📜

၁။ မဟာခန္ဓကော

ဗောဓိကထာဝဏ္ဏနာ

မဟာဝဂ္ဂေ ¶ ¶ ဥဘိန္နံ ပါတိမောက္ခာနန္တိ ဥဘိန္နံ ပါတိမောက္ခဝိဘင်္ဂါနံ။ ယံ ခန္ဓကံ သင်္ဂါယိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ခန္ဓာနံ သမူဟော၊ ခန္ဓာနံ ဝါ ပကာသနတော ခန္ဓကော။ ခန္ဓာတိ စေတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇာဒိစာရိတ္တဝါရိတ္တသိက္ခာပဒပညတ္တိသမူဟော အဓိပ္ပေတော။ ပဒဘာဇနီယေ ယေသံ ပဒါနံ အတ္ထာ ယေဟိ အဋ္ဌကထာနယေဟိ ပကာသိတာတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ ယေ အတ္ထာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဟိ-သဒ္ဒေါ စေတ္ထ ပဒပူရဏေ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

၁။ ဝိသေသကာရဏန္တိ ‘‘ယေန သမယေန အာယသ္မတော သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာစနဟေတုဘူတော ¶ ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ၊ တေန သမယေနာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တကာရဏံ ဝိယ ဝိသေသကာရဏံ ဘုမ္မဝစနနိဝတ္တနကကာရဏန္တိ အတ္ထော။ ဧတဿာတိ အဘိသမ္ဗောဓိတော ပဋ္ဌာယ သတ္ထု စရိယာဝိဘာဝနဿ ဝိနယပညတ္တိယံ ကိံ ပယောဇနံ? ယဒိ ဝိသေသကာရဏံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ နိဒါနဒဿနံ ပယောဇနန္တိ ယောဇနာ။ နိဒါနန္တိစေတ္ထ သိက္ခာပဒပညတ္တိဟေတုဘူတံ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလာဒိကာရဏံ အဓိပ္ပေတံ၊ န ပညတ္တိဋ္ဌာနမေဝ။ တေနာဟ ‘‘ယာ ဟီ’’တိအာဒိ။

ဥရုဝေလာယန္တိ ဧတ္ထ ဥရု-သဒ္ဒေါ မဟန္တဝါစီ။ ဝေလာ-သဒ္ဒေါ တီရပရိယာယော။ ဥန္နတတ္တာဒိနာ ဝေလာ ဝိယ ဝေလာ။ ဥရု မဟန္တီ ဝေလာ ဥရုဝေလာ၊ တဿံ။ တေနာဟ ‘‘မဟာဝေလာယ’’န္တိအာဒိ။ မရိယာဒါတိ သီလာဒိဂုဏသီမာ။ ပတ္တပုဋေနာတိ တာလာဒီနံ ပဏ္ဏပုဋေန။

‘‘ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိ အနုနာသိကလောပေနာယံ နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘ပဌမံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိ။ ပဌမန္တိ စ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော။ တသ္မာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ ¶ ဟုတွာ သဗ္ဗပဌမံ ဗောဓိရုက္ခမူလေ ဝိဟရတီတိ ယောဇနာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ပါဠိယံ အထ ခေါတိ ဧတ္ထ အထာတိ ဧတသ္မိံ သမယေတိ အတ္ထော အနေကတ္ထတ္တာ နိပါတာနံ။ သတ္တာဟန္တိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဧတံ ဥပယောဂဝစနံ။ အထ ခေါတိ အဓိကာရန္တရဒဿနေ နိပါတော။ တေန ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒနံ ပဟာယ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒမနသိကာရေ အဓိကတဘာဝံ ဒဿေတိ။ ပဋိစ္စာတိ ပဋိမုခံ ဂန္တွာ၊ အညမညံ အပေက္ခိတွာတိ အတ္ထော။ ဧတေန ကာရဏဗဟုတာ ဒဿိတာ။ သဟိတေတိ ကာရိယဗဟုတာ။ အနုလောမန္တိ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော။ သွေဝါတိ သော ဧဝ ပစ္စယာကာရော။ ပုရိမနယေန ဝါ ဝုတ္တောတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တော ပစ္စယာကာရော။ ပဝတ္တိယာတိ သံသာရပ္ပဝတ္တိယာ။

ပါဠိယံ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ’’တိအာဒီသု ဒုက္ခာဒီသု အညာဏံ အဝိဇ္ဇာ။ လောကိယကုသလာကုသလစေတနာ သင်္ခါရာ။ လောကိယဝိပါကမေဝ ဝိညာဏံ။ လောကိယဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယံ နာမံ၊ ဘူတုပါဒါယဘေဒံ ရူပံ။ ပသာဒဝိညာဏဘေဒံ သဠာယတနံ။ ဝိပါကဘူတော သဗ္ဗော ဖဿော၊ ဝေဒနာ စ။ ရာဂေါ တဏှာ။ ဗလဝရာဂေါ၊ တိဝိဓာ စ ဒိဋ္ဌိ ဥပါဒါနံ။ ဘဝေါ ပန ဒုဝိဓော ကမ္မဘဝေါ၊ ဥပပတ္တိဘဝေါ စ။ တတ္ထ ကမ္မဘဝေါ သာသဝကုသလာကုသလစေတနာဝ၊ ဥပပတ္တိဘဝေါ ဥပါဒိန္နကက္ခန္ဓာ။ တေသံ ဥပပတ္တိ ဇာတိ။ ပါကော ဇရာ။ ဘေဒေါ မရဏံ။ တေ ဧဝ နိဿာယ သောစနံ သောကော။ ကန္ဒနံ ပရိဒေဝေါ။ ဒုက္ခံ ကာယိကံ။ ဒေါမနဿံ စေတသိကံ။ အတိဝိယ သောကော ဥပါယာသော။

ပစ္စေကဉ္စ ¶ သမ္ဘဝတိ-သဒ္ဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ တေနာဟ ‘‘ဣမိနာ နယေနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဒုက္ခရာသိဿာ’’တိ ဣမိနာ န သတ္တဿ။ နာပိ သုဘသုခါဒီနန္တိ ဒဿေတိ။

ဟဝေတိ ဗျတ္တန္တိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ နိပါတော။ ‘‘အနုလောမပစ္စယာကာရပဋိဝေဓသာဓကာ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ’’တိ ဣဒံ ပဌမဝါရေ ကိဉ္စာပိ ‘‘အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ’’တိအာဒိနာ ပဋိလောမပစ္စယာကာရောပိ အာဂတော၊ တထာပိ ‘‘ယတော ပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မ’’န္တိ အနုလောမပစ္စယာကာရပဋိဝေဓဿေဝ ကာရဏတ္တေန ဝုတ္တန္တိ။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ ဒုတိယဝါရေပိ ‘‘ယတော ခယံ ပစ္စယာနံ အဝေဒီ’’တိ ဂါထာယ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ပစ္စယာနံ ခယသင်္ခါတ’’န္တိအာဒိ ¶ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နော ကလ္လော ပဉှောတိ အယုတ္တော န ဗျာကာတဗ္ဗော၊ အဝိဇ္ဇမာနံ အတ္တာနံ သိဒ္ဓံ ကတွာ ‘‘ကော ဖုသတီ’’တိ တဿ ကိရိယာယ ပုဋ္ဌတ္တာ ‘‘ကော ဝဉ္ဈာပုတ္တော ဖုသတီ’’တိအာဒိ ဝိယာတိ အဓိပ္ပာယော။ သောဠသ ကင်္ခါတိ ‘‘အဟောသိံ နု ခေါ အဟမတီတမဒ္ဓါနံ၊ နနု ခေါ အဟောသိံ၊ ကိံ နု ခေါ အဟောသိံ၊ ကထံ နု ခေါ အဟောသိံ၊ ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိံ နု ခေါ အဟမတီတမဒ္ဓါနံ၊ ဘဝိဿာမိ နု ခေါ အဟံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ၊ နနု ခေါ ဘဝိဿာမိ၊ ကိံ နု ခေါ ဘဝိဿာမိ၊ ကထံ နု ခေါ ဘဝိဿာမိ၊ ကိံ ဟုတွာ ကိံ ဘဝိဿာမိ နု ခေါ အဟံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ၊ အဟံ နု ခေါသ္မိ၊ နော နု ခေါသ္မိ၊ ကိံ နု ခေါသ္မိ၊ ကထံ နု ခေါသ္မိ၊ အယံ နု ခေါ သတ္တော ကုတော အာဂတော၊ သော ကုဟိံ ဂါမီ ဘဝိဿတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၈၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ဧဝံ အာဂတာ အတီတေ ပဉ္စ၊ အနာဂတေ ပဉ္စ၊ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဆာတိ သောဠသဝိဓာ ကင်္ခါ။

တတ္ထ ကိံ နု ခေါတိ မနုဿဒေဝါဒီသု၊ ခတ္တိယာဒီသု ဝါ အညတရံ နိဿာယ ကင်္ခတိ။ ကထံ နု ခေါတိ ပန သဏ္ဌာနာကာရာဒီသု ဣဿရာဒိဇနကံ၊ ကာရဏံ ဝါ နိဿာယ။ ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိန္တိ စ မနုဿာဒီသု ပဌမံ ကိံ ဟုတွာ ပစ္ဆာ ကိံ အဟောသိန္တိ ကင်္ခတိ။ အဟံ နု ခေါသ္မီတိအာဒိ ဣဒါနိ အတ္တနော ဝိဇ္ဇမာနာဝိဇ္ဇမာနတံ၊ သရူပပကာရာဒိကဉ္စ ကင်္ခတိ။ ဝပယန္တီတိ ဝိအပယန္တိ ဗျပဂစ္ဆန္တိ။ တေနာဟ ‘‘အပဂစ္ဆန္တိ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ။

၃။ တဿ ဝသေနာတိ တဿ ပစ္စယာကာရပဇာနနဿ၊ ပစ္စယက္ခယာဓိဂမဿ စ ဝသေန။ ဧကေကမေဝ ကောဋ္ဌာသန္တိ အနုလောမပဋိလောမတော ဧကေကမေဝ ကောဋ္ဌာသံ။ ပါဋိပဒရတ္တိယာ ဧဝံ မနသာကာသီတိ ရတ္တိယာ တီသုပိ ယာမေသု ဧဝံ ဣဓ ခန္ဓကပါဠိယာ အာဂတနယေန အနုလောမပဋိလောမံယေဝ မနသာကာသိ။

အဇပါလကထာဝဏ္ဏနာ

၄။ တဿ ¶ သတ္တာဟဿ အစ္စယေနာတိ ပလ္လင်္ကသတ္တာဟဿ အပဂမနေန။ တမှာ သမာဓိမှာတိ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိသမာဓိမှာ။ အန္တရန္တရာ ဧဝ ဟိ ပစ္စယာကာရမနသိကာရော။ အဝသေသကာလံ ပန သဗ္ဗံ ဘဂဝါ ဖလသမာပတ္တိယာပိ ဝီတိနာမေသိ။ တံ သန္ဓာယ ‘‘တမှာ သမာဓိမှာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ရတနစင်္ကမေတိ ¶ ဘဂဝတော စိရံ ဌိတဿ စင်္ကမနာဓိပ္ပာယံ ဉတွာ ဒေဝတာဟိ မာပိတေ ရတနစင်္ကမေ။ ရတနဃရန္တိ ဘဂဝတော နိသီဒနာဓိပ္ပာယံ ဉတွာ ဒေဝတာဟိ မာပိတံ ရတနမယံ ဂေဟံ။

တတြာပီတိ န ကေဝလံ ရတနဃရေယေဝ။ တတြာပိ အဇပါလနိဂြောဓမူလေပိ အဘိဓမ္မံ ဝိစိနန္တော ဧဝ အန္တရန္တရာ ဝိမုတ္တိသုခံ ပဋိသံဝေဒေန္တောတိ အတ္ထော။ တတ္ထာပိ ဟိ အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနံ သမ္မသတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပီတိသမုဋ္ဌိတာ ဆဗ္ဗဏ္ဏာ ဗုဒ္ဓရသ္မိယော ရတနဃရေ ဝိယ နိစ္ဆရိံသု ဧဝ။ ‘‘ဟုံဟု’’န္တိ ကရောန္တောတိ ‘‘သဗ္ဗေ ဟီနဇာတိကာ မံ မာ ဥပဂစ္ဆန္တူ’’တိ မာနဝသေန၊ သမီပံ ဥပဂတေသု ကောဓဝသေန စ ‘‘အပေထာ’’တိ အဓိပ္ပာယနိစ္ဆာရိတံ ဟုံဟုံကာရံ ကရောန္တော။

ဗြဟ္မညန္တိ ဗြာဟ္မဏတ္တံ။ အန္တန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ ဒေဝါနံ ဝါ အန္တန္တိ မဂ္ဂဉာဏာနံ ဝါ အန္တဘူတံ အရဟတ္တဖလံ။

မုစလိန္ဒကထာဝဏ္ဏနာ

၅။ မုစလိန္ဒမူလေတိ ဧတ္ထ စ မုစလိန္ဒော ဝုစ္စတိ နီပရုက္ခော၊ ယော ‘‘နိစုလော’’တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဥပ္ပန္နမေဃောတိ သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘံ ပူရေတွာ ဥပ္ပန္နော မဟာမေဃော။ ဝဒ္ဒလိကာတိ ဝုဋ္ဌိယာ ဧဝ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန နာမံ။ ယာ စ သတ္တာဟံ ပဝတ္တတ္တာ သတ္တာဟဝဒ္ဒလိကာတိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘သတ္တာဟံ အဝိစ္ဆိန္နဝုဋ္ဌိကာ အဟောသီ’’တိ။ သီတဝါတေန ဒူသိတံ ဒိနမေတိဿာ ဝဒ္ဒလိကာယာတိ သီတဝါတဒုဒ္ဒိနီတိ အာဟ ‘‘ဥဒကဖုသိတသမ္မိဿေနာ’’တိအာဒိ။ ဥဗ္ဗိဒ္ဓတာ နာမ ဒူရဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနန္တိ အာဟ ‘‘မေဃဝိဂမေန ဒူရီဘူတ’’န္တိ။ ဣန္ဒနီလမဏိ ဝိယ ဒိဗ္ဗတိ ဇောတေတီတိ ဒေဝေါ၊ အာကာသော။

ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာတိ ဝိဝေကဿ သုခဘာဝံ ဝိဒိတွာ။ သဗ္ဗသော အသန္တုဋ္ဌိသမုစ္ဆေဒကတ္တာ မဂ္ဂဉာဏာနံ ‘‘စတုမဂ္ဂဉာဏသန္တောသေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အကုပ္ပနဘာဝေါတိ အကုဇ္ဈနသဘာဝေါ။

ရာဇာယတနကထာဝဏ္ဏနာ

၆။ ပစ္စဂ္ဃေတိ ¶ အဘိနဝေ။ အယမေဝ အတ္ထော ပသတ္ထော၊ န ပုရိမော။ န ဟိ ဗုဒ္ဓါ မဟဂ္ဃံ ပတ္တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။

ဗြဟ္မယာစနကထာဝဏ္ဏနာ

၇။ အာလီယန္တိ ¶ သေဝီယန္တီတိ အာလယာ။ ပဉ္စ ကာမဂုဏာတိ အာဟ ‘‘သတ္တာ…ပေ… ဝုစ္စန္တီ’’တိ။ သုဋ္ဌု မုဒိတာတိ အတိဝိယ ပမုဒိတာ။ ဌာနံ သန္ဓာယာတိ ဌာန-သဒ္ဒံ အပေက္ခိတွာ။ ဣမေသန္တိ သင်္ခါရာဒီနံ ဖလာနံ။ ပါဠိယံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထောတိအာဒီနိ နိဗ္ဗာနဝေဝစနာနိ။ အပိဿူတိ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထေ နိပါတော။ န ကေဝလံ ဧတဒဟောသိ၊ ဣမာပိ ဂါထာ ပဋိဘံသူတိ အတ္ထော။

ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတန္တိ ပါရမိပူရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န ဒုက္ခာပဋိပဒံ။ ဗုဒ္ဓါနဉှိ စတ္တာရော မဂ္ဂါ သုခါပဋိပဒါဝ ဟောန္တိ။ ဟ-ဣတိ ဗျတ္တံ၊ ဧကံသန္တိ ဒွီသု အတ္ထေသု နိပါတော၊ ဗျတ္တံ၊ ဧကံသေန ဝါ အလန္တိ ဝိယောဇေန္တိ။ ဟလန္တိ ဝါ ဧကော နိပါတော။

၈။ ပါဠိယံ သဟမ္ပတိဿာတိ သော ကိရ ကဿပဿ ဘဂဝတော သာသနေ သဟကော နာမ ထေရော ပဌမဇ္ဈာနဘူမိယံ ဗြဟ္မပတိ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တော၊ တေန နံ ‘‘သဟမ္ပတီ’’တိ သဉ္ဇာနိံသု။ အဿဝနတာတိ အဿဝနတာယ၊ အဿဝနေနာတိ အတ္ထော။ သဝနမေဝ ဟိ သဝနတာ ယထာ ဒေဝတာတိ။

ဓမ္မော အသုဒ္ဓါတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဓမ္မော။ သမလေဟီတိ ပူရဏကဿပါဒီဟိ ဆဟိ သတ္ထာရေဟိ။ အပါပုရာတိ ဒေသနာဟတ္ထေန ဝိဝရ။ ဒွါရန္တိ အရိယမဂ္ဂံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။

သေလေတိ ဃနသိလာမယေ။ တထူပမန္တိ ဧတ္ထ တထာ-သဒ္ဒေါ တံ-သဒ္ဒတ္ထေ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေန သော သေလပဗ္ဗတော ဥပမာ ယဿ။ တံ တထူပမန္တိ အတ္ထော။ တေန ဝါ ပဗ္ဗတာဒိနာ ပကာရေန ဥပမာ အဿာတိပိ အတ္ထော။ ဓမ္မမယန္တိ လောကုတ္တရဓမ္မဘူတံ။ ဥဋ္ဌာဟီတိ ဓမ္မဒေသနတ္ထာယ စာရိကစရဏတ္ထံ ဣမမှာ အာသနာ ကာယေန၊ အပ္ပောဿုက္ကဘာဝတော ဝါ စိတ္တေန ဥဋ္ဌေဟိ၊ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ တေနေဝ ‘‘ဝိစရ၊ ဒေသဿူ’’တိ ဒုဝိဓေပိ ကာယစိတ္တပယောဂေ နိယောဇေသိ။ ဝီရာတိအာဒိ စတ္တာရိ ထုတိဝသေန သမ္ဗောဓနာနိ။

၉။ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာတိ ¶ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဉာဏေန၊ အာသယာနုသယဉာဏေန စ။ ဣမေသဉှိ ဒွိန္နံ ‘‘ဗုဒ္ဓစက္ခူ’’တိ နာမံ။ သွာကာရာတိ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒယောဝ အာကာရာ ¶ သုန္ဒရာ ယေသံ၊ တေ သွာကာရာ၊ သုဝိညာပယာ၊ ပရလောကဉ္စ ဝဇ္ဇဉ္စ ဘယတော ဒဿနသီလာ စာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥပ္ပလာနိ ဧတ္ထ သန္တီတိ ဥပ္ပလိနီတိ ဂစ္ဆလတာပိ ပေါက္ခရဏီပိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓ ပန ပေါက္ခရဏီ။ ဧဝမိတရေသုပိ။ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနီတိ ဥဒကတော အနုဂ္ဂတာနိ။ အန္တော နိမုဂ္ဂါနေဝ ဟုတွာ ပုသန္တိ ဝဍ္ဎန္တိ၊ တာနိ အန္တောနိမုဂ္ဂပေါသီနိ။ အစ္စုဂ္ဂမ္မာတိ ဥဒကံ အတိက္ကမနဝသေန ဥဂ္ဂန္တွာ။

အပါရုတာတိ ဝိဝဋာ။ တေသန္တိ သဥပနိဿယာနံ သတ္တာနံ။ ဒွါရာတိ အရိယမဂ္ဂဒွါရာနိ။ ဣဒဉ္စ အတ္တနော သယမ္ဘုဉာဏေန သဥပနိဿယာနံ တေသံ မဂ္ဂုပ္ပတ္တိဒိဋ္ဌတံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဝိဟိံသသညီတိအာဒီသု ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော – ‘‘အဟဉှိ အတ္တနော ပဂုဏံ သုပ္ပဝတ္တိတမ္ပိ ဣမံ ပဏီတံ ဓမ္မံ အဇာနန္တေသု မနုဇေသု ဒေသနာယ ဝိဟိံသာ ကာယဝါစာကိလမထော ဟောတီ’’တိ ဧဝံ ဝိဟိံသသညီ ဟုတွာ န ဘာသိံ ဘာသိတုံ န ဣစ္ဆိံ။ ဣဒါနိ ပန ဟေတုသမ္ပန္နာ အတ္တနော သဒ္ဓါဘာဇနံ ဝိဝရန္တု၊ ပူရေဿာမိ နေသံ သင်္ကပ္ပန္တိ။

ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀။ အာဠာရောတိ နာမံ။ ကာလာမောတိ ဂေါတ္တံ။ ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒီတိ ကိံ ဣဒါနေဝ ဥဒပါဒိ၊ နနု ဗောဓိမူလေ တေကာလိကာ၊ ကာလဝိနိမုတ္တာ စ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သဗ္ဗာကာရတော ဒိဋ္ဌာတိ? သစ္စံ ဒိဋ္ဌာ၊ တထာပိ နာမာဒိဝသေန အဝိကပ္ပိတာ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ သဗ္ဗညုတညာဏဿ။ န ဟိ ဧကေန စိတ္တေန သဗ္ဗဓမ္မာနံ နာမဇာတိအာဒိကံ ပစ္စေကံ အနန္တံ ဝိဘာဂံ ဝိကပ္ပေတုံ သက္ကာ ဝိကပ္ပာနံ ဝိရုဒ္ဓါနံ သဟာနုပ္ပတ္တိတော၊ သဗ္ဗဝိကပ္ပာရဟဓမ္မဒဿနမေဝ ပနာနေန သက္ကာ ကာတုံ။ ယထာ ဒိဋ္ဌေသု ပန ယထိစ္ဆိတာကာရံ အာရဗ္ဘ ဝိကပ္ပော ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏေန ဒိဋ္ဌေ စိတ္တပဋေ ဝိယ။ ဣဓာပိ အာဠာရံ နိဿာယ အာဝဇ္ဇနာနန္တရမေဝ သဗ္ဗာကာရဉာဏံ ဥဒပါဒိ။ န ကေဝလဉ္စ တံ၊ အထ ခေါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဧဝ ပဌမံ ဓမ္မံ ဇာနိဿန္တိ၊ တပ္ပမုခါ စ ဒေဝတာ၊ အာဠာရော ကာလံ ကတွာ အာကိဉ္စညာယတနေ၊ ဥဒကော စ နေဝသညာနာသညာယတနေ နိဗ္ဗတ္တောတိ ဧဝမာဒိကံ သဗ္ဗမ္ပိ နိဿာယ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဧဝ။ တံ ပန ခဏသမ္ပတ္တိယာ ဒုလ္လဘဘာဝံ ဒဿေတုံ ကမေန ဩလောကေတွာ ဒေဝတာယ ဝုတ္တေ ဉာဏံ ဝိယ ကတွာ ¶ ဝုတ္တံ။ သဒ္ဒဂတိယာ ဟိ ဗန္ဓတ္တာ ဧကေန ဉာဏေန ဉာတမ္ပိ ဝုစ္စမာနံ ကမေန ဉာတံ ဝိယ ပဋိဘာတိ၊ ဒေဝတာပိ စ ဘဂဝတာ ဉာတမေဝတ္ထံ အာရောစေသိ။ တေနေဝ ‘‘ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမညတ္ထာပိ ဤဒိသေသု ‘‘လောကံ ဝေါလောကေန္တော အသုကံ အဒ္ဒသ၊ တတ္ထ ¶ မယိ ဂတေ ကိံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဝမာဒိနာ သတ္ထု ဟိတေသိတာသန္ဒဿနဝသပ္ပဝတ္တေသု။ သဗ္ဗတ္ထ ဝစနဂတိယံ ကမဝုတ္တိတေ ပညာယမာနေပိ ဧကေနေဝ ဉာဏေန သကလာဝဗောဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဗဟုကာရာ ခေါ မေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာတိ ဥပကာရဿာပိ ဝိဇ္ဇမာနတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န ပန ဓမ္မဒေသနာယ ကာရဏတ္တေန အနုပကာရာနမ္ပိ ဒေသနတော။

၁၁။ အန္တရာ စ ဂယံ အန္တရာ စ ဗောဓိန္တိ ဂယာယ၊ ဗောဓိဿ စ အန္တရေ တိဂါဝုတေ ဌာနေ။

သဗ္ဗာဘိဘူတိ သဗ္ဗံ တေဘူမကဓမ္မံ အဘိဘဝိတွာ ဌိတော။ အနူပလိတ္တောတိ ကိလေသလေပေန အလိတ္တော။ တတော ဧဝ သဗ္ဗဉ္ဇဟော။ တဏှက္ခယေ ဝိမုတ္တောတိ တဏှက္ခယေ နိဗ္ဗာနေ အာရမ္မဏကရဏဝသဧန ဝိမုတ္တော။ ဧဝံ သယံ သဗ္ဗဓမ္မေ အတ္တနာဝ ဇာနိတွာ။ ကမုဒ္ဒိသေယျန္တိ ကံ အညံ ‘‘အယံ မေ အာစရိယော’’တိ ဥဒ္ဒိသေယျံ။

ကာသိနံ ပုရန္တိ ဗာရာဏသိံ။ အာဟဉ္ဆန္တိ အာဟနိဿာမိ။ အမတာဓိဂမာယ ဥဂ္ဃောသနတော အမတဒုန္ဒုဘိန္တိ သတ္ထု ဓမ္မဒေသနာ ဝုတ္တာ၊ ‘‘အမတဘေရိံ ပဟရိဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆာမီတိ အတ္ထော။

အရဟသိ အနန္တဇိနောတိ အနန္တဇိနောပိ ဘဝိတုံ ယုတ္တောတိ အတ္ထော။ အနန္တဉာဏတာယ အနန္တော ဇိနော စ၊ အနန္တေန ဝါ ဉာဏေန၊ အနန္တံ ဝါ ဒေါသံ ဇိတဝါ၊ ဥပ္ပာဒဝယန္တရဟိတတာယ ဝါ အနန္တံ နိဗ္ဗာနံ အဇိနိ ကိလေသာရယော မဒ္ဒိတွာ ဂဏှီတိပိ အနန္တဇိနော။

ဟုပေယျာပီတိ ဧဝမ္ပိ ဘဝေယျ၊ ဧဝံဝိဓေ ရူပကာယရတနေ ဤဒိသေန ဉာဏေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဧဝံ နာမ ကထနဉှိဿ ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿ အပရကာလေ ဒုက္ခပ္ပတ္တဿ ဘဂဝန္တံ ဥပဂမ္မ ပဗ္ဗဇိတွာ မဂ္ဂဖလပဋိဝေဓာယ ပစ္စယော ဇာတော။ တထာဟေသ ဘဂဝါ တေန သမာဂမတ္ထံ ပဒသာဝ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။

၁၂။ ဗာဟုလ္လိကောတိ ¶ ပစ္စယဗာဟုလ္လိကော။ ပဓာနဝိဗ္ဘန္တောတိ ပဓာနတော ဒုက္ကရစရဏတော ပရိဟီနော။ နတ္ထိ ဧတ္ထ အဂါရိယံ၊ အဂါရဿ ဟိတံ ကသိဂေါရက္ခာဒိကမ္မန္တိ အနဂါရိယာ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ တံ အနဂါရိယံ။ ပဗ္ဗဇန္တီတိ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တဒနုတ္တရန္တိ တံ အနုတ္တရံ။ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနန္တိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ ပရိယောသာနံ၊ အရဟတ္တဖလန္တိ အတ္ထော။ တဿ ဟိ အတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ ပဗ္ဗဇန္တိ။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေတိ ဣမသ္မိံ ပစ္စက္ခေ အတ္တဘာဝေ။ သယန္တိ အပရပ္ပစ္စယာ ¶ ။ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာတိ အတ္တနောဝ ဉာဏေန ပစ္စက္ခံ ကတွာ။ ဥပသမ္ပဇ္ဇာတိ ပါပုဏိတွာ။

ဣရိယာယာတိ ဒုက္ကရဣရိယာယ။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာတိအာဒီသု မနုဿဓမ္မတော လောကိယဉာဏတော ဥပရိ အရိယံ ကာတုံ အလံ သမတ္ထော အလမရိယော။ ဉာဏဒဿနဝိသေသောတိ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ပုဗ္ဗဘာဂံ အဓိပ္ပေတံ။ နောတိ နု။ ဘာသိတမေတန္တိ ဧဝရူပမေတံ ဝါကျဘေဒန္တိ အတ္ထော။ တေ စ ‘‘ယဒိ ဧသ ပဓာနကာလေ ‘အဟံ အရဟာ’တိ ဝဒေယျ၊ မယဉ္စ သဒ္ဒဟာမ၊ န စာနေန တဒါ ဝုတ္တံ။ ဣဒါနိ ပန ဝိဇ္ဇမာနမေဝ ဂုဏံ ဝဒတီ’’တိ ဧကပဒေန သတိံ လဘိတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓါ ဇာတော’’တိ ဥပ္ပန္နဂါရဝါ အာဝုသောဝါဒံ ပဟာယ ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’တိ အာဟံသု။ အညာ စိတ္တန္တိ အညာယ အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ စိတ္တံ။

၁၃။ အန္တာတိ ကောဋ္ဌာသာ ဒွေ ဘာဂါ။ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါတိ ဝတ္ထုကာမေသု ကိလေသကာမသုခဿ အနုဘဝေါ။ ကိလေသကာမာ ဧဝ ဝါ အာမိသသုခေန အလ္လီယနတော ကာမသုခလ္လိကာတိ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဂမ္မောတိ ဂါမဝါသီနံ သန္တကော။ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါတိ အတ္တနော ကိလမထဿ ကဏ္ဋကသေယျာဒိဒုက္ခဿ အနုယောဂေါ။ ဥဘော အန္တေတိ ယထာဝုတ္တေ လောဘော ဝါ သဿတော ဝါ ဧကော အန္တော၊ ဒေါသော ဝါ ဥစ္ဆေဒေါ ဝါ ဧကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

စက္ခုကရဏီတိအာဒီသု အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဉာဏစက္ခုံ ကရောတီတိ စက္ခုကရဏီ။ ဒုတိယံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဥပသမောတိ ကိလေသုပသမော။ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓော စ စတုသစ္စပဋိဝေဓောဝ။ နိဗ္ဗာနံ အသင်္ခတဓာတု။ ဧတေသမ္ပိ အတ္ထာယ သံဝတ္တတီတိ ပဋိပဒံ ထောမေတိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိ ဉာဏံ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပောတိ ဝိတက္ကော။ သေသံ ဓမ္မတော သုဝိညေယျမေဝ။

၁၄။ ဧဝံ ¶ စတ္တာရောပိ မဂ္ဂေ ဧကတော ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တေဟိ မဂ္ဂေဟိ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာနိ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ဒဿေတုံ ‘‘ဣဒံ ခေါ ပန၊ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိမာဟ။ ဇာတိပိ ဒုက္ခာတိအာဒီသု တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ နိဗ္ဗတ္တမာနာနံ သတ္တာနံ သဗ္ဗပဌမံ ရူပါရူပဓမ္မပ္ပဝတ္တိ ဣဓ ဇာတိ နာမ၊ သာ စ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေသု ဥပလဗ္ဘမာနာနံ ဒုက္ခာဒီနံ ဝတ္ထုဘာဝတော ဒုက္ခာ၊ ဧဝံ ဇရာဒီသု ဒုက္ခဝတ္ထုကတာယ ဒုက္ခတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ပန ဒုက္ခဒုက္ခဝိပရိဏာမဒုက္ခသင်္ခါရဒုက္ခဝသေန ဒုက္ခာ ဧဝ။ ပေါနောဘဝိကာတိ ပုနဗ္ဘဝကရဏံ ပုနဗ္ဘဝေါ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ ပုနဗ္ဘဝေါ သီလမေတိဿာတိ ပေါနောဘဝိကာ။ နန္ဒိရာဂသဟဂတာတိ ဧတ္ထ ရူပါဒီသု နန္ဒတိ ပိယာယတီတိ နန္ဒီ၊ သာ ဧဝ ရာဂေါတိ နန္ဒိရာဂေါတိ ဘာဝပ္ပဓာနောယံ နိဒ္ဒေသော၊ နန္ဒိရာဂတ္တန္တိ ¶ အတ္ထော။ တေန သဟဂတာနိ နန္ဒိရာဂသဟဂတာ။ တတြ တတြာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ။ ရူပါဒီသု ဆသု အာရမ္မဏေသု ကာမဿာဒနဝသေန ပဝတ္တာ ကာမတဏှာ နာမ။ သဿတဒိဋ္ဌိယာ သဟ ပဝတ္တာ ဘဝတဏှာ။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ သဟ ပဝတ္တာ ဝိဘဝတဏှာ။ အသေသဝိရာဂနိရောဓောတိအာဒိနာ နိဗ္ဗာနမေဝ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ဝိရဇ္ဇနံ ဝိဂမနံ ဝိရာဂေါ။ နိရုဇ္ဈနံ နိရောဓော။ ဥဘယေနာပိ သုဋ္ဌု ဝိဂမောဝ ဝုစ္စတိ။ အသေသာယပိ တဏှာယ ဝိရာဂေါ၊ နိရောဓော စ ယေန ဟောတိ၊ သော အသေသဝိရာဂနိရောဓော၊ နိဗ္ဗာနမေဝ။ ယသ္မာ စ တံ အာဂမ္မ တဏှံ၊ ဝဋ္ဋဉ္စ စဇန္တိ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ ဝိမုစ္စန္တိ န အလ္လီယန္တိ၊ တသ္မာ စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ မုတ္တိ အနာလယောတိ ဝုစ္စတိ။

၁၅။ စက္ခုန္တိအာဒီနိ ဉာဏဝေဝစနာနေဝ။

၁၆။ ယာဝကီဝဉ္စာတိ ယတ္တကံ ကာလံ။ တိပရိဝဋ္ဋန္တိ သစ္စဉာဏ၊ ကိစ္စဉာဏ၊ ကတဉာဏသင်္ခါတာနံ တိဏ္ဏံ ပရိဝဋ္ဋာနံ ဝသေန တိပရိဝဋ္ဋံ ဉာဏဒဿနံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ ဣဒံ ဒုက္ခသမုဒယ’’န္တိ ဧဝံ စတူသု သစ္စေသု ယထာဘူတဉာဏံ သစ္စဉာဏံ နာမ။ တေသု ဧဝ ‘‘ပရိညေယျံ ပဟာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ ဘာဝေတဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စဇာနနဉာဏံ ကိစ္စဉာဏံ နာမ။ ‘‘ပရိညာတံ ပဟီနံ သစ္ဆိကတံ ဘာဝိတ’’န္တိ တဿ ကိစ္စဿ ကတဘာဝဇာနနဉာဏံ ကတဉာဏံ နာမ။ ဒွါဒသာကာရန္တိ တေသမေဝ ဧကေကသ္မိံ သစ္စေ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ အာကာရာနံ ဝသေန ဒွါဒသာကာရံ။

အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါတိ ပစ္စညာသိန္တိ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ အရဟတ္တံ ပတ္တောတိ ဧဝံ န ပဋိဇာနိံ။ ယတော စ ခေါတိ ယတော ဗောဓိမူလေ နိသိန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ ¶ ။ အထာဟန္တိ တတော ပရံ အဟံ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေတိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ အကုပ္ပာ မေတိအာဒိ တဿ ပဝတ္တိအာကာရဒဿနံ။ တတ္ထ အကုပ္ပာ မေ ဝိမုတ္တီတိ အရဟတ္တဖလံ တဿ မဂ္ဂသင်္ခါတကာရဏတော စ အာရမ္မဏတော စ အကုပ္ပတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဣမသ္မိံ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိန္တိ နိဂ္ဂါထသုတ္တေ။ ဘညမာနေတိ ဘဏိယမာနေ။ ဓမ္မစက္ခုန္တိ ဣဓ စတုသစ္စဓမ္မေသု စက္ခုကိစ္စကရဏတော သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ အဓိပ္ပေတော။ ယံ ကိဉ္စီတိအာဒိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တေပိ ကိစ္စဝသေန အသမ္မောဟတော ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

၁၇။ ဓမ္မစက္ကန္တိ ပဋိဝေဓဉာဏဓမ္မဉ္စေဝ ဒေသနာဉာဏဓမ္မဉ္စ ပဝတ္တနဋ္ဌေန စက္ကန္တိ ဓမ္မစက္ကံ ¶ ။ ဩဘာသောတိ သဗ္ဗညုတညာဏာနုဘာဝေန ပဝတ္တော စိတ္တပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနော ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ ဖရိတွာ ဌိတော ဩဘာသော။

၁၈။ ဒိဋ္ဌော အရိယသစ္စဓမ္မော ဧတေနာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ အတ္တနော ပစ္စက္ခတော အဓိဂတတ္တာ န ပရံ ပစ္စေတိ၊ ပရဿ သဒ္ဓါယ ဧတ္ထ န ပဝတ္တတီတိ အပရပ္ပစ္စယော။ ဧဟိ ဘိက္ခူတိ ဧတ္တကေ ဝုတ္တမတ္တေ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ဥပသမ္ပဒါ စ သိဇ္ဈတိ၊ တေနေဝ တတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေန ပရိစ္ဆေဒေါ ဒဿိတောတိ ဝဒန္တိ။ ကေစိ ပန ‘‘သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာတိ ဝစနပရိယောသာနေ ဧဝ ဥပသမ္ပဒါ သိဇ္ဈတိ၊ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘ဧဟိ ဘိက္ခူတိ ဘဂဝတော ဝစနေနာ’တိ ဣဒံ ဧဟိဘိက္ခုသဒ္ဒေါပလက္ခိတဝစနံ ဧဟိဘိက္ခုဝစနန္တိအာဒိပဒဝသေန ဝုတ္တံ မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါတိအာဒီသု ဝိယာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တဒေတံ ပဌမပါရာဇိကဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဘဂဝါ ဟိ…ပေ… ဧဟိ ဘိက္ခု၊ စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၄၅ ဘိက္ခူပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ) ဣမိနာ ဝစနေန သမေတိ။ ယတ္တကဉှိ ဘဂဝတာ နိယမေန ဝုစ္စတိ၊ တတ္တကံ သဗ္ဗမ္ပိ အင်္ဂမေဝ။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနဉှိ ဧတံ ပရိပုဏ္ဏံ ဝုစ္စတိ၊ အသေက္ခာနံ ပန ‘‘စရ ဗြဟ္မစရိယ’’န္တိ ပရိယောသာနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ သိက္ခတ္တယသမိဒ္ဓိတော။ လောကိယသမ္ပဒါဟိ ဥပရိဘူတာ သေဋ္ဌဘူတာ သမ္ပဒါတိ ဥပသမ္ပဒါ။

၁၉-၂၁။ နီဟာရဘတ္တောတိ ဘိက္ခူဟိ ဂါမတော နီဟရိတွာ ဒိန္နဘတ္တော။ ကလ္လံ နူတိ ယုတ္တံ နု။ ဧတံ မမာတိအာဒိ ယထာက္ကမံ တဏှာမာနဒိဋ္ဌိဂါဟာနံ ဒဿနံ။

၂၂-၂၃။ တသ္မာ ¶ တိဟာတိ ဧတ္ထ တိဟာတိ နိပါတမတ္တံ၊ တသ္မာတိ အတ္ထော။ နိဗ္ဗိန္ဒတီတိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာဝသေန ဥက္ကဏ္ဌတိ။ ဝိရဇ္ဇတီတိ စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ ဝသေန န ရဇ္ဇတိ။ ဝိမုစ္စတီတိ ဖလဝသေန ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိန္တိအာဒိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဒဿနံ။ ဗြဟ္မစရိယန္တိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ။ ကရဏီယံ စတူသု သစ္စေသု စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ပစ္စေကံ ကတ္တဗ္ဗံ ပရိညာဒိဝသေန သောဠသဝိဓံ ကိစ္စံ။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ဣတ္ထဘာဝါယ သောဠသကိစ္စဘာဝါယ၊ ကိလေသက္ခယာယ ဝါ အပရံ ပုန မဂ္ဂဘာဝနာကိစ္စံ မေ နတ္ထီတိ ပဇာနာတိ။ အထ ဝါ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ဣတ္ထဘာဝတော ဝတ္တမာနက္ခန္ဓသန္တာနတော အပရံ ခန္ဓသန္တာနံ မယှံ န ဘဝိဿတီတိ အတ္ထော။

ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ

၁၅။ အာဠမ္ဗရန္တိ ပဏဝံ။ ဝိကေသိကန္တိ ဝိပ္ပကိဏ္ဏကေသံ။ ဝိက္ခေဠိကန္တိ ဝိဿန္ဒမာနလာလံ ¶ ။ သုသာနံ မညေတိ သုသာနံ ဝိယ အဒ္ဒသ သကံ ပရိဇနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီတိ သံဝေဂဝသပ္ပဝတ္တံ ဝစနံ နိစ္ဆာရေသိ။ ဥပဿဋ္ဌန္တိ ဒုက္ခေန သမ္မိဿံ၊ ဒုက္ခောတိဏ္ဏံ သဗ္ဗသတ္တကာယဇာတန္တိ အတ္ထော။

၂၆။ ဣဒံ ခေါ ယသာတိ ဘဂဝါ နိဗ္ဗာနံ သန္ဓာယာဟ။ အနုပုဗ္ဗိံ ကထန္တိ အနုပဋိပါဋိကထံ။ အာဒီနဝန္တိ ဒေါသံ။ ဩကာရန္တိ နိဟီနတာ နိဟီနဇနသေဝိတတ္တာ။ သံကိလေသန္တိ တေဟိ သတ္တာနံ သံကိလေသနံ၊ သံကိလေသဝိသယန္တိ ဝါ အတ္ထော။ ကလ္လစိတ္တန္တိ အရောဂစိတ္တံ။ သာမံ အတ္တနာဝ ဥက္ကံသော ဥက္ခိပနံ ဧတိဿန္တိ သာမုက္ကံသိကာ၊ သစ္စဒေသနာ။ တဿာ သရူပဒဿနံ ‘‘ဒုက္ခ’’န္တိအာဒိ။

၂၇။ အဿဒူတေတိ အဿအာရုဠှေ ဒူတေ။ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရန္တိ ဣဒ္ဓိကိရိယံ။ အဘိသင်္ခရေသိ အကာသိ။

၂၈။ ယထာဒိဋ္ဌန္တိ ပဌမမဂ္ဂေန ဒိဋ္ဌံ စတုဿစ္စဘူမိံ သေသမဂ္ဂတ္တယေန ပစ္စဝေက္ခန္တဿ၊ ပဿန္တဿာတိ အတ္ထော။ မာတု နော ဇီဝိတန္တိ ဧတ္ထ နောတိ နိပါတမတ္တံ၊ မာတု ဇီဝိတန္တိ အတ္ထော။ ယသဿ ခီဏာသဝတ္တာ ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခု၊ သွာက္ခာတော ဓမ္မော၊ စရ ဗြဟ္မစရိယ’’န္တိ ဧတ္တကေနေဝ ဘဂဝါ ဥပသမ္ပဒံ အဒါသိ။ ခီဏာသဝါနဉှိ ဧတ္တကေနေဝ ဥပသမ္ပဒါ အနုညာတာ ပုဗ္ဗေဝ ဒုက္ခဿ ပရိက္ခီဏတ္တာ။ စရ ဗြဟ္မစရိယန္တိ သာသနဗြဟ္မစရိယသင်္ခါတံ သိက္ခာပဒပူရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ။

၃၀။ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနန္တိ ¶ သေဋ္ဌိနော စ အနုသေဋ္ဌိနော စ ပဝေဏီဝသေန အာဂတာ ယေသံ ကုလာနံ သန္တိ၊ တေသံ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနံ ကုလာနံ။ ဩရကောတိ လာမကော။

၃၂-၃၃။ မာ ဧကေန ဒွေတိ ဧကေန မဂ္ဂေန ဒွေ ဘိက္ခူ မာ အဂမိတ္ထ။ ဝိသုဒ္ဓေ သတ္တေ၊ ဂုဏေ ဝါ မာရေတီတိ မာရော။ ပါပေ နိယုတ္တော ပါပိမာ။

သဗ္ဗပါသေဟီတိ သဗ္ဗကိလေသပါသေဟိ။ ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာတိ ယေ ဒိဗ္ဗကာမဂုဏနိဿိတာ၊ မာနုသကကာမဂုဏနိဿိတာ စ ကိလေသပါသာ နာမ အတ္ထိ၊ သဗ္ဗေဟိ တေဟိ။ ‘‘တွံ ဗုဒ္ဓါ’’တိ ဒေဝမနုဿေဟိ ကရိယမာနသက္ကာရသမ္ပဋိစ္ဆနံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။

အန္တလိက္ခေ ¶ စရန္တေ ပဉ္စာဘိညေပိ ဗန္ဓတီတိ အန္တလိက္ခစရော၊ ရာဂပါသော။ မာရော ပန ပါသမ္ပိ အန္တလိက္ခစရံ မညတိ။ မာနသောတိ မနောသမ္ပယုတ္တော။

ဇာနာတိ မန္တိ သော ကိရ ‘‘မဟာနုဘာဝေါ အညော ဒေဝပုတ္တော နိဝါရေတီတိ ဘီတော နိဝတ္တိဿတိ နု ခေါ’’တိသညာယ ဝတွာ ‘‘နိဟတော တွမသိ အန္တကာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဇာနာတိ မ’’န္တိ ဒုမ္မနော ပလာယိ။

၃၄။ ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒီတိ ယသ္မာ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝါယ ဥပနိဿယရဟိတာနမ္ပိ ပဗ္ဗဇိတုကာမတာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ ဗုဒ္ဓါ စ တေ န ပဗ္ဗာဇေန္တိ၊ တသ္မာ တေသမ္ပိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဝိဓိံ ဒဿေန္တော ဧဝံ ပရိဝိတက္ကေသီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥပနိဿယသမ္ပန္နာ ပန ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝေနေဝ ပဗ္ဗဇန္တိ။ ယေ ပဋိက္ခိတ္တပုဂ္ဂလာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သယံ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ‘‘ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ’’တိအာဒိဝစနတော ကေသစ္ဆေဒနကာသာယစ္ဆာဒနသရဏဒါနာနိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ၊ တေသု ပစ္ဆိမဒွယံ ဘိက္ခူဟိ ဧဝ ကာတဗ္ဗံ၊ ကာရေတဗ္ဗံ ဝါ။ ‘‘ပဗ္ဗာဇေဟီ’’တိ ဣဒံ တိဝိဓမ္ပိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ခဏ္ဍသီမံ နေတွာတိ ဘဏ္ဍုကမ္မာရောစနပရိဟရဏတ္ထံ။ ဘိက္ခူနဉှိ အနာရောစေတွာ ဧကသီမာယ ‘‘ဧတဿ ကေသေ ဆိန္ဒာ’’တိ အညံ အာဏာပေတုမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ။ ပဗ္ဗာဇေတွာတိ ကေသာဒိစ္ဆေဒနမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ကာသာယာနိ အစ္ဆာဒေတွာ’’တိ ဝိသုံ ဝုတ္တတ္တာ။ ပဗ္ဗာဇေတုံ န လဘတီတိ သရဏဒါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ အနုပသမ္ပန္နေန ဘိက္ခုအာဏတ္တိယာ ဒိန္နမ္ပိ သရဏံ န ရုဟတိ။

ယသဿီတိ ပရိဝါရသမ္ပန္နော။ နိဇ္ဇီဝနိဿတ္တဘာဝန္တိ ‘‘ကေသာ နာမ ဣမသ္မိံ သရီရေ ပါဋိယေက္ကော ကောဋ္ဌာသော အစေတနော အဗျာကတော သုညော ¶ နိဿတ္တော ထဒ္ဓါ ပထဝီဓာတူ’’တိအာဒိနယံ သင်္ဂဏှာတိ၊ သဗ္ဗံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၃၁၁) အာဂတနယေန ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပုဗ္ဗေတိ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေသု။ မဒ္ဒိတသင်္ခါရောတိ ဝိပဿနာဝသေန ဝုတ္တံ။ ဘာဝိတဘာဝနောတိ သမထဝသေနာပိ။

ကာသာယာနိ တိက္ခတ္တုံ ဝါ…ပေ… ပဋိဂ္ဂါဟာပေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ‘‘သဗ္ဗဒုက္ခနိဿရဏတ္ထာယ ဣမံ ကာသာဝံ ဂဟေတွာ’’တိ ဝါ ‘‘တံ ကာသာဝံ ဒတွာ’’တိ ဝါ ဝတွာ ‘‘ပဗ္ဗာဇေထ မံ၊ ဘန္တေ၊ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ ဧဝံ ယာစနပုဗ္ဗကံ စီဝရံ ပဋိစ္ဆာပေတိ။ အထာပီတိအာဒိ တိက္ခတ္တုံ ပဋိဂ္ဂါဟာပနတော ပရံ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနံ။ အထာပီတိ တတော ပရမ္ပီတိ အတ္ထော။ ကေစိ ပန ‘‘စီဝရံ အပ္ပဋိဂ္ဂါဟာပေတွာ ပဗ္ဗဇနပ္ပကာရဘေဒဒဿနတ္ထံ ‘‘အထာပီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ အထာပီတိ စ အထ ဝါတိ အတ္ထော’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အဒိန္နံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣမိနာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ န ရုဟတီတိ ဒဿေတိ။

ပါဒေ ¶ ဝန္ဒာပေတွာတိ ပါဒါဘိမုခံ နမာပေတွာ။ ဒူရေ ဝန္ဒန္တောပိ ဟိ ပါဒေ ဝန္ဒတီတိ ဝုစ္စတိ။ ဥပဇ္ဈာယေန ဝါတိ ဧတ္ထ ယဿ သန္တိကေ ဥပဇ္ဈံ ဂဏှာတိ၊ အယံ ဥပဇ္ဈာယော။ အာဘိသမာစာရိကေသု ဝိနယနတ္ထံ ယံ အာစရိယံ ကတွာ နိယျာတေန္တိ၊ အယံ အာစရိယော။ သစေ ပန ဥပဇ္ဈာယော သယမေဝ သဗ္ဗံ သိက္ခာပေတိ၊ အညသ္မိံ န နိယျာတေတိ၊ ဥပဇ္ဈာယောဝဿ အာစရိယောပိ ဟောတိ၊ ယထာ ဥပသမ္ပဒါကာလေ သယမေဝ ကမ္မဝါစံ ဝါစေန္တော ဥပဇ္ဈာယောဝ ကမ္မဝါစာစရိယောပိ ဟောတိ။

အနုနာသိကန္တံ ကတွာ ဒါနကာလေ အန္တရာ ဝိစ္ဆေဒေါ န ကာတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဧကသမ္ဗန္ဓာနီ’’တိ။

‘‘အာဘိသမာစာရိကေသု ဝိနေတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ သေခိယဝတ္တခန္ဓကဝတ္တေသု၊ အညေသု

စ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိအာဒိလောကဝဇ္ဇသိက္ခာပဒေသု သာမဏေရေဟိ ဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ တတ္ထ အဝတ္တမာနော အလဇ္ဇီ၊ ဒဏ္ဍကမ္မာရဟော စ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။

ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒုတိယမာရကထာဝဏ္ဏနာ

၃၅။ ပါဠိယံ ¶ အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိံ အနုပါပုဏာထာတိ ‘‘ခီဏာသဝါ မယံ၊ ကိံ အမှာကံ ပဓာနေနာ’’တိ ဝါသနာဒေါသေန ဝေါသာနံ အနာပဇ္ဇိတွာ ပန္တေသု သေနာသနေသု ဖလသမာပတ္တိယာဝ ဝီတိနာမနတ္ထံ၊ တံ ဒိသွာ အညေသမ္ပိ ဒိဋ္ဌာနုဂတိသမာပဇ္ဇနတ္ထဉ္စ ဩဝဒတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဒုတိယမာရကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ

၃၆။ ဣဒံ နေသံ ပုဗ္ဗကမ္မန္တိ တေသံ တိံသဇနာနံ ဧကတော အဘိသမယဿ ပုဗ္ဗကမ္မံ။ အညမ္ပိ တေသံ ပစ္စေကံ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေသု သဒ္ဓမ္မဿဝနသရဏဂမနဒါနသီလသမာဓိဝိပဿနာသမာယောဂဝသေန ဗဟုံ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယံ ကုသလံ အတ္ထေဝါတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဣတရထာ ဟိ တဒဟေဝ ပဋိဝေဓော၊ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝါဒိဝိသေသော စ န သမ္ပဇ္ဇေယျ။

ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ

၃၇-၃၈။ ပါဠိယံ ¶ အဂရူတိ ဘာရိယံ န သိယာတိ အတ္ထော။ ဥဘိန္နံ သဇောတိဘူတာနန္တိ ဥဘောသု သဇောတိဘူတေသု။ ပတ္တေ ပက္ခိပီတိ တံ နာဂံ နိဟတတေဇံ ဓမ္မဒေသနာယ သန္တပ္ပေတွာ သရဏသီလာနိ ဒတွာ သကလရတ္တိံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသိတွာ ဌိတံ ဇဋိလာနံ ဒဿနတ္ထံ ပတ္တေ ပက္ခိပိ၊ န အဟိတုဏ္ဍိကော ဝိယ ဗလက္ကာရေနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယတြ ဟိ နာမာတိ ယော နာမ။

၃၉။ အဇ္ဇဏှောတိ အဇ္ဇ ဧကဒိဝသံ။ အဂ္ဂိသာလမှီတိ အဂျာဂါရေ။ သုမနာနံ ဗုဒ္ဓါနံ မနသာ သဒိသော မနော အဿာတိ သုမနမနသော။ အဓိစိတ္တောတိ မဟာကရုဏာဒီဟိ အဓိစိတ္တော။ ဥဒိစ္ဆရေတိ ဥလ္လောကေသုံ၊ ပရိဝါရေသုန္တိ အတ္ထော။ အနေကဝဏ္ဏာ အစ္စိယောတိ ဆဗ္ဗဏ္ဏရံသိယော ဝုတ္တာ။ အဟံ တေ ဓုဝဘတ္တေန ပဋိမာနနံ ကရိဿာမီတိ သေသော။

၄၀။ အဘိက္ကန္တာယ ¶ ရတ္တိယာတိ ပရိက္ခီဏာယ ရတ္တိယာ၊ မဇ္ဈရတ္တိသမယေတိ အတ္ထော။ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာတိ အဘိရူပစ္ဆဝိဝဏ္ဏာ။ ကေဝလကပ္ပန္တိ ဧတ္ထ ကေဝလ-သဒ္ဒဿ အနဝသေသတ္ထော၊ ကပ္ပ-သဒ္ဒဿ သမန္တဘာဝေါ၊ တသ္မာ အနဝသေသံ သမန္တတော ဝနသဏ္ဍန္တိ အတ္ထော။ စတုဒ္ဒိသာတိ စတူသု ဒိသာသု။ ယတြ ဟိ နာမာတိ ယံ နာမ။

၄၃။ အင်္ဂမဂဓာတိ အင်္ဂမဂဓရဋ္ဌဝါသိနော။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယန္တိ အဘိညိဒ္ဓိယေဝ ပဋိပက္ခာနံ တိတ္ထိယာနံ၊ ဝေနေယျသတ္တဂတဒေါသာနဉ္စ ဟရဏတော အပနယနတော ပါဋိဟာရိယံ၊ တံ တံ ဝါ သတ္တဟိတံ ပဋိစ္စ ဟရိတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗန္တိ ပဋိဟာရိယံ၊ တဒေဝ ပါဋိဟာရိယံ။ ဣဒ္ဓိ ဧဝ ပါဋိဟာရိယံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ။

၄၄။ ပံသုကူလံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီတိ ပုဏ္ဏာယ ဒါသိယာ သရီရံ ပရိက္ခိပိတွာ ဆဍ္ဍိတံ သာဏမယံ ကိမိကုလာကုလံ ပရိယေသနဝသေန ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ၊ ယံ ဘဂဝါ ဘူမိံ ကမ္ပေန္တော ပါရုပိတွာ ပစ္ဆာ မဟာကဿပတ္ထေရဿ အဒါသိ၊ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။ ကတ္ထ နု ခေါတိအာဒိပရိဝိတက္ကော ဇဋိလာနံ ဝိဝိဓပါဋိဟာရိယဒဿနတ္ထံ ကတော။ ပါဏိနာ ခဏန္တော ဝိယ ဣဒ္ဓိယာ မတ္တိကံ အပနေတွာ ဒိန္နတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ပါဏိနာ ပေါက္ခရဏိံ ခဏိတွာ’’တိ။

၄၆။ ဖာလိယန္တု၊ ကဿပ၊ ကဋ္ဌာနီတိ ဥရုဝေလကဿပေန နိဝေဒိတေ ဧဝမဝေါစာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။

၄၉။ အန္တရဋ္ဌကာသု ¶ ဟိမပါတသမယေတိ ဧတ္ထ မာဃမာသဿ အဝသာနေ စတဿော၊ ဖဂ္ဂုဏမာသဿ အာဒိမှိ စတဿောတိ ဧဝံ ဥဘိန္နံ မာသာနံ အန္တရေ အဋ္ဌရတ္တိယော အန္တရဋ္ဌကာ နာမ။ တာသု အန္တရဋ္ဌကာသု ရတ္တီသု ဟိမပါတကာလေ။ ဥမ္မုဇ္ဇနနိမုဇ္ဇနမ္ပိ သဟသာ တဒုဘယကရဏဝသေန ဝုတ္တံ။

၅၀။ ဥဒကဝါဟကောတိ ဥဒကောဃော။ ရေဏုဟတာယာတိ ရဇောကိဏ္ဏာယ၊ အတိန္တာယာတိ အတ္ထော။ နာဝါယာတိ ကုလ္လေန။ ဣဒံ နု တွံ မဟာသမဏာတိ ဣဓ နု တွံ။ ဓ-ကာရဿ ဒ-ကာရံ၊ အနုသာရဉ္စ ကတွာ ‘‘ဣဒံ နူ’’တိ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကမိဒါဟ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၆၅၊ ၂၆၅) ဝိယ။ ‘‘ဣမသ္မိံ ပဒေသေ တွံ နု ခေါ ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ အယမဟမသ္မီတိ အယမဟံ ဣဓ ဌိတောသ္မီတိ အတ္ထော။

၅၁။ စိရပဋိကာတိ ¶ စိရကာလတော ပဋ္ဌာယ။ ကေသမိဿံ သဗ္ဗံ ပရိက္ခာရံ ဥဒကေ ပဝါဟေတွာတိပိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အရဏိကမဏ္ဍလုအာဒိကာ တာပသပရိက္ခာရာ ခါရီ နာမ၊ တံဟရဏကကာဇံ ခါရိကာဇံ နာမ။ အဂ္ဂိဟုတမိဿန္တိ အဂ္ဂိပူဇောပကရဏသဟိတံ။

၅၂-၃။ ဥပသဂ္ဂေါတိ ဥပဒ္ဒဝေါ။ ‘‘အဍ္ဎုဍ္ဎာနိ ပါဋိဟာရိယသဟဿာနီ’’တိ ဣဒံ နာဂဒမနာဒီနိ ပန္နရသ ပါဋိဟာရိယာနိ ဝဇ္ဇေတွာ ဝုတ္တံ အပ္ပကမဓိကံ ဂဏနူပဂံ န ဟောတီတိ။

၅၄။ ဂယာယန္တိ ဂယာနာမိကာယ နဒိယာ အဒူရဘဝတ္တာ ဂါမော ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဂယာ နာမ ဇာတော၊ တဿံ။ ဂယာသီသေတိ ဧဝံနာမကေ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ။

‘‘ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… သုခံ ဝါ’’တိအာဒိနာ စက္ခုဝိညာဏဝီထိစိတ္တေသု သောမနဿဒေါမနဿဥပေက္ခာဝေဒနာမုခေန သေသာရူပက္ခန္ဓာနမ္ပိ အာဒိတ္တတံ ဒဿေတိ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ မနောတိ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ မနောဒွါရဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ မနောဝိညာဏန္တိ မနောဒွါရဝီထိပအယာပန္နမေဝ ဂဟိတံ။

ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာဝဏ္ဏနာ

၅၅။ ယညာ ¶ အဘိဝဒန္တီတိ ယာဂဟေတု ဣဇ္ဈန္တီတိ ဝဒန္တိ။ ဥပဓီသူတိ ဧတ္ထ ဒုက္ခသုခါဒီနံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန စတ္တာရော ဥပဓီ ကာမခန္ဓကိလေသအဘိသင်္ခါရူပဓီနံ ဝသေန။ တေသု ခန္ဓူပဓိ ဣဓာဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘ခန္ဓူပဓီသု မလန္တိ ဉတွာ’’တိ။ ယညာတိ ယညဟေတု။ ယိဋ္ဌေတိ မဟာယာဂေ။ ဟုတေတိ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ကတ္တဗ္ဗေ အဂ္ဂိပရိစရဏေ။ ကိံ ဝက္ခာမီတိ ကထံ ဝက္ခာမိ။

၅၇-၈။ အာသီသနာတိ မနောရထာ။ သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏနိက္ခေနာတိ သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏဿ ရာသိနာ။ သုဝဏ္ဏေသု ဟိ ယုတ္တိကတံ ဟီနံ။ တတော ရသဝိဒ္ဓံ သေဋ္ဌံ၊ တတော အာကရုပ္ပန္နံ သေဋ္ဌံ၊ တတော ယံကိဉ္စိ ဒိဗ္ဗသုဝဏ္ဏံ သေဋ္ဌံ ¶ ၊ တတြာပိ စာမီကရံ၊ တတော သာတကုမ္ဘံ၊ တတော ဇမ္ဗုနဒံ၊ တတောပိ သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏံ သေဋ္ဌံ။ တဿ နိက္ခံ နာမ ပဉ္စသုဝဏ္ဏပရိမာဏံ။ အဋ္ဌသုဝဏ္ဏာဒိဘေဒံ အနေကဝိဓမ္ပိ ဝဒန္တိ။ ဒသသု အရိယဝါသေသူတိ –

‘‘ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဧကာရက္ခော စတုရာပဿေနော ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော သမဝယသဋ္ဌေသနော အနာဝိလသင်္ကပ္ပော ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော သုဝိမုတ္တစိတ္တော သုဝိမုတ္တပညော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၄၈၊ ၃၆၀၊ အ။ နိ။ ၁၀။၁၉) –

ဧဝမာဂတေသု ဒသသု အရိယဝါသေသု။ တတ္ထ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနောတိ ပဉ္စနီဝရဏေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တတာ ဝုတ္တာ။ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတောတိ ဣဋ္ဌာဒီသု ဆသု အာရမ္မဏေသု သောမနဿိတာဒိပဋိပက္ခာ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ ဝုတ္တာ။ ဧကာရက္ခောတိ ဥပဋ္ဌိတသတိတာ။ သင်္ခါယသေဝနာ အဓိဝါသနာ ပရိဝဇ္ဇနာ ဝိနောဒနာသင်္ခါတာနိ စတ္တာရိ အပဿေနာ နိဿယာ ဧတဿာတိ စတုရာပဿေနော၊ ဧတေန စ တေ နိဿယာ ဒဿိတာ။ ပဏုန္နာနိ အပနီတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတိကေဟိ ပစ္စေကံ ဂဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိသစ္စာနိ ယဿ၊ သော ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော၊ တေန လောကိယဉာဏေန ဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနံ ဝုတ္တံ။ ကာမေသနာ ဘဝေသနာဗြဟ္မစရိယေသနာသင်္ခါတာ ဧသနာ သမ္မဒေဝ အဝယာ အနူနာ သဋ္ဌာ နိသဋ္ဌာ အနေနာတိ သမဝယသဋ္ဌေသနော။ ဧတေန တိဏ္ဏံ ဧသနာနံ အဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ‘‘အနာဝိလသင်္ကပ္ပော’’တိ ဣမိနာ ကာမဝိတက္ကာဒီဟိ အနာဝိလစိတ္တတာ။ ‘‘ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော’’တိ ဣမိနာ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာယောဂေန ဝိဂတဒရထတာ ဝုတ္တာ။ ‘‘သုဝိမုတ္တစိတ္တော’’တိ ဣမိနာ မဂ္ဂေါ။ ‘‘သုဝိမုတ္တပညော’’တိ ဣမိနာ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏမုခေန ဖလဉာဏံ ဝုတ္တံ။ ဧတေ ဟိ အရိယာ ဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ အရိယဝါသာတိ ဝုစ္စန္တိ ¶ ။ တေ ပန ဝါသာ ဝုတ္ထာ ဝသိတာ သမ္ပာဒိတာ ယေန၊ သော ဝုတ္ထဝါသော၊ ဘဂဝါ။ ဒသဗလောတိ ဒသဟိ ကာယဗလေဟိ၊ ဉာဏဗလေဟိ စ ဥပေတော။ ယာနိ ဟေတာနိ –

‘‘ကာဠာဝကဉ္စ ဂင်္ဂေယျံ၊ ပဏ္ဍရံ တမ္ဗပိင်္ဂလံ၊

ဂန္ဓမင်္ဂလဟေမဉ္စ၊ ဥပေါသထဆဒ္ဒန္တိမေ ဒသာ’’တိ။ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၄၈၊ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၂၂၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၁၀။၂၁၊ ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၇၆၀၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၇၅၊ ဗု။ ဝ။ အဋ္ဌ။ ၁။၃၉၊ စူဠနိ။ အဋ္ဌ။ ၈၁၊ ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၄၄) –

ဧဝံ ¶ ဝုတ္တာနိ ဒသဟတ္ထိကုလာနိ ပုရိမပုရိမတော ဒသဗလဂုဏောပေတာနိ၊ တေသု သဗ္ဗဇေဋ္ဌာနံ ဒသန္နံ ဆဒ္ဒန္တာနံ ဗလာနိ ဘဂဝတော ကာယဿ ဒသဗလာနိ နာမ။ တဉ္စ ကာဠာဝကသင်္ခါတာနံ ပကတိဟတ္ထီနံ ကောဋိသဟဿဿ၊ မဇ္ဈိမပုရိသာနံ ပန ဒသန္နံ ကောဋိသဟဿာနဉ္စ ဗလံ ဟောတိ၊ တံ ‘‘နာရာယနသင်္ဃာတဗလ’’န္တိပိ ဝုစ္စတိ။

ယာနိ ပနေတာနိ ပါဠိယံ ‘‘ဣဓ၊ သာရိပုတ္တ၊ တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၁၄၈၊ အ။ နိ။ ၁၀။၂၁၊ ဝိဘ။ ၇၆၀၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၄၄) ဝုတ္တာနိ ဌာနာဌာနဉာဏဗလံ၊ ကမ္မဝိပါကဉာဏဗလံ၊ သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိပဋိပဒါဉာဏဗလံ၊ အနေကဓာတုနာနာဓာတုလောကဉာဏဗလံ၊ သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတာဉာဏဗလံ၊ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဉာဏဗလံ၊ ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသဝေါဒါနဝုဋ္ဌာနဉာဏဗလံ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏဗလံ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဗလံ၊ အာသဝက္ခယဉာဏဗလန္တိ ဒသဗလဉာဏာနိ၊ ဣမာနိ ဘဂဝတော ဒသဗလာနိ နာမ။ ဒသဟိ အသေက္ခေဟိ အင်္ဂေဟီတိ အရဟတ္တဖလသမ္ပယုတ္တေဟိ ပါဠိယံ ‘‘အသေက္ခာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… အသေက္ခော သမ္မာသမာဓိ၊ အသေက္ခံ သမ္မာဉာဏံ၊ အသေက္ခာ သမ္မာဝိမုတ္တီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၄၈၊ ၃၆၀) ဧဝံ ဝုတ္တေဟိ ဒသဟိ အသေက္ခဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော။ ဧတ္ထ စ ဒဿနဋ္ဌေန ဝုတ္တာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဧဝ ဇာနနဋ္ဌေန သမ္မာဉာဏန္တိပိ ဝုတ္တာ၊ ဝုတ္တာဝသေသာ ပန ဖလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ သဗ္ဗေ ဖဿာဒိဓမ္မာ သမ္မာဝိမုတ္တီတိ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ

၆၀။ သာရီဗြာဟ္မဏိယာ ¶ ပုတ္တော သာရိပုတ္တော။ မောဂ္ဂလီဗြာဟ္မဏိယာ ပုတ္တော မောဂ္ဂလ္လာနော။ ဆန္နပရိဗ္ဗာဇကဿာတိ သေတဝတ္ထေန ဟိရိကောပီနံ ဆာဒေတွာ ဝိစရဏကပရိဗ္ဗာဇကဿ၊ တေန ‘‘နာယံ နဂ္ဂပရိဗ္ဗာဇကော’’တိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥပညာတ’’န္တိ ဣမဿ ဝိဝရဏံ ဉာတော စေဝါတိ။ ‘‘မဂ္ဂ’’န္တိ ဣမဿ ဝိဝရဏံ ဥပဂတော စ မဂ္ဂေါတိ။ တေန စ ဥပညာတန္တိ ဧတ္ထ ဉာတ-သဒ္ဒေါ ဉာဏပရိယာယော။ မဂ္ဂန္တိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန မဂ္ဂေါဝ ဝုတ္တော။ ဥပသဒ္ဒေါ စ ဥပဂမနတ္ထော မဂ္ဂသဒ္ဒေနပိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယသ္မာ ¶ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓနံ နာမ အတ္ထိကေဟိ ဥပညာတံ ဥပဂတဉာဏဉ္စေဝ ဟောတိ၊ တေဟိ ဥပဂတော ပဋိပန္နော မဂ္ဂေါ စ၊ တသ္မာ ယံနူနာဟံ အနုဗန္ဓေယျန္တိ။ ဥပညာတံ နိဗ္ဗာနန္တိ ဥပပတ္တိယာ အနုမာနေန ဉာတံ နိဗ္ဗာနံ။ ‘‘မဂ္ဂ’’န္တိ ဣမဿ ဝိဝရဏံ မဂ္ဂန္တောတိ၊ အနုမာနေန ဉာတံ ပစ္စက္ခတော ဒဿနတ္ထာယ ဂဝေသန္တောတိ အတ္ထော။

နိရောဓော စ နိရောဓူပါယော စ ဧကသေသေန နိရောဓောတိ ဝုတ္တောတိ ဒဿေန္တော ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ ပဋိပါဒေန္တောတိ နိဂမေန္တော။

ဣတော ဥတ္တရီတိ ဣတော မယာ လဒ္ဓသောတာပတ္တိတော ဥတ္တရိ ဣတရမဂ္ဂတ္တယံ ယဒိပိ နတ္ထိ၊ တထာပိ ဧသော ဧဝ မယာ ဂဝေသိတော နိဗ္ဗာနဓမ္မောတိ အတ္ထော။

၆၂-၃။ တဒါရမ္မဏာယာတိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာယ သောတာပတ္တိဖလဝိမုတ္တိယာ။ တေသံ အာယသ္မန္တာနန္တိ သပရိသာနံ တေသံ ဒွိန္နံ ပရိသာနံ တသ္မိံယေဝ ခဏေ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ၊ အဂ္ဂသာဝကာ ပန အတ္တနော ဉာဏကိစ္စဿ မဟန္တတာယ ကတိပါဟစ္စယေန။ တေနာဟ ‘‘ဧဝ’’န္တိအာဒိ။ ဥသူယနကိရိယာယ ကမ္မဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘ဥပယောဂတ္ထေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။

သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၆၄။ ဝဇ္ဇာဝဇ္ဇန္တိ ခုဒ္ဒကံ၊ မဟန္တဉ္စ ဝဇ္ဇံ။ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဥတ္တိဋ္ဌံ နာမ ပိဏ္ဍာယ စရဏံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥတ္တိဋ္ဌေ နပ္ပမဇ္ဇေယျာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၁၆၈) ဝိယ။ ဥတ္တိဋ္ဌတ္ထာယ ¶ ဂဟိတံ ပတ္တံ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ၊ တေနာဟ ‘‘ပိဏ္ဍာယ စရဏကပတ္တ’’န္တိ။ တဿ ဥပနာမေ ကော ဒေါသောတိ အာဟ ‘‘တသ္မိံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ မနုဿာ ဧတသ္မိံယေဝ ဧတေ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တေ ဥစ္ဆိဋ္ဌသညိနော၊ တသ္မာ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တန္တိ ဝုတ္တံ ဥတ္တိဋ္ဌ-သဒ္ဒေနေဝ မနုဿာနံ သညာယ ဥစ္ဆိဋ္ဌတာပိ ဂမ္မတီတိ။ ကေစိ ပန ‘‘ဥစ္ဆိဋ္ဌသဒ္ဒေန သမာနတ္ထော ဥတ္တိဋ္ဌသဒ္ဒေါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဥတ္တိဋ္ဌာ’’တိ တွာပစ္စယန္တောပိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဥဋ္ဌဟိတွာ’’တိ။ ဥပဇ္ဈာယံ ဂဟေတုန္တိ ဥပဇ္ဈာယတ္တံ ¶ မနသာ ဂဟေတုံ၊ ယာစနဝစနေန တဿ အနုမတိံ ဂဟေတုန္တိ ဝါ အတ္ထော။

၆၅။ ပတိဿယနံ ပတိဿော၊ ဂရုံ နိဿာယ ဝတ္တနဘာဝေါ၊ ယံကိဉ္စိ ဂါရဝန္တိ အတ္ထော။ သဟ ပတိဿေန သပ္ပတိဿော၊ ပရံ ဇေဋ္ဌံ ကတွာ တဿောဝါဒေ ဝတ္တနတာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဇေဋ္ဌကဘာဝဉ္စ ဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ။ သာဟူတိ သာဓု သုန္ဒရံ။ လဟူတိ အဂရု၊ သုဘရတာတိ အတ္ထော။ ဩပါယိကန္တိ ဥပါယပဋိသံယုတ္တံ၊ ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇနံ နိတ္ထရဏူပါယောတိ အတ္ထော။ ပတိရူပန္တိ သာမီစိကမ္မမိဒန္တိ အတ္ထော။ ပါသာဒိကေနာတိ ပသာဒါဝဟေန ကာယဝစီပယောဂေန သမ္ပာဒေဟီတိ အတ္ထော။ ကာယေနာတိ ဧတဒတ္ထဝိညာပကံ ဟတ္ထမုဒ္ဒါဒိံ ဒဿေန္တော ကာယေန ဝိညာပေတိ။ သာဓူတိ သမ္ပဋိစ္ဆနံ သန္ဓာယာတိ ဥပဇ္ဈာယေန ‘‘သာဟူ’’တိအာဒီသု ဝုတ္တေသု သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆနံ ဝစနံ သန္ဓာယ ‘‘ကာယေန ဝိညာပေတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပာယော။ အာယာစနဒါနမတ္တေနာတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပဌမံ အာယာစနမတ္တေန၊ တတော ဥပဇ္ဈာယဿ စ ‘‘သာဟူ’’တိအာဒိနာ ဝစနမတ္တေနာတိ အတ္ထော။

၆၆။ အဿာတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ။ ဒွေ စီဝရာနီတိ ဥတ္တရာသင်္ဂံ၊ သင်္ဃာဋိဉ္စ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ ‘‘န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿာ’’တိ ဧတ္ထ န-ကာရတော ပဋ္ဌာယ၊ တေန ‘‘နာတိဒူရေ’’တိအာဒီသု န-ကာရပဋိသိဒ္ဓေသု အာပတ္တိ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋာပတ္တီတိ အာပဒါဥမ္မတ္တခိတ္တစိတ္တဝေဒနဋ္ဋတာဒီဟိ ဝိနာ ပဏ္ဏတ္တိံ အဇာနိတွာပိ ဝဒန္တဿ ဂိလာနဿပိ ဒုက္ကဋမေဝ။ အာပဒါသု ဟိ အန္တရန္တရာ ကထာ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝမညေသုပိ န-ကာရပဋိသိဒ္ဓေသု ဤဒိသေသု၊ ဣတရေသု ပန ဂိလာနောပိ န မုစ္စတိ။ ပါဠိယံ ‘‘ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ’’တိ ဣဒံ ပုဗ္ဗေ တတ္ထ ဌပိတပတ္တာဒိနာ အသင်္ဃဋ္ဋနတ္ထာယ ဝုတ္တံ၊ စက္ခုနာ ဩလောကေတွာပိ အညေသံ အဘာဝံ ဉတွာပိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။ အာပတ္တိယာ အာသန္နန္တိ အာပတ္တိကရဏမေဝ။

ဂါမေတိ အန္တောဂါမေ တာဒိသေ မဏ္ဍပါဒိမှိ။ အန္တရဃရေတိ အန္တောဂေဟေ။ ပဋိက္ကမနေတိ အာသနသာလာယံ။ ဓောတဝါလိကာယာတိ ဥဒကေန ဂတဋ္ဌာနေ နိရဇာယ ပရိသုဒ္ဓဝါလိကာယ။ နိဒ္ဓူမေတိ ဇန္တာဃရေ ဇလိယမာနအဂ္ဂိဓူမရဟိတေ။ ဇန္တာဃရဉှိ နာမ ဟိမပါတဗဟုလေသု ဒေသေသု တပ္ပစ္စယရောဂပီဠာဒိနိဝါရဏတ္ထံ ¶ ¶ သရီရသေဒါပနဋ္ဌာနံ။ တတ္ထ ကိရ အန္ဓကာရပဋိစ္ဆန္နတာယ ဗဟူပိ ဧကတော ပဝိသိတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ အဂ္ဂိတာပပရိဟာရာယ မတ္တိကာယ မုခံ လိမ္ပိတွာ သရီရံ ယာဝဒတ္ထံ သေဒေတွာ စုဏ္ဏာဒီဟိ ဥဗ္ဗဋ္ဋေတွာ နဟာယန္တိ။ တေနေဝ ပါဠိယံ ‘‘စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဥလ္လောကန္တိ ဥဒ္ဓံ ဩလောကနဋ္ဌာနံ။ ဥပရိဘာဂန္တိ အတ္ထော။

အညတ္ထ နေတဗ္ဗောတိ ယတ္ထ ဝိဟရတော သာသနေ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ၊ တတော အညတ္ထ ကလျာဏမိတ္တာဒိသမ္ပတ္တိယုတ္တဋ္ဌာနေ နေတဗ္ဗော။ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလာနန္တိ လဇ္ဇိနော ဝါ အလဇ္ဇိနော ဝါ ဥပဇ္ဈာယဿ အဝဍ္ဎိကာမေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ ပန ဥပဇ္ဈာယော အလဇ္ဇီ ဩဝါဒမ္ပိ န ဂဏှာတိ၊ လဇ္ဇိနော စ ဧတဿ ဝိသဘာဂါ ဟောန္တိ၊ တတ္ထ ဥပဇ္ဈာယံ ဝိဟာယ လဇ္ဇီဟေဝ သဒ္ဓိံ အာမိသာဒိပရိဘောဂေါ ကာတဗ္ဗော။ ဥပဇ္ဈာယာဒိဘာဝေါ ဟေတ္ထ န ပမာဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပရိဝေဏံ ဂန္တွာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိဝေဏံ ဂန္တွာ။ ‘‘န သုသာန’’န္တိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏံ၊ ဥပစာရသီမတော ဗဟိ ဂန္တုကာမေန အနာပုစ္ဆာ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ။

ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၆၇။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာယံ သင်္ဂဟေတဗ္ဗော အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိအာဒီသု အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဓမ္မာမိသေဟိ အသင်္ဂဏှန္တာနံ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ ဒုက္ကဋံ ဝတ္တဘေဒတ္တာ။ တေနေဝ ပရိဝါရေပိ ‘‘နဒေန္တော အာပဇ္ဇတီ’’တိ (ပရိ။ ၃၂၂) ဝုတ္တံ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၆၈။ နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာယံ ဝတ္တံ န ပူရေယျာတိ ‘‘ဝတ္တကရဏကာလော’’တိ ဝတ္ထုဝိဇာနနဝသေန ဉတွာ မာနကောသဇ္ဇာဒိဝသေန ဝါ ဥပဇ္ဈာယာဒီသု ¶ အနာဒရေန ဝါ ‘‘အကာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အဇာနနတာယ ဝါ န ကရေယျ၊ ဒုက္ကဋမေဝ။ အသဉ္စိစ္စ အသတိယာတိအာဒီဟိ စ အကရောန္တဿ ပန အနာပတ္တိ။ သဗ္ဗာနိ ဟိ ဝတ္တာနိ သေခိယာနေဝ၊ တသ္မာ သေခိယေသု ဝုတ္တနယေနေဝေတ္ထ သဗ္ဗောပိ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဂေဟဿိတပေမန္တိ မေတ္တာပေမံ။

သာဒိယနံ ¶ ဝါ အသာဒိယနံ ဝါ န ဇာနာတီတိ ‘‘မယိ သာဒိယန္တေ အကရောန္တာနံ အာပတ္တိ ဟောတိ၊ ပဋိက္ခိပိတွာ အသာဒိယန္တေ အာပတ္တိ န ဟောတီ’’တိ ဧဝံ န ဇာနာတီတိ အတ္ထော။ ‘‘တေသု ဧကော ဝတ္တသမ္ပန္နော ဘိက္ခု…ပေ… တေသံ အနာပတ္တီ’’တိ ဝစနတော သစေ ကောစိ ‘‘တုမှာကံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေ၊ အန္တေဝါသိကေ ဝါ ဂိလာနေ ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ၊ ဩဝါဒါနုသာသနိအာဒိကံ သဗ္ဗံ ကတ္တဗ္ဗံ ကရိဿာမီ’’တိ ဝဒတိ၊ တေ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒယော ‘‘အပ္ပောဿုက္ကာ ဟောထာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ ဝတ္တံ ဝါ န သာဒိယန္တိ၊ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနမ္ပိ အနာပတ္တိ။

နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၆၉။ ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုသ္မိံ ပါဠိယံ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတောတိ သကလသရီရေ သဉ္ဇာတပဏ္ဍုဝဏ္ဏော။ ပဏ္ဍုဝဏ္ဏဿ သကလသရီရေ ဗျာပိတဘာဝဒဿနတ္ထဉှိ ဝိစ္ဆာဝစနံ ကတံ။ အဓိကာရန္တိ ဥပကာရံ။ ကတဝေဒိနောတိ အတ္တနော ကတံ ဥပကာရံ ပဋိကိရိယာယ ဉာပကာ။ ဥပသမ္ပဒါကမ္မဝါစာယ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ပရိယောသာနေ ဝက္ခာမ။ ပရိမဏ္ဍလေဟီတိ ပရိပုဏ္ဏေဟိ။

၇၁-၇၃။ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမန္တိ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမံ။ ပါဠိယံ ပိဏ္ဍိယာလောပဘောဇနန္တိ ဇင်္ဃပိဏ္ဍိမံသဗလေန စရိတွာ အာလောပါလောပဝသေန ပရိယိဋ္ဌဘောဇနံ။ အတိရေကလာဘောတိ ဘိက္ခာဟာရတော အဓိကလာဘော။ သင်္ဃဘတ္တာဒီနံ ဝိဘာဂေါ သေနာသနက္ခန္ဓကေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဝိဟာရောတိ တိဏကုဋိကာဒိသဟိတော ပါကာရပရိစ္ဆိန္နော သကလော သင်္ဃာရာမော။ အဍ္ဎယောဂေါတိ ဧကသာလော ဒီဃပါသာဒေါ။ ဟတ္ထိပိဋ္ဌိဂရုဠသဏ္ဌာနော ဒီဃပါသာဒေါတိပိ ဝဒန္တိ။ ပါသာဒေါတိ စတုရဿော ဥစ္စော ¶ အနေကဘူမကပါသာဒေါ။ ဟမ္မိယန္တိ မုဏ္ဍစ္ဆဒနော စန္ဒိကင်္ဂဏယုတ္တော နာတိဥစ္စော ပါသာဒေါ။ ဂုဟာတိ ပဗ္ဗတဂုဟာ။ ပူတိမုတ္တန္တိ ဂေါမုတ္တံ။

ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာစရိယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၇၆။ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနောတိ ‘‘ဧဝံ နိဝါသေတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိနာ သိက္ခာပဒေန ဩဝဒိယမာနော။ ဝါဒံ အာရောပေတွာတိ ‘‘ဩလမ္ဗိတွာ နိဝါသနာဒီသု ကော ဒေါသော? ယဒိ ဒေါသော ဘဝေယျ ¶ ၊ ပရိမဏ္ဍလနိဝါသနာဒီသုပိ ဒေါသော သိယာ’’တိအာဒိနာ နိဂ္ဂဟံ အာရောပေတွာ။ တံယေဝ တိတ္ထာယတနန္တိ ဒိဋ္ဌိသင်္ခါတတိတ္ထမေဝ အာယတနံ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနန္တိ တိတ္ထာယတနံ။ အာယသ္မတော နိဿာယ ဝစ္ဆာမီတိ အာယသ္မန္တံ နိဿာယ ဝသိဿာမီတိ အတ္ထော။

အာစရိယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဏာမနာခမာပနာကထာဝဏ္ဏနာ

၈၀။ ယံ ပုဗ္ဗေ လက္ခဏံ ဝုတ္တံ၊ တေနေဝ လက္ခဏေန နိဿယန္တေဝါသိကဿ အာပတ္တိ န ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓယောဇနာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပေါတ္ထကေသု ပန ‘‘န တေနေဝ လက္ခဏေနာ’’တိ ဧတ္ထ န-ကာရံ ဆဍ္ဍေတွာ ‘‘တေနေဝ လက္ခဏေန နိဿယန္တေဝါသိကဿ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ လိခန္တိ၊ တံ ပမာဒလိခိတံ။ တထာ ဟိ တေနေဝ လက္ခဏေန အာပတ္တိဘာဝေ ဂယှမာနေ နိဿယမုတ္တကဿာပိ အမုတ္တကဿာပိ အာပတ္တိ ဧဝါတိ ဝုတ္တလက္ခဏေန အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇေယျ။ တထာ စ ‘‘နိဿယန္တေဝါသိကေန ဟိ ယာဝ အာစရိယံ နိဿာယ ဝသတိ၊ တာဝ သဗ္ဗံ အာစရိယဝတ္တံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ အနန္တရဝစနေန ဝိရောဓော သိယာ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေပိ စ –

‘‘နိဿယာစရိယ၊ ဥဒ္ဒေသာစရိယ၊ နိဿယန္တေဝါသိက၊ ဥဒ္ဒေသန္တေဝါသိက၊ သမာနာစရိယကာ ပန ယာဝ နိဿယဥဒ္ဒေသာ အနုပစ္ဆိန္နာ။ တာဝ ပဋိဇဂ္ဂိတဗ္ဗာ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၄၁) –

ဝုတ္တံ ¶ ။ တသ္မာ ဝုတ္တနယေန ဣဓ ပရိဂဠိတံ န-ကာရံ အာနေတွာ တေနေဝ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဝုတ္တေနေဝ လက္ခဏေန နိဿယန္တေဝါသိကဿ အာပတ္တိ န ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧဝမတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။

ပဏာမနာခမာပနာကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ

၈၃။ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာယံ ‘‘ယော ဝါ ဧကသမ္ဘောဂပရိဘောဂေါ၊ တဿ သန္တိကေ နိဿယော ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ လဇ္ဇီသု ဧဝ နိဿယဂ္ဂဟဏံ နိယောဇေတိ အလဇ္ဇီသု ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဧတ္ထ စ ပရိဘောဂသဒ္ဒေန ဧကကမ္မာဒိကော သံဝါသော ဂဟိတော ပစ္စယပရိဘောဂဿ သမ္ဘောဂ-သဒ္ဒေန ဂဟိတတ္တာ၊ ဧတေန ¶ စ သမ္ဘောဂသံဝါသာနံ အလဇ္ဇီဟိ သဒ္ဓိံ န ကတ္တဗ္ဗတံ ဒဿေတိ။ ပရိဟာရော နတ္ထီတိ အာပတ္တိပရိဟာရော နတ္ထိ။ တာဒိသောတိ ယတ္ထ နိဿယော ဂဟိတပုဗ္ဗော၊ ယော စ ဧကသမ္ဘောဂပရိဘောဂေါ၊ တာဒိသော။ တထာ ဝုတ္တန္တိ ‘‘လဟုံ အာဂမိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တဉ္စေတိ အတ္ထော။ ‘‘စတ္တာရိ ပဉ္စ ဒိဝသာနီ’’တိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏမတ္တံ။ ယဒိ ဧကာဟဒွီဟေန သဘာဂတာ ပညာယတိ၊ ဉာတဒိဝသေန ဂဟေတဗ္ဗောဝ။ အထာပိ စတုပဉ္စာဟေနာပိ န ပညာယတိ၊ ယတ္တကေဟိ ဒိဝသေဟိ ပညာယတိ၊ တတ္တကာနိ အတိက္ကမေတဗ္ဗာနိ။ သဘာဂတံ ဩလောကေမီတိ ပန လေသော န ကာတဗ္ဗော။

ဒဟရာ သုဏန္တီတိ ဧတ္ထ အသုတွာပိ အာဂမိဿတိ၊ ကေနစိ အန္တရာယေန စိရာယတီတိ သညာယ သတိ လဗ္ဘတေဝ ပရိဟာရော။ တေနာဟ ‘‘ဣဓေဝါဟံ ဝသိဿာမီတိ ပဟိဏတိ၊ ပရိဟာရော နတ္ထီ’’တိ။

ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရော နတ္ထီတိ ဂမနေ နိရုဿာဟံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သဥဿာဟဿ ပန သေနာသနပဋိသာမနာဒိဝသေန ကတိပါဟေ ဂတေပိ န ဒေါသော။

တတြေဝ ဝသိတဗ္ဗန္တိ တတြ သဘာဂဋ္ဌာနေ ဧဝ နိဿယံ ဂဟေတွာ ဝသိတဗ္ဗံ။ ‘‘တံယေဝ ဝိဟာရံ…ပေ… ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣမိနာ ဥပဇ္ဈာယေ သင်္ဂဏှန္တေယေဝ တံသမောဓာနေ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ ဝုတ္တာ၊ တသ္မိံ ပန ကောဓေန ¶ ဝါ ဂဏနိရပေက္ခတာယ ဝါ အသင်္ဂဏှန္တေ အညေသု ဂဟိတော နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ ဒဿေတိ။

အာစရိယမှာ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယံ ဝုတ္တော ‘‘ကောစိ အာစရိယော’’တိအာဒိကော နယော ဥပဇ္ဈာယပက္ကမနာဒီသုပိ နေတွာ တတ္ထ စ ဝုတ္တော ဣဓာပိ နေတွာ ယထာရဟံ ယောဇေတဗ္ဗော။

ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမ္မ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္တီတိ ဥပစာရသီမတော ဗဟိ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ အန္တေဝါသိကာနံ ဝသနဋ္ဌာနတော ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမ္မ ဝသန္တိ။ တေန ဗဟိဥပစာရေပိ အန္တေဝါသိကာဒီနံ ဝသနဋ္ဌာနတော ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနံ အန္တရေ အာသန္နပဒေသေ ဝသတိ၊ နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ ဒဿေတိ။ အန္တောဥပစာရသီမာယံ ပန ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာ ဝသတော နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတေဝ။

နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ

၈၄။ ဥပဇ္ဈာစရိယလက္ခဏကထာယံ ¶ န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ ဥပဇ္ဈာယေန ဟုတွာ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ အသေက္ခဿ အယန္တိ အသေက္ခော၊ လောကိယလောကုတ္တရော သီလက္ခန္ဓော။

အန္တဂ္ဂါဟိကာယာတိ သဿတုစ္ဆေဒကောဋ္ဌာသဂ္ဂါဟိကာယ။ ပစ္ဆိမာနိ ဒွေတိ အပ္ပဿုတော ဟောတိ၊ ဒုပ္ပညော ဟောတီတိ ဣမာနိ ဒွေ အင်္ဂါနိ။ ပစ္ဆိမာနိ တီဏီတိ န ပဋိဗလော ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ၊ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ၊ အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတီတိ ဣမာနိ တီဏိ။ ကုက္ကုစ္စဿ ဟိ ပါဠိအဋ္ဌကထာနယသင်္ခါတဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ အပဋိဗလတာ နာမ အဗျတ္တတာ ဧဝ ဟောတီတိ သာပိ အာပတ္တိအင်္ဂမေဝ ဝုတ္တာ။

အဘိဝိသိဋ္ဌော ဥတ္တမော သမာစာရော အာဘိသမာစာရော၊ ဝတ္တပဋိဝတ္တသီလံ။ တံ အာရဗ္ဘ ပညတ္တာ ခန္ဓကသိက္ခာပဒသင်္ခါတာ သိက္ခာ အာဘိသမာစာရိကာ။ သိက္ခာပဒမ္ပိ ဟိ တံ တတ္ထ ပဋိပူရဏတ္ထိကေဟိ ဥဂ္ဂဟဏာဒိဝသေန သိက္ခိတဗ္ဗတော ‘‘သိက္ခာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိဘူတာ ကာရဏဘူတာတိ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာ သိက္ခာ၊ ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နသိက္ခာပဒံ။ တေနေဝ ¶ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေပိ ‘‘ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နသိက္ခာပဒံ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ၊ ခန္ဓကဝတ္တပအယာပန္နံ အာဘိသမာစာရိက’’န္တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၁) ဝုတ္တံ။ တသ္မာ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိယ’’န္တိ ဧတ္ထ သိက္ခိတဗ္ဗတော သေက္ခာ၊ ဘဂဝတာ ပညတ္တတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိ။ သဗ္ဗာပိ ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နာ သိက္ခာပဒပဏ္ဏတ္တိ ‘‘သေက္ခပဏ္ဏတ္တီ’’တိ ဝုတ္တာတိ ဂဟေတဗ္ဗာ။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒေတိ ဧတ္ထ ကုသလတ္တိကာဒီဟိ ဝုတ္တံ ဇာတိဘူမိပုဂ္ဂလသမ္ပယောဂဝတ္ထာရမ္မဏကမ္မဒွါရလက္ခဏရသာဒိဘေဒေဟိ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိစတုဗ္ဗိဓံ သနိဗ္ဗာနံ နာမံ၊ ဘူတုပါဒါယဘေဒံ ရူပဉ္စ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဇာနနပညာ၊ တပ္ပကာသကော စ ဂန္ထော နာမရူပပရိစ္ဆေဒေါ နာမ။ ဣမိနာ အဘိဓမ္မတ္ထကုသလေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ သိက္ခာပေတုန္တိ ဥဂ္ဂဏှာပေတုံ။

ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၈၆။ တိတ္ထိယပရိဝါသကထာယံ အာဇီဝကဿ ဝါတိအာဒီသု အကိရိယဝါဒီ အာဇီဝကော နာမ၊ ကိရိယဝါဒိနော ပန နိဂဏ္ဌာပိ အညေပိ နဂ္ဂတိတ္ထိကာ အစေလကပဒေ သင်္ဂဟိတာ။ သဗ္ဗထာ နဂ္ဂဿေဝ ¶ တိတ္ထိယပရိဝါသော ဝိဟိတော။ သော စ တေနေဝ နဂ္ဂဝေသေန ဘိက္ခူနံ သန္တိကံ အာဂတဿ၊ န ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အာဂတဿာတိ ဒဿေတုံ ‘‘သစေ သောပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သောပီတိ အာဇီဝကော။

အာမိသကိဉ္စိက္ခသမ္ပဒါနံ နာမ အပ္ပမတ္တကဿ ဒေယျဓမ္မဿ အနုပ္ပဒါနံ။ ရူပူပဇီဝိကာတိ အတ္တနော ရူပမေဝ နိဿာယ ဇီဝန္တိယော။ ဝေသိယာ ဂေါစရော ဗဟုလံ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ အဿာတိ ဝေသိယာဂေါစရော။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ယောဗ္ဗန္နာတီတာတိ အနိဝိဒ္ဓါ ဧဝ မဟလ္လိကဘာဝံ ပတ္တာ ထုလ္လကုမာရီ ဧဝါတိ ဝုတ္တံ။ အာဒါယဿာတိ အာဒါနဿ ဂဟဏဿ။

အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၈၈-၉။ ပဉ္စာဗာဓာဒိဝတ္ထူသု ¶ ပါဠိယံ သောမှိ အရောဂေါ၊ ဝိဗ္ဘမိဿာမီတိ သော အဟံ အရောဂေါ၊ ဝိဗ္ဘမိဿာမီတိ အတ္ထော။ နခပိဋ္ဌိပ္ပမာဏန္တိ ကနိဋ္ဌင်္ဂုလိနခပိဋ္ဌိ အဓိပ္ပေတာ။ ‘‘ပဋိစ္ဆန္နေ ဌာနေ နခပိဋ္ဌိပ္ပမာဏံ အဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတံ ဟောတိ၊ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အပ္ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ တာဒိသမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေပိ စ ဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတောပိ န ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတိ။ ပါကဋဋ္ဌာနေပိ ပန နခပိဋ္ဌိပ္ပမာဏတော ဦနတရံ အဝဍ္ဎနကံ ဝဋ္ဋတီတိ ယေ ဂဏှေယျုံ၊ တေသံ တံ ဂဟဏံ ပဋိသေဓေတုံ ‘‘မုခေ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ကောလဋ္ဌိမတ္တကောပီတိ ဗဒရဋ္ဌိပ္ပမာဏောပိ။ အဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတောပိ န ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ပိ-သဒ္ဒေန ကောလဋ္ဌိမတ္တတော ခုဒ္ဒကတရောပိ ဂဏ္ဍော န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘သစ္ဆဝိံ ကာရေတွာ’’တိ၊ ဝိဇ္ဇမာနစ္ဆဝိံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ‘‘သဉ္ဆဝိ’’န္တိ ဝါ ပါဌော၊ သဉ္ဇာတစ္ဆဝိန္တိ အတ္ထော။ ဂဏ္ဍာဒီသု ဝူပသန္တေသုပိ ဂဏ္ဍာနံ ဝိဝဏ္ဏမ္ပိ ဟောတိ၊ တံ ဝဋ္ဋတိ။

ပဒုမပုဏ္ဍရီကပတ္တဝဏ္ဏန္တိ ရတ္တပဒုမသေတပဒုမပုပ္ဖဒလဝဏ္ဏံ။ ကုဋ္ဌေ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ အဝဍ္ဎနကံ ဝဋ္ဋတိ၊ အညတ္ထ န ကိဉ္စိပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဝုတ္တနယံ ဒဿေတိ။ သောသဗျာဓီတိ ခယရောဂေါ။ ယက္ခုမ္မာရောတိ ကဒါစိ ကဒါစိ အာဂန္တွာ ဘူမိယံ ပါတေတွာ ဟတ္ထမုခါဒိကံ အဝယဝံ ဘူမိယံ ဃံသနကော ယက္ခောဝ ရောဂေါ။

ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ရာဇဘဋဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၉၀။ န ¶ ဒါနာဟံ ဒေဝဿ ဘဋောတိ အာပုစ္ဆတီတိ ရညာ ဧဝ ဒိန္နဋ္ဌာနန္တရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယော ပန ရာဇကမ္မိကေဟိ အမစ္စာဒီဟိ ဌပိတော၊ အမစ္စာဒီနံ ဧဝ ဝါ ဘဋော ဟောတိ၊ တေန တံ တံ အမစ္စာဒိမ္ပိ အာပုစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ရာဇဘဋဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

စောရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၉၁။ တသ္မာတိ ¶ ဘဂဝါ သယံ ယသ္မာ ဓမ္မဿာမီ၊ တသ္မာ အင်္ဂုလိမာလံ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝေန ပဗ္ဗာဇေသိ၊ ဘိက္ခူနံ ပန သိက္ခာပဒံ ပညပေန္တော ဧဝမာဟာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧဝံ ဇာနန္တီတိ သီလဝါ ဇာတောတိ ဇာနန္တိ။

၉၂။ ဥပရမန္တိ ဝိရမန္တိ။ ဘိန္ဒိတွာတိ အန္ဒုဗန္ဓနံ ဘိန္ဒိတွာ။ ဆိန္ဒိတွာတိ သင်္ခလိကံ ဆိန္ဒိတွာ။ မုဉ္စိတွာတိ ရဇ္ဇုဗန္ဓနံ မုဉ္စိတွာ။ ဝိဝရိတွာတိ ဂါမဗန္ဓနာဒီသု ဂါမဒွါရာဒီနံ ဝိဝရိတွာ။ အပဿမာနာနန္တိ ပုရိသဂုတ္တိယံ ဂေါပကာနံ အပဿန္တာနံ။

၉၅။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ‘‘ကသာဟတော ကတဒဏ္ဍကမ္မော’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ။

စောရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣဏာယိကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၉၆။ ပလာတောပီတိ ဣဏသာမိကာနံ အာဂမနံ ဉတွာ ဘယေန ပလာတော။ ဂီဝါ ဟောတီတိ ဣဏာယိကဘာဝံ ဉတွာ အနာဒရေန ဣဏမုတ္တကေ ဘိက္ခုဘာဝေ ပဝေသိတတ္တာ။ ဥပဍ္ဎုပဍ္ဎန္တိ ထောကထောကံ။ ဒါတဗ္ဗမေဝါတိ ဣဏာယိကေန ဓနံ သမ္ပဋိစ္ဆတု ဝါ မာ ဝါ၊ ဒါနေ သဥဿာဟေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ အညေဟိ စ ဘိက္ခူဟိ ‘‘မာ ဓုရံ နိက္ခိပါဟီ’’တိ ဝတွာ သဟာယကေဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ဓုရနိက္ခေပေန ဟိဿ ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗတာ သိယာတိ။

ဣဏာယိကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒါသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၉၇။ ‘‘ဒါသစာရိတ္တံ ¶ အာရောပေတွာ ကီတော’’တိ ဣမိနာ ဒါသဘာဝပရိမောစနတ္ထာယ ကီတကံ နိဝတ္တေတိ။ တာဒိသော ဟိ ဓနက္ကီတောပိ အဒါသော ဧဝ။ တတ္ထ တတ္ထ စာရိတ္တဝသေနာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဇနပဒေ ဒါသပဏ္ဏဇ္ဈာပနာဒိနာ ¶ အဒါသကရဏနိယာမေန။ အဘိသေကာဒီသု သဗ္ဗဗန္ဓနာနိ မောစာပေန္တိ၊ တံ သန္ဓာယ ‘‘သဗ္ဗသာဓာရဏေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။

သယမေဝ ပဏ္ဏံ အာရောပေန္တိ၊ န ဝဋ္ဋတီတိ တာ ဘုဇိဿိတ္ထိယော ‘‘မယမ္ပိ ဝဏ္ဏဒါသိယော ဟောမာ’’တိ အတ္တနော ရက္ခဏတ္ထာယ သယမေဝ ရာဇူနံ ဒါသိပဏ္ဏေ အတ္တနော နာမံ လိခါပေန္တိ၊ တာသံ ပုတ္တာပိ ရာဇဒါသာဝ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ တေ ပဗ္ဗာဇေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ တေဟိ အဒိန္နာ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာတိ ယတ္တကာ တေသံ သာမိနော၊ တေသု ဧကေန အဒိန္နေပိ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာ။

ဘုဇိဿေ ပန ကတွာ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယဿ ဝိဟာရဿ တေ အာရာမိကာ ဒိန္နာ၊ တသ္မိံ ဝိဟာရေ သင်္ဃံ ဉာပေတွာ ဖာတိကမ္မေန ဓနာနိ ဒတွာ ဘုဇိဿေ ကတွာ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တက္ကံ သီသေ အာသိတ္တကသဒိသာဝ ဟောန္တီတိ ကေသုစိ ဇနပဒေသု အဒါသေ ကရောန္တာ တက္ကံ သီသေ အာသိဉ္စန္တိ၊ တေန ကိရ တေ အဒါသာ ဟောန္တိ၊ ဧဝမိဒမ္ပိ အာရာမိကဝစနေန ဒါနမ္ပီတိ အဓိပ္ပာယော။ တထာ ဒိန္နေပိ သင်္ဃဿ အာရာမိကဒါသော ဧဝါတိ ‘‘နေဝ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တာဝကာလိကော နာမာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ကာလပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ ဝါ ပစ္ဆာပိ ဂဟေတုကာမတာယ ဝါ ဒိန္နံ သဗ္ဗံ တာဝကာလိကမေဝါတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ နိဿာမိကဒါသော နာမ ယဿ သာမိကုလံ အညာတိကံ မရဏေန ပရိက္ခီဏံ၊ န ကောစိ တဿ ဒါယာဒေါ၊ သော ပန သမာနဇာတိကေဟိ ဝါ နိဝါသဂါမဝါသီဟိ ဝါ ဣဿရေဟိ ဝါ ဘုဇိဿော ကတောဝ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ဒေဝဒါသာပိ ဒါသာ ဧဝ။ တေ ဟိ ကတ္ထစိ ဒေသေ ရာဇဒါသာ ဟောန္တိ၊ ကတ္ထစိ ဝိဟာရဒါသာ၊ တသ္မာ ပဗ္ဗာဇေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဒါသမ္ပိ ပဗ္ဗာဇေတွာ သာမိကေ ဒိသွာ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ အပနေန္တော ပဒဝါရေန အဒိန္နာဒါနာပတ္တိယာ ကာရေတဗ္ဗော၊ ဒါသဿ ပန ပလာယတော အနာပတ္တိ။

ဒါသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၉၈။ ဘဏ္ဍုကမ္မာပုစ္ဆာနာဒိကထာယံ ကမ္မာရဘဏ္ဍူတိ ဒဟရတာယ အမောဠိဗန္ဓော မုဏ္ဍိကသီသော ကမ္မာရဒါရကော ¶ ဧဝ ဝုတ္တော။ တုလာဓာရမုဏ္ဍကောတိ ဧတ္ထ တုလာဓာရာတိ တမ္ဗသုဝဏ္ဏာဒီနံ တုလံ ဟတ္ထေန ဓာရေတီတိ ¶ ကမ္မာရာ ‘‘တုလာဓာရာ’’တိ ဝုတ္တာ၊ တေသု ဧကော မုဏ္ဍိကသီသော ဒဟရောတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ပဉ္စသိခေါ တရုဏဒါရကော’’တိ။ ဧကာဝ သိခါ ပဉ္စ ဝေဏိယော ကတွာ ဗန္ဓနေန ပဉ္စသိခါတိ ဝုစ္စတိ၊ သာ ဧတဿ အတ္ထီတိ ပဉ္စသိခေါ၊ တဿ သိခံ ဆိန္ဒန္တာ ကဉ္စိ ဘိက္ခုံ အဇာနာပေတွာဝ ပဗ္ဗာဇေသုံ။ တေန ဘဏ္ဍုကမ္မာပလောကနံ အနုညာတံ။ သီမာပရိယာပန္နေတိ ဗဒ္ဓသီမာယ သတိ တဒန္တောဂဓေ၊ အသတိ ဥပစာရသီမန္တောဂဓေတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သင်္ဃံ အပလောကေတုံ ဘဏ္ဍုကမ္မာယာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ၊ န ပန အနပလောကေန္တဿ အာပတ္တိ ဝုတ္တာ၊ တထာပိ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သဗ္ဗေ အာပုစ္ဆိတာ အမှေဟီတိသညိနော…ပေ… ပဗ္ဗာဇေန္တဿပိ အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ သဉ္စိစ္စ အနာပုစ္ဆာ ကေသေ ဩဟာရေန္တဿ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကေသောရောပနမ္ပိ သမဏပဗ္ဗဇနဝေါဟာရံ လဘတီတိ အာဟ ‘‘ဣမဿ သမဏကရဏ’’န္တိအာဒိ။ ဧကသိခါမတ္တဓရောတိ ဧတ္ထ ဧကေန ကေသေန သိခါ ဧကသိခါတိ ဝဒန္တိ၊ အပ္ပကေသာဝ သိခါ ဧဝံ ဝုတ္တာတိ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဧကကေသမ္ပိ ပန အနာပုစ္ဆာ ဆိန္ဒိတုံ န ဝဋ္ဋတိယေဝ။

၁၀၀။ ဝါမဟတ္ထေနာတိ ဒက္ခိဏဟတ္ထေန ဘုဉ္ဇနတော ဝုတ္တံ။

၁၀၃-၄။ နိဿယမုစ္စနကဿ ဝတ္တေသု ပဉ္စကဆက္ကေသု ပန ‘‘ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ…ပေ… အနုဗျဉ္ဇနသော’’တိ ဧတ္ထ သဗ္ဗောပိ စာယံ ပဘေဒေါ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ဉာတာယံ ဉာတော ဟောတိ။ ‘‘အာပတ္တိံ ဇာနာတိ၊ အနာပတ္တိံ ဇာနာတီ’’တိ ဣဒဉ္စ အတ္တနာ ဉာတဋ္ဌာနေသု အာပတ္တာဒိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ရာဟုလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၅။ ပေါက္ခရဝဿန္တိ ပေါက္ခရေ ပဒုမဂစ္ဆေ ဝိယ အတေမိတုကာမာနံ သရီရတော ပဝဋ္ဋနကဝဿံ။ တသ္မိံ ကိရ ဝဿန္တေ တေမိတုကာမာဝ တေမေန္တိ၊ န ဣတရေ။ ‘‘ဘိက္ခံ ဂဏှထာ’’တိ ဝတွာ ဂတော နာမ နတ္ထီတိ အတ္တနော သန္တကေ ရဇ္ဇေ သဗ္ဗမ္ပိ သာပတေယျံ သယမေဝ ပရိဘုဉ္ဇိဿတီတိ ဂါရဝေန ¶ သုဒ္ဓါဒနမဟာရာဇာပိ န နိမန္တေသိ၊ ဂန္တွာ ပန ဂေဟေ သကလရတ္တိံ မဟာဒါနဉ္စေဝ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ သင်္ဃဿ အာသနပညတ္တိဋ္ဌာနာလင်္ကာရဉ္စ သံဝိဒဟန္တောဝ ဝီတိနာမေသိ။

န ¶ ကောစိ…ပေ… ပတ္တံ ဝါ အဂ္ဂဟေသီတိ ဘဂဝါ အတ္တနော ပိတု နိဝေသနမေဝ ဂမိဿတီတိသညာယ နဂ္ဂဟေသိ။ ကုလနဂရေတိ ဉာတိကုလန္တကေ နဂရေ။ ပိဏ္ဍစာရိယဝတ္တန္တိ အတ္တနော ဉာတိဂါမေသုပိ သပဒါနစာရိကဝတ္တံ။ ဘိက္ခာယ စာရော စရဏံ ဧတဿာတိ ဘိက္ခာစာရော၊ ခတ္တိယော။

ဥတ္တိဋ္ဌေတိ ဥတ္တိဋ္ဌိတွာ ပရေသံ ဃရဒွါရေ ဥဒ္ဒိဿ ဌတွာ ဂဟေတဗ္ဗပိဏ္ဍေ။ နပ္ပမဇ္ဇေယျာတိ နိမန္တနာဒိဝသေန လဗ္ဘမာနပဏီတဘောဇနံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပိဏ္ဍာယ စရဏဝသေန တတ္ထ နပ္ပမဇ္ဇေယျ။ ဓမ္မန္တိ အနေသနံ ပဟာယ သပဒါနံ စရန္တော တမေဝ ဘိက္ခာစရိယဓမ္မံ သုစရိတံ စရေယျ။ သုခံ သေတီတိ စတူဟိ ဣရိယာပထေဟိ သုခံ ဝိဟရတီတိ အတ္ထော။

ဒုတိယဂါထာယံ န နံ ဒုစ္စရိတန္တိ ဝေသိယာဒိဘေဒေ အဂေါစရေ စရဏဝသေန တံ ယထာဝုတ္တံ ဓမ္မံ ဒုစ္စရိတံ န စ စရေ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဣမံ ပန ဂါထံ သုတွာတိ နိဝေသနေ နိသိန္နေန ဘဂဝတာ ဉာတိသမာဂမေ အတ္တနော ပိဏ္ဍာယ စရဏံ နိဿာယ ပဝတ္တာယ ဂါထာယ ဝုတ္တံ ဣမံ ဒုတိယဂါထံ သုတွာ။

ဓမ္မပါလဇာတကန္တိအာဒီသု ပန တတော ပရကာလေသုပိ ရညော ပဝတ္တိ ပရိနိဗ္ဗာနံ ပါပေတွာ ယထာပသင်္ဂဝသေန ဒဿေတုံ ဝုတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကတွာ’’တိအာဒိ။ သိရိဂဗ္ဘံ ဂန္တွာတိ ဧတ္ထ ယဒိ ဟိ ဘဂဝါ တဒဟေဝ ဂန္တွာ န ပဿေယျ၊ သာ ဟဒယေန ဖလိတေန မရေယျာတိ အဂမာသီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

တံ ဒိဝသမေဝါတိ တသ္မိံ ရာဟုလမာတုဒဿနဒိဝသေယေဝ။ ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘သတ္ထာ ကပိလပုရံ ဂန္တွာ တတိယဒိဝသေ နန္ဒံ ပဗ္ဗာဇေသီ’’တိ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၂ နန္ဒတ္ထေရဝတ္ထု) ဝုတ္တံ။ ကေသဝိဿဇ္ဇနန္တိ ရာဇမောဠိဗန္ဓနတ္ထံ ကုမာရကာလေ ဗန္ဓိတသိခါဝေဏိမောစနံ၊ တံ ကိရ ကရောန္တာ မင်္ဂလံ ကရောန္တိ။ သာရတ္ထဒီပနိယံ ပန ‘‘ကေသဝိဿဇ္ဇနန္တိ ကုလမရိယာဒဝသေန ကေသောရောပန’’န္တိ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ မဟာဝဂ္ဂ ၃။၁၀၅) ဝုတ္တံ။ ပဋ္ဋဗန္ဓောတိ ‘‘အသုကရာဇာ’’တိ နဠာဋေ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋဗန္ဓနံ။ အဘိနဝပါသာဒပ္ပဝေသမင်္ဂလံ ဃရမင်္ဂလံ။ ဆတ္တုဿာပနေ မင်္ဂလံ ဆတ္တမင်္ဂလံ။ ဇနပဒကလျာဏီတိ ¶ ဇနပဒမှိ ကလျာဏီ ပရေဟိ အသာဓာရဏေဟိ ပဉ္စကလျာဏာဒီဟိ သဟိတတ္တာ သာ ဧဝံ ဝုတ္တာ။ တုဝဋန္တိ သီဃံ။ အနိစ္ဆမာနန္တိ မနသာ အရောစေန္တံ၊ ဝါစာယ ပန ဘဂဝတာ ‘‘ပဗ္ဗဇိဿသိ နန္ဒာ’’တိ ဝုတ္တေ ဂါရဝေန ပဋိက္ခိပိတုံ အဝိသဟန္တော ‘‘အာမာ’’တိ အဝေါစ။ ဘဂဝါ စ ဧတေန လေသေန ပဗ္ဗာဇေသိ။

ဗြဟ္မရူပဝဏ္ဏန္တိ ¶ ဗြဟ္မရူပသမာနရူပံ။ တျဿာတိ တေ အဿ။ နိဝတ္တေတုံ န ဝိသဟီတိ ‘‘မာ နံ နိဝတ္တယိတ္ထာ’’တိ ဘဂဝတာ ဝုတ္တတ္တာ နာသက္ခိ။ သတ္တဝိဓံ အရိယဓနန္တိ –

‘‘သဒ္ဓါဓနံ သီလဓနံ၊ ဟိရိဩတ္တပ္ပိယံ ဓနံ၊

သုတဓနဉ္စ စာဂေါ စ၊ ပညာ ဝေ သတ္တမံ ဓန’’န္တိ။ (အ။ နိ။ ၇။၅၊ ၆) –

ဧဝံ ဝုတ္တံ သတ္တဝိဓံ အရိယဓနံ။ အဓိမတ္တံ ရာဟုလေတိ ရာဟုလေ ပဗ္ဗဇိတေ နန္ဒပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဥပ္ပန္နဒုက္ခတောပိ အဓိကတရံ ဒုက္ခံ အဟောသီတိ အတ္ထော။ ဣတော ပစ္ဆာတိ ဣတော ဝုတ္တသောကုပ္ပတ္တိတော အပရဒိဝသေသု အနာဂါမီနံ ဉာတိသိနေဟပဋိဃစိတ္တုပ္ပာဒါဘာဝါ။ ပါဠိယံ ပုတ္တပေမန္တိအာဒိ ရညာ ပုတ္တသိနေဟဿ တိဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ပုတ္တသိနေဟော ဟိ အတ္တနာ သဟဇာတပီတိဝေဂသမုဋ္ဌိတာနံ ရူပဓမ္မာနံ သကလသရီရံ ခေါဘေတွာ ပဝတ္တနဝသေန ‘‘ဆဝိံ…ပေ… အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတီ’’တိ ဝုတ္တော။ အတ္တနော ပိယတရာတိ ဘဂဝန္တံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ပုတ္တေတိ ရာဟုလံ။ သဒ္ဒဟန္တေနာတိ တဿ ဝစနေန အဝေမတိကေနာတိ အတ္ထော။ ဝိမတိယာ သတိ အာပတ္တိ ဧဝ။

ရာဟုလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၆။ သာမဏေရသိက္ခာပဒါဒီသု ပါဠိယံ သိက္ခာပဒါနီတိ သိက္ခာကောဋ္ဌာသာ။ အဓိသီလသိက္ခာနံ ဝါ အဓိဂမူပါယာ။ ပါဏောတိ ပရမတ္ထတော ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ တဿ အတိပါတနံ ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တိတုံ အဒတွာ သတ္ထာဒီဟိ အတိက္ကမ္မ အဘိဘဝိတွာ ပါတနံ ပါဏာတိပါတော။ ပါဏဝဓောတိ အတ္ထော။ သော ¶ ပန အတ္ထတော ပါဏေ ပါဏသညိနော ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒကဥပက္ကမသမုဋ္ဌာပိကာ ဝဓကစေတနာဝ။ တသ္မာ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ၊ ဝေရဟေတုတာယ ဝေရသင်္ခါတံ ပါဏာတိပါတာဒိပါပဓမ္မံ မဏတိ နီဟရတီတိ ဝိရတိ ‘‘ဝေရမဏီ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ဝိရမတိ ဧတာယာတိ ဝါ ‘‘ဝိရမဏီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ နိရုတ္တိနယေန ‘‘ဝေရမဏီ’’တိ သမာဒါနဝိရတိ ဝုတ္တာ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။

အဒိန္နဿ အာဒါနံ အဒိန္နာဒါနံ၊ ထေယျစေတနာဝ။ အဗြဟ္မစရိယန္တိ အသေဋ္ဌစရိယံ၊ မဂ္ဂေန မဂ္ဂပဋိပတ္တိသမုဋ္ဌာပိကာ မေထုနစေတနာ။ မုသာတိ အဘူတဝတ္ထု၊ တဿ ဝါဒေါ အဘူတတံ ဉတွာဝ ဘူတတော ¶ ဝိညာပနစေတနာ မုသာဝါဒေါ။ ပိဋ္ဌပူဝါဒိနိဗ္ဗတ္တသုရာ စေဝ ပုပ္ဖာသဝါဒိဘေဒံ မေရယဉ္စ သုရာမေရယံ။ တဒေဝ မဒနီယဋ္ဌေန မဇ္ဇဉ္စေဝ ပမာဒကာရဏဋ္ဌေန ပမာဒဋ္ဌာနဉ္စ၊ တံ ယာယ စေတနာယ ပိဝတိ၊ တဿ ဧတံ အဓိဝစနံ။

အရုဏုဂ္ဂမနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မဇ္ဈနှိကာ အယံ အရိယာနံ ဘောဇနဿ ကာလော နာမ၊ တဒညော ဝိကာလော။ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗဋ္ဌေန ဘောဇနန္တိ ဣဓ သဗ္ဗံ ယာဝကာလိကံ ဝုစ္စတိ၊ တဿ အဇ္ဈောဟရဏံ ဣဓ ဥတ္တရပဒလောပေန ‘‘ဘောဇန’’န္တိ အဓိပ္ပေတံ။ ဝိကာလေ ဘောဇနံ အဇ္ဈောဟရဏံ ဝိကာလဘောဇနံ၊ ဝိကာလေ ဝါ ယာဝကာလိကဿ ဘောဇနံ အဇ္ဈောဟရဏံ ဝိကာလဘောဇနန္တိပိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော၊ အတ္ထတော ဝိကာလေ ယာဝကာလိကအဇ္ဈောဟရဏစေတနာဝ။

သာသနဿ အနနုလောမတ္တာ ဝိသူကံ ပဋာဏီဘူတံ ဒဿနံ ဝိသူကဒဿနံ၊ နစ္စဂီတာဒိဒဿနသဝနာနဉ္စေဝ ဝဋ္ဋကယုဒ္ဓဇူတကီဠာဒိသဗ္ဗကီဠာနဉ္စ နာမံ။ ဒဿနန္တိ စေတ္ထ ပဉ္စန္နမ္ပိ ဝိညာဏာနံ ယထာသကံ ဝိသယဿ အာလောစနသဘာဝတာယ ဒဿန-သဒ္ဒေန သင်္ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ သဝနမ္ပိ သင်္ဂဟိတံ။ နစ္စဂီတဝါဒိတ-သဒ္ဒေဟိ စေတ္ထ အတ္တနော နစ္စနဂါယနာဒီနိပိ သင်္ဂဟိတာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

မာလာတိ ဗဒ္ဓမဗဒ္ဓံ ဝါ အန္တမသော သုတ္တာဒိမယမ္ပိ အလင်္ကာရတ္ထာယ ပိဠန္ဓိယမာနံ ‘‘မာလာ’’တွေဝ ဝုစ္စတိ။ ဂန္ဓန္တိ ဝါသစုဏ္ဏာဒိဝိလေပနတော အညံ ယံ ကိဉ္စိ ဂန္ဓဇာတံ။ ဝိလေပနန္တိ ပိသိတွာ ဂဟိတံ ဆဝိရာဂကရဏဉ္စေဝ ဂန္ဓဇာတဉ္စ။ ဓာရဏံ နာမ ပိဠန္ဓနံ။ မဏ္ဍနံ နာမ ဦနဋ္ဌာနပူရဏံ။ ဂန္ဓဝသေန၊ ဆဝိရာဂဝသေန စ သာဒိယနံ ဝိဘူသနံ နာမ။ မာလာဒီသု ဝါ ဓာရဏာဒီနိ ယထာက္ကမံ ¶ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ တေသံ ဓာရဏာဒီနံ ဌာနံ ကာရဏံ ဝီတိက္ကမစေတနာ။

ဥစ္စာတိ ဥစ္စ-သဒ္ဒေန သမာနတ္ထော နိပါတော၊ ဥစ္စာသယနံ ဝုစ္စတိ ပမာဏာတိက္ကန္တံ အာသန္ဒာဒိ။ မဟာသယနံ အကပ္ပိယတ္ထရဏေဟိ အတ္ထတံ၊ သလောဟိတဝိတာနဉ္စ။ ဧတေသု ဟိ အာသနံ၊ သယနဉ္စ ဥစ္စာသယနမဟာသယန-သဒ္ဒေဟိ ဂဟိတာနိ ဥတ္တရပဒလောပေန။ ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာတိ ဧတ္ထ ရဇတ-သဒ္ဒေန ဒါရုမာသကာဒိ သဗ္ဗံ ရူပိယံ သင်္ဂဟိတံ၊ မုတ္တာမဏိအာဒယောပေတ္ထ ဓညခေတ္တဝတ္ထာဒယော စ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပဋိဂ္ဂဟဏ-သဒ္ဒေန ပဋိဂ္ဂါဟာပနသာဒိယနာနိ သင်္ဂဟိတာနိ။ နာသနဝတ္ထူတိ ပါရာဇိကဋ္ဌာနတာယ လိင်္ဂနာသနာယ ကာရဏံ။

၁၀၇။ ပါဠိယံ သဗ္ဗံ သင်္ဃာရာမံ အာဝရဏံ ကရောန္တီတိ သဗ္ဗသင်္ဃာရာမေ ပဝေသနိဝါရဏံ ကရောန္တိ။ သင်္ဃာရာမော အာဝရဏံ ကာတဗ္ဗောတိ သင်္ဃာရာမော အာဝရဏော ကာတဗ္ဗော၊ သင်္ဃာရာမေ ဝါ အာဝရဏံ ¶ ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ တေနေဝ ‘‘တတ္ထ အာဝရဏံ ကာတု’’န္တိ ဘုမ္မဝသေန ဝုတ္တံ။ အာဟာရံ အာဝရဏန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘ယတ္ထ ဝါ ဝသတီ’’တိ ဣမိနာ သာမဏေရဿ ဝဿဂ္ဂေန လဒ္ဓံ ဝါ သကသန္တကမေဝ ဝါ နိဗဒ္ဓဝသနကသေနာသနံ ဝုတ္တံ။ ယတ္ထ ဝါ ပဋိက္ကမတီတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘အတ္တနော’’တိအာဒိ။ အတ္တနောတိ ဟိ သယံ၊ အာစရိယဿ၊ ဥပဇ္ဈာယဿ ဝါတိ အတ္ထော။ ဒဏ္ဍေန္တိ ဝိနေန္တိ ဧတေနာတိ ဒဏ္ဍော၊ သော ဧဝ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ကမ္မန္တိ ဒဏ္ဍကမ္မံ၊ အာဝရဏာဒိ။ ဥဒကံ ဝါ ပဝေသေတုန္တိ ပေါက္ခရဏီအာဒိဥဒကေ ပဝေသေတုံ။

သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထုအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၈။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကာနမ္ပီတိ ဥပသမ္ပန္နေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေသုပိ ဟိ အာစရိယုပဇ္ဈာယေသု ယထာ ဩရမန္တိ၊ တထာ တေသံ နိဂ္ဂဟံ အကရောန္တေသု အညေဟိ အာဝရဏာဒိနိဂ္ဂဟကမ္မံ ကာတဗ္ဗမေဝ။ သင်္ဂဏှန္တီတိ ‘‘ပရပရိသတော ဘိန္ဒိတွာ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဒါနာဒိစတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၂၁၀၊ အ။ နိ။ ၄။၃၂၊ ၂၅၆) ဥပလာဠနဝသေန ¶ သင်္ဂဏှန္တိ။ သော ဘိဇ္ဇတု ဝါ မာ ဝါ၊ သင်္ဂဏှန္တဿ ပယောဂေ အာပတ္တိ ဧဝ။ ဘိန္ဒိတွာ ဂဏှိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဘိန္ဒိတုမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဂဏှိတုမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ အာဒီနဝံ ပန ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ သာသနဂါရဝေန ဝါ ပရာနုဒ္ဒယတာယ ဝါ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ၊ န ပရိသလောလတာယ။

‘‘သေနာသနဂ္ဂါဟော စ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ ဣမိနာ ဝဿစ္ဆေဒံ ဒဿေတိ။ ဥပသမ္ပန္နာနမ္ပိ ပါရာဇိကသမာပတ္တိယာ သရဏဂမနာဒိသာမဏေရဘာဝဿာပိ ဝိနဿနတော သေနာသနဂ္ဂါဟော စ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ သင်္ဃလာဘမ္ပိ တေ န လဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပုရိမိကာယ ပုန သရဏာနိ ဂဟိတာနီတိ သရဏဂ္ဂဟဏေန သဟ တဒဟေဝဿ ဝဿူပဂမနမ္ပိ ဒဿေတိ။ ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿာဝါသိကန္တိ ဝဿာဝါသိကလာဘဂ္ဂဟဏဒဿနမတ္တမေဝေတံ၊ တတော ပုရေပိ၊ ပစ္ဆာပိ ဝါ ဝဿာဝါသိကဉ္စ စီဝရမာသေသု သင်္ဃေ ဥပ္ပန္နံ ကာလစီဝရဉ္စ ပုရိမိကာယ ဥပဂန္တွာ အဝိပန္နသီလော သာမဏေရော လဘတိ ဧဝ။ သစေ ပစ္ဆိမိကာယ ဂဟိတာနီတိ ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿူပဂမနဉ္စ ဆိန္နဝဿတဉ္စ ဒဿေတိ။ တဿ ဟိ ကာလစီဝရေ ဘာဂေါ န ပါပုဏာတိ။ တသ္မာ ‘‘အပလောကေတွာ လာဘော ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။

ဝဿာဝါသိကလာဘော ¶ ပန ယဒိ သေနာသနသာမိကာ ဒါယကာ သေနာသနဂုတ္တတ္ထာယ ပစ္ဆိမိကာယ ဥပဂန္တွာ ဝတ္တံ ကတွာ အတ္တနော သေနာသနေ ဝသန္တဿပိ ဝဿာဝါသိကံ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဝဒန္တိ၊ အနပလောကေတွာပိ ဒါတဗ္ဗောဝ။ ယံ ပန သာရတ္ထဒီပနိယံ ‘‘ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿာဝါသိကံ လစ္ဆတီတိ ပစ္ဆိမိကာယ ပုန ဝဿံ ဥပဂတတ္တာ လစ္ဆတီ’’တိ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ မဟာဝဂ္ဂ ၃။၁၀၈) ဝုတ္တံ၊ တမ္ပိ ဝဿာဝါသိကေ ဒါယကာနံ ဣမံ အဓိပ္ပာယံ နိဿာယ ဝုတ္တဉ္စေ၊ သုန္ဒရံ။ သင်္ဃိကံ၊ ကာလစီဝရမ္ပိ သန္ဓာယ ဝုတ္တဉ္စေ၊ န ယုဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

န အဇာနိတွာတိ ‘‘သုရာ’’တိ အဇာနိတွာ ပိဝတော ပါဏာတိပါတဝေရမဏိအာဒိသဗ္ဗသီလဘေဒံ၊ သရဏဘေဒဉ္စ န အာပဇ္ဇတိ၊ အကုသလံ ပန သုရာပါနဝေရမဏိသီလဘေဒေါ စ ဟောတိ မာလာဒိဓာရဏာဒီသု ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣတရာနီတိ ဝိကာလဘောဇနဝေရမဏိအာဒီနိ။ တာနိပိ ဟိ သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမန္တဿ တံ တံ ဘိဇ္ဇတိ ဧဝ၊ ဣတရီတရေသံ ပန အဘိဇ္ဇမာနေန နာသနင်္ဂါနိ န ဟောန္တိ။ တေနေဝ ‘‘တေသု ဘိန္နေသူ’’တိ ဘေဒဝစနံ ဝုတ္တံ။

အစ္စယံ ¶ ဒေသာပေတဗ္ဗောတိ ‘‘အစ္စယော မံ၊ ဘန္တေ၊ အစ္စဂမာ’’တိအာဒိနာ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဒေသာပေတွာ သရဏသီလံ ဒါတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော ပါရာဇိကတ္တာ တေသံ။ တေနာဟ ‘‘လိင်္ဂနာသနာယ နာသေတဗ္ဗော’’တိ။ အယမေဝ ဟိ နာသနာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာတိ လိင်္ဂနာသနာကာရဏေဟိ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ အဝဏ္ဏဘာသနာဒီနံ သဟ ပတိတတ္တာ ဝုတ္တံ။

နနု စ ကဏ္ဋကသာမဏေရောပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဧဝ၊ တဿ စ ဟေဋ္ဌာ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာဝ ဝုတ္တာ။ ဣဓ ပန မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ လိင်္ဂနာသနာ ဝုစ္စတိ၊ ကော ဣမေသံ ဘေဒေါတိ စောဒနံ မနသိ နိဓာယာဟ ‘‘သဿတုစ္ဆေဒါနဉှိ အညတရဒိဋ္ဌိကော’’တိ။ ဧတ္ထ စာယမဓိပ္ပာယော – ယော ဟိ ‘‘အတ္တာ ဣဿရော ဝါ နိစ္စော ဓုဝေါ’’တိအာဒိနာ ဝါ ‘‘အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿတိ ဝိနဿိဿတီ’’တိအာဒိနာ ဝါ တိတ္ထိယပရိကပ္ပိတံ ယံ ကိဉ္စိ သဿတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ဒဠှံ ဂဟေတွာ ဝေါဟရတိ၊ တဿ သာ ပါရာဇိကဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ သော စ လိင်္ဂနာသနာယ နာသေတဗ္ဗော။ ယော ပန ဤဒိသံ ဒိဋ္ဌိံ အဂ္ဂဟေတွာ သာသနိကောဝ ဟုတွာ ကေဝလံ ဗုဒ္ဓဝစနာဓိပ္ပာယံ ဝိပရီတတော ဂဟေတွာ ဘိက္ခူဟိ ဩဝဒိယမာနောပိ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ဝေါဟရတိ၊ တဿ သာ ဒိဋ္ဌိ ပါရာဇိကံ န ဟောတိ၊ သော ပန ကဏ္ဋကနာသနာယ ဧဝ နာသေတဗ္ဗောတိ။

အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထုအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၉။ ပဏ္ဍကဝတ္ထုသ္မိံ ¶ အာသိတ္တဥသူယပက္ခပဏ္ဍကာ တယောပိ ပုရိသဘာဝလိင်္ဂါဒိယုတ္တာ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ၊ တေ စ ကိလေသပရိယုဋ္ဌာနဿ ဗလဝတာယ နပုံသကပဏ္ဍကသဒိသတ္တာ ‘‘ပဏ္ဍကာ’’တိ ဝုတ္တာ။ တေသု အာသိတ္တဥသူယပဏ္ဍကာနံ ဒွိန္နံ ကိလေသပရိယုဋ္ဌာနံ ယောနိသောမနသိကာရာဒီဟိ ဝီတိက္ကမတော နိဝါရေတုမ္ပိ သက္ကာ၊ တေန တေ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာ ဝုတ္တာ။ ပက္ခပဏ္ဍကဿ ပန ကာဠပက္ခေသု ဥမ္မာဒေါ ဝိယ ကိလေသပရိဠာဟော အဝတ္ထရန္တော အာဂစ္ဆတိ၊ ဝီတိက္ကမံ ပတွာ ဧဝ စ နိဝတ္တတိ။ တသ္မာ သော တသ္မိံ ပက္ခေ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ ဝုတ္တော။ တဒေတံ ဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ ‘‘ယဿ ပရေသ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အာသိတ္တဿာတိ မုခေ အာသိတ္တဿ အတ္တနောပိ အသုစိမုစ္စနေန ¶ ပရိဠာဟော ဝူပသမ္မတိ။ ဥသူယာယ ဥပ္ပန္နာယာတိ ဥသူယာယ ဝသေန အတ္တနော သေဝေတုကာမတာရာဂေ ဥပ္ပန္နေ အသုစိမုတ္တိယာ ပရိဠာဟော ဝူပသမ္မတိ။

‘‘ဗီဇာနိ အပနီတာနီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဗီဇေသု ဌိတေသု နိမိတ္တမတ္တေ အပနီတေ ပဏ္ဍကော န ဟောတိ။ ဘိက္ခုနောပိ အနာဗာဓပစ္စယာ တဒပနယနေ ထုလ္လစ္စယမေဝ၊ န ပန ပဏ္ဍကတ္တံ၊ ဗီဇေသု ပန အပနီတေသု အင်္ဂဇာတမ္ပိ ရာဂေန ကမ္မနိယံ န ဟောတိ၊ ပုမဘာဝေါ ဝိဂစ္ဆတိ၊ မဿုအာဒိပုရိသလိင်္ဂမ္ပိ ဥပသမ္ပဒါပိ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကိလေသပရိဠာဟောပိ ဒုန္နိဝါရဝီတိက္ကမော ဟောတိ နပုံသကပဏ္ဍကဿ ဝိယ။ တသ္မာ ဤဒိသော ဥပသမ္ပန္နောပိ နာသေတဗ္ဗောတိ ဝဒန္တိ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ဗီဇုဒ္ဓရဏေ ပါရာဇိကံ န ပညတ္တန္တိ? ဧတ္ထ တာဝ ကေစိ ဝဒန္တိ ‘‘ပညတ္တမေဝေတံ ဘဂဝတာ ‘ပဏ္ဍကော၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော၊ ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’တိ ဝုတ္တတ္တာ’’တိ။ ကေစိ ပန ‘‘ယသ္မာ ဗီဇုဒ္ဓရဏက္ခဏေ ပဏ္ဍကော န ဟောတိ၊ တသ္မာ တသ္မိံ ခဏေ ပါရာဇိကံ န ပညတ္တံ။ ယသ္မာ ပန သော ဥဒ္ဓဋဗီဇော ဘိက္ခု အပရေန သမယေန ဝုတ္တနယေန ပဏ္ဍကတ္တံ အာပဇ္ဇတိ၊ အဘာဝကော ဟောတိ၊ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထု၊ တတော ဧဝ စဿ ဥပသမ္ပဒါ ဝိဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ ဧသ ပဏ္ဍကတ္တုပဂမနကာလတော ပဋ္ဌာယ ဇာတိယာ နပုံသကပဏ္ဍကေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ‘ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’တိ အဘဗ္ဗောတိ ဝုတ္တော၊ န တတော ပုဗ္ဗေ။ အယဉ္စ ကိဉ္စာပိ သဟေတုကော၊ ဘာဝက္ခယေန ပနဿ အဟေတုကသဒိသတာယ မဂ္ဂေါပိ န ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ အပရေ ပန ‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇတော ပုဗ္ဗေ ဥပက္ကမေန ပဏ္ဍကဘာဝမာပန္နံ သန္ဓာယ ‘ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’တိ ဝုတ္တံ၊ ဥပသမ္ပန္နဿ ပန ပစ္ဆာ ဥပက္ကမေန ဥပသမ္ပဒါပိ န ဝိဂစ္ဆတီ’’တိ၊ တံ န ယုတ္တံ။ ယဒဂ္ဂေန ဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇတော ပုဗ္ဗေ ဥပက္ကမေန အဘဗ္ဗော ဟောတိ၊ တဒဂ္ဂေန ပစ္ဆာပိ ဟောတီတိ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ဣတ္ထတ္တာဒိ ¶ ဘာဝေါ နတ္ထိ ဧတဿာတိ အဘာဝကော။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ န ဝါရိတာတိ ဧတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇာဂဟဏေနေဝ ဥပသမ္ပဒါပိ ဂဟိတာ။ တေနာဟ ‘‘ယဿ စေတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာ’’တိအာဒိ။ တသ္မိံယေဝဿ ပက္ခေ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာတိ ဧတ္ထ ပန အပဏ္ဍကပက္ခေပိ ပဗ္ဗဇ္ဇာမတ္တမေဝ လဘတိ၊ ဥပသမ္ပဒါ ပန တဒါပိ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပဏ္ဍကပက္ခေ ပန အာဂတေ လိင်္ဂနာသနာယ နာသေတဗ္ဗောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၀။ ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုမှိ ¶ ကောလညာတိ ကုလေ ဇာတာ၊ တတ္ထ ဝါ ဝိဒိတာ ဉာတာ ပသိဒ္ဓါ၊ တံ ဝါ ဇာနန္တိ ကောလညာတိ ဉာတကာနံ နာမံ။ ထေယျာယ လိင်္ဂဂ္ဂဟဏမတ္တမ္ပိ ဣဓ သံဝါသော ဧဝါတိ အာဟ ‘‘တယော ထေယျသံဝါသကာ’’တိ။ န ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနန္တိ ဘိက္ခူနံ၊ သာမဏေရာနံ ဝါ ဝန္ဒနံ န သာဒိယတိ။

ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနန္တိ အတ္တနာ မုသာဝါဒေန ဒဿိတဝဿက္ကမေန ဘိက္ခူနံ ဝန္ဒနံ သာဒိယတိ၊ ဒဟရသာမဏေရော ပန ဝုဍ္ဎသာမဏေရာနံ၊ ဒဟရဘိက္ခု စ ဝုဍ္ဎာနံ ဝန္ဒနံ သာဒိယန္တောပိ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေတိ သံဝါသတ္ထေနကတ္ထေ။

‘‘ဘိက္ခုဝဿာနီ’’တိ ဣဒံ သံဝါသတ္ထေနကေ ဝုတ္တပါဌဝသေန ဝုတ္တံ၊ သယမေဝ ပန ပဗ္ဗဇိတွာ သာမဏေရဝဿာနိ ဂဏေန္တောပိ ဥဘယတ္ထေနကော ဧဝ။ န ကေဝလဉ္စ ပုရိသောဝ၊ ဣတ္ထီပိ ဘိက္ခုနီသု ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ထေယျသံဝါသိကာဝ။ အာဒိကမ္မိကာပိ စေတ္ထ န မုစ္စန္တိ၊ ဥပသမ္ပန္နေသု ဧဝ ပညတ္တာပတ္တိံ ပဋိစ္စ အာဒိကမ္မိကာ ဝုတ္တာ၊ တေနေဝေတ္ထ အာဒိကမ္မိကောပိ န မုတ္တော။

ရာဇ…ပေ… ဘယေနာတိ ဧတ္ထ ဘယ-သဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ယာဝ သော သုဒ္ဓမာနသောတိ ‘‘ဣမိနာ လိင်္ဂေန ဘိက္ခူ ဝဉ္စေတွာ တေဟိ သံဝသိဿာမီ’’တိ အသုဒ္ဓစိတ္တာဘာဝေန သုဒ္ဓစိတ္တော။ တေန ဟိ အသုဒ္ဓစိတ္တေန လိင်္ဂေ ဂဟိတမတ္တေ ပစ္ဆာ ဘိက္ခူဟိ သဟ သံဝသတု ဝါ မာ ဝါ၊ လိင်္ဂတ္ထေနကော ဟောတိ။ ပစ္ဆာ သံဝသန္တောပိ အဘဗ္ဗော ဟုတွာ သံဝသတိ။ တသ္မာ ဥဘယတ္ထေနကောပိ လိင်္ဂတ္ထေနကေ ဧဝ ပဝိသတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယော ပန ရာဇာဒိဘယေန သုဒ္ဓစိတ္တောဝ လိင်္ဂံ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တော ပစ္ဆာ ‘‘ဘိက္ခုဝဿာနိ ဂဏေတွာ ဇီဝိဿာမီ’’တိ အသုဒ္ဓစိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတိ၊ သော စိတ္တုပ္ပာဒမတ္တေန ထေယျသံဝါသကောပိ န ဟောတိ သုဒ္ဓစိတ္တေန ဂဟိတလိင်္ဂတ္တာ။ သစေ ပန သော ဘိက္ခူနံ သန္တိကံ ¶ ဂန္တွာ သာမဏေရဝဿဂဏနာဒိံ ကရောတိ၊ တဒါ သံဝါသတ္ထေနကော၊ ဥဘယတ္ထေနကော ဝါ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယံ ပန ပရတော သဟ ဓုရနိက္ခေပေန ‘‘အယမ္ပိ ထေယျသံဝါသကော၊ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ဘိက္ခူဟိ သင်္ဂမ္မ သံဝါသာဓိဝါသနဝသေန ဓုရနိက္ခေပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သံဝါသံ နာဓိဝါသေတိ ယာဝါ’’တိ။ တဿ တာဝ ထေယျသံဝါသကော နာမ န ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ စောရာဒိဘယံ ¶ ဝိနာပိ ကီဠာဓိပ္ပာယေန လိင်္ဂံ ဂဟေတွာ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတာလယံ ဒဿေတွာ ဝန္ဒနာဒိံ အသာဒိယန္တောပိ ‘‘သောဘတိ နု ခေါ မေ ပဗ္ဗဇိတလိင်္ဂ’’န္တိအာဒိနာ သုဒ္ဓစိတ္တေန ဂဏှန္တောပိ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

သဗ္ဗပါသဏ္ဍိယဘတ္တာနီတိ သဗ္ဗသာမယိကာနံ သာဓာရဏံ ကတွာ ပညတ္တဘတ္တာနိ၊ ဣဒဉ္စ ဘိက္ခူနညေဝ နိယမိတဘတ္တဂဟဏေ သံဝါသောပိ သမ္ဘဝေယျာတိ သဗ္ဗသာဓာရဏဘတ္တံ ဝုတ္တံ။ သံဝါသံ ပန အသာဒိယိတွာ အဘိက္ခုကဝိဟာရာဒီသု ဝိဟာရဘတ္တာဒီနိ ဘုဉ္ဇန္တောပိ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိ ဧဝ။ ကမ္မန္တာနုဋ္ဌာနေနာတိ ကသိအာဒိကမ္မကရဏေန။ ပတ္တစီဝရံ အာဒါယာတိ ဘိက္ခုလိင်္ဂဝေသေန သရီရေန ဓာရေတွာ။

‘‘ယော ဧဝံ ပဗ္ဗဇတိ၊ သော ထေယျသံဝါသကော နာမ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ နိဒဿနမတ္တံ၊ ‘‘ထေယျသံဝါသကော’’တိ ပန နာမံ အဇာနန္တောပိ ‘‘ဧဝံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝါ ‘‘ဧဝံ ကရောန္တော သမဏော နာမ န ဟောတီ’’တိ ဝါ ‘‘ယဒိ အာရောစေဿာမိ၊ ဆဍ္ဍေဿန္တိ မ’’န္တိ ဝါ ‘‘ယေန ကေနစိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ မေ န ရုဟတီ’’တိ ဇာနာတိ၊ ထေယျသံဝါသကော ဟောတိ။ ယော ပန ပဌမံ ‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဧဝံ မေ ဂဟိတာ’’တိသညီ ကေဝလံ အန္တရာ အတ္တနော သေတဝတ္ထနိဝါသနာဒိဝိပ္ပကာရံ ပကာသေတုံ လဇ္ဇန္တော န ကထေတိ၊ သော ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိ။ အနုပသမ္ပန္နကာလေယေဝါတိ ဧတ္ထ အဝဓာရဏေန ဥပသမ္ပန္နကာလေ ထေယျသံဝါသကလက္ခဏံ ဉတွာ ဝဉ္စနာယပိ နာရောစေတိ၊ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတီတိ ဒီပေတိ။ သော ပရိသုဒ္ဓစိတ္တေန ဂဟိတလိင်္ဂတ္တာ လိင်္ဂတ္ထေနကော န ဟောတိ၊ လဒ္ဓူပသမ္ပဒတ္တာ တဒနုဂုဏဿေဝ သံဝါသဿ သာဒိတတ္တာ သံဝါသတ္ထေနကောပိ န ဟောတိ။ အနုပသမ္ပန္နော ပန လိင်္ဂတ္ထေနကော ဟောတိ၊ သံဝါသာရဟဿ လိင်္ဂဿ ဂဟိတတ္တာ သံဝါသသာဒိယနမတ္တေန သံဝါသတ္ထေနကော ဟောတိ။

သလိင်္ဂေ ဌိတောတိ သလိင်္ဂဘာဝေ ဌိတော။ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတီတိ ဘိက္ခူဟိ ဒိန္နလိင်္ဂဿ အပရိစ္စတ္တတ္တာ လိင်္ဂတ္ထေနကော န ဟောတိ၊ ဘိက္ခုပဋိညာယ အပရိစ္စတ္တတ္တာ သံဝါသတ္ထေနကော န ဟောတီတိ။ ယံ ပန မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ‘‘လိင်္ဂါနုရူပဿ သံဝါသဿ သာဒိတတ္တာ န သံဝါသတ္ထေနကော’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) ကာရဏံ ဝုတ္တံ၊ တမ္ပိ ဣဒမေဝ ကာရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣတရထာ ¶ ¶ သာမဏေရဿပိ ဘိက္ခုဝဿဂဏနာဒီသု လိင်္ဂါနုရူပသံဝါသော ဧဝ သာဒိတောတိ သံဝါသတ္ထေနကတာ န သိယာ ဘိက္ခူဟိ ဒိန္နလိင်္ဂဿ ဥဘိန္နမ္ပိ သာဓာရဏတ္တာ။ ယထာ စေတ္ထ ဘိက္ခု၊ ဧဝံ သာမဏေရောပိ ပါရာဇိကံ သမာပန္နော သာမဏေရပဋိညာယ အပရိစ္စတ္တတ္တာ သံဝါသတ္ထေနကော န ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သောဘတီတိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာတိ ကာသာဝဓာရဏေ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ ဂိဟိဘာဝံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ။

ယော ကောစိ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတောတိ သာမဏေရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ မဟာပေဠာဒီသူတိ ဝိလီဝါဒိမယေသု ဃရဒွါရေသု ဌပိတဘတ္တဘာဇနဝိသေသေသု၊ ဧတေန ဝိဟာရေ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝဿဂဏနာဒီနံ အကရဏံ ဒဿေတိ။

ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ

တိတ္ထိယပက္ကန္တကာဒိကထာသု တေသံ လိင်္ဂေ အာဒိန္နမတ္တေတိ ဝီမံသာဒိအဓိပ္ပာယံ ဝိနာ ‘‘တိတ္ထိယော ဘဝိဿာမီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနဝသေန လိင်္ဂေ ကာယေန ဓာရိတမတ္တေ။ သယမေဝါတိ တိတ္ထိယာနံ သန္တိကံ အဂန္တွာ သယမေဝ သင်္ဃာရာမေပိ ကုသစီရာဒီနိ နိဝါသေတိ။ အာဇီဝကော ဘဝိဿာမိ…ပေ… ဂစ္ဆတီတိ အာဇီဝကာနံ သန္တိကေ တေသံ ပဗ္ဗဇနဝိဓိနာ ‘‘အာဇီဝကော ဘဝိဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆတိ။ တဿ ဟိ တိတ္ထိယဘာဝူပဂမနံ ပတိ သန္နိဋ္ဌာနေ ဝိဇ္ဇမာနေပိ ‘‘ဂန္တွာ ဘဝိဿာမီ’’တိ ပရိကပ္ပိတတ္တာ ပဒဝါရေ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တံ။ ဒုက္ကဋန္တိ ပါဠိယာ အဝုတ္တေပိ မေထုနာဒီသု ဝုတ္တပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋာနုလောမတော ဝုတ္တံ။ ဧတေန စ သန္နိဋ္ဌာနဝသေန လိင်္ဂေ သမ္ပဋိစ္ဆိတေ ပါရာဇိကံ၊ တတော ပုရိမပယောဂေ ထုလ္လစ္စယဉ္စ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ထုလ္လစ္စယက္ခဏေ နိဝတ္တန္တောပိ အာပတ္တိံ ဒေသာပေတွာ မုစ္စတိ ဧဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာ စေတ္ထ၊ ဧဝံ သင်္ဃဘေဒေပိ လောဟိတုပ္ပာဒေပိ ဘိက္ခူနံ ပုဗ္ဗပယောဂါဒီသု ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယပါရာဇိကာဟိ မုစ္စနသီမာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သာသနဝိရုဒ္ဓတာယေတ္ထ အာဒိကမ္မိကာနမ္ပိ အနာပတ္တိ န ဝုတ္တာ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာယပိ အဘဗ္ဗတာဒဿနတ္ထံ ပနေတေ၊ အညေ စ ပါရာဇိကကဏ္ဍေ ဝိသုံ သိက္ခာပဒေန ပါရာဇိကာဒိံ အဒဿေတွာ ဣဓ အဘဗ္ဗေသု ဧဝ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တံ ¶ လဒ္ဓိန္တိ တိတ္ထိယဝေသေ သေဋ္ဌဘာဝဂ္ဂဟဏမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ တိတ္ထိယာနံ သဿတာဒိဂ္ဂါဟံ ဂဏှန္တောပိ လိင်္ဂေ အသမ္ပဋိစ္ဆိတေ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော န ဟောတိ၊ တံ လဒ္ဓိံ အဂ္ဂဟေတွာပိ ‘‘ဧတေသံ ဝတစရိယာ သုန္ဒရာ’’တိ လိင်္ဂံ သမ္ပဋိစ္ဆန္တော တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ဟောတိ ဧဝ ¶ ။ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေနာတိ ဘိက္ခုဘာဝေ သာလယတာယ တိတ္ထိယဘာဝူပဂမနလဒ္ဓိယာ အဘာဝေန၊ ဧတေန စ အာပဒါသု ကုသစီရာဒိံ ပါရုပန္တဿာပိ နဂ္ဂဿ ဝိယ အနာပတ္တိံ ဒဿေတိ။

ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနာ ကထိတောတိ ဧတ္ထ သင်္ဃဘေဒကောပိ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနာဝ ကထိတော၊ မာတုဃာတကာဒယော ပန အနုပသမ္ပန္နေနာပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တိရစ္ဆာနဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၁။ ဥဒကသဉ္စာရိကံ မဏ္ဍူကဘက္ခံ နာဂသရီရန္တိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဝိဿရဘယေနာတိ နာဂဿ သရီရံ ဒိသွာ ဘိက္ခုနော ဝိရဝနဘယေန။ ကပိမိဒ္ဓါဒီသု နာဂသရီရံ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ တဒုပ္ပတ္တိသီမံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိဿဋ္ဌော’’တိအာဒိ။

တိရစ္ဆာနဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

မာတုဃာတကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၂။ အပဝါဟနန္တိ သောဓနံ။ တိရစ္ဆာနာဒိအမနုဿဇာတိတော မနုဿဇာတိကာနညေဝ ပုတ္တေသု မေတ္တာဒယောပိ တိက္ခဝိသဒါ ဟောန္တိ လောကုတ္တရဂုဏာ ဝိယာတိ အာဟ ‘‘မနုဿိတ္ထိဘူတာ ဇနိကာ မာတာ’’တိ။ ယထာ မနုဿာနညေဝ ကုသလပ္ပဝတ္တိ တိက္ခဝိသဒါ၊ ဧဝံ အကုသလပ္ပဝတ္တိပီတိ အာဟ ‘‘သယမ္ပိ မနုဿဇာတိကေနေဝါ’’တိအာဒိ။ အာနန္တရိယေနာတိ ဧတ္ထ စုတိအနန္တရံ နိရယေ ပဋိသန္ဓိဖလံ အနန္တရံ နာမ၊ တသ္မိံ အနန္တရေ ဇနကတ္တေန နိယုတ္တံ အာနန္တရိယံ၊ တေန။ ဝေသိယာ ပုတ္တောတိ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ ကုလိတ္ထိယာ အတိစာရိနိယာ ပုတ္တောပိ အတ္တနော ပိတရံ အဇာနိတွာ ဃာတေန္တော ပိတုဃာတကောဝ ဟောတိ။

၁၁၄။ အဝသေသန္တိ ¶ အနာဂါမိအာဒိကံ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ မနုဿဝိဂ္ဂဟပါရာဇိကေ ဝုတ္တမေဝ။

၁၁၅။ အယံ သင်္ဃဘေဒကောတိ ပကတတ္တံ ဘိက္ခုံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေ ဧဝ ပါရာဇိကံ သမာပန္နော ¶ ဝါ ဝတ္ထာဒိဒေါသေန ဝိပန္နောပသမ္ပဒေါ ဝါ သင်္ဃံ ဘိန္ဒန္တောပိ အနန္တရိယံ န ဖုသတိ၊ သင်္ဃော ပန ဘိန္နောဝ ဟောတိ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စဿ န ဝါရိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘ဒုဋ္ဌစိတ္တေနာ’’တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ ‘‘ဝဓကစိတ္တေနာ’’တိ။ လောဟိတံ ဥပ္ပာဒေတီတိ တထာဂတဿ ဝေရီဟိ အဘေဇ္ဇကာယတာယ ကေနစိ ဗလက္ကာရေန စမ္မာဒိဆေဒံ ကတွာ ဗဟိ လောဟိတံ ပဂ္ဃရာပေတုံ န သက္ကာ၊ အာဝုဓာဒိပဟာရေန ပန လောဟိတံ ဌာနတော စလိတွာ ကုပ္ပမာနံ ဧကတ္ထ သဉ္စိတံ ဟောတိ၊ ဧတ္တကေန ပန ပဟာရဒါယကော လောဟိတုပ္ပာဒကော နာမ ဟောတိ ဒေဝဒတ္တော ဝိယ။ စေတိယံ ပန ဗောဓိံ ဝါ ပဋိမာဒိံ ဝါ ဘိန္ဒတော အာနန္တရိယံ န ဟောတိ၊ အာနန္တရိယသဒိသံ မဟာသာဝဇ္ဇံ ဟောတိ။ ဗောဓိရုက္ခဿ ပန ဩဇောဟရဏသာခါ စေဝ သဓာတုကံ စေတိယံ ဗာဓယမာနာ စ ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ၊ ပုညမေဝေတ္ထ ဟောတိ။

မာတုဃာတကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၆။ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကောတိ ဣတ္ထိန္ဒြိယယုတ္တော၊ ဣတရော ပန ပုရိသိန္ဒြိယယုတ္တော။ ဧကဿ ဟိ ဘာဝဒွယံ သဟ နုပ္ပဇ္ဇတိ ယမကေ (ယမ။ ၃။ဣန္ဒြိယယမက။၁၈၈) ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဒုတိယဗျဉ္ဇနံ ပန ကမ္မသဟာယေန အကုသလစိတ္တေနေဝ ဘာဝဝိရဟိတံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပကတိတ္ထိပုရိသာနမ္ပိ ကမ္မမေဝ ဗျဉ္ဇနလိင်္ဂါနံ ကာရဏံ၊ န ဘာဝေါ တဿ ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယတ္တဿ ပဋ္ဌာနေ အဝုတ္တတ္တာ။ ကေဝလံ ဘာဝသဟိတာနံယေဝ ဗျဉ္ဇနလိင်္ဂါနံ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ အဋ္ဌကထာသု ‘‘ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ပဋိစ္စ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၃၂) ဣန္ဒြိယံ ဗျဉ္ဇနကအာရဏတ္တေန ဝုတ္တံ၊ ဣဓ ပန အကုသလဗလေန ဣန္ဒြိယံ ဝိနာပိ ဗျဉ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။ ဥဘိန္နမ္ပိ စေသံ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာနံ ယဒါ ဣတ္ထိယာ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဒါ ပုရိသဗျဉ္ဇနံ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ဣတရံ ပဋိစ္ဆန္နံ။ ယဒါ ပုရိသေ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဒါ ဣတ္ထိဗျဉ္ဇနံ ¶ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ဣတရံ ပဋိစ္ဆန္နံ။ တတ္ထ ဝိစာရဏက္ကမောတိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဧဝ ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂါနမ္ပိ ပါတုဘာဝပ္ပကာသကေ ကုရုန္ဒိဝစနေ အယုတ္တတာပကာသနတ္ထံ အတ္ထဝိစာရဏက္ကမော။ အဋ္ဌသာလိနိယဉှိ ‘‘ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိ ပန ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ပဋိစ္စ ပဝတ္တေ သမုဋ္ဌိတာနီ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၃၂) ဝုတ္တံ။ နေဝဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ယော စ ပဋိက္ခိတ္တေ အဘဗ္ဗေ၊ ဘဗ္ဗေ စ ပုဂ္ဂလေ ဉတွာ ပဗ္ဗာဇေတိ၊ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဝါ၊ ဒုက္ကဋံ။ အဇာနန္တဿ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၇။ အနုပဇ္ဈာယာဒိဝတ္ထူသု ¶ သိက္ခာပဒံ အပညတ္တန္တိ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနုပဇ္ဈာယကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ ဣဓေဝ ပညာပိယမာနသိက္ခာပဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကမ္မံ ပန န ကုပ္ပတီ’’တိ ဣဒံ ဥပဇ္ဈာယာဘာဝေပိ ‘‘ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိ မတဿ ဝါ ဝိဗ္ဘမန္တဿ ဝါ ပုရာဏဥပဇ္ဈာယဿ၊ အညဿ ဝါ ယဿ ကဿစိ အဝိဇ္ဇမာနဿာပိ နာမေန သဗ္ဗတ္ထ ဥပဇ္ဈာယကိတ္တနဿ ကတတ္တာ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဟိ ဥပဇ္ဈာယကိတ္တနံ န ကရေယျ၊ ‘‘ပုဂ္ဂလံ န ပရာမသတီ’’တိ ဝုတ္တကမ္မဝိပတ္တိ ဧဝ သိယာ။ တေနေဝ ပါဠိယံ ‘‘အနုပဇ္ဈာယက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိဿ ‘‘ဥပဇ္ဈာယံ အကိတ္တေတွာ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဥပဇ္ဈာယံ အဂါဟာပေတွာ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဥပဇ္ဈာယဝိရဟိတံ’’ဣစ္စေဝ အတ္ထောတိ ဝုတ္တော။ ပါဠိယံ သင်္ဃေန ဥပဇ္ဈာယေနာတိ ‘‘အယံ ဣတ္ထန္နာမော သင်္ဃဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ဣတ္ထန္နာမော သင်္ဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ သင်္ဃေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိ ဧဝံ ကမ္မဝါစာယ သင်္ဃမေဝ ဥပဇ္ဈာယံ ကိတ္တေတွာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဂဏေန ဥပဇ္ဈာယေနာတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဂဏဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိအာဒိနာ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ဧဝံ ဝုတ္တေပိ ကမ္မံ န ကုပ္ပတိ ဧဝ ဒုက္ကဋဿေဝ ဝုတ္တတ္တာ။ အညထာ ‘‘သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နော’’တိ ဝဒေယျ။ တေနာဟ ‘‘သင်္ဃေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပဏ္ဍကာဒီဟိ ဥပဇ္ဈာယေဟိ ကရိယမာနေသု ကမ္မေသု ပဏ္ဍကာဒိကေ ဝိနာဝ ယဒိ ပဉ္စဝဂ္ဂါဒိဂဏော ပူရတိ၊ ကမ္မံ န ကုပ္ပတိ၊ ဣတရထာ ကုပ္ပတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အပတ္တကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၈။ အပတ္တစီဝရဝတ္ထူသုပိ ¶ ပတ္တစီဝရာနံ အဘာဝေပိ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ ကမ္မဝါစာယ သာဝိတတ္တာ ကမ္မကောပံ အဝတွာ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တံ။ ဣတရထာ သာဝနာယ ဟာပနတော ကမ္မကောပေါ ဧဝ သိယာ။ ကေစိ ပန ‘‘ပဌမံ အနုညာတကမ္မဝါစာယ ဥပသမ္ပန္နာ ဝိယ ဣဒါနိပိ ‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’န္တိ အဝတွာ ကမ္မဝါစာယ ဥပသမ္ပန္နာပိ သူပသမ္ပန္နာဧဝါ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ယုတ္တံ။ အနုညာတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဟိ အပရာမသနံ သာဝနာယ ဟာပနဝိပတ္တိ ဧဝ ဟောတိ ‘‘ဣတ္ထန္နာမော သင်္ဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတီ’’တိ ပဒဿ ဟာပနေ ဝိယ။ တမ္ပိ ဟိ ပစ္ဆာ အနုညာတံ၊ ‘‘သင်္ဃံ၊ ဘန္တေ၊ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမီ’’တိအာဒိဝါကျေန အယာစေတွာ တမ္ပိ ဥပသမ္ပာဒေန္တော ‘‘အယံ ဣတ္ထန္နာမော သင်္ဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတီ’’တိ ဝတွာဝ ယဒိ ကမ္မဝါစံ ကရောတိ၊ ကမ္မံ သုကတမေဝ ဟောတိ ¶ ၊ နော စေ ဝိပန္နံ။ သဗ္ဗပစ္ဆာ ဟိ အနုညာတကမ္မဝါစတော ကိဉ္စိပိ ပရိဟာပေတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ သာဝနာယ ဟာပနမေဝ ဟောတိ။ အညေ ဝါ ဘိက္ခူ ဒါတုကာမာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

အနာမဋ္ဌပိဏ္ဍပါတန္တိ ဘိက္ခူဟိ လဒ္ဓဘိက္ခတော အဂ္ဂဟိတဂ္ဂံ ပိဏ္ဍပါတံ။ သာမဏေရဘာဂသမကောတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ သာမဏေရာနမ္ပိ အာမိသဘာဂဿ သမကမေဝ ဒိယျမာနတ္တာ ဝိသုံ သာမဏေရဘာဂေါ နာမ နတ္ထိ၊ ပတ္တစီဝရပရိကမ္မမတ္တပဋိဗဒ္ဓပဗ္ဗဇ္ဇတာယ ပန သာမဏေရသဒိသာ ဧတေ ပဏ္ဍုပလာသာတိ ဒဿနတ္ထံ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နိယတာသန္နပဗ္ဗဇ္ဇဿေဝ စာယံ ဘာဂေါ ဒီယတိ။ တေနေဝ ‘‘ယာဝ ပတ္တော ပစ္စတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အာမိသဘာဂေါတိ ဝိဟာရေ ဒိန္နံ သင်္ဃဘတ္တံ၊ တတြုပ္ပာဒဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န ဒါယကာနံ ဂေဟေသု တေဟိ ဒိယျမာနံ။ တေနေဝ သလာကဘတ္တာဒိ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ဒါယကာ ဝိပ္ပဋိသာရိနော ဟောန္တီတိ။ ဘေသဇ္ဇန္တိအာဒိနာ ပန ဂိဟီနံ ဘေသဇ္ဇကရဏာဒိဒေါသော ဧတ္ထ န ဟောတီတိ ဒဿေတိ။

အပတ္တကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၉။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထူသု ¶ ကဏ္ဏမူလေတိ သကလဿ ကဏ္ဏဿ ဆေဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကဏ္ဏသက္ခလိကာယာတိ ကဏ္ဏစူဠိကာယ။ ယဿ ပန ကဏ္ဏာဝိဒ္ဓေတိ ဟေဋ္ဌာ ကုဏ္ဍလာဒိဌပနစ္ဆိဒ္ဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ သင်္ဃဋနက္ခမံ။ အဇပဒကေတိ အဇပဒနာသိကဋ္ဌိကောဋိယံ။ တတော ဟိ ဥဒ္ဓံ န ဝိစ္ဆိန္ဒတိ။ သက္ကာ ဟောတိ သန္ဓေတုန္တိ အဝိရူပသဏ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ဝိရူပံ ပန ပရိသဒူသကတံ အာပါဒေတိ။

ခုဇ္ဇသရီရောတိ ဝင်္ကသရီရော။ ဗြဟ္မုနော ဝိယ ဥဇုကံ ဂတ္တံ သရီရံ ယဿ၊ သော ဗြဟ္မုဇ္ဇုဂတ္တော၊ ဘဂဝါ။

ပရိဝဋုမောတိ သမန္တတော ဝဋ္ဋကာယော၊ ဧတေန ဧဝရူပါ ဧဝ ဝါမနကာ န ဝဋ္ဋန္တီတိ ဒဿေတိ။

ကူဋကူဋသီသောတိ အနေကေသု ဌာနေသု ပိဏ္ဍိကမံသတံ ဒဿေတုံ အာမေဍိတံ ကတံ။ တေနာဟ ‘‘တာလဖလပိဏ္ဍိသဒိသေနာ’’တိ၊ တာလဖလာနံ မဉ္ဇရီ ပိဏ္ဍိ နာမ။ အနုပုဗ္ဗတနုကေန သီသေနာတိ စေတိယထူပိကာ ¶ ဝိယ ကမေန ကိသေန သီသေန၊ ထူလဝေဠုပဗ္ဗံ ဝိယ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝပရိယောသာနံ သမထူလေန ဥစ္စေန သီသေန သမန္နာဂတော နာဠိသီသော နာမ။ ကပ္ပသီသောတိ ဂဇမတ္ထကံ ဝိယ ဒွိဓာ ဘိန္နသီသော။ ‘‘ကဏ္ဏိကကေသော ဝါ’’တိ ဣမဿ ဝိဝရဏံ ‘‘ပါဏကေဟီ’’တိအာဒိ။ မက္ကဋဿေဝ နဠာဋေပိ ကေသာနံ ဥဋ္ဌိတဘာဝံ သန္ဓာယာဟ ‘‘သီသလောမေဟီ’’တိအာဒိ။

မက္ကဋဘမုကောတိ နဠာဋလောမေဟိ အဝိဘတ္တလောမဘမုကော။ အက္ခိစက္ကလေဟီတိ ကဏှမဏ္ဍလေဟိ။ ကေကရောတိ တိရိယံ ပဿနကော။ ဥဒကတာရကာတိ ဩလောကေန္တာနံ ဥဒကေ ပဋိဗိမ္ဗိကစ္ဆာယာ၊ ဥဒကပုဗ္ဗုဠန္တိ ကေစိ။ အက္ခိတာရကာတိ အဘိမုခေ ဌိတာနံ ဆာယာ၊ အက္ခိဂဏ္ဍကာတိပိ ဝဒန္တိ။ အတိပိင်္ဂလက္ခီတိ မဇ္ဇာရက္ခိ။ မဓုပိင်္ဂလန္တိ မဓုဝဏ္ဏပိင်္ဂလံ။ နိပ္ပခုမက္ခီတိ ဧတ္ထ ပခုမ-သဒ္ဒေါ အက္ခိဒလလောမေသု နိရူဠှော၊ တဒဘာဝါ နိပ္ပခုမက္ခိ။ အက္ခိပါကေနာတိ အက္ခိဒလ ပရိယန္တေသု ပူတိဘာဝါပဇ္ဇနရောဂေန။

စိပိဋနာသိကောတိ ¶ အနုန္နတနာသိကော။ ပဋင်္ဂမဏ္ဍူကော နာမ မဟာမုခမဏ္ဍူကော။ ဘိန္နမုခေါတိ ဥပက္ကမုခပရိယောသာနော၊ သဗ္ဗဒါ ဝိဝဋမုခေါ ဝါ။ ဝင်္ကမုခေါတိ ဧကပဿေ အပက္ကမ္မ ဌိတဟေဋ္ဌိမဟနုကဋ္ဌိကော။ ဩဋ္ဌစ္ဆိန္နကောတိ ဥဘောသု ဩဋ္ဌေသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဇာတိယာ ဝါ ပစ္ဆာ ဝါ သတ္ထာဒိနာ အပနီတမံသေန ဩဋ္ဌေန သမန္နာဂတော။ ဧဠမုခေါတိ နိစ္စပဂ္ဃရိတလာလာမုခေါ။

ဘိန္နဂလောတိ အဝနတဂတော။ ဘိန္နဥရောတိ အတိနိန္နဥရမဇ္ဈော။ ဧဝံ ဘိန္နပိဋ္ဌိပိ။ သဗ္ဗဉ္စေတန္တိ ‘‘ကစ္ဆုဂတ္တော’’တိအာဒိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ဝိနိစ္ဆယော ကုဋ္ဌာဒီသု ဝုတ္တော ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ဝိနိစ္ဆယော’’တိအာဒိ။

ဝါတဏ္ဍိကောတိ အဏ္ဍဝါတရောဂေန ဥဒ္ဓုတဗီဇဏ္ဍကောသေန သမန္နာဂတော၊ ယဿ နိဝါသနေန ပဋိစ္ဆန္နမ္ပိ ဥန္နတံ ပကာသတိ၊ သောဝ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ဝိကဋောတိ တိရိယံဂမနပါဒေါ၊ ယဿ စင်္ကမတော ဇာဏုကာ ဗဟိ နိဂစ္ဆန္တိ။ ပဏှောတိ ပစ္ဆတော ပရိဝတ္တနကပါဒေါ၊ ယဿ စင်္ကမတော ဇာဏုကာ အန္တော ပဝိသန္တိ။ မဟာဇင်္ဃောတိ ထူလဇင်္ဃော။ မဟာပါဒေါတိ မဟန္တေန ပါဒတလေန ယုတ္တော။ ပါဒဝေမဇ္ဈေတိ ပိဋ္ဌိပါဒဝေမဇ္ဈေ၊ ဧတေန အဂ္ဂပါဒေါ စ ပဏှိ စ သဒိသောတိ ဒဿေတိ။

မဇ္ဈေ သင်္ကုဋိတပါဒတ္တာတိ ကုဏ္ဍပါဒတာယ ကာရဏဝိဘာဝနံ။ အဂ္ဂေ သင်္ကုဋိတပါဒတ္တာတိ ကုဏ္ဍပါဒတာယ သကုဏပါဒဿေဝ ဂမနဝိဘာဝနံ။ ပိဋ္ဌိပါဒဂ္ဂေန စင်္ကမန္တောတိ ‘‘ပါဒဿ ဗာဟိရန္တေနာတိ ¶ စ အဗ္ဘန္တရန္တေနာ’’တိ စ ဣဒံ ပါဒတလဿ ဥဘောဟိ ပရိယန္တေဟိ စင်္ကမနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

မမ္မနန္တိ ဌာနကရဏဝိသုဒ္ဓိယာ အဘာဝေန အယုတ္တက္ခရဝစနံ။ ဝစနာနုကရဏေန ဟိ သော မမ္မနော ဝုတ္တော။ ယော စ ကရဏသမ္ပန္နောပိ ဧကမေဝက္ခရံ ဟိက္ကာရဗဟုသော ဝဒတိ၊ သောပိ ဣဓေဝ သင်္ဂယှတိ။ ယော ဝါ ပန ဟိက္ကံ နိဂ္ဂဟေတွာပိ အနာမေဍိတက္ခရမေဝ သိလိဋ္ဌဝစနံ ဝတ္တုံ သမတ္ထော၊ သော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။

အာပတ္တိတော န မုစ္စတီတိ ဉတွာ ကရောန္တောဝ န မုစ္စတိ။ ဇီဝိတန္တရာယာဒိအာပဒါသု အရုစိယာ ကာယသာမဂ္ဂိံ ဒေန္တဿ အနာပတ္တိ။ အပ္ပတ္တော ဩသာရဏန္တိ ဩသာရဏာယ အနရဟောတိ အတ္ထော။

ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အလဇ္ဇိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၀။ နိဿယပဋိသံယုတ္တဝတ္ထူသု ¶ ဘိက္ခူဟိ သမာနော ဘာဂေါ ဒိဋ္ဌိသီလာဒိဂုဏကောဋ္ဌာသော အဿာတိ ဘိက္ခုသဘာဂေါ၊ တဿ ဘာဝေါ ဘိက္ခုသဘာဂတာ။

အလဇ္ဇိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၁။ နိဿယကရဏီယောတိ ဧတ္ထ နိဿယဂ္ဂဟဏံ နိဿယော၊ သော ကရဏီယော ယဿာတိ ဝိသေသနဿ ပရနိပါတော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝိဿမေန္တော ဝါ…ပေ… အနာပတ္တီတိ ဂမနသဥဿာဟတာယ တထာ ဝသန္တောပိ အဒ္ဓိကော ဧဝ၊ တတ္ထ နိဿယဒါယကေ အသတိ အနာပတ္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧတေန စ ပရိဿမာဒိအဘာဝေ သေနာသနာဒိသမ္ပဒံ ပဋိစ္စ ဝသတော အာပတ္တီတိ ဒဿေတိ။ တဉ္စ အဂမနပစ္စယာ ဒိဝသေ ဒိဝသေ အာပဇ္ဇတီတိ ဝဒန္တိ။ စီဝရရဇနာဒိကိစ္စတ္ထာယ ဂရူဟိ ပေသိတဿာပိ ကိစ္စပရိယောသာနမေဝ ဝသိတဗ္ဗံ၊ န တတော ပရံ။ ဂရူဟိပိ တာဝကာလိကကိစ္စတ္ထမေဝ ပေသလဒဟရာ ပေသိတဗ္ဗာ၊ န နိစ္စကာလကိစ္စတ္ထန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘နာဝါယ ဂစ္ဆန္တဿ…ပေ… အနာပတ္တီ’’တိ ¶ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝရူပံ အဝိဓေယျတံ ဝိနာ နိဿယဒါယကရဟိတဋ္ဌာနေ ဝဿံ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

တဿ နိဿာယာတိ တံ နိဿာယ။ အာသာဠှီမာသေ…ပေ… တတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ပန သစေပိ ‘‘အသုကော ထေရော ဧတ္ထ အာဂမိဿတိ အာဂမိဿတီ’’တိ အာဂမေန္တဿေဝ ဝဿူပနာယိကဒိဝသော ဟောတိ။ ဟောတု၊ ဝသိတဋ္ဌာနေ ဝဿံ အနုပဂမ္မ ယတ္ထ နိဿယော လဗ္ဘတိ၊ ဒူရေပိ တတ္ထ ဂန္တွာ ပစ္ဆိမိကာယ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။

၁၂၂။ ဂေါတ္တေနပီတိ ‘‘အာယသ္မတော ပိပ္ပလိဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိ ဧဝံ နာမံ အဝတွာ ဂေါတ္တနာမေနပီတိ အတ္ထော၊ တေန ‘‘ကောနာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော’’တိ ပုဋ္ဌေန ဂေါတ္တနာမေန ‘‘အာယသ္မာ ကဿပေါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တသ္မာ အညမ္ပိ ကိဉ္စိ တဿ နာမံ ပသိဒ္ဓံ၊ တသ္မိံ ဝါ ခဏေ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ နာမံ ပညာပိတံ၊ တံ သဗ္ဗံ ဂဟေတွာပိ အနုဿာဝနာ ကာတဗ္ဗာ။ ယထာ ¶ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ဧဝံ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿပိ ဂေါတ္တာဒိနာမေန၊ တင်္ခဏိကနာမေန စ အနုဿာဝနံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မိမ္ပိ ခဏေ ‘‘အယံ တိဿော’’တိ ဝါ ‘‘နာဂေါ’’တိ ဝါ နာမံ ကရောန္တေဟိ အနုသာသကသမ္မုတိတော ပဌမမေဝ ကာတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ကတွာပိ အန္တရာယိကဓမ္မာနုသာသနပုစ္ဆနကာလေသု ‘‘ကိန္နာမောသိ၊ အဟံ ဘန္တေ နာဂေါ နာမ၊ ကောနာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော၊ ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ တိဿော နာမာ’’တိအာဒိနာ ဝိညာပေန္တေန ဥဘိန္နမ္ပိ စိတ္တေ ‘‘မမေဒံ နာမ’’န္တိ ယထာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဧဝံ ဝိညာပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပန တသ္မိံ ခဏေ ပကတိနာမေန ဝတွာ ပစ္ဆာ တိဿ-နာမာဒိအပုဗ္ဗနာမေန အနုဿာဝေတိ၊ န ဝဋ္ဋတိ။

တတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ ဥပဇ္ဈာယဿေဝ နာမံ အဂ္ဂဟေတွာ ယေန ကေနစိ နာမေန ‘‘တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိအာဒိနာပိ ပုဂ္ဂလေ ပရာမဋ္ဌေ ကမ္မံ သုကတမေဝ ဟောတိ အနုပဇ္ဈာယကာဒီနံ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ ဝိယ ဥပဇ္ဈာယဿ အဘာဝေပိ အဘဗ္ဗတ္တေပိ ကမ္မဝါစာယ ပုဂ္ဂလေ ပရာမဋ္ဌေ ကမ္မဿ သိဇ္ဈနတော။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ ပန ယထာသကံ နာမံ ဝိနာ အညေန နာမေန အနုဿာဝိတေ ကမ္မံ ကုပ္ပတိ၊ သော အနုပသမ္ပန္နောဝ ဟောတိ။ တတ္ထ ဌိတော အညော အနုပသမ္ပန္နော ဝိယ ဂဟိတနာမဿ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလဿ တတ္ထ အဘာဝါ၊ ဧတဿ စ နာမဿ အနုဿာဝနာယ အဝုတ္တတ္တာ။ တသ္မာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ ပကတိနာမံ ပရိဝတ္တေတွာ အနုပုဗ္ဗေန နာဂါဒိနာမေန အနုဿာဝေတုကာမေန ပဋိကစ္စေဝ ‘‘တွံ နာဂေါ’’တိအာဒိနာ ဝိညာပေတွာ အနုသာသနအန္တရာယိကဓမ္မပုစ္ဆနက္ခဏေသုပိ တဿ စ သင်္ဃဿ စ ယထာ ပါကဋံ ဟောတိ၊ တထာ ပကာသေတွာဝ နာဂါဒိနာမေန အနုဿာဝေတဗ္ဗံ။ ဧကဿ ဗဟူနိ နာမာနိ ဟောန္တိ၊ တေသု ဧကံ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ယံ ¶ ပန ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဥပဇ္ဈာယာနံ ဧကတ္ထ ဂဟိတံ နာမံ၊ တဒေဝ ဉတ္တိယာ၊ သဗ္ဗတ္ထ အနုဿာဝနာသု စ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဂဟိတတော ဟိ အညသ္မိံ ဂဟိတေ ဗျဉ္ဇနံ ဘိန္နံ နာမ ဟောတိ၊ ကမ္မံ ဝိပဇ္ဇတိ။ အတ္ထတော၊ ဟိ ဗျဉ္ဇနတော စ အဘိန္နာ ဧဝ ဉတ္တိ၊ အနုဿာဝနာ စ ဝဋ္ဋန္တိ၊ ဥပဇ္ဈာယနာမဿ ပန ပုရတော ‘‘အာယသ္မတော တိဿဿာ’’တိအာဒိနာ အာယသ္မန္တ-ပဒံ သဗ္ဗတ္ထ ယောဇေတွာပိ အနုဿာဝေတိ၊ တထာ အယောဇိတေပိ ဒေါသော နတ္ထိ။

ပါဠိယံ ပန ကိဉ္စာပိ ‘‘ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော’’တိ ပစ္ဆတော ‘‘အာယသ္မတော’’တိ ပဒံ ဝုတ္တံ၊ တထာပိ ‘‘အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အတ္ထကုသလော’’တိအာဒိနာ ¶ နာမဿ ပုရတော အာယသ္မန္တ-ပဒယောဂဿ ဒဿနတော ပုရတောဝ ပယောဂေါ ယုတ္တတရော။ တဉ္စ ဧကတ္ထ ယောဇေတွာ အညတ္ထ အယောဇိတေပိ ဧကတ္ထ ပုရတော ယောဇေတွာ အညတ္ထ ပစ္ဆတော ယောဇနေပိ သာဝနာယ ဟာပနံ နာမ န ဟောတိ နာမဿ အဟာပိတတ္တာ။ တေနေဝ ပါဠိယမ္ပိ ‘‘ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော’’တိ ဧကတ္ထ ယောဇေတွာ ‘‘ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိအာဒီသု ‘‘အာယသ္မတော’’တိ န ယောဇိတန္တိ ဝဒန္တိ။ တဉ္စ ကိဉ္စာပိ ဧဝံ၊ တထာပိ သဗ္ဗဋ္ဌာနေပိ ဧကေနေဝ ပကာရေန ယောဇေတွာ ဧဝ ဝါ အယောဇေတွာ ဝါ အနုဿာဝနံ ပသတ္ထတရန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒွေဥပသမ္ပဒါပေက္ခာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၃။ ဧကတော သဟေဝ ဧကသ္မိံ ခဏေ အနုဿာဝနံ ဧတေသန္တိ ဧကာနုဿာဝနာ၊ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ၊ ဧတေ ဧကာနုဿာဝနေ ကာတုံ။ တေနာဟ ‘‘ဧကာနုဿာဝနေ ကာတု’’န္တိ၊ ဣဒဉ္စ ဧကံ ပဒံ ဝိဘတ္တိအလောပေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧကေန ဝါတိ ဒွိန္နမ္ပိ ဧကသ္မိံ ခဏေ ဧကာယ ဧဝ ကမ္မဝါစာယ အနုဿာဝနေ ဧကေနာစရိယေနာတိ အတ္ထော။ ‘‘အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော စ အယံ ဓမ္မရက္ခိတော စ အာယသ္မတော သင်္ဃရက္ခိတဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိအာဒိနာ နယေန ဧကေန အာစရိယေန ဒွိန္နံ ဧကသ္မိံ ခဏေ အနုဿာဝနနယော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣမိနာဝ နယေန တိဏ္ဏမ္ပိ ဧကေန အာစရိယေန ဧကက္ခဏေ အနုဿာဝနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ပုရိမနယေနေဝ ဧကတော အနုဿာဝနေ ကာတုန္တိ ‘‘ဧကေန ဧကဿ၊ အညေန ဣတရဿာ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန ဒွိန္နံ ဒွီဟိ ဝါ၊ တိဏ္ဏံ တီဟိ ဝါ အာစရိယေဟိ၊ ဧကကေန ဝါ အာစရိယေန တယောပိ ဧကတော အနုဿာဝနေ ကာတုန္တိ အတ္ထော၊ တဉ္စ ခေါ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ‘‘န တွေဝ နာနုပဇ္ဈာယေနာ’’တိ ဣဒံ ဧကေန အာစရိယေန ဒွီဟိ ဝါ တီဟိ ဝါ ဥပဇ္ဈာယေဟိ ¶ ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခေ ဧကက္ခဏေ ဧကာယ အနုဿာဝနာယ ဧကာနုဿာဝနေ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ပဋိက္ခေပပဒံ။ န ပန နာနာစရိယေဟိ နာနုပဇ္ဈာယေဟိ တယော ဧကာနုဿာဝနေ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘သစေ ပန နာနာစရိယာ နာနုပဇ္ဈာယာ…ပေ… ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ယဉ္စေတ္ထ ¶ ‘‘တိဿတ္ထေရော သုမနတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ၊ သုမနတ္ထေရော တိဿတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိက’’န္တိ ဧဝံ ဥပဇ္ဈာယေဟိ အညမညံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ အနုဿာဝနကရဏံ ဝုတ္တံ၊ တံ ဥပလက္ခဏမတ္တံ။ တသ္မာ သစေ တိဿတ္ထေရော သုမနတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ၊ သုမနတ္ထေရော နန္ဒတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ အနုဿာဝေတိ၊ အညမညဉ္စ ဂဏပူရကာ ဟောန္တိ၊ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။ သစေ ပန ဥပဇ္ဈာယော သယမေဝ အတ္တနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ အနုဿာဝေတီတိ ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ၊ ကမ္မံ သုကတမေဝ ဟောတိ။ အနုပဇ္ဈာယကဿပိ ယေန ကေနစိ အနုဿာဝိတေ ဥပသမ္ပဒါ ဟောတိ၊ ကိမင်္ဂံ ပန သဥပဇ္ဈာယကဿ ဥပဇ္ဈာယေနေဝ အနုဿာဝနေတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝ နဝဋ္ဋနပက္ခံ ဒဿေတုံ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။

ဒွေဥပသမ္ပဒါပေက္ခာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၆။ ဥပဇ္ဈာတိ ဥပဇ္ဈာယ-သဒ္ဒသမာနတ္ထော အာကာရန္တော ဥပဇ္ဈာသဒ္ဒေါတိ ဒဿေတိ။ ဥပဇ္ဈာယ-သဒ္ဒေါ ဧဝ ဝါ ဥပဇ္ဈာ ဥပယောဂပစ္စတ္တဝစနေသု ယ-ကာရလောပံ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တော ကရဏဝစနာဒီသု ဥပဇ္ဈာ-သဒ္ဒဿ ပယောဂါဘာဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပါဠိယံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗန္တိ အတ္တနာဝ ကတ္တုဘူတေန ကရဏဘူတေန အတ္တာနမေဝ ကမ္မဘူတံ ပတိ သမ္မနနကိစ္စံ ကာတဗ္ဗံ။ အတ္တာနန္တိ ဝါ ပစ္စတ္တေ ဥပယောဂဝစနံ၊ အတ္တနာဝ အတ္တာ သမ္မန္နိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ န ကေဝလဉ္စ ဧတ္ထေဝ၊ အညတြာပိ တေရသသမ္မုတိအာဒီသု ဣမိနာဝ လက္ခဏေန အတ္တနာဝ အတ္တာ သမ္မန္နိတဗ္ဗောဝ။ အပိစ သယံ ကမ္မာရဟတ္တာ အတ္တာနံ မုဉ္စိတွာ စတုဝဂ္ဂါဒိကော ဂဏော သဗ္ဗတ္ထ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော။

သစ္စကာလောတိ ‘‘နိဂူဟိဿာမီ’’တိ ဝဉ္စနံ ပဟာယ သစ္စဿေဝ တေ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကာလော။ ဘူတကာလောတိ ဝဉ္စနာယ အဘာဝေပိ မနုဿတ္တာဒိဝတ္ထုနော ဘူတတာယ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကာလော၊ ဣတရထာ ကမ္မကောပါဒိအန္တရာယော ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ မင်္ကူတိ အဓောမုခေါ။ ဥဒ္ဓရတူတိ အနုပသမ္ပန္နဘာဝတော ဥပသမ္ပတ္တိယံ ပတိဋ္ဌပေတူတိ အတ္ထော။

သဗ္ဗကမ္မဝါစာသု ¶ အတ္ထကောသလ္လတ္ထံ ပနေတ္ထ ဥပသမ္ပဒါကမ္မဝါစာယ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော – သုဏာတူတိ သဝနာဏတ္တိယံ ပဌမပုရိသေကဝစနံ။ တဉ္စ ¶ ကိဉ္စာပိ ယော သင်္ဃော သဝနကိရိယာယ နိယောဇီယတိ၊ တဿ သမ္မုခတ္တာ ‘‘သုဏာဟီ’’တိ မဇ္ဈိမပုရိသေကဝစနေန ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တထာပိ ယသ္မာ သင်္ဃ-သဒ္ဒသန္နိဓာနေ ပဌမပုရိသပယောဂေါဝ သဒ္ဒဝိဓူဟိ သမာစိဏ္ဏော ဘဂဝန္တအာယသ္မန္တာဒိသဒ္ဒသန္နိဓာနေသု ဝိယ ‘‘အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော (ပါရာ။ ၂၂)။ ဧတဿ သုဂတ ကာလော၊ ယံ ဘဂဝါ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေယျ (ပါရာ။ ၂၁)။ ပက္ကမတာယသ္မာ (ပါရာ။ ၄၃၆)။ သုဏန္တု မေ အာယသ္မန္တော’’တိအာဒီသု ဝိယ။ တသ္မာ ဣဓ ပဌမပုရိသပယောဂေါ ကတော။ အထ ဝါ ဂါရဝဝသေနေဝေတံ ဝုတ္တံ။ ဂရုဋ္ဌာနီယေသု ဟိ ဂါရဝဝသေန မဇ္ဈိမပုရိသပယောဂုပ္ပတ္တိယမ္ပိ ပဌမပုရိသပယောဂံ ပယုဇ္ဇန္တိ ‘‘ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၆၆၊ မ။ နိ။ ၂။၃၃၈၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၇၂၊ မဟာဝ။ ၈) ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကေစိ ပန ‘‘ဘန္တေ၊ အာဝုသောတိ သဒ္ဒေ အပေက္ခိတွာ ဣဓ ပဌမပုရိသပယောဂေါ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ယုတ္တံ ‘‘အာစရိယော မေ ဘန္တေ ဟောဟိ၊ (မဟာဝ။ ၇၇) ဣင်္ဃာဝုသော ဥပါလိ၊ ဣမံ ပဗ္ဗဇိတံ အနုယုဉ္ဇာဟီ’’တိအာဒီသု (ပါရာ။ ၅၁၇) တပ္ပယောဂေပိ မဇ္ဈိမပုရိသပယောဂဿေဝ ဒဿနတော။

မေတိ ယော သာဝေတိ၊ တဿ အတ္တနိဒ္ဒေသေ သာမိဝစနံ။ ဘန္တေတိ အာလပနတ္ထေ ဝုဍ္ဎေသု သဂါရဝဝစနံ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ပဒံ ပန နဝကေသု။ တဒုဘယမ္ပိ နိပါတော ‘‘တုမှေ ဘန္တေ၊ တုမှေ အာဝုသော’’တိ ဗဟူသုပိ သမာနရူပတ္တာ။ သင်္ဃောတိ အဝိသေသတော စတုဝဂ္ဂါဒိကေ ပကတတ္တပုဂ္ဂလသမူဟေ ဝတ္တတိ။ ဣဓ ပန ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ပဉ္စဝဂ္ဂတော ပဋ္ဌာယ၊ မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ဒသဝဂ္ဂတော ပဋ္ဌာယ သင်္ဃောတိ ဂဟေတဗ္ဗော။ တတြာယံ ပိဏ္ဍတ္ထော – ဘန္တေ၊ သင်္ဃော မမ ဝစနံ သုဏာတူတိ။ ဣဒဉ္စ နဝကတရေန ဝတ္တဗ္ဗဝစနံ။ သစေ ပန အနုဿာဝကော သဗ္ဗေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုဍ္ဎတရော ဟောတိ၊ ‘‘သုဏာတု မေ၊ အာဝုသော၊ သင်္ဃော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သောပိ စေ ‘‘ဘန္တေ’’တိ ဝဒေယျ၊ နဝကတရော ဝါ ‘‘အာဝုသော’’တိ၊ ကမ္မကောပေါ နတ္ထိ။ ကေစိ ပန ‘‘ဧကတ္ထ ‘အာဝုသော’တိ ဝတွာ အညတ္ထ ‘ဘန္တေ’တိ ဝုတ္တေပိ နတ္ထိ ဒေါသော ဥဘယေနာပိ အာလပနဿ သိဇ္ဈနတော’’တိ ဝဒန္တိ။

ဣဒါနိ ယမတ္ထံ ဉာပေတုကာမော ‘‘သုဏာတူ’’တိ သင်္ဃံ သဝနေ နိယောဇေတိ၊ တံ ဉာပေန္တော ‘‘အယံ ဣတ္ထန္နာမော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အယန္တိ ¶ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ ဟတ္ထပါသေ သန္နိဟိတဘာဝဒဿနံ။ တေန စ ဟတ္ထပါသေ ဌိတဿေဝ ဥပသမ္ပဒါ ရုဟတီတိ သိဇ္ဈတိ ဟတ္ထပါသတော ဗဟိ ဌိတဿ ‘‘အယ’’န္တိ န ဝတ္တဗ္ဗတော။ တေနေဝ အနုသာသကသမ္မုတိယံ သော ဟတ္ထပါသတော ဗဟိ ဌိတတ္တာ ‘‘အယ’’န္တိ န ဝုတ္တော။ တသ္မာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော အနုပသမ္ပန္နော ဟတ္ထပါသေ ဌပေတဗ္ဗော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမောတိ အယံ-သဒ္ဒေါ စ အဝဿံ ပယုဇ္ဇိတဗ္ဗော။ သော စ ဣမသ္မိံ ပဌမနာမပယောဂေ ဧဝါတိ ဂဟေတဗ္ဗံ ¶ ။ ‘‘ဣတ္ထန္နာမော’’တိ ဣဒံ အနိယမတော တဿ နာမဒဿနံ။ ဥဘယေနပိ အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတောတိအာဒိနာမံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိ ဘိန္နာဓိကရဏဝိသယေ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမအာသော၊ ဥပသမ္ပဒံ မေ သင်္ဃော အပေက္ခမာနောတိ အတ္ထော။ တဿ စ ဥပဇ္ဈာယတံ သမင်္ဂိဘာဝေန ဒဿေတုံ ‘‘ဣတ္ထန္နမဿ အာယသ္မတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ‘‘အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော အာယသ္မတော ဓမ္မရက္ခိတဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဘူတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိ ဧဝမာဒိနာ နယေန နာမယောဇနာယ သဟ အတ္ထော ဒဿိတောတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အာယသ္မတော’’တိ ပဒံ အဝတွာပိ ‘‘အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော ဓမ္မရက္ခိတဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ တေနေဝ ပါဠိယံ ‘‘ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘အာယသ္မတော’’တိ ပဒံ န ဝုတ္တံ။ ယဉ္စေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။

နနု စေတ္ထ ဥပဇ္ဈာယောပိ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော ဝိယ ဟတ္ထပါသေ ဌိတော ဧဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အထ ကသ္မာ ‘‘အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣမဿ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိ ဧဝံ ဥပဇ္ဈာယပရာမသနေပိ ဣမ-သဒ္ဒဿ ပယောဂေါ န ကတောတိ? နာယံ ဝိရောဓော ဥပဇ္ဈာယဿ အဘာဝေပိ ကမ္မကောပါဘာဝတော။ ကေဝလဉှိ ကမ္မနိပ္ဖတ္တိယာ သန္တပဒဝသေန အဝိဇ္ဇမာနဿပိ ဥပဇ္ဈာယဿ နာမကိတ္တနံ အနုပဇ္ဈာယဿ ဥပသမ္ပဒါဒီသုပိ ကရီယတိ။ တသ္မာ ဥပဇ္ဈာယဿ အသန္နိဟိတတာယပိ တပ္ပရာမသနမတ္တေနေဝ ကမ္မသိဒ္ဓိတော ‘‘ဣမဿာ’’တိ နိဒ္ဒိသိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။

ပရိသုဒ္ဓါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟီတိ အဘဗ္ဗတာဒိကေဟိ ဥပသမ္ပဒါယ အဝတ္ထုကရေဟိ စေဝ ပဉ္စာဗာဓဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒီဟိ စ အာပတ္တိမတ္တကရေဟိ အန္တရာယိကေဟိ သဘာဝေဟိ ပရိမုတ္တော။ ဧဝံ ဝုတ္တော ဧဝ စ အာပတ္တိမတ္တကရေဟိ ပဉ္စာဗာဓာဒီဟိ အပရိမုတ္တဿပိ ဥပသမ္ပဒါ ရုဟတိ၊ နာညထာ။ ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရန္တိ ပရိပုဏ္ဏမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ ပတ္တစီဝရံ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဧဝ အပတ္တစီဝရဿာပိ ဥပသမ္ပဒါ ရုဟတိ၊ နာညထာ။ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတီတိ ¶ ‘‘သင်္ဃံ၊ ဘန္တေ၊ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမီ’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၇၁၊ ၁၂၆) ယာစိတဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ တေန သင်္ဃေ အယာစိတေပိ ‘‘ဣတ္ထန္နာမော သင်္ဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတီ’’တိ ဝုတ္တေ ဧဝ ကမ္မံ အဝိပန္နံ ဟောတိ၊ နာညထာ။ ဥပဇ္ဈာယေနာတိ ဥပဇ္ဈာယေန ကရဏဘူတေန ဣတ္ထန္နာမံ ဥပဇ္ဈာယံ ကတွာ ကမ္မဘူတံ ဥပသမ္ပဒံ ဒါတုံ နိပ္ဖာဒေတုံ ကတ္တုဘူတံ သင်္ဃံ ယာစတီတိ အတ္ထော။ ယာစဓာတုနော ပန ဒွိကမ္မကတ္တာ ‘‘သင်္ဃံ၊ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ ဒွေ ကမ္မပဒါနိ ဝုတ္တာနိ။

ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လန္တိ ဧတ္ထ ပတ္တော ကာလော ဣမဿာတိ ပတ္တကာလံ၊ အပလောကနာဒိစတုဗ္ဗိဓသင်္ဃကမ္မံ၊ တဒေဝ သကတ္ထေ ယ-ပစ္စယေန ‘‘ပတ္တကလ္လ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓ ပန ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပဒါကမ္မံ အဓိပ္ပေတံ၊ တံ ကာတုံ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လံ ဇာတံ။ ယဒီတိ အနုမတိဂဟဏဝသေန ကမ္မဿ ¶ ပတ္တကလ္လတံ ဉာပေတိ။ ယော ဟိ ကောစိ တတ္ထ အပတ္တကလ္လတံ မညိဿတိ၊ သော ဝက္ခတိ။ ဣမမေဝ ဟိ အတ္ထံ သန္ဓာယ အနုဿာဝနာသု ‘‘ယဿာယသ္မတော ခမတိ…ပေ… သော ဘာသေယျာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၂၇) ဝုတ္တံ။ တံ ပနေတံ ပတ္တကလ္လံ ဝတ္ထုသမ္ပဒါ၊ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ စဿ ပရိသုဒ္ဓတာ၊ သီမာသမ္ပဒါ၊ ပရိသသမ္ပဒါ၊ ပုဗ္ဗကိစ္စနိဋ္ဌာပနန္တိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ သင်္ဂဟိတံ။

တတ္ထ ဝတ္ထုသမ္ပဒါ နာမ ယထာဝုတ္တေဟိ ဧကာဒသဟိ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလေဟိ စေဝ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နေဟိ စ အညော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿော အနုပသမ္ပန္နဘူတော မနုဿပုရိသော၊ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သတိ ဧဝ ဣဒံ သင်္ဃဿ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ ပတ္တကလ္လံ နာမ ဟောတိ၊ နာသတိ။ ကတဉ္စ ကုပ္ပမေဝ ဟောတိ။

အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ စဿ ပရိသုဒ္ဓတာ နာမ ယထာဝုတ္တဿေဝ ဥပသမ္ပဒါဝတ္ထုဘူတဿ ပုဂ္ဂလဿ ယေ ဣမေ ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တာ ပဉ္စာဗာဓဖုဋ္ဌတာဒယော မာတာပိတူဟိ အနနုညာတတာပရိယောသာနာ စေဝ ဟတ္ထစ္ဆိန္နတာဒယော စ ဒေါသဓမ္မာ ကာရကသင်္ဃဿ အာပတ္တာဒိအန္တရာယဟေတုတာယ ‘‘အန္တရာယိကာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ တေဟိ အန္တရာယိကေဟိ ဒေါသဓမ္မေဟိ ပရိမုတ္တတ္တာ၊ ဣမိဿာ စ သတိ ဧဝ ဣဒံ ကမ္မံ ပတ္တကလ္လံ နာမ ဟောတိ၊ နာသတိ။ ကတံ ပန ကမ္မံ သုကတမေဝ ဟောတိ ဌပေတွာ ဦနဝီသတိဝဿပုဂ္ဂလံ။

သီမာသမ္ပဒါ ¶ ပန ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၁၄၇-၁၄၈) ဝက္ခမာနနယေန သဗ္ဗဒေါသဝိရဟိတာယ ဗဒ္ဓါဗဒ္ဓဝသေန ဒုဝိဓာယ သီမာယ ဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တာဒိသာယ ဟိ သီမာယ သတိ ဧဝ ဣဒံ ကမ္မံ ပတ္တကလ္လံ နာမ ဟောတိ၊ နာသတိ။ ကတဉ္စ ကမ္မံ ဝိပဇ္ဇတိ။

ပရိသသမ္ပဒါ ပန ယေ ဣမေ ဥပသမ္ပဒါကမ္မဿ သဗ္ဗန္တိမေန ပရိစ္ဆေဒေန ကမ္မပ္ပတ္တာ ဒသဟိ ဝါ ပဉ္စဟိ ဝါ အနူနာ ပါရာဇိကံ အနာပန္နာ၊ အနုက္ခိတ္တာ စ သမာနသံဝါသကာ ဘိက္ခူ၊ တေသံ ဧကသီမာယံ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ဌာနံ၊ ဆန္ဒာရဟာနဉ္စ ဆန္ဒဿ အာနယနံ၊ သမ္မုခီဘူတာနဉ္စ အပ္ပဋိက္ကောသနံ၊ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခရဟိတာနံ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ ပဋိက္ခိတ္တာနံ ဂဟဋ္ဌာဒိအနဥပသမ္ပန္နာနဉ္စေဝ ပါရာဇိကုက္ခိတ္တကနာနာသံဝါသကဘိက္ခုနီနဉ္စ ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလာနံ သင်္ဃဿ ဟတ္ထပါသေ အဘာဝေါ စာတိ ဣမေဟိ စတူဟိ အင်္ဂေဟိ သင်္ဂဟိတာ။ ဧဝရူပါယ စ ပရိသသမ္ပဒါယ သတိ ဧဝ ဣဒံ ပတ္တကလ္လံ နာမ ဟောတိ၊ နာသတိ။ တတ္ထ ပုရိမာနံ တိဏ္ဏံ အင်္ဂါနံ အညတရဿပိ အဘာဝေ ကတံ ကမ္မံ ဝိပဇ္ဇတိ၊ န ပစ္ဆိမဿ။

ပုဗ္ဗကိစ္စနိဋ္ဌာပနံ ¶ နာမ ယာနိမာနိ ‘‘ပဌမံ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ ပါဠိယံ ဝုတ္တာနိ ‘‘ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပနံ၊ ပတ္တစီဝရာစိက္ခနံ၊ တတော တံ ဟတ္ထပါသတော ဗဟိ ဌပေတွာ အနုသာသကသမ္မုတိကမ္မကရဏံ၊ သမ္မတေန စ ဂန္တွာ အနုသာသနံ၊ တေန စ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ သင်္ဃဿ ဉာပေတွာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခံ ‘အာဂစ္ဆာဟီ’တိ ဟတ္ထပါသေ ဧဝ အဗ္ဘာနံ၊ တေန စ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာ ဥပသမ္ပဒါယာစာပနံ၊ တတော အန္တရာယိကဓမ္မပုစ္ဆကသမ္မုတိကရဏံ၊ သမ္မတေန စ ပုစ္ဆန’’န္တိ ဣမာနိ အဋ္ဌ ပုဗ္ဗကိစ္စာနိ၊ တေသံ သဗ္ဗေသံ ယာထာဝတော ကရဏေန နိဋ္ဌာပနံ။ ဧတသ္မိဉ္စ ပုဗ္ဗကမ္မနိဋ္ဌာပနေ သတိ ဧဝ ဣဒံ သင်္ဃဿ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ ပတ္တကလ္လံ နာမ ဟောတိ၊ နာသတိ။ ဧတေသု ပန ပုဗ္ဗကမ္မေသု အကတေသုပိ ကတံ ကမ္မံ ယထာဝုတ္တဝတ္ထုသမ္ပတ္တိအာဒီသု ဝိဇ္ဇမာနေသု အကုပ္ပမေဝ ဟောတိ။ တဒေဝမေတ္ထ ပတ္တကလ္လံ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ သင်္ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမိနာဝ နယေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေသု၊ ဝက္ခမာနေသု စ သဗ္ဗေသု ကမ္မေသု ပတ္တကလ္လတာ ယထာရဟံ ယောဇေတွာ ဉာတဗ္ဗာ။

ဣတ္ထန္နာမံ ¶ ဥပသမ္ပာဒေယျာတိ ဥပသမ္ပဒါနိပ္ဖာဒနေန တံသမင်္ဂိံ ကရေယျ ကရောတူတိ ပတ္ထနာယံ၊ ဝိဓိမှိ ဝါ ဣဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာ ဟိ ‘‘ဒေဝဒတ္တံ သုခါပေယျာ’’တိ ဝုတ္တေ သုခမဿ နိပ္ဖာဒေတွာ တံ သုခသမင်္ဂိနံ ကရေယျာတိ အတ္ထော ဟောတိ၊ ဧဝမိဓာပိ ဥပသမ္ပဒမဿ နိပ္ဖာဒေတွာ တံ ဥပသမ္ပဒါသမင်္ဂိနံ ကရေယျာတိ အတ္ထော။ ပယောဇကဗျာပါရေ စေတံ ယထာ သုခယန္တံ ကဉ္စိ သုဒ္ဓကတ္တာရံ ကောစိ ဟေတုကတ္တာ သုခဟေတုနိပ္ဖာဒနေန သုခါပေယျာတိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝမိဓာပိ ဥပသမ္ပဇ္ဇန္တံ သုဒ္ဓကတ္တာရံ ပုဂ္ဂလံ ဟေတုကတ္တုဘူတော သင်္ဃော ဥပသမ္ပဒါဟေတုနိပ္ဖာဒနေန ဥပသမ္ပာဒေယျာတိ ဝုတ္တော။ ဧတေန စ သုခံ ဝိယ သုခဒါယကေန သင်္ဃေန ပုဂ္ဂလဿ ဒိယျမာနာ တထာပဝတ္တပရမတ္ထဓမ္မေ ဥပါဒါယ အရိယဇနပညတ္တာ ဥပသမ္ပဒါ နာမ သမ္မုတိသစ္စတာ အတ္ထီတိ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဣတ္ထန္နာမော သင်္ဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပရိဝါသာဒီသု ဝိယ ယာစနာနုဂုဏံ ‘‘ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒံ ဒဒေယျာ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယျာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဣဒံ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ ဒါနေ အသင်္ဂဟေတွာ ကမ္မလက္ခဏေ ဧဝ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣမိနာ နယေန ‘‘ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ဥပသမ္ပန္နော သင်္ဃေနာ’’တိ ဧတ္ထာပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကေဝလဉှိ တတ္ထ ဝတ္တမာနကာလအတီတကာလဝသေန၊ ဣဓ ပန အနာမဋ္ဌကာလဝသေနာတိ ဧတ္တကမေဝ ဝိသေသော။

ဧသာ ဉတ္တီတိ ‘‘သင်္ဃော ဉာပေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တဉာပနာ ဧသာ။ ဣဒဉ္စ အနုဿာဝနာနမ္ပိ သဗ္ဘာဝသူစနတ္ထံ ဝုစ္စတိ။ အဝဿဉ္စေတံ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဉတ္တိကမ္မေ ဧဝ တံ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပန ယျ-ကာရေ ဝုတ္တမတ္တေ ဧဝ ဉတ္တိကမ္မံ နိဋ္ဌိတံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခမတီတိ ရုစ္စတိ။ ဥပသမ္ပဒါတိ သင်္ဃေန ဒိယျမာနာ နိပ္ဖာဒိယမာနာ ဥပသမ္ပဒါ ယဿ ခမတိ။ သော တုဏှဿာတိ ယောဇနာ။ တုဏှီတိ ¶ စ အကထနတ္ထေ နိပါတော၊ အကထနကော အဿ ဘဝေယျာတိ အတ္ထော။ ခမတိ သင်္ဃဿ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါတိ ပကတေန သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘တသ္မာ တုဏှီ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘အာသီ’’တိ သေသော။ ယသ္မာ ‘‘ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျာ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝုစ္စမာနောပိ သင်္ဃော တုဏှီ နိရဝေါ အဟောသိ၊ တသ္မာ ခမတိ သင်္ဃဿာတိ အတ္ထော။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ ပကာရေန။ တုဏှီဘာဝေနေဝေတံ သင်္ဃဿ ရုစ္စနဘာဝံ ဓာရယာမိ ဗုဇ္ဈာမိ ပဇာနာမီတိ အတ္ထော။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထေ ကတော၊ သော စ ကမ္မဝါစာယ အနင်္ဂံ။ တသ္မာ အနုဿာဝကေန ‘‘ဓာရယာမီ’’တိ ဧတ္ထ မိ-ကာရပရိယောသာနမေဝ ¶ ဝတွာ နိဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ၊ ဣတိ-သဒ္ဒေါ န ပယုဇ္ဇိတဗ္ဗောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ ကမ္မဝါစာနမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၈။ ဧကပေါရိသာ ဝါတိအာဒိ သတ္တာနံ သရီရစ္ဆာယံ ပါဒေဟိ မိနိတွာ ဇာနနပ္ပကာရဒဿနံ။ ဆသတ္တပဒပရမတာ ဟိ ဆာယာ ‘‘ပေါရိသာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဒဉ္စ ဥတုပ္ပမာဏာစိက္ခနာဒိ စ အာဂန္တုကေဟိ သဒ္ဓိံ ဝီမံသိတွာ ဝုဍ္ဎနဝဘာဝံ ဉတွာ ဝန္ဒနဝန္ဒာပနာဒိကရဏတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧတိ အာဂစ္ဆတိ၊ ဂစ္ဆတိ စာတိ ဥတု၊ သောဝ ပမိယတေ အနေန သံဝစ္ဆရန္တိ ပမာဏန္တိ အာဟ ‘‘ဥတုယေဝ ဥတုပ္ပမာဏ’’န္တိ။ အပရိပုဏ္ဏာတိ ဥပသမ္ပဒါဒိဝသေန အပရိပုဏ္ဏာ။ ယဒိ ဥတုဝေမဇ္ဈေ ဥပသမ္ပာဒိတော၊ တဒါ တသ္မိံ ဥတုမှိ အဝသိဋ္ဌဒိဝသာစိက္ခနံ ‘‘ဒိဝသဘာဂါစိက္ခန’’န္တိ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘ယတ္တကေဟိ ဒိဝသေဟိ ယဿ ယော ဥတု အပရိပုဏ္ဏော၊ တေ ဒိဝသေ’’တိ။ တတ္ထ ယဿ တံ ခဏံ လဒ္ဓူပသမ္ပဒဿ ပုဂ္ဂလဿ သမ္ဗန္ဓီ ယော ဥတု ယတ္တကေဟိ ဒိဝသေဟိ အပရိပုဏ္ဏော၊ တေ ဒိဝသေတိ ယောဇနာ။

ဆာယာဒိကမေဝ သဗ္ဗံ သင်္ဂဟေတွာ ဂါယိတဗ္ဗတော ကထေတဗ္ဗတော သင်္ဂီတီတိ အာဟ ‘‘ဣဒမေဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧကတော ကတွာ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ။ တွံ ကိံ လဘသီတိ တွံ ဥပသမ္ပာဒနကာလေ ကတရဝဿံ၊ ကတရဥတုဉ္စ လဘသိ၊ ကတရသ္မိံ တေ ဥပသမ္ပဒါ လဒ္ဓါတိ အတ္ထော။ ဝဿန္တိ ဝဿာနဥတု။ ဣဒဉ္စ သံဝစ္ဆရာစိက္ခနံ ဝိနာ ဝုတ္တမ္ပိ န ဉာယတီတိ ဣမိနာ ဥတုအာစိက္ခနေနေဝ သာသနဝဿေသု ဝါ ကလိယုဂဝဿာဒီသု ဝါ သဟဿိမေ ဝါ သတိမေ ဝါ အသုကံ ဥတုံ လဘာမီတိ ဒဿိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဆာယာ’’တိ ဣဒံ ပါဠိယံ အာဂတပဋိပါဋိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝတ္တဗ္ဗကမတော ပန ကလိယုဂဝဿာဒီသု သဗ္ဗဒေသပသိဒ္ဓေသု အသုကဝဿေ အသုကဥတုမှိ အသုကမာသေ ¶ အသုကေ ကဏှေ ဝါ သုက္ကေ ဝါ ပက္ခေ အသုကတိထိဝါရဝိသေသယုတ္တေ နက္ခတ္တေ ပုဗ္ဗဏှာဒိဒိဝသဘာဂေ ဧတ္တကေ ဆာယာပမာဏေ၊ နာဍိကာပမာဏေ ဝါ မယာ ဥပသမ္ပဒါ လဒ္ဓါတိ ဝဒေယျာသီတိ ဧဝံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဣဒံ သုဋ္ဌု ဥဂ္ဂဟေတွာ အာဂန္တုကေဟိ ¶ ဝုဍ္ဎပဋိပါဋိံ ဉတွာ ပဋိပဇ္ဇာဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ပါဠိယံ ကိဿ တွန္တိ ကိံ တွံ ဧတ္တကံ ကာလံ အကာသီတိ အတ္ထော။

၁၃၀။ ဥပသမ္ပဒံ ယာစီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇဉ္စ ဥပသမ္ပဒဉ္စ ယာစီတိ အတ္ထော။ ပဿိဿာမီတိ ဧတ္ထ ဝဒတီတိ သေသော၊ ဧဝံ ဥပရိပိ။ ‘‘ဩသာရေတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ ပုရိမော ဥက္ခိတ္တဘာဝေါ ဝိဗ္ဘမိတွာ ပုန လဒ္ဓူပသမ္ပဒမ္ပိ န မုဉ္စတိ။ တေန စ သမ္ဘုဉ္ဇနာဒီသုပိ ဘိက္ခူနံ ပါစိတ္တိယမေဝါတိ ဒဿေတိ။ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေတိ ဧတ္ထ သဟသေယျာပိ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စာယမဓိပ္ပာယော – ယသ္မာ အယံ ဩသာရိတတ္တာ ပကတတ္တော၊ တသ္မာ ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂါဒိပစ္စယေန ပါစိတ္တိယေနေတ္ထ အနာပတ္တီတိ။ ယော ပန အာပတ္တိဋ္ဌာနေ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိတာယ အာပတ္တိံ န ပဿတိ၊ တေနေဝ ပဋိကမ္မမ္ပိ န ကရောတိ၊ သော ယသ္မာ ဧတ္တာဝတာ အလဇ္ဇီ နာမ န ဟောတိ။ ပဏ္ဏတ္တိံ ဉတွာ ဝီတိက္ကမံ ကရောန္တော ဧဝ ဟိ အလဇ္ဇီ နာမ ဟောတိ။ ‘‘သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိ (ပရိ။ ၃၅၉) ဟိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဧတ္ထ အလဇ္ဇိသမ္ဘောဂါဒိပစ္စယာ ဒုက္ကဋာပတ္တိနိယမော နတ္ထိ။ တေန သာပေတ္ထ အာပတ္တိ န ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယော ပနေတ္ထ ဣမံ အဓိပ္ပာယံ အသလ္လက္ခေန္တေန ကေနစိ ‘‘အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေ’’တိ ဣမိနာ ပါစိတ္တိယေန အနာပတ္တိ ဝုတ္တာ၊ အလဇ္ဇိသမ္ဘောဂပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ ပန အာပဇ္ဇတိ ဧဝါတိ အာပတ္တိနိယမော ဝုတ္တော၊ သော အလဇ္ဇိတ္တေ သတိ ဧဝ ဝုတ္တော၊ နာသတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၁၃၁။ ဝိနယမှီတိအာဒိဂါထာသု နိဂ္ဂဟာနန္တိ နိဂ္ဂဟကရဏေသု။ ပါပိစ္ဆေတိ ပါပပုဂ္ဂလာနံ နိဂ္ဂဟကရဏေသု၊ လဇ္ဇီနံ ပဂ္ဂဟေသု စ ပေသလာနံ သုခါဝဟေ မဟန္တေ ဝိနယမှိ ယထာ အတ္ထကာရီ အတ္ထာနုဂုဏံ ကရောန္တောဝ ယသ္မာ ယောနိသော ပဋိပဇ္ဇတိ နာမ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဥဒ္ဒါနံ ပဝက္ခာမီတိ သမ္ဗန္ဓယောဇနာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ သုဝိညေယျမေဝ။

စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ

မဟာခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။