📜
၁၃။ ဒါနလက္ခဏာဒိဝိနိစ္ဆယကထာ
၆၉။ ဧဝံ ¶ ရူပိယာဒိပဋိဂ္ဂဟဏဝိနိစ္ဆယံ ကထေတွာ ဣဒါနိ ဒါနဝိဿာသဂ္ဂါဟလာဘပရိဏာမနဝိနိစ္ဆယံ ကထေတုံ ‘‘ဒါနဝိဿာသဂ္ဂါဟေဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဒီယတေ ဒါနံ၊ စီဝရာဒိဝတ္ထုံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တော အလောဘပ္ပဓာနော ကာမာဝစရကုသလကိရိယစိတ္တုပ္ပာဒေါ။ သသနံ သာသော၊ သသု ဟိံသာယန္တိ ဓာတု၊ ဟိံသနန္တိ အတ္ထော၊ ဝိဂတော သာသော ဧတသ္မာ ဂါဟာတိ ဝိဿာသော။ ဂဟဏံ ဂါဟော၊ ဝိဿာသေန ဂါဟော ဝိဿာသဂ္ဂါဟော။ ဝိသေသနေ စေတ္ထ ကရဏဝစနံ၊ ဝိဿာသဝသေန ဂါဟော၊ န ထေယျစိတ္တဝသေနာတိ အတ္ထော။ လစ္ဆတေတိ လာဘော၊ စီဝရာဒိဝတ္ထု၊ တဿ လာဘဿ။ ပရိဏမိယတေ ပရိဏာမနံ၊ အညေသံ အတ္ထာယ ပရိဏတဿ ¶ အတ္တနော၊ အညဿ ဝါ ပရိဏာမနံ၊ ဒါပနန္တိ အတ္ထော။ ဒါနဝိဿာသဂ္ဂါဟေဟိ လာဘဿ ပရိဏာမနန္တိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဒေသေ သမဘိနိဝိဋ္ဌဿ ‘‘ဒါန’’န္တိ ပဒဿ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော တာဝ ပဌမံ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အတ္တနော သန္တကဿ စီဝရာဒိပရိက္ခာရဿ ဒါနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿ ကဿစီတိ သမ္ပဒါနနိဒ္ဒေသော၊ ယဿ ကဿစိ ပဋိဂ္ဂါဟကဿာတိ အတ္ထော။
ယဒိဒံ ‘‘ဒါန’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထ ကိံ လက္ခဏန္တိ အာဟ ‘‘တတြိဒံ ဒါနလက္ခဏ’’န္တိ။ ‘‘ဣဒံ တုယှံ ဒေမီ’’တိ ဝဒတီတိ ဣဒံ တိဝင်္ဂသမ္ပန္နံ ဒါနလက္ခဏံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ဣဒန္တိ ဒေယျဓမ္မနိဒဿနံ။ တုယှန္တိ ပဋိဂ္ဂါဟကနိဒဿနံ။ ဒေမီတိ ဒါယကနိဒဿနံ။ ဒဒါမီတိအာဒီနိ ပန ပရိယာယဝစနာနိ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘ဒေယျဒါယကပဋိဂ္ဂါဟကာ ဝိယ ဒါနဿာ’’တိ၊ ‘‘တိဏ္ဏံ သမ္မုခီဘာဝါ ကုသလံ ဟောတီ’’တိ စ။ ‘‘ဝတ္ထုပရိစ္စာဂလက္ခဏတ္တာ ဒါနဿာ’’တိ ဣဒံ ပန ဧကဒေသလက္ခဏကထနမေဝ၊ ကိံ ဧဝံ ဒီယမာနံ သမ္မုခါယေဝ ဒိန္နံ ဟောတိ၊ ဥဒါဟု ပရမ္မုခါပီတိ အာဟ ‘‘သမ္မုခါပိ ပရမ္မုခါပိ ဒိန္နံယေဝ ဟောတီ’’တိ။ တုယှံ ဂဏှာဟီတိအာဒီသု အယမတ္ထော – ‘‘ဂဏှာဟီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဒေမီ’’တိ ဝုတ္တသဒိသံ ဟောတိ၊ တသ္မာ မုချတော ဒိန္နတ္တာ သုဒိန္နံ ဟောတိ၊ ‘‘ဂဏှာမီ’’တိ စ ဝုတ္တေ မုချတော ဂဟဏံ ဟောတိ၊ တသ္မာ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ။ ‘‘တုယှံ မယှ’’န္တိ ဣမာနိ ပန ပဋိဂ္ဂါဟကပဋိဗန္ဓတာကရဏေ ဝစနာနိ။ တဝ သန္တကံ ကရောဟီတိအာဒီနိ ပန ပရိယာယတော ဒါနဂ္ဂဟဏာနိ၊ တသ္မာ ဒုဒိန္နံ ဒုဂ္ဂဟိတဉ္စ ဟောတိ။ လောကေ ဟိ အပရိစ္စဇိတုကာမာပိ ပုန ဂဏှိတုကာမာပိ ‘‘တဝ သန္တကံ ဟောတူ’’တိ နိယျာတေန္တိ ယထာ တံ ကုသရညော မာတု ရဇ္ဇနိယျာတနံ။ တေနာဟ ‘‘နေဝ ဒါတာ ဒါတုံ ဇာနာတိ၊ န ဣတရော ဂဟေတု’’န္တိ။ သစေ ပနာတိအာဒီသု ပန ¶ ဒါယကေန ပညတ္တိယံ အကောဝိဒတာယ ပရိယာယဝစနေ ဝုတ္တေပိ ပဋိဂ္ဂါဟကော ¶ အတ္တနော ပညတ္တိယံ ကောဝိဒတာယ မုချဝစနေန ဂဏှာတိ၊ တသ္မာ ‘‘သုဂ္ဂဟိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
သစေ ပန ဧကောတိအာဒီသု ပန ဒါယကော မုချဝစနေန ဒေတိ၊ ပဋိဂ္ဂါဟကောပိ မုချဝစနေန ပဋိက္ခိပတိ၊ တသ္မာ ဒါယကဿ ပုဗ္ဗေ အဓိဋ္ဌိတမ္ပိ စီဝရံ ဒါနဝသေန အဓိဋ္ဌာနံ ဝိဇဟတိ၊ ပရိစ္စတ္တတ္တာ အတ္တနော အသန္တကတ္တာ အတိရေကစီဝရမ္ပိ န ဟောတိ၊ တသ္မာ ဒသာဟာတိက္ကမေပိ အာပတ္တိ န ဟောတိ။ ပဋိဂ္ဂါဟကဿပိ န ပဋိက္ခိပိတတ္တာ အတ္တနော သန္တကံ န ဟောတိ၊ တသ္မာ အတိရေကစီဝရံ န ဟောတီတိ ဒသာဟာတိက္ကမေပိ အာပတ္တိ နတ္ထိ။ ယဿ ပန ရုစ္စတီတိ ဧတ္ထ ပန ဣမဿ စီဝရဿ အဿာမိကတ္တာ ပံသုကူလဋ္ဌာနေ ဌိတတ္တာ ယဿ ရုစ္စတိ၊ တေန ပံသုကူလဘာဝေန ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ပရိဘုဉ္ဇန္တေန ပန ဒါယကေန ပုဗ္ဗအဓိဋ္ဌိတမ္ပိ ဒါနဝသေန အဓိဋ္ဌာနဿ ဝိဇဟိတတ္တာ ပုန အဓိဋ္ဌဟိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ ဣတရေန ပုဗ္ဗေ အနဓိဋ္ဌိတတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေဟီတိအာဒီသု ပန အာဏတျတ္ထေ ပဝတ္တာယ ပဉ္စမီဝိဘတ္တိယာ ဝုတ္တတ္တာ အာဏတ္တေန ပဋိဂ္ဂါဟကဿ ဒိန္နကာလေယေဝ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ သန္တကံ ဟောတိ၊ န တတော ပုဗ္ဗေ၊ ပုဗ္ဗေ ပန အာဏာပကဿေဝ၊ တသ္မာ ‘‘ယော ပဟိဏတိ၊ တဿေဝ သန္တက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီတိ ပန ပစ္စုပ္ပန္နတ္ထေ ပဝတ္တာယ ဝတ္တမာနဝိဘတ္တိယာ ဝုတ္တတ္တာ တတော ပဋ္ဌာယ ပဋိဂ္ဂါဟကဿေဝ သန္တကံ ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ယဿ ပဟီယတိ၊ တဿ သန္တက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာတိ ဣမိနာ အာယသ္မတာ ရေဝတတ္ထေရေန အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ စီဝရပေသနဝတ္ထုသ္မိံ ဘဂဝတာ ဒေသိတေသု အဓိဋ္ဌာနေသု ဣဓ ဝုတ္တလက္ခဏေန အသမ္မောဟတော ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။
တတ္ထ ဒွါဓိဋ္ဌိတံ၊ သွာဓိဋ္ဌိတန္တိ စ န တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ အထ ခေါ သာမိကေ ဇီဝန္တေ ဝိဿာသဂ္ဂါဟစီဝရဘာဝေန စ သာမိကေ မတေ မတကစီဝရဘာဝေန စ ဂဟဏံ သန္ဓာယ ¶ ဝုတ္တံ၊ တတော ပန ဒသာဟေ အနတိက္ကန္တေယေဝ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနံ ဝါ ပရိက္ခာရစောဠာဓိဋ္ဌာနံ ဝါ ဝိကပ္ပနံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ။ ယော ပဟိဏတီတိ ဒါယကံ သန္ဓာယာဟ၊ ယဿ ပဟီယတီတိ ပဋိဂ္ဂါဟကံ။
ပရိစ္စဇိတွာ…ပေ… န လဘတိ၊ အာဟရာပေန္တော ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ အတ္တနာ…ပေ… နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဣမိနာ ပရသန္တကဘူတတ္တံ ဇာနန္တော ထေယျပသယှဝသေန အစ္ဆိန္ဒန္တော ပါရာဇိကော ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ပေါရာဏဋီကာယံ ပန ‘‘သကသညာယ ဝိနာ ဂဏှန္တော ဘဏ္ဍံ အဂ္ဃာပေတွာ ¶ အာပတ္တိယာ ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ သကသညာယ ဝိနာပိ တာဝကာလိကပံသုကူလသညာဒိဝသေန ဂဏှန္တော အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ပသယှာကာရံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ တေနာဟ ‘‘အစ္ဆိန္ဒတော နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ။ သစေ ပန…ပေ… ဝဋ္ဋတီတိ တုဋ္ဌဒါနံ အာဟ၊ အထ ပနာတိအာဒိနာ ကုပိတဒါနံ။ ဥဘယထာပိ သယံ ဒိန္နတ္တာ ဝဋ္ဋတိ၊ ဂဟဏေ အာပတ္တိ နတ္ထီတိ အတ္ထော။
မမ သန္တိကေ…ပေ… ဧဝံ ပန ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝတ္ထုပရိစ္စာဂလက္ခဏတ္တာ ဒါနဿ ဧဝံ ဒဒန္တော အပရိစ္စဇိတွာ ဒိန္နတ္တာ ဒါနံ န ဟောတီတိ န ဝဋ္ဋတိ၊ တတော ဧဝ ဒုက္ကဋံ ဟောတိ။ အာဟရာပေတုံ ပန ဝဋ္ဋတီတိ ပုဗ္ဗေ ‘‘အကရောန္တဿ န ဒေမီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ယထာဝုတ္တဥပဇ္ဈာယဂ္ဂဟဏာဒီနိ အကရောန္တေ အာစရိယဿေဝ သန္တကံ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ကရောန္တေ ပန အန္တေဝါသိကဿ သန္တကံ ဘဝေယျ သဗ္ဗသော အပရိစ္စဇိတွာ ဒိန္နတ္တာ။ သကသညာယ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ‘‘အာဟရာပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဋီကာယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၂။၆၃၅) ပန ‘‘ဧဝံ ဒိန္နံ ဘတိသဒိသတ္တာ အာဟရာပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဘတိသဒိသေ သတိပိ ကမ္မေ ကတေ ဘတိ လဒ္ဓဗ္ဗာ ဟောတိ၊ တသ္မာ အာရောပေတုံ န ဝဋ္ဋေယျ။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ (ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ ၁။၆၃၅) ပန ‘‘အာဟရာပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ကမ္မေ အကတေ ဘတိသဒိသတ္တာ ¶ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ တေန ကမ္မေ ကတေ အာဟရာပေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ ဥပဇ္ဈံ ဂဏှိဿတီတိ သာမဏေရဿ ဒါနံ ဒီပေတိ၊ တေန စ သာမဏေရကာလေ ဒတွာ ဥပသမ္ပန္နကာလေ အစ္ဆိန္ဒတောပိ ပါစိတ္တိယံ ဒီပေတိ။ အယံ တာဝ ဒါနေ ဝိနိစ္ဆယောတိ ဣမိနာ ဒါနဝိနိစ္ဆယာဒီနံ တိဏ္ဏံ ဝိနိစ္ဆယာနံ ဧကပရိစ္ဆေဒကတဘာဝံ ဒီပေတိ။
ဝိဿာသဂ္ဂါဟလက္ခဏဝိနိစ္ဆယကထာ
၇၀။ အနုဋ္ဌာနသေယျာ နာမ ယာယ သေယျာယ သယိတော ယာဝ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒံ န ပါပုဏာတိ၊ တာဝ ဝုစ္စတိ။ ဒဒမာနေန စ မတကဓနံ တာဝ ယေ တဿ ဓနေ ဣဿရာ ဂဟဋ္ဌာ ဝါ ပဗ္ဗဇိတာ ဝါ၊ တေသံ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ကေ ဂဟဋ္ဌာ ကေ ပဗ္ဗဇိတာ ကေန ကာရဏေန တဿ ဓနေ ဣဿရာတိ? ဂဟဋ္ဌာ တာဝ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘူတာ တေန ကာရဏေန ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘာဂဘူတေ တဿ ဓနေ ဣဿရာ၊ ယေသဉ္စ ဝါဏိဇာနံ ဟတ္ထတော ကပ္ပိယကာရကေန ပတ္တာဒိပရိက္ခာရော ဂါဟာပိတော၊ တေသံ ယံ ဒါတဗ္ဗမူလံ၊ တေ စ တဿ ဓနေ ဣဿရာ၊ ယေသဉ္စ မာတာပိတူနံ အတ္ထာယ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝတ္ထာနိ ဌပိတာနိ၊ တေပိ တဿ ဓနဿ ¶ ဣဿရာ။ ဧဝမာဒိနာ ယေန ယေန ကာရဏေန ယံ ယံ ပရိက္ခာရဓနံ ယေဟိ ယေဟိ ဂဟဋ္ဌေဟိ လဘိတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ တေန တေန ကာရဏေန တေ တေ ဂဟဋ္ဌာ တဿ တဿ ဓနဿ ဣဿရာ။
ပဗ္ဗဇိတာ ပန ဗာဟိရကာ တထေဝ သတိ ကာရဏေ ဣဿရာ။ ပဉ္စသု ပန သဟဓမ္မိကေသု ဘိက္ခူ သာမဏေရာ စ မတာနံ ဘိက္ခုသာမဏေရာနံ ဓနံ ဝိနာပိ ကာရဏေန ဒါယာဒဘာဝေန လဘန္တိ၊ န ဣတရာ။ ဘိက္ခုနီသိက္ခမာနသာမဏေရီနမ္ပိ ဓနံ တာယေဝ လဘန္တိ၊ န ဣတရေ။ တံ ပန မတကဓနဘာဇနံ စတုပစ္စယဘာဇနဝိနိစ္ဆယေ အာဝိ ဘဝိဿတိ၊ ဗဟူ ပန ဝိနယဓရတ္ထေရာ ‘‘ယေ တဿ ဓနဿ ဣဿရာ ဂဟဋ္ဌာ ဝါ ပဗ္ဗဇိတာ ဝါ’’တိ ¶ ပါဌံ နိဿာယ ‘‘မတဘိက္ခုဿ ဓနံ ဂဟဋ္ဌဘူတာ ဉာတကာ လဘန္တီ’’တိ ဝိနိစ္ဆိနန္တိ၊ တမ္ပိ ဝိနိစ္ဆယံ တဿ စ ယုတ္တာယုတ္တဘာဝံ တတ္ထေဝ ဝက္ခာမ။
အနတ္တမနဿ သန္တကန္တိ ‘‘ဒုဋ္ဌု ကတံ တယာ မယာ အဒိန္နံ မမ သန္တကံ ဂဏှန္တေနာ’’တိ ဝစီဘေဒေန ဝါ စိတ္တုပ္ပာဒမတ္တေန ဝါ ဒေါမနဿပ္ပတ္တဿ သန္တကံ။ ယော ပန ပဌမံယေဝ ‘‘သုဋ္ဌု ကတံ တယာ မမ သန္တကံ ဂဏှန္တေနာ’’တိ ဝစီဘေဒေန ဝါ စိတ္တုပ္ပာဒမတ္တေန ဝါ အနုမောဒိတွာ ပစ္ဆာ ကေနစိ ကာရဏေန ကုပိတော၊ ပစ္စာဟရာပေတုံ န လဘတိ။ ယောပိ အဒါတုကာမော၊ စိတ္တေန ပန အဓိဝါသေတိ၊ န ကိဉ္စိ ဝဒတီတိ ဧတ္ထ တု ပေါရာဏဋီကာယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၂။၁၃၁) ‘‘စိတ္တေန ပန အဓိဝါသေတီတိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတုံ ‘န ကိဉ္စိ ဝဒတီ’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သတိ ‘‘စိတ္တေနာ’’တိ ဣဒံ အဓိဝါသနကိရိယာယ ကရဏံ ဟောတိ။ အဒါတုကာမောတိ ဧတ္ထာပိ တမေဝ ကရဏံ သိယာ၊ တတော ‘‘စိတ္တေန အဒါတုကာမော၊ စိတ္တေန အဓိဝါသေတီ’’တိဝစနံ ဩစိတျသမ္ပောသကံ န ဘဝေယျ။ တံ ဌပေတွာ ‘‘အဒါတုကာမော’’တိ ဧတ္ထ ကာယေနာတိ ဝါ ဝါစာယာတိ ဝါ အညံ ကရဏမ္ပိ န သမ္ဘဝတိ၊ တဒသမ္ဘဝေ သတိ ဝိသေသတ္ထဝါစကော ပန-သဒ္ဒေါပိ နိရတ္ထကော။ န ကိဉ္စိ ဝဒတီတိ ဧတ္ထ တု ဝဒနကိရိယာယ ကရဏံ ‘‘ဝါစာယာ’’တိ ပဒံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ တထာ စ သတိ အညံ အဓိဝါသနကိရိယာယ ကရဏံ၊ အညံ ဝဒနကိရိယာယ ကရဏံ၊ အညာ အဓိဝါသနကိရိယာ၊ အညာ ဝဒနကိရိယာ၊ တသ္မာ ‘‘ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတု’’န္တိ ဝတ္တုံ န အရဟတိ၊ တသ္မာ ယောပိ စိတ္တေန အဒါတုကာမော ဟောတိ၊ ပန တထာပိ ဝါစာယ အဓိဝါသေတိ၊ န ကိဉ္စိ ဝဒတီတိ ယောဇနံ ကတွာ ပန ‘‘အဓိဝါသေတီတိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပကာသေတုံ န ကိဉ္စိ ဝဒတီတိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝတ္တုမရဟတိ။ ဧတ္ထ တု ပန-သဒ္ဒေါ အရုစိလက္ခဏသူစနတ္ထော။ ‘‘စိတ္တေနာ’’တိ ဣဒံ အဒါတုကာမကိရိယာယ ကရဏံ၊ ‘‘ဝါစာယာ’’တိ ¶ အဓိဝါသနကိရိယာယ အဝဒနကိရိယာယ စ ကရဏံ။ အဓိဝါသနကိရိယာ စ အဝဒနကိရိယာယေဝ ¶ ။ ‘‘အဓိဝါသေတီ’’တိ ဝုတ္တေ အဝဒနကိရိယာယ အပါကဋဘာဝတော တံ ပကာသေတုံ ‘‘န ကိဉ္စိ ဝဒတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ ဂယှမာနေ ပုဗ္ဗာပရဝစနတ္ထော ဩစိတျသမ္ပောသကော သိယာ၊ တသ္မာ ဧတ္တကဝိဝရေဟိ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗောတိ။
လာဘပရိဏာမနဝိနိစ္ဆယကထာ
၇၁။ လာဘပရိဏာမနဝိနိစ္ဆယေ တုမှာကံ သပ္ပိအာဒီနိ အာဘတာနီတိ တုမှာကံ အတ္ထာယ အာဘတာနိ သပ္ပိအာဒီနိ။ ပရိဏတဘာဝံ ဇာနိတွာပိ ဝုတ္တဝိဓိနာ ဝိညာပေန္တေန တေသံ သန္တကမေဝ ဝိညာပိတံ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘မယှမ္ပိ ဒေထာတိ ဝဒတိ၊ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။
‘‘ပုပ္ဖမ္ပိ အာရောပေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဣဒံ ပရိဏတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ သစေ ပန ဧကသ္မိံ စေတိယေ ပူဇိတံ ပုပ္ဖံ ဂဟေတွာ အညသ္မိံ စေတိယေ ပူဇေတိ၊ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၂။၆၆၀) ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌကထာယံ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၆၆၀) ပန နိယမေတွာ ‘‘အညဿ စေတိယဿ အတ္ထာယ ရောပိတမာလာဝစ္ဆတော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ န ကေဝလံ ပရိဏတဘာဝေါယေဝ ကထိတော၊ အထ ခေါ နိယမေတွာ ရောပိတဘာဝေါပိ။ ပုပ္ဖမ္ပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ကုတော မာလာဝစ္ဆန္တိ ဒဿေတိ။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ (ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ ၁။၆၆၀) ပန ‘‘ရောပိတမာလာဝစ္ဆတောတိ ကေနစိ နိယမေတွာ ရောပိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ အနောစိတံ မိလာယမာနံ ဩစိနိတွာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပူဇေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဌိတံ ဒိသွာတိ သေသကံ ဂဟေတွာ ဌိတံ ဒိသွာ။ ဣမဿ သုနခဿ မာ ဒေဟိ၊ ဧတဿ ဒေဟီတိ ဣဒံ ပရိဏတေယေဝ၊ တိရစ္ဆာနဂတဿ ပရိစ္စဇိတွာ ဒိန္နေ ပန တံ ပလာပေတွာ အညံ ဘုဉ္ဇာပေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ ‘‘ကတ္ထ ဒေမာတိအာဒိနာ ဧကေနာကာရေန အနာပတ္တိ ဒဿိတာ။ ဧဝံ ပန အပုစ္ဆိတေပိ ¶ ‘အပရိဏတံ ဣဒ’န္တိ ဇာနန္တေန အတ္တနော ရုစိယာ ယတ္ထ ဣစ္ဆတိ၊ တတ္ထ ဒါပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ယတ္ထ ဣစ္ဆထ၊ တတ္ထ ဒေထာတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘တုမှာကံ ရုစိယာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ယတ္ထ ဣစ္ဆတိ၊ တတ္ထ ဒါပေတုံ လဘတိ။
ပရိဝါရေ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၃၂၉) ပန နဝ အဓမ္မိကာနိ ဒါနာနီတိ သင်္ဃဿ ပရိဏတံ အညသင်္ဃဿ ဝါ စေတိယဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ၊ စေတိယဿ ပရိဏတံ အညစေတိယဿ ဝါ သင်္ဃဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ၊ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏတံ အညပုဂ္ဂလဿ ဝါ သင်္ဃဿ ဝါ စေတိယဿ ဝါ ပရိဏာမေတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တာနိ။ နဝ ပဋိဂ္ဂဟာ ပရိဘောဂါ ¶ စာတိ ဧတေသံယေဝ ဒါနာနံ ပဋိဂ္ဂဟာ စ ပရိဘောဂါ စ။ တီဏိ ဓမ္မိကာနိ ဒါနာနီတိ သင်္ဃဿ နိန္နံ သင်္ဃဿေဝ ဒေတိ၊ စေတိယဿ နိန္နံ စေတိယဿေဝ ဒေတိ၊ ပုဂ္ဂလဿ နိန္နံ ပုဂ္ဂလဿေဝ ဒေတီတိ ဣမာနိ တီဏိ။ ပဋိဂ္ဂဟပဋိဘောဂါပိ တေသံယေဝ ပဋိဂ္ဂဟာ စ ပရိဘောဂါ စာတိ အာဂတံ။
ဣတိ ဝိနယသင်္ဂဟသံဝဏ္ဏနာဘူတေ ဝိနယာလင်္ကာရေ
ဒါနလက္ခဏာဒိဝိနိစ္ဆယကထာလင်္ကာရော နာမ
တေရသမော ပရိစ္ဆေဒေါ။