ။ တဒုဘယမ္ပိ ပန ပရမတ္ထတော သဒ္ဒေါ ဧဝ ပရမတ္ထဝိနိမုတ္တာယ သမ္မုတိယာ အဘာဝါ။ ဣမမေဝ နယံ ဂဟေတွာ ကေစိ အာစရိယာ ‘‘ဓမ္မော စ ဒေသနာ စ ပရမတ္ထတော သဒ္ဒေါ ဧဝါ’’တိ ဝေါဟရန္တိ၊ တေပိ အနုပဝဇ္ဇာယေဝ။ ယထာ ‘‘ကာမာဝစရပဋိသန္ဓိဝိပါကာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ ‘‘ကာမာဝစရပဋိသန္ဓိဝိပါကာ နိဗ္ဗတ္တိတပရမတ္ထဝိသယာယေဝါ’’တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ ဣတ္ထိပုရိသာဒိအာကာရပရိဝိတက္ကပုဗ္ဗကာနံ ရာဂါဒိအကုသလာနံ မေတ္တာဒိကုသလာနဉ္စ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာပိ သမုပ္ပဇ္ဇနတော။ ပရမတ္ထဓမ္မမူလကတ္တာ ပနဿ ပရိကပ္ပဿ ပရမတ္ထဝိသယတာ သက္ကာ ပညပေတုံ၊ ဧဝမိဓာပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တီသုပိ စေတေသု ဧတေ ဓမ္မတ္ထဒေသနာပဋိဝေဓာ ဂမ္ဘီရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ စ ပိဋကာဝယဝါနံ ဓမ္မာဒီနံ ဝုစ္စမာနော ဂမ္ဘီရဘာဝေါ တံသမုဒါယဿ ပိဋကဿာပိ ဝုတ္တော ယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဒုက္ခေန ဩဂယှန္တိ၊ ဒုက္ခော ဝါ ဩဂါဟော ဩဂါဟနံ အန္တောပဝိသနမေတေသူတိ ဒုက္ခောဂါဟာ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ပိဋကေသု၊ နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။

ဟေတုနော ဖလံ ဟေတုဖလံ။ ဓမ္မာဘိလာပေါတိ အတ္ထဗျဉ္ဇနကော အဝိပရီတာဘိလာပေါ။ ဝိသယတော အသမ္မောဟတော စာတိ လောကိယလောကုတ္တရာနံ ယထာက္ကမံ အဝဗောဓပ္ပကာရဒဿနံ၊ ဧတဿ အဝဗောဓောတိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ လောကိယော ဟိ ဓမ္မတ္ထာဒိံ အာလမ္ဗိတွာဝ ပဝတ္တနတော ဝိသယတော အဝဗောဓောတိ ဝုစ္စတိ။ လောကုတ္တရော ပန နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတာယ တံ အနာလမ္ဗမာနောပိ တဗ္ဗိသယမောဟဝိဒ္ဓံသနေန ဓမ္မာဒီသု ပဝတ္တနတော အသမ္မောဟတော အဝဗောဓောတိ ဝုစ္စတိ။ အတ္ထာနုရူပံ ဓမ္မေသူတိ ကာရိယာနုရူပံ ကာရဏေသူတိ အတ္ထော။ ပညတ္တိပထာနုရူပံ ပညတ္တီသူတိ ဆဗ္ဗိဓနာမပညတ္တိယာ ပထော ပညတ္တိပထော၊ တဿ အနုရူပံ ပညတ္တီသူတိ အတ္ထော။

ဓမ္မဇာတန္တိ ¶ ¶ ကာရဏပ္ပဘေဒေါ ကာရဏမေဝ ဝါ။ အတ္ထဇာတန္တိ ကာရိယပ္ပဘေဒေါ၊ ကာရိယမေဝ ဝါ။ ယာ စာယံ ဒေသနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယော စေတ္ထာတိ ဧတာသု ဓမ္မတ္ထဒေသနာသု ယော ပဋိဝေဓောတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု တီသု ပိဋကေသု။

အလဂဒ္ဒူပမာတိ ဧတ္ထ အလဂဒ္ဒသဒ္ဒေန အလဂဒ္ဒဂ္ဂဟဏံ ဝုစ္စတိ ဝီဏာဝါဒနံ ဝီဏာတိအာဒီသု ဝိယ၊ ဂဟဏဉ္စေတ္ထ ယထာ ဍံသတိ၊ တထာ ဒုဂ္ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ဣတရဂ္ဂဟဏေ ဝိရောဓာဘာဝါ။ တသ္မာ အလဂဒ္ဒဿ ဂဟဏံ ဥပမာ ဧတိဿာတိ အလဂဒ္ဒူပမာ။ အလဂဒ္ဒေါတိ စေတ္ထ အာသိဝိသော ဝုစ္စတိ။ သော ဟိ အလံ ပရိယတ္တော၊ ဇီဝိတဟရဏသမတ္ထော ဝါ ဝိသသင်္ခါတော ဂဒေါ အဿာတိ ‘‘အလံဂဒေါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘အလဂဒ္ဒေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ဝဋ္ဋတော နိဿရဏံ အတ္ထော ပယောဇနံ ဧတိဿာတိ နိဿရဏတ္ထာ။ ဘဏ္ဍာဂါရိကော ဝိယာတိ ဘဏ္ဍာဂါရိကော၊ ဓမ္မရတနာနုပါလကော၊ တဿ အတ္ထနိရပေက္ခဿ ပရိယတ္တိ ဘဏ္ဍာဂါရိကပရိယတ္တိ။ ဒုဂ္ဂဟိတာနီတိ ဒုဋ္ဌု ဂဟိတာနိ။ တေနာဟ ‘‘ဥပါရမ္ဘာဒိဟေတု ပရိယာပုဋာ’’တိ။ ဧတ္ထ စ ဥပါရမ္ဘော နာမ ပရိယတ္တိံ နိဿာယ ပရဝမ္ဘနံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဣတိဝါဒပ္ပမောက္ခလာဘသက္ကာရာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ယံ သန္ဓာယာတိ ယံ ပရိယတ္တိဒုဂ္ဂဟဏံ သန္ဓာယ။ ဝုတ္တန္တိ အလဂဒ္ဒူပမသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၈) ဝုတ္တံ။ တဉ္စဿ အတ္ထံ နာနုဘောန္တီတိ တဉ္စ အဿ ဓမ္မဿ သီလပရိပူရဏာဒိသင်္ခါတံ အတ္ထံ ဧတေ ဒုဂ္ဂဟိတဂါဟိနော နာနုဘောန္တိ န ဝိန္ဒန္တိ။ ပဋိဝိဒ္ဓါကုပ္ပောတိ ပဋိဝိဒ္ဓအရဟတ္တဖလော။

ဣဒါနိ တီသု ပိဋကေသု ယထာရဟံ သမ္ပတ္တိဝိပတ္တိယော နိဒ္ဓါရေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ဝိနယေ ပနာတိအာဒိ။ တတ္ထ တာသံယေဝါတိ အဝဓာရဏံ ဆဠဘိညာစတုပဋိသမ္ဘိဒါနံ ဝိနယေ ပဘေဒဝစနာဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍေ (ပါရာ။ ၁၂) ဟိ တိဿော ဝိဇ္ဇာဝ ဝိဘတ္တာ။ ဒုတိယေ တာသံယေဝါတိ အဝဓာရဏံ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ အပေက္ခိတွာ ကတံ တိဿန္နမ္ပိ ဝိဇ္ဇာနံ ဆသု အဘိညာသု အန္တောပဝိဋ္ဌတ္တာ။ တာသဉ္စာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေန သေသာနမ္ပိ တတ္ထ အတ္ထိဘာဝံ ဒီပေတိ။ အဘိဓမ္မပိဋကေ ဟိ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ဆ အဘိညာ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ စ ဝုတ္တာ ဧဝ။ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ တတ္ထေဝ သမ္မာ ဝိဘတ္တဘာဝံ ဒီပေတုံ တတ္ထေဝါတိ အဝဓာရဏံ ကတံ။ ဥပါဒိန္နဖဿောတိ မဂ္ဂေန မဂ္ဂပဋိပါဒနဖဿော။ တေသန္တိ တေသံ ပိဋကာနံ။ ဧတန္တိ ဧတံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။

စတုတ္တိံသေဝ ¶ သုတ္တန္တာတိ ဂါထာယ အယမတ္ထယောဇနာ – ယဿ နိကာယဿ သုတ္တဂဏနတော စတုတ္တိံသေဝ သုတ္တန္တာ ဝဂ္ဂသင်္ဂဟဝသေန တယော ဝဂ္ဂါ ယဿ သင်္ဂဟဿာတိ တိဝဂ္ဂေါ သင်္ဂဟော၊ ဧသ ပဌမော နိကာယော ဣဓ ဒီဃနိကာယောတိ။ အနုလောမိကောတိ အပစ္စနီကော၊ အတ္ထာနုလောမနတော အနွတ္ထနာမောတိ ¶ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧကနိကာယမ္ပီတိ ဧကသမူဟမ္ပိ။ ဧဝံ စိတ္တန္တိ ဧဝံ ဝိစိတ္တံ။ ယထယိဒန္တိ ယထာ ဣမေ။ ပေါဏိကစိက္ခလ္လိကာ ခတ္တိယာ၊ တေသံ နိဝါသော ‘‘ပေါဏိကနိကာယော စိက္ခလ္လိကနိကာယော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပဉ္စဒသဝဂ္ဂပရိဂ္ဂဟောတိ ပဉ္စဒသဟိ ဝဂ္ဂေဟိ ပရိဂ္ဂဟိတော။ သုတ္တန္တာနံ သဟဿာနိ သတ္တ သုတ္တသတာနိ စာတိ ပါဌေ သုတ္တန္တာနံ သတ္တသဟဿာနိ သတ္တ သုတ္တသတာနိ စာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကတ္ထစိ ပန ‘‘သတ္တ သုတ္တသဟဿာနိ၊ သတ္တ သုတ္တသတာနိ စာ’’တိ ပါဌော။ ပုဗ္ဗေ နိဒဿိတာတိ သုတ္တန္တပိဋကနိဒ္ဒေသေ နိဒဿိတာ။

ဝေဒန္တိ ဉာဏံ။ တုဋ္ဌိန္တိ ပီတိံ။ ဓမ္မက္ခန္ဓဝသေနာတိ ဓမ္မရာသိဝသေန။ ဒွါသီတိသဟဿာနိ ဗုဒ္ဓတော ဂဏှိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒွေ သဟဿာနိ ဘိက္ခုတောတိ ဓမ္မသေနာပတိအာဒီနံ ဘိက္ခူနံ သန္တိကာ တေဟိယေဝ ဒေသိတာနိ ဒွေ သဟဿာနိ ဂဏှိံ။ မေတိ မမ ဟဒယေ၊ ဣတိ အာနန္ဒတ္ထေရော အတ္တာနံ နိဒ္ဒိသတိ။ ယေ ဓမ္မာ မမ ဟဒယေ ပဝတ္တိနော၊ တေ စတုရာသီတိသဟဿာနီတိ ယောဇနာ။ ဣဒဉ္စ ဘဂဝတော ဓရမာနကာလေ ဥဂ္ဂဟိတဓမ္မက္ခန္ဓဝသေန ဝုတ္တံ၊ ပရိနိဗ္ဗုတေ ပန ဘဂဝတိ အာနန္ဒတ္ထေရေန ဒေသိတာနံ သုဘသုတ္တ(ဒဤ။ နိ။ ၁။၄၄၄ အာဒယော) ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တာနံ (မ။ နိ။ ၃။၇၉ အာဒယော)၊ တတိယသင်္ဂီတိယံ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရေန ကထိတကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏဿ စ ဝသေန ဓမ္မက္ခန္ဓာနံ စတုရာသီတိသဟဿတောပိ အဓိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဧကာနုသန္ဓိကံ သုတ္တန္တိ သတိပဋ္ဌာနာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၂ အာဒယော၊ မ။ နိ။ ၁။၁၀၅ အာဒယော)။ အနေကာနုသန္ဓိကန္တိ ပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၃၄ အာဒယော)။ တဉှိ နာနာဌာနေသု နာနာဓမ္မဒေသနာနံ ဝသေန ပဝတ္တံ။ တိကဒုကဘာဇနံ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ နိက္ခေပကဏ္ဍ(ဓ။ သ။ ၉၈၅ အာဒယော) အဋ္ဌကထာကဏ္ဍဝသေန (ဓ။ သ။ ၁၃၈၄ အာဒယော) ဂဟေတဗ္ဗံ။ စိတ္တဝါရဘာဇနန္တိ ဣဒံ စိတ္တုပ္ပာဒကဏ္ဍဝသေန (ဓ။ သ။ ၁ အာဒယော) ဝုတ္တံ။ အတ္ထိ ဝတ္ထူတိအာဒီသု ဝတ္ထု နာမ သုဒိန္နကဏ္ဍာဒိ (ပါရာ။ ၂၄ အာဒယော)။ မာတိကာတိ သိက္ခာပဒံ။ အန္တရာပတ္တီတိ သိက္ခာပဒန္တရေသု အညသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ပညတ္တာ အာပတ္တိ။ တိကစ္ဆေဒေါတိ တိကပါစိတ္တိယာဒိတိကပရိစ္ဆေဒေါ ¶ ။ ဗုဒ္ဓဝစနံ သင်္ဂဟိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ ဗုဒ္ဓဝစနဿ။ သင်္ဂီတိပရိယောသာနေ သာဓုကာရံ ဒဒမာနာ ဝိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အစ္ဆရံ ပဟရိတုံ ယုတ္တာနိ အစ္ဆရိယာနိ၊ ပုပ္ဖဝဿစေလုက္ခေပါဒီနိ။ ယာ ‘‘ပဉ္စသတာ’’တိ စ ‘‘ထေရိကာ’’တိ စ ပဝုစ္စတိ၊ အယံ ပဌမမဟာသင်္ဂီတိ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ

ပဌမမဟာသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။

ဧဝံ ¶ ပဌမမဟာသင်္ဂီတိံ ဒဿေတွာ ယဒတ္ထံ သာ ဣဓ ဒဿိတာ၊ တံ နိဂမနဝသေန ဒဿေန္တော ဣမိဿာတိအာဒိမာဟ။ တတြာယံ အာစရိယပရမ္ပရာတိ တသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေ အယံ အာစရိယာနံ ပဝေဏီ ပဋိပါဋိ။ ဝိဇိတာဝိနောတိ ဝိဇိတသဗ္ဗကိလေသပဋိပက္ခတ္တာ ဝိဇိတဝန္တော။ ဇမ္ဗုသိရိဝှယေတိ ဇမ္ဗုသဒိသော သိရိမန္တော အဝှယော နာမံ ယဿ ဒီပဿ၊ တသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မဟန္တေန ဟိ ဇမ္ဗုရုက္ခေန အဘိလက္ခိတတ္တာ ဒီပေါပိ ‘‘ဇမ္ဗူ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အစ္ဆိဇ္ဇမာနံ အဝိနဿမာနံ ကတွာ။ ဝိနယဝံသန္တိအာဒီဟိ တီဟိ ဝိနယပါဠိယေဝ ကထိတာ ပရိယာယဝစနတ္တာ တေသံ။ ပကတညုတန္တိ ဝေယျတ္တိယံ၊ ပဋုဘာဝန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဓုရဂ္ဂါဟောတိ ပဓာနဂ္ဂါဟီ၊ သဗ္ဗေသံ ပါမောက္ခော ဟုတွာ ဂဏှီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဘိက္ခူနံ သမုဒါယော သမူဟော ဘိက္ခုသမုဒါယော။

ယဒါတိ နိဗ္ဗာယိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဇောတယိတွာ စ သဗ္ဗဓီတိ တမေဝ သဒ္ဓမ္မံ သဗ္ဗတ္ထ ပကာသယိတွာ။ ဇုတိမန္တောတိ ပညာဇုတိယာ ယုတ္တာ၊ တေဇဝန္တော ဝါ၊ မဟာနုဘာဝါတိ အတ္ထော။ နိဗ္ဗာယိံသူတိ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ နိဗ္ဗာယိံသု။ အနာလယာတိ အသင်္ဂါ။

အထာတိ ပစ္ဆာ၊ ယဒါ ပရိနိဗ္ဗာယိံသု၊ တတော ပရန္တိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ သိင်္ဂီလောဏကပ္ပောတိ ဧတ္ထ ကပ္ပ-သဒ္ဒေါ ဝိကပ္ပတ္ထော၊ တေန သိင်္ဂီလောဏဝိကပ္ပောပိ ကပ္ပတိ။ ဣဒမ္ပိ ပက္ခန္တရံ ကပ္ပတီတိ အတ္ထော၊ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။ တတ္ထ သိင်္ဂေန လောဏံ ပရိဟရိတွာ အလောဏကပိဏ္ဍပါတေန သဒ္ဓိံ ဘုဉ္ဇိတုံ ကပ္ပတိ ¶ ၊ သန္နိဓိံ န ကရောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ကပ္ပတိ ဒွင်္ဂုလကပ္ပောတိ ဒွင်္ဂုလံ အတိက္ကန္တာယ ဆာယာယ ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ ကပ္ပတီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ ဂါမန္တရကပ္ပောတိ ‘‘ဂါမန္တရံ ဂမိဿာမီ’’တိ ပဝါရိတေန အနတိရိတ္တဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ ကပ္ပတီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ အာဝါသကပ္ပောတိ ဧကသီမာယ နာနာသေနာသနေသု ဝိသုံ ဝိသုံ ဥပေါသထာဒီနိ သင်္ဃကမ္မာနိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ အနုမတိကပ္ပောတိ ‘‘အနာဂတာနံ အာဂတကာလေ အနုမတိံ ဂဟေဿာမာ’’တိ တေသု အနာဂတေသုယေဝ ဝဂ္ဂေန သင်္ဃေန ကမ္မံ ကတွာ ပစ္ဆာ အနုမတိံ ဂဟေတုံ ကပ္ပတိ၊ ဝဂ္ဂကမ္မံ န ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ကပ္ပတိ အာစိဏ္ဏကပ္ပောတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ အာစိဏ္ဏော ကပ္ပတီတိ အတ္ထော။ သော ပန ဧကစ္စော ကပ္ပတိ ဓမ္မိကော၊ ဧကစ္စော န ကပ္ပတိ အဓမ္မိကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကပ္ပတိ အမထိတကပ္ပောတိ ယံ ခီရံ ခီရဘာဝံ ဝိဇဟိတံ ဒဓိဘာဝံ အသမ္ပတ္တံ၊ တံ ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အနတိရိတ္တံ ဘုဉ္ဇိတုံ ကပ္ပတီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပတိ ဇဠောဂိံ ပါတုန္တိ ဧတ္ထ ဇဠောဂီတိ တရုဏသုရာ၊ ယံ မဇ္ဇသမ္ဘာရံ ဧကတော ကတံ မဇ္ဇဘာဝမသမ္ပတ္တံ၊ တံ ပါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဇာတရူပရဇတန္တိ ဧတ္ထ သရသတော ဝိကာရံ အနာပဇ္ဇိတွာ သဗ္ဗဒါ ဇာတရူပမေဝ ဟောတီတိ ဇာတံ ရူပံ ¶ ဧတဿာတိ ဇာတရူပံ၊ သုဝဏ္ဏံ။ ဓဝလသဘာဝတာယ ရာဇတီတိ ရဇတံ၊ ရူပိယံ။ သုသုနာဂပုတ္တောတိ သုသုနာဂဿ ပုတ္တော။ ကာကဏ္ဍကပုတ္တောတိ ကာကဏ္ဍကဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပုတ္တော။ ဝဇ္ဇီသူတိ ဇနပဒနာမတ္တာ ဗဟုဝစနံ ကတံ။

တဒဟုပေါသထေတိ ဧတ္ထ တဒဟူတိ တသ္မိံ အဟနိ။ ဥပဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ ဥပေါသထော၊ ဥပဝသန္တီတိ စ သီလသမာဒါနေန ဝါ အနသနာဒိနာ ဝါ ဥပေတာ ဟုတွာ ဝသန္တီတိ အတ္ထော။ ကံသပါတိန္တိ သုဝဏ္ဏပါတိံ။ မာသကရူပန္တိ မာသကော ဧဝ။ သဗ္ဗံ တာဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၄၄၆ အာဒယော) အာဂတာ သဗ္ဗာပိ ပါဠိ ဣဓ အာနေတွာ ဝတ္တဗ္ဗာတိ ဒဿေတိ။ သင်္ဂါယိတသဒိသမေဝ သင်္ဂါယိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။

သာ ပနာယံ သင်္ဂီတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသူတိ တေသု သင်္ဂီတိကာရကေသု ထေရေသု။ ဝိဿုတာ ဧတေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဉေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာဏသမ္ဘူတောတိ သာဏဒေသဝါသီ သမ္ဘူတတ္ထေရော။ ဒုတိယော သင်္ဂဟောတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ပန္နဘာရာတိ ပတိတက္ခန္ဓဘာရာ။

အဗ္ဗုဒန္တိ ¶ ဥပဒ္ဒဝံ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဘဂဝတော ဝစနံ ထေနေတွာ အတ္တနော ဝစနဿ ဒီပနတော အဗ္ဗုဒန္တိ စောရကမ္မ’’န္တိ ဧကေ။ ဣဒန္တိ ဝက္ခမာနနိဒဿနံ။ သန္ဒိဿမာနာ မုခါ သမ္မုခါ။ ဘာဝိတမဂ္ဂန္တိ ဥပ္ပာဒိတဇ္ဈာနံ။ သာဓု သပ္ပုရိသာတိ ဧတ္ထ သာဓူတိ အာယာစနတ္ထေ နိပါတော၊ တံ ယာစာမီတိ အတ္ထော။ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌောတိ ပုနပ္ပုနံ သန္တုဋ္ဌော။ ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂေါတိ သရီရဝိကာရုပ္ပာဒနပီတိဝသေန ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂေါ၊ ပီတိမာ ဟိ ပုဂ္ဂလော ကာယစိတ္တာနံ ဥဂ္ဂတတ္တာ ‘‘ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။

တေန ခေါ ပန သမယေနာတိ ယသ္မိံ သမယေ ဒုတိယံ သင်္ဂီတိံ အကရိံသု၊ တသ္မိံ သမယေတိ အတ္ထော။ တံ အဓိကရဏံ န သမ္ပာပုဏိံသူတိ တံ ဝဇ္ဇိပုတ္တကေဟိ ဥပ္ပာဒိတံ အဓိကရဏံ ဝိနိစ္ဆိနိတုံ န သမ္ပာပုဏိံသု နာဂမိံသု။ နော အဟုဝတ္ထာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ပရိနိဗ္ဗုတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိံ ပန ကတွာ ထေရာ ပရိနိဗ္ဗုတာတိ? အာဟ ဒုတိယံ သင်္ဂဟံ ကတွာတိအာဒိ။ အနိစ္စတာဝသန္တိ အနိစ္စတာဓီနတံ။ ဇမ္မိန္တိ လာမကံ။ ဒုရဘိသမ္ဘဝံ အနဘိဘဝနီယံ အတိက္ကမိတုံ အသက္ကုဏေယျံ အနိစ္စတံ ဧဝံ ဉတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဒုတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။

သတ္တ ¶ ဝဿာနီတိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ။ အတိစ္ဆထာတိ အတိက္ကမိတွာ ဣစ္ဆထ၊ ဣတော အညတ္ထ ဂန္တွာ ဘိက္ခံ ပရိယေသထာတိ အတ္ထော။ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂကရဏတ္ထာယာတိ ဘတ္တဿ အဇ္ဈောဟရဏကိစ္စတ္ထာယ၊ ဘုဉ္ဇနတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ ‘‘သောဠသဝဿော’’တိ ဥဒ္ဒေသော ကထနံ အဿ အတ္ထီတိ သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကော၊ ‘‘သောဠသဝဿိကော’’တိ အတ္ထော။

တီသု ဝေဒေသူတိအာဒီသု ဣရုဝေဒယဇုဝေဒသာမဝေဒသင်္ခါတေသု တီသု ဝေဒေသု။ တယော ဧဝ ကိရ ဝေဒါ အဋ္ဌကာဒီဟိ ဓမ္မိကေဟိ ဣသီဟိ လောကဿ သဂ္ဂမဂ္ဂဝိဘာဝနတ္ထာယ ကတာ။ တေနေဝ ဟိ တေ တေဟိ ဝုစ္စန္တိ။ အာထဗ္ဗဏဝေဒေါ ပန ပစ္ဆာ အဓမ္မိကေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ပါဏဝဓာဒိအတ္ထာယ ကတော။ ပုရိမေသု စ တီသု ဝေဒေသု တေဟေဝ ဓမ္မိကသာခါယော အပနေတွာ ယာဂဝဓာဒိဒီပိကာ အဓမ္မိကသာခါ ပက္ခိတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နိဃဏ္ဍူတိ ရုက္ခာဒီနံ ဝေဝစနပ္ပကာသကံ ပရိယာယနာမာနုရူပံ သတ္ထံ။ တဉှိ လောကေ ‘‘နိဃဏ္ဍူ’’တိ ¶ ဝုစ္စတိ။ ကေဋုဘန္တိ ကိဋတိ ဂမေတိ ကိရိယာဒိဝိဘာဂန္တိ ကေဋုဘံ၊ ကိရိယာကပ္ပဝိကပ္ပော ကဝီနံ ဥပကာရသတ္ထံ။ ဧတ္ထ စ ကိရိယာကပ္ပဝိကပ္ပောတိ ဝစီဘေဒါဒိလက္ခဏာ ကိရိယာ ကပ္ပီယတိ ဝိကပ္ပီယတိ ဧတေနာတိ ကိရိယာကပ္ပော၊ သော ပန ဝဏ္ဏပဒဗန္ဓပဒတ္ထာဒိဝိဘာဂတော ဗဟုဝိကပ္ပောတိ ‘‘ကိရိယာကပ္ပဝိကပ္ပော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဒဉ္စ မူလကိရိယာကပ္ပဂန္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သဟ နိဃဏ္ဍုနာ ကေဋုဘေန စ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာ၊ တယော ဝေဒါ၊ တေသု သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘေသု။ ဌာနကရဏာဒိဝိဘာဂတော စ နိဗ္ဗစနဝိဘာဂတော စ အက္ခရာ ပဘေဒီယန္တိ ဧတေနာတိ အက္ခရပ္ပဘေဒေါ၊ သိက္ခာ စ နိရုတ္တိ စ။ သဟ အက္ခရပ္ပဘေဒေနာတိ သာက္ခရပ္ပဘေဒါ၊ တေသု သာက္ခရပ္ပဘေဒေသု။ အာထဗ္ဗဏဝေဒံ စတုတ္ထံ ကတွာ ‘‘ဣတိဟ အာသ ဣတိဟ အာသာ’’တိ ဤဒိသဝစနပဋိသံယုတ္တော ပေါရာဏကထာသင်္ခါတော ဣတိဟာသော ပဉ္စမော ဧတေသန္တိ ဣတိဟာသပဉ္စမာ၊ တယော ဝေဒါ၊ တေသု ဣတိဟာသပဉ္စမေသု။

ယဿ စိတ္တန္တိအာဒိ ပဉှဒွယံ ခီဏာသဝါနံ စုတိစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပဌမပဉှေ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဥပ္ပာဒက္ခဏသမင်္ဂိတာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ န နိရုဇ္ဈတီတိ နိရောဓက္ခဏံ အပ္ပတ္တတာယ န နိရုဇ္ဈတိ။ တဿ စိတ္တန္တိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တံ စိတ္တံ ကိံ နိရုဇ္ဈိဿတိ အာယတိဉ္စ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ပုစ္ဆာ၊ တဿာ စ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယတာယ ဧဝမေတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အရဟတော ပစ္ဆိမစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ တဿ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န နိရုဇ္ဈတိ၊ အာယတိဉ္စ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ အဝဿမေဝ နိရောဓက္ခဏံ ပတွာ နိရုဇ္ဈိဿတိ၊ တတော အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ အညံ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ။ ဌပေတွာ ပန ပစ္ဆိမစိတ္တသမင်္ဂိံ ခီဏာသဝံ ဣတရေသံ ဥပ္ပာဒက္ခဏသမင်္ဂိစိတ္တံ ¶ ဥပ္ပာဒက္ခဏသမင်္ဂိတာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဘင်္ဂံ အပ္ပတ္တတာယ န နိရုဇ္ဈတိ၊ ဘင်္ဂံ ပန ပတွာ နိရုဇ္ဈိဿတေဝ၊ အညံ ပန တသ္မိံ ဝါ အညသ္မိံ ဝါ အတ္တဘာဝေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ စေဝ နိရုဇ္ဈိဿတိ စာတိ။ ယဿ ဝါ ပနာတိအာဒိ ဒုတိယပဉှေ ပန နိရုဇ္ဈိဿတိ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ယဿ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒက္ခဏသမင်္ဂိတာယ ဘင်္ဂက္ခဏံ ပတွာ နိရုဇ္ဈိဿတိ အပ္ပဋိသန္ဓိကတာယ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ တဿ ခီဏာသဝဿ တံ စိတ္တံ ကိံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ န နိရုဇ္ဈတီတိ ပုစ္ဆာ၊ တဿာ ဧကံသဗျာကရဏီယတာယ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါ ဟရိတုံ အသက္ကောန္တောတိ ဥပရိမပဒေ ဝါ ဟေဋ္ဌိမပဒံ ဟေဋ္ဌိမပဒေ ဝါ ဥပရိမပဒံ အတ္ထတော သမန္နာဟရိတုံ ဃဋေတုံ ပုဗ္ဗေနာပရံ ယောဇေတွာ အတ္ထံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတုံ အသက္ကောန္တောတိ အတ္ထော။

သောတာပန္နာနံ ¶ သီလေသု ပရိပူရကာရိတာယ သမာဒိန္နသီလတော နတ္ထိ ပရိဟာနီတိ အာဟ ‘‘အဘဗ္ဗော ဒါနိ သာသနတော နိဝတ္တိတု’’န္တိ။ ဝဍ္ဎေတွာတိ ဥပရိမဂ္ဂတ္ထာယ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝဍ္ဎေတွာ။ ဒန္တေ ပုနန္တိ ဝိသောဓေန္တိ ဧတေနာတိ ဒန္တပေါနံ ဝုစ္စတိ ဒန္တကဋ္ဌံ။ အဘိနဝါနံ အာဂန္တုကာနံ လဇ္ဇီသဘာဝံ ခန္တိမေတ္တာဒိဂုဏသမင်္ဂိတဉ္စ ကတိပါဟံ သုဋ္ဌု ဝီမံသိတွာဝ ဟတ္ထကမ္မာဒိသမ္ပဋိစ္ဆနံ သင်္ဂဟကရဏဉ္စ ယုတ္တန္တိ သာမဏေရဿ စေဝ အညေသဉ္စ ဘိက္ခူနံ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇန္တာနံ ဉာပနတ္ထံ ထေရော တဿ ဘဗ္ဗရူပတံ အဘိညာယ ဉတွာပိ ပုန သမ္မဇ္ဇနာဒိံ အကာသိ။ ‘‘တဿ စိတ္တဒမနတ္ထ’’န္တိပိ ဝဒန္တိ။ ဗုဒ္ဓဝစနံ ပဋ္ဌပေသီတိ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဏှာပေတုံ အာရဘိ။ သကလဝိနယာစာရပဋိပတ္တိ ဥပသမ္ပန္နာနမေဝ ဝိဟိတာတိ တပ္ပရိယာပုဏနမပိ တေသညေဝ အနုရူပန္တိ အာဟ ‘‘ဌပေတွာ ဝိနယပိဋက’’န္တိ။ တဿ စိတ္တေ ဌပိတမ္ပိ ဗုဒ္ဓဝစနံ သင်္ဂေါပနတ္ထာယ နိယျာတိတဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ဟတ္ထေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။

ဧကရဇ္ဇာဘိသေကန္တိ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ဧကာဓိပစ္စဝသေန ကရိယမာနံ အဘိသေကံ။ ရာဇိဒ္ဓိယောတိ ရာဇာနုဘာဝါနုဂတပ္ပဘာဝါ။ ယတောတိ ယတော သောဠသဃဋတော။ ဒေဝတာ ဧဝ ဒိဝသေ ဒိဝသေ အာဟရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒေဝသိကန္တိ ဒိဝသေ ဒိဝသေ။ အဂဒါမလကန္တိ အပ္ပကေနေဝ သရီရသောဓနာဒိသမတ္ထံ သဗ္ဗဒေါသဟရံ ဩသဓာမလကံ။ ဆဒ္ဒန္တဒဟတောတိ ဆဒ္ဒန္တဒဟသမီပေ ဌိတဒေဝဝိမာနတော၊ ကပ္ပရုက္ခတော ဝါ၊ တတ္ထ တာဒိသာ ကပ္ပရုက္ခဝိသေသာ သန္တိ၊ တတော ဝါ အာဟရန္တီတိ အတ္ထော။ အသုတ္တမယိကန္တိ သုတ္တေဟိ အဗဒ္ဓံ ဒိဗ္ဗသုမနပုပ္ဖေဟေဝ ကတံ သုမနပုပ္ဖပဋံ။ ဥဋ္ဌိတဿ သာလိနောတိ သယံဇာတသာလိနော၊ သမုဒါယာပေက္ခဉ္စေတ္ထ ဧကဝစနံ၊ သာလီနန္တိ အတ္ထော။ နဝ ဝါဟသဟဿာနီတိ ဧတ္ထ စတဿော မုဋ္ဌိယော ဧကော ကုဍုဝေါ၊ စတ္တာရော ကုဍုဝါ ဧကော ပတ္ထော၊ စတ္တာရော ပတ္ထာ ဧကော အာဠှကော၊ စတ္တာရော အာဠှကာ ဧကံ ဒေါဏံ၊ စတ္တာရိ ဒေါဏာနိ ဧကာ မာနိကာ ¶ ၊ စတဿော မာနိကာ ဧကာ ခါရီ၊ ဝီသတိ ခါရိကာ ဧကော ဝါဟော၊ တဒေဝ ‘‘ဧကံ သကဋ’’န္တိ သုတ္တနိပါတဋ္ဌကထာဒီသု (သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။ကောကာလိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ။ နိတ္ထုသကဏေ ကရောန္တီတိ ထုသကုဏ္ဍကရဟိတေ ကရောန္တိ။ တေန နိမ္မိတံ ဗုဒ္ဓရူပံ ပဿန္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုညပ္ပဘာဝနိဗ္ဗတ္တဂ္ဂဟဏံ နာဂရာဇနိမ္မိတာနံ ပုညပ္ပဘာဝနိဗ္ဗတ္တေဟိ သဒိသတာယ ကတံ။ ဝိမလကေတုမာလာတိ ဧတ္ထ ကေတုမာလာ နာမ သီသတော နိက္ခမိတွာ ဥပရိမုဒ္ဓနိ ပုဉ္ဇော ဟုတွာ ဒိဿမာနရသ္မိရာသီတိ ဝဒန္တိ။

ဗာဟိရကပါသဏ္ဍန္တိ ¶ ဗာဟိရကပ္ပဝေဒိတံ သမယဝါဒံ။ ပရိဂ္ဂဏှီတိ ဝီမံသမာနော ပရိဂ္ဂဟေသိ။ ဘဒ္ဒပီဌကေသူတိ ဝေတ္တမယပီဌေသု။ သာရောတိ ဂုဏသာရော။ သီဟပဉ္ဇရေတိ မဟာဝါတပါနသမီပေ။ ကိလေသဝိပ္ဖန္ဒရဟိတစိတ္တတာယ ဒန္တံ။ နိစ္စံ ပစ္စုပဋ္ဌိတသတာရက္ခတာယ ဂုတ္တံ။ ခုရဂ္ဂေယေဝါတိ ကေသောရောပနာဝသာနေ။ အတိဝိယ သောဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝါဏိဇကော အဟောသီတိ မဓုဝါဏိဇကော အဟောသိ။

ပုဗ္ဗေ ဝ သန္နိဝါသေနာတိ ပုဗ္ဗေ ဝါ ပုဗ္ဗဇာတိယံ ဝါ သဟဝါသေနာတိ အတ္ထော။ ပစ္စုပ္ပန္နဟိတေန ဝါတိ ဝတ္တမာနဘဝေ ဟိတစရဏေန ဝါ။ ဧဝံ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ တံ သိနေဟသင်္ခါတံ ပေမံ ဇာယတေ။ ကိံ ဝိယာတိ? အာဟ ‘‘ဥပ္ပလံ ဝ ယထောဒကေ’’တိ။ ဥပ္ပလံ ဝါတိ ရဿကတော ဝါ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ ယထာ-သဒ္ဒေါ ဥပမာယံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ ဥပ္ပလဉ္စ သေသဉ္စ ပဒုမာဒိ ဥဒကေ ဇာယမာနံ ဒွေ ကာရဏာနိ နိဿာယ ဇာယတိ ဥဒကဉ္စေဝ ကလလဉ္စ၊ ဧဝံ ပေမမ္ပီတိ (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၁၇၄)။

ဓုဝဘတ္တာနီတိ နိစ္စဘတ္တာနိ။ ဝဇ္ဇာဝဇ္ဇန္တိ ခုဒ္ဒကံ မဟန္တဉ္စ ဝဇ္ဇံ။ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရဿ ဘာရမကာသီတိ ထေရဿ မဟာနုဘာဝတံ၊ တဒါ သာသနကိစ္စဿ နာယကဘာဝေန သင်္ဃပရိဏာယကတဉ္စ ရညော ဉာပေတုံ သင်္ဃော တဿ ဘာရမကာသီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ န အညေသံ အဇာနနတာယ။ သာသနဿ ဒါယာဒေါတိ သာသနဿ အဗ္ဘန္တရော ဉာတကော ဟောမိ န ဟောမီတိ အတ္ထော။ ယေ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတုံ ပုတ္တဓီတရော ပရိစ္စဇန္တိ၊ တေ ဗုဒ္ဓသာသနေ သာလောဟိတဉာတကာ နာမ ဟောန္တိ၊ သကလသာသနဓာရဏေ သမတ္ထာနံ အတ္တနော ဩရသပုတ္တာနံ ပရိစ္စတ္တတ္တာ န ပစ္စယမတ္တဒါယကာတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ထေရော ‘‘န ခေါ၊ မဟာရာဇ၊ ဧတ္တာဝတာ သာသနဿ ဒါယာဒေါ ဟောတီ’’တိ အာဟ။ ကထဉ္စရဟီတိ ဧတ္ထ စရဟီတိ နိပါတော အက္ခန္တိံ ဒီပေတိ။ တိဿကုမာရဿာတိ ရညော ဧကမာတုကဿ ကနိဋ္ဌဿ။ သက္ခသီတိ သက္ခိဿသိ။ သိက္ခာယ ပတိဋ္ဌာပေသုန္တိ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိအာဒီသု ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိပရိယောသာနာသု ဆသု သိက္ခာသု ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ¶ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမီတိအာဒိနာ (ပါစိ။ ၁၀၇၉) သမာဒါနဝသေန သိက္ခာသမ္မုတိဒါနာနန္တရံ သိက္ခာယ ပတိဋ္ဌာပေသုံ။ ဆ ဝဿာနိ အဘိသေကဿ အဿာတိ ဆဝဿာဘိသေကော။

သဗ္ဗံ ¶ ထေရဝါဒန္တိ ဒွေ သင်္ဂီတိယော အာရုဠှာ ပါဠိ။ သာ ဟိ မဟာသင်္ဃိကာဒိဘိန္နလဒ္ဓိကာဟိ ဝိဝေစေတုံ ‘‘ထေရဝါဒေါ’’တိ ဝုတ္တာ။ အယဉှိ ဝိဘဇ္ဇဝါဒေါ မဟာကဿပတ္ထေရာဒီဟိ အသင်္ကရတော ရက္ခိတော အာနီတော စာတိ ‘‘ထေရဝါဒေါ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ‘‘သထေရဝါဒ’’န္တိပိ လိခန္တိ။ တတ္ထ ‘‘အဋ္ဌကထာသု အာဂတထေရဝါဒသဟိတံ သာဋ္ဌကထံ တိပိဋကသင်္ဂဟိတံ ဗုဒ္ဓဝစန’’န္တိ အာနေတွာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာတိ တေဇောကသိဏာရမ္မဏံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ။

သဘာယန္တိ နဂရမဇ္ဈေ ဝိနိစ္ဆယသာလာယံ။ ဒိဋ္ဌိဂတာနီတိ ဒိဋ္ဌိယောဝ။ န ခေါ ပနေတံ သက္ကာ ဣမေသံ မဇ္ဈေ ဝသန္တေန ဝူပသမေတုန္တိ တေသဉှိ မဇ္ဈေ ဝသန္တော တေသုယေဝ အန္တောဂဓတ္တာ အာဒေယျဝစနော န ဟောတိ၊ တသ္မာ ဧဝံ စိန္တေသိ။ အဟောဂင်္ဂပဗ္ဗတန္တိ ဧဝံနာမကံ ပဗ္ဗတံ။ ‘‘အဓောဂင်္ဂါပဗ္ဗတ’’န္တိပိ လိခန္တိ၊ တံ န သုန္ဒရံ။ ပဉ္စာတပေန တပ္ပေန္တီတိ စတူသု ဌာနေသု အဂ္ဂိံ ဇာလေတွာ မဇ္ဈေ ဌတွာ သူရိယမဏ္ဍလံ ဥလ္လောကေန္တာ သူရိယာတပေန တပ္ပေန္တိ။ အာဒိစ္စံ အနုပရိဝတ္တန္တီတိ ဥဒယကာလတော ပဘုတိ သူရိယံ ဩလောကယမာနာ ယာဝ အတ္ထင်္ဂမနာ သူရိယာဘိမုခါဝ ပရိဝတ္တန္တိ။ ဝေါဘိန္ဒိဿာမာတိ ပဂ္ဂဏှိံသူတိ ဝိနာသေဿာမာတိ ဥဿာဟမကံသု။

ဝိဿဋ္ဌောတိ မရဏသင်္ကာရဟိတော၊ နိဗ္ဘယောတိ အတ္ထော။ မိဂဝံ နိက္ခမိတွာတိ အရညေ ဝိစရိတွာ မိဂမာရဏကီဠာ မိဂဝံ၊ တံ ဥဒ္ဒိဿ နိက္ခမိတွာ မိဂဝဓတ္ထံ နိက္ခမိတွာတိ အတ္ထော။ အဟိနာဂါဒိတော ဝိသေသနတ္ထံ ‘‘ဟတ္ထိနာဂေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တဿ ပဿန္တဿေဝါတိ အနာဒရေ သာမိဝစနံ၊ တသ္မိံ ပဿန္တေယေဝါတိ အတ္ထော။ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာတိ ဧတ္ထ အယံ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိ န ဟောတီတိ ဂိဟိဿာပိ ဣမံ ဣဒ္ဓိံ ဒဿေသိ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိယာ အပ္ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ပကတိဝဏ္ဏဉှိ ဝိဇဟိတွာ နာဂဝဏ္ဏာဒိဒဿနံ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိ။ ဆဏဝေသန္တိ ဥဿဝဝေသံ။ ပဓာနဃရန္တိ ဘာဝနာနုယောဂဝသေန ဝီရိယာရမ္ဘဿ အနုရူပံ ဝိဝိတ္တသေနာသနံ။ သောပီတိ ရညော ဘာဂိနေယျံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

ကုသလာဓိပ္ပာယောတိ မနာပဇ္ဈာသယော။ ဒွေဠှကဇာတောတိ သံသယမာပန္နော။ ဧကေကံ ဘိက္ခုသဟဿပရိဝါရန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဂဏှိတွာ အာဂစ္ဆထာ’’တိ အာဏာကာရေန ဝုတ္တေပိ ထေရာ ဘိက္ခူ သာသနဟိတတ္တာ ဂတာ။ ကပ္ပိယသာသနဉှေတံ၊ န ဂိဟီနံ ဂိဟိကမ္မပဋိသံယုတ္တံ။ ထေရော နာဂစ္ဆီတိ ကိဉ္စာပိ ¶ ‘‘ရာဇာ ¶ ပက္ကောသတီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဓမ္မကမ္မတ္ထာယ အာဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဒွိက္ခတ္တုံ ပန ပေသိတေပိ ‘‘အနနုရူပါ ယာစနာ’’တိ နာဂတော၊ ‘‘မဟာနုဘာဝေါ ထေရော ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပတ္တိကော ပမာဏဘူတော’’တိ ရညော စေဝ ဥဘယပက္ခိကာနဉ္စ အတ္တနိ ဗဟုမာနုပ္ပာဒနဝသေန ဥဒ္ဓံ ကတ္တဗ္ဗကမ္မသိဒ္ဓိံ အာကင်္ခန္တော အသာရုပ္ပဝစနလေသေန နာဂစ္ဆိ။ ဧကတော သင်္ဃဋိတာ နာဝါ နာဝါသင်္ဃာဋံ။ သာသနပစ္စတ္ထိကာနံ ဗဟုဘာဝတော အာဟ ‘‘အာရက္ခံ သံဝိဓာယာ’’တိ။ ယန္တိ ယသ္မာ။ အဗ္ဗာဟိံသူတိ အာကဍ္ဎိံသု။ ဗာဟိရတောတိ ဥယျာနဿ ဗာဟိရတော။ ပဿန္တာနံ အတိဒုက္ကရဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ‘‘ပဒေသပထဝီကမ္ပနံ ဒုက္ကရ’’န္တိ အာဟ။ အဓိဋ္ဌာနေ ပနေတ္ထ ဝိသုံ ဒုက္ကရတာ နာမ နတ္ထိ။

ဒီပကတိတ္တိရောတိ သာကုဏိကေဟိ သမဇာတိကာနံ ဂဟဏတ္ထာယ ပေါသေတွာ သိက္ခေတွာ ပါသဋ္ဌာနေ ဌပနကတိတ္တိရော။ န ပဋိစ္စ ကမ္မံ ဖုသတီတိ ဂါထာယ ယဒိ တဝ ပါပကိရိယာယ မနော နပ္ပဒုဿတိ၊ လုဒ္ဒေန တံ နိဿာယ ကတမ္ပိ ပါပကမ္မံ တံ န ဖုသတိ။ ပါပကိရိယာယ ဟိ အပ္ပောဿုက္ကဿ နိရာလယဿ ဘဒြဿ သတော တဝ တံ ပါပံ န ဥပလိမ္ပတိ၊ တဝ စိတ္တံ န အလ္လီယတီတိ အတ္ထော။

ကိံ ဝဒတိ သီလေနာတိ ကိံဝါဒီ။ အထ ဝါ ကော ကတမော ဝါဒေါ ကိံဝါဒေါ၊ သော ဧတဿ အတ္ထီတိ ကိံဝါဒီ။ အတ္တာနဉ္စ လောကဉ္စ သဿတောတိ ဝါဒေါ ဧတေသန္တိ သဿတဝါဒိနော။ သတ္တေသု သင်္ခါရေသု ဝါ ဧကစ္စံ သဿတန္တိ ပဝတ္တော ဝါဒေါ ဧကစ္စသဿတော၊ တသ္မိံ နိယုတ္တာ ဧကစ္စသဿတိကာ။ ‘‘အန္တော၊ အနန္တော၊ အန္တာနန္တော၊ နေဝန္တော နာနန္တော’’တိ ဧဝံ အန္တာနန္တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာ စတ္တာရော ဝါဒါ အန္တာနန္တာ၊ တေသု နိယုတ္တာ အန္တာနန္တိကာ။ န မရတိ န ဥပစ္ဆိဇ္ဇတီတိ အမရာ၊ ဧဝန္တိပိ မေ နော၊ တထာတိပိ မေ နောတိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၆၂) ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ စေဝ ဝါစာ စ၊ တဿာ ဝိက္ခေပေါ ဧတေသန္တိ အမရာဝိက္ခေပိကာ။ အထ ဝါ အမရာ နာမ မစ္ဆဇာတိ ဒုဂ္ဂဟာ ဟောတိ၊ တဿာ အမရာယ ဝိယ ဝိက္ခေပေါ ဧတေသန္တိ အမရာဝိက္ခေပိကာ။ အဓိစ္စ ယဒိစ္ဆကံ ယံ ကိဉ္စိ ကာရဏံ အနပေက္ခိတွာ သမုပ္ပန္နော အတ္တာ စ လောကော စာတိ ဝါဒေ နိယုတ္တာ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နိကာ။ သညီ အတ္တာတိ ဝါဒေါ ယေသန္တေ သညီဝါဒါ။ ဧဝံ အသညီဝါဒါ နေဝသညီနာသညီဝါဒါတိ ဧတ္ထာပိ။ ‘‘ကာယဿ ဘေဒါ သတ္တော ဥစ္ဆိဇ္ဇတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၈၅-၈၆) ဧဝံ ¶ ဥစ္ဆေဒံ ဝဒန္တီတိ ဥစ္ဆေဒဝါဒါ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မောတိ ပစ္စက္ခော ယထာသကံ အတ္တဘာဝေါ၊ တသ္မိံယေဝ ယထာကာမံ ပဉ္စကာမဂုဏပရိဘောဂေန နိဗ္ဗာနံ ဒုက္ခူပသမံ ဝဒန္တီတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ။ ဝိဘဇိတွာ ဝါဒေါ ဧတဿာတိ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ၊ ဘဂဝါ။ သဗ္ဗံ ဧကရူပေန အဝတွာ ယထာဓမ္မံ ဝိဘဇိတွာ နိဇ္ဇဋံ နိဂုမ္ဗံ ကတွာ ယထာ ဒိဋ္ဌိသန္ဒေဟာဒယော ဝိဂစ္ဆန္တိ၊ သမ္မုတိပရမတ္ထာ ¶ စ ဓမ္မာ အသင်္ကရာ ပဋိဘန္တိ၊ ဧဝံ ဧကန္တဝိဘဇနသီလောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပရပ္ပဝါဒံ မဒ္ဒမာနောတိ တသ္မိံ ကာလေ ဥပ္ပန္နံ၊ အာယတိံ ဥပ္ပဇ္ဇနကဉ္စ သဗ္ဗံ ပရဝါဒံ ကထာဝတ္ထုမာတိကာဝိဝရဏမုခေန နိမ္မဒ္ဒနံ ကရောန္တောတိ အတ္ထော။

တတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။

ကေနာဘတန္တိ ဣမံ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေန္တေန ဇမ္ဗုဒီပေ တာဝ ယာဝ တတိယသင်္ဂီတိ၊ တာဝ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သီဟဠဒီပေ အာစရိယပရမ္ပရံ ဒဿေတုံ တတိယသင်္ဂဟတော ပန ဥဒ္ဓန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဣမံ ဒီပန္တိ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပံ။ တသ္မိံ ဒီပေ နိသီဒိတွာ အာစရိယေန အဋ္ဌကထာယ ကတတ္တာ ‘‘ဣမံ ဒီပ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ကဉ္စိ ကာလန္တိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ၊ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေတိ အတ္ထော။ ပေါရာဏာတိ သီဟဠဒီပေ သီဟဠဋ္ဌကထာကာရကာ။ ဘဒ္ဒနာမောတိ ဘဒ္ဒသာလတ္ထေရော။ အာဂုံ ပါပံ န ကရောန္တီတိ နာဂါ။ ဝိနယပိဋကံ ဝါစယိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တမ္ဗပဏ္ဏိယာတိ ဘုမ္မဝစနံ။ နိကာယေ ပဉ္စာတိ ဝိနယာဘိဓမ္မာနံ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ တဗ္ဗိနိမုတ္တာ ပဉ္စ နိကာယာ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ပကရဏေတိ အဘိဓမ္မပကရဏေ ဝါစေသုန္တိ ယောဇနာ။ တီဏိ ပိဋကာနိ သွာဂတာနိ အဿာတိ ‘‘တေပိဋကော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘တိပေဋကော’’တိ ဆန္ဒာနုရက္ခဏတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တာရကရာဇာတိ စန္ဒိမာ။ ပုပ္ဖနာမောတိ ဧတ္ထ မဟာပဒုမတ္ထေရော သုမနတ္ထေရော စ ဉာတဗ္ဗောတိ ဒွိက္ခတ္တုံ ‘‘ပုပ္ဖနာမော’’တိ ဝုတ္တံ။

ဝနဝါသိန္တိ ဝနဝါသီရဋ္ဌံ။ ကရကဝဿန္တိ ဟိမပါတနကဝဿံ၊ ကရကဓာရာသဒိသံ ဝါ ဝဿံ။ ဟရာပေတွာတိ ဥဒကောဃေန ဟရာပေတွာ။ ဆိန္နဘိန္နပဋဓရောတိ သတ္ထကေန ဆိန္နံ ရင်္ဂေန ဘိန္နံ ပဋံ ဓာရဏကော။ ဘဏ္ဍူတိ မုဏ္ဍကော။ မက္ခံ အသဟမာနောတိ ထေရဿ အာနုဘာဝံ ပဋိစ္စ အတ္တနော ¶ ဥပ္ပန္နံ ပရေသံ ဂုဏမက္ခနလက္ခဏံ မက္ခံ တထာ ပဝတ္တံ ကောဓံ အသဟမာနော။ အသနိယော ဖလန္တီတိ ဂဇ္ဇန္တာ ပတန္တိ။ မေ မမ ဘယဘေရဝံ ဇနေတုံ ပဋိဗလော န အဿ န ဘဝေယျာတိ ယောဇနာ။ အညဒတ္ထူတိ ဧကံသေန။ ကသ္မီရဂန္ဓာရာတိ ကသ္မီရဂန္ဓာရရဋ္ဌဝါသိနော။ ဣသိဝါတပဋိဝါတာတိ ဘိက္ခူနံ စီဝရစလနကာယစလနေဟိ သဉ္ဇနိတဝါတေဟိ ပရိတော သမန္တတော ဗီဇယမာနာ အဟေသုံ။ ဓမ္မစက္ခုန္တိ ဟေဋ္ဌာမဂ္ဂတ္တယေ ဉာဏံ။ အနမတဂ္ဂိယန္တိ အနမတဂ္ဂသံယုတ္တံ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂၄ အာဒယော)။ သမဓိကာနီတိ သာဓိကာနိ။ ပဉ္စ ရဋ္ဌာနီတိ ပဉ္စ စိနရဋ္ဌာနိ။ ဝေဂသာတိ ဝေဂေန။ သမန္တတော ရက္ခံ ဌပေသီတိ တေသံ အပ္ပဝေသနတ္ထာယ အဓိဋ္ဌာနဝသေန ရက္ခံ ဌပေသိ။ အဍ္ဎုဍ္ဎာနိ သဟဿာနီတိ အဍ္ဎေန စတုတ္ထာနိ အဍ္ဎုဍ္ဎာနိ၊ အတိရေကပဉ္စသတာနိ တီဏိ သဟဿာနီတိ အတ္ထော။ ဒိယဍ္ဎသဟဿန္တိ ¶ အဍ္ဎေန ဒုတိယံ ဒိယဍ္ဎံ၊ အတိရေကပဉ္စသတိကံ သဟဿန္တိ အတ္ထော။ နိဒ္ဓမေတွာနာတိ ပလာပေတွာ။

ရာဇဂဟနဂရပရိဝတ္တကေနာတိ ရာဇဂဟနဂရံ ပရိဝတ္တေတွာ တတော ဗဟိ တံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဂတမဂ္ဂေန၊ ဂမနေန ဝါ။ အာရောပေသီတိ ပဋိပါဒေသိ။ ပဠိနာတိ အာကာသံ ပက္ခန္ဒိံသု။ နဂုတ္တမေတိ စေတိယဂိရိမာဟ။ ပုရတောတိ ပါစီနဒိသာဘာဂေ။ ပုရသေဋ္ဌဿာတိ သေဋ္ဌဿ အနုရာဓပုရဿ။ သိလကူဋမှီတိ ဧဝံနာမကေ ပဗ္ဗတကူဋေ။ သီဟကုမာရဿ ပုတ္တောတိ ဧတ္ထ ‘‘ကလိင်္ဂရာဇဓီတု ကုစ္ဆိသ္မိံ သီဟဿ ဇာတော သီဟကုမာရော’’တိ ဝဒန္တိ။ ဇေဋ္ဌမာသဿ ပုဏ္ဏမိယံ ဇေဋ္ဌနက္ခတ္တံ ဝါ မူလနက္ခတ္တံ ဝါ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဇေဋ္ဌမူလနက္ခတ္တံ နာမ ဟောတီ’’တိ။ မိဂါနံ ဝါနတော ဟိံသနတော ဗာဓနတော မိဂဝံ၊ မိဂဝိဇ္ဈနကီဠာ။ ရောဟိတမိဂရူပန္တိ ဂေါကဏ္ဏမိဂဝေသံ။ ရထယဋ္ဌိပ္ပမာဏာတိ ရထပတောဒပ္ပမာဏာ။ ဧကာ လတာယဋ္ဌိ နာမာတိ ဧကာ ရဇတမယာ ကဉ္စနလတာယ ပဋိမဏ္ဍိတတ္တာ ဧဝံ လဒ္ဓနာမာ။ ပုပ္ဖယဋ္ဌိယံ နီလာဒီနိ ပုပ္ဖာနိ၊ သကုဏယဋ္ဌိယံ နာနပ္ပကာရာ မိဂပက္ခိနော ဝိစိတ္တကမ္မကတာ ဝိယ ခါယန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ရာဇကကုဓဘဏ္ဍာနီတိ ရာဇာရဟဥတ္တမဘဏ္ဍာနိ။ သင်္ခန္တိ ဒက္ခိဏာဝဋ္ဋံ အဘိသေကသင်္ခံ။ ဝဍ္ဎမာနန္တိ အလင်္ကာရစုဏ္ဏံ၊ ‘‘နဟာနစုဏ္ဏ’’န္တိ ကေစိ။ ဝဋံသကန္တိ ကဏ္ဏပိဠန္ဓနံ ဝဋံသကန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နန္ဒိယာဝဋ္ဋန္တိ နန္ဒိယာဝဋ္ဋပုပ္ဖာကာရေန မင်္ဂလတ္ထံ သုဝဏ္ဏေန ကတံ။ ကညန္တိ ခတ္တိယကုမာရိံ။ ဟတ္ထပုဉ္ဆနန္တိ ပီတဝဏ္ဏံ မဟဂ္ဃဟတ္ထပုဉ္ဆနဝတ္ထံ။ အရုဏဝဏ္ဏမတ္တိကန္တိ နာဂဘဝနသမ္ဘဝံ။ ဝတ္ထကောဋိကန္တိ ဝတ္ထယုဂမေဝ။ နာဂမာဟဋန္တိ နာဂေဟိ ¶ အာဟဋံ။ အမတောသဓန္တိ ဧဝံနာမိကာ ဂုဠိကဇာတိ။ အမတသဒိသကိစ္စတ္တာ ဧဝံ ဝုစ္စတိ။ ဘူမတ္ထရဏသင်္ခေပေနာတိ ဘူမတ္ထရဏာကာရေန။ ဥပ္ပာတပါဌကာတိ နိမိတ္တပါဌကာ။ အလံ ဂစ္ဆာမာတိ ‘‘ပုရဿ အစ္စာသန္နတ္တာ သာရုပ္ပံ န ဟောတီ’’တိ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ။ အဍ္ဎနဝမာနံ ပါဏသဟဿာနန္တိ (အ။ နိ။ ၆။၅၃) ပဉ္စသတာဓိကာနံ အဋ္ဌန္နံ ပါဏသဟဿာနံ။ အပ္ပမာဒသုတ္တန္တိ အင်္ဂုတ္တရနိကာယေ မဟာအပ္ပမာဒသုတ္တံ၊ ရာဇောဝါဒသုတ္တန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

မဟစ္စာတိ မဟတာ။ ဥပသင်္ကမန္တောတိ အတိဝိယ ကိလန္တရူပေါ ဟုတွာ ဥပသင်္ကမီတိ အတ္ထော။ တုမှေ ဇာနနတ္ထန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဉ္စပဏ္ဏာသာယာတိ ဧတ္ထ ‘‘စတုပညာသာယာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝဉှိ သတိ ဥပရိ ဝုစ္စမာနံ ဒွါသဋ္ဌိ အရဟန္တောတိ ဝစနံ သမေတီ’’တိ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၁။အာစရိယပရမ္ပရကထာဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ။ ဒသဘာတိကသမာကုလန္တိ မုဋသိဝဿ ပုတ္တေဟိ ဒေဝါနံပိယတိဿာဒီဟိ ဒသဟိ ဘာတိကေဟိ သမာကိဏ္ဏံ။ စိရဒိဋ္ဌော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ ဓာတုယော သန္ဓာယာဟ။ သဗ္ဗတာဠာဝစရေတိ သဗ္ဗာနိ တုရိယဘဏ္ဍာနိ၊ တံသဟစရိတေ ဝါ ဝါဒကေ။ ဥပဋ္ဌာပေတွာတိ ဥပဟာရကာရာပနဝသေန သန္နိပါတေတွာ။ ဝဍ္ဎမာနကစ္ဆာယာယာတိ ပစ္ဆာဘတ္တံ။ ပေါက္ခရဝဿန္တိ ပေါက္ခရပတ္တေ ¶ ဝိယ အတေမိတုကာမာနံ ဥပရိ အတေမေတွာ ပဝတ္တနကဝဿံ။ မဟာဝီရောတိ သတ္ထုဝေါဟာရေန ဓာတု ဧဝ ဝုတ္တာ။ ပစ္ဆိမဒိသာဘိမုခေါဝ ဟုတွာ အပသက္ကန္တောတိ ဧတ္ထ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ ဌိတောဝ ပိဋ္ဌိတော အပသက္ကနေန ပစ္ဆိမဒိသာယ ဂစ္ဆန္တော တာဒိသောပသင်္ကမနံ သန္ဓာယ ‘‘ပစ္ဆိမဒိသာဘိမုခေါ’’တိ ဝုတ္တော။ ‘‘မဟေဇဝတ္ထု နာမ ဧဝံနာမကံ ဒေဝဋ္ဌာန’’န္တိ ဝဒန္တိ။

ပဇ္ဇရကေနာတိ အမနုဿသမုဋ္ဌာပိတေန ပဇ္ဇရကရောဂေန။ ဒေဝေါတိ မေဃော။ အနုပ္ပဝေစ္ဆီတိ ဝိမုစ္စိ။ ဝိဝါဒေါ ဟောတီတိ ဧတ္ထ ကိရိယာကာလမပေက္ခိတွာ ဝတ္တမာနပ္ပယောဂေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧဝံ ဤဒိသေသု သဗ္ဗတ္ထ။ တဒေတန္တိ ဌာနံ တိဋ္ဌတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဆန္နံ ဝဏ္ဏာနံ သမ္ဗန္ဓဘူတာနံ ရံသိယော စာ’’တိ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ၊ ‘‘ဆန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ဥဒကဓာရာ စာ’’တိ ဧဝမ္ပေတ္ထ သမ္ဗန္ဓံ ဝဒန္တိ။ ပရိနိဗ္ဗုတေပိ ဘဂဝတိ တဿာနုဘာဝေန ဧဝရူပံ ပါဋိဟာရိယံ အဟောသိ ဧဝါတိ ဒဿေတုံ ဧဝံ အစိန္တိယာတိအာဒိဂါထမာဟ။ ရက္ခံ ကရောန္တောတိ အတ္တနာ ဥပါယေန ပလာပိတာနံ ယက္ခာနံ ပုန အပ္ပဝိသနတ္ထာယ ပရိတ္တာနံ ကရောန္တော။ အာဝိဇ္ဇီတိ ပရိယာယိ။

ရညော ¶ ဘာတာတိ ရညော ကနိဋ္ဌဘာတာ။ အနုဠာဒေဝီ နာမ ရညော ဇေဋ္ဌဘာတု ဇာယာ။ သရသရံသိဇာလဝိဿဇ္ဇနကေနာတိ သိနိဒ္ဓတာယ ရသဝန္တံ ဩဇဝန္တံ ရံသိဇာလံ ဝိဿဇ္ဇေန္တေန။ ဧကဒိဝသေန အဂမာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပ္ပေသီတိ လေခသာသနံ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ ဥဒိက္ခတီတိ အပေက္ခတိ ပတ္ထေတိ။ ဘာရိယန္တိ ဂရုကံ၊ အနတိက္ကမနီယန္တိ အတ္ထော။ မံ ပဋိမာနေတီတိ မံ ဥဒိက္ခတိ။ ကမ္မာရဝဏ္ဏန္တိ ရညော ပကတိသုဝဏ္ဏကာရဝဏ္ဏံ။ တိဟတ္ထဝိက္ခမ္ဘန္တိ တိဟတ္ထဝိတ္ထာရံ။ သကလဇမ္ဗုဒီပရဇ္ဇေနာတိ ဧတ္ထ ရညော ဣဒန္တိ ရဇ္ဇံ၊ သကလဇမ္ဗုဒီပတော ဥပ္ပဇ္ဇနကအာယော စေဝ အာဏာဒယော စ၊ တေန ပူဇေမီတိ အတ္ထော၊ န သကလပထဝီပါသာဒါဒိဝတ္ထုနာ တဿ သတ္တာဟံ ဒေမီတိအာဒိနာ ကာလပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ ဒါတုံ အယုတ္တတ္တာ။ ဧဝဉှိ ဒေန္တော တာဝကာလိကံ ဒေတိ နာမ ဝတ္ထုပရိစ္စာဂလက္ခဏတ္တာ ဒါနဿ၊ ပထဝါဒိဝတ္ထုပရိစ္စာဂေန စ ပုန ဂဟဏဿ အယုတ္တတ္တာ။ နိယမိတကာလေ ပန အာယာဒယော ပရိစ္စတ္တာ ဧဝါတိ တတော ပရံ အပရိစ္စတ္တတ္တာ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မာ ဝုတ္တနယေနေတ္ထ ဣတော ပရမ္ပိ အာယာဒိဒါနဝသေနေဝ ရဇ္ဇဒါနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပုပ္ဖုဠကာ ဟုတွာတိ ကေတကီပါရောဟင်္ကုရာ ဝိယ ဥဒကပုပ္ဖုဠကာကာရာ ဟုတွာ။ ဂဝက္ခဇာလသဒိသန္တိ ဘာဝနပုံသကံ၊ ဝါတပါနေသု ဇာလာကာရေန ဌပိတဒါရုပဋသဒိသန္တိ အတ္ထော၊ ဂဝက္ခေန စ သုတ္တာဒိမယဇာလေန စ သဒိသန္တိ ဝါ အတ္ထော။

ဒေဝဒုန္ဒုဘိယောတိ ဧတ္ထ ဒေဝေါတိ မေဃော၊ တဿ အစ္ဆသုက္ခတာယ အာကာသမိဝ ခါယမာနဿ အနိမိတ္တဂဇ္ဇိတံ ဒေဝဒုန္ဒုဘိ နာမ၊ ယံ ‘‘အာကာသဒုန္ဒုဘီ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ ဖလိံသူတိ ထနိံသု။ ပဗ္ဗတာနံ ¶ နစ္စေဟီတိ ပထဝီကမ္ပေန ဣတော စိတော စ ဘမန္တာနံ ပဗ္ဗတာနံ နစ္စေဟိ။ ဝိမှယဇာတာ ယက္ခာ ‘‘ဟိ’’န္တိသဒ္ဒံ နိစ္ဆာရေန္တီတိ အာဟ ‘‘ယက္ခာနံ ဟိင်္ကာရေဟီ’’တိ။ သကသကပဋိဘာနေဟီတိ အတ္တနော အတ္တနော သိပ္ပကောသလ္လေဟိ။ အဘိသေကံ ဒတွာတိ အနောတတ္တဒဟောဒကေန အဘိသေကံ ဒတွာ။

ဒေဝတာကုလာနီတိ မဟာဗောဓိံ ပရိဝါရေတွာ ဌိတနာဂယက္ခာဒိဒေဝတာကုလာနိ ဒတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂေါပကရာဇကမ္မိနော တထာ ‘‘တရစ္ဆာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဣမိနာ ပရိဝါရေနာတိ သဟတ္ထေ ကရဏဝစနံ၊ ဣမိနာ ပရိဝါရေန သဟာတိ အတ္ထော။ တာမလိတ္တိန္တိ ဧဝံနာမကံ သမုဒ္ဒတီရေ ပဋ္ဋနံ။ ဣဒမဿ တတိယန္တိ သုဝဏ္ဏကဋာဟေ ပတိဋ္ဌိတသာခါဗောဓိယာ ရဇ္ဇသမ္ပဒါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တတော ပန ပုဗ္ဗေ ဧကဝါရံ ရဇ္ဇသမ္ပဒါနံ အစ္ဆိန္နာယ သာခါယ မဟာဗောဓိယာ ဧဝ ကတံ၊ တေန ¶ သဒ္ဓိံ စတုက္ခတ္တုံ ရာဇာ ရဇ္ဇေန ပူဇေသိ။ ရဇ္ဇေန ပူဇိတဒိဝသေသု ကိရ သကလဒီပတော ဥပ္ပန္နံ အာယံ ဂဟေတွာ မဟာဗောဓိမေဝ ပူဇေသိ။

ပဌမပါဋိပဒဒိဝသေတိ သုက္ကပက္ခပါဋိပဒဒိဝသေ။ တဉှိ ကဏှပက္ခပါဋိပဒဒိဝသံ အပေက္ခိတွာ ‘‘ပဌမပါဋိပဒဒိဝသ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ဣဒဉ္စ တသ္မိံ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ ဝေါဟာရံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ၊ ဣဓ ပန ပုဏ္ဏမိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အပရာ ပုဏ္ဏမီ၊ တာဝ ဧကော မာသောတိ ဝေါဟာရော။ တသ္မာ ဣမိနာ ဝေါဟာရေန ‘‘ဒုတိယပါဋိပဒဒိဝသေ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ ကဏှပက္ခပါဋိပဒဿ ဣဓ ပဌမပါဋိပဒတ္တာ။ ဂစ္ဆတိ ဝတရေတိ ဧတ္ထ အရေတိ ခေဒေ။ သမန္တာယောဇနန္တိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ၊ ယောဇနပ္ပမာဏေ ပဒေသေ သဗ္ဗတ္ထာတိ အတ္ထော။ သုပဏ္ဏရူပေနာတိ မဟာဗောဓိံ ဗလက္ကာရေန ဂဟေတွာ နာဂဘဝနံ နေတုကာမာနိ နာဂရာဇကုလာနိ ဣဒ္ဓိယာ ဂဟိတေန ဂရုဠရူပေန သန္တာသေတိ။ တံ ဝိဘူတိံ ပဿိတွာတိ ဒေဝတာဒီဟိ ကရီယမာနံ ပူဇာမဟတ္တံ၊ မဟာဗောဓိယာ စ အာနုဘာဝမဟတ္တံ ဒိသွာ သယမ္ပိ တထာ ပူဇေတုကာမာ ထေရိံ ယာစိတွာတိ ယောဇနာ။ သမုဒ္ဒသာလဝတ္ထုသ္မိန္တိ ယသ္မိံ ပဒေသေ ဌတွာ ရာဇာ သမုဒ္ဒေ အာဂစ္ဆန္တံ ဗောဓိံ ထေရာနုဘာဝေန အဒ္ဒသ၊ ယတ္ထ စ ပစ္ဆာ သမုဒ္ဒဿ ဒိဋ္ဌဋ္ဌာနန္တိ ပကာသေတုံ သမုဒ္ဒသာလံ နာမ သာလံ အကံသု၊ တသ္မိံ သမုဒ္ဒသာလာယ ဝတ္ထုဘူတေ ပဒေသေ။ ထေရဿာတိ မဟာမဟိန္ဒတ္ထေရဿ။ ပုပ္ဖအဂ္ဃိယာနီတိ ကူဋာဂါရသဒိသာနိ ပုပ္ဖစေတိယာနိ။ အာဂတော ဝတရေတိ ဧတ္ထ အရေတိ ပမောဒေ။ အဋ္ဌဟိ အမစ္စကုလေဟိ အဋ္ဌဟိ ဗြာဟ္မဏကုလေဟိ စာတိ သောဠသဟိ ဇာတိသမ္ပန္နကုလေဟိ။ ရဇ္ဇံ ဝိစာရေသီတိ ရဇ္ဇံ ဝိစာရေတုံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ရာဇဝတ္ထုဒွါရကောဋ္ဌကဋ္ဌာနေတိ ရာဇုယျာနဿ ဒွါရကောဋ္ဌကဋ္ဌာနေ။ အနုပုဗ္ဗဝိပဿနန္တိ ဥဒယဗ္ဗယာဒိအနုပုဗ္ဗဝိပဿနံ။ ‘‘သဟ ဗောဓိပတိဋ္ဌာနေနာ’’တိ ကရဏဝစနေန ဝတ္တဗ္ဗေ ဝိဘတ္တိပရိဏာမေန ‘‘သဟ ဗောဓိပတိဋ္ဌာနာ’’တိ နိဿက္ကဝစနံ ကတံ။ သတိ ဟိ သဟသဒ္ဒပ္ပယောဂေ ကရဏဝစနေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဒဿိံသူတိ ပညာယိံသု။ မဟာအာသနဋ္ဌာနေတိ ပုဗ္ဗပဿေ မဟာသိလာသနေန ပတိဋ္ဌိတဋ္ဌာနေ။ ပူဇေတွာ ဝန္ဒီတိ အာဂါမိနံ ¶ မဟာစေတိယံ ဝန္ဒိ။ ပုရိမေ ပန မဟာဝိဟာရဋ္ဌာနေ ပူဇာမတ္တဿေဝ ကတတ္တာ အနာဂတေ သင်္ဃဿပိ နဝကတာ အဝန္ဒိတဗ္ဗတာ စ ပကာသိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အနာဂတေ ပန မေတ္တေယျာဒိဗုဒ္ဓါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ ဗုဒ္ဓဘာဝက္ခဏံ ဥဒ္ဒိဿ ဝန္ဒိတဗ္ဗာဝ သဘာဝေန ဝိသိဋ္ဌပုဂ္ဂလတ္တာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

မဟာအရိဋ္ဌောတိ ¶ ပဉ္စပညာသာယ ဘာတုကေဟိ သဒ္ဓိံ စေတိယဂိရိမှိ ပဗ္ဗဇိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ မေဃဝဏ္ဏာဘယအမစ္စဿ ပရိဝေဏဋ္ဌာနေတိ မေဃဝဏ္ဏအဘယဿ ရညော အမစ္စေန ကတ္တဗ္ဗဿ ပရိဝေဏဿ ဝတ္ထုဘူတေ ဌာနေ။ မင်္ဂလနိမိတ္တဘာဝေန အာကာသေ သမုပ္ပန္နော မနောဟရသဒ္ဒေါ အာကာသဿ ရဝေါ ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အာကာသံ မဟာဝိရဝံ ရဝီ’’တိ။ န ဟိ အာကာသော နာမ ကောစိ ဓမ္မော အတ္ထိ၊ ယော သဒ္ဒံ သမုဋ္ဌာပေယျ၊ အာကာသဂတဥတုဝိသေသသမုဋ္ဌိတောဝ သော သဒ္ဒေါတိ ဂဟေတဗ္ဗော။ ပဌမကတ္တိကပဝါရဏဒိဝသေ…ပေ… ဝိနယပိဋကံ ပကာသေသီတိ ဣဒံ ဝိနယံ ဝါစေတုံ အာရဒ္ဓဒိဝသံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အနုသိဋ္ဌိကရာနန္တိ အနုသာသနီကရာနံ။ ရာဇိနောတိ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ၊ ဒေဝါနံပိယတိဿရာဇာနန္တိ အတ္ထော။ အညေပီတိ မဟိန္ဒာဒီဟိ အဋ္ဌသဋ္ဌိမဟာထေရေဟိ အညေပိ၊ တေသံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ တေသံ ထေရာနန္တိအာဒိ။ တတ္ထ တေသံ ထေရာနံ အန္တေဝါသိကာတိ မဟိန္ဒတ္ထေရာဒီနံ အဋ္ဌသဋ္ဌိမဟာထေရာနံ အရိဋ္ဌာဒယော အန္တေဝါသိကာ စ မဟာအရိဋ္ဌတ္ထေရဿ အန္တေဝါသိကာ တိဿဒတ္တကာဠသုမနာဒယော စာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အန္တေဝါသိကာနံ အန္တေဝါသိကာတိ ဥဘယတ္ထ ဝုတ္တအန္တေဝါသိကာနံ အန္တေဝါသိကပရမ္ပရာ စာတိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရာတိ မဟိန္ဒော ဣဋ္ဋိယော ဥတ္တိယောတိအာဒိဂါထာဟိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။တတိယသင်္ဂီတိကထာ) ပကာသိတာ အာစရိယပရမ္ပရာ။

န ပဂ္ဃရတီတိ န ဂဠတိ၊ န ပမုဿတီတိ အတ္ထော။ သတိဂတိဓိတိမန္တေသူတိ ဧတ္ထ သတီတိ ဥဂ္ဂဟဓာရဏေ သတိ။ ဂတီတိ သဒ္ဒတ္ထဝိဘာဂဂ္ဂဟဏေ ဉာဏံ။ ဓိတီတိ ဥဂ္ဂဟပရိဟရဏာဒီသု ဝီရိယံ။ ကုက္ကုစ္စကေသူတိ ‘‘ကပ္ပတိ န ကပ္ပတီ’’တိ ဝီမံသကုက္ကုစ္စကာရီသု။ မာတာပိတုဋ္ဌာနိယောတိ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ သမတ္ထေတုံ အာဟ တဒါယတ္တာဟီတိအာဒိ။ ဝိနယပရိယတ္တိံ နိဿာယာတိ ဝိနယပိဋကပရိယာပုဏနံ နိဿာယ။ အတ္တနော သီလက္ခန္ဓော သုဂုတ္တောတိ လဇ္ဇိနော ဝိနယဓာရဏဿ အလဇ္ဇိအညာဏတာဒီဟိ ဆဟိ အာကာရေဟိ အာပတ္တိယာ အနာပဇ္ဇနတော အတ္တနော သီလက္ခန္ဓော ခဏ္ဍာဒိဒေါသဝိရဟိတော သုဂုတ္တော သုရက္ခိတော ဟောတိ။ ကုက္ကုစ္စပကတာနန္တိ ကပ္ပိယာကပ္ပိယံ နိဿာယ ဥပ္ပန္နေန ကုက္ကုစ္စေန ပကတာနံ ဥပဒ္ဒုတာနံ အဘိဘူတာနံ ယထာဝိနယံ ကုက္ကုစ္စံ ဝိနောဒေတွာ သုဒ္ဓန္တေ ပတိဋ္ဌာပနေန ပဋိသရဏံ ဟောတိ။ ဝိဂတော သာရဒေါ ဘယမေတဿာတိ ဝိသာရဒေါ။ ‘‘ဧဝံ ကထေန္တဿ ဒေါသော ဧဝံ န ဒေါသော’’တိ ဉတွာဝ ကထနတော နိဗ္ဘယောဝ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝေါဟရတိ ¶ ။ ပစ္စတ္ထိကေတိ အတ္တပစ္စတ္ထိကေ စေဝ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာဒိသာသနပစ္စတ္ထိကေ စ။ သဟဓမ္မေနာတိ သကာရဏေန ဝစနေန သိက္ခာပဒံ ဒဿေတွာ ယထာ တေ အသဒ္ဓမ္မံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ န သက္ကောန္တိ၊ ဧဝံ သုနိဂ္ဂဟိတံ ကတွာ နိဂ္ဂဏှာတိ။ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာတိ ¶ ပရိယတ္တိပဋိပတ္တိပဋိဝေဓသင်္ခါတဿ တိဝိဓဿာပိ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ၊ ပဝတ္တိယာတိ အတ္ထော။

ဝိနယော သံဝရတ္ထာယာတိအာဒီသု ဝိနယပရိယာပုဏနံ ဝိနယော၊ ဝိနယပညတ္တိ ဝါ ကာယဝစီဒွါရသံဝရတ္ထာယ။ အဝိပ္ပဋိသာရောတိ ကတာကတံ နိဿာယ ဝိပ္ပဋိသာရာဘာဝေါ သန္တာပါဘာဝေါ။ ပါမောဇ္ဇံ တရုဏပီတိ။ ပီတိ နာမ ဗလဝပီတိ။ ပဿဒ္ဓီတိ ကာယစိတ္တပဿဒ္ဓိ။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနန္တိ သပ္ပစ္စယနာမရူပပရိဂ္ဂဟော။ နိဗ္ဗိဒါတိ ဝိပဿနာ။ ဝိရာဂေါတိ အရိယမဂ္ဂေါ။ ဝိမုတ္တီတိ အဂ္ဂဖလံ။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနန္တိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ။ အနုပါဒါတိ ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနုပါဒိယိတွာ ပရိစ္စဇိတွာ။ ပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယာတိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေ အနုပ္ပန္နေ အန္တရာ ပရိနိဗ္ဗာနာဘာဝေန တံပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယာတိ ပစ္စယတ္တေန ဝုတ္တံ အနန္တရာဒိပစ္စယတ္တာ။ ဧတဒတ္ထာ ကထာတိ အယံ ဝိနယကထာ နာမ ဧတဿ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနဿ အတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ မန္တနာတိ ဝိနယမန္တနာယေဝ၊ ဘိက္ခူနံ ‘‘ဧဝံ ကရိဿာမ၊ ဧဝံ န ကရိဿာမာ’’တိ ဝိနယပဋိဗဒ္ဓမန္တနာ။ ဥပနိသာတိ ဥပနိသီဒတိ ဧတ္ထ ဖလန္တိ ဥပနိသာ၊ ကာရဏံ။ ဝိနယော သံဝရတ္ထာယာတိအာဒိကာရဏပရမ္ပရာပိ ဧတဒတ္ထာတိ အတ္ထော။ သောတာဝဓာနန္တိ ဣမိဿာ ပရမ္ပရပစ္စယကထာယ အတ္တာနံ သမနတ္ထာယ သောတာဝဓာနံ၊ တမ္ပိ ဧတမတ္ထံ။ ယဒိဒန္တိ နိပါတော။ ယော အယံ စတူဟိ ဥပါဒါနေဟိ အနုပါဒိယိတွာ စိတ္တဿ အရဟတ္တမဂ္ဂသင်္ခါတော၊ တပ္ဖလသင်္ခါတော ဝါ ဝိမောက္ခော၊ သောပိ ဧတဒတ္ထာယ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယ။ အထ ဝါ ယော အယံ ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနုပါဒါစိတ္တဿ ဝိမောက္ခော ဝိမုစ္စနံ ဝိဂမော ပရိနိဗ္ဗာနံ ဧတဒတ္ထာ ကထာတိ ဧဝံ ဥပသံဟရဏဝသေန ယောဇေတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ မဂ္ဂဖလဝိမောက္ခဿ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတ္တာ။ အာယောဂေါတိ ဥဂ္ဂဟဏာဒိဝသေန ပုနပ္ပုနံ အဘိယောဂေါ။

အာစရိယပရမ္ပရကထာဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ

ဗာဟိရနိဒါနကထာဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။