📜

၁။ ပါရာဇိကကဏ္ဍံ

၁။ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၆၅၆။ ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေ မိဂါရမာတုယာတိ မိဂါရမာတု၊ ဝိသာခါယာတိ အတ္ထော။ ပါဠိယံ ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခုနီတိ ဘိက္ခုနီ၊ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာတိ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဣဒံ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂပါဠိယာ သမဒဿနတ္ထံ အဋ္ဌဂရုဓမ္မပ္ပဋိဂ္ဂဟဏေန လဒ္ဓူပသမ္ပဒံ မဟာပဇာပတိဂေါတမိဉ္စေဝ တာယ သဟ နိက္ခန္တာ ဘဂဝတော အာဏာယ ဘိက္ခူနညေဝ သန္တိကေ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ပဉ္စသတသာကိယာနိယော စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တာ ဟိ ဘဂဝတာ အာနန္ဒတ္ထေရဿ ယာစနာယ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနန္တေန ‘‘ဧထ ဘိက္ခုနိယော၊ မမ သာသနေ တုမှေပိ ပဝိသထာ’’တိ ဝုတ္တာ ဝိယ ဇာတာ။ သာကိယာနိယော ဧဝ သရဏသီလာနိ ဒတွာ ကမ္မဝါစာယ ဥပသမ္ပာဒိတတ္တာ ‘‘တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာ’’တိ ဝုတ္တာ။ န ဟိ ဧတာဟိ အညာ ဧဟိဘိက္ခုနိဘာဝါဒိနာ ဥပသမ္ပန္နာ နာမ သန္တိ။ ယံ ပန ထေရီဂါထာသု ဘဒ္ဒါယ ကုဏ္ဍလကေသိယာ –

‘‘နိဟစ္စ ဇာဏုံ ဝန္ဒိတွာ၊ သမ္မုခါ အဉ္ဇလိံ အကံ၊

‘ဧဟိ ဘဒ္ဒေ’တိ မံ အဝေါစ၊ သာ မေ အာသူပသမ္ပဒါ’’တိ။ (ထေရီဂါ။ ၁၀၉) –

ဝုတ္တံ။ ယဉ္စ အပဒါနေပိ –

‘‘အာယာစိတော တဒါ အာဟ၊ ‘ဧဟိ ဘဒ္ဒေ’တိ နာယကော၊

တဒါဟံ ဥပသမ္ပန္နာ၊ ပရိတ္တံ တောယမဒ္ဒသ’’န္တိ။ (အပ။ ထေရီ ၂။၃။၄၄) –

ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ ‘‘ဧဟိ တွံ ဘိက္ခုနီနံ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ဥပသမ္ပဒဉ္စ ဂဏှာဟီ’’တိ ဘဂဝတော အာဏာ ဥပသမ္ပဒါယ ကာရဏတ္တာ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသီတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ထေရီဂါထာဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဧဟိ ဘဒ္ဒေ၊ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇ ဥပသမ္ပဇ္ဇဿူတိ မံ အဝစ အာဏာပေသိ၊ သာ သတ္ထု အာဏာ မယှံ ဥပသမ္ပဒါယ ကာရဏတ္တာ ဥပသမ္ပဒါ အာသိ အဟောသီ’’တိ (ထေရီဂါ။ အဋ္ဌ။ ၁၁၁)။

၆၅၇။ သာဓာရဏပါရာဇိကေဟီတိ မေထုနာဒီဟိ စတူဟိ။ တာနိ၊ ပန အညာနိ စ သာဓာရဏသိက္ခာပဒါနိ ယသ္မာ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တနိဒါနဝတ္ထာဒီသု ဧဝ သာဓာရဏဝသေန ပညတ္တာနိ၊ ပစ္ဆာ ပန တာနိ ဘိက္ခုနီနံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနန္တေန ဘဂဝတာ တာသံ သိက္ခာပစ္စက္ခာနာဘာဝေန ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဆန္ဒသော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ’’တိအာဒိနာ တဒနုရူပဝသေန ပရိဝတ္တေတွာ အသာဓာရဏသိက္ခာပဒေဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒေတွာ ဘိက္ခုနိပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသဝသေန ဧကတော သင်္ဂဟိတာနိ။ ယသ္မာ စ နေသံ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ (ပါရာ။ ၄၄ အာဒယော) ဝုတ္တနယေနေဝ သဗ္ဗောပိ ဝိနိစ္ဆယော သက္ကာ ဉာတုံ၊ တသ္မာ တာနိ ဝဇ္ဇေတွာ အသာဓာရဏာနံ ဧဝ ဣဓ ဝိဘင်္ဂေါ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၆၅၉။ ဘိက္ခူနံ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယေယျာ’’တိ အဝတွာ ‘‘သမာပဇ္ဇေယျာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ တဗ္ဗဟုလနယေနာတိ ကိရိယာသမုဋ္ဌာနဿေဝ ဗဟုလဘာဝတော၊ ဧတေန အကိရိယာသမုဋ္ဌာနာပိ အယံ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ကိဉ္စာပိ ဒဿေတိ၊ မယံ ပနေတ္ထ ဧဝံ တက္ကယာမ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂက္ခဏေ သာဒိယန္တိယာ ကိရိယာယ အဘာဝေပိ တတော ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တိတာနံ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနဂမနဣင်္ဂိတာကာရဒဿနာဒိကိရိယာနံ ဝသေနေဝ ကိရိယာသမဥဋ္ဌာနမေဝ၊ ပရေဟိ မဂ္ဂေ ကရိယမာနုပက္ကမေန နိစ္စလဿ သာဒိယတော သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ ဝိယ ပုဗ္ဗပယောဂါဘာဝေပိ ဝါ တသ္မိညေဝ ခဏေ ပရူပက္ကမေန ဇနိယမာနာယ အတ္တနော ကာယစလနာဒိသင်္ခါတာယ ကိရိယာယ၊ သာ ဟိ သာဒိယမာနေန တဿာ စိတ္တေနာပိ သမုဋ္ဌိတာ ကိရိယာ နာမ ဟောတိ အဝါယမိတွာ ပရူပက္ကမေန မေထုနသာဒိယနေ ဝိယ၊ ဘိက္ခူနံ ပန ပရူပက္ကမဇနိတံ ကိရိယံ အဗ္ဗောဟာရိကံ ကတွာ အတ္တနာ ကရိယမာနပယောဂဝသေနေဝ ‘ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျာ’တိ ဧဝံ ဝိသေသေတွာဝ သိက္ခာပဒဿ ပညတ္တတ္တာ သာဒိယမာနေပိ န ဒေါသော။ ဣတရထာ ဟိ တဗ္ဗဟုလနယေနေတ္ထ ကိရိယတ္တေ ဂယှမာနေ အညေသမ္ပိ ကိရိယာကိရိယသိက္ခာပဒါနံ ကိရိယတ္တဂ္ဂဟဏပ္ပသင်္ဂေါ သိယာ’’တိ။ တသ္မာ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သာတိ ကိရိယာသမုဋ္ဌာနတာ။ တထေဝါတိ ကာယသံသဂ္ဂရာဂီ ဧဝ။

ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၆၆၆။ ဒုတိယေ ပုရိမေနာတိအာဒိ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနေ ပညတ္တတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဋ္ဌန္န’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနဿာပိ ပဋိစ္ဆာဒနေ ပါရာဇိကမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိံ အဇာနန္တိယာပိ ‘‘ဣဒံ ဝဇ္ဇံ န ပကာသေဿာမီ’’တိ ဆန္ဒေန ဓုရံ နိက္ခေပက္ခဏေ ပါရာဇိကန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တံ ပန ပဋိစ္ဆာဒနံ ယသ္မာ ‘‘ပေသလာ ဉတွာ ဂရဟိဿန္တီ’’တိ ဘယေနေဝ ဟောတိ၊ ဘယဉ္စ ကောဓစိတ္တသမ္ပယုတ္တံ၊ တသ္မာ ဣဒံ ‘‘ဒုက္ခဝေဒန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါရာဇိကကဏ္ဍ ၃။၆၆၆) ‘‘ကိဉ္စာပိ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနံ ပေမဝသေန ဟောတိ၊ တထာပိ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမစိတ္တံ ဒေါမနဿိတမေဝ ဟောတီ’’တိ ဧဝံ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမစိတ္တေနေဝ ဆာဒနံ ဒေါမနဿတ္တေ ကာရဏံ ဝုတ္တံ၊ တံ အကာရဏံ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနံ ဝိနာပိ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတောဝ။

ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆၆၉။ တတိယံ ဥတ္တာနမေဝ။

၄။ အဋ္ဌဝတ္ထုကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၆၇၅။ စတုတ္ထေ လောကဿာဒသင်္ခါတံ မိတ္တေဟိ အညမညံ ကာတဗ္ဗံ သန္ထဝံ။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပရိယာယန္တရေန ဒဿေတုံ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂရာဂေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။

တိဿိတ္ထိယော မေထုနံ တံ န သေဝေတိ ယာ တိဿော ဣတ္ထိယော၊ တာသု ဝုတ္တံ တံ မေထုနံ န သေဝေယျ။ အနရိယပဏ္ဍကေတိ တယော အနရိယေ၊ တယော ပဏ္ဍကေ စ ဥပသင်္ကမိတွာ မေထုနံ န သေဝေတိ အတ္ထော။ အနရိယာတိ စေတ္ထ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ အဓိပ္ပေတာ။ ဗျဉ္ဇနသ္မိန္တိ အတ္တနော ဝစ္စမုခမဂ္ဂေပိ။ ဆေဒေါ ဧဝ ဆေဇ္ဇံ၊ ပါရာဇိကံ။

ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏောတိ ဒွီဟိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ ဝုတ္တာ။ ဂမနုပ္ပာဒနန္တိ သဉ္စရိတ္တံ။ ‘‘မေထုနဓမ္မဿ ပုဗ္ဗဘာဂတ္တာ ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ကာရိယောပစာရေန ကာယသံသဂ္ဂေါ မေထုနဓမ္မောတိ ဝုတ္တောတိ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗပဒေသူတိ သင်္ဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏာဒိပဒေသု။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေါ၊ သဥဿာဟတာ၊ အဋ္ဌမဝတ္ထုဿ ပူရဏန္တိ တီဏေတ္ထ အင်္ဂါနိ။

အဋ္ဌဝတ္ထုကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပါရာဇိကဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။