📜

၃။ အနိယတကဏ္ဍော

၁။ ပဌမအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၄၃။ ပုတ္တသဒ္ဒေန သာမညနိဒ္ဒေသတော၊ ဧကသေသနယေန ဝါ ပုတ္တီပိ ဂဟိတာတိ အာဟ ‘‘ဗဟူ ဓီတရော စာ’’တိ။ တဒနန္တရန္တိ ဘိက္ခူနံ ဘောဇနာနန္တရံ။

၄၄၄-၅။ တံ ကမ္မန္တိ တံ မေထုနာဒိအဇ္ဈာစာရကမ္မံ။ ပါဠိယံ ‘‘သောတဿ ရဟော’’တိ ဣဒံ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တံ၊ ဥပရိ သိက္ခာပဒေ ‘‘န ဟေဝ ခေါ ပန ပဋိစ္ဆန္န’’န္တိအာဒိနာ (ပါရာ။ ၄၅၄) ဧတဿ သိက္ခာပဒဿ ဝိသယံ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘အလဉ္စ ခေါ ဟောတိ မာတုဂါမံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဟိ ဝါစာဟိ ဩဘာသိတု’’န္တိ ဝိသယန္တရဘူတသောတရဟဿ ဝိသုံ ဝက္ခမာနတ္တာ၊ ဣဓ ပန စက္ခုရဟောဝ အဓိပ္ပေတော ‘‘ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ’’တိအာဒိဝစနတော၊ ‘‘သက္ကာ ဟောတိ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတု’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ စ။ တေနာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။ ပရိစ္ဆေဒေါတိ ရဟောနိသဇ္ဇာပတ္တိယာ ဝဝတ္ထာနံ။

ဣဒါနိ စက္ခုရဟေနေဝ အာပတ္တိံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒဿေန္တော ‘‘သစေပိ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ပိဟိတကဝါဋဿာ’’တိ ဣမိနာ ပဋိစ္ဆန္နဘာဝတော စက္ခုဿ ရဟောဝ အဓိပ္ပေတော၊ န သောတဿ ရဟောတိ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘အပိဟိတကဝါဋဿ…ပေ… အနာပတ္တိ’’န္တိ။ န ဟိ ကဝါဋပိဒဟနေန သောတဿ ရဟော ဝိဂစ္ဆတိ၊ စက္ခုဿ ရဟော ဧဝ ပန ဝိဂစ္ဆတိ။ ‘‘အန္တောဒွါဒသဟတ္ထေပီ’’တိ ဣဒံ ဒုတိယသိက္ခာပဒေ အာဂတသောတဿ ရဟေန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပတ္တိယာ သဗ္ဗထာ အနာပတ္တိဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဒွါဒသဟတ္ထတော ဗဟိ နိသိန္နော ဟိ တတ္ထ သောတဿ ရဟသဗ္ဘာဝတော ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပတ္တိယာ အနာပတ္တိံ န ကရောတိ၊ တထာ စ ‘‘အနာပတ္တိံ န ကရောတီ’’တိ သာမညတော န ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ ‘‘မေထုနကာယသံသဂ္ဂါပတ္တီဟိ အနာပတ္တိံ ကရောတီ’’တိ ဝိသေသေတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ။ တသ္မာ တထာ တံ အဝတွာ သဗ္ဗထာ အနာပတ္တိံ ဒဿေတုမေဝ ‘‘ဒွါဒသဟတ္ထေ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယဒိ ဟိ စက္ခုဿေဝ ရဟဘာဝံ သန္ဓာယ ဝဒေယျ၊ ‘‘အန္တောဒွါဒသဟတ္ထေ’’တိ န ဝဒေယျ အပ္ပဋိစ္ဆန္နေ တတော ဒူရေ နိသိန္နေပိ စက္ခုဿ ရဟာသမ္ဘဝတော ။ ယသ္မာ နိသီဒိတွာ နိဒ္ဒါယန္တော ကပိမိဒ္ဓပရေတော ကိဉ္စိ ကာလံ စက္ခူနိ ဥမ္မီလေတိ၊ ကိဉ္စိ ကာလံ နိမ္မီလေတိ။ တသ္မာ ‘‘နိဒ္ဒါယန္တောပိ အနာပတ္တိံ ကရောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။

ပဋိလဒ္ဓသောတာပတ္တိဖလာတိ အန္တိမပရိစ္ဆေဒတော ဝုတ္တံ။ နိသဇ္ဇံ ပဋိဇာနမာနောတိ မေထုနကာယသံသဂ္ဂါဒိဝသေန ရဟော နိသဇ္ဇံ ပဋိဇာနမာနောတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ပါရာဇိကေန ဝါ’’တိအာဒိ။ န အပ္ပဋိဇာနမာနောတိ အလဇ္ဇီပိ အပ္ပဋိဇာနမာနော အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗောဝ။ သော ဟိ ယာဝ ဒေါသံ န ပဋိဇာနာတိ၊ တာဝ ‘‘နေဝ သုဒ္ဓါ၊ နာသုဒ္ဓါ’’တိ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဝတ္တာနုသန္ဓိနာ ပန ကာရေတဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေတံ –

‘‘ပဋိညာ လဇ္ဇီသု ကတာ၊ အလဇ္ဇီသု ဧဝံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ဗဟုမ္ပိ အလဇ္ဇီ ဘာသေယျ၊ ဝတ္တာနုသန္ဓိတေန ကာရယေ’’တိ။ (ပရိ။ ၃၅၉)၊

နိသဇ္ဇာဒီသု…ပေ… ပဋိဇာနမာနောဝ တေန သော ဘိက္ခု ကာရေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ပဋိဇာနမာနောတိ ပါဠိယံ အနာဂတမ္ပိ အဓိကာရတော အာဂတမေဝါတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။

ဝဒါပေထာတိ တဿ ဣဒ္ဓိယာ ဝိဂတာသင်္ကောပိ တံ ဩဝဒန္တော အာဟ၊ အနုပပရိက္ခိတွာ အဒေသေ နိသိန္နာ ‘‘မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကာသနေ ထေရော ရဟော နိသိန္နော’’တိ ဧဝံ မာဒိသေဟိပိ တုမှေ တုမှာကံ အဝဏ္ဏံ ဝဒါပေထ ကထာပယိတ္ထ၊ မာ ပုန ဧဝံ ကရိတ္ထာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧဝမကာသိန္တိ နိဂူဟိတဗ္ဗမ္ပိ ဣမံ ဝိသေသာဓိဂမံ ပကာသေန္တော တံ သဒ္ဓါပေတုမေဝ ဧဝမကာသိန္တိ အတ္ထော။ ရက္ခေယျာသိမန္တိ ဣမံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အညေသံ မာ ပကာသယိ။

၄၅၁။ နိသဇ္ဇာယ ပါစိတ္တိယန္တိ ရဟောနိသဇ္ဇဿာဒေ ဝတ္တမာနေ ပါစိတ္တိယံ။ သစေ ပန သော ရဟောနိသဇ္ဇဿာဒံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရာဒိနာ အညဝိဟိတော၊ နိဒ္ဒူပဂတော ဝါ အနာပတ္တိ ဧဝ။ တေနာဟ ‘‘အဿာဒေ ဥပ္ပန္နေ’’တိ။ ‘‘နိသိန္နာယ ဣတ္ထိယာ’’တိ ဣမိနာ နိသီဒနက္ခဏေ အဿာဒါဘာဝံ ဒဿေတိ။ ယဒိ ဟိ နိသီဒနက္ခဏေ အဿာဒေါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ တေန ဥဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ဣတရထာ အာပတ္တိ ဧဝ ဣတ္ထိယာ ဥဋ္ဌာယုဋ္ဌာယ ပုနပ္ပုနံ နိသီဒနေ ဝိယ၊ တတ္ထာပိ ဘိက္ခုဿ ဥဋ္ဌဟတော အနာပတ္တိ၊ တေန ရဟောနိသဇ္ဇာပတ္တိ အကိရိယသမုဋ္ဌာနာပိ ဟောတီတိ ဝဒန္တိ။ ဣဒံ ပန အနိယတသိက္ခာပဒံ၊ အနန္တရဉ္စာတိ ဒွေပိ ဝိသုံ အာပတ္တိပညာပနဝသေန ပညတ္တာနိ န ဟောန္တိ ရဟောနိသဇ္ဇာဒီသု အာပတ္တိယာ သိက္ခာပဒန္တရေသု ပညတ္တတ္တာ။ ပါရာဇိကာဒိအာပတ္တီဟိ ပန ကေနစိ စောဒိတဿ အနုဝိဇ္ဇကေဟိ ဝိနိစ္ဆယကာရဏနယဒဿနတ္ထံ ဧဝံ ဝတ္ထုဝသေန ဒွိဓာ ဝိဘဇိတွာ ပညတ္တာနိ၊ ဣမာနေဝ စ ယသ္မာ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ ဝိနိစ္ဆယနယဂ္ဂဟဏာယ အလံ၊ တသ္မာ တာသံ ဝိသုံ န ဝုတ္တာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန အာပတ္တိံ ပဋိဇာနာတိ၊ တဿ ဝသေနေတ္ထ အင်္ဂဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေနေဝ ‘‘အယံ ဓမ္မော အနိယတော’’တိ ဝုတ္တံ။

ဣဓ အနိယတဝသေန ဝုတ္တာနံ ပါရာဇိကသင်္ဃာဒိသေသပါစိတ္တိယာနံ တိဏ္ဏမ္ပိ အညမညံ သဒိသသမုဋ္ဌာနာဒိတာယ ဝုတ္တံ ‘‘သမုဋ္ဌာနာဒီနိ ပဌမပါရာဇိကသဒိသာနေဝါ’’တိ။

ပဌမအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ ဒုတိယအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၅၂။ ‘‘န လဘတိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ…ပေ… နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတု’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ မာတုဂါမေနာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဧကော’’တိ ပစ္စတ္တပဒံ ပဋိက္ခိတ္တပဒေန န သမေတိ၊ ‘‘ဧကဿာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ သာဓေန္တော အာဟ ‘‘ဣတရထာ ဟီ’’တိအာဒိ။

၄၅၃။ ပရိဝေဏင်္ဂဏာဒီတိ ပရိဝေဏဿ မာဠကံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပါကာရာဒိပရိက္ခိတ္တံ စေတိယမာဠကာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ အန္တောဂဓန္တိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ ဧဝ ပရိယာပန္နံ။ ဣဓ ဣတ္ထီပိ အနာပတ္တိံ ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာ ပန ဣတ္ထီ ဣဓေဝ အနာပတ္တိံ ကရောတိ၊ န ပုရိမသိက္ခာပဒေတိ? ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ မေထုနံ ဝိနာ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာယ ဝသေန အာဂတတ္တာ။ မေထုနမေဝ ဟိ ဣတ္ထိယော အညမညံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တိ မဟာဝနေ ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ နိဒ္ဒူပဂတမှိ ဘိက္ခုမှိ ဝိယ။ ဒုဋ္ဌုလ္လံ ပန န ပဋိစ္ဆာဒေန္တိ၊ တေနေဝ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာသိက္ခာပဒေ ‘‘ယာ တာ ဣတ္ထိယော ဟိရိမနာ၊ တာ နိက္ခမိတွာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေသု’’န္တိ (ပါရာ။ ၂၈၃) ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ‘‘ဣတ္ထီပိ အနာပတ္တိံ ကရောတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ ‘‘အပ္ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနတ္တာ’’တိပိ ကာရဏံ ဝဒန္တိ။

ကာယေနာပိ ဒုဋ္ဌုလ္လောဘာသသမ္ဘဝတော ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ စက္ခုဿ ရဟော၊ သောတဿ ရဟော စ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘အနန္ဓော အဗဓိရော’’တိအာဒိ။ ကေစိ ပန ဝိဘင်္ဂေ ‘‘နာလံ ကမ္မနိယန္တိ န သက္ကာ ဟောတိ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတု’န္တိ (ပါရာ။ ၄၅၄) ဧတ္တကမေဝ ဝတွာ ‘န သက္ကာ ဟောတိ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိတု’န္တိ အဝုတ္တတ္တာ အပ္ပဋိစ္ဆန္နေပိ ဌာနေ ရဟော အညေသံ အဘာဝံ ဒိသွာ ဧကာယ ဣတ္ထိယာ ကာယသံသဂ္ဂေါပိ သက္ကာ အာပဇ္ဇိတုန္တိ အန္တောဒွါဒသဟတ္ထေ သဝနူပစာရေ ဌိတော အဗဓိရောပိ အန္ဓော ကာယသံသဂ္ဂဿာပိ သဗ္ဘာဝါဘာဝံ န ဇာနာတီတိ ကာယေန ဒုဋ္ဌုလ္လောဘာသနသဗ္ဘာဝံ အမနသိကတွာပိ ကာယသံသဂ္ဂါပတ္တိယာပိ ပရိဟာရာယ အနန္ဓော အဗဓိရောတိအာဒိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ယံ ပန သာရတ္ထဒီပနိယံ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂဝသေန အနန္ဓော ဝုတ္တော’’တိ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၂။၄၅၃) ဝုတ္တံ၊ တံ ပန ကာယေန ဒုဋ္ဌုလ္လောဘာသနသမ္ဘဝံ အမနသိကတွာ ဝုတ္တံ၊ ကာယသံသဂ္ဂဝသေနာပီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တေနေဝ ‘‘ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သောတဿ ရဟော ဧဝ အဓိပ္ပေတော…ပေ… ကေနစိ ပန ‘ဒွေပိ ရဟာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန စက္ခုဿ ရဟာဘာဝသာဓနတ္ထံ ‘‘န ဟိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ စက္ခုဿ ရဟော သမ္ဘဝတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ တံ န ယုတ္တံ အတိဒူရတရေ ဌိတဿ ကာယေန ဩဘာသနမ္ပိ ဟတ္ထဂ္ဂါဟာဒီနိပိ သလ္လက္ခေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ။ တေနေဝ ပါဠိယံ ‘‘စက္ခုဿ ရဟော’’တိ ဝုတ္တံ၊ အဋ္ဌကထာယံ အပ္ပဋိက္ခိတ္တံ။ န ကေဝလဉ္စ အပ္ပဋိက္ခိတ္တံ၊ အထ ခေါ ‘‘အနန္ဓော ဗဓိရောတိ စ အန္ဓော ဝါ အဗဓိရောပိ န ကရောတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ဒွေပိ ရဟာ ဣဓ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ‘‘အန္တောဒွါဒသဟတ္ထေ’’တိဣမိနာ သောတဿ ရဟော ဒွါဒသဟတ္ထေန ပရိစ္ဆိန္နောတိ ဣဒံ ဒဿေတိ။ စက္ခုဿ ရဟော ပန ယတ္ထ ဌိတဿ ကာယဝိကာရာဒယော န ပညာယန္တိ၊ တေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဗဓိရော ပန စက္ခုမာပီတိ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာသင်္ဃာဒိသေသံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိ ဝုတ္တာတိ ပုရိမသိက္ခာပဒေ ဝုတ္တေဟိ အဓိကဝသေန ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိ စ ဝုတ္တာတိ ဧဝမတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော၊ န ပန ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိ ဧဝါတိ ကာယသံသဂ္ဂဿာပိ ဣဓ ဂဟေတဗ္ဗတော။ တေနေဝ ‘‘ပါရာဇိကာပတ္တိဉ္စ ပရိဟာပေတွာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ၊ ဣတရထာ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂဉ္စာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ။

တိသမုဋ္ဌာနန္တိအာဒိ ပန ပုရိမသိက္ခာပဒေ အာဂတေဟိ အဓိကဿ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာသင်္ဃာဒိသေသဿ ဝသေန ဝုတ္တံ ကာယသံသဂ္ဂါဒီနမ္ပိ ပုရိမသိက္ခာပဒေ ဧဝ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဣဓ ပန န ဝုတ္တန္တိပိ ဝဒန္တိ၊ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ဒုတိယအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဋ္ဌိတော အနိယတဝဏ္ဏနာနယော။