📜

၅။ ကုလသင်္ဂဟဝိနိစ္ဆယကထာ

၂၇။ ဧဝံ ဝိညတ္တိဝိနိစ္ဆယံ ကထေတွာ ဣဒါနိ ကုလသင်္ဂဟဝိနိစ္ဆယံ ကထေတုံ ‘‘ကုလသင်္ဂဟော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သင်္ဂဏှနံ သင်္ဂဟော၊ ကုလာနံ သင်္ဂဟော ကုလသင်္ဂဟော၊ ပစ္စယဒါယကာဒီနံ ဂိဟီနံ အနုဂ္ဂဟကရဏံ။ အနုဂ္ဂဟတ္ထော ဟေတ္ထ သင်္ဂဟ-သဒ္ဒေါ ယထာ ‘‘ပုတ္တဒါရဿ သင်္ဂဟော’’တိ (ခု။ ပါ။ ၅။၆၊ သု။ နိ။ ၂၆၅)။

၂၈။ တတ္ထ ကောဋ္ဋနန္တိ သယံ ဆိန္ဒနံ။ ကောဋ္ဋာပနန္တိ ‘‘ဣမံ ဆိန္ဒာ’’တိ အညေသံ ဆေဒါပနံ။ အာဠိယာ ဗန္ဓနန္တိ ယထာ ဂစ္ဆမူလေ ဥဒကံ သန္တိဋ္ဌတိ၊ တထာ သမန္တတော ဗန္ဓနံ။ ဥဒကဿာတိ အကပ္ပိယဥဒကဿ ‘‘ကပ္ပိယဥဒကသိဉ္စန’’န္တိ ဝိသုံ ဝက္ခမာနတ္တာ၊ တဉ္စ အာရာမာဒိအတ္ထံ ရောပနေ အကပ္ပိယဝေါဟာရေသုပိ ကပ္ပိယဝေါဟာရေသုပိ ကပ္ပိယဥဒကသိဉ္စနာဒိ ဝဋ္ဋတီတိ ဝက္ခမာနတ္တာ ဣဓာပိ ဝိဘာဂံ ကတွာ ကပ္ပိယဥဒကသိဉ္စနာဒိ ဝိသုံ ဒဿိတံ။ ဧတ္ထ စ ကတမံ အကပ္ပိယဥဒကံ၊ ကတမံ ပန ကပ္ပိယဥဒကန္တိ? သပ္ပာဏကံ အကပ္ပိယဥဒကံ၊ အပ္ပာဏကံ ကပ္ပိယဥဒကန္တိ။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ၊ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ သပ္ပာဏကံ ဥဒကံ တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စေယျ ဝါ သိဉ္စာပေယျ ဝါ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဝစနတော။ ယထာ ကောဋ္ဋနခဏနာဒိကာယိကကိရိယာပိ အကပ္ပိယဝေါဟာရေ သင်္ဂဟိတာ၊ ဧဝံ မာတိကာဥဇုကရဏာဒိကပ္ပိယဝေါဟာရေပီတိ အာဟ ‘‘သုက္ခမာတိကာယ ဥဇုကရဏ’’န္တိ။ ဟတ္ထပါဒမုခဓောဝနနဟအာနောဒကသိဉ္စနန္တိ ဣမိနာပိ ပကာရန္တရေန ကပ္ပိယဥဒကသိဉ္စနမေဝ ဒဿေတိ။ အကပ္ပိယဝေါဟာရေ ကောဋ္ဋနခဏနာဒိဝသေန သယံ ကရဏဿပိ ကထံ သင်္ဂဟောတိ? အကပ္ပိယန္တိ ဝေါဟရိယတီတိ အကပ္ပိယဝေါဟာရောတိ အကပ္ပိယဘူတံ ကရဏကာရာပနာဒိ သဗ္ဗမေဝ သင်္ဂဟိတံ၊ န ပန အကပ္ပိယဝစနမတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကပ္ပိယဝေါဟာရေပိ ဧသေဝ နယော။ သုက္ခမာတိကာယ ဥဇုကရဏန္တိ ဣမိနာ ပုရာဏပဏ္ဏာဒီနံ ဟရဏမ္ပိ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကုဒါလာဒီနိ ဘူမိယံ ဌပေတွာ ဌာနတော ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ဌာနမေဝ ပါကဋတရန္တိ ‘‘ဩဘာသော’’တိ ဝုတ္တံ။

၂၉။ မဟာပစ္စရိဝါဒံ ပတိဋ္ဌာပေတုကာမော ပစ္ဆာ ဝဒတိ။ ဝနတ္ထာယာတိ ဣဒံ ကေစိ ‘‘ဝတတ္ထာယာ’’တိ ပဌန္တိ၊ တေသံ ဝတိအတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာယမ္ပိ တထေဝ ဝုတ္တံ၊ ‘‘အာရာမရောပါ ဝနရောပါ၊ ယေ နရာ သေတုကာရကာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၄၇) ဝစနတော ပန တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။ အကပ္ပိယဝေါဟာရေပိ ဧကစ္စံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘န ကေဝလဉ္စ သေသ’’န္တိအာဒိမာဟ။ ယံ ကိဉ္စိ မာတိကန္တိ သုက္ခမာတိကံ ဝါ အသုက္ခမာတိကံ ဝါ။ ကပ္ပိယဥဒကံ သိဉ္စိတုန္တိ ဣမိနာ ‘‘ကပ္ပိယဥဒကံ သိဉ္စထာ’’တိ ဝတ္တုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ သယံ ရောပေတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဣမိနာ ‘‘ရောပေဟီ’’တိ ဝတ္တုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိပိ သိဒ္ဓံ။

၃၀။ ပါစိတ္တိယဉ္စေဝ ဒုက္ကဋဉ္စာတိ ပထဝီခဏနပစ္စယာ ပါစိတ္တိယံ၊ ကုလသင်္ဂဟပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ။ အကပ္ပိယဝေါဟာရေနာတိ ‘‘ဣဒံ ခဏ၊ ဣဒံ ရောပေဟီ’’တိ အကပ္ပိယဝေါဟာရေန။ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ကုလသင်္ဂဟပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ။ ဥဘယတြာတိ ကပ္ပိယာကပ္ပိယပထဝိယံ။

သဗ္ဗတ္ထာတိ ကုလသင်္ဂဟပရိဘောဂအာရာမာဒိအတ္ထာယ ရောပိတေ။ ဒုက္ကဋမ္ပီတိ န ကေဝလံ ပါစိတ္တိယမေဝ။ ကပ္ပိယေနာတိ ကပ္ပိယဥဒကေန။ တေသံယေဝ ဒွိန္နန္တိ ကုလသင်္ဂဟပရိဘောဂါနံ။ ဒုက္ကဋန္တိ ကုလသင်္ဂဟတ္ထာယ သယံ သိဉ္စနေ၊ ကပ္ပိယဝေါဟာရေန ဝါ အကပ္ပိယဝေါဟာရေန ဝါ သိဉ္စာပနေ ဒုက္ကဋံ၊ ပရိဘောဂတ္ထာယ သယံ သိဉ္စနေ၊ အကပ္ပိယဝေါဟာရေန သိဉ္စာပနေ စ ဒုက္ကဋံ။ ပယောဂဗဟုလတာယာတိ သယံ ကရဏေ၊ ကာယပယောဂဿ ကာရာပနေ ဝစီပယောဂဿ ဗဟုတ္တေန။ အာပတ္တိဗဟုလတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ သယံ သိဉ္စနေ ဓာရာပစ္ဆေဒဂဏနာယ အာပတ္တိဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သိဉ္စာပနေ ပန ပုနပ္ပုနံ အာဏာပေန္တဿ ဝါစာယ ဝါစာယ အာပတ္တိ၊ သကိံ အာဏတ္တဿ ဗဟုသိဉ္စနေ ဧကာဝ။

ဩစိနနေ ဒုက္ကဋပါစိတ္တိယာနီတိ ကုလသင်္ဂဟပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ၊ ဘူတဂါမပါတဗျတာယ ပါစိတ္တိယံ။ အညတ္ထာတိ ဝတ္ထုပူဇာဒိအတ္ထာယ ဩစိနနေ။ သကိံ အာဏတ္တောတိ အကပ္ပိယဝေါဟာရေန အာဏတ္တော ။ ပါစိတ္တိယမေဝါတိ အကပ္ပိယဝေါဟာရေန အာဏတ္တတ္တာ ဘူတဂါမသိက္ခာပဒေန (ပါစိ။ ၉၀-၉၁) ပါစိတ္တိယံ။ ကပ္ပိယဝစနေန ပန ဝတ္ထုပူဇာဒိအတ္ထာယ ဩစိနာပေန္တဿ အနာပတ္တိယေဝ။

၃၁။ ဂန္ထနေန နိဗ္ဗတ္တံ ဒါမံ ဂန္ထိမံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ န ဝဋ္ဋတီတိ ကုလသင်္ဂဟတ္ထာယ၊ ဝတ္ထုပူဇာဒိအတ္ထာယ ဝါ ဝုတ္တနယေန ကရောန္တဿ ကာရာပေန္တဿ စ ဒုက္ကဋန္တိ အတ္ထော။ ဝဋ္ဋတီတိ ဝတ္ထုပူဇာဒိအတ္ထာယ ဝဋ္ဋတိ၊ ကုလသင်္ဂဟတ္ထာယ ပန ကပ္ပိယဝေါဟာရေန ကာရာပေန္တဿပိ ဒုက္ကဋမေဝ။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ‘‘ဘိက္ခုဿ ဝါ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေန။ ဓမ္မာသနဝိတာနေ ဗဒ္ဓကဏ္ဋကေသု ပုပ္ဖာနိ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဌပေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပရူပရိ ဝိဇ္ဈိတွာ ဆတ္တသဒိသံ ကတွာ အာဝုဏနတော ‘‘ဆတ္တာဓိဆတ္တံ ဝိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကဒလိက္ခန္ဓမှီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တံ သဗ္ဗမေဝ သန္ဓာယ ‘‘တံ အတိဩဠာရိကမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ၊ သဗ္ဗတ္ထ ကရဏေ၊ အကပ္ပိယဝေါဟာရေန ကာရာပနေ စ ဒုက္ကဋမေဝါတိ အတ္ထော။ ပုပ္ဖဝိဇ္ဈနတ္ထံ ကဏ္ဋကမ္ပိ ဗန္ဓိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဣမဿ ဥပလက္ခဏတ္တာ ပုပ္ဖဒါမောလမ္ဗကာဒိအတ္ထာယ ရဇ္ဇုဗန္ဓနာဒိပိ န ဝဋ္ဋတီတိ ကေစိ ဝဒန္တိ။ အညေ ပန ‘‘ပုပ္ဖဝိဇ္ဈနတ္ထံ ကဏ္ဋကန္တိ ဝိသေသိတတ္တာ တဒတ္ထံ ကဏ္ဋကမေဝ ဗန္ဓိတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ တဉ္စ အဋ္ဌကထာပမာဏေနာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပုပ္ဖပဋိစ္ဆကံ နာမ ဒန္တာဒီဟိ ကတံ ပုပ္ဖာဓာနံ။ ဧတမ္ပိ နာဂဒန္တကမ္ပိ သဆိဒ္ဒမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အသောကပိဏ္ဍိယာတိ အသောကသာခါနံ၊ ပုပ္ဖာနံ ဝါ သမူဟေ။ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၂။၄၃၁) ပန ‘‘အသောကပိဏ္ဍိယာတိ အသောကပုပ္ဖမဉ္ဇရိကာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဓမ္မရဇ္ဇု နာမ စေတိယံ ဝါ ဗောဓိံ ဝါ ပုပ္ဖပ္ပဝေသနတ္ထံ အာဝိဇ္ဈိတွာ ဗန္ဓရဇ္ဇု။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ (ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ ၁။၄၃၁) ပန ‘‘ဓမ္မရဇ္ဇု နာမ စေတိယာဒီနိ ပရိက္ခိပိတွာ တေသဉ္စ ရဇ္ဇုယာ စ အန္တရာ ပုပ္ဖပ္ပဝေသနတ္ထာယ ဗန္ဓရဇ္ဇု။ သိထိလဝဋ္ဋိတာယ ဝါ ဝဋ္ဋိယာ အဗ္ဘန္တရေ ပုပ္ဖပ္ပဝေသနတ္ထာယ ဧဝံ ဗန္ဓာတိပိ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။

မတ္ထကဒါမန္တိ ဓမ္မာသနာဒိမတ္ထကေ ပလမ္ဗကဒါမံ။ တေသံယေဝါတိ ဥပ္ပလာဒီနံ ဧဝ။ ဝါကေန ဝါတိ ပုပ္ဖနာဠံ ဖာလေတွာ ပုပ္ဖေန ဧကာဗဒ္ဓဋ္ဌိတဝါကေန ဒဏ္ဍေန စ ဧကာဗဒ္ဓေနေဝ။ ဧတေန ပုပ္ဖံ ဗီဇဂါမသင်္ဂဟံ န ဂစ္ဆတိ ပဉ္စသု ဗီဇေသု အပဝိဋ္ဌတ္တာ ပဏ္ဏံ ဝိယ၊ တသ္မာ ကပ္ပိယံ အကာရာပေတွာပိ ဝိကောပနေ ဒေါသော နတ္ထိ။ ယဉ္စ ဆိန္နဿပိ မကုဠဿ ဝိကသနံ၊ တမ္ပိ အတိတရုဏဿ အဘာဝါ ဝုဍ္ဎိလက္ခဏံ န ဟောတိ၊ ပရိဏတဿ ပန မကုဠဿ ပတ္တာနံ သိနေဟေ ပရိယာဒါနံ ဂတေ ဝိသုံဘာဝေါ ဧဝ ဝိကာသော၊ တေနေဝ ဆိန္နမကုဠဝိကာသော အဆိန္နမကုဠဝိကာသတော ပရိဟီနော၊ မိလာတနိယုတ္တော ဝါ ဒိဿတိ။ ယဉ္စ မိလာတဿ ဥဒကသညောဂေ အမိလာနတာပဇ္ဇနံ၊ တမ္ပိ တမ္ဗုလပဏ္ဏာဒီသု သမာနံ ဝုဍ္ဎိလက္ခဏံ န ဟောတိ။ ပါဠိအဋ္ဌကထာသု စ န ကတ္ထစိ ပုပ္ဖာနံ ကပ္ပိယကရဏံ အာဂတံ၊ တသ္မာ ပုပ္ဖံ သဗ္ဗထာ အဗီဇမေဝါတိ ဝိညာယတိ၊ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။

‘‘ပသိဗ္ဗကေ ဝိယာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပုပ္ဖံ ပသိဗ္ဗကေ ဝါ ပသိဗ္ဗကသဒိသံ ဗန္ဓေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ စီဝရေ ဝါ ပက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၂။၄၃၁) ပန ‘‘ခန္ဓေ ဌပိတကာသာဝဿာတိ ခန္ဓေ ဌပိတသင်္ဃာဋိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ တထာဗန္ဓိတုံ သက္ကာ ဘဝေယျ။ ဣမိနာ စ အညမ္ပိ တာဒိသံ ကာသာဝံ ဝါ ဝတ္ထံ ဝါ ဝုတ္တနယေန ဗန္ဓိတွာ တတ္ထ ပုပ္ဖာနိ ပက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ အံသဘဏ္ဍိကပသိဗ္ဗကေ ပက္ခိတ္တသဒိသတ္တာ ဝေဌိမံ နာမ န ဇာတံ၊ တသ္မာ သိထိလဗန္ဓဿ အန္တရန္တရာ ပက္ခိပိတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌာ ဒဏ္ဍကံ ပန ဗန္ဓိတုံ နဝဋ္ဋတီတိ ရဇ္ဇုအာဒီဟိ ဗန္ဓနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ပုပ္ဖဿေဝ ပန အစ္ဆိန္နဒဏ္ဍကေဟိ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။

ပုပ္ဖပဋေ စ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ပုပ္ဖပဋံ ကရောန္တဿ ဒီဃတော ပုပ္ဖဒါမဿ ဟရဏပစ္စာဟရဏဝသေန ပူရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ တိရိယတော ဟရဏံ ပန ဝါယိမံ နာမ ဟောတိ၊ န ပုရိမံ။ ‘‘ပုရိမဋ္ဌာနံ အတိက္ကာမေတီ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တတ္တာ ပုရိမံ ပုပ္ဖကောဋိံ ဖုသာပေတွာ ဝါ အဖုသာပေတွာ ဝါ ပရိက္ခိပနဝသေန အတိက္ကာမေန္တဿ အာပတ္တိယေဝ။ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ပုပ္ဖရဟိတာယ သုတ္တဝါကကောဋိယာ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧကဝါရံ ဟရိတွာ ပရိက္ခိပိတွာတိ ဣဒံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တစေတိယာဒိပရိက္ခေပံ ပုပ္ဖပဋကရဏဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ စေတိယံ ဝါ ဗောဓိံ ဝါ ပရိက္ခိပန္တေန ဧကဝါရံ ပရိက္ခိပိတွာ ပုရိမဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တေ အညဿ ဒါတဗ္ဗံ၊ တေနပိ ဧကဝါရံ ပရိက္ခိပိတွာ တထေဝ ကာတဗ္ဗံ။ ပုပ္ဖပဋံ ကရောန္တေန စ ဟရိတွာ အညဿ ဒါတဗ္ဗံ၊ တေနပိ တထေဝ ကာတဗ္ဗံ။ သစေပိ ဒွေယေဝ ဘိက္ခူ ဥဘောသု ပဿေသု ဌတွာ ပရိယာယေန ဟရန္တိ၊ ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ဝဒန္တိ။

ပရေဟိ ပူရိတန္တိ ဒီဃတော ပသာရိတံ။ ဝါယိတုန္တိ တိရိယတော ဟရိတုံ၊ တံ ပန ဧကဝါရမ္ပိ န လဘတိ။ ပုပ္ဖာနိ ဌပေန္တေနာတိ အဂန္ထိတာနိ ပါကတိကပုပ္ဖာနိ အညမညံ ဖုသာပေတွာပိ ဌပေန္တေန။ ပုပ္ဖဒါမံ ပန ပူဇနတ္ထာယ ဘူမိယံ ဌပေန္တေန ဖုသာပေတွာ ဝါ အဖုသာပေတွာ ဝါ ဒိဂုဏံ ကတွာ ဌပေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။

၃၂။ ဃဋိကဒါမဩလမ္ဗကောတိ ဟေဋ္ဌာဘာဂေ ဃဋိကာကာရယုတ္တော၊ ဒါရုဃဋိကာကာရော ဝါ ဩလမ္ဗကော။ သာရတ္ထဒီပနိယံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၂။၄၃၁) ပန ‘‘ဃဋိကဒါမဩလမ္ဗကောတိ အန္တေ ဃဋိကာကာရယုတ္တော ယမကဒါမဩလမ္ဗကော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာယံ (ဝဇိရ။ ဋီ။ ပါရာဇိက ၄၃၁) ပန ‘‘ဃဋိကဒါမဩလမ္ဗကောတိ ယမကဒါမဩလမ္ဗကောတိ လိခိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ဧကေကံ ပန ဒါမံ နိက္ခန္တသုတ္တကောဋိယာဝ ဗန္ဓိတွာ ဩလမ္ဗိတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ပုပ္ဖဒါမဒွယံ သင်္ဃဋိတုကာမေနပိ နိက္ခန္တသုတ္တကောဋိယာဝ သုတ္တကောဋိံ သင်္ဃဋိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အဍ္ဎစန္ဒာကာရေန မာလာဂုဏပရိက္ခေပေါတိ အဍ္ဎစန္ဒာကာရေန မာလာဂုဏဿ ပုနပ္ပုနံ ဟရဏပစ္စာဟရဏဝသေန ပူရေတွာ ပရိက္ခိပနံ၊ တေနေဝ တံ ပုရိမေ ပဝိဋ္ဌံ၊ တသ္မာ ဧတမ္ပိ အဍ္ဎစန္ဒာကာရံ ပုနပ္ပုနံ ဟရဏပစ္စာဟရဏဝသေန ပူရေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧကဝါရံ ပန အဍ္ဎစန္ဒာကာရကရဏေ မာလာဂုဏံ ဟရိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။ ပုပ္ဖဒါမကရဏန္တိ ဧတ္ထ သုတ္တကောဋိယံ ဂဟေတွာပိ ဧကတော ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။ သုတ္တမယံ ဂေဏ္ဍုကံ နာမ၊ ဂေဏ္ဍုကခရပတ္တဒါမာနံ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ စေလာဒီဟိ ကတဒါမမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ အကပ္ပိယာနုလောမတ္တာတိ ဝဒန္တိ။ ပရသန္တကံ ဒေတိ၊ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ဝိဿာသဂ္ဂါဟေန ပရသန္တကံ ဂဟေတွာ ဒေန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ထုလ္လစ္စယန္တိ ဧတ္ထ ဘဏ္ဍဒေယျမ္ပိ ဟောတိ။

၃၃။ တဉ္စ ခေါ ဝတ္ထုပူဇနတ္ထာယာတိ မာတာပိတူနမ္ပိ ပုပ္ဖံ ဒေန္တေန ဝတ္ထုပူဇနတ္ထာယေဝ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘မဏ္ဍနတ္ထာယ ပန သိဝလိင်္ဂါဒိပူဇနတ္ထာယာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဣမံ ဝိက္ကိဏိတွာ ဇီဝိဿန္တီ’’တိ မာတာပိတူနံ ဝဋ္ဋတိ၊ သေသဉာတကာနံ တာဝကာလိကမေဝ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ကဿစိပီတိ ဉာတကဿ ဝါ အညာတကဿ ဝါ ကဿစိပိ။ ဉာတိသာမဏေရေဟေဝါတိ တေသံ ဂိဟိပရိကမ္မမောစနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဣတရေတိ အညာတကာ။ တေဟိပိ သာမဏေရေဟိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ ဝတ္တသီသေန ဟရိတဗ္ဗံ။ သမ္ပတ္တာနံ သာမဏေရာနံ ဥပဍ္ဎဘာဂံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သင်္ဃိကဿ လာဘဿ ဥပစာရသီမဋ္ဌသာမဏေရာနမ္ပိ သန္တကတ္တာ တေသမ္ပိ ဥပဍ္ဎဘာဂေါ လဗ္ဘတေဝါတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ စူဠကန္တိ ဥပဍ္ဎဘာဂတောပိ ဥပဍ္ဎံ။ စတုတ္ထဘာဂဿေတံ အဓိဝစနံ။ သာမဏေရာ…ပေ… ဌပေန္တီတိ ဣဒံ အရက္ခိတအဂေါပိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သာရတ္ထဒီပနိယံ ပန ‘‘ဝဿဂ္ဂေန အဘာဇနီယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ မဂ္ဂေ ဝါ စေတိယင်္ဂဏေ ဝါ။

၃၄။ သာမဏေရေဟိ ဒါပေတုံ န လဘန္တီတိ ဣဒံ သာမဏေရေဟိ ဂိဟိကမ္မံ ကာရိတံ ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ၊ န ပန ပုပ္ဖဒါနံ ဟောတီတိ သာမဏေရာနမ္ပိ န ဝဋ္ဋနတော။ ဝုတ္တဉ္စ ‘‘သယမေဝါ’’တိအာဒိ။ န ဟိ တံ ပုပ္ဖဒါနံ နာမ သိယာ။ ယဒိ ဟိ တထာ အာဂတာနံ တေသံ ဒါနံ ပုပ္ဖဒါနံ နာမ ဘဝေယျ ၊ သာမဏေရေဟိပိ ဒါတုံ န လဗ္ဘေယျ။ သယမေဝါတိ သာမဏေရာ သယမေဝ။ ယာဂုဘတ္တာဒီနိ အာဒါယာတိ ဣဒံ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ယာဂုဘတ္တာဒိသမ္ပာဒနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ။ အဝိသေသေန ဝုတ္တန္တိ ဣမိနာ သဗ္ဗေသမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

၃၅။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘မာတာပိတူနံ တာဝ ဟရိတွာပိ ဟရာပေတွာပိ ပက္ကောသိတွာပိ ပက္ကောသာပေတွာပိ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ သေသဉာတကာနံ ပက္ကောသာပေတွာဝ။ မာတာပိတူနဉ္စ ဟရာပေန္တေန ဉာတိသာမဏေရေဟေဝ ဟရာပေတဗ္ဗံ။ ဣတရေ ပန ယဒိ သယမေဝ ဣစ္ဆန္တိ၊ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣမံ ပုပ္ဖဒါနေ ဝုတ္တနယံ ဖလဒါနေပိ အတိဒိသတိ၊ တသ္မာ ဖလမ္ပိ မာတာပိတူနံ ဟရဏဟရာပနာဒိနာ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ သေသဉာတီနံ ပက္ကောသာပေတွာဝ။ ဣဒါနိ ‘‘ယော ဟရိတွာ ဝါ ဟရာပေတွာ ဝါ…ပေ… ဣဿရဝတာယ ဒဒတော ထုလ္လစ္စယ’’န္တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၃၆-၄၃၇) ဣမံ ပုပ္ဖဒါနေ ဝုတ္တနယံ ဖလဒါနေ သင်္ခိပိတွာ ဒဿေန္တော ‘‘ကုလသင်္ဂဟတ္ထာယ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ခီဏပရိဗ္ဗယာနန္တိ အာဂန္တုကေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဖလပရိစ္ဆေဒေနာတိ ‘‘ဧတ္တကာနိ ဖလာနိ ဒါတဗ္ဗာနီ’’တိ ဧဝံ ဖလပရိစ္ဆေဒေန ဝါ။ ရုက္ခပရိစ္ဆေဒေန ဝါတိ ‘‘ဣမေဟိ ရုက္ခေဟိ ဒါတဗ္ဗာနီ’’တိ ဧဝံ ရုက္ခပရိစ္ဆေဒေန ဝါ။ ပရိစ္ဆိန္နေသုပိ ပန ရုက္ခေသု ‘‘ဣဓ ဖလာနိ သုန္ဒရာနိ၊ ဣတော ဂဏှထာ’’တိ ဝဒန္တေန ကုလသင်္ဂဟော ကတော နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ပန န ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ။ ရုက္ခစ္ဆလ္လီတိ ရုက္ခတ္တစော၊ သာ ‘‘ဘာဇနီယဘဏ္ဍ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ ဝုတ္တနယေနာတိ ပုပ္ဖဖလာဒီသု ဝုတ္တနယေန ကုလသင်္ဂဟော ဟောတီတိ ဒဿေတိ။

၃၆။ တေသံ တေသံ ဂိဟီနံ ဂါမန္တရဒေသန္တရာဒီသု သာသနပဋိသာသနဟရဏံ ဇင်္ဃပေသနိယံ။ တေနာဟ ‘‘ဂိဟီနံ ဒူတေယျံ သာသနဟရဏကမ္မ’’န္တိ။ ဒူတဿ ကမ္မံ ဒူတေယျံ။ ပဌမံ သာသနံ အဂ္ဂဟေတွာပိ…ပေ… ပဒေ ပဒေ ဒုက္ကဋန္တိ ဣဒံ ‘‘တဿ သာသနံ အာရောစေဿာမီ’’တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ဂမနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဿ ပန သာသနံ ပဋိက္ခိပိတွာ သယမေဝ ကာရုညေ ဌိတော ဂန္တွာ အတ္တနော ပတိရူပံ သာသနံ အာရောစေတိ၊ အနာပတ္တိ။ ဂိဟီနဉ္စ ကပ္ပိယသာသနံ ဟရိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမေဟိ ပန အဋ္ဌဟိ ကုလဒူသကကမ္မေဟီတိ ပုပ္ဖဒါနံ ဖလဒါနံ စုဏ္ဏဒါနံ မတ္တိကဒါနံ ဒန္တကဋ္ဌဒါနံ ဝေဠုဒါနံ ပဏ္ဏဒါနံ ဇင်္ဃပေသနိကန္တိ ဣမေဟိ ယထာဝုတ္တေဟိ။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကတောတိ ကုလဒူသနပစ္စယာ ကတပဗ္ဗာဇနီယကမ္မော။

၃၇။ သေက္ခဘူမိယံ ဝါတိ ဣမိနာ ဈာနဘူမိမ္ပိ သင်္ဂဏှာတိ။ တိဏ္ဏံ ဝိဝေကာနန္တိ ကာယစိတ္တဥပဓိဝိဝေကဘူတာနံ တိဏ္ဏံ ဝိဝေကာနံ။ ပိဏ္ဍာယ စရဏဿ ဘောဇနပရိယောသာနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ယာဝ ဘောဇနပရိယောသာန’’န္တိ။ ဘုတွာ အာဂစ္ဆန္တဿပိ ပုန ဝုတ္တနယေနေဝ ပဏိဓာယ စီဝရသဏ္ဌာပနာဒီနိ ကရောန္တဿ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဣတိ ဝိနယသင်္ဂဟသံဝဏ္ဏနာဘူတေ ဝိနယာလင်္ကာရေ

ကုလသင်္ဂဟဝိနိစ္ဆယကထာလင်္ကာရော နာမ

ပဉ္စမော ပရိစ္ဆေဒေါ။