📜

၁၇။ မဉ္စပီဌာဒိသင်္ဃိကသေနာသနေသုပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဝိနိစ္ဆယကထာ

၈၂။ ဧဝံ သဟသေယျဝိနိစ္ဆယံ ကထေတွာ ဣဒါနိ သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျာသု ကတ္တဗ္ဗဝိနိစ္ဆယံ ကထေတုံ ‘‘ဝိဟာရေ သင်္ဃိကေ သေယျ’’န္တျာဒိမာဟ။ တတ္ထ သမဂ္ဂံ ကမ္မံ သမုပဂစ္ဆတီတိ သင်္ဃော၊ အယမေဝ ဝစနတ္ထော သဗ္ဗသင်္ဃသာဓာရဏော။ သင်္ဃဿ ဒိန္နော သင်္ဃိကော၊ ဝိဟရတိ ဧတ္ထာတိ ဝိဟာရော၊ တသ္မိံ။ သယန္တိ ဧတ္ထာတိ သေယျာ၊ တံ။ အသန္ထရီတိ သန္ထရိတွာန။ ပက္ကမနံ ပက္ကမော၊ ဂမနန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ဝိဟာရေ သင်္ဃိကေ သေယျံ၊ သန္ထရိတွာန ပက္ကမော’’တိ ဣမဿ ဥဒ္ဒေသပါဌဿ သင်္ဃိကေ ဝိဟာရေ…ပေ… ပက္ကမနန္တိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တတြာတိ တသ္မိံ ပက္ကမနေ အယံ ဤဒိသော မယာ ဝုစ္စမာနော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ကတမော သော ဝိနိစ္ဆယောတိ အာဟ ‘‘သင်္ဃိကေ…ပေ… ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။ အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရော နာမ သေနာသနတော ဒွေ လေဍ္ဍုပါတာ။ ပါစိတ္တိယန္တိ ပဌမံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တဿ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုတိယာတိက္ကမေ ပါစိတ္တိယံ။ ကထံ ဝိညာယတိစ္စာဟ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု…ပေ… ဝစနတော’’တိ။

တတ္ထ သင်္ဃိကော ဝိဟာရော ပါကဋော၊ သေယျာ အပါကဋာ၊ သာ ကတိဝိဓာဣစ္စာဟ ‘‘သေယျာ နာမ…ပေ… ဒသဝိဓာ’’တိ။ တတ္ထာပိ ကတမာ ဘိသိ၊ ကတမာ စိမိလိကာဒယောတိ အာဟ ‘‘တတ္ထ ဘိသီတိ…ပေ… ဧသ နယော ပဏ္ဏသန္ထာရေ’’တိ။ တတ္ထ မဉ္စေ အတ္ထရိတဗ္ဗာတိ မဉ္စကဘိသိ၊ ဧဝံ ဣတရတြ၊ ဝဏ္ဏာနုရက္ခဏတ္ထံ ကတာတိ ပဋခဏ္ဍာဒီဟိ သိဗ္ဗိတွာ ကတာ။ ဘူမိယံ အတ္ထရိတဗ္ဗာတိ စိမိလိကာယ သတိ တဿာ ဥပရိ၊ အသတိ သုဒ္ဓဘူမိယံ အတ္ထရိတဗ္ဗာ။ သီဟဓမ္မာဒီနံ ပရိဟရဏေ ဧဝပဋိက္ခေပေါတိ ဣမိနာ မဉ္စပီဌာဒီသု အတ္ထရိတွာ ပုန သံဟရိတွာ ဌပနာဒိဝသေန အတ္တနော အတ္ထာယ ပရိဟရဏမေဝ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဘူမတ္ထရဏာဒိဝသေန ပရိဘောဂေါ ပန အတ္တနော ပရိဟရဏံ န ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ခန္ဓကေ ဟိ ‘‘အန္တောပိ မဉ္စေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ၊ ဗဟိပိ မဉ္စေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တီ’’တိ ဧဝံ အတ္တနော အတ္ထာယ မဉ္စာဒီသု ပညပေတွာ ပရိဟရဏဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ မဟာစမ္မာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ သီဟစမ္မံ ဗျဂ္ဃစမ္မံ ဒီပိစမ္မံ၊ ယော ဓာရေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (မဟာဝ။ ၂၅၅) ပဋိက္ခေပေါ ကတော၊ တသ္မာ ဝုတ္တနယေနေဝေတ္ထ အဓိပ္ပာယော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၁၁၂) ပန ‘‘ယဒိ ဧဝံ ‘ပရိဟရဏေယေဝ ပဋိက္ခေပေါ’တိ ဣဒံ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ စောဒနံ ကတွာ ‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဗ္ဗံ ပါသာဒပရိဘောဂ’န္တိ (စူဠဝ။ ၃၂၀) ဝစနတော ပုဂ္ဂလိကေပိ သေနာသနေ သေနာသနပရိဘောဂဝသေန နိယမိတံ သုဝဏ္ဏဃဋာဒိကံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋမာနမ္ပိ ကေဝလံ အတ္တနော သန္တကံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝမိဒံ ဘူမတ္ထရဏဝသေန ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋမာနမ္ပိ အတ္တနော သန္တကံ ကတွာ တံ တံ ဝိဟာရံ ဟရိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿနတ္ထံ ပရိဟရဏေယေဝ ပဋိက္ခေပေါ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။

ပါဝါရော ကောဇဝေါတိ ပစ္စတ္ထရဏတ္ထာယေဝ ဌပိတာ ဥဂ္ဂတလောမာ အတ္ထရဏဝိသေသာ။ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာသု (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၁၆) ဝုတ္တံ။ ‘‘ဣဒံ အဋ္ဌကထာသု တထာဝုတ္တဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ၊ အညမ္ပိ တာဒိသံ မဉ္စပီဌေသု အတ္ထရိတဗ္ဗံ အတ္ထရဏမေဝါ’’တိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ပန ‘‘ပစ္စတ္ထရဏံ နာမ ပါဝါရော ကောဇဝေါ’’တိ နိယမေတွာ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ ဣမိနာ န သမေတိ၊ ‘‘ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၁၁၆) ဝုတ္တံ။ ဝီမံသိတေ ပန ဧဝမဓိပ္ပာယော ပညာယတိ – မာတိကာဋ္ဌကထာပိ အဋ္ဌကထာယေဝ၊ တသ္မာ မဟာအဋ္ဌကထာဒီသု ဝုတ္တနယေန ‘‘ပါဝါရော ကောဇဝေါ’’တိ နိယမေတွာ ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ နိယမနေ သတိပိ ယထာ ‘‘လဒ္ဓါတပတ္တော ရာဇကုမာရော’’တိ အာတပတ္တဿ လဒ္ဓဘာဝေယေဝ နိယမေတွာ ဝုတ္တေပိ နိဒဿနနယဝသေန ရာဇကကုဓဘဏ္ဍသာမညေန သမာနာ ဝါလဗီဇနာဒယောပိ ဝုတ္တာယေဝ ဟောန္တိ၊ ဧဝံ ‘‘ပါဝါရော ကောဇဝေါ’’တိ နိယမေတွာ ဝုတ္တေပိ နိဒဿနနယဝသေန တေဟိ မဉ္စပီဌေသု အတ္ထရိတဗ္ဗဘာဝသာမညေန သမာနာ အညေ အတ္ထရဏာပိ ဝုတ္တာယေဝ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တဝစနံ အဋ္ဌကထာဝစနဿ ပဋိလောမံ န ဟောတိ၊ အနုလောမမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ ‘‘ယေန ဝိဟာရော ကာရိတော၊ သော ဝိဟာရဿာမိကော’’တိ ပါဌံ နိဿာယ ဧကစ္စေ ဝိနယဓရာ ‘‘သင်္ဃိကဝိဟာရဿ ဝါ ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရဿ ဝါ ဝိဟာရဒါယကောယေဝ သာမိကော၊ သောယေဝ ဣဿရော၊ တဿ ရုစိယာ ဧဝ ဝသိတုံ လဘတိ၊ န သင်္ဃဂဏပုဂ္ဂလာနံ ရုစိယာ’’တိ ဝိနိစ္ဆယံ ကရောန္တိ၊ သော ဝီမံသိတဗ္ဗော၊ ကထံ အယံ ပါဌော ကိမတ္ထံ သာဓေတိ ဣဿရတ္ထံ ဝါ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗတ္ထံ ဝါတိ? ဧဝံ ဝီမံသိတေ ‘‘ဘိက္ခုမှိ သတိ ဘိက္ခု အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိအာဒိဝစနတော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗတ္ထမေဝ သာဓေတိ၊ န ဣဿရတ္ထန္တိ ဝိညာယတိ။

အထ သိယာ ‘‘အာပုစ္ဆိတဗ္ဗတ္ထေ သိဒ္ဓေ ဣဿရတ္ထော သိဒ္ဓါယေဝ ဟောတိ။ ဣဿရဘာဝတောယေဝ ဟိ သော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ။ တတ္ထေဝံ ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာပုစ္ဆန္တေန စ ဘိက္ခုမှိ သတိ ဘိက္ခု အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ တသ္မိံ အသတိ သာမဏေရော၊ တသ္မိံ အသတိ အာရာမိကော’’တိအာဒိဝစနတော အာယသ္မန္တာနံ မတေန ဘိက္ခုပိ သာမဏေရောပိ အာရာမိကောပိ ဝိဟာရကာရကောပိ တဿ ကုလေ ယော ကောစိ ပုဂ္ဂလောပိ ဣဿရောတိ အာပဇ္ဇေယျ၊ ဧဝံ ဝိညာယမာနေပိ ဘိက္ခုမှိ ဝါ သာမဏေရေ ဝါ အာရာမိကေ ဝါ သတိ တေယေဝ ဣဿရာ၊ န ဝိဟာရကာရကော။ တေသု ဧကသ္မိမ္ပိ အသတိယေဝ ဝိဟာရကာရကော ဣဿရော သိယာတိ။ ဣမသ္မိံ ပန အဓိကာရေ သင်္ဃိကံ သေနာသနံ ရက္ခဏတ္ထာယ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗံယေဝ ဝဒတိ၊ န ဣဿရဘာဝတော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉှိ အဋ္ဌကထာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၁၆) ‘‘အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာတိ ဧတ္ထ ဘိက္ခုမှိ သတိ ဘိက္ခု အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိအာဒိ။

အထာပိ ဧဝံ ဝဒေယျ ‘‘န သကလဿ ဝါကျပါဌဿ အဓိပ္ပာယတ္ထံ သန္ဓာယ အမှေဟိ ဝုတ္တံ၊ အထ ခေါ ‘ဝိဟာရဿာမိကော’တိ ဧတဿ ပဒတ္ထံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကထံ? သံ ဧတဿ အတ္ထီတိ သာမိကော၊ ဝိဟာရဿ သာမိကော ဝိဟာရဿာမိကော။ ‘ကော ဝိဟာရဿာမိကော နာမာ’တိ ဝုတ္တေ ‘ယေန ဝိဟာရော ကာရိတော၊ သော ဝိဟာရဿာမိကော နာမာ’တိ ဝတ္တဗ္ဗော၊ တသ္မာ ဝိဟာရကာရကော ဒါယကော ဝိဟာရဿာမိကော နာမာတိ ဝိညာယတိ၊ ဧဝံ ဝိညာယမာနေ သတိ သာမိကော နာမ သဿ ဓနဿ ဣဿရော၊ တဿ ရုစိယာ ဧဝ အညေ လဘန္တိ၊ တသ္မာ ဝိဟာရဿာမိကဘူတဿ ဒါယကဿ ရုစိယာ ဧဝ ဘိက္ခူ ဝသိတုံ လဘန္တိ၊ န သင်္ဃဂဏပုဂ္ဂလာနံ ရုစိယာတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ။ တေ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗာ – မာ အာယသ္မန္တော ဧဝံ အဝစုတ္ထ၊ ယထာ နာမ ‘‘ဃဋိကာရော ဗြဟ္မာ’’တိ ဝုတ္တော သော ဗြဟ္မာ ဣဒါနိ ဃဋံ န ကရောတိ၊ ပုရိမတ္တဘာဝေ ပန ကရောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဃဋံ ကရောတီ’’တိ ဝစနတ္ထေန ‘‘ဃဋိကာရော’’တိ နာမံ လဘတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေ လဒ္ဓနာမတ္တာ ပုဗ္ဗဝေါဟာရဝသေန ဗြဟ္မဘူတောပိ ‘‘ဃဋိကာရော’’ဣစ္စေဝ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝံ သော ဝိဟာရကာရကော ဘိက္ခူနံ ပရိစ္စတ္တကာလတော ပဋ္ဌာယ ဝိဟာရဿာမိကော န ဟောတိ ဝတ္ထုပရိစ္စာဂလက္ခဏတ္တာ ဒါနဿ၊ ပုဗ္ဗေ ပန အပရိစ္စတ္တကာလေ ဝိဟာရဿ ကာရကတ္တာ ဝိဟာရဿာမိကော နာမ ဟောတိ၊ သော ဧဝံ ပုဗ္ဗေ လဒ္ဓနာမတ္တာ ပုဗ္ဗဝေါဟာရဝသေန ‘‘ဝိဟာရဿာမိကော’’တိ ဝုစ္စတိ၊ န၊ ပရိစ္စတ္တဿ ဝိဟာရဿ ဣဿရဘာဝတော။ တေနေဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ‘‘ဝိဟာရဒါယကာနံ ရုစိယာ ဘိက္ခူ ဝသန္တူ’’တိ အဝတွာ သေနာသနပညာပကော အနုညာတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ (ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ မဟာဝဂ္ဂ ၂။၂၉၅) ‘‘တေသံ ဂေဟာနီတိ ဧတ္ထ ဘိက္ခူနံ ဝါသတ္ထာယ ကတမ္ပိ ယာဝ န ဒေန္တိ၊ တာဝ တေသံ သန္တကံယေဝ ဘဝိဿတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ၊ တေန ဒိန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ တေသံ သန္တကာနိ န ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။ အယံ ပန ကထာ ပါဌဿ သမ္မုခီဘူတတ္တာ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ကထိတာ။ ဝိဟာရဝိနိစ္ဆယော ပန စတုပစ္စယဘာဇနဝိနိစ္ဆယေ (ဝိ။ သင်္ဂ။ အဋ္ဌ။ ၁၉၄ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ယော ကောစီတိ ဉာတကော ဝါ အညာတကော ဝါ ယော ကောစိ။ ယေန မဉ္စံ ပီဌံ ဝါ ဝိနန္တိ၊ တံ မဉ္စပီဌကဝါနံ။

၈၃။ သိလုစ္စယလေဏန္တိ သိလုစ္စယေ လေဏံ၊ ပဗ္ဗတဂုဟာတိ အတ္ထော။ ‘‘သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတ’’န္တိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ပညတ္တတ္တာ ဝတ္ထုအနုရူပဝသေန အဋ္ဌကထာယံ ဥပစိကာသင်္ကာယ အဘာဝေန အနာပတ္တိ ဝုတ္တာ။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၃၆၀ အာဒယော) ဂမိကဝတ္တံ ပညာပေန္တေန ‘‘သေနာသနံ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ကေဝလံ ဣတိကတ္တဗ္ဗတာမတ္တဒဿနတ္ထံ ‘‘အာပုစ္ဆနံ ပန ဝတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ ၊ န ပန ဝတ္တဘေဒေ ဒုက္ကဋန္တိ ဒဿနတ္ထံ၊ တေနေဝ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘သေနာသနံ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္ထ ‘‘ယံ ပါသာဏပိဋ္ဌိယံ ဝါ ပါသာဏတ္ထမ္ဘေသု ဝါ ကတသေနာသနံ ယတ္ထ ဥပစိကာ နာရောဟန္တိ၊ တံ အနာပုစ္ဆန္တဿပိ အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယံ ဝုတ္တံ ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘တာဒိသေ သေနာသနေ အနာပုစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တဿ ပါစိတ္တိယံ နတ္ထိ၊ ဂမိကဝတ္တေ သေနာသနံ အနာပုစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တော ဝတ္တဘေဒေါ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ၊ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

ပစ္ဆိမဿ အာဘောဂေန မုတ္တိ နတ္ထီတိ တဿ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တဿ အညဿ အဘာဝတော ဝုတ္တံ။ ဧကံ ဝါ ပေသေတွာ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဂမနစိတ္တဿ ဥပ္ပန္နဋ္ဌာနတော အနာပုစ္ဆိတွာ ဂစ္ဆန္တေ ဒုတိယပါဒုဒ္ဓါရေ ပါစိတ္တိယံ။ မဏ္ဍပေ ဝါတိ သာခါမဏ္ဍပေ ဝါ ပဒရမဏ္ဍပေ ဝါ။ ရုက္ခမူလေတိ ယဿ ကဿစိ ရုက္ခဿ ဟေဋ္ဌာ။ ပလုဇ္ဇတီတိ ဝိနဿတိ။

၈၄။ မဇ္ဈေသံခိတ္တံ ပဏဝသဏ္ဌာနံ ကတွာ ဗဒ္ဓန္တိ ဧရကပတ္တာဒီဟိ ဝေဏိံ ကတွာ တာယ ဝေဏိယာ ဥဘောသု ပဿေသု ဝိတ္ထတဋ္ဌာနေ ဗဟုံ ဝေဌေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မဇ္ဈဋ္ဌာနံ၊ တာဝ အန္တောအာကဍ္ဎနဝသေန ဝေဌေတွာ မဇ္ဈေ သံခိပိတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဗန္ဓိတွာ ကတံ။ ယတ္ထ ကာကာ ဝါ ကုလလာ ဝါ န ဦဟဒန္တီတိ ယတ္ထ ဓုဝနိဝါသေန ကုလာဝကေ ကတွာ ဝသမာနာ ဧတေ ကာကကုလလာ၊ အညေ ဝါ သကုဏာ တံ သေနာသနံ န ဦဟဒန္တိ၊ တာဒိသေ ရုက္ခမူလေ နိက္ခိပိတုံ အနုဇာနာမီတိ အတ္ထော။

၈၅။ နဝဝါယိမောတိ အဓုနာ သုတ္တေန ဝီတကစ္ဆေန ပလိဝေဌိတမဉ္စော။ ဩနဒ္ဓါတိ ကပ္ပိယစမ္မေန ဩနဒ္ဓါ၊ သောဝ ဩနဒ္ဓကော သကတ္ထေ က-ပစ္စယဝသေန။ တေန ဟိ ဝဿေန သီဃံ န နဿတိ။ ဥက္ကဋ္ဌအဗ္ဘောကာသိကောတိ ဣဒံ တဿ သုခပဋိပတ္တိဒဿနမတ္တံ ၊ ဥက္ကဋ္ဌဿာပိ ပန စီဝရကုဋိ ဝဋ္ဋတေဝ။ ကာယာနုဂတိကတ္တာတိ ဘိက္ခုနော တတ္ထေဝ နိသိန္နဘာဝံ ဒီပေတိ၊ တေန စ ဝဿဘယေန သယံ အညတ္ထ ဂစ္ဆန္တဿ အာပတ္တိံ ဒဿေတိ။ အဗ္ဘောကာသိကာနံ အတေမနတ္ထာယ နိယမေတွာ ဒါယကေဟိ ဒိန္နမ္ပိ အတ္တာနံ ရက္ခန္တေန ရက္ခိတဗ္ဗမေဝ။ ‘‘ယသ္မာ ပန ဒါယကေဟိ ဒါနကာလေယေဝ သတသဟဿဂ္ဃနကမ္ပိ ကမ္ဗလံ ‘ပါဒပုဉ္ဆနိံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇထာ’တိ ဒိန္နံ တထေဝ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ ဣဒမ္ပိ မဉ္စပီဌာဒိသေနာသနံ ‘အဇ္ဈောကာသေပိ ယထာသုခံ ပရိဘုဉ္ဇထာ’တိ ဒါယကေဟိ ဒိန္နံ စေ၊ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ကာလေ အဇ္ဈောကာသေ နိက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တီ’’တိ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၁၀၈-၁၁၀) ဝုတ္တံ။ ပေသေတွာ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ယော ဘိက္ခု ဣမံ ဌာနံ အာဂန္တွာ ဝသတိ၊ တဿ ဒေထာ’’တိ ဝတွာ ပေသေတဗ္ဗံ။

ဝလာဟကာနံ အနုဋ္ဌိတဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာတိ ဣမိနာ ဂိမှာနေပိ မေဃေ ဥဋ္ဌိတေ အဗ္ဘောကာသေ နိက္ခိပိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ တတြ တတြာတိ စေတိယင်္ဂဏာဒိကေ တသ္မိံ တသ္မိံ အဗ္ဘောကာသေ နိယမေတွာ နိက္ခိတ္တာ။ မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခါတိ ယတ္ထ သမန္တတော သမ္မဇ္ဇိတွာ အင်္ဂဏမဇ္ဈေ သဗ္ဗဒါ ကစဝရဿ သင်္ကဍ္ဎနေန မဇ္ဈေ ဝါလိကာ သဉ္စိတာ ဟောတိ၊ တတ္ထ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ၊ ဥစ္စဝတ္ထုပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခံ၊ ဘိတ္တိပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခံ ဝါ ဝါလိကာ ဟရိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ‘‘ယတ္ထ ဝါ ပန ကောဏေသု ဝါလိကာ သဉ္စိတာ၊ တတ္ထ တတော ပဋ္ဌာယ အပရဒိသာဘိမုခါ ဟရိတဗ္ဗာ’’တိ ကေစိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ ကေစိ ပန ‘‘သမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနဿ ပဒဝလဉ္ဇေန အဝိကောပနတ္ထာယ သယံ အသမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနေ ဌတွာ အတ္တနော ပါဒါဘိမုခံ ဝါလိကာ ဟရိတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ တတ္ထ ‘‘မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ဝစနဿ ပယောဇနံ န ဒိဿတိ။ သာရတ္ထဒီပနိယံ ပန ‘‘ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခါတိ နိသီဒန္တာနံ ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခန္တိ ကေစိ၊ သမ္မဇ္ဇန္တဿ ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခန္တိ အပရေ၊ ဗဟိဝါလိကာယ အဂမနနိမိတ္တံ ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခါ ဟရိတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကစဝရံ ဟတ္ထေဟိ ဂဟေတွာ ဗဟိ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ ‘‘ကစဝရံ ဆဍ္ဍေဿာမီ’’တိ ဝါလိကာ န ဆဍ္ဍေတဗ္ဗာတိ ဒီပေတိ။

၈၆။ ကပ္ပံ လဘိတွာတိ ‘‘ဂစ္ဆာ’’တိ ဝုတ္တဝစနေန ကပ္ပံ လဘိတွာ။ ထေရဿ ဟိ အာဏတ္တိယာ ဂစ္ဆန္တဿ အနာပတ္တိ။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ‘‘နိသီဒိတွာ သယံ ဂစ္ဆန္တော’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ။

အညတ္ထ ဂစ္ဆတီတိ တံ မဂ္ဂံ အတိက္ကမိတွာ အညတ္ထ ဂစ္ဆတိ။ လေဍ္ဍုပါတုပစာရတော ဗဟိ ဌိတတ္တာ ‘‘ပါဒုဒ္ဓါရေန ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ၊ အညတ္ထ ဂစ္ဆန္တဿ ပဌမပါဒုဒ္ဓါရေ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုတိယပါဒုဒ္ဓါရေ ပါစိတ္တိယန္တိ အတ္ထော။ ပါကတိကံ အကတွာတိ အပဋိသာမေတွာ။ အန္တရသန္နိပါတေတိ အန္တရန္တရာ သန္နိပါတေ။

၈၇။ အာဝါသိကာနံယေဝ ပလိဗောဓောတိ ဧတ္ထ အာဂန္တုကေသု အာဂန္တွာ ကိဉ္စိ အဝတွာ တတ္ထ နိသိန္နေသုပိ နိသီဒိတွာ ‘‘အာဝါသိကာယေဝ ဥဒ္ဓရိဿန္တီ’’တိ ဂတေသုပိ အာဝါသိကာနမေဝ ပလိဗောဓော။ မဟာပစ္စရိဝါဒေ ပန ‘‘ဣဒံ အမှာက’’န္တိ ဝတွာပိ အဝတွာပိ နိသိန္နာနမေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ မဟာအဋ္ဌကထာဝါဒေ ‘‘အာပတ္တီ’’တိ ပါစိတ္တိယမေဝ ဝုတ္တံ။ မဟာပစ္စရိယံ ပန သန္ထရာပနေ ပါစိတ္တိယေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အနာဏတ္တိယာ ပညတ္တတ္တာ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။ ဥဿာရကောတိ သရဘာဏကော။ သော ဟိ ဥဒ္ဓံဥဒ္ဓံ ပါဠိပါဌံ သာရေတိ ပဝတ္တေတီတိ ‘‘ဥဿာရကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဣဒံ ဥဿာရကဿ၊ ဣဒံ ဓမ္မကထိကဿာ’’တိ ဝိသုံ ပညတ္တတ္တာ အနာဏတ္တိယာ ပညတ္တေပိ ပါစိတ္တိယေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘တသ္မိံ အာဂန္တွာ နိသိန္နေ တဿ ပလိဗောဓော’’တိ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ဝဒန္တိ ‘‘အနာဏတ္တိယာ ပညတ္တေပိ ဓမ္မကထိကဿ အနုဋ္ဌာပနီယတ္တာ ပါစိတ္တိယေန ဘဝိတဗ္ဗံ၊ အာဂန္တုကဿ ပန ပစ္ဆာ အာဂတေဟိ ဝုဍ္ဎတရေဟိ ဥဋ္ဌာပနီယတ္တာ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တ’’န္တိ။

၈၈။ ပါဒပုဉ္ဆနီ နာမ ရဇ္ဇုကေဟိ ဝါ ပိလောတိကာယ ဝါ ပါဒပုဉ္ဆနတ္ထံ ကတာ။ ဖလကပီဌံ နာမ ဖလကမယံ ပီဌံ။ အထ ဝါ ဖလကဉ္စေဝ ဒါရုမယပီဌဉ္စ။ ဒါရုမယပီဌန္တိ စ ဖလကမယမေဝ ပီဌံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပါဒကဌလိကန္တိ အဓောတပါဒဋ္ဌာပနကံ။ အဇ္ဈောကာသေ ရဇနံ ပစိတွာ …ပေ… ပဋိသာမေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ထေဝေ အသတိ ရဇနကမ္မေ နိဋ္ဌိတေ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဘိက္ခု ဝါ သာမဏေရော ဝါ အာရာမိကော ဝါ လဇ္ဇီ ဟောတီတိ ဝုတ္တတ္တာ အလဇ္ဇိံ အာပုစ္ဆိတွာ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဩတာပေန္တော…ပေ… ဂစ္ဆတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ကိဉ္စာပိ ‘ဧတ္တကံ ဒူရံ ဂန္တဗ္ဗ’န္တိ ပရိစ္ဆေဒေါ နတ္ထိ၊ တထာပိ လေဍ္ဍုပါတံ အတိက္ကမ္မ နာတိဒူရံ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။

ဣတိ ဝိနယသင်္ဂဟသံဝဏ္ဏနာဘူတေ ဝိနယာလင်္ကာရေ

မဉ္စပီဌာဒိသင်္ဃိကသေနာသနေသုပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ-

ဝိနိစ္ဆယကထာလင်္ကာရော နာမ

သတ္တရသမော ပရိစ္ဆေဒေါ။