📜

၂၇။ ဥပဇ္ဈာယာဒိဝတ္တဝိနိစ္ဆယကထာ

ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏနာ

၁၈၃။ ဧဝံ ဝဿူပနာယိကဝိနိစ္ဆယံ ကထေတွာ ဣဒါနိ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တာဒိဝတ္တကထံ ကထေတုံ ‘‘ဝတ္တန္တိ ဧတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝတ္တေတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗန္တိ ဝတ္တံ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီဟိ ဥပဇ္ဈာယာဒီသု ပဝတ္တေတဗ္ဗံ အာဘိသမာစာရိကသီလံ။ တံ ကတိဝိဓန္တိ အာဟ ‘‘ဝတ္တံ နာမေတံ…ပေ… ဗဟုဝိဓ’’န္တိ။ ဝစ္စကုဋိဝတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒျတ္ထော။ တေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တအန္တေဝါသိကဝတ္တအနုမောဒနဝတ္တာနိ သင်္ဂယှန္တိ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ တတ္ထ အဋ္ဌကထာသု ‘‘စုဒ္ဒသ ခန္ဓကဝတ္တာနီ’’တိ။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၃၅၆) စ ပါဠိယံ အာဂတမေဝ၊ တတ္ထ ပန အာဂန္တုကဝတ္တတော ပဋ္ဌာယ အာဂတံ၊ ဣဓ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တတော။ ဣတော အညာနိပိ ပဉ္စသတ္တတိ သေခိယဝတ္တာနိ ဒွေအသီတိ မဟာဝတ္တာနိ စ ဝတ္တမေဝ။ တေသု ပန သေခိယဝတ္တာနိ မဟာဝိဘင်္ဂေ အာဂတာနိ၊ မဟာဝတ္တာနိ ကမ္မက္ခန္ဓကပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေသု (စူဠဝ။ ၇၅ အာဒယော)၊ တသ္မာ ဣဓ စုဒ္ဒသ ခန္ဓကဝတ္တာနိယေဝ ဒဿိတာနိ။ တေသု ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ ပဌမံ ဒဿေန္တော ‘‘တတ္ထ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ တာဝ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တျာဒိမာဟ။

တတ္ထ ကော ဥပဇ္ဈာယော၊ ကေနဋ္ဌေန ဥပဇ္ဈာယော၊ ကထံ ဂဟိတော ဥပဇ္ဈာယော၊ ကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ၊ ကတမံ တံ ဝတ္တန္တိ? တတ္ထ ကော ဥပဇ္ဈာယောတိ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန ဒသဝဿေန ဝါ အတိရေကဒသဝဿေန ဝါ ဥပသမ္ပာဒေတု’’န္တိအာဒိဝစနတော (မဟာဝ။ ၇၆) ဗျတ္တိဗလသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပဒတော ပဋ္ဌာယ ဒသဝဿော ဝါ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ ဘိက္ခု ဥပဇ္ဈာယော။ ကေနဋ္ဌေန ဥပဇ္ဈာယောတိ ဝဇ္ဇာဝဇ္ဇံ ဥပနိဇ္ဈာယတီတိ ဥပဇ္ဈာယော၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ခုဒ္ဒကံ ဝဇ္ဇံ ဝါ မဟန္တံ ဝဇ္ဇံ ဝါ ဘုသော စိန္တေတီတိ အတ္ထော။ ကထံ ဂဟိတော ဟောတိ ဥပဇ္ဈာယောတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော မေ၊ ဘန္တေ၊ ဟောဟီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝုတ္တေ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ‘‘သာဟူ’’တိ ဝါ ‘‘လဟူ’’တိ ဝါ ‘‘ဩပါယိက’’န္တိ ဝါ ‘‘ပတိရူပ’’န္တိ ဝါ ‘‘ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေဟီ’’တိ ဝါ ဣမေသု ပဉ္စသု ပဒေသု ယဿ ကဿစိ ပဒဿ ဝသေန ကာယေန ဝါ ဝါစာယ ဝါ ကာယဝါစာဟိ ဝါ ‘‘ဂဟိတော တယာ ဥပဇ္ဈာယော’’တိ ဥပဇ္ဈာယဂ္ဂဟဏံ ဝိညာပေတိ၊ ဂဟိတော ဟောတိ ဥပဇ္ဈာယော။ တတ္ထ သာဟူတိ သာဓု။ လဟူတိ အဂရု၊ သုဘရတာတိ အတ္ထော။ ဩပါယိကန္တိ ဥပါယပဋိသံယုတ္တံ၊ ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇနံ နိတ္ထရဏုပါယောတိ အတ္ထော။ ပတိရူပန္တိ သာမီစိကမ္မမိဒန္တိ အတ္ထော။ ပါသာဒိကေနာတိ ပသာဒါဝဟေန ကာယဝစီပယောဂေန သမ္ပာဒေဟီတိ အတ္ထော။

ကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တန္တိ ဂဟိတဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ ကတမံ တံ ဝတ္တန္တိ ဣဒံ အာဂတမေဝ၊ တတ္ထ ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာတိ သစဿ ပစ္စူသကာလေ စင်္ကမနတ္ထာယ ဝါ ဓောတပါဒပရိဟရဏတ္ထာယ ဝါ ပဋိမုက္ကာ ဥပါဟနာ ပါဒဂတာ ဟောန္တိ၊ တာ ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ အပနေတွာ။ တာဒိသမေဝ မုခဓောဝနောဒကံ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဥတုမ္ပိ သရီရသဘာဝေ စ ဧကာကာရေ တာဒိသမေဝ ဒါတဗ္ဗံ။

သဂုဏံကတွာတိ ဥတ္တရာသင်္ဂံ သင်္ဃာဋိဉ္စာတိ ဒွေ စီဝရာနိ ဧကတော ကတွာ တာ ဒွေပိ သင်္ဃာဋိယော ဒါတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗဉှိ စီဝရံ သင်္ဃဋိတတ္တာ သင်္ဃာဋီတိ ဝုစ္စတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သင်္ဃာဋိယော ဒါတဗ္ဗာ’’တိ။ ပဒဝီတိဟာရေဟီတိ ဧတ္ထ ပဒံ ဝီတိဟရတိ ဧတ္ထာတိ ပဒဝီတိဟာရော၊ ပဒဝီတိဟာရဋ္ဌာနံ။ ဒုတဝိလမ္ဗိတံ အကတွာ သမဂမနေန ဒွိန္နံ ပဒါနံ အန္တရေ မုဋ္ဌိရတနမတ္တံ။ ပဒါနံ ဝါ ဝီတိဟရဏံ အဘိမုခံ ဟရိတွာ နိက္ခေပေါ ပဒဝီတိဟာရောတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿ အန္တရန္တရာ ကထာ ဩပါတေတဗ္ဗာတိ အန္တရဃရေ ဝါ အညတြ ဝါ ဘဏမာနဿ အနိဋ္ဌိတေ တဿ ဝစနေ အညာ ကထာ န သမုဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ။ ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ ‘‘န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿာ’’တိ ဧတ္ထ န-ကာရတော ပဋ္ဌာယ။ တေန နာတိဒူရေတိအာဒီသု န-ကာရပဋိသိဒ္ဓေသု အာပတ္တိ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋာပတ္တီတိ အာပဒါဥမ္မတ္တခိတ္တစိတ္တဝေဒနာဋ္ဋတာဒီဟိ ဝိနာ ပဏ္ဏတ္တိံ အဇာနိတွာပိ ဝဒန္တဿ ဂိလာနဿ စ ဒုက္ကဋမေဝ။ အာပဒါသု ဟိ အန္တရန္တရာ ကထာ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဧဝမညေသု န-ကာရပဋိသိဒ္ဓေသု ဤဒိသေသု၊ ဣတရေသု ပန ဂိလာနောပိ န မုစ္စတိ။ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ‘‘ဤဒိသေသု ဂိလာနောပိ န မုစ္စတီ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အညမ္ပိ ဟိ ယထာဝုတ္တံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ အနာဒရိယေန အကရောန္တဿ အဂိလာနဿ ဝတ္တဘေဒေ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋမေဝ၊ တေနေဝ ဝက္ခတိ ‘‘အဂိလာနေန ဟိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန သဋ္ဌိဝဿေနပိ သဗ္ဗံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ ကာတဗ္ဗံ၊ အနာဒရိယေန အကရောန္တဿ ဝတ္တဘေဒေ ဒုက္ကဋံ။ န-ကာရပဋိသံယုတ္တေသု ပန ပဒေသု ဂိလာနဿပိ ပဋိက္ခိတ္တကိရိယံ ကရောန္တဿ ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ။ အာပတ္တိသာမန္တာ ဘဏမာနောတိ ပဒသောဓမ္မ(ပါစိ။ ၄၄ အာဒယော)-ဒုဋ္ဌုလ္လာဒိဝသေန (ပါရာ။ ၂၈၃) အာပတ္တိယာ အာသန္နဝါစံ ဘဏမာနော။ အာပတ္တိယာ အာသန္နဝါစန္တိ စ အာပတ္တိဇနကမေဝ ဝစနံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ယာယ ဟိ ဝါစာယ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ၊ သာ ဝါစာ အာပတ္တိယာ အာသန္နာတိ ဝုစ္စတိ။

စီဝရေန ပတ္တံ ဝေဌေတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဥတ္တရာသင်္ဂဿ ဧကေန ကဏ္ဏေန ဝေဌေတွာ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာတိ ဣဒံ ပုဗ္ဗေ တတ္ထ ဌပိတပတ္တာဒိနာ အသင်္ဃဋ္ဋနတ္ထာယ ဝုတ္တံ။ စက္ခုနာ ဩလောကေတွာပိ အညေသံ အဘာဝံ ဉတွာပိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။ စတုရင်္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဥဿာရေတွာတိ ကဏ္ဏံ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏံ အတိရေကံ ကတွာ ဧဝံ စီဝရံ သင်္ဃရိတဗ္ဗံ။ ဩဘောဂေ ကာယဗန္ဓနံ ကာတဗ္ဗန္တိ ကာယဗန္ဓနံ သင်္ဃရိတွာ စီဝရဘောဂေ ပက္ခိပိတွာ ဌပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပိဏ္ဍပါတော ဟောတီတိ ဧတ္ထ ယော ဂါမေယေဝ ဝါ အန္တရဃရေ ဝါ ပဋိက္ကမနေ ဝါ ဘုဉ္ဇိတွာ အာဂစ္ဆတိ၊ ပိဏ္ဍံ ဝါ န လဘတိ၊ တဿ ပိဏ္ဍပါတော န ဟောတိ၊ ဂါမေ အဘုတ္တဿ ပန လဒ္ဓဘိက္ခဿ ဝါ ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘သစေ ပိဏ္ဍပါတော ဟောတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဂါမေတိ ဂါမပရိယာပန္နေ တာဒိသေ ကိသ္မိဉ္စိ ပဒေသေ။ အန္တရဃရေတိ အန္တောဂေဟေ။ ပဋိက္ကမနေတိ အာသနသာလာယံ။ သစေပိ တဿ န ဟောတိ၊ ဘုဉ္ဇိတုကာမော စ ဟောတိ၊ ဥဒကံ ဒတွာ အတ္တနာ လဒ္ဓတောပိ ပိဏ္ဍပါတော ဥပနေတဗ္ဗော။ တိက္ခတ္တုံ ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော၊ အာဒိမှိ မဇ္ဈေ အန္တေတိ ဧဝံ တိက္ခတ္တုံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ဥပကဋ္ဌောတိ အာသန္နော။ ဓောတဝါလိကာယာတိ ဥဒကေန ဂတဋ္ဌာနေ နိရဇာယ ပရိသုဒ္ဓဝါလိကာယ။

နိဒ္ဓူမေတိ ဇန္တာဃရေ ဇလမာနအဂ္ဂိဓူမရဟိတေ။ ဇန္တာဃရဉှိ နာမ ဟိမပါတဗဟုကေသု ဒေသေသု တပ္ပစ္စယရောဂပီဠာဒိနိဝါရဏတ္ထံ သရီရသေဒတာပနဋ္ဌာနံ။ တတ္ထ ကိရ အန္ဓကာရပဋိစ္ဆန္နတာယ ဗဟူပိ ဧကတော ပဝိသိတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ အဂ္ဂိတာပပရိဟာရာယ မတ္တိကာယ မုခံ လိမ္ပိတွာ သရီရံ ယာဝဒတ္ထံ သေဒေတွာ စုဏ္ဏာဒီဟိ ဥဗ္ဗဋ္ဋေတွာ နဟာယန္တိ။ တေနေဝ ပါဠိယံ (မဟာဝ။ ၆၆) ‘‘စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သစေ ဥဿဟတီတိ သစေ ပဟောတိ။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ ‘‘ကေနစိ ဂေလညေန အနဘိဘူတော ဟောတီ’’တိ။ အပဋိဃံသန္တေနာတိ ဘူမိယံ အပဋိဃံသန္တေန။ ကဝါဋပီဌန္တိ ကဝါဋပီဌဉ္စ ပိဋ္ဌသင်္ဃာတဉ္စ အစ္ဆုပန္တေန။ သန္တာနကန္တိ ယံ ကိဉ္စိ ကီဋကုလာဝကမက္ကဋကသုတ္တာဒိ။ ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩဟာရေတဗ္ဗန္တိ ဥလ္လောကတော ပဌမံ ဥလ္လောကံ အာဒိံ ကတွာ အဝဟရိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ဥလ္လောကန္တိ စ ဥဒ္ဓံ ဩလောကနဋ္ဌာနံ၊ ဥပရိဘာဂန္တိ အတ္ထော။ အာလောကသန္ဓိကဏ္ဏဘာဂါတိ အာလောကသန္ဓိဘာဂါ စ ကဏ္ဏဘာဂါ စ၊ အဗ္ဘန္တရဗာဟိရဝါတပါနကဝါဋကာနိ စ ဂဗ္ဘဿ စ စတ္တာရော ကောဏာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။

အညတ္ထ နေတဗ္ဗောတိ ယတ္ထ ဝိဟာရတော သာသနေ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ၊ တတော အညတ္ထ ကလျာဏမိတ္တာဒိသမ္ပတ္တိယုတ္တဋ္ဌာနေ နေတဗ္ဗော။ န စ အစ္ဆိန္နေ ထေဝေ ပက္ကမိတဗ္ဗန္တိ ရဇိတစီဝရတော ယာဝ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ရဇနံ ဂဠတိ၊ န တာဝ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ န ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာ ဧကစ္စဿ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗောတိအာဒိ သဗ္ဗံ ဥပဇ္ဈာယဿ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလာနံ ဝသေန ကထိတံ။ ဧတ္ထ စ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလာနန္တိ လဇ္ဇိနော ဝါ အလဇ္ဇိနော ဝါ ဥပဇ္ဈာယဿ အဝဍ္ဎိကာမေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ ပန ဥပဇ္ဈာယော အလဇ္ဇီ ဩဝါဒမ္ပိ န ဂဏှာတိ၊ လဇ္ဇိနော စ ဧတဿ ဝိသဘာဂါ ဟောန္တိ၊ တတ္ထ ဥပဇ္ဈာယံ ဝိဟာယ လဇ္ဇီဟေဝ သဒ္ဓိံ အာမိသာဒိပရိဘောဂေါ ကာတဗ္ဗော။ ဥပဇ္ဈာယာဒိဘာဝေါ ဟေတ္ထ နပ္ပမာဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပရိဝေဏံ ဂန္တွာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိဝေဏံ ဂန္တွာ။ သုသာနန္တိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏံ။ ဥပစာရသီမတော ဗဟိ ဂန္တုကာမေန အနာပုစ္ဆာ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗန္တိ ဂေလညတော ဝုဋ္ဌာနံ အဿ အာဂမေတဗ္ဗံ။

ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာစရိယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၈၄။ အာစရိယဝတ္တကထာယံ ကော အာစရိယော၊ ကေနဋ္ဌေန အာစရိယော၊ ကတိဝိဓော အာစရိယော၊ ကထံ ဂဟိတော အာစရိယော၊ ကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ အာစရိယဝတ္တံ၊ ကတမံ တံ ဝတ္တန္တိ? တတ္ထ ကော အာစရိယောတိ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒသဝဿံ နိဿာယ ဝတ္ထုံ ဒသဝဿေန နိဿယံ ဒါတု’’န္တိအာဒိဝစနတော (မဟာဝ။ ၇၇) ဗျတ္တိဗလသမ္ပန္နော ဒသဝဿော ဝါ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ ဘိက္ခု အာစရိယော။ ကေနဋ္ဌေန အာစရိယောတိ အန္တေဝါသိကေန အာဘုသော စရိတဗ္ဗောတိ အာစရိယော၊ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ကတိဝိဓော အာစရိယောတိ နိဿယာစရိယပဗ္ဗဇ္ဇာစရိယဥပသမ္ပဒါစရိယဓမ္မာစရိယဝသေန စတုဗ္ဗိဓော။ တတ္ထ နိဿယံ ဂဟေတွာ တံ နိဿာယ ဝတ္ထဗ္ဗော နိဿယာစရိယော။ ပဗ္ဗဇိတကာလေ သိက္ခိတဗ္ဗသိက္ခာပကော ပဗ္ဗဇ္ဇာစရိယော။ ဥပသမ္ပဒကာလေ ကမ္မဝါစာနုဿာဝကော ဥပသမ္ပဒါစရိယော။ ဗုဒ္ဓဝစနသိက္ခာပကော ဓမ္မာစရိယော နာမ။ ကထံ ဂဟိတော ဟောတိ အာစရိယောတိ အန္တေဝါသိကေန ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ‘‘အာစရိယော မေ၊ ဘန္တေ၊ ဟောဟိ၊ အာယသ္မတော နိဿာယ ဝစ္ဆာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝုတ္တေ အာစရိယော ‘‘သာဟူ’’တိ ဝါ ‘‘လဟူ’’တိ ဝါ ‘‘ဩပါယိက’’န္တိ ဝါ ‘‘ပတိရူပ’’န္တိ ဝါ ‘‘ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေဟီ’’တိ ဝါ ကာယေန ဝိညာပေတိ ၊ ဝါစာယ ဝိညာပေတိ၊ ကာယဝါစာဟိ ဝိညာပေတိ၊ ဂဟိတော ဟောတိ အာစရိယော။

ကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ အာစရိယဝတ္တန္တိ အန္တေဝါသိကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ အာစရိယဝတ္တံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဉ္စ ဝဿာနိ နိဿာယ ဝတ္ထဗ္ဗံ၊ အဗျတ္တေန ယာဝဇီဝံ။ ဧတ္ထ သစာယံ ဘိက္ခု ဝုဍ္ဎတရံ အာစရိယံ န လဘတိ၊ ဥပသမ္ပဒါယ သဋ္ဌိဝဿော ဝါ သတ္တတိဝဿော ဝါ ဟောတိ၊ နဝကတရဿပိ ဗျတ္တဿ သန္တိကေ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ‘‘အာစရိယော မေ၊ အာဝုသော၊ ဟောဟိ၊ အာယသ္မတော နိဿာယ ဝစ္ဆာမီ’’တိ ဧဝံ တိက္ခတ္တုံ ဝတွာ နိဿယော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဂါမပ္ပဝေသနံ အာပုစ္ဆန္တေနပိ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ‘‘ဂါမပ္ပဝေသနံ အာပုစ္ဆာမိ အာစရိယာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗအာပုစ္ဆနေသု။ ကတမံ တံ ဝတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တတော အညံ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘ဣဒမေဝ စ…ပေ… အာစရိယဝတ္တန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ နနု ဥပဇ္ဈာစရိယာ ဘိန္နပဒတ္ထာ၊ အထ ကသ္မာ ဣဒမေဝ ‘‘အာစရိယဝတ္တ’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘အာစရိယဿ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ’’တိ။ ယထာ ဧကောပိ ဘိက္ခု မာတုဘာတာဘူတတ္တာ ‘‘မာတုလော’’တိ စ ဓမ္မေ သိက္ခာပကတ္တာ ‘‘အာစရိယော’’တိ စ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝံ ဧကမေဝ ဝတ္တံ ဥပဇ္ဈာယဿ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ‘‘ဥပဇ္ဈာယဝတ္တ’’န္တိ စ အာစရိယဿ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ‘‘အာစရိယဝတ္တ’’န္တိ စ ဝုစ္စတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧဝံ သန္တေပိ နာမေ ဘိန္နေ အတ္ထော ဘိန္နော သိယာတိ အာဟ ‘‘နာမမတ္တမေဝ ဟေတ္ထ နာန’’န္တိ။ ယထာ ‘‘ဣန္ဒော သက္ကော’’တိအာဒီသု နာမမတ္တမေဝ ဘိန္နံ၊ န အတ္ထော၊ ဧဝမေတ္ထာပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ။

ဣဒါနိ တသ္မိံ ဝတ္တေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကာနံ ဝသေန လဗ္ဘမာနံ ကဉ္စိ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော ‘‘တတ္ထ ယာဝ စီဝရရဇန’’န္တျာဒိမာဟ။ တတော ဥပဇ္ဈာယာစရိယာနံ ဝသေန ဝိသေသံ ဒဿေတုံ ‘‘ဥပဇ္ဈာယေ’’တျာဒိမာဟ။ တေသု ဝတ္တံ သာဒိယန္တေသု အာပတ္တိ၊ အသာဒိယန္တေသု အနာပတ္တိ၊ တေသု အဇာနန္တေသု ၊ ဧကဿ ဘာရကရဏေပိ အနာပတ္တီတိ အယမေတ္ထ ပိဏ္ဍတ္ထော။ ဣဒါနိ အန္တေဝါသိကဝိသေသဝသေန လဗ္ဘမာနဝိသေသံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ။

အာစရိယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တေ ကော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော၊ ကေနဋ္ဌေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကော၊ ကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တံ၊ ကတမံ တံ ဝတ္တန္တိ? တတ္ထ ကော သဒ္ဓိဝိဟာရိကောတိ ဥပသမ္ပန္နော ဝါ ဟောတု သာမဏေရော ဝါ၊ ယော ဥပဇ္ဈံ ဂဏှာတိ၊ သော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော နာမ။ ကေနဋ္ဌေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကောတိ ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိံ ဝိဟာရော ဧတဿ အတ္ထီတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကောတိ အတ္ထေန။ ကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တန္တိ ဥပဇ္ဈာယေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တေန ဝုတ္တံ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၃၇၈) ‘‘တေန ဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပဇ္ဈာယာနံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေသု ဝတ္တံ ပညပေဿာမိ၊ ယထာ ဥပဇ္ဈာယေဟိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေသု ဝတ္တိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ကတမံ တံ ဝတ္တန္တိ ဣဒါနိ ပကရဏာဂတံ။ ဣမသ္မိံ ပန ပကရဏေ သင်္ခေပရုစိတ္တာ၊ အာစရိယသဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကဝတ္တာနဉ္စ သမာနတ္တာ ဒွေပိ ဧကတော ဝုတ္တာ၊ တထာပိ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ ဝိသုံ ဝိသုံ အာဂတတ္တာ ဝိသုံ ဝိသုံယေဝ ကထယာမ။

သင်္ဂဟေတဗ္ဗော အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဥဒ္ဒေသာဒီဟိဿ သင်္ဂဟော စ အနုဂ္ဂဟော စ ကာတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဥဒ္ဒေသောတိ ပါဠိဝစနံ။ ပရိပုစ္ဆာတိ ပါဠိယာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။ ဩဝါဒေါတိ အနောတိဏ္ဏေ ဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘ဣဒံ ကရောဟိ၊ ဣဒံ မာ ကရိတ္ထာ’’တိ ဝစနံ။ အနုသာသနီတိ ဩတိဏ္ဏေ ဝတ္ထုသ္မိံ။ အပိစ ဩတိဏ္ဏေ ဝါ အနောတိဏ္ဏေ ဝါ ပဌမံ ဝစနံ ဩဝါဒေါ၊ ပုနပ္ပုနံ ဝစနံ အနုသာသနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ပတ္တော ဟောတီတိ သစေ အတိရေကပတ္တော ဟောတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ပရိက္ခာရောတိ အညောပိ သမဏပရိက္ခာရော။ ဣဓ ဥဿုက္ကံ နာမ ဓမ္မိယေန နယေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနဥပါယပရိယေသနံ။ ဣတော ပရံ ဒန္တကဋ္ဌဒါနံ အာဒိံ ကတွာ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကသိဉ္စနပရိယောသာနံ ဝတ္တံ ဂိလာနဿေဝ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ကာတဗ္ဗံ။ အနဘိရတိဝူပကာသနာဒိ ပန အဂိလာနဿပိ ကတ္တဗ္ဗမေဝ။ စီဝရံ ရဇန္တေနာတိ ‘‘ဧဝံ ရဇေယျာသီ’’တိ ဥပဇ္ဈာယတော ဥပါယံ သုတွာ ရဇန္တေန။ သေသံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သင်္ဂဟေတဗ္ဗော အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိအာဒီသု အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဓမ္မာမိသေဟိ အသင်္ဂဏှန္တာနံ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ ဒုက္ကဋံ ဝတ္တဘေဒတ္တာ။ တေနေဝ ပရိဝါရေပိ (ပရိ။ ၃၂၂) ‘‘န ဒေန္တော အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အန္တေဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

အန္တေဝါသိကဝတ္တေ ကော အန္တေဝါသိကော၊ ကေနဋ္ဌေန အန္တေဝါသိကော၊ ကတိဝိဓာ အန္တေဝါသိကာ၊ ကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ အန္တေဝါသိကဝတ္တံ၊ ကတမံ တံ ဝတ္တန္တိ? တတ္ထ ကော အန္တေဝါသိကောတိ ဥပသမ္ပန္နော ဝါ ဟောတု သာမဏေရော ဝါ၊ ယော အာစရိယဿ သန္တိကေ နိဿယံ ဂဏှာတိ၊ ယော ဝါ အာစရိယဿ ဩဝါဒံ ဂဟေတွာ ပဗ္ဗဇတိ၊ ယော ဝါ တေနာနုဿာဝိတော ဟုတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇတိ၊ ယော ဝါ တဿ သန္တိကေ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏာတိ၊ သော သဗ္ဗော အန္တေဝါသိကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ပဌမော နိဿယန္တေဝါသိကော နာမ၊ ဒုတိယော ပဗ္ဗဇ္ဇန္တေဝါသိကော နာမ၊ တတိယော ဥပသမ္ပဒန္တေဝါသိကော နာမ၊ စတုတ္ထော ဓမ္မန္တေဝါသိကော နာမ။ အညတ္ထ ပန သိပ္ပန္တေဝါသိကောပိ အာဂတော၊ သော ဣဓ နာဓိပ္ပေတော ။ ကေနဋ္ဌေန အန္တေဝါသိကောတိ အန္တေ ဝသတီတိ အန္တေဝါသိကော အလုတ္တသမာသဝသေန။ ကတိဝိဓာ အန္တေဝါသိကာတိ ယထာဝုတ္တနယေန စတုဗ္ဗိဓာ အန္တေဝါသိကာ။

ကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ အန္တေဝါသိကဝတ္တန္တိ စတုဗ္ဗိဓေဟိ အာစရိယေဟိ အန္တေဝါသိကေသု ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ ယထာဟ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၃၈၂) ‘‘တေန ဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာစရိယာနံ အန္တေဝါသိကေသု ဝတ္တံ ပညပေဿာမိ၊ ယထာ အာစရိယေဟိ အန္တေဝါသိကေသု ဝတ္တိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ကတမံ တံ ဝတ္တန္တိ ယံ ဘဂဝတာ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တံ၊ ဣဓ စ သင်္ခေပေန ဒဿိတံ၊ တံ ဝတ္တန္တိ။ ဣဓ ပန အတ္ထော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ပန ဝိသေသော – ဧတေသု ပဗ္ဗဇ္ဇန္တေဝါသိကော စ ဥပသမ္ပဒန္တေဝါသိကော စ အာစရိယဿ ယာဝဇီဝံ ဘာရော၊ နိဿယန္တေဝါသိကော စ ဓမ္မန္တေဝါသိကော စ ယာဝ သမီပေ ဝသန္တိ၊ တာဝဒေဝ၊ တသ္မာ အာစရိယေဟိပိ တေသု သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ အာစရိယန္တေဝါသိကေသု ဟိ ယော ယော န သမ္မာ ဝတ္တတိ၊ တဿ တဿ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အန္တေဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာဂန္တုကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၈၅။ အာဂန္တုကဝတ္တေ အာဂစ္ဆတီတိ အာဂန္တုကော၊ တေန ဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ အာဂန္တုကဝတ္တံ။ ‘‘ဣဒါနိ အာရာမံ ပဝိသိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ဥပစာရသီမာသမီပံ ဒဿေတိ၊ တသ္မာ ဥပစာရသီမာသမီပံ ပတွာ ဥပါဟနာဩမုဉ္စနာဒိ သဗ္ဗံ ကာတဗ္ဗံ။ ဂဟေတွာတိ ဥပါဟနဒဏ္ဍကေန ဂဟေတွာ။ ဥပါဟနပုဉ္ဆနစောဠကံ ပုစ္ဆိတွာ ဥပါဟနာ ပုဉ္ဆိတဗ္ဗာတိ ‘‘ကတရသ္မိံ ဌာနေ ဥပါဟနပုဉ္ဆနစောဠက’’န္တိ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆိတွာ။ ပတ္ထရိတဗ္ဗန္တိ သုက္ခာပနတ္ထာယ အာတပေ ပတ္ထရိတဗ္ဗံ။ သစေ နဝကော ဟောတိ၊ အဘိဝါဒါပေတဗ္ဗောတိ တဿ ဝဿေ ပုစ္ဆိတေ ယဒိ ဒဟရော ဟောတိ၊ သယမေဝ ဝန္ဒိဿတိ၊ တဒါ ဣမိနာ ဝန္ဒာပိတော ဟောတိ။ နိလ္လောကေတဗ္ဗောတိ ဩလောကေတဗ္ဗော။ ဗဟိ ဌိတေနာတိ ဗဟိ နိက္ခမန္တဿ အဟိနော ဝါ အမနုဿဿ ဝါ မဂ္ဂံ ဌတွာ ဌိတေန နိလ္လောကေတဗ္ဗော။ သေသံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အာဂန္တုကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၈၆။ အာဝါသိကဝတ္တေ အာဝသတီတိ အာဝါသိကော၊ တေန ဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ အာဝါသိကဝတ္တံ။ တတ္ထ အာဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ အာဂန္တုကံ ဘိက္ခုံ ဝုဍ္ဎတရံ ဒိသွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗန္တိအာဒိ ပါဠိယံ (စူဠဝ။ ၃၅၉) အာဂတဉ္စ အဋ္ဌကထာယံ အာဂတဉ္စ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၅၉) ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ဂဟေတွာ ဝုတ္တတ္တာ ပါကဋမေဝ၊ ဥပါဟနပုဉ္ဆနံ ပန အတ္တနော ရုစိဝသေန ကာတဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟေတ္ထ ‘‘သစေ ဥဿဟတီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ဥပါဟနာ အပုဉ္ဆန္တဿပိ အနာပတ္တိ။ သေနာသနံ ပညပေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ကတ္ထ မယှံ သေနာသနံ ပါပုဏာတီ’’တိ ပုစ္ဆိတေန သေနာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ၊ ‘‘ဧတံ သေနာသနံ တုမှာကံ ပါပုဏာတီ’’တိ ဧဝံ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ပပ္ဖောဋေတွာ ပတ္ထရိတုံ ပန ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ဧတေန မဉ္စပီဌာဒိံ ပပ္ဖောဋေတွာ ပတ္ထရိတွာ ဥပရိ ပစ္စတ္ထရဏံ ဒတွာ ဒါနမ္ပိ သေနာသနပညာပနမေဝါတိ ဒဿေတိ။ မဟာအာဝါသေပိ အတ္တနော သန္တိကံ သမ္ပတ္တဿ အာဂန္တုကဿ ဝတ္တံ အကာတုံ န လဗ္ဘတိ။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။

အာဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဂမိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၈၇။ ဂမိကဝတ္တေ ဂန္တုံ ဘဗ္ဗောတိ ဂမိကော၊ တေန ဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ ဂမိကဝတ္တံ။ တတြာယံ အနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ – ဒါရုဘဏ္ဍန္တိ သေနာသနက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၃၂၂) ဝုတ္တံ မဉ္စပီဌာဒိ။ မတ္တိကာဘဏ္ဍမ္ပိ ရဇနဘာဇနာဒိ သဗ္ဗံ တတ္ထ ဝုတ္တပ္ပဘေဒမေဝ။ တံ သဗ္ဗံ အဂ္ဂိသာလာယံ ဝါ အညတရသ္မိံ ဝါ ဂုတ္တဋ္ဌာနေ ပဋိသာမေတွာ ဂန္တဗ္ဗံ၊ အနောဝဿကေ ပဗ္ဘာရေပိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သေနာသနံ အာပုစ္ဆိတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ယံ ပါသာဏပိဋ္ဌိယံ ဝါ ပါသာဏတ္ထမ္ဘေသု ဝါ ကတသေနာသနံ၊ ယတ္ထ ဥပစိကာ နာရောဟန္တိ၊ တံ အနာပုစ္ဆန္တဿပိ အနာပတ္တိ။ စတူသု ပါသာဏေသူတိအာဒိ ဥပစိကာနံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေ ပဏ္ဏသာလာဒိသေနာသနေ ကတ္တဗ္ဗာကာရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အပ္ပေဝ နာမ အင်္ဂါနိပိ သေသေယျုန္တိ အယံ အဇ္ဈောကာသေ ဌပိတမှိ အာနိသံသော။ ဩဝဿကဂေဟေ ပန တိဏေသု စ မတ္တိကာပိဏ္ဍေသု စ ဥပရိ ပတန္တေသု မဉ္စပီဌာနံ အင်္ဂါနိပိ ဝိနဿန္တိ။

ဂမိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၈၈။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ ဣမသ္မိံ ဌာနေ အနုမောဒနဝတ္တံ အာဂတံ၊ တတော ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ။ သာရတ္ထဒီပနိယဉ္စ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ စူဠဝဂ္ဂ ၃။၃၇၃-၃၇၄) ‘‘ဣမသ္မိံ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၃၅၆) အာဂတာနိ အာဂန္တုကာဝါသိကဂမိယာနုမောဒနဘတ္တဂ္ဂပိဏ္ဍစာရိကာရညိကသေနာသနဇန္တာဃရဝစ္စကုဋိဥပဇ္ဈာယာစရိယသဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကဝတ္တာနိ စုဒ္ဒသ မဟာဝတ္တာနိ နာမာ’’တိ အနုက္ကမော ဝုတ္တော၊ ဣဓ ပန ဝိနယသင်္ဂဟပ္ပကရဏေ ဂမိကဝတ္တတော ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ အာဂတံ၊ အနုမောဒနဝတ္တံ ပန ဝိသုံ အဝတွာ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တေယေဝ အန္တောဂဓံ ကတွာ ပစ္ဆာ ဝုတ္တံ ဘတ္တဂ္ဂံ ဂန္တွာ ဘတ္တေ ဘုတ္တေယေဝ အနုမောဒနာကရဏတော၊ ပါဠိယဉ္စ အညေသု ဝတ္တေသု ဝိယ ‘‘တေန ဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနာ အနုမောဒနဝတ္တံ ပညာပေဿာမီ’’တိ ဝိသုံ ဝတ္တဘာဝေန အနာဂတတ္တာ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တေယေဝ အန္တောဂဓန္တိ အာစရိယဿ အဓိပ္ပာယော သိယာ။ ဣမဿ စ ဝိနယာလင်္ကာရပကရဏဿ တဿာ ဝဏ္ဏနာဘူတတ္တာ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗက္ကမေနေဝ သံဝဏ္ဏနံ ကထယိဿာမ။

ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဘတ္တံ။ အဇတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတိ ဧတ္ထာတိ အဂ္ဂံ။ ‘‘အာဒိကောဋ္ဌာသကောဋီသု၊ ပုရတောဂ္ဂံ ဝရေ တီသူ’’တိ အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ အာဂတေပိ ‘‘ရာဇဂ္ဂန္တိ ရာဇာရဟံ၊ သလာကဂ္ဂန္တိ သလာကဂ္ဂဟဏဋ္ဌာန’’န္တိအာဒီသု အညတ္ထေသုပိ ပဝတ္တနတော ဘတ္တဿ အဂ္ဂံ ဘတ္တဂ္ဂံ၊ ဘတ္တပရိဝိသနဋ္ဌာနံ၊ ဘတ္တဂ္ဂေ ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝတ္တံ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ တတ္ထ အာရာမေ ကာလော အာရောစိတော ဟောတီတိ ‘‘ကာလော ဘန္တေ၊ နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ အာရောစိတော ဟောတိ။ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေနာတိ ဒွေ ဇာဏုမဏ္ဍလာနိ နာဘိမဏ္ဍလဉ္စ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန။ ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာတိ သမန္တတော မဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာ။ ဥဒ္ဓံ နာဘိမဏ္ဍလံ၊ အဓော ဇာဏုမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ဇာဏုမဏ္ဍလဿ ဟေဋ္ဌာ ဇင်္ဃဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယ အဋ္ဌင်္ဂုလမတ္တံ နိဝါသနံ ဩတာရေတွာ နိဝါသေတဗ္ဗံ၊ တတော ပရံ ဩတာရေန္တဿ ဒုက္ကဋန္တိ ဝုတ္တံ၊ ယထာနိသိန္နဿ ဇာဏုမဏ္ဍလတော ဟေဋ္ဌာ စတုရင်္ဂုလမတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နံ ဟောတီတိ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တံ။ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာတိ တဿ နိဝါသနဿ ဥပရိ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ အကာယဗန္ဓနေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော၊ ယော ပဝိသေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (စူဠဝ။ ၂၇၈) ဝုတ္တတ္တာ။ သဂုဏံ ကတွာတိ ဣဒံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တေ ဝုတ္တမေဝ။ ‘‘ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာတိ ပါသကေ ဂဏ္ဌိကံ ပဝေသေတွာ အန္တောဂါမော ဝါ ဟောတု ဝိဟာရော ဝါ၊ မနုဿာနံ ပရိဝိသနဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တေန စီဝရံ ပါရုပိတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ဂမနမေဝ ဝဋ္ဋတီ’’တိ မဟာအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ မနုဿာနံ ပရိဝိသနဋ္ဌာနန္တိ ယတ္ထ အန္တောဝိဟာရေပိ မနုဿာ သပုတ္တဒါရာ အာဝသိတွာ ဘိက္ခူ နေတွာ ဘောဇေန္တိ။

သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေနာတိ န သသီသံ ပါရုတေန၊ အထ ခေါ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာ အနုဝါတန္တေန ဂီဝံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဥဘော ကဏ္ဏေ သမံ ကတွာ ပဋိသံဟရိတွာ ယာဝ မဏိဗန္ဓာ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန။ သုသံဝုတေနာတိ ဟတ္ထံ ဝါ ပါဒံ ဝါ အကီဠာပေန္တေန၊ သုဝိနီတေနာတိ အတ္ထော။ ဩက္ခိတ္တစက္ခုနာတိ ဟေဋ္ဌာခိတ္တစက္ခုနာ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တော ဘိယျော တံ တံ ဒိသာဘာဂံ ပါသာဒံ ကူဋာဂါရံ ဝီထိံ ဩလောကေန္တော ဂစ္ဆတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကသ္မိံ ပန ဌာနေ ဌတွာ ဟတ္ထိအဿာဒိပရိဿယာဘာဝံ ဩလောကေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အပ္ပသဒ္ဒေနာတိ ဧတ္ထ ကိတ္တာဝတာ အပ္ပသဒ္ဒေါ ဟောတိ? ဒွါဒသဟတ္ထေ ဂေဟေ အာဒိမှိ သင်္ဃတ္ထေရော မဇ္ဈေ ဒုတိယတ္ထေရော အန္တေ တတိယတ္ထေရောတိ ဧဝံ နိသိန္နေသု သင်္ဃတ္ထေရော ဒုတိယေန သဒ္ဓိံ မန္တေတိ၊ ဒုတိယတ္ထေရော တဿ သဒ္ဒဉ္စေဝ သုဏာတိ၊ ကထဉ္စ ဝဝတ္ထပေတိ၊ တတိယတ္ထေရော ပန သဒ္ဒမေဝ သုဏာတိ၊ ကထံ န ဝဝတ္ထပေတိ၊ ဧတ္တာဝတာ အပ္ပသဒ္ဒေါ ဟောတိ။ သစေ ပန တတိယတ္ထေရော ကထံ ဝဝတ္ထပေတိ၊ မဟာသဒ္ဒေါ နာမ ဟောတိ။

နဥက္ခိတ္တကာယာတိ န ဥက္ခေပေန၊ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ကရဏဝစနံ၊ ဧကတော ဝါ ဥဘတော ဝါ ဥက္ခိတ္တစီဝရော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ အန္တောဣန္ဒခီလတော ပဋ္ဌာယ န ဧဝံ ဂန္တဗ္ဗံ။ နိသိန္နကာလေ ပန ဓမကရဏံ နီဟရန္တေနပိ စီဝရံ အနုက္ခိပိတွာဝ နီဟရိတဗ္ဗံ။ န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယာတိ န မဟာဟသိတံ ဟသန္တော၊ ဝုတ္တနယေနေဝေတ္ထ ကရဏဝစနံ။ န ကာယပ္ပစာလကန္တိ ကာယံ အစာလေတွာ ကာယံ ပဂ္ဂဟေတွာ နိစ္စလံ ကတွာ ဥဇုကေန ကာယေန သမေန ဣရိယာပထေန။ န ဗာဟုပ္ပစာလကန္တိ ဗာဟုံ အစာလေတွာ ဗာဟုံ ပဂ္ဂဟေတွာ နိစ္စလံ ကတွာ။ န သီသပ္ပစာလကန္တိ သီသံ အစာလေတွာ သီသံ ပဂ္ဂဟေတွာ နိစ္စလံ ဥဇုံ ဌပေတွာ။ န ခမ္ဘကတောတိ ခမ္ဘကတော နာမ ကဋိယံ ဟတ္ထံ ဌပေတွာ ကတခမ္ဘော။ န ဥက္ကုဋိကာယာတိ ဧတ္ထ ဥက္ကုဋိကာ ဝုစ္စတိ ပဏှိယော ဥက္ခိပိတွာ အဂ္ဂပါဒေဟိ ဝါ အဂ္ဂပါဒေ ဥက္ခိပိတွာ ပဏှေဟိယေဝ ဝါ ဘူမိံ ဖုသန္တဿ ဂမနံ။ ကရဏဝစနံ ပနေတ္ထ ဝုတ္တလက္ခဏမေဝ။ န ဩဂုဏ္ဌိတေနာတိ သသီသံ ပါရုတေန။ န ပလ္လတ္ထိကာယာတိ န ဒုဿပလ္လတ္ထိကာယ။ ဧတ္ထ အာယောဂပလ္လတ္ထိကာပိ ဒုဿပလ္လတ္ထိကာ ဧဝ။ န ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇာတိ ထေရေ ဘိက္ခူ အတိအလ္လီယိတွာ န နိသီဒိတဗ္ဗံ။ န သင်္ဃာဋိံ ဩတ္ထရိတွာတိ န သင်္ဃာဋိံ အတ္ထရိတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။

သက္ကစ္စန္တိ သတိံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ။ ပတ္တသညီတိ ပတ္တေ သညံ ကတွာ။ သမသူပကော နာမ ယတ္ထ ဘတ္တဿ စတုတ္ထဘာဂပ္ပမာဏော သူပေါ ဟောတိ။ သမတိတ္ထိကန္တိ သမပုဏ္ဏံ သမဘရိတံ။ ထူပီကတံ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ဧတ္ထ ထူပီကတော နာမ ပတ္တဿ အန္တောမုခဝဋ္ဋိလေခံ အတိက္ကမိတွာ ကတော၊ ပတ္တေ ပက္ခိတ္တော ဘရိတော ပူရိတောတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ကတံ အဂ္ဂဟေတွာ အန္တောမုခဝဋ္ဋိလေခါသမပ္ပမာဏော ဂဟေတဗ္ဗော။ ‘‘ယံ ကဉ္စိ ယာဂုံ ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ဖလာဖလံ ဝါ အာမိသဇာတိကံ သမတိတ္ထိကမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ တဉ္စ ခေါ အဓိဋ္ဌာနုပဂေန ပတ္တေန၊ ဣတရေန ပန ထူပီကတမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ယာမကာလိကသတ္တာဟကာလိကယာဝဇီဝိကာနိ ပန အဓိဋ္ဌာနုပဂပတ္တေ ထူပီကတာနိပိ ဝဋ္ဋန္တိ။ ယံ ပန ဒွီသု ပတ္တေသု ဘတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကသ္မိံ ပူရေတွာ ဝိဟာရံ ပေသေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တံ။ ယံ ပတ္တေ ပက္ခိပိယမာနံ ပူဝဥစ္ဆုခဏ္ဍဖလာဖလာဒိ ဟေဋ္ဌာ ဩရောဟတိ၊ တံ ထူပီကတံ နာမ န ဟောတိ။ ပူဝဝဋံသကံ ဌပေတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ဒေန္တိ၊ ထူပီကတမေဝ ဟောတိ။ ပုပ္ဖဝဋံသကတက္ကောလကဋုကဖလာဒိဝဋံသကေ ပန ဌပေတွာ ဒိန္နံ ထူပီကတံ န ဟောတိ။ ဘတ္တဿ ဥပရိ ထာလကံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ ဌပေတွာ ပူရေတွာ ဂဏှာတိ၊ ထူပီကတံ နာမ န ဟောတိ။ ကုရုန္ဒိယမ္ပိ ဝုတ္တံ ‘‘ထာလကေ ဝါ ပတ္တေ ဝါ ပက္ခိပိတွာ တံ ပတ္တမတ္ထကေ ဌပေတွာ ဒေန္တိ၊ ပါဋေက္ကဘာဇနံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣဓ အနာပတ္တိယံ ဂိလာနော န အာဂတော၊ တသ္မာ ဂိလာနဿပိ ထူပီကတံ န ဝဋ္ဋတိ၊ သဗ္ဗတ္ထ ပန ပဋိဂ္ဂဟေတုမေဝ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ပန ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။

‘‘သက္ကစ္စ’’န္တိ စ ‘‘ပတ္တသညီ’’တိ စ ဥဘယံ ဝုတ္တနယမေဝ။ သပဒါနန္တိ တတ္ထ တတ္ထ ဩဓိံ အကတွာ အနုပဋိပါဋိယာ။ သမသူပကေ ဝတ္တဗ္ဗံ ဝုတ္တမေဝ။ ထူပကတောတိ မတ္ထကတော၊ ဝေမဇ္ဈတောတိ အတ္ထော။ န သူပံ ဝါ ဗျဉ္ဇနံ ဝါတိအာဒိ ပါကဋမေဝ။ ဝိညတ္တိယံ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဥဇ္ဈာနသညီသိက္ခာပဒေပိ ဂိလာနော န မုဉ္စတိ။ နာတိမဟန္တော ကဗဠောတိ မယူရဏ္ဍံ အတိမဟန္တံ၊ ကုက္ကုဋဏ္ဍံ အတိခုဒ္ဒကံ၊ တေသံ ဝေမဇ္ဈပ္ပမာဏော။ ပရိမဏ္ဍလံ အာလောပေါတိ နာတိဒီဃော အာလောပေါ။ အနာဟဋေတိ အနာဟရိတေ၊ မုခဒွါရံ အသမ္ပာပိတေတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗော ဟတ္ထောတိ ဧတ္ထ ဟတ္ထသဒ္ဒေါ တဒေကဒေသေသု အင်္ဂုလီသု ဒဋ္ဌဗ္ဗော ‘‘ဟတ္ထမုဒ္ဒေါ’’တိအာဒီသု ဝိယ သမုဒါယေ ပဝတ္တဝေါဟာရဿ အဝယဝေ ပဝတ္တနတော။ ဧကင်္ဂုလိမ္ပိ မုခေ ပက္ခိပိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ န သကဗဠေနာတိ ဧတ္ထ ဓမ္မံ ကထေန္တော ဟရီတကံ ဝါ လဋ္ဌိမဓုကံ ဝါ မုခေ ပက္ခိပိတွာ ကထေတိ၊ ယတ္တကေန ဝစနံ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတိ၊ တတ္တကေ မုခမှိ သန္တေ ကထေတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ပိဏ္ဍုက္ခေပကန္တိ ပိဏ္ဍံ ဥက္ခိပိတွာ ဥက္ခိပိတွာ။ ကဗဠာဝစ္ဆေဒကန္တိ ကဗဠံ အဝဆိန္ဒိတွာ အဝဆိန္ဒိတွာ။ အဝဂဏ္ဍကာရကန္တိ မက္ကဋော ဝိယ ဂဏ္ဍေ ကတွာ ကတွာ။ ဟတ္ထနိဒ္ဓုနကန္တိ ဟတ္ထံ နိဒ္ဓုနိတွာ နိဒ္ဓုနိတွာ။ သိတ္ထာဝကာရကန္တိ သိတ္ထာနိ အဝကိရိတွာ အဝကိရိတွာ။ ဇိဝှာနိစ္ဆာရကန္တိ ဇိဝှံ နိစ္ဆာရေတွာ နိစ္ဆာရေတွာ။ စပုစပုကာရကန္တိ ‘‘စပုစပူ’’တိ ဧဝံ သဒ္ဒံ ကတွာ ကတွာ။ သုရုသုရုကာရကန္တိ ‘‘သုရုသုရူ’’တိ ဧဝံ သဒ္ဒံ ကတွာ ကတွာ။ ဟတ္ထနိလ္လေဟကန္တိ ဟတ္ထံ နိလ္လေဟိတွာ နိလ္လေဟိတွာ။ ဘုဉ္ဇန္တေန ဟိ အင်္ဂုလိမတ္တမ္ပိ နိလ္လေဟိတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဃနယာဂုဖာဏိတပါယာသာဒိကေ ပန အင်္ဂုလီဟိ ဂဟေတွာ အင်္ဂုလိယော မုခေ ပဝေသေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပတ္တနိလ္လေဟကဩဋ္ဌနိလ္လေဟကေသုပိ ဧသေဝ နယော၊ တသ္မာ အင်္ဂုလိယာပိ ပတ္တော န နိလ္လေဟိတဗ္ဗော၊ ဧကဩဋ္ဌောပိ ဇိဝှာယ န နိလ္လေဟိတဗ္ဗော၊ ဩဋ္ဌမံသေဟိ ဧဝ ပန ဂဟေတွာ အန္တော ပဝေသေတုံ ဝဋ္ဋတိ။

န သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကောတိ ဧတံ ပဋိကူလဝသေန ပဋိက္ခိတ္တံ၊ တသ္မာ သင်္ဃိကမ္ပိ ပုဂ္ဂလိကမ္ပိ ဂိဟိသန္တကမ္ပိ အတ္တနော သန္တကမ္ပိ သင်္ခမ္ပိ သရာဝမ္ပိ အာမိသမက္ခိတံ န ဂဟေတဗ္ဗမေဝ၊ ဂဏှန္တဿ ဒုက္ကဋံ။ သစေ ပန ဟတ္ထဿ ဧကဒေသော အာမိသမက္ခိတော န ဟောတိ၊ တေန ပဒေသေန ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ န သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဓရိတွာ ဝါတိ သိတ္ထာနိ ဧကတော ဥဒ္ဓရိတွာ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ရာသိံ ကတွာ ဥဒကံ ဆဍ္ဍေတိ။ ဘိန္ဒိတွာ ဝါ ဥဒကဂတိကာနိ ကတွာ ဆဍ္ဍေတိ၊ ပဋိဂ္ဂဟေန သမ္ပဋိစ္ဆန္တော နံ ပဋိဂ္ဂဟေ ဆဍ္ဍေတိ၊ ဗဟိ နီဟရိတွာ ဝါ ဆဍ္ဍေတိ၊ ဧဝံ ဆဍ္ဍေန္တဿ အနာပတ္တိ။ န တာဝ ထေရေန ဥဒကန္တိ ဣဒံ ဟတ္ထဓောဝနဥဒကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အန္တရာ ပိပါသိတေန ၊ ပန ဂလေ ဝိလဂ္ဂါမိသေန ဝါ ပါနီယံ ပိဝိတွာ န ဓောဝိတဗ္ဗာတိ။

ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အနုမောဒနဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

အနုမောဒနဝတ္တေ အနု ပုနပ္ပုနံ မောဒိယတေ ပမောဒိယတေတိ အနုမောဒနာ။ ကာ သာ? ဓမ္မကထာ။ အနုမောဒနာယ ကတ္တဗ္ဗံ ဝတ္တံ အနုမောဒနဝတ္တံ။ ပဉ္စမေ နိသိန္နေတိ အနုမောဒနတ္ထာယ နိသိန္နေ။ ဥပနိသိန္နကထာ နာမ ဗဟူသု သန္နိပတိတေသု ပရိကထာကထနံ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

အနုမောဒနဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၈၉။ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တေ ပိဏ္ဍိတဗ္ဗော သင်္ဃရိတဗ္ဗောတိ ပိဏ္ဍော၊ ပိဏ္ဍပါတော။ ပိဏ္ဍာယ စရဏံ သီလမဿာတိ ပိဏ္ဍစာရီ၊ သော ဧဝ ပိဏ္ဍစာရိကော သကတ္ထေ ကပစ္စယဝသေန။ ပိဏ္ဍစာရိကေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝတ္တံ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တံ။ တတြာယမနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ – နိဝေသနံ နာမ ဣတ္ထိကုမာရိကာဒီနံ ဝသနဋ္ဌာနံ။ ယသ္မာ ပဝိသနနိက္ခမနဒွါရံ အသလ္လက္ခေတွာ သဟသာ ပဝိသန္တော ဝိသဘာဂါရမ္မဏံ ဝါ ပဿေယျ၊ ပရိဿယော ဝါ ဘဝေယျ၊ တသ္မာ ‘‘နိဝေသနံ…ပေ… ပဝိသိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အတိဒူရေ တိဋ္ဌန္တော အပဿန္တော ဝါ ဘဝေယျ၊ ‘‘အညဿ ဂေဟေ တိဋ္ဌတီ’’တိ ဝါ မညေယျ။ အစ္စာသန္နေ တိဋ္ဌန္တော အပဿိတဗ္ဗံ ဝါ ပဿေယျ၊ အသုဏိတဗ္ဗံ ဝါ သုဏေယျ၊ တေန မနုဿာနံ အဂါရဝေါ ဝါ အပ္ပသာဒေါ ဝါ ဘဝေယျ၊ တသ္မာ ‘‘နာတိဒူရေ နာစ္စာသန္နေ ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အတိစိရံ တိဋ္ဌန္တော အဒါတုကာမာနံ မနောပဒေါသော ဘဝေယျ၊ အညတ္ထ ဘိက္ခာ စ ပရိက္ခယေယျ၊ အတိလဟုကံ နိဝတ္တန္တော ဒါတုကာမာနံ ပုညဟာနိ စ ဘဝေယျ၊ ဘိက္ခုနော စ ဘိက္ခာယ အသမ္ပဇ္ဇနံ၊ တသ္မာ ‘‘နာတိစိရံ ဌာတဗ္ဗံ၊ နာတိလဟုကံ နိဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ ဌိတေန သလ္လက္ခေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သလ္လက္ခဏာကာရံ ဒဿေတိ ‘‘သစေ ကမ္မံ ဝါ နိက္ခိပတီ’’တိအာဒိနာ။ တတ္ထ ကမ္မံ ဝါ နိက္ခိပတီတိ ကပ္ပာသံ ဝါ သုပ္ပံ ဝါ မုသလံ ဝါ ယဉ္စ ဂဟေတွာ ကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ဌိတာ ဝါ နိသိန္နာ ဝါ ဟောန္တိ၊ တံ နိက္ခိပတိ။ ပရာမသတီတိ ဂဏှာတိ။ ဌပေတိ ဝါတိ ‘‘တိဋ္ဌထ ဘန္တေ’’တိ ဝဒန္တီ ဌပေတိ နာမ။ အဝက္ကာရပါတီတိ အတိရေကပိဏ္ဍပါတံ အပနေတွာ ဌပနတ္ထာယ ဧကာ သမုဂ္ဂပါတိ။ ဧတ္ထ စ သမုဂ္ဂပါတိ နာမ သမုဂ္ဂပုဋသဒိသာ ပါတိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။

ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာရညိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၉၀။ အာရညိကဝတ္တေ န ရမန္တိ ဇနာ ဧတ္ထာတိ အရညံ။ ဝုတ္တဉှိ –

‘‘ရမဏီယာနိ အရညာနိ၊ ယတ္ထ န ရမတီ ဇနော၊

ဝီတရာဂါ ရမိဿန္တိ၊ န တေ ကာမဂဝေသိနော’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၉၉)၊

အရညေ ဝသတီတိ အာရညိကော၊ တေန ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝတ္တံ အာရညိကဝတ္တံ။ တတြာယံ ဝိသေသပဒါနမတ္ထော – ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယာတိ အရညသေနာသနဿ ဂါမတော ဒူရတ္တာ ဝုတ္တံ၊ တေနေဝ ကာရဏေန ‘‘ပတ္တံ ဂဟေတွာ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ဂစ္ဆန္တော ပရိဿမော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပတ္တံ ထဝိကာယ ပက္ခိပိတွာ အံသေ လဂ္ဂေတွာ စီဝရံ ခန္ဓေ ကရိတွာ အရညမဂ္ဂေါ န ဒုဿောဓနော ဟောတိ၊ တသ္မာ ကဏ္ဋကသရီသပါဒိပရိဿယဝိမောစနတ္ထံ ဥပါဟနာ အာရောဟိတွာ။ အရညံ နာမ ယသ္မာ စောရာဒီနံ ဝိစရဋ္ဌာနံ ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဒါရုဘဏ္ဍံ မတ္တိကာဘဏ္ဍံ ပဋိသာမေတွာ ဒွါရဝါတပါနံ ထကေတွာ ဝသနဋ္ဌာနတော နိက္ခမိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣတော ပရာနိ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တေသု ဝုတ္တသဒိသာနေဝ။ ဂါမတော နိက္ခမိတွာ သစေ ဗဟိဂါမေ ဥဒကံ နတ္ထိ၊ အန္တောဂါမေယေဝ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာ၊ အထ ဗဟိဂါမေ အတ္ထိ၊ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာ ပတ္တံ ဓောဝိတွာ ဝေါဒကံ ကတွာ ထဝိကာယ ပက္ခိပိတွာ စီဝရံ သင်္ဃရိတွာ အံသေ ကရိတွာ ဥပါဟနာ အာရောဟိတွာ ဂန္တဗ္ဗံ။

ဘာဇနံ အလဘန္တေနာတိအာဒိ အရညသေနာသနဿ ဒုလ္လဘဒဗ္ဗသမ္ဘာရတ္တာ ဝုတ္တံ၊ အဂ္ဂိ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိအာဒိ ဝါဠမိဂသရီသပါဒိဗာဟိရပရိဿယကာလေ စ ဝါတပိတ္တာဒိအဇ္ဈတ္တပအဿယကာလေ စ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ ဗဟူနံ ပန ဝသနဋ္ဌာနေ တာဒိသာနိ သုလဘာနိ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဂဏဝါသိနော ပန တေန ဝိနာပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ကတ္တရဒဏ္ဍော နာမ ပရိဿယဝိနောဒနော ဟောတိ၊ တသ္မာ အရညေ ဝိဟရန္တေန အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ကတ္တရဒဏ္ဍော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ။ နက္ခတ္တာနေဝ နက္ခတ္တပဒါနိ။ စောရာဒီသု အာဂန္တွာ ‘‘အဇ္ဇ၊ ဘန္တေ၊ ကေန နက္ခတ္တေန စန္ဒော ယုတ္တော’’တိ ပုစ္ဆိတေသု ‘‘န ဇာနာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ကုဇ္ဈန္တိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘နက္ခတ္တပဒါနိ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနိ သကလာနိ ဝါ ဧကဒေသာနိ ဝါ’’တိ၊ တထာ ဒိသာမူဠှေသု ‘‘ကတမာယံ၊ ဘန္တေ၊ ဒိသာ’’တိ ပုစ္ဆိတေသု၊ တသ္မာ ‘‘ဒိသာကုသလေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ။

အာရညိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သေနာသနဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၉၁။ သေနာသနဝတ္တေ သယန္တိ ဧတ္ထာတိ သေနံ၊ သယနန္တိ အတ္ထော။ အာဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ အာသနံ။ သေနဉ္စ အာသနဉ္စ သေနာသနံ။ သေနာသနေသု ကတ္တဗ္ဗံ ဝတ္တံ သေနာသနဝတ္တံ။ ဣဓ ပန ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာယံ (ဝိ။ သင်္ဂ။ အဋ္ဌ။ ၁၈၃ ) ဝုတ္တမေဝ။ တတ္ထ ပန ဥပဇ္ဈာယေန ဝုတ္ထဝိဟာရော ဝုတ္တော၊ ဣဓ ပန အတ္တနာ ဝုတ္ထဝိဟာရောတိ အယမေဝ ဝိသေသော။ န ဝုဍ္ဎံ အနာပုစ္ဆာတိ ဧတ္ထ တဿ ဩဝရကေ တဒုပစာရေ စ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဝဒန္တိ။ ဘောဇနသာလာဒီသုပိ ဧဝမေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဘောဇနသာလာဒီသုပိ ဥဒ္ဒေသဒါနာဒိ အာပုစ္ဆိတွာဝ ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။

သေနာသနဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဇန္တာဃရဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၉၂။ ဇန္တာဃရဝတ္တေ ဇာယတီတိ ဇံ၊ ကိံ တံ? သရီရံ။ ဇံ တာယတိ ရက္ခတီတိ ဇန္တာ၊ ကာ သာ? တိကိစ္ဆာ။ ဂယှတေတိ ဃရံ၊ ကိံ တံ? နိဝေသနံ၊ ဇန္တာယ သရီရတိကိစ္ဆာယ ကတံ ဃရံ ဇန္တာဃရံ၊ ဇန္တာဃရေ ကတ္တဗ္ဗံ ဝတ္တံ ဇန္တာဃရဝတ္တံ။ တတ္ထ ပရိဘဏ္ဍန္တိ ဗဟိဇဂတိ။ သေသံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တေ ဝုတ္တနယတ္တာ သုဝိညေယျမေဝ။

ဇန္တာဃရဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝစ္စကုဋိဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၁၉၃။ ဝစ္စကုဋိဝတ္တေ ဝစ္စယတေ ဦဟဒယတေတိ ဝစ္စံ၊ ကရီသံ။ ကုဋီယတိ ဆိန္ဒီယတိ အာတပေါ ဧတာယာတိ ကုဋိ၊ ဝစ္စတ္ထာယ ကတာ ကုဋိ ဝစ္စကုဋိ၊ ဝစ္စကုဋိယာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝတ္တံ ဝစ္စကုဋိဝတ္တံ၊ ဣဓ စ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ အာစမနဝတ္တံ ပဌမံ အာဂတံ၊ ပစ္ဆာ ဝစ္စကုဋိဝတ္တံ။ ဣမသ္မိံ ပန ပကရဏေ ပဌမံ ဝစ္စံ ကတွာ ပစ္ဆာ အာစမတီတိ အဓိပ္ပာယေန ဝစ္စကုဋိဝတ္တံ ပဌမံ အာဂတံ၊ တသ္မာ တဒနုက္ကမေန ကထယိဿာမ။ ဒန္တကဋ္ဌံ ခါဒန္တေနာတိ အယံ ဝစ္စကုဋိယာပိ သဗ္ဗတ္ထေဝ ပဋိက္ခေပေါ။ နိဗဒ္ဓဂမနတ္ထာယာတိ အတ္တနာ နိဗဒ္ဓဂမနတ္ထာယ။ ပုဂ္ဂလိကဋ္ဌာနံ ဝါတိ အတ္တနော ဝိဟာရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝါတိ။

ဝစ္စကုဋိဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣတိ ဝိနယသင်္ဂဟသံဝဏ္ဏနာဘူတေ ဝိနယာလင်္ကာရေ

ဥပဇ္ဈာယဝတ္တာဒိဝတ္တဝိနိစ္ဆယကထာလင်္ကာရော နာမ

သတ္တဝီသတိမော ပရိစ္ဆေဒေါ။