📜

၃။ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကော

ဝဿူပနာယိကအနုဇာနနကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၈၄။ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကေ အပရသ္မိံ ဒိဝသေတိ ဒုတိယေ ပါဋိပဒဒိဝသေ။

၁၈၅။ အညတ္ထ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပနေန ဝါတိ သာပေက္ခဿ အကရဏီယေန ဂန္တွာ အညတ္ထ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပနေန ဝါ။ ပရိဟာနီတိ ဂုဏပရိဟာနိ။

၁၈၇။ ပါဠိယံ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗောတိ သကလံ သတ္တာဟံ ဗဟိ ဧဝ အဝီတိနာမေတွာ သတ္တာဟပရိယောသာနဘူတံ အရုဏုဋ္ဌာနကာလံ ပုန ဝိဟာရေဝ သမ္ဗန္ဓဝသေန သတ္တာဟံ ဝိဟာရေ သန္နိဝတ္တံ ကာတဗ္ဗံ။ သတ္တာဟပရိယောသာနကာလော ဟိ ဣဓ သတ္တာဟ-သဒ္ဒေန ဝုတ္တော၊ တဒပေက္ခာယ စ ‘‘သန္နိဝတ္တော’’တိ ပုလ္လိင်္ဂေန ဝုတ္တံ။ တီဏိ ပရိဟီနာနီတိ ဘိက္ခုနီနံ ဝစ္စကုဋိအာဒီနံ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ ပရိဟီနာနိ။

၁၈၉။ န ပလုဇ္ဇတီတိ အညေသံ အပ္ပဂုဏတ္တာ၊ မမ စ မရဏေန န ဝိနဿတိ။

ဝဿူပနာယိကအနုဇာနနကထာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဟိတေယေဝအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၉၉။ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝသနကပုရိသောတိ အနညဂတိကောတိ ဒဿေတိ။ ဂန္တဗ္ဗန္တိ သင်္ဃကရဏီယေန အပ္ပဟိတေပိ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ အနုပါသကေဟိပိ သာသနဘာဝံ ဉာတုကာမေဟိ ပဟိတေ တေသံ ပသာဒဝဍ္ဎိံ သမ္ပဿန္တေဟိပိ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ရတ္တိစ္ဆေဒဝိနိစ္ဆယောတိ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တွာ ဗဟိဒ္ဓါ အရုဏုဋ္ဌာပနသင်္ခါတဿ ရတ္တိစ္ဆေဒဿ ဝိနိစ္ဆယော။ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ အန္တောဥပစာရသီမာယံ ဌိတေနေဝ သတ္တာဟကရဏီယနိမိတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ ဣမိနာ နိမိတ္တေန ဂန္တွာ ‘‘အန္တောသတ္တာဟေ အာဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ အာဘောဂံ ကတွာ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပုရိမက္ခဏေ အာဘောဂံ ကတွာ ဂမနက္ခဏေ ဝိဿရိတွာ ဂတေပိ ဒေါသော နတ္ထိ ‘‘သကရဏီယော ပက္ကမတီ’’တိ (မဟာဝ။ ၂၀၇) ဝုတ္တတ္တာ။ သဗ္ဗထာ ပန အာဘောဂံ အကတွာ ဂတဿ ဝဿစ္ဆေဒေါတိ ဝဒန္တိ။ ယော ပန သတ္တာဟကရဏီယနိမိတ္တာဘာဝေပိ ‘‘သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေ အာဂမိဿာမီ’’တိ အာဘောဂံ ကတွာ ဂန္တွာ သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေ အာဂစ္ဆတိ၊ တဿ အာပတ္တိယေဝ၊ ဝဿစ္ဆေဒေါ နတ္ထိ သတ္တာဟဿ သန္နိဝတ္တတ္တာတိ ဝဒန္တိ။ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဘဏ္ဍကန္တိ စီဝရဘဏ္ဍံ။ သမ္ပာပုဏိတုံ န သက္ကောတိ၊ ဝဋ္ဋတီတိ တဒဟေဝ အာဂမနေ သဥဿာဟတ္တာ ဝဿစ္ဆေဒေါ ဝါ အာပတ္တိ ဝါ န ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ အာစရိယန္တိ အဂိလာနမ္ပိ နိဿယာစရိယဉ္စ ဓမ္မာစရိယဉ္စ၊ ပဂေဝ ဥပသမ္ပဒါစရိယဥပဇ္ဈာယေသု။ ဝဒတိ၊ ဝဋ္ဋတီတိ သတ္တာဟာတိက္ကမေ အာပတ္တိအဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ဝဿစ္ဆေဒေါ ပန ဟောတိ ဧဝ။

ပဟိတေယေဝအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အန္တရာယေအနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာဝဏ္ဏနာ

၂၀၀။ ပါဠိယံ ဂဏှိံသူတိ ဂဟေတွာ ခါဒိံသု။ ပရိပါတိံသူတိ ပလာပေသုံ၊ အနုဗန္ဓိံသူတိ အတ္ထော။

၂၀၁။ သတ္တာဟဝါရေန အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ဆဒိဝသာနိ ဗဟိဒ္ဓါ ဝီတိနာမေတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ ပုရာရုဏာ ဧဝ အန္တောဥပစာရသီမာယ ပဝိသိတွာ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပေတွာ ပုနဒိဝသေ သတ္တာဟံ အဓိဋ္ဌာယ ဂန္တဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ကေစိ ပန ‘‘သတ္တမေ ဒိဝသေ အာဂန္တွာ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ တဒဟေဝ ဒိဝသဘာဂေပိ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ ‘‘အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ သတ္တမေ ဒိဝသေ တတ္ထ အရုဏုဋ္ဌာပနမေဝ ဟိ သန္ဓာယ ပါဠိယမ္ပိ ‘‘သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ ဂစ္ဆန္တော အန္တော အပ္ပဝိသိတွာ ဗဟိဒ္ဓါဝ သတ္တာဟံ ဝီတိနာမေန္တေန သမုစ္ဆိန္နဝဿော ဧဝ ဘဝိဿတိ အရုဏဿ ဗဟိ ဧဝ ဥဋ္ဌာပိတတ္တာ။ ဣတရထာ ‘‘အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ ဝစနံ နိရတ္ထကံ သိယာ ‘‘သတ္တာဟဝါရေန အန္တောဝိဟာရေ ပဝိသိတွာ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာပိ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတော။ အညေသု စ ဌာနေသု အရုဏုဋ္ဌာပနမေဝ ဝုစ္စတိ။ ဝက္ခတိ ဟိ စီဝရက္ခန္ဓကေ ‘‘ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္တော ဣတရသ္မိံ သတ္တာဟဝါရေန အရုဏမေဝ ဥဋ္ဌာပေတီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၆၄)။

အထာပိ ယံ တေ ဝဒေယျုံ ‘‘သတ္တမေ ဒိဝသေ ယဒါ ကဒါစိ ပဝိဋ္ဌေန တံဒိဝသနိဿိတော အတီတအရုဏော ဥဋ္ဌာပိတော နာမ ဟောတီတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တ’’န္တိ၊ တံ သဒ္ဒဂတိယာပိ န သမေတိ။ န ဟိ ဥဋ္ဌိတေ အရုဏေ ပစ္ဆာ ပဝိဋ္ဌော တဿ ပယောဇကော ဥဋ္ဌာပကော ဘဝိတုမရဟတိ။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ ဝဿံ ဥပဂန္တွာ ပနဿ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ တဒဟေဝ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကန္တဿာပီတိ ဧတ္ထ ‘‘အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ’’တိ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈေယျ၊ တေနပိ တံဒိဝသသန္နိဿိတဿ အရုဏဿ ဥဋ္ဌာပိတတ္တာ။ အာရညကဿာပိ ဟိ ဘိက္ခုနော သာယနှသမယေ အင်္ဂယုတ္တံ အရညဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ တဒါ ဧဝ နိဝတ္တန္တဿ အရုဏော ဥဋ္ဌာပိတော ဓုတင်္ဂဉ္စ ဝိသောဓိတံ သိယာ၊ န စေတံ ယုတ္တံ အရုဏုဂ္ဂမနကာလေ ဧဝ အရုဏုဋ္ဌာပနဿ ဝုတ္တတ္တာ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘ကာလဿေဝ ပန နိက္ခမိတွာ အင်္ဂယုတ္တေ ဌာနေ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ အရုဏုဋ္ဌာနဝေလာယံ တေသံ အာဗာဓော ဝဍ္ဎတိ၊ တေသံ ဧဝ ကိစ္စံ ကာတဗ္ဗံ၊ န ဓုတင်္ဂဝိသုဒ္ဓိကေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၃၁)။ တထာ ပါရိဝါသိကာဒီနမ္ပိ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ ဝတ္တံ နိက္ခိပန္တာနံ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ ဝုတ္တော။ ‘‘ဥဂ္ဂတေ အရုဏေ နိက္ခိပိတဗ္ဗ’’န္တိ (စူဠဝ။ ၉၇) ဟိ ဝုတ္တံ။ သဟသေယျသိက္ခာပဒေပိ အနုပသမ္ပန္နေဟိ သဟ နိဝုတ္ထဘာဝပရိမောစနတ္ထံ ‘‘ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ စီဝရဝိပ္ပဝါသာဒီသု စ သဗ္ဗတ္ထ ရတ္တိပရိယောသာနေ အာဂါမိအရုဏဝသေနေဝ အရုဏုဋ္ဌာပနံ ဒဿိတံ၊ န အတီတာရုဏဝသေန။ တသ္မာ ဝုတ္တနယေနေဝေတ္ထ အရုဏုဋ္ဌာပနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ အညထာ ဝဿစ္ဆေဒတ္တာ။

ယံ ပန ဝဿံ ဥပဂတဿ တဒဟေဝ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ သကရဏီယဿ ပက္ကမနဝစနံ၊ တံ ဝဿံ ဥပဂတကာလတော ပဋ္ဌာယ ယဒါ ကဒါစိ နိမိတ္တေ သတိ ဂမနဿ အနုညာတတ္တာ ယုတ္တံ၊ န ပန သတ္တာဟဝါရေန ဂတဿ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ တဒဟေဝ ဂမနံ ‘‘အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ။ ယထာ ဝါ ‘‘သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတိ၊ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု တံ အာဝါသံ၊ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၂၀၇) ပစ္ဆိမသတ္တာဟေ အနာဂမနေ အနုညာတေပိ အညသတ္တာဟေသု န ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝံ ပဌမသတ္တာဟေ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ ဂမနေ အနုညာတေပိ တတော ပရေသု သတ္တာဟေသု အာဂတဿ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ ဂမနံ န ဝဋ္ဋတီတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဣဓ အာဟဋန္တိ ဝိဟာရတော ဗဟိ အာဂတဋ္ဌာနေ အာနီတံ။

အန္တရာယေအနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝဇာဒီသု ဝဿူပဂမနကထာဝဏ္ဏနာ

၂၀၃။ ဥပဂန္တုံ ၆၈ န ဝဋ္ဋတီတိ ကုဋိကာဒီနံ အဘာဝေန ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ ဧဝံ ဝစီဘေဒံ ကတွာ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ။

၂၀၄။ ပါဠိယံ ပိသာစိလ္လိကာတိ ပိသာစဒါရကာ။ ပဝိသနဒွါရံ ယောဇေတွာတိ သကဝါဋဒွါရံ ကတွာ။ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိတွာတိ သုသိရဋ္ဌာနဿ ဥပရိဘာဂံ ဆိန္ဒိတွာ။ ခါဏုမတ္ထကေတိ သုသိရခါဏုမတ္ထကေ။ ဋင်္ကိတမဉ္စော နာမ ဒီဃေ မဉ္စပါဒေ ဝိဇ္ဈိတွာ အဋနိယော ပဝေသေတွာ ကတော၊ သော ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေန ပညတ္တောပိ ပုရိမသဒိသောဝ ဟောတိ၊ တံ သုသာနေ၊ ဒေဝတာဌာနေ စ ဌပေန္တိ။ စတုန္နံ ပါသာဏာနံ ဥပရိ ပါသာဏဖလကေ အတ္ထရိတွာ ကတဂေဟမ္ပိ ‘‘ဋင်္ကိတမဉ္စော’’တိ ဝုစ္စတိ။

ဝဇာဒီသုဝဿူပဂမနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အဓမ္မိကကတိကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၂၀၅။ မဟာဝိဘင်္ဂေတိ စတုတ္ထပါရာဇိကဝဏ္ဏနာယံ။ ပရတော သေနာသနက္ခန္ဓကေပိ အဓမ္မိကံ ကတိကဝတ္တံ အာဝိ ဘဝိဿတိ ဧဝ။

၂၀၇။ ယသ္မာ နာနာသီမာယံ ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တဿ ‘‘ဒုတိယေ ဝသိဿာမီ’’တိ ဥပစာရတော နိက္ခန္တမတ္တေ ပဌမော သေနာသနဂ္ဂါဟော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ တသ္မာ ပါဠိယံ ‘‘တဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတီ’’တိ ပဌမံ သေနာသနဂ္ဂါဟံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒုတိယေ သေနာသနဂ္ဂါဟေ ပန ပုရိမိကာ ပညာယတေဝ၊ တတ္ထေဝ တေမာသံ ဝသန္တော ပုရိမဝဿံဝုတ္ထော ဧဝ ဟောတိ၊ တတော ဝါ ပန ဒုတိယဒိဝသာဒီသု ‘‘ပဌမသေနာသနေ ဝသိဿာမီ’’တိ ဥပစာရာတိက္ကမေ ပုရိမိကာပိ န ပညာယတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၂၀၈။ ပါဠိယံ ‘‘သော သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပဝါရဏာဒိဝသေပိ သတ္တာဟကရဏီယံ ဝိနာ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာတိ ပစ္ဆိမ-ကတ္တိကပုဏ္ဏမာယ။ သာ ဟိ တသ္မိံ ကာလေ ကုမုဒါနံ အတ္ထိတာယ ကောမုဒီ၊ စတုန္နံ ဝဿိကမာသာနံ ပရိယောသာနတ္တာ စာတုမာသိနီတိ စ ဝုစ္စတိ။

အဓမ္မိကကတိကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော နိဋ္ဌိတော။